Από το Ευπάλιο Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1901-1921)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι ακουστό από παλιά. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού Φωκίδας. Μαζί με τον συνοικισμό Γρηγορίτικα αποτελούσαν την τέως Κοινότητα Ευπαλίου. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από το Ευπάλιο και Σουλέ. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 96 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2017. Ακολούθησε έλεγχος και την τελική μορφή πήρε τον Αύγουστο του 2017.

Πανοραμική φωτογραφία (από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 36 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 96 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λιδωρίκι, Άμφισσα, Λαμία) ή χωριό της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε άλλο γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, στην περιοχή Νέας Άμπλιανης Λαμίας

   Μέχρι τις αρχές του 20ού αι., η περιοχή που σήμερα λέγεται Νέα Άμπλιανη και μέχρι τη δεκαετία του ’60, οριζόταν (περίπου) από τη σιδηροδρομική γραμμή στα βόρεια, μέχρι το αεροδρόμιο Λαμίας νότια, από το χείμαρρο Ξηριά[1]  στα ανατολικά και λίγο μετά τη (σημερινή) οδό Αμφικτυόνων στα δυτικά. Περιλάμβανε μεγάλα αγροτεμάχια, που ήταν ιδιοκτησίες γνωστών γαιοκτημόνων όπως του Ελασσώνα, Καρακαντά, Γεωργιάδη, Χαλκιοπούλου, Μακρή, κ.ά. Κατοικίες δεν υπήρχαν, με εξαίρεση λίγες μικρές αγροικίες. Ιερούς ναούς διέθετε μόνο η πόλη της Λαμίας (μέσα στον οικιστικό ιστό της και στις πλαγιές του λόφου του Κάστρου).

   Στο τέλος του 19ου αι., η απόφαση του  Κωνσταντίνου Παπαθανασίου Ελασσώνα, να ευεργετήσει την πόλη διαθέτοντας[2] όλη την περιουσία του (μετά το θάνατο της συζύγου του) για να ανεγερθεί Νοσοκομείο, με τον όρο να ονομαστεί Ελασσώνειο Νοσοκομείο, ήταν η αρχή για τη δημιουργία ιερού ναού, στην περιοχή της Νέας Άμπλιανης. Συγκεκριμένα, ο δωρητής διέθεσε πολλά χρήματα για νοσοκομείο που όπως όρισε στη διαθήκη του:

Από τις Λιβανάτες Λοκρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1921)

Προλεγόμενα

   Σημαντική κωμόπολη της Λοκρίδας. Είναι γνωστή περισσότερο από τη θέση της επάνω στον οδικό άξονα (αυτοκινητόδρομο) Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Τόπος με μεγάλη ιστορία, από τον 12ο-11ο π.Χ. αι., με τον αρχαίο οικισμό του Κύνου. Από τους κατά καιρούς λαούς που πέρασαν και κατοίκησαν, να αναφέρουμε την εγκατάσταση αρβανιτών μετά το 1350 μ.Χ. Οι Λιβανάτες είναι γνωστές και ως πατρίδα του Ανδρέα Βερούση ή Ανδρίτσου, πατέρα του οπλαρχηγού του 1821 Οδυσσέα Ανδρούτσου.

   Ήταν και είναι αγροτική περιοχή, με καλλιέργειες (καπνού, βάμβακος, κηπευτικών, κ.ά.). Στην παραλία υπάρχει λιμάνι, με μαρίνα και οι σχετικές ασχολίες με την αλιεία και τον τουρισμό.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τις Λιβανάτες. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 71 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2017.

Λιβανάτες (πανοραμική φωτογραφία, από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 21 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 71 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες των Λιβανατών, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν στις Λιβανάτες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Αταλάντη, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν στις Λιβανάτες. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Εφημερίδα “Λαμιακός Τύπος”

Από το 1935 μέχρι σήμερα

   Την περίοδο του Μεσοπολέμου και ιδιαίτερα τη δεκαετία του ’30, η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας, με την άνοδο του πνευματικού επιπέδου, αλλά και οι πολιτικές, ιδεολογικές και κοινωνικές αντιθέσεις που αναπτύχθηκαν, συνέβαλαν στην έκδοση πολλών εντύπων στη Λαμία. Εκτός από την ενημέρωση των πολιτών, με σκοπό την υπεράσπιση των συμφερόντων τους, ανέπτυσσαν και τις νέες αντιλήψεις για διαμόρφωση γνώμης αποβλέποντας στην κοινωνική αλλαγή.

   Οι εφημερίδες αυτές ήταν μεγάλου σχήματος, ασπρόμαυρες ή με διχρωμία (σε εορταστικά φύλλα) και μονόφυλλες (2 σελίδες). Οικονομικά στηρίζονταν από διαφημίσεις και κρατικές διακηρύξεις, αλλά και από τις πωλήσεις (γίνονταν σε πάγκο στην πλατεία Σιταγοράς, αλλά από νέα παιδιά που γύριζαν την πόλη).

  Μερικές είχαν ιδιόκτητα τυπογραφεία (όπως οι εφ. “Θερμοπύλαι”, “Επαρχία”, “Νέος Τύπος”, κ.ά.) ενώ αρκετές άλλες δεν διέθεταν. Συνήθως οι διευθυντές των εφημερίδων ήταν και συντάκτες, ή ενίοτε είχαν 1-2 άλλους στη σύνταξη. Οι σελίδες ετοιμάζονταν με τυπογραφική στοιχειοθεσία, για να ακολουθήσει σε πιεστήριο η εκτύπωση. Οι φωτογραφίες ήταν ελάχιστες, εφόσον απαιτούσαν να γίνει μεταλλικό κλισέ, που όμως γινόταν στην Αθήνα. Πάντως έκαναν καλές προσπάθειες για αισθητική βελτίωση των φύλλων.

Από τους Δομιανούς Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1900-1927)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι γνωστό από παλιά. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τους Δομιανούς. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και είχα αναλυτικά στοιχεία για 50 άτομα περίπου. Ένα μήνυμα που έλαβα στις 20 Ιουνίου 2017 από τον κ. Νικόλαο Χαλιάσο, συνταξιούχο τραπεζικό, που κατοικεί στη Λαμία συνέβαλε στην επισταμένη ασχολία μου με τους μετανάστες των Δομιανών. Ο σκοπός μου ήταν να βοηθήσω την προσπάθειά του, εφόσον είχε κάνει κάποια εργασία στα γενεαλογικά δένδρα των Δομιανίτικων οικογενειών, αλλά δυσκολευόταν με το αμερικάνικο αρχείο. Είχε αντλήσει κάποια ονόματα από αναρτημένη εργασία μου με τίτλο “1000 Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1893-1924)”, που προέρχονταν από τους Δομιανούς. Είχε την καλοσύνη και μου έστειλε τη μέχρι τότε καλή του προσπάθεια. Έτσι ανέλαβα τη συνέχεια και ολοκλήρωσή της, στο βαθμό που μπορούσα. Η εργασία έγινε τμηματικά και η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2017. Ακολούθησε έλεγχος και έγινε αναμόρφωση αυτής με την προσθήκη επιπλέον στοιχείων. Την τελική μορφή πήρε τον Αύγουστο του 2017.

Δομιανοί Ευρυτανίας

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 52 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 146 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία) της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική). Ευχαριστώ θερμά τον κ. Νικ. Χαλιάσο για τα επιπλέον στοιχεία και τις πολύ εποικοδομητικές παρατηρήσεις του.

   Εκτιμώ πολύ την αγάπη που δείχνει έμπρακτα για τον πατρογονικό τόπο ο κ. Νικόλαος Χαλιάσος, με τα γενεαλογικά δένδρα που έκανε και την ιστοσελίδα που διαθέτει, προβάλλοντας τα φυσικά κάλλη, τους ανθρώπους και την ιστορία της ευλογημένης Ευρυτανίας..