Πανελλήνια Έκθεση Λαμίας Π.Ε.Λ. (1966-σήμερα)

Ιστορική αναδρομή

 

Πρόλογος

   Από τη δεκαετία του ’60, η Λαμία αναζήτησε το όνειρο της Θεσσαλονίκης, για τη λειτουργία μιας Πανελλήνιας Έκθεσης, που θα πρόβαλε την επιχειρηματικότητα και τα προϊόντα της Φθιώτιδας και ευρύτερα της Στερεάς Ελλάδας. Η αρχή έγινε το 1966. Στα χρόνια της δικτατορίας, τη συνέχεια ανέλαβε το τοπικό Επιμελητήριο, κάτω από δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Πέτυχε την ίδρυση της Π.Ε.Λ. το 1975, με σχετικό νόμο.  Ακολούθησε η δημιουργία της σχετικής υποδομής. Η συνέχεια από το Δ.Σ. της ΠΕΛ εστιάστηκε μόνο στην εβδομάδα λειτουργίας της κυρίως ετήσιας Έκθεσης. Ο τόπος ζητούσε πολύ περισσότερα, που δεν ήρθαν. Για 50 χρόνια επαναλαμβανόταν το ίδιο έργο, σαν η ΠΕΛ να ήθελε να δείξει μόνο ότι υπάρχει.  Η απογοήτευση έδειξε το τέλος της διαδρομής αυτής.

   Οι τελευταίες 2-3 σημαντικές διοργανώσεις (με τη βοήθεια της ΔΕΘ) επανέφεραν το όνειρο της σωστής ΠΕΛ. Οι αλλαγές που αποφασίστηκαν στο σύνολο της πρώην ΠΕΛ δείχνουν εντυπωσιακές.

   Η παρούσα γραφή ακολούθησε τα βήματα της διαδρομής της Έκθεσης Λαμίας από την αρχή του 1966, μέχρι τώρα, με σκοπό να θυμίσει τι έγινε στα 50 χρόνια αυτά. Θυμίζω τη γνωστή ρήση για ανθρώπους, αλλά ισχύει και για τους τόπους όπου ζουν :

”Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει”.

 

           Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος, φυσικός

 

Από τη Βραΐλα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)

 

Προλεγόμενα

Βραΐλα (ελήφθη από το facebook)

   Η Βραΐλα, είναι ορεινό χωριό στα νότια Βαρδούσια, σε υψόμετρο 550 μ. στην περιοχή Δωρίδας του νομού Φωκίδας.

  Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 42 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2024.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 17 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 42 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της. Δεν το έχω επισκεφθεί.

Από τα Αργύρια Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1909-1912)

 

Προλεγόμενα

   Τα Αργύρια είναι ένα ορεινό χωριό της Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 750 μ. στις πλαγιές των Βαρδουσίων. Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μακρακώμης.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τα Αργύρια. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 11 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2024. 

 

“Ο Μπράλος στην Κατοχή και τον Εμφύλιο”, οι θηρευτές, τα θύματα και οι μαυραγορίτες (του Νίκου Κ. Τσίτσα)

 Βιβλιοκριτική

Κωνσταντίνου Αθ Μπαλωμένου, φυσικού

 

    Είναι ένα βιβλίο βιωματικό και όνειρο της ζωής του, που ξεχειλίζει από πικρά συναισθήματα, μιας σκληρής ιστορικής περιόδου, η οποία συνέπεσε με τα παιδικά χρόνια του συγγραφέα, έχοντας διακαή την επιθυμία να αποδοθεί η αλήθεια, για πρόσωπα και γεγονότα στην περιοχή του Μπράλου, με όσο το δυνατό περισσότερες αποδείξεις.

   Από τα Προλεγόμενα του βιβλίου στην αρχή, γράφτηκε η αφορμή που τον οδήγησε στην παρούσα εργασία του. Προήλθε από μια κάρτα επισκεπτηρίου με το όνομα Αριστοτέλης Κοπελιάς, του έτους 1938, συγγενή του συγγραφέα, την οποία βρήκε σε παλιά χαρτιά. Ήταν δικηγόρος, είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς στην Κατοχή και εστάλη σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως, απ’ όπου δεν επέστρεψε ποτέ.

   Στη συνέχεια των Προλεγόμενων του βιβλίου, ο συγγραφέας κάνει ένα φαντασιακό διάλογο με την Ιστορία, η οποία του ζήτησε να ερευνήσει, να μάθει και να γράψει για τους αδικοχαμένους Μπραλιώτες κατά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, για τους οποίους λίγα πράγματα ήταν γνωστά μέχρι τώρα. Παράλληλα του επισήμανε κινδύνους, αν αποκαθηλώσει - με στοιχεία βέβαια - κάποια πιο γνωστά ονόματα του τόπου. Ως απάντηση, ο συγγραφέας - με προφανή την απογοήτευσή του από τη στάση ατόμων του Μπράλου στη δωρεά της συλλογής του - δήλωσε ότι θα υλοποιήσει το δικαίωμα της αδέσμευτης έκφρασης, στηριγμένης πάντα σε ντοκουμέντα και με βάση την αλήθεια.

Από το Κλαυσίον (Κλαψί) Ευρυτανίας,μετανάστες στην Αμερική (1904-1933)

 

Προλεγόμενα

  Το Κλαυσί ή Κλαψί είναι ένα ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, κοντά στον Καρπενησιώτη ποταμό και με θέα προς την κοιλάδα της Ποταμιάς και το βουνό της Χελιδόνας.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από το Κλαυσί. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 39 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2024.

 

Το χωριό Κλαυσί (Η φωτογραφία ελήφθη από το travel.gr)

    Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε πολύς χρόνος εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 21 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν στοιχεία για τα 39 άτομα. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από το Κλαυσί, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτό. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία, Αθήνα). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

80 χρόνια μετά την καταστροφή του Σανατορίου και της Ιερής Μονής Αντίνιτσας (13 Ιουνίου 1944)

Μνήμες γερμανικής Κατοχής

Κωνσταντίνου Αθαν. Μπαλωμένου, φυσικού

 

Το ιστορικό Καθολικό της Μονής (φωτ. 1930)

    Ήταν μια ακόμη αποφράδα ημέρα για τον τόπο μας. Το 1944 ήταν το τελευταίο και χειρότερο έτος της γερμανικής Κατοχής, με την αντιστασιακή δράση σε κορύφωση και με διαρκή “χτυπήματα” στον κατακτητή.  Τα αποσπάσματα Ες-Ες στην Ελλάδα εφάρμοζαν την χιτλερική εντολή για αντίποινα, δυστυχώς σε αθώους. Στις αρχές Ιουνίου του 1944, στη θέση “Πηγή του Αχιλλέα” (στο Ντερβένι, ή τον αυχένα της Όθρυος), είχε προηγηθεί μια ενέδρα των ανταρτών, σε γερμανικό στρατιωτικό αυτοκίνητο, με 3 αξιωματικούς νεκρούς. Αυτό ίσως ήταν η αφορμή.

   Τα πλησιέστερα στη θέση αυτή ήταν : στα ανατολικά της η Μονή Αντίνιτσας και δίπλα το Σανατόριο Αντίνιτσας. Από τη δυτική πλευρά ήταν το χωριό Δερβέν Φούρκα (ή Καλαμάκι).

   Οι Γερμανοί θεωρούσαν ότι τόσο το Σανατόριο, όσο και η γειτονική Μονή Αντίνιτσας ότι υπέθαλπαν τους αντάρτες της περιοχής Όθρυος. Με αφορμή το γεγονός που προαναφέρθηκε, ένα γερμανικό απόσπασμα Ες-Ες με αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, ολμοβόλα και εκρηκτικά το πρωί της 13ης Ιουνίου 1944 έφτασε στην Αντίνιτσα.

Ο Κωνσταντίνος Δ. Ισχόμαχος (1841-1888) και η Θεσσαλική Επανάσταση (1878)

Αλκιβιάδη Ν. Λεμπέση, ερευνητή

 

Πρόλογος

    Το παρόν κείμενο προήλθε από ομιλία του Αλκιβιάδη Ν. Λεμπέση, ιστορικού ερευνητή με καταγωγή από τη Σίφνο, σε εκδήλωση με τίτλο :  

“Ο Μυστηρήρωας Ισχόμαχος - Ο Γενικός Αρχηγός της Θεσσ. Επανάστασης του 1878”.

    Η ομιλία έγινε την Κυριακή 12 Μαΐου 2024, στην Κοινότητα Λουτρού του Δήμου Σοφάδων Καρδίτσας, σε εκδήλωση τιμής και μνήμης για το Λοχαγό Κωνσταντίνο Ισχόμαχο.

   Μπορεί κάποιος να διαβάσει την ομιλία από την ιστοσελίδα του ομιλητή Αλκιβιάδη Ν. Λεμπέση, στη διεύθυνση :  http://alkislembessis.me/o-mystiriroas-ischomachos/

   Στις 21 Μαΐου 2024 η ομιλία δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του Δήμου Σοφάδων (sofades.gr). Η ομιλία υπάρχει σε βίντεο από τη ζωντανή μετάδοσή της στη διεύθυνση :

https://www.youtube.com/watch?v=jWpxsCiUPEw

   Τη διασκευή αυτή έκανε ο Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος, μετά από άδεια του συγγραφέα.