Από το Ρεγγίνι Λοκρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1914)

 

Προλεγόμενα

   Το Ρεγγίνι ή Ρεγκίνι είναι πεδινό χωριό (υψόμετρο 180 μ.) στα ΒΔ του όρους Καλλίδρομο, κοντά στα Καμένα Βούρλα. Δεν το έχω επισκεφθεί.

Ρεγκίνι Λοκρίδας (από το Διαδίκτυο)

    Από τη μελέτη των μεταναστών αυτών των χωριών (που δεν μπορεί να εντοπιστεί η ιδιαίτερη πατρίδα τους), βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 34 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2025.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 14 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 34 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.

 

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή οι μετανάστες τότε να δήλωσαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Ρεγκίνι, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

-------

Αυτοδιοικητικά

Οικισμός Ρεγγίνι

   Από τις 20 Απριλίου 1835, ο οικισμός Ρεγγίνιον προσαρτήθηκε διοικητικά στο δήμο Θρονίου )με πρωτεύουσα το Καινούργιο) του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Στις 16 Δεκεμβρίου 1887 ο οικισμός ορίστηκε ως έδρα του δήμου Θρονίου, του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος.

   Στις  31 Αυγούστου 1912 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Θρονίου. Συστάθηκε Κοινότητα Ρεγγινίου με τον οικισμό και ομώνυμη έδρα. Στις 31 Μαρτίου 1943, ο νομός Φθιωτιδοφωκίδος διαιρέθηκε, οπότε ο οικισμός (και η Κοινότητα) Ρεγγινίου υπάγονται πλέον στο νομό Φθιώτιδος.

   Στις 4 Δεκεμβρίου 1997, η Κοινότητα Ρεγγινίου καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Καμένων Βούρλων. Στις 7 Ιουνίου 2010, ο δήμος Καμένων Βούρλων καταργήθηκε και ο οικισμός Ρεγγίνι προσαρτήθηκε στο δήμο Μώλου - Αγ. Κωνσταντίνου.

   Ο πληθυσμός του (απογραφή 2011) είναι 557 κάτοικοι.

 

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση από το Ρεγγίνι στην Αμερική[1]

   Από τα 34 ονόματα μεταναστών που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (15 άτομα) έφυγαν το έτος 1912 (ποσοστό 44 %). Συνολικά καταγράφηκαν 14 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα).

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 6 % του πληθυσμού του χωριού, που είναι μικρότερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και περιορισμένα με την κτηνοτροφία. Η περιοχή κάλυπτε ικανοποιητικά τις ανάγκες της ζωής[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή βλέπουμε ότι περισσότεροι σε αριθμό (22 άτομα) ήταν οι μετανάστες με ηλικίες 21-30 ετών. Ακολούθησαν οι μετανάστες μικρότερων ηλικιών μέχρι και 20 ετών (με 9 άτομα). Η κατανομή των μεταναστών από το Ρεγγίνι σε ομάδες ηλικιών δίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.

 

     Μικρότερες ηλικίες μεταναστών είχαν οι :

(i) Πλάτανος Δημήτριος, ετών 18 (πήγε το 1910)

 (ii)   Αναστασίου Δήμος, ετών 19 (πήγε το 1912)

 (iii)  Ζαβός Δημήτριος, ετών 19 (πήγε το 1914)

 (iv)  Ζανιάς Τριαντάφυλλος, ετών 19 (πήγε το 1912)

 (v)   Μελέτης Χρήστος, ετών 19 (πήγε το 1912)

 (vi)Πλάτανος Κωνσταντίνος, ετών 19 (πήγε το 1912)

 (vii) Χασιώτης Λάμπρος, ετών 19 (πήγε το 1910)

 

      Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών είχαν οι :

(i) Καραφέρης Γεώργιος, ετών 42 (πήγε το 1913)

(ii) Καστανάς Σπυρίδων, ετών 35 (πήγε το 1912)

(iii) Ευαγγελίου Χρήστος, ετών 31  (πήγε το 1914)

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 25 έτη.

     Ως προς την οικογενειακή τους κατάσταση, οι μετανάστες από τo Ρεγγίνι ήταν άγαμοι (23 άτομα). Οι έγγαμοι ήταν 11 άτομα (βλ. Πίνακα 4).

   Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

   Συνολικά καταγράφηκαν 14 ταξίδια πλοίων, που διακίνησαν τους 34 μετανάστες από το Ρεγγίνι. Ο σχετικά μεγαλύτερος αριθμός μεταναστών (17 άτομα) έφυγε από το λιμάνι της Πάτρας (ή ποσοστό 50 %). Από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν 10 άτομα (βλ. Πίνακα 5). Οι υπόλοιποι έφυγαν από ξένο λιμάνι. Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

   Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων.

   Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες από το Ρεγγίνι  (27 άτομα) ταξίδεψαν με πλοία ξένης πλοιοκτησίας, ενώ με ελληνικά πλοία έφυγαν 7 άτομα.

   Από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, το 1907, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 6 μετανάστες με το πλοίο “Sannio”. Σε ένα ταξίδι, το 1912, από το λιμάνι του Πειραιά, έφυγαν 6 μετανάστες με το ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia”. Το ίδιο έτος (1912) από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 6 μετανάστες με το πλοίο “Martha Washington”.

   Έγιναν 7 ομαδικά ταξίδια και άλλα 7 από μεμονωμένα άτομα. Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο μέχρι τον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από το Ρεγγίνι φαίνονται στον Πίνακα 7. Ως τόπος προορισμού κυριάρχησε η πολιτεία της Μασαχουσέτης. Ειδικά στην πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) πήγαν 26 άτομα (ή ποσοστό 76 %)! Ακολούθησαν σε επιλογή οι πολιτείες της Νέας Υόρκης και του Ροντ Άιλαντ. Μεμονωμένες επιλογές τόπων υπήρξαν για άλλες τρεις πολιτείες.

   Πιο αναλυτικά, στον πίνακα που ακολουθεί, δίνονται και οι τόποι που επέλεξαν οι μετανάστες (σε παρένθεση δίνεται ο αριθμός μεταναστών):

 

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

 

 

 

 

 

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Από το σύνολο των 34 μεταναστών, η μεγάλη πλειοψηφία τους, δηλ. 20 άτομα (ποσοστό 59 %) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman).  Υπήρξαν όμως κι άλλα επαγγέλματα. Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν:

 

          Χρυσοχόος : Μιχαήλ Αγορόπουλος

 

3.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

Δεν καταγράφηκε κανένα

 

           4.  Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από το Ρεγγίνι

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από το Ρεγγίνι, που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από το Ρεγγίνι δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως καταγράφηκαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

α/α           Ονοματεπώνυμο           χρ. άφιξης   ηλικία   έγγαμος    Πλοίο που ταξίδεψε   Λιμάνι αναχώρ.

1        Αγορόπουλος Μιχαήλ            3-11-1909      20         όχι        Martha Washington     Πάτρα

2        Αναστασίου Δήμος                28-8-1912      19         όχι        Carpathia                  Πάτρα

3        Βούλγαρης Σεραφείμ            23-11-1907     28         όχι        Sannio                      Νάπολη

4        Γουργιώτης Ευστάθιος          5-4-1914        27         όχι        Patris                       Πάτρα

5        Δασκαλόπουλος Βασίλειος     23-11-1907     26         ναι        Sannio                      Νάπολη

6        Ευαγγελίου Χρήστος             27-3-1914      31         ναι        Belvedere                 Πάτρα

7        Ζαβός Δημήτριος                  23-11-1907     26         όχι        Sannio                      Νάπολη

8        Ζαβός Δημήτριος                  27-3-1914      19         όχι        Belvedere                 Πάτρα

9        Ζανιάς Γεώργιος                  9-10-1910      22         όχι        Patris                       Πειραιάς

10      Ζανιάς Τριαντάφυλλος          31-5-1912      19         όχι        Macedonia                Πειραιάς

11      Καραφέρης Γεώργιος            27-11-1913     42         ναι        Patris                       Πειραιάς

12      Καστανάς Σπυρίδων              29-9-1912      35         ναι        Martha Washington     Πάτρα

13      Κωνσταντάκης Κων/νος         31-5-1912      30         ναι        Macedonia                Πειραιάς

14      Λιακόπουλος Ηλίας               23-11-1907     25         ναι        Sannio                      Νάπολη

15      Λιακόπουλος Θεόδωρος        13-5-1910      27         όχι        Antonio Lopez           Νάπολη

16      Λιακόπουλος Θεόδωρος        30-5-1912      28         όχι        Macedonia                Πειραιάς

17      Μελέτης Ευστάθιος               23-11-1907     26         ναι        Sannio                      Νάπολη

18      Μελέτης Κων/νος                 2-11-1907      21         όχι        Alice                        Πάτρα

19      Μελέτης Χρήστος                 31-5-1912      19         όχι        Macedonia                Πειραιάς

20      Μπαούρδας Παρασκευάς       29-9-1912      26         όχι        Martha Washington     Πάτρα

21      Μπερτάνος Αθανάσιος           3-11-1909      20         όχι        Martha Washington     Πάτρα

22      Πλάτανος Δημήτριος             9-10-1910      18         όχι        Patris                       Πειραιάς

23      Πλάτανος Κων/νος               31-5-1912      19         όχι        Macedonia                Πειραιάς

24      Πλάτανος Τριαντάφυλλος      3-11-1909      24         όχι        Martha Washington     Πάτρα

25      Ράβας Γεώργιος                   29-9-1912      26         ναι        Martha Washington     Πάτρα

26      Ράβας Κων/νος                    31-5-1912      24         όχι        Macedonia                Πειραιάς

27      Ταξιάρχου Κων/νος              29-9-1912      29 ;       όχι        Martha Washington     Πάτρα

28      Τόσκολος (;) Δημήτριος         29-9-1912      25         όχι        Martha Washington     Πάτρα

29      Χασίδης Δημήτριος               29-9-1912      22         όχι        Martha Washington     Πάτρα

30      Χασιώτης Δημήτριος             6-10-1912      22         όχι        Ivernia                      Πάτρα

31      Χασιώτης Ηρακλής               23-11-1907     30         ναι        Sannio                      Νάπολη

32      Χασιώτης Λάμπρος               21-10-1910     19         όχι        Themistocles             Πειραιάς

33      Χριστέλος Αθανάσιος            6-10-1912      30         ναι        Ivernia                      Πάτρα

34      Χριστόπουλος Αντώνιος         12-10-1910     25         ναι        Martha Washington     Πάτρα

 

 

5.   Χρονικό της μετανάστευσης από το Ρεγκίνι Φθιώτιδας

 

i.   Η αρχή – Το δυναμικό ξεκίνημα στο 1907

   Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν δύο μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό κι 1 από μεμονωμένο άτομο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν επτά άτομα από το Ρεγκίνι. Συγκεκριμένα:

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Κωνσταντίνο Μελέτη. Ήταν ο άνθρωπος που “άνοιξε το δρόμο”, από το Ρεγκίνι. Στις 15 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 2 Νοεμβρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 21 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Πρόβιντενς (Providence) της πολιτείας Ροντ Άιλαντ (State of Rhode Island), όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Δοργιώτης.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε έξη άτομα και περιλάμβανε τους : Σερ. Βούλγαρη, Βασ. Δασκαλόπουλο, Δημ. Ζαβό, Ηλ. Λιακόπουλο, Ευστ. Μελέτη και Ηρ. Χασιώτη. Από την Ελλάδα, η ομάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 6 Νοεμβρίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Sannio” και στις 23 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Σεραφείμ Βούλγαρης ήταν 29 ετών. Ως επάγγελμα δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Στο Ρεγκίνι είχε τη μητέρα του Αγόρω. Αναζητούσε δουλειά, με 15 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αγαμέμνων Παναγάκης[4].

·         Ο Βασίλειος Δασκαλόπουλος ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Με 15 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ(Haverhill) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Παλάγκας.

 

Πλοίο “Sannio” (Photo: Peabody Essex Museum )

·         Ο Δημήτριος Ζαβός ήταν 26 ετών και αναλφάβητος. Ως επάγγελμα δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Προορισμός του για δουλειά (με 30 $ μαζί του) ήταν η πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Παλάγκας.

·         Ο Ηλίας Λιακόπουλος ήταν 25 ετών και αναλφάβητος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Ρεγκίνι δήλωσε έναν θείο[5] του. Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Στρογγύλης.

·         Ο Ευστάθιος Μελέτης ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Ως επάγγελμα δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Θανάσω (Αθανασία). Αναζητούσε δουλειά, με 15 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος Αθαν. Πλάτανος.

·         Ο Ηρακλής Χασιώτης ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Η γυναίκα του ονομαζόταν Γιούλα. Με 15 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αγαμέμνων Παναγάκης.

 

ii.     Μία ομαδική αναχώρηση στο 1909

   Έγινε από τρία άτομα, τους : Μιχ. Αγορόπουλο, Αθαν. Μπερτάνο και Τριαντ Πλάτανο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 18 Οκτωβρίου αναχώρησαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 3 Νοεμβρίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πρόσθετα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι :

·         Ο Μιχαήλ Αγορόπουλος ήταν 20 ετών. Το επάγγελμά του ήταν χρυσοχόος (goldsmith). Το όνομα του πατέρα του ήταν Κώστας. Προορισμός του για ανάλογη δουλειά (με 20 $ μαζί του) ήταν το Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Θωμόπουλος.

·         Ο Αθανάσιος Μπερτάνος ήταν 20 ετών. Στο Ρεγκίνι ήταν ο πατέρας του Ευστάθιος. Με 20 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Χάβερχιλ[6] της Μασαχουσέτης, κοντά στον θείο του Κωνστ. Μελέτη.

·      Ο Τριαντάφυλλος Πλάτανος ήταν 24 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Τασία. Με 21 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Χάβερχιλ[7] της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συγγενής του Κωνστ. Μελέτης.

 

Ατμόπλοιο“Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

 

iii.   Μικρός αριθμός αναχωρήσεων στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους σημειώθηκαν τέσσερις αναχωρήσεις πλοίων (1 ομαδική και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 4 άτομα από το Ρεγκίνι. Αναλυτικά έχουμε:

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Θεόδωρο Λιακόπουλο. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί στις 23 Απριλίου ανέβηκε στο πλοίο “Antonio Lopez” και στις 13 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 27 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε τον κουνιάδο του Ιωάννη Καραλή. Αναζητούσε δουλειά[8], με 22 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της  Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Ηλία Λιακόπουλο.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα, τους : Γεώρ. Ζανιά και Δημ. Πλάτανο.Στις 22 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοιο“Patris” και στις 9 Οκτωβρίου έφτασαν στην Αμερική. Πρόσθετα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Γεώργιος Ζανιάς ήταν 22 ετών και αναλφάβητος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της  Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Μελέτης.

·         Ο Δημήτριος Πλάτανος ήταν 19 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Αναστασία. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της  Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Τριαντάφυλλο Πλάτανο.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Αντώνιο Χριστόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 26 Σεπτεμβρίου έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 12 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών και παντρεμένος[9]. Στο Ρεγκίνι είχε τον πατέρα του Κώστα. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Πρόβιντενς του Ροντ Άιλαντ, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Δοργιώτης.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Λάμπρο Χασιώτη. Στις 22 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησε με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 21 Οκτωβρίου αντίκρισε το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του ονομαζόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της  Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Ευστάθιο Χασιώτη.

 

Ατμόπλοιο “Moraitis”και μετά ονομάστηκε “Themistocles”

 

iv.    Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν τέσσερα μεταναστευτικά ταξίδια με πλοία (τρία ομαδικά και 1 από μεμονωμένο άτομο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 15 άτομα από το Ρεγκίνι. Αναλυτικά:

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε έξη άτομα και περιλάμβανε τους : Θεόδ. Λιακόπουλο, Τριαντ. Ζανιά, Κων. Κωνσταντάκη, Χρ. Μελέτη, Κων. Πλάτανο και Κων. Ράβα. Στις 14 Μαΐου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia” και στις 30 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν επιπλέον ότι:

·         Ο Θεόδωρος Λιακόπουλος ήταν 28 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Ρεγκινιδήώσε τον κουνιάδο του Ιωάννη Καράλη. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ηλίας Λιακόπουλος. Δεν δηλώθηκε στην καταγραφή, ότι ο Θεόδωρος Λιακόπουλος είχε ξαναπάει στην Αμερική το 1910, αλλά απελάθηκε (πιθανά για λόγους υγείας).

·         Ο Τριαντάφυλλος Ζανιάς ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Ζανιά.

·         Ο Κωνσταντίνος Κωνσταντάκης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αικατερίνη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Λουκάς Τρομπέτας.

·         Ο Χρήστος Μελέτης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Στάθης. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Κωνστ. Ζαβό.

·         Ο Κωνσταντίνος Πλάτανος ήταν 19 ετών. Στο χωριό ήταν ο πατέρας του Αθανάσιος. Με 25 4$ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο κουνιάδος του Ευστάθιος Μελέτης.

·         Ο Κωνσταντίνος Ράβας ήταν 24 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Παναγιού. Αναζητούσε δουλειά, με 23 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Πλάτανος.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Δήμο Αναστασίου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 13 Αυγούστου αναχώρησε με το πλοίο “Carpathia” και στις 28 Αυγούστου αντίκρισε το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Στο Ρεγκίνι είχε τον πατέρα του Γεώργιο. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Κατσιούρης.

 

Ατμόπλοιο“Carpathia”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε έξη άτομα. Περιλάμβανε τους : Σπ. Καστανά, Παρ. Μπαούρδα, Γεώρ. Ράβα, Κων. Ταξιάρχου, Δημ. Φώσκολο και Δημ. Χασίδη. Στις 10 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Martha Washington”  και στις 29 Σεπτεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Συμπληρωματικά στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Σπυρίδων Καστανάς ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος[10]. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας (farmer). Στο Ρεγκίνι είχε τη μητέρα του Αγγέλω. Προορισμός του για δουλειά ήταν η πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Ηλία Λιακόπουλο.

·         Ο Παρασκευάς Μπαούρδας ήταν 26 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα της μητέρας του ήταν Αικατερίνη. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο γνωστός του Ιωάννης Λαλάς[11].

·         Ο Γεώργιος Ράβας ήταν 26 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο χωριό ήταν η γυναίκα του Σταθούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στο συγγενή του Δημ. Πλάτανο.

·         Ο Κωνσταντίνος Ταξιάρχου ήταν 29[12] ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρας του ονομαζόταν Χρόνης. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλέξανδρος Κωστάκος.

·         Ο Δημήτριος Φώσκολος[13] ήταν 25 ετών. Επάγγελμα αγρότης-κτηματίας (farmer). Γεννήθηκε στο Ρεγκίνι, αλλά ως τόπο κατοικίας δήλωσε το Μώλο. Το όνομα του πατέρα του ήταν Νικόλαος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στο θείο του Ηλία Λιακόπουλο.

·         Ο Δημήτριος Χασίδης ήταν 22 ετών. Ως επάγγελμα δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Φώτω. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο γνωστός του Αλέξιος Κωστάκος.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα, τους : Δημ. Χασιώτη και Αθαν. Χριστέλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Σεπτεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Ivernia” και στις 6 Οκτωβρίου έφτασε στην Αμερική. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι :

·         Ο Δημήτριος Χασιώτης ήταν 22 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Φώτω. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλ. Κωστάκος.

·         Ο Αθανάσιος Χριστέλος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Ευσταθία. Με 22 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ν. Μπέντφορντ (N. Bedford) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συγγενής του Αθαν. Πάτας.

 

Πλοίο “Ivernia” (Photo: Alex Duncan)

v.  Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913

   Έγινε από το Γεώργιο Καραφέρη. Στις 7 Νοεμβρίου,από το λιμάνι του Πειραιά, έφυγε με το πλοίο “Patris” και στις 27 Νοεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 42 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Γιαννούλα. Προορισμός του για δουλειά (με 35 $ μαζί του) ήταν η πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον ανεψιό του Ηλία (Λιάκο) Λιακόπουλο.

   

vi.    Τελευταίες αναχωρήσεις στο 1914

   Στη διάρκεια του έτους σημειώθηκαν δύο αναχωρήσεις με πλοία (1 ομαδική και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν τρία άτομα από το Ρεγκίνι. Πιο συγκεκριμένα

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από δύο άτομα, τους Χρ. Ευαγγελίου και Δημ. Ζαβό. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 7 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Belvedere” και στις 27 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επιπλέον γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Χρήστος Ευαγγελίου ήταν 31 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος[14]. Στο χωριό ήταν ο πατέρας του Αργύριος. Με 23 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ[15] (Haverhill) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο κουνιάδος του Ηρ. Χασιώτης.

·         Ο Δημήτριος Ζαβός ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Αλέξιος. Αναζητούσε δουλειά, με 23 $ μαζί του, στην πόλη Πόρτλαντ[16] του Όρεγκον ή του Μέιν, όπου ήταν ο θείος του Δημ. Ζαβός.

 

Πλοίο “Belvedere”  (Photo: Peabody Essex Museum)

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Ευστάθιο Γουργιώτη. Στις 18 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Patris” και στις 5 Απριλίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας  Υόρκης. Ήταν 27 ετών και αναλφάβητος. Στο Ρεγκίνι είχε τη μητέρα του Αγγελική. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ομάχα της Νεμπράσκα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λουκάς Μαντάς.

 

-----------------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Γενικές απογραφές πληθυσμού στα έτη 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Επίσης αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gt από τις 7 & 14 Ιουλίου 2014 (α’ & β’ μέρος).

6.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από το Μώλο Λοκρίδος, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)”. Ανέκδοτη εργασία από το Σεπτέμβριο 2016. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 23 Οκτωβρίου 2016.

7.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

8.    περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

9.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

10.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

11.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

12.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

13.  Βικιπαίδεια

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 34 ονομάτων μεταναστών από το Ρεγγίνι βρέθηκαν 12 αναλφάβητοι (υψηλό ποσοστό 35 %).

[3]Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4]Πήγε στην Αμερική το 1904, σε ηλικία 27 ετών. και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν dealer (έμπορος). Ως τόποδιαμονής του δήλωσε το Λίβερπουλ. Ταξίδεψε με πλοίο από το γαλλικό λιμάνι της Βουλώνης. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.

[5]Στο χειρόγραφο αρχείο, το όνομα είναι κακογραμμένο και δυσανάγνωστο.

[6]Αρχικά είχε δηλώσει την πόλη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

[7]Αρχικά είχε δηλώσει την πόλη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

[8]Φέρει τη σφραγίδα DEPORTED, που σημαίνει ότι απελάθηκε από τις ΗΠΑ.

[9]Έτσι γράφτηκε στο χειρόγραφο αρχείο. Έπρεπε όμως στη συνέχεια να γραφεί το όνομα της συζύγου του. Αντ’ αυτού γράφτηκε το όνομα του πατέρα του. Επομένως δεν αποκλείεται ο μετανάστης να ήταν άγαμος.

[10]ό. π.

[11]Από το Μώλο. Πήγε στην Αμερική το έτος 1906, σε ηλικία 19 ετών. Προορισμός του για δουλειά ήταν το Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης.

[12]Στο χειρόγραφο αρχείο, ο αριθμός είναι δυσανάγνωστος. Τον γράφω με επιφύλαξη.

[13]Στο χειρόγραφο αρχείο το επώνυμο αυτό είναι δυσανάγνωστο. Το πρώτο γράμμα μοιάζει με Τ, αλλά δεν έχω ακούσει όνομα Τόσκολος. Ίσως είναι Fκαι γι’ αυτό το έγραψα – πάντα με επιφύλαξη – ως Φώσκολος.

[14]Έτσι γράφτηκε στο χειρόγραφο αρχείο. Έπρεπε όμως στη συνέχεια να γραφεί το όνομα της συζύγου του. Αντ’ αυτού γράφτηκε το όνομα του πατέρα του. Άρα γράφτηκε λάθος και πολύ πιθανά ο μετανάστης ήταν άγαμος.

[15]Αρχικός τόπος είχε γραφεί η Νέα Υόρκη.

[16]Αρχικός τόπος προορισμού είχε γραφεί N.Y. NewYork.