Οι πρώτοι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Νέας Άμπλιανης Λαμίας

 Στο σχολικό έτος 1935-1936

      Γενικά

       Στα νότια της Λαμίας, η περιοχή ήταν χωρίς κατοικίες, τα δε κτήματα ανήκαν σε διάφορους ιδιοκτήτες, με κάποια αμπέλια, και γι’ αυτό ονομαζόταν  “Παλιάμπελα Λαμίας”. Για κάποιους νομάδες κτηνοτρόφους, που προέρχονταν από το χωριό Άμπλιανη Ευρυτανίας, μετά τα μέσα του 19ου αι., η περιοχή ήταν τα χειμαδιά τους, όπου διέμεναν και οι οικογένειες σε καλύβες, ενώ τα κοπάδια έβοσκαν στα γύρω μέρη.

   Από το 1920 περίπου οι αμπλιανίτες κτηνοτρόφοι αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα και από τότε έγιναν οι πρώτες πετρόκτιστες κατοικίες τους, κυρίως κατά μήκος της οδού Αθηνών. Οι θρησκευτικές ανάγκες οδήγησαν στην κατασκευή και λειτουργία ως ενοριακού του Ι. Ναού της Αγίας Παρασκευής, από τον Ιούλιο 1929.

   Στη δεκαετία του ’30, ο οικισμός πήρε το όνομα Νέα Άμπλιανη (ή αμπλιανίτικα) και έγινε επιτακτική η ανάγκη δημοτικού σχολείου. Μέχρι το 1935-36, κάποια αγόρια πήγαιναν στο Α’ Δημοτικό Σχολείο Λαμίας, τα δε κορίτσια τα κρατούσαν στο σπίτι, μένοντας αναλφάβητα.

                         Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                                           φυσικός

 

Από τη Γραμμένη Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1913)

 

Προλεγόμενα

 

  Η Γραμμένη είναι ένα ημιορεινό χωριό της Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 180 μ., στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του όρους Όθρυς, ανάμεσα στα χωριά Αρχάνι και Καστρί. Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μακρακώμης. Δεν το έχω επισκεφτεί.

 

Το χωριό Γραμμένη  (ελήφθη από το https://www.grammeni-fthiotidas.blogspot.gr)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ τη Γραμμένη. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 19 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Μάιο του 2022.

Γυρεύοντας και τιμώντας τον Νικόλαο Κασομούλη (1795-1872)

150 χρόνια από το θάνατό του στη Στυλίδα

                                                                                   του Δημήτρη Κ. Καραθεοδώρου, φιλολόγου

 

Προτομή Ν. Κασομούλη στον

παλιό ανθόκηπο της Στυλίδας (1980)

   Κοιτάξαμε ένα πρωί γύρω-γύρω το άγαλμα του Κασομούλη, εκεί στο πέτρινο τεχνητό αλωνάκι του ανθόκηπου. Από το μέρος τής πλατείας η χλαλοή των ανθρώπων ρουφούσε αχόρταγα το φούσκωμα της ζωής, αλλά κι από το μέρος τής παραλίας μια θάλασσα πράσινη και χωρίς αναλαμπή, μας δέχτηκε μαρμαρωμένη και παραδομένη σε ταμαχιάρηδες δανειστές μας με την απόφαση μιας απουσίας παντοτινής.  

   Σε κάποια στιγμή, το φως του ήλιου έστριψε διαμαντικά στην ορειχάλκινη προτομή κι αντιχτυπώντας τις σγουρές λεβαντίνες του γήλοφου, μια οσμήν ανέδωκεν που ερέθισε ιστορικά δυσάρεστα τα οπτικά και οσφρητικά μου νεύρα.  Ο ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ άγνωστος και λησμονημένος από όλους μας και ένα κενό[1].

   Ποιος να ’ταν ο Νικόλαος Κασομούλης που τον γυρεύουμε προσεκτικά σε τούτον τον ανθόκηπο, εκατόν πενήντα χρόνια μετά τον θάνατό του; Ποιος να ’ταν άραγε;

   Να ’ταν αυτός που μνημονεύει ο Βλαχογιάννης, βασισμένος στις πληροφορίες και έρευνές του :

“Άνθρωπος μετρίου αναστήματος, ευτραφής, εύμορφος, σοβαράς φυσιογνωμίας, φορών πάντα την ελληνική ενδυμασία”,

 ή ήταν αυτός που καταγράφει το διαβατήριο της Ύδρας, στις 10 Δεκ. 1821 :

“ανάστημα σωστόν, μαλλιά καστανά, μέτωπον ευρύχωρον, ομμάτια γαλανά, μύτη σωστή, μουστάκια καστανά, στόμα μέτριον – ιδιαίτερα σημεία δεν έχει;”[2]

Εργοστάσιο Μακαρονοποιίας Μεγαλιού-Ράμμου στη Λαμία

 

Παλιές βιομηχανίες της περιοχής

 

Κων/νος Μεγαλιός

   Ήταν στις αρχές του 1900 που από τους αδελφούς  Παναγιώτη Μεγαλιό (1858-1922) και Κωνσταντίνο Μεγαλιό (1860-1924), δημιουργήθηκε ένα Εργοστάσιο Μακαρονοποιίας, με τη φίρμα Αφοί Μεγαλιού & Σια. Το κτίριο που στεγάστηκε βρισκόταν στη γωνία των οδών Ροζάκη-Αγγελή και Αγίου Νικολάου.

   Το έτος 1912 το Εργοστάσιο περιήλθε στους Λάζο και Παπαναστασίου. Ήταν ατμοκίνητο. Χρησιμοποιούσε ρωσικά σιμιγδάλια από άριστα σιτάρια της περιοχής Ταϊγανίου. Θυμίζουμε ότι ήταν πόλη της Ρωσίας και πρωτεύουσα περιοχής της Β. Καυκασίας που κατέληγε στην Αζοφική Θάλασσα. Είχε ανώτερης ποιότητας σιτηρά[1].

 

Παναγιώτης Μεγαλιός

“Ιστορία από … ζάχαρη”

Βιβλιοπαρουσίαση

Το εξώφυλλο του βιβλίου

   Η ιστορία της ζαχαροπλαστικής έχει καταγραφές τουλάχιστον 4.000 ετών, όταν οι Αιγύπτιοι απεικόνιζαν τις λιχουδιές τους σε πάπυρο. Τα ζαχαρωτά ήταν ήδη από το 1566 π.Χ. ένα εμπορεύσιμο προϊόν. Παρ' όλα αυτά, στην Ελλάδα και γενικότερα στην Ευρώπη, άργησαν να γίνουν γνωστά πολύ σημαντικά υλικά της ζαχαροπλαστικής (όπως  η σοκολάτα, τα μπαχαρικά, κ.ά.).

   Στο ελεύθερο από τους Τούρκους νεοελληνικό κράτος, το καίριο πρόβλημα ήταν η προμήθεια της βασικής πρώτης ύλης, της ζάχαρης. Ο μεγάλος ευεργέτης Νικόλαος Στουρνάρης επέλεξε τη Λοκρίδα για να δημιουργήσει το πρώτο εργοστάσιο ζαχαρουργίας στην Ελλάδα, με πρώτη ύλη τα τεύτλα, από το έτος 1842. Δυστυχώς αυτό δεν έμελλε να πραγματοποιηθεί. Το πρώτο εργαστήριο ζαχαροπλαστικής στη Λαμία, λειτούργησε από το έτος 1838, από το ζαχαροπλάστη Εμμανουήλ Φράγκου.

   Στη διάρκεια του 19ου αι., η οικιστική ανάπτυξη της Λαμίας με νέα κτίρια και η ανάλογη αύξηση σε πληθυσμό, δημιούργησε και αρκετά εργαστήρια ζαχαροπλαστικής, που τροφοδοτούσαν τα κεντρικά καφενεία και εστιατόρια της πόλης. Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι. καταγράφηκαν πλέον των 15 ζαχαροπλαστών στη Λαμία. Θυμίζουμε ότι τότε συνυπήρχαν τα επαγγέλματα του γαλακτοπώλη και του ζαχαροπλάστη, με χώρους πώλησης τα γαλακτοπωλεία και τα καφενεία (που είχαν τίτλο καφεζαχαροπλαστεία).