Από τη Βαρυμπόπη (Μακρακώμη) Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1921)

στη μνήμη Κώστα Κρητικού, πρώην δημάρχου Μακρακώμης

Πρόλογος

   Η ιστορία του τόπου μας χάνεται πίσω στο χρόνο. Από τη Μακρά Κώμη της αρχαιότητας, που βρισκόταν σε δύο λόφους, πάνω από τη σημερινή Μακρακώμη, με τις μετακινήσεις και επιδρομές τόσων λαών στην περιοχή, χάθηκε το όνομα Μακρακώμη κι έγινε Βαρυμπόπη. Το ίδιο όνομα διατηρήθηκε στη μακρά περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στα χρόνια του ελεύθερου ελληνικού κράτους, το μικρό χωριό των 200 περίπου κατοίκων έγινε πάλι δήμος Μακρακώμης, με πρωτεύουσα τη Βαρυμπόπη. Το 1916 η Βαρυμπόπη μετονομάστηκε σε Μακρακώμη.  

   Η προσπάθεια τούτη αναζήτησε και κατέγραψε 61 μεταναστευτικά ταξίδια ανθρώπων της Μακρακώμης προς την Αμερική στις πρώτες 10ετίες του 20ού αιώνα. Η Μακρακώμη, που πριν λεγόταν Βαρυμπόπη (οι ντόπιοι με την κοφτή ρουμελιώτικη προφορά την έλεγαν Βαρ’μπόπ’), μου είναι φυσικά πολύ γνωστή, αλλά το πρόβλημα ήταν ότι υπήρχε κι άλλη Βαρυμπόπη (στην Αττική). Έτσι, επειδή  δεν ξέρω επώνυμα των ανθρώπων της Βαρυμπόπης Φθιώτιδας, υπήρχε κίνδυνος να μπλέξω ονόματα μεταναστών που δεν προέρχονταν απ’ αυτήν.

   Η σημαντική βοήθεια ήρθε από τον αείμνηστο Κώστα Κρητικό, πρώην δήμαρχο Μακρακώμης και άριστο φίλο. Μου επιβεβαίωσε ποια ονόματα ήταν από τη δική μας Βαρυμπόπη. Του είμαι ιδιαίτερα υποχρεωμένος γι’ αυτό, εφόσον ήταν ο ιδανικότερος άνθρωπος (με τη θαυμάσια μνήμη) για να αποφύγω το λάθος. Επιπλέον, ο Κώστας έζησε όλα τα χρόνια στη Μακρακώμη (δεν έφυγε ποτέ απ’ αυτήν) και ήξερε όλο τον κόσμο με το μικρό του όνομα.

Ορφανοτροφείον (Κέντρο Παιδικής Μέριμνας) Αρρένων Λαμίας

Μελέτη

Εισαγωγή

   Η ιστορία των λαών είναι συνδεδεμένη με πολέμους, φυσικές καταστροφές, ασθένειες και επιδημίες, που έφερναν θάνατο και απώλειες μελών στις οικογένειες. Τα θύματα αυτών των δεινών ήταν πάντα τα παιδιά, που έχαναν από μικρές ηλικίες τους γονείς τους μένοντας απροστάτευτα. Η απώλεια του πατέρα, μπορούσε να καλυφθεί από τις εργατικές και άξιες μητέρες, αν και συνοδευόταν με αρκετά οικονομικά προβλήματα. Η απώλεια της μητέρας (από τις γέννες συνήθως) καλυπτόταν ενίοτε από δεύτερο γάμο του πατέρα, ή βοηθούσε και η ευρύτερη οικογένεια (γιαγιάδες, θείες) σε κάποιο βαθμό. Ο χαμός και των δύο γονέων έφερνε την πιο σκληρή ορφάνια στα παιδιά.

1.    Οι μεγάλες ευεργεσίες

   Στη διάρκεια του 19ου αι., όταν το κράτος απουσίαζε ή αδυνατούσε να καλύψει βασικές ανάγκες των πολιτών σε τομείς, όπως η παιδεία, η υγεία, ο πολιτισμός, κ.ά. εμφανίστηκαν μεμονωμένα άτομα ή ομάδες ευαίσθητων ατόμων, που διέθεταν και ικανές περιουσίες, με έντονη διάθεση προσφοράς, τα οποία προέρχονταν κυρίως από τον παροικιακό ελληνισμό ή από την ακόμη τότε τουρκοκρατούμενη Ελλάδα και υλοποίησαν τις ευεργετικές τους επιθυμίες.

   Εστιάζοντας στη Φθιώτιδα (με κέντρο την πόλη της Λαμίας) στο χώρο της υγείας, η απουσία δευτεροβάθμιας περίθαλψης, δηλαδή ενός νοσοκομείου ήταν προφανής. Στο χώρο της παιδείας δεν υπήρχαν ιδιόκτητα κρατικά σχολικά κτίρια αντάξια του ρόλου των. Στο χώρο της κοινωνικής πρόνοιας δεν υπήρχε Ορφανοτροφείο.

   Στις ελλείψεις αυτές ανταποκρίθηκαν, με περίσσευμα ευαισθησίας κάποιοι άνθρωποι. Ο Κωνσταντίνος Παπαθανασίου Ελασσώνας, έμπορος, κτηματίας και τοκιστής, με σημαντική περιουσία, παντρεμένος αλλά χωρίς παιδιά, διέθεσε όλη την περιουσία του για την κατασκευή και λειτουργία του “Ελασσωνείου”[1] Πολιτικού Νοσοκομείου στη Λαμία. Ο Κωνσταντίνος Νικολάου ή Μουστάκας[2], επίσης έμπορος και κτηματίας, που ήταν παντρεμένος χωρίς παιδιά, διέθεσε ακίνητα στη Λαμία για να γίνουν σχολικά κτίρια, με τον τίτλο “Μουστάκεια Γυμνάσια” και ένα σημαντικό μέρος της περιουσίας του για ίδρυση και λειτουργία “Μουστακείου” Ορφανοτροφείου Θηλέων, το δε υπόλοιπο στο δήμο Λαμιέων.

   Στην παρούσα εργασία θα αναφερθούμε στις προσπάθειες που έγιναν για την ίδρυση και λειτουργία Ορφανοτροφείου (όπως λεγόταν τότε) Αρρένων στη Λαμία, με όσο γίνεται συνοπτικό αλλά εμπεριστατωμένο τρόπο.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια των Μικρασιατών προσφύγων στη Στυλίδα

Στο “Ημερολόγιο 2018”

 

Φύγαμε απ’ την Ανατολή, ψάξαμε για πατρίδα

και τέλος καταντήσαμε πρόσφυγες στη Στυλίδα.

Δημοτικό της προσφυγιάς

   Από το Σύλλογο Μικρασιατών Ανατολικής Φθιώτιδας, που φέτος συμπληρώνει 22 χρόνια ζωής και δράσης πρόσφατα κυκλοφόρησε το Ημερολόγιο 2018, ως διαρκής συνδρομή στη μνήμη της σκληρής προσφυγιάς με την καταστροφή του 1922. Όπως αναφέρει στο πρόλογό του το Δ.Σ. του Συλλόγου, αποτελεί χρέος τιμής, σεβασμού και ιστορικής συνείδησης για τους ξεριζωμένους προγόνους, που βρέθηκαν τελικά στη Στυλίδα, αβοήθητοι από την Ελλάδα και με εχθρότητα από τους γηγενείς, κατάφεραν να στεγάσουν τη φτώχεια και την πίκρα και να ριζώσουν, αποκτώντας την εκτίμηση όλων.

   Δεκαεπτάφυλλο (με λευκή τη δεύτερη σελίδα κάθε φύλλου), μεγάλου σχήματος (28,2 Χ 40,2 εκ.), σε χαρτί πολυτελείας, το Ημερολόγιο αυτό συγκεντρώνει και παρουσιάζει επιλεγμένα αποσπάσματα συνεντεύξεων-μαρτυριών από υπερηλίκους πρόσφυγες, με προσωπικά βιώματα της Μικρασιατικής πατρίδας (Αϊβαλί, Σμύρνη, Κούμπαο, Σαμψούντα), με θύμησες της φυγής και σωτηρίας από τους Τούρκους, της διαδρομής και του τελικού προορισμού στη Στυλίδα.

   Τις καταγραφές αυτές είχαν την εξαιρετική ιδέα να λάβουν στην περίοδο 1989-1993 μαθητές της Γ’ τάξης του Γυμνασίου Στυλίδας, από τους Μικρασιάτες παππούδες ή γιαγιάδες τους. Ήταν μια πρωτοβουλία του φιλολόγου-καθηγητή τους κ.  Δημήτρη Καραθεοδώρου, που τότε εξέδιδε το μαθητικό περιοδικό ΣΚΑΛΑΚΙ, στο οποίο είχαν δημοσιευτεί κάποιες από αυτές τις διηγήσεις.

   Ιδιαίτερη αναφορά του ίδιου μαθητικού περιοδικού ΣΚΑΛΑΚΙ, No 12, στο σχολικό έτος 2002-03, έγινε με την έκδοση βιβλίου 170 σελίδων, με τίτλο “Ημερολόγιον του Διωγμού” της αείμνηστης Μαρίας Τσίνγκου-Αϊβαλιώτου (1882-1957). Ήταν μια κορυφαία τιμή για την «κυρά του Αϊβαλιού», που στις σελίδες του δικού της “Ημερολογίου” έκλεισε αυτή την αλησμόνητη ελληνική πατρίδα.

Από την Ανιάδα Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1903-1931)

Προλεγόμενα

   Η Ανιάδα είναι ορεινό χωριό της Ευρυτανίας, χτισμένη μέσα σε πυκνό ελατοδάσος σε υψόμετρο 1.100 μέτρων, στις πλαγιές του όρους Καλιακούδα. Αρχικά ο οικισμός βρισκόταν στη θέση Αϊ-Λιας, μετά όμως από κατολισθήσεις, οι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν στη σημερινή θέση όπου έφτιαξαν εννιά καλύβες και από εκεί πήρε και την ονομασία του το χωριό (Εννιάδα, Ανιάδα). Άλλη πιθανή προέλευση της ονομασίας λέγεται ότι προήλθε από τους αρχαίους Αινιάνες.

Η Ανιάδα και το όρος Καλιακούδα (φωτ. 2012)

   Το χωριό αυτό το γνώρισα από τον καλό φίλο Σεραφείμ Ν. Κακούρα, φιλόλογο. Το επισκέφτηκα μια φορά, αλλά έχω εξαιρετικές εικόνες από το τοπίο.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από την Ανιάδα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Η επεξεργασία έγινε τμηματικά και η εργασία ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2017.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 9 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν 2 ταξίδια) και ανευρέθηκαν 17 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία) της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Ιωάννης Γρ. Παπασιόπουλος

Ομιλία στα αποκαλυπτήρια της προτομής

Έχει λεχθεί ότι

                                         “μεγάλος άνθρωπος είναι μονάχα /

                                      κείνος που κάτι πιο μεγάλο του αγαπάει.”

Ιωάννης Παπασιόπουλος

   Για κάποιους ανθρώπους, στις πρώτες δεκαετίες της ζωής τους, διαμορφώνεται ένα όραμα. Σ’ αυτό συντελούν ο τόπος που ζουν, το οικογενειακό περιβάλλον, οι προσωπικές ευαισθησίες και  οι κοινωνικές συνθήκες. Έτσι η ζωή αποκτά συγκεκριμένο προορισμό και όλες οι προσπάθειες πλέον συμβάλλουν στην υλοποίηση του σκοπού ζωής.

  Στην περίπτωση του ανθρώπου που τιμούμε σήμερα, η ιστορική συγκυρία του ιατρικού λειτουργήματος, από τη δεκαετία του ’30, στην Κατοχή και μετά στα πέτρινα χρόνια του Εμφυλίου, με την αποκτημένη εμπειρία της αυτοδιοίκησης ατσάλωσαν τη θέληση του ανθρώπου και στις 2 μεταπολεμικές δημαρχιακές του θητείες έκανε πράξη αυτά που ονειρεύτηκε για τη Λαμία.

          Κυρίες και κύριοι,

   Το καλύτερο βιογραφικό για το Γιάννη Παπασιόπουλο, το έγραψε η κόρη του Καλλιόπη, από το οποίο έμαθα άγνωστες πτυχές της ενδιαφέρουσας ζωής του. Από τη θέση αυτή, την ευχαριστώ.

Σ’ έναν Κρητικό, φανατικό Μακρακωμίτη

εις μνήμην

   Όλες οι παλιές ιστορίες - όπως και τα παραμύθια - αρχίζουν με το “μια φορά κι έναν καιρό”. Πάντα με γοήτευαν και ήθελα να ακούω τις διηγήσεις από τους παλιότερους. Τούτη είναι η ιστορία μιας οικογένειας, που από την Κρήτη ρίζωσε στη Μακρακώμη.

   Στο τελευταίο ήμισυ του 19ου αιώνα, όλη η Κρήτη, που ήταν ακόμα κάτω από την Οθωμανική κυριαρχία, είχε χάσει πολύν κόσμο από τις αλλεπάλληλες επαναστάσεις (ιδιαίτερα αυτή το 1866-69) για ελευθερία και ένωση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι σφαγές και διώξεις των Τούρκων, έκαναν αφόρητη τη ζωή των Κρητικών.

   Στο νομό Χανίων και συγκεκριμένα το χωριό Καλύβες, ήταν (και είναι) ένα ψαροχώρι σε απόσταση 19 χιλιομέτρων από τα Χανιά. Βρίσκεται σε μια εύφορη κοιλάδα, με πολύ πράσινο και ελαιώνες. Εκεί ζούσε η οικογένεια Ζυγουράκη. Από εκεί έφυγαν (μαζί με άλλους πολλούς) για να σωθούν από τους Τούρκους και τα μέλη της οικογένειας Ζυγουράκη.

Κώστας Κρητικός

   Δεν είναι γνωστή η διαδρομή τους μέχρι να βρεθούν στην κοιλάδα του Σπερχειού, αναζητώντας δουλειά και τόπο για εγκατάσταση. Στη Φθιώτιδα του τέλους του 19ου αι. στα χωριά μας κυριαρχούσαν τα τσιφλίκια, όπου δούλευαν πολλοί ακτήμονες γεωργοί. Οι λίγες θύμησες αναφέρουν ότι ο πρώτος Ζυγουράκης δούλεψε στη Μάκρη, σε κτήματα του Ζήση. Η σκέψη της επιστροφής στην Κρήτη ήταν στο μυαλό τους ένας πόθος διαρκής. Τα παιδιά του συμμετείχαν στις επαναστάσεις για απελευθέρωση της επαρχίας Δομοκού και Θεσσαλίας (1876-78). Επίσης πολέμησαν στον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

   Όπως συνήθως πάντα συνέβαινε, η καταγωγή του είχε ως αποτέλεσμα να μετατραπεί σε επώνυμο. Έτσι το Ζυγουράκης ξεχάστηκε και γράφτηκε στα μητρώα πλέον ως Κρητικός. Από την οικογένεια Ζυγουράκη πιο γνωστός είναι ο Δημήτριος, ο οποίος είχε και το ψευδώνυμο Δράκος.  Στην προκείμενη περίπτωση, από την οικογένεια Ζυγουράκη, που πλέον θα αναφέρεται με το επώνυμο Κρητικός, υπήρξαν πέντε παιδιά (Κώστας, Ηρακλής, Γεώργιος, Αλέξανδρος και Χρήστος).

Από τη Xαλίλη (Μεσοποταμία) Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1914)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι ακουστό από παλιά. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τη Χαλίλη (σημερινό όνομα Μεσοποταμία). Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 67 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2017.

Ο Ι. Ν. του Αγ. Νικολάου της Μεσοποταμίας (η φωτογραφία ελήφθη από το facebook)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 25 μεταναστευτικά ταξίδια (3 μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 67 μετανάστες. Πιθανά διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Σπερχειάδα, Λαμία) ή χωριό της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Όταν η πράξη της διαίρεσης προδίδει …

Αντιθέσεις

“…  από το μέρισμα 1,4 δις ευρώ για φέτος θα διανεμηθούν 720 εκατ. ως έκτακτη ενίσχυση σε 3,4 εκατ. συμπολίτες μας …”.

“… 360 εκατ. ευρώ θα δοθούν στη ΔΕΗ για το κόστος των λογαριασμών στις ΥΚΩ”

[Κυβερνητικές δηλώσεις στον ημερήσιο τύπο]

   Οι αριθμοί δεν είναι πάντα ευχάριστη ενασχόληση, είναι όμως αναγκαίοι σ’ έναν κόσμο που χρειάζονται τα ποσοτικά μεγέθη. Από τις τέσσερις πράξεις της αριθμητικής, μόνον η διαίρεση έχει κοινωνικό χαρακτήρα, εφόσον το αποτέλεσμα αυτής αναφέρεται ή αφορά περισσότερα άτομα, με το ίδιο ποσό. Έχει επίσης και το στοιχείο της δικαιοσύνης, αλλά όταν αναφέρεται σε άτομα με ίδια κοινωνικά χαρακτηριστικά (οικογενειακά φορτία, οικονομική κατάσταση, περιουσιακά, κλπ.).

   Η πολλαπλή  και επαχθής φορολογία, με βιομηχανία νόμων αμφισβητούμενης συνταγματικότητας και οι απειλές κατασχέσεων, με πολλαπλές περικοπές μισθών και συντάξεων, από την αριστερή κυβέρνηση (με τη μόνιμη απειλή των τροϊκανών για την επόμενη δόση) έφεραν αρκετό χρήμα στη Γραμματεία Κρατικών Εσόδων (αντίστοιχη των Εξόδων δεν υπάρχει). Βέβαια, οι λογαριασμοί του Δημοσίου είναι απλήρωτοι, αλλά αυτό δεν τους νοιάζει ...

Εταιρεία ΑΓΡΟΠΑΚ ΑΒΕΕ και εργοστάσιο, στη ΒΙ.ΠΕ. Λαμίας

   Το αντικείμενο της εταιρείας Agropack ήταν η κατασκευή και εμπορία χαρτοκιβωτίων και χαρτοτελάρων. Το εργοστάσιο έγινε το 1983, στην ΒΙ.ΠΕ. Λαμίας, σε έκταση 46 στρεμμάτων και με στεγασμένους χώρους 30 στρεμμάτων, διαθέτοντας τότε τον αρτιότερο και πλέον σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό στην Ελλάδα. Ιδρυτής ήταν ο Γ. Μαρούλης.

  Τα προϊόντα της εταιρείας απευθύνονταν σε πολλούς κλάδους νωπών ή κατεψυγμένων, τροφίμων, ποτών, χημικών, φαρμακευτικών, έτοιμου φαγητού, ειδών ζαχαροπλαστικής, κ.ά. Είχε ως πελάτες πολλές και σημαντικές εταιρείες.

Από το βασιλιά-ηγεμόνα, στον πολυεκατομμυριούχο πρόεδρο κράτους

Έχει ο καιρός γυρίσματα

   Σ’ όλα τα χρόνια, τα παραμύθια άρχιζαν από έναν βασιλιά. Ήταν ο αρχηγός του κράτους, που κληρονομούσε το θρόνο στα παιδιά του, ήταν βέβαια πλούσιος, άλλοτε καλός κι άλλοτε κακός με τους υπηκόους του. Η εξουσία τού είχε δοθεί “ελέω Θεού”, όπως μόνος του όριζε. Είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου στους υπηκόους του, που όφειλαν υποταγή. Στο παραμύθι, τα βασιλόπουλα ήταν πάντα όμορφα και αποτελούσαν το όνειρο αποκατάστασης για τα λαϊκά κορίτσια.

   Πολλά χρόνια διάβηκαν και κάποια ανήσυχα και προβληματισμένα μυαλά μίλησαν για αρχές και κανόνες, για ιδέες και κοινωνικά συμβόλαια, που θα τηρούν και οι βασιλιάδες. Αυτούς τους χαρακτήρισαν επαναστάτες, τους δίωξαν, φυλάκισαν και εκτέλεσαν (για παραδειγματισμό και σωφρονισμό των πολλών). Δεν άργησαν όμως οι ιδέες αυτές να επικρατήσουν. Οι ηγεμόνες αναγκάστηκαν να δεχτούν Σύνταγμα, να υπακούουν κι αυτοί σε κοινούς κανόνες. Ο ρόλος τους μειώθηκε σε σύμβολο του κράτους, με τυπικές αρμοδιότητες και οι κυβερνήτες-πρωθυπουργοί, μετά από εκλογές ανέλαβαν πλέον να κυβερνούν. Στις νεότερες χώρες μάλιστα - που δεν υπήρχε παράδοση μοναρχίας - ο ανώτατος άρχοντας αυτής ονομάστηκε πρόεδρος. Υπήρξε και η επαναστατική ανατροπή (π.χ. Ρωσία) όπου αμέσως καταργήθηκε η μοναρχία.

Εργοστάσιο πλακιδίων“ΑΚΜΗ”, στο Αυλάκι Στυλίδας

Εργοστάσιο ΑΚΜΗ (από Google Earth)

   Η κατασκευή[1] του Εργοστασίου πλακιδίων “ΑΚΜΗ” του Νικολάου Η. Στασινοπούλου άρχισε την περίοδο 1967-68. Επέλεξε ένα σημείο επάνω στον οδικό άξονα Αθηνών-Θεσσαλονίκης (στο 220ό Km της Εθνικής Οδού), στα νότια του χωριού Αυλάκι. 
   Σε αρχική έκταση 17 στρεμμάτων έγιναν οι εγκαταστάσεις. Η αρχική επένδυση ήταν 150 εκατ. δρχ. και προβλεπόταν η παραγωγή 80 εκατ. πλακιδίων πολυτελείας για επενδύσεις τοίχου και δαπέδων ετησίως. Θα απασχολούσε εργατοτεχνικό προσωπικό 100 ατόμων, με προοπτική διπλασιασμού των. Τις εργασίες διεύθυνε ο Αθ. Αθανασίου.

  Στις 4 Απριλίου 1969 έγιναν τα εγκαίνια[2] του Εργοστασίου[3] της εταιρίας ΑΒΕΕ “ΑΚΜΗ-Στασινόπουλος[4]”, από μέλη της τότε κυβερνήσεως (με επικεφαλής το Νικόλαο Μακαρέζο). Την εταιρεία εκπροσώπησε ο Νικ. Στασινόπουλος, ο οποίος στο λόγο του ανέφερε ότι το Δεκέμβριο 1968 περατώθηκε η αρχική επένδυση 60 εκατ. δρχ., για παραγωγή 17 εκατ. πλακιδίων ετησίως. 
   Σε δεύτερο στάδιο, η επένδυση προβλεπόταν να φτάσει τα 90 εκατ. δρχ. (με τελικό στόχο τα 150 εκατ. δρχ.) για ετήσια παραγωγή 80 εκατ. πλακιδίων. Η αξία του παραγόμενου προϊόντος θα ήταν 160 εκατ. δρχ. Ο μηχανολογικός εξοπλισμός του εργοστασίου ήταν του ιταλικού οίκου SITI, που το εγκατέστησε.

Εργοστάσια “ΒΟΜΒΥΞ” και “ΒΟΜΒΥΚΡΥΛ”

Στην περιοχή Λαμίας

   Η εταιρεία ΒΟΜΒΥΞ έχει μεγάλη ιστορία στο χώρο της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας. Ξεκίνησε από το 1863. Στα μεταπολεμικά χρόνια και συγκεκριμένα το έτος 1956 στράφηκε σε νέους τομείς παραγωγής, δηλ. για νέα είδη μη παραγόμενα στην Ελλάδα.

Κυρ. Κουτρουμπής, πρόεδρος ΒΟΜΒΥΞ

   Πέραν του αρχικού πρώτου εργοστασίου υφαντουργίας, που τότε λειτουργούσε με τελευταίου τύπου υφαντουργικούς ιστούς, με βαφείο, φινιριστήριο, τυποβαφείο και πλεκτήριο, το 1957 η εταιρεία προχώρησε στην ίδρυση του 2ου εργοστασίου ελαστικοποιήσεως συνθετικών νημάτων - με την ονομασία HELLANCA - που απετέλεσε καινοτομία στην Ελλάδα, σε συνεργασία με τον ελβετικό οίκο HEBERLEIN, που κατείχε διεθνές δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τις μεθόδους κατασκευής ελαστικοποιημένων συνθετικών νημάτων.

   Η εξαιρετική ποιότητα του νέου προϊόντος το επέβαλε την ελληνική αγορά σε σύντομο χρονικό διάστημα, ξεπερνώντας και τις πλέον αισιόδοξες προσδοκίες.

    Στη συνέχεια η πρωτοπορία της εταιρίας συνεχίστηκε στο έτος 1965 με την ίδρυση στην Κολοκυνθού του τρίτου εργοστασίου παραγωγής συνεχών συνθετικών νημάτων NYLON 6 και 6.6, σε συνεργασία με το γερμανικό οίκο ZYMER. Στη συνέχεια η μονάδα αυτή επεκτάθηκε για να ανέλθει η παραγωγική της ικανότητα σε 7.500 τόνους ετησίως, τόσο σε νήματα NYLON όσο και σε POLYESTER.

   Το 1973, με τη συμπλήρωση 110 ετών δράσεως στο χώρο της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας, όσο και για την προβολή του, ο ΒΟΜΒΥΞ έκρινε σκόπιμο να εξέλθει του στενού οικογενειακού χαρακτήρα και εισήγαγε μετοχές της εταιρείας για διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών

Από το Ευπάλιο Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1901-1921)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι ακουστό από παλιά. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού Φωκίδας. Μαζί με τον συνοικισμό Γρηγορίτικα αποτελούσαν την τέως Κοινότητα Ευπαλίου. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από το Ευπάλιο και Σουλέ. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 96 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2017. Ακολούθησε έλεγχος και την τελική μορφή πήρε τον Αύγουστο του 2017.

Πανοραμική φωτογραφία (από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 36 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 96 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λιδωρίκι, Άμφισσα, Λαμία) ή χωριό της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε άλλο γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, στην περιοχή Νέας Άμπλιανης Λαμίας

   Μέχρι τις αρχές του 20ού αι., η περιοχή που σήμερα λέγεται Νέα Άμπλιανη και μέχρι τη δεκαετία του ’60, οριζόταν (περίπου) από τη σιδηροδρομική γραμμή στα βόρεια, μέχρι το αεροδρόμιο Λαμίας νότια, από το χείμαρρο Ξηριά[1]  στα ανατολικά και λίγο μετά τη (σημερινή) οδό Αμφικτυόνων στα δυτικά. Περιλάμβανε μεγάλα αγροτεμάχια, που ήταν ιδιοκτησίες γνωστών γαιοκτημόνων όπως του Ελασσώνα, Καρακαντά, Γεωργιάδη, Χαλκιοπούλου, Μακρή, κ.ά. Κατοικίες δεν υπήρχαν, με εξαίρεση λίγες μικρές αγροικίες. Ιερούς ναούς διέθετε μόνο η πόλη της Λαμίας (μέσα στον οικιστικό ιστό της και στις πλαγιές του λόφου του Κάστρου).

   Στο τέλος του 19ου αι., η απόφαση του  Κωνσταντίνου Παπαθανασίου Ελασσώνα, να ευεργετήσει την πόλη διαθέτοντας[2] όλη την περιουσία του (μετά το θάνατο της συζύγου του) για να ανεγερθεί Νοσοκομείο, με τον όρο να ονομαστεί Ελασσώνειο Νοσοκομείο, ήταν η αρχή για τη δημιουργία ιερού ναού, στην περιοχή της Νέας Άμπλιανης. Συγκεκριμένα, ο δωρητής διέθεσε πολλά χρήματα για νοσοκομείο που όπως όρισε στη διαθήκη του:

Από τις Λιβανάτες Λοκρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1921)

Προλεγόμενα

   Σημαντική κωμόπολη της Λοκρίδας. Είναι γνωστή περισσότερο από τη θέση της επάνω στον οδικό άξονα (αυτοκινητόδρομο) Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Τόπος με μεγάλη ιστορία, από τον 12ο-11ο π.Χ. αι., με τον αρχαίο οικισμό του Κύνου. Από τους κατά καιρούς λαούς που πέρασαν και κατοίκησαν, να αναφέρουμε την εγκατάσταση αρβανιτών μετά το 1350 μ.Χ. Οι Λιβανάτες είναι γνωστές και ως πατρίδα του Ανδρέα Βερούση ή Ανδρίτσου, πατέρα του οπλαρχηγού του 1821 Οδυσσέα Ανδρούτσου.

   Ήταν και είναι αγροτική περιοχή, με καλλιέργειες (καπνού, βάμβακος, κηπευτικών, κ.ά.). Στην παραλία υπάρχει λιμάνι, με μαρίνα και οι σχετικές ασχολίες με την αλιεία και τον τουρισμό.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τις Λιβανάτες. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 71 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2017.

Λιβανάτες (πανοραμική φωτογραφία, από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 21 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 71 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες των Λιβανατών, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν στις Λιβανάτες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Αταλάντη, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν στις Λιβανάτες. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Εφημερίδα “Λαμιακός Τύπος”

Από το 1935 μέχρι σήμερα

   Την περίοδο του Μεσοπολέμου και ιδιαίτερα τη δεκαετία του ’30, η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας, με την άνοδο του πνευματικού επιπέδου, αλλά και οι πολιτικές, ιδεολογικές και κοινωνικές αντιθέσεις που αναπτύχθηκαν, συνέβαλαν στην έκδοση πολλών εντύπων στη Λαμία. Εκτός από την ενημέρωση των πολιτών, με σκοπό την υπεράσπιση των συμφερόντων τους, ανέπτυσσαν και τις νέες αντιλήψεις για διαμόρφωση γνώμης αποβλέποντας στην κοινωνική αλλαγή.

   Οι εφημερίδες αυτές ήταν μεγάλου σχήματος, ασπρόμαυρες ή με διχρωμία (σε εορταστικά φύλλα) και μονόφυλλες (2 σελίδες). Οικονομικά στηρίζονταν από διαφημίσεις και κρατικές διακηρύξεις, αλλά και από τις πωλήσεις (γίνονταν σε πάγκο στην πλατεία Σιταγοράς, αλλά από νέα παιδιά που γύριζαν την πόλη).

  Μερικές είχαν ιδιόκτητα τυπογραφεία (όπως οι εφ. “Θερμοπύλαι”, “Επαρχία”, “Νέος Τύπος”, κ.ά.) ενώ αρκετές άλλες δεν διέθεταν. Συνήθως οι διευθυντές των εφημερίδων ήταν και συντάκτες, ή ενίοτε είχαν 1-2 άλλους στη σύνταξη. Οι σελίδες ετοιμάζονταν με τυπογραφική στοιχειοθεσία, για να ακολουθήσει σε πιεστήριο η εκτύπωση. Οι φωτογραφίες ήταν ελάχιστες, εφόσον απαιτούσαν να γίνει μεταλλικό κλισέ, που όμως γινόταν στην Αθήνα. Πάντως έκαναν καλές προσπάθειες για αισθητική βελτίωση των φύλλων.

Από τους Δομιανούς Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1900-1927)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι γνωστό από παλιά. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τους Δομιανούς. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και είχα αναλυτικά στοιχεία για 50 άτομα περίπου. Ένα μήνυμα που έλαβα στις 20 Ιουνίου 2017 από τον κ. Νικόλαο Χαλιάσο, συνταξιούχο τραπεζικό, που κατοικεί στη Λαμία συνέβαλε στην επισταμένη ασχολία μου με τους μετανάστες των Δομιανών. Ο σκοπός μου ήταν να βοηθήσω την προσπάθειά του, εφόσον είχε κάνει κάποια εργασία στα γενεαλογικά δένδρα των Δομιανίτικων οικογενειών, αλλά δυσκολευόταν με το αμερικάνικο αρχείο. Είχε αντλήσει κάποια ονόματα από αναρτημένη εργασία μου με τίτλο “1000 Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1893-1924)”, που προέρχονταν από τους Δομιανούς. Είχε την καλοσύνη και μου έστειλε τη μέχρι τότε καλή του προσπάθεια. Έτσι ανέλαβα τη συνέχεια και ολοκλήρωσή της, στο βαθμό που μπορούσα. Η εργασία έγινε τμηματικά και η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2017. Ακολούθησε έλεγχος και έγινε αναμόρφωση αυτής με την προσθήκη επιπλέον στοιχείων. Την τελική μορφή πήρε τον Αύγουστο του 2017.

Δομιανοί Ευρυτανίας

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 52 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 146 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία) της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική). Ευχαριστώ θερμά τον κ. Νικ. Χαλιάσο για τα επιπλέον στοιχεία και τις πολύ εποικοδομητικές παρατηρήσεις του.

   Εκτιμώ πολύ την αγάπη που δείχνει έμπρακτα για τον πατρογονικό τόπο ο κ. Νικόλαος Χαλιάσος, με τα γενεαλογικά δένδρα που έκανε και την ιστοσελίδα που διαθέτει, προβάλλοντας τα φυσικά κάλλη, τους ανθρώπους και την ιστορία της ευλογημένης Ευρυτανίας..

ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (μέρος Γ’)

του Σεραφείμ Ν. Κακούρα, φιλολόγου

---

Λεξικό του Ρουμελιώτικου ιδιώματος

Σεραφ. Κακούρας

   Περιλαμβάνει 2.156 λέξεις με την ερμηνεία τους. Συγκεκριμένα για κάθε πρωτόγραμμα της λέξης προέκυψαν (σε παρένθεση ο αριθμός λέξεων που καταγράφηκαν) : Α (261), Β (50), Γ (112), Δ (40), Ε (8), Ζ (62), Η (1), Θ (32), Ι (14), Κ (322), Λ (75), Μ (205), Ν (66), Ξ (93), Ο (28), Π (188), Ρ (41), Σ (204), Τ (186), Υ (1), Φ (63), Χ (82) και Ψ (22).  

Α

α; = τι;

αά, λέγεται και αχά = ναι.

αβγατίζου = αυξάνω.

αβέρτα = απλόχερα, απεριόριστα.

αγάλια = σιγά.

αγάλια αγάλια = σιγά σιγά.

αγαλιούτσκα = σιγά σιγά.

αγάνα = ο φλοιός του καρπού του σιταριού, αλλά και το ψαροκόκαλο. 

αγανός  (προέλευση αρχαιοελληνική) = λεπτός.

αγγειό (το) = δοχείο, αλλά και το γυναικείο γεννητικό όργανο. 

αγγόνι = εγγονός.

αγγυλώνου (προέλευση αρχαιοελληνική) = καρφώνω με βελόνα ή λεπτό αγκάθι.

αγκίδα = αγκάθι που μοιάζει με βελόνα, αιχμή βέλους, βελόνας.

αγκλίτσα, λέγεται και γκλίτσα (προέλευση αρχαιοελληνική)  = ραβδί των βοσκών.

αγκλόινα = καρποί άγριας αχλαδιάς.

αγκουμαχάου = ανασαίνω με δυσκολία.

αγκουνάρ = ακρογωνιαίος λίθος και πέτρα διαμορφωμένη για γωνίες σπιτιών.

αγκουνή  (η) (προέλευση μεσαιωνική ελληνική) = γωνία ή θέση δίπλα στο τζάκι.

αγκουρτσιά, λέγεται και γκουρτσιά (προέλευση αλβανική) = άγρια αχλαδιά.

αγκούτσα = ξύλινο ακατέργαστο ραβδί και μεταφορικά σπασμένο πόδι ή χέρι.

αγλέουρας = μεγάλο φαγοπότι, φαγητό του «σκασμού».

ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (μέρος Β’)

του Σεραφείμ Ν. Κακούρα, φιλολόγου

   Μετά τις Γραμματικές Παρατηρήσεις, τις Συνηθισμένες μονοσύλλαβες λέξεις και τις πλέον χαρακτηριστικές φράσεις, του Ρουμελιώτικου Γλωσσικού Ιδιώματος (που δόθηκαν στο α’ μέρος, του ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΙΚΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ) θα ακολουθήσει η Ρουμελιώτικη Γραμματική. Θα δοθούν :

(α) η κλίση των άρθρων (στα τρία γένη),

(β) παραδείγματα κλίσης ονομάτων (σε Ενικό και Πληθυντικό Αριθμό),

(γ) τα δύο βοηθητικά ρήματα (είμι, έχου) στα ρουμελιώτικα σε Ενεστώτα, Παρατατικό και Μέλλοντα και

(δ) παραδείγματα κλίσης ρημάτων ενεργητικής και παθητικής φωνής, σε όλους τους χρόνους.

Ρουμελιώτικη γραμματική

-----

1.   Η κλίση των άρθρων

Ενικός αριθμός

                 Αρσενικό                       Θηλυκό                             Ουδέτερο

Ονομαστική  ου                                 η                                        του

Γενική          τ’                                  τ’ς                                      τ’

Αιτιατική      τουν ή του                     τ’ ή τ’ν                               του

Κλιτική         ορέ ή βρε ή όρα ή -        μαρή ή μουρή ή -                βρε ή όρα ή -)

Η εταιρεία ΔΑΝΕΞ στη Στυλίδα (1949-1972)

Πρωτοποριακές εταιρείες στη Φθιώτιδα

Πρόλογος

   Είναι γνωστός ο φυσικός πλούτος της ανατολικής Φθιώτιδας, που λέγεται ελιά. Για την  περιοχή αυτή αποτελεί μονοκαλλιέργεια, με τελικό προϊόν το λάδι, αλλά και τη βρώσιμη ελιά, που έχει μεγαλύτερη εμπορική αξία. 

  Οι προπολεμικές προσπάθειες οργάνωσης των ελαιοπαραγωγών στο Συνεταιρισμό Στυλίδας από το 1920, βελτίωσαν[1] τη θέση των παραγωγών, μέχρι το 1940, αλλά δεν κατάφεραν τη δευτερογενή αξιοποίηση του προϊόντος (ελαιοτριβείο, τυποποίηση του ελαιολάδου και της βρώσιμης ελιάς), ούτε την εμπορία αυτού στο εξωτερικό. Ιδιώτες της περιοχής ίδρυσαν ελαιοτριβεία (π.χ. Λασκόπουλος, κ.ά.) και έκαναν περιορισμένες προσπάθειες εξαγωγών του προϊόντος.

  Στην παρούσα μονογραφία, θα αναφερθεί η περίπτωση του Νικολάου Τζαβούρη, του οποίου η εταιρεία ανέλαβε να καλύψει το κενό, βοηθώντας τον τόπο.

Από τη Λάσπη Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1921)

Προλεγόμενα

   Το χωριό αυτό μου είναι γνωστό από παλιά. Το επισκέφτηκα μια φορά και δεν πρόλαβα να δω και γνωρίσω τον τόπο και τους ανθρώπους του. Μετά τη Ράχη Τυμφρηστού, από την παλιά διαδρομή θυμάμαι και πριν γίνει η σήραγγα, ήταν το πρώτο που συναντούσαμε πριν το Καρπενήσι. Περιβάλλεται από πυκνό δάσος με έλατα στις πλαγιές του Τυμφρηστού και σε υψόμετρο 1020 μ., με τις χαρακτηριστικές στέγες των αποθηκών (με μεγάλη κλίση) επειδή δέχεται μεγάλες ποσότητες χιονιού το χειμώνα. Μετά το έτος 1951 από Λάσπη[1] μετονομάστηκε σε Άγιο Νικόλαο.

Η πλατεία του χωριού την περίοδο του χειμώνα

(από την ιστοσελίδα http://respect-news.blogspot.gr)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τη Λάσπη. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Η επεξεργασία έγινε τμηματικά και η εργασία ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2017.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 34 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν 2 ταξίδια) και ανευρέθηκαν 76 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία) της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.