"Τη μάνα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ
Ψηλά που με νανούριζες καημένo Καρπενήσι!
Τρανά πλατάνια ξεδιψούν στις βρύσες με το κρύο νερό
Σαρακατσάνα ροβολάει και πάει για να γεμίσει.

Με κρουσταλλένια σφυριχτά, σε λόγγους φεύγουν σκοτεινούς
κοτσύφια και βοσκόπουλα με τα λαμπρά τα μάτια,
νερά βροντούνε στο γκρεμό και πάνε προς τους ουρανούς
ίσια κι ορθά, σαν την ψυχή της Ρούμελης, τα ελάτια..."

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Κυλιόμενο

29/9/23

Ο αρχικός (παλαιός) Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας

 

  Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου

 

Πρόλογος

 

   Οι πρώτοι κάτοικοι στην περιοχή νότια της Λαμίας, ήταν νομάδες κτηνοτρόφοι από την Άμπλιανη Ευρυτανίας, που έφερναν τα κοπάδια με πρόβατα για την περίοδο του χειμώνα (από την εορτή του Αγίου Δημητρίου μέχρι την εορτή του Αγίου Γεωργίου). Οι οικογένειές τους διέμεναν σε καλύβες, που κατασκεύαζαν οι ίδιοι μέσα στα βοσκοτόπια, που ήταν τότε όλη η γύρω από τη Λαμία περιοχή. Μετά έφευγαν και σε 2-3 μέρες πορεία με τα πόδια - μέσω Γαρδικίου Ομιλαίων και Σαράνταινας - έφταναν στην ορεινή Άμπλιανη, όπου είχαν πετρόκτιστα σπίτια. Εκεί υπήρχε Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής, όπου εκκλησιάζονταν. Κορυφαία ετήσια γιορτή ήταν το πανηγύρι στις 26 Ιουλίου, εορτή της Αγίας Παρασκευής, με παραδοσιακούς χορούς στο χοροστάσι Στέγκο και γλέντι στην πλατεία του χωριού, κάτω από υπεραιωνόβια πλατάνια.

18/9/23

Καταγραφή της πανίδας στη Φθιώτιδα (στη δεκαετία 1990-2000)

Αποτέλεσμα έρευνας

 

Πρόλογος

  Την περίοδο 1994-96, έγινε μια καλή προσπάθεια αποτύπωσης-καταγραφής του Φθιωτικού περιβάλλοντος (φυσικού και ανθρωπογενούς). Ήταν ιδέα των Κωνσταντίνου Μπαλωμένου, φυσικού και Κωνσταντίνου Στασινού, βιολόγου. Στηρίχθηκε σε ένα πολύ αναλυτικό  και αρκετά εξαντλητικό  ερωτηματολόγιο, που δημιούργησε η ομάδα αυτή. Με τη στήριξη του τότε Νομάρχη Φθ/δας Θύμιου Παπαβασιλείου, όλοι οι ΟΤΑ της Φθ/δας έλαβαν το ερωτηματολόγιο  αυτό και το απάντησαν. Θυμίζουμε ότι τότε δεν είχε ακόμη εφαρμοστεί το σχέδιο “Καποδίστριας” και υπήρχαν ακόμη οι παλιότεροι δήμοι και κοινότητες.

Αγριόγιδο
   Μια άλλη ανάλογη προσπάθεια είχε γίνει, στις αρχές της δεκαετίας του ’80 αλλά με πολύ συνοπτικό ερωτηματολόγιο, η συμπλήρωση του οποίου γινόταν από εμάς, με επισκέψεις στις κοινότητες. Παρέμεινε ημιτελής.

  Στην παρούσα προσπάθεια, από 182 ΟΤΑ της Φθιώτιδας, απάντησαν οι 128 (ποσοστό 70%). Δυστυχώς δεν λάβαμε απαντήσεις από τους δήμους Λαμίας, Δομοκού, κ.ά. Αυτό στέρησε την προσπάθεια αυτή από πολύτιμα στοιχεία. Κρίμα ...

   Η όλη έρευνα και εργασία δεν  έτυχε  καμιάς  οικονομικής  στήριξης.

   Στο υλικό αυτό που λάβαμε (στις απαντήσεις) έγινε επεξεργασία και ακολούθησαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Η τελική εργασία, σε έντυπη μορφή δόθηκε στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και στο τμήμα Περιβάλλοντος της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Φθιώτιδας, το Δεκέμβριο 1998. Αντίγραφο επίσης υπάρχει στο Ιστορικό Αρχείο Λαμίας.

  Ευχαριστίες αποδόθηκαν στον τέως νομάρχη Θύμιο Παπαβασιλείου και στους ανθρώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (δημάρχους, πρόεδρους, γραμματείς και πολίτες) που χωρίς τη βοήθειά τους, η προσπάθεια  θα έμενε  ανολοκλήρωτη.

Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                   φυσικός

 

12/9/23

Από τη Σεγδίτσα (Προσήλιο) Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1922)

 

Προλεγόμενα

   Το όνομα Σιγδίτσα ή Σεγδίτσα το είχα ακούσει από τον πατέρα μου από τη δεκαετία του ’50. Η καταγωγή μας είναι από τη Γραβιά. Το χωριό αυτό δεν την έχω επισκεφτεί. Ξέρω ότι είναι ένα όμορφο ορεινό χωριό, σε υψόμετρο 840 μ. στις πλαγιές της Γκιώνας, που καταστράφηκε το 1942 από τις ιταλικές κατοχικές δυνάμεις.

Η Σιγδίτσα (Προσήλιο) Φωκίδας σε παλιά φωτογραφία
   Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 62 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2023.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 15 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων και τελικά βρέθηκαν τα 62 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της. Το επώνυμο Σεγδίτσας το βρήκα σε μετανάστες, που όμως δήλωσαν καταγωγή από άλλον τόπο και δεν τους περιέλαβα στην καταγραφή αυτή.

    Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Άμφισσα, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από τη Σεγδίτσα, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

 Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

 

5/9/23

στα 41 νεότερα χρόνια του “Λαμιακού Τύπου”

Επετειακά

 

Ο παλαιός λογότυπος της εφημερίδας

   Είναι μια ιστορική εφημερίδα, η μακροβιότερη της πόλης, από το 1935, δημιούργημα του Μιλτιάδη Αλ. Αλεξανδρή (1907-1992). Στην αρχή της Κατοχής διέκοψε την έκδοση και στις 7 Μαρτίου 1945 επανεκδόθηκε. Τα τυπογραφεία της ήταν στην οδό Διάκου 16 και αργότερα στα στενά της Λαμίας (Επτά Βρύσες). Ήταν η πρώτη εφημερίδα της περιοχής με λινοτυπική μηχανή. Συνήθως ήταν 2σέλιδη, αλλά ενίοτε γινόταν 4σέλιδη ή πολυσέλιδη.

Ο σημερινός λογότυπος της εφημερίδας
   Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1982, περιήλθε στην ιδιοκτησία  των Αφών Αλεξ. Ρίζου. Το πρώτο φύλλο με διευθυντή το Δημήτριο Αλ. Ρίζο και κεντρικό άρθρο με τίτλο “Νέο ξεκίνημα” κυκλοφόρησε στις 4 Σεπτεμβρίου 1982, στα τυπογραφεία-γραφεία που ήταν στην οδό Ροζάκη-Αγγελή 42.