Βίαιοι θάνατοι στη Λαμία κατά την Κατοχή και τον Εμφύλιο

Από Βιβλία Ιερών Ναών της Λαμίας

 

Πρόλογος

   Ήταν οι πλέον ταραγμένες περίοδοι της χώρας μας στα μέσα σχεδόν του 20ού αι. Η ζωή του ελληνικού λαού δυσκολεύτηκε πολύ και μπορούσε να χαθεί κάθε στιγμή. Ο κίνδυνος του κακού βέβαια ενυπάρχει κάθε στιγμή, ακόμη και στην καθημερινή ζωή, με ατυχήματα. Η κυκλοφορία αυτοκινήτων πρόσθεσε επιπλέον κίνδυνο και θανάτους.

   Εδώ όμως προστέθηκαν βομβαρδισμοί, συλλήψεις πατριωτών για αντίποινα στη δράση της Εθνικής Αντίστασης, αλλά και θανατηφόρα όπλα (χειροβομβίδες, νάρκες, κλπ.). Χάθηκαν αρκετά παιδιά και έφηβοι από την έκρηξη παρατημένων χειροβομβίδων.

   Στην παρούσα εργασία εντοπίστηκαν 133 περιστατικά βίαιων θανάτων, από τα οποία τα 31 ήταν παιδιά μέχρι 15 ετών. Σημαντικός είναι ο αριθμός, όσων φονεύτηκαν στις μάχες του Εμφυλίου, οι περισσότεροι των οποίων κατάγονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

   Η γραφή αυτή δεν θέλει να αναμοχλεύσει την αντιπαλότητα του Εμφυλίου, αλλά να αποδώσει τη σκληρή πλευρά με αναίτια θύματα, μιας περιόδου, που δεν πρέπει  να ξανάρθει ποτέ.

   Η εργασία θα παρουσιαστεί με όσο γίνεται σύντομο, αλλά και περιεκτικό τρόπο.

                   Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                                         φυσικός

 

Ο Ουώλτερ Πάκαρντ περιγράφει την ελληνική εμπειρία του

Χρόνια ελληνικού Εμφυλίου και μετά

Πρόλογος

 

   Ήταν ένας 65χρονος Αμερικανός γεωπόνος, με μεγάλη εμπειρία στις αρδεύσεις που εργάστηκε σε πολλές  χώρες. Ήρθε στην Ελλάδα στα πλαίσια της αμερικανικής Αποστολής (Σχέδιο Μάρσαλ) για τα μη παραγωγικά[1] εδάφη, με σκοπό να τα κάνει γόνιμα, σε όσο γίνεται μεγαλύτερη έκταση.

  Ο Ουώλτερ Πάκαρντ επέλεξε τα χωράφια της Ανθήλης Φθιώτιδας. Από το Φεβρουάριο του 1949, εργάστηκε μαζί με τους ντόπιους και με οδηγό τις γνώσεις του και χρηματοδότηση του Σχεδίου Μάρσαλ, υλοποίησε το όνειρό τους, με αποτέλεσμα από τον πρώτο χρόνο αυτά τα χωράφια να γίνουν γόνιμοι και παραγωγικοί ορυζώνες.

  Παρέμεινε στην Ελλάδα από το 1948, στα σκληρά χρόνια του ελληνικού Εμφυλίου, μέχρι το 1954, που αποχώρησε. Η περιγραφή της ζωής του στην Ελλάδα έχει ενδιαφέρον, επειδή - παράλληλα με το σημαντικό έργο του - αναδεικνύει το ευρύτερο κλίμα (πολιτικό, οικονομικό), τις επιλογές στα πολλά αντικείμενα έργων που είχε να κάνει η αμερικανική αποστολή (υποδομές, ηλεκτρική ενέργεια, κλπ.), αλλά και οι απλές ανθρώπινες σχέσεις με επίσημα και ανεπίσημα άτομα.

   Το υλικό αυτό προήλθε από συνέντευξη που έδωσε ο Ουώλτερ Πάκαρντ το 1970  και έχει καταγραφεί από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (Βιβλιοθήκη Bancroft του Μπέρκλεϋ).

Από τη Μουσουνίτσα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1914)

Προλεγόμενα

 

   Είναι ένα ορεινό χωριό, σε υψόμετρο 1.050 μ., που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του όρους Βαρδούσια, στο νομό Φωκίδας. Το πλήρες όνομά της ήταν Άνω Μουσουνίτσα. Έγινε ευρύτερα γνωστή, επειδή ήταν το χωριό καταγωγής του ήρωα της Αλαμάνας Αθανασίου Διάκου. Προς τιμήν του, από το 1959, το χωριό μετονομάστηκε σε Αθανάσιο Διάκο.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τη Μουσουνίτσα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 27 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2021. 

Η προτομή του Αθαν. Διάκου στη Μουσουνίτσα (φωτ. Σπ. Σαλαμούρα)