Πρόλογος
Τούτη η εργασία πρωτογράφτηκε τον Οκτώβριο του 2008. Ακολούθησε δημοσίευση στην εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143-144, Σεπ.-Δεκ. 2008, Αθήνα, του Συλλόγου Αμπλιανιτών “Η Αγία Παρασκευή”, με έδρα την Αθήνα. Στις 11 Ιουνίου 2015 η εργασία αναρτήθηκε και στο www.amfictyon.blogspot.gr.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, έκανα επιπλέον αναζητήσεις για άλλους μετανάστες της Άμπλιανης, από την περιοχή Λαμίας, που τους αποκαλούσαν και Ζητούνηδες[1]. Βρέθηκαν μερικά ακόμη ονόματα, Παράλληλα, ερεύνησα για επώνυμα Αμπλιανιτών, από την περιοχή Μεσολογγίου. Δεν βρέθηκαν μετανάστες! Ήταν μια απόδειξη ότι οι οικογένειες αυτές κάλυπταν ικανοποιητικά τις ανάγκες με την κτηνοτροφία και δεν χρειάστηκε τα παιδιά τους να γίνουν μετανάστες την ίδια χρονική περίοδο.
Έγιναν επίσης και οι απαραίτητες διορθώσεις, αποκλείοντας κάποια επώνυμα για τα οποία δεν υπήρχε απόλυτη βεβαιότητα. Η τελική μορφή της εργασίας ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2025.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος, φυσικός
------
Εισαγωγή
Είναι γνωστό ότι η νότια περιοχή της Λαμίας, από τον 19ο αι. τουλάχιστον δεχόταν νομάδες κτηνοτρόφους της Άμπλιανης Ευρυτανίας, σε καλύβες κατά την περίοδο Απριλίου - Οκτωβρίου, ως χειμαδιά για τα κοπάδια τους από πρόβατα. Αντίθετα, στο ορεινό χωριό Άμπλιανη Ευρυτανίας είχαν πετρόκτιστα σπίτια.
Η νομαδική αυτή ζωή συνεχίστηκε και στον 20ό αι, αλλά από το 1920 και μετά απέκτησαν πλέον πετρόκτιστα σπίτια, κατά μήκος - κυρίως - της οδού Αμφίσσης (μετονομάστηκε σε οδό Αθηνών). Από τη δεκαετία του ’30, η περιοχή αυτή της Λαμίας ονομαζόταν Αμπλιανίτικα. Η μετακίνηση μερικών κοπαδιών συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι το 1940, με την Κατοχή δε και τον Εμφύλιο που ακολούθησε έπαψε οριστικά. Από το 1950 και μετά η εγκατάσταση έγινε μόνιμη στη Νέα Άμπλιανη Λαμίας.
- Η λύση της μετανάστευσης
Από τα τέλη του 19ου αι. και περισσότερο στις αρχές του 20ού αιώνα, η φτώχεια της ελληνικής οικογένειας σε συνδυασμό με το αμερικάνικο όνειρο, οδήγησε πολλούς Έλληνες στην Αμερική. Οι Αμπλιανίτες, νομάδες κτηνοτρόφοι, με μικρό αριθμό ζώων, αγράμματοι στην πλειονότητά τους, έτρεφαν φόβο για το μακρινό άγνωστο, όπως ήταν η Αμερική. Τα παιδιά τους όμως, βλέποντας τις μεγάλες ανάγκες της οικογένειας πήραν τη μεγάλη απόφαση να πάνε στην Αμερική.
Η πλέον ελκυστική χρονική περίοδος ήταν στα έτη 1906-1920. Η σκέψη όλων ήταν να πάνε και να δουλέψουν 5-10 χρόνια το πολύ και να γυρίσουν πίσω για να φτιάξουν την οικογένειά τους.
.JPG) |
| Κ. Γατσινάρης και Θ. Δημόπουλος στην Αμερική |
Από την Άμπλιανη Λαμίας έφυγαν ο Δημήτριος Ζαροδήμος, ο Αθανάσιος[2] Καλτσούλας, που ήταν αδελφός του Θεοδώρου Καλτσούλα ή Μελέτη, ο Ανδρέας Δημ. Κραββαρίτης, ο Θεόδωρος Δημόπουλος, ο Γεώργιος Ντινόπουλος (αδελφός του Κων/νου Ντινοπούλου ή Γερακάρη), ο Γεώργιος Κων. Στεφανής, ο Ευάγγελος Χρ. Στεφανής, ο Γεώργιος Τσιφτσής (1891-1927) και άλλοι.
Επιβιβάστηκαν σε ατμόπλοια από τον Πειραιά ή την Πάτρα. Ταξίδεψαν[3] για 2-3 εβδομάδες, μέσα σε δύσκολες συνθήκες με κακοκαιρία και τρικυμίες, παθαίνοντας ναυτίες και κινδυνεύοντας από τις υγρασίες[4], την κακή διατροφή και το κρύο. Όταν το καράβι “χόρευε” στα κύματα, τα τάματα έπεφταν βροχή. Κάποια εικονίσματα σε σταυροδρόμια του χωριού της Άμπλιανης, εικόνες ή χρηματικές δωρεές στο ναό της Αγίας Παρασκευής έγιναν από τάματα, στον κίνδυνο του μεγάλου ταξιδιού.
Στο σύνολο των 38 μεταναστών από την περιοχή Άμπλιανης, βρέθηκαν 7 αναλφάβητοι (ποσοστό 18 %). Οι υπόλοιποι μετανάστες ήξεραν γράμματα (ανάγνωση-γραφή), αλλά δεν ήξεραν την αγγλική γλώσσα και φοβόντουσαν να μη χαθούν σε ξένους τόπους (εφόσον πρώτη φορά έφευγαν απ’ τον τόπο τους και μάλιστα τόσο μακριά). Γι’ αυτό προτιμούσαν να ταξιδεύουν σε ομάδες των 2-6 ατόμων συνήθως (με μέγιστο αριθμό τα 8 άτομα του έτους 1911) και να παραμένουν μαζί στο καράβι. Κατά την αποβίβαση, περνούσαν μαζί από τον έλεγχο και μετά ταξίδευαν μέχρι τον τόπο του τελικού προορισμού.
Φτάνοντας στην Αμερική (λιμάνι της Νέας Υόρκης), περνούσαν τον έλεγχο από την υπηρεσία μετανάστευσης στο νησί Έλις και μετά πήγαιναν για δουλειά σε τόπο, όπου υπήρχε κάποιος γνωστός (συγγενής, πατριώτης ή φίλος). Έκαναν τις πιο σκληρές, βρώμικες και ανθυγιεινές δουλειές, σε στοές μέσα σε ορυχεία, στο σιδηρόδρομο μέσα στον καυτό ήλιο, σε μαγαζιά να μαγειρεύουν ή να πλένουν πιάτα, μέχρι και στιλβωτές (λούστροι) έγιναν. Δύσκολα βέβαια, αλλά τελικά κατάφεραν να μαζέψουν κάποια χρήματα (αποφεύγοντας να ξοδεύουν), ώστε να τα φέρουν πίσω. Τότε πλέον έπαιρναν το καράβι της επιστροφής.
2. Στοιχεία για τη μετανάστευση των Αμπλιανιτών στην Αμερική[5]
Η ζωή των κατοίκων ήταν ημινομαδική, μεταξύ του χωριού Άμπλιανη Ευρυτανίας και της περιοχής στα νότια της Λαμίας. Ήταν όλοι κτηνοτρόφοι και ήταν πολύ δύσκολη η ζωή των κατοίκων της.
Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :
Ήταν 13 άτομα 19 ετών.
Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :
(α) Κραββαρίτης Βασίλειος, ετών 40 (πήγε το 1909)
(β) Κραββαρίτης Χρήστος, ετών 37 (πήγε το 1907)
(γ) Ντινόπουλος Κωνσταντίνος 2, ετών 35 (πήγε το 1912)
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών ήταν 21 έτη.
Οι σχετικά περισσότεροι Αμπλιανίτες μετανάστες από ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 38 μετανάστες, οι 31 ήταν άγαμοι και οι υπόλοιποι 7 ήταν έγγαμοι.
Από τις οικογένειες του τόπου, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι Αμπλιανίτες μετανάστες (21 άτομα) έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικά πλοία έφυγαν 17 άτομα.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, οι ανάπηροι, κι όσοι είχαν κάποιο πρόβλημα υγείας δεν γίνονταν δεκτοί στην Αμερική και επέστρεφαν υποχρεωτικά στο πλοίο για επαναπατρισμό. Οι ιατρικές εξετάσεις ήταν πολλαπλές. Οι μεταδοτικές ασθένειες ήταν βασικό μέλημα των γιατρών. Πάντως στο ταξίδι υπέφεραν πολύ από τις ψείρες (εκτός από το αμφισβητήσιμο ποιοτικά φαγητό). Σε όσα άτομα περνούσαν από τον έλεγχο, γινόταν ξεψείρισμα και εμβολιασμός.
Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι Αμπλιανίτες μετανάστες φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία της Αϊόβα, με 26 άτομα (ποσοστό 68 %). Συγκεκριμένα, η πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) ήταν προορισμός για 25 μετανάστες! Ακολούθησε η πολιτεία της Νέας Υόρκης, της Βιρτζίνια, της Μασαχουσέτης και του Οχάιο. Μεμονωμένη προτίμηση καταγράφηκε σε μια άλλη πολιτεία. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.
Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :
Είναι λογικό και έγιναν μετακινήσεις κάποιων μεταναστών από τον αρχικό τόπο προορισμού σε άλλον. Έτσι ο Ευάγγελος Στεφανής δήλωσε ως αρχικό τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, αλλά τελικά πήγε στο Σικάγο, όπου ήταν και ο συμπατριώτης και φίλος του Γεώργιος Τσιφτσής. Ακολούθησαν κι άλλοι (Δημόπουλος, Ζαροδήμος, κ.ά.) αλλάζοντας ταυτόχρονα εργασία και απασχολούμενοι σε μαγαζιά (όπως π.χ. λαντζέρηδες ή σερβιτόροι σε εστιατόρια, κλπ.). Μαθαίνοντας τη δουλειά, μπορούσαν να ανοίξουν και δικά τους μαγαζιά. Έτσι βελτίωναν τη θέση τους όσο και τα οικονομικά τους.
3. Επαγγέλματα των μεταναστών
Ο μεγάλος αριθμός των μεταναστών, δηλ. 29 άτομα δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Υπήρξαν όμως και άλλα επαγγέλματα. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:
Χασάπης δήλωσε ο Γεώργιος Κων. Κραββαρίτης
4. Διπλά ταξίδια στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 2 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι, ή για να συνοδέψουν συγγενικά άτομα στην Αμερική.
Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθεί:
1. Γεώργιος Κ. Κραββαρίτης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1911 στην πόλη Σώλτ Λέικ Σίτυ (Salt Lake City) της Γιούτα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 στη Νέα Υόρκη.
2. Γεώργιος Νταφλούκας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1911 στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.
5. Αλφαβητικός πίνακας μεταναστών της Άμπλιανης στις ΗΠΑ
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις[7] (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι από τους Αμπλιανίτες που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α Ονοματεπώνυμο χρον. άφιξης ηλικία έγγαμος Πλοίο ταξιδιού Λιμάνι αναχ.
1 Βογκοδήμος Γεώργιος 13-4-1910 19 όχι Patris Πάτρα
2 Βουργοδήμος Νικόλαος 19-4-1907 25 όχι Gallia Πειραιεύς
3 Γατσινάρης Ευάγγελος 10-5-1907 22 όχι Perugia Νάπολη
4 Γατσινάρης Κων/νος 16-3-1911 19 όχι Konigin Luise Νάπολι
5 Γιαννακογεώργος Ανδρέας 10-5-1907 22 όχι Perugia Νάπολη
6 Δημόπουλος Θεόδωρος 24-2-1912 21 όχι Θεμιστοκλής Πειραιεύς
7 Δρόσος Γεώργιος 18-6-1907 22 όχι Gallia [1] Πάτρα
8 Ζάννος Θεοφάνης 16-3-1911 28 ναι Konigin Luise Νάπολι
9 Ζαροδήμος Δημήτρ. Ν. 4-3-1912 20 όχι Argentina Πάτρα
10 Καλτσούλας Αθανάσιος 24-2-1912 20 όχι Θεμιστοκλής Πειραιεύς
11 Κοντογιάννης Αναστάσ. 16-3-1911 19 όχι Konigin Luise Νάπολι
12 Κραββαρίτης Ανδρέας 14-3-1912 19 όχι Patris Πειραιεύς
13 Κραββαρίτης Βασίλειος 3-6-1909 40 ναι Αθήναι Πάτρα
14 Κραββαρίτης Γεώργιος Ι. 17-4-1914 19 όχι Rochambeau Χάβρη
15 Κραββαρίτης Γεώργ. Κ. 1-3-1912 26 όχι Αθήναι Πειραιεύς
16 Κραββαρίτης Δημήτριος 3-6-1909 19 όχι Αθήναι Πάτρα
17 Κραββαρίτης Κων/νος 3-6-1909 19 όχι Αθήναι Πάτρα
18 Κραββαρίτης Χρήστος 20-8-1907 37 ναι Gerty Πάτρα
19 Κραββαρίτου Σοφία Κ. 1-3-1912 21 όχι Αθήναι Πειραιεύς
20 Κρανιάς Βασίλειος 16-3-1911 28 ναι Konigin Luise Νάπολι
21 Λουκάς Δημήτριος 14-3-1912 27 ναι Patris Πειραιεύς
22 Νταφλούκας Βασίλειος 16-3-1911 19 όχι Konigin Luise Νάπολι
23 Νταφλούκας Γεώργιος 24-2-1912 24 όχι Θεμιστοκλής Πειραιεύς
24 Νταφλούκας Γεώργιος 13-10-1912 26 όχι Caronia Λίβερπουλ
25 Ντινόπουλος Κων/νος 1 4-3-1912 26 όχι Argentina Πάτρα
26 Ντινόπουλος Κων/νος 2 4-3-1912 35 ναι Argentina Πάτρα
27 Ντινόπουλος Γεώργιος 4-3-1912 20 όχι Argentina Πάτρα
28 Ντινόπουλος Νικόλαος 16-3-1911 19 όχι Konigin Luise Νάπολι
29 Σάπιος Αθανάσιος 4-3-1912 19 όχι Argentina Πάτρα
30 Σαρρής Ιωάννης 24-2-1912 22 όχι Θεμιστοκλής Πειραιεύς
31 Στεφανής Γεώργιος 14-3-1912 20 όχι Πατρίς Πειραιεύς
32 Στεφανής Δημήτριος 13-5-1912 20 όχι Θεμιστοκλής Πάτρα
33 Στεφανής Ευάγγελος 14-3-1912 20 όχι Πατρίς Πειραιεύς
34 Σκλάβος Νικόλαος 16-3-1911 19 όχι Konigin Luise Νάπολι
35 Σκλάβος Σπύρος 4-3-1912 28 ναι Argentina Πάτρα
36 Τσιφτσής Αθανάσιος 16-3-1911 19 όχι Konigin Luise Νάπολι
37 Τσιφτσής Γεώργιος 20-4-1912 19 όχι Μακεδονία Καλαμάτα
38 Χολέβας Δημήτριος 20-4-1912 20 όχι Μακεδονία Πειραιεύς
6. Μεταναστευτικό χρονικό – Τόποι προορισμού
i. Η αρχή από το 1906
Οι άνθρωποι που “άνοιξαν το δρόμο” προς την Αμερική, το έτος 1906 ήταν δύο: ο Γεώργ. Κραββαρίτης και ο Γεώργ. Νταφλούκας.
· Ο Γεώργιος Κραββαρίτης, σε ηλικία 20 ετών, πήγε και εργάστηκε στο Σωλτ Λέικ (Salt Lake City) της Γιούτα, για 5 χρόνια. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κώστας. Το 1911 επέστρεψε. Ακολούθησε και δεύτερο ταξίδι.
· Ο Γεώργιος Νταφλούκας, σε ηλικία 20 ετών, πήγε και εργάστηκε στο Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, για 5 χρόνια μέχρι το 1911 που επέστρεψε. Η μητέρα του ονομαζόταν Ελένη. Το 1912 έκανε και δεύτερο ταξίδι, πάλι στον ίδιο προορισμό.
ii. Αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1907
Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν τέσσερα μεταναστευτικά ταξίδια με πλοία (1 ομαδικό και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 5 άτομα της Άμπλιανης. Πιο συγκεκριμένα :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Νικόλαο Βουργοδήμο (Vourgoudimos). Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 26 Μαρτίου έφυγε με το πλοίο “Gallia” και στις 19 Απριλίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών. Είχε γεννηθεί και διέμενε στην Άμπλιανη. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Κολάμπους (Columbus) του Οχάιο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Κολτσίδας[8].
Η ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από δύο άτομα, τους Ευάγ. Γατσινάρη και Ανδρ. Γιαννακογεώργο. Από την Ελλάδα αναχώρησαν με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 21 Απριλίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Perugia” και στις 10 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :
· Ο Ευάγγελος Γατσινάρης (Gatsinaros) ήταν 22 ετών. Ως τόπο γέννησης δήλωσε το Καρπενήσι. Αναζητούσε δουλειά, με 9 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Πλατανιάς[9].
· Ο Ανδρέας Γιαννακογεώργος ήταν 22 ετών. Κι αυτός δήλωσε ως τόπο γέννησης το Καρπενήσι. Με 9 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Πλατανιάς.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Γεώργιο Δρόσο. Στις 27 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Gallia” και στις 18 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 22 ετών. Ως τόπους γέννησης και διαμονής δήλωσε την Άμπλιανη (Nabliani). Αναζητούσε δουλειά, με 14$ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου είχε έναν φίλο[10] του.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Χρήστο Κραββαρίτη. Στις 31 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Gerty” και στις 20 Αυγούστου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Προορισμός του για δουλειά (με 15 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σεραφείμ Γκούβας[11].
iii. Μία ομαδική αναχώρηση στο 1909
Έγινε από τριμελή ομάδα, που περιλάμβανε μέλη συγγενών μάλλον με το επώνυμο Κραββαρίτη. Ήταν οι : Βασίλειος, Δημήτριος και Κώστας Κραββαρίτης. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 15 Μαΐου επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 3 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο υλικό του αρχείου μας πληροφορεί ότι :
· Ο Βασίλειος Κραββαρίτης ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Σταυρούλα. Με 12 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Βιρτζίνια, με γνωστό του τον ξάδερφό του Γεώργιο Κραββαρίτη στην πόλη Ντάντε (Dante) της Βιρτζίνια.
· Ο Δημήτριος Κραββαρίτης ήταν 19 ετών. Κι αυτός δήλωσε τη Λαμία ως τόπο γέννησης και διαμονής. Ο πατέρας του ονομαζόταν Βασίλειος. Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του στην πόλη Ντάντε (Dante) της Βιρτζίνια, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Κραββαρίτη.
· Ο Κώστας Κραββαρίτης ήταν 19 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το όνομα της μητέρας του ήταν Μαρία. Προορισμός του για δουλειά (με 12 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ντάντε της Βιρτζίνια, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Κραββαρίτη.
Ατμόπλοιο
“Athinai” (1910)
iv. Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910
Έγινε από τον Γεώργιο Βογκοδήμο (Vogodimos). Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 13 Απριλίου έφυγε με το πλοίο “Patris” και στις 28 Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 10 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Γεννήθηκε και διέμενε πριν στην Άμπλιανη. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Κολάμπους (Columbus) του Οχάιο, κοντά στον αδερφό του Νικόλαο Βογκοδήμο[12].
v. Άλλη μία μεγάλη ομαδική αναχώρηση στο 1911
Ήταν η μεγαλύτερη αριθμητικά αναχώρηση με οκτώ άτομα της Άμπλιανης. Περιλάμβανε τους : Κων. Γατσινάρη, Θεοφ. Ζάννο, Αναστ. Κοντογιάννη, Βασ. Κρανιά, Βασ. Νταφλούκα, Νικ. Ντινόπουλο, Νικ. Σκλάβο και Αθαν. Τσιφτσή. Από την Ελλάδα αναχώρησαν με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 3 Μαρτίου 1911 ανέβηκαν στο πλοίο “Konigin Luise” και στις 16 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο, αν και ελλιπές αρχειακό υλικό μας γνωρίζει ότι:
· Ο Κωνσταντίνος Γατσινάρης ήταν 19 ετών. Στην Άμπλιανη ήταν ο πατέρας του Χρήστος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα.
· Ο Θεοφάνης Ζάννος ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Στην Άμπλιανη είχε τη γυναίκα του Παναγιώτα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ένας ξάδερφός[13] του.
· Ο Αναστάσιος Κοντογιάννης ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα της μητέρας του ήταν Βασίλω. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα.
· Ο Βασίλειος Κρανιάς ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Στην Άμπλιανη ήταν η γυναίκα του Φωτεινή. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ένας ξάδερφός [14]του.
· Ο Βασίλειος Νταφλούκας ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του ονομαζόταν Παρασκευή. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά την πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφός του Γιώργο Νταφλούκα.
· Ο Νικόλαος Ντινόπουλος ήταν 19 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στην Άμπλιανη δήλωσε τον αδερφό του Δημήτριο. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αντώνης Καρατζάβελος[15].
Ατμόπλοιο “The Konigin Luise” (Photo: Hapag Lloyd)
- Ο Νικόλαος Σκλάβος ήταν 19 ετών. Δεν γράφτηκε όνομα κάποιου πλησιέστερου συγγενή στην Άμπλιανη. Με 25 $ στην τσέπη, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Ευάγγελο Γατσινάρη.
· Ο Αθανάσιος Τσιφτσής ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κώστας. Προορισμός του για δουλειά (με 26 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του με το όνομα Ανδρέας[16].
vi. Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1912
Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν επτά μεταναστευτικά ταξίδια με πλοία (5 ομαδικά και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 20 άτομα της Άμπλιανης. Αναλυτικά έχουμε:
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε τέσσερα άτομα και την αποτελούσαν οι : Θεόδ. Δημόπουλος, Αθαν. Καλτσούλας, Γεώργ. Νταφλούκας και Ιωάν. Σαρρής. Από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 24 Φεβρουαρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πρόσθετα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :
 |
| Αθανάσιος Καλτσούλας (1913) |
· Ο Αθανάσιος Καλτσούλας (Caltsoulas) ήταν 20 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν οικοδόμος (builder). Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το όνομα της μητέρας του ήταν Σπυριδούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο πατριώτης του Γεώργιος Τσιφτσής.
· Ο Γεώργιος Νταφλούκας ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Η μητέρα του ονομαζόταν Παρασκευή. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, κοντά στον αδερφό του Βασίλειο Νταφλούκα.
· Ο Ιωάννης Σαρρής ήταν 22 ετών. Κι αυτός δήλωσε τη Λαμία ως τόπο γέννησης και διαμονής. Το όνομα του πατέρα του ήταν Νίκος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο γνωστός του Νίκος Σκλάβος.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα (αδέλφια), τους Γεώργ. Κ. Κραββαρίτη και Σοφία Κ. Κραββαρίτη. Στις 31 Ιανουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και την 1η Μαρτίου έφτασαν στην Αμερική. Γνωρίζουμε ακόμη ότι:
· Ο Γεώργιος Κ. Κραββαρίτης ήταν 26 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το επάγγελμά του ήταν χασάπης (butcher). Ο πατέρας του ονομαζόταν Κώστας. Με 70 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα 2 ατόμων, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λάμπρος Ζαχαρής[17]. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Κραββαρίτης την περίοδο 1906-11 και εργάστηκε στο Σωλτ Λέικ Σίτυ της Γιούτα.
· Η Σοφία Κ. Κραββαρίτη ήταν 21 ετών και αναλφάβητη. Επάγγελμα “οικιακά”. Κι αυτή δήλωσε τη Λαμία ως τόπο γέννησης και διαμονής. Το όνομα του πατέρα της ήταν Κώστας. Μαζί με τον αδελφό της Γεώργιο, πήγαινε στη Νέα Υόρκη.
Ατμόπλοιο
“Argentina”
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε έξη άτομα και περιλάμβανε τους : Δημ. Ζαροδήμο, Γεώργ. Ντινόπουλο, Κων. Ντινόπουλο 1, Κων. Ντινόπουλο 2, Αθαν. Σάπιο και Σπ. Σκλάβο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 15 Φεβρουαρίου ανέβηκαν στο πλοίο “Argentina” και στις 4 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου αναφέρουν ότι :
· Ο Δημήτριος Ζαροδήμος ήταν 20 ετών. Γεννήθηκε στην Άμπλιανη, όπου είναι ο πατέρας του Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλ. Νταφλούκας.
· Ο Γεώργιος Ντινόπουλος ήταν 20 ετών. Γεννήθηκε στην Άμπλιανη, όπου είναι η μητέρα του Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, κοντά στο θείο του Νικ. Ντινόπουλο.
· Ο Κωνσταντίνος Ντινόπουλος 1 ήταν 26 ετών. Γεννήθηκε στην Άμπλιανη. Ως πλησιέστερο συγγενή του στην πατρίδα, δήλωσε “κανένα” (none). Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Α. Ανδρούτσος.
· Ο Κωνσταντίνος Ντινόπουλος 2 ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Στην Άμπλιανη είχε τη γυναίκα του Ελένη. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο γνωστός του Βασίλειος Κρανιάς.
· Ο Αθανάσιος Σάπιος ήταν 19 ετών. Η μητέρα του ονομαζόταν Αθηνά. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 14 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Βασίλειο Νταφλούκα.
· Ο Σπύρος Σκλάβος ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αικατερίνη. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο συγγενής του Γεώρ. Τσιφτσής.
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τέσσερα άτομα. Ήταν οι : Ανδρ. Κραββαρίτης, Δημ. Λουκάς, Γεώργ. Στεφανής και Ευάγ. Στεφανής. Στις 25 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 14 Μαρτίου αντίκρισαν το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ακόμη ότι :
· Ο Ανδρέας Κραββαρίτης ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Γεννήθηκε και διέμενε στην Άμπλιανης. Ο πατέρας του ονομαζόταν Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ανδρέας Πόλου[18].
Ατμόπλοιο “Πατρίς” (Patris)
· Ο Δημήτριος Λουκάς ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Στην Άμπλιανη ήταν η γυναίκα του Καλλιόπη. Με 26 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο ανεψιός του Ανδρέας Πόλου.
 |
|
Γεώργιος Κ. Στεφανής, Ευάγγελος Χρ. Στεφανής (1915) |
· Ο Ευάγγελος Στεφανής ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Ο πατέρας του ονομαζόταν Χρήστος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Κρανιάς.
Η πέμπτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα, τους : Γεώργ. Τσιφτσή και Δημ. Χολέβα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 2 Απριλίου, ταξίδεψαν με το πλοίο “Macedonia” και στις 20 Απριλίου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επιπλέον γι’ αυτούς ότι:
 |
| Γεώργ. Τσιφτσής (1891-1927) |
· Ο Δημήτριος Χολέβας[20] ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Ευάγγελος Δαλαμάγκας[21].
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Δημήτριο Στεφανή. Στις 22 Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά ανέβηκε στο πλοίο “Themistocles” και στις 13 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 20 ετών. Δήλωσε τη Λαμία ως τόπο γέννησης και διαμονής. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Ντε Μόιν Des Moines) της Αϊόβα, όπου ήταν ο θείος του Κωνστ. Κατσαβριάς.
Ατμόπλοιο
“Caronia”
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Γεώργιο Νταφλούκα[22]. Στις αρχές Οκτωβρίου έφυγε από την Ελλάδα με πλοίο, μέχρι το αγγλικό λιμάνι του Λίβερπουλ. Από εκεί, στις 5 Οκτωβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Caronia” και στις 13 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 26 ετών. Η μητέρα του ονομαζόταν Ελένη. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Αναζητούσε δουλειά, με 17 $ μαζί του, στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου είχε έναν φίλο του. Για το Γεώργιο Νταφλούκα, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1906-11 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
vii. Επιστροφή μεταναστών για στράτευση με τους Βαλκανικούς Πολέμους
Η έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στην Ελλάδα από το φθινόπωρο του 1912, ανέκοψε τη μετανάστευση, εφόσον οι νέοι κατατάχτηκαν στο στρατό (στο 2ο Σύνταγμα Πεζικού και στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, που έδρευαν στη Λαμία). Ικανός αριθμός Ελλήνων μεταναστών επέστρεψε τότε από την Αμερική, οι οποίοι κατατάχτηκαν ως εθελοντές στο στρατό μας και πήγαν κατευθείαν στο μέτωπο. Πολέμησαν τους Τούρκους και Βουλγάρους στους Βαλκανικούς πολέμους, με το 2ο Σύνταγμα Πεζικού[23] της Λαμίας πήγαν στην Ουκρανία (το 1919) και μέσω Ρουμανίας, βρέθηκαν στη Μικρά Ασία. Από τους Αμπλιανίτες μετανάστες της Λαμίας καταγράφεται η επιστροφή από την Αμερική στην Ελλάδα του μετανάστη Θεοδ. Δημόπουλου, για να υπηρετήσει στο στρατό και τελικά βρέθηκε στη Μικρά Ασία. Είναι χρήσιμη η διερεύνηση της πορείας των άλλων μεταναστών μας μέχρι την επιστροφή τους στην πατρίδα, αλλά διαφεύγει των ορίων αυτής της εργασίας.
viii. Τελευταία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 - Επίλογος
Έγινε από το Γεώργιο Ι. Κραββαρίτη. Από την Ελλάδα αναχώρησε με πλοίο, μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί, στις 8 Απριλίου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Rochambeau” και στις 7 Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Δήλωσε τη Λαμία ως τόπο γέννησης και διαμονής. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 35 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σπρίνγκφιλντ (Springfield) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ένας ξάδερφός[24] του.
---
5. Άλλα γνωστά στοιχεία για τους μετανάστες
Οι Αμπλιανίτες και φίλοι Ευάγγελος Στεφανής και Γεώργιος Τσιφτσής έφυγαν το 1912 και γύρισαν το 1924. Γυρίζοντας ο Ευάγγελος Στεφανής έφερε 151.000 δρχ. (με την αξία της εποχής εκείνης). Τον επόμενο χρόνο μετά την επιστροφή του, στις 16-1-1925 ο Ευάγγελος Στεφανής παντρεύτηκε τη Βαγιούλα Δημητρίου Νιάφα, 22 ετών, στον Ι. Ν. των Αγίων Θεοδώρων Λαμίας.
Όμοια επέστρεψαν ο Δημήτριος Ζαροδήμος, ο Ανδρέας Κραββαρίτης, ο Θεόδωρος Δημόπουλος, ο Γεώργιος Ντινόπουλος και ο Γεώργιος Τσιφτσής. Σύντομα κι αυτοί παντρεύτηκαν και απέκτησαν παιδιά. Ο Ανδρέας Κραββαρίτης πρέπει να επέστρεψε το 1922, εφόσον στις 13-10-1923 έγινε ο γάμος[25] με την Ελένη Ντελή, 24 ετών, στον Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Λαμίας, με κουμπάρο τον Κ. Ντινόπουλο.
Επαγγελματικά όμως μερικοί έγιναν πάλι κτηνοτρόφοι, άλλοι έγιναν επαγγελματίες, ή άνοιξαν κάποιο μαγαζί για να ζήσουν. Ως παράδειγμα, ο Αθανάσιος Σάπιος άνοιξε γαλατάδικο στη Λαμία. Με τα χρήματα που έφεραν αγόρασαν κάποια κτήματα και βοήθησαν τις αδελφές τους να αποκατασταθούν. Δυστυχώς κάποιοι επιτήδειοι συμπατριώτες, μερικούς τους εκμεταλλεύτηκαν ζητώντας δανεικά κι αγύριστα, ή υπέγραψαν ως εγγυητές σε άλλους για δάνεια που πήραν (και δεν πλήρωσαν μετά), όσο και από τον οικογενειακό τους χώρο.
Ο Αθανάσιος Καλτσούλας παντρεύτηκε στην Αμερική. Ασχολήθηκε με το καπνεμπόριο και κέρδισε χρήματα, αλλά τα έχασε στο «κραχ» του 1929. Μετακινήθηκε στο Βερμίλιο της Βόρειας Ντακότα, όπου παντρεύτηκε μια φιλανδέζα (τη Λαβίνα) και απέκτησαν 2 αγόρια (Λεωνίδα, Αθανάσιο) και 2 κόρες. Έκανε παιδιά, αλλά έχασε το παιδί του (Λεωνίδα) που πνίγηκε σε ποτάμι. Ο Αθανάσιος Καλτσούλας πέθανε σχετικά πρόωρα.
Ο μετανάστης Γεώργιος Κων. Στεφανής πέθανε στην Αμερική (γύρω στο 1920), Ήταν πρώτος εξάδελφος του Ευαγγ. Χρ. Στεφανή. Πέθανε από μόλυνση που προήλθε από δόντι, όπως είπαν τότε. Άργησε να πάει στο γιατρό. Αντιβιοτικά δεν υπήρχαν τότε και είχε ως αποτέλεσμα να πεθάνει. Είπαν ότι ήταν σωματώδης και δυνατός άντρας.
Ο Γεώργιος Τσιφτσής υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό. Συγκεκριμένα το έτος 1917 βρέθηκε με τις αμερικανικές δυνάμεις στη Γαλλία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, είχε προβλήματα (επειδή είχε κηρυχθεί ανυπότακτος και πλήρωσε πρόστιμο γι’ αυτό), αποφεύγοντας το στρατοδικείο. Μετά τη δολοφονία[26] του το 1927, η χήρα του η Βαγγελή Καλτσούλα-Τσιφτσή έπαιρνε καλή σύνταξη απ’ τον αμερικανικό στρατό.
Όσους γύριζαν απ’ την Αμερική, οι ντόπιοι τους έλεγαν “αμερικάνους” και θεωρούσαν ότι είχαν πολλά λεφτά. Φαινόταν η διαφορετικότητα αυτών απ’ τους ντόπιους από την εμφάνιση. Φορούσαν κουστούμι, συχνά με γραβάτα και ρεπούμπλικα, κάτι ασυνήθιστο για την τοπική κοινωνία. Επίσης (κάποιοι) είχαν βάλει χρυσά δόντια και φορούσαν χρυσή καδένα στο ρολόι τσέπης. Σπάνιος ήταν ο συνδυασμός εμφάνισης με κουστούμι, γραβάτα και σκούφια!
Στα μεταπολεμικά χρόνια (δεκαετία 1950-60) μετανάστευσαν οι Αμπλιανίτες:
Ο Κωνσταντίνος Θωμά Πάπουτσας πήγε στην Αμερική (ΗΠΑ). Ήταν τεχνίτης οχημάτων. Εργάστηκε εκεί για χρόνια. Παντρεύτηκε κι απέκτησε κι ένα παιδί. Στάθηκε όμως πολύ άτυχος. Το παιδί του σκοτώθηκε σε κυνήγι, ο Κων/νος σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και μετά πέθανε και η γυναίκα του.
Ο Νικόλαος Χολέβας του Θεοδώρου και της Αργυρώς, πήγε στον Καναδά. Ήταν τεχνίτης οχημάτων. Παντρεύτηκε Αμπλιανίτισσα. Εργάστηκε εκεί. Απέκτησε 3 αγόρια. Κάποια καλοκαίρια ήρθε και είδε τους συμπατριώτες του. Είναι επιτυχημένος.
Επίλογος
Η αναζήτηση μέσω του Διαδικτύου στοιχείων για τους μετανάστες μας, μετά από έναν αιώνα, ήταν δύσκολη διαδικασία και χρονοβόρα. Η προσπάθεια υποστηρίχθηκε από πρωτογενές υλικό μνήμης του Γεωργίου Στεφανή και από τα Αμερικανικά αρχεία αναζητήθηκαν ονόματα και άλλα στοιχεία. Στις δυσκολίες σημειώνονται τα δυσανάγνωστα χειρόγραφα και η διαφορετική γραφή των ονομάτων στην αγγλική γλώσσα. Βοήθησε ο τυχαίος παράγοντας, όταν για άλλο ψάχνεις κι άλλα βρίσκεις, όσο και ότι οι μετανάστες μας είχαν καταγραφεί σε ομάδες.
Ενδέχεται να υπάρχουν και άλλοι Αμπλιανίτες που έφυγαν στην Αμερική και είτε δεν καταφέραμε να τους βρούμε με την έρευνα αυτή, είτε μπήκαν στις ΗΠΑ από άλλο λιμάνι (εκτός της Νέας Υόρκης), οπότε δεν έχουν καταγραφεί στα αρχεία του Ellis Island. Εννοείται ότι δεν υπήρχε καμία πρόθεση να αγνοήσουμε κανένα.
Κλείνοντας, θεωρήσαμε ότι οι οικογένειες της Άμπλιανης όφειλαν την απόδοση της επιβαλλόμενης τιμής στους μετανάστες της. Ήταν λοιπόν αναγκαίο να αναζητηθούν, να βρεθούν και να παρουσιαστούν οι άνθρωποι αυτοί, η πορεία που ακολούθησαν, οι τόποι που έφτασαν και ο προσωπικός αγώνας που έκαναν για να ζήσει η γονική οικογένεια καλύτερα. Ελπίζουμε η προσπάθεια να συνέβαλε σ’ αυτό το σκοπό.
-----------------------------------------
Βιβλιογραφία – Αναφορές - Ιστοσελίδες
1. Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
2. Β.Δ. 3/15-12-1833
3. Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)
4. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από το Μώλο Λοκρίδος, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)”. Ανέκδοτη εργασία από το Σεπτέμβριο 2016. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 23 Οκτωβρίου 2016.
5. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Παλαιοβράχα Φθιώτιδος, μετανάστες στην Αμερική (1904-1924)” . Ανέκδοτη εργασία από το Σεπτέμβριο 2016. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gt στις 19-9-2016.
6. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τη Σαρμουσακλή (Ροδίτσα) Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1925)”. Ανέκδοτη εργασία από τις αρχές Σεπτεμβρίου 2018. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 5 Σεπτεμβρίου 2018.
7. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τη Φτέρη Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1905-1934)”. Ανέκδοτη εργασία από τον Φεβρουάριο 2022. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 27 Φεβρουαρίου 2022.
8. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :” Από τους Στάβλους Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1905-1936)”. Ανέκδοτη εργασία από τον Ιανουάριο 2022. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 25 Ιανουαρίου 2022.
9. Πληροφοριακό υλικό μνήμης : Γεώργιος Ευαγ. Στεφανής/συνταξ. ΥΠΕΘΑ
10. Πληροφορίες – αναφορές : Αθανάσιος Θ. Καλτσούλας και η γυναίκα του Παναγιώτα, Φώτης και Αρετή Ευαγ. Στεφανή, Χρήστος Θεοδ. Δημόπουλος.
11. «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
12. Θ. Ανθογαλίδου «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
13. Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.
14. Βικιπαίδεια
------------------------------------------
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Αντίστοιχα τους Αμπλιανίτες από την περιοχή Μεσολογγίου, τους αποκαλούσαν Ζγαρίληδες.
[2] Γι’ αυτό, μετά από επιθυμία της μητέρας του Σπυριδούλας, ο αδελφός του Θεόδωρος Μιλτ. Καλτσούλας ή Μελέτης (1886-1982) ονόμασε το παιδί του Αθανάσιο.
[3] Προτιμούσαν να φύγουν την άνοιξη (κυρίως) ή το καλοκαίρι, που ο καιρός ήταν πιο ζεστός και η θάλασσα λιγότερο ταραγμένη. Έτσι τα πλοία - που αρκετά ήταν καινούργια - παρά το ότι δεν ήταν μεγάλα (5-6 χιλιάδων τόνων συνολικά) - σε 20 μέρες περίπου έφταναν από την Ελλάδα στη Νέα Υόρκη.
[4] Ο αριθμός μεταναστών ήταν μεγάλος με 1.300-1.500 επιβάτες τρίτης θέσης. Γι’ αυτό στοιβάζονταν σε πολύ περιορισμένους χώρους, χωρίς καλές συνθήκες υγιεινής και διαμονής.
[5] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[6] Ήταν ξυλουργός και είχε μάθει την τέχνη από πριν. Μάλιστα, στο ναό της Αγίας Παρασκευής στο χωριό (Άμπλιανη) είχε κάνει κάποια ξυλουργική εργασία.
[7] Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύριο μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί.
[8] Από τους Στάβλους Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1905, σε ηλικία 20 ετών. Προορισμός του για δουλειά ήταν η πόλη Κολάμπους (Columbus) του Οχάιο. Το 1907 επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1911 έκανε και δεύτερο ταξίδι (αφού παντρεύτηκε) πάλι στον ίδιο προορισμό.
[9] Έφτασε στην Αμερική στις 22 Σεπτεμβρίου 1903, σε ηλικία 29 ετών. Ως τόπος προέλευσης δηλώθηκε “Πειραιάς”. Προορισμός του για δουλειά, με 28 $ μαζί του, ήταν το Σικάγο.
[10] Στο χειρόγραφο αρχείο το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.
[11] Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το Μάρτιο 1907, σε ηλικία 21 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη.
[12] Πήγε το 1907 και το επώνυμο γράφτηκε στο βιβλίο του αρχείου ως Βουργουδήμος (Vourgoudimos). Δεν ξέρω ποιο είναι το σωστό επώνυμο. Δεν είμαι βέβαιος ότι προέρχεται από την Άμπλιανη, αλλά έτσι δήλωσε τότε. Μπορεί να προέρχεται από το γειτονικό χωριό Στάβλοι.
[13] Στο χειρόγραφο αρχείο το επώνυμο είναι κακογραμμένο και δυσανάγνωστο.
[14] ό. π.
[15] Από το Σαραμουσακλί (Ροδίτσα) Λαμίας. Πήγε στην Αμερική τον Απρίλιο 1904, σε ηλικία 25 ετών.
[16] Το επώνυμο δεν γράφτηκε – δυστυχώς - στο βιβλίο του αρχείου. Πάντως με το όνομα Ανδρέας ήταν δύο Αμπλιανίτες (Γιαννακογεώργος και Κραββαρίτης).
[17] Από τη Φτέρη. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 20 ετών. Αρχικός προορισμός του για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη.
[18] Έτσι ακριβώς γράφτηκε. Ως επώνυμο είναι περίεργο.
[19] Από την Παλαιοβράχα. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 18 ετών, με προορισμό το Σικάγο. Εργάστηκε μέχρι το 1913, που επέστρεψε. Το 1915 έκανε και δεύτερο ταξίδι με προορισμό τη Νέα Υόρκη.
[20] Τα επόμενα χρόνια υπάρχει το όνομα Δήμος (είναι άλλη μορφή του Δημήτριος). Ο πατέρας του Ιωάννης Χολέβας είχε παιδιά του το Θεόδωρο, το Δήμο και το Θανάση. Έμεναν στα γνωστά στους παλιότερους σπίτια, τα «Χολεβαίικα».
[21] Από το Μώλο. Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 20 ετών. Προορισμός του ήταν η πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης. Το 1912 επέστρεψε στην Ελλάδα για στράτευση. Το 1914 έκανε και δεύτερο ταξίδι στην Αμερική πάλι στον ίδιο προορισμό.
[22] Ήταν ένα από τα τρία αδέρφια, που ήταν : Δημήτριος, Γεώργιος και Βασίλειος Νταφλούκας.
[23] Από τους Αμπλιανίτες στρατιώτες του 2ου Συντάγματος Πεζικού έπεσαν ηρωικά ο Ευάγγελος Μπαρτζόκας (στις 6-10-1912, στη μάχη της Ελασσώνας), ο Νικόλαος Ζάνος (στις 21-6-1913, στη μάχη του Λαχανά) και ο Σπύρος Σκύρλας (στις 17-7-1913, στη μάχη του Λαχανά). Η μάχη του Λαχανά ήταν φονικότατη, απέναντι σε καλά οχυρωμένους Βουλγάρους, που πολεμούσαν σκληρά.
[24] Στο χειρόγραφο αρχείο, το όνομα είναι δυσανάγνωστο.
[25] Τα στοιχεία προέρχονται από το Βιβλίο Γάμων του Ι. Ναού.
[26] Στις 2-10-1927, σε ηλικία 36 ετών, σκοτώθηκε από το Σπύρο Ζαροδήμο “για μια κουβέντα”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου