Από το Δομοκό, μετανάστες στην Αμερική (1905-1923)

Πρόλογος

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από το Δομοκό. Το πρόβλημα για μένα ήταν ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων του Δομοκού. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που αρκετοί, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία) ή στην κωμόπολη (π.χ. Δομοκό) της περιοχής, αλλά προέρχονταν από χωριά της επαρχίας Δομοκού. Έτσι η εργασία αυτή κατέγραψε ως μετανάστες από το Δομοκό, όσους δήλωσαν ότι γεννήθηκαν ή διέμεναν στο Δομοκό. Την τελική πραγματική προέλευση των μεταναστών πρέπει να τη συμπληρώσει κάποιος που ξέρει καλύτερα τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 25 μεταναστευτικά ταξίδια. Είναι πολύ πιθανό να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα παρά την επίμονη αναζήτηση.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στο Δομοκού κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του Δομοκού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                    φυσικός

Το κτίριο του Δημαρχείου Δομοκού

Από το δήμο Θαυμακών στο δήμο Δομοκού

   Από τις 2-4-1883 (ΦΕΚ 126Α) συστάθηκε ο δήμος Θαυμακών Νομού Λαρίσης, με έδρα τον οικισμό Δομοκός. Στο δήμο αυτόν προσαρτήθηκαν οι οικισμοί : Αγόριανη, Τσατμάς,  Καρατζιόλι, Μασλή, Παπαλί, Κοζλόμπα, Σκάρμιτσα, Πουρνάρι, Τσιφλικάκι, Λεύκαι, Γερακλί, Βούζι, Βελεσιώτες, Τσιφλάρι, Τσιόμπα, Μπεκριλέρ, Βαρδαλή και Γιακαρόμπα. Από τις 4-10-1889 ο οικισμός Παπαλί του δήμου καταργείται.

Παλιά μεταλλεία χαλκού στην Όθρυ (Λιμογάρδι)

Από την Πρώιμη ή τη Μέση Εποχή του χαλκού

Εισαγωγή

   Έχει πιστοποιηθεί η διάδοση και χρήση των μετάλλων την περίοδο 3200-2000 στα νησιά του Αιγαίου και στο ηπειρωτικό τμήμα της Ελλάδας. Αυτή ονομάστηκε  Πρώιμη Εποχή του χαλκού.  Ακολούθησε η περίοδος 2000-1600 π.Χ., που ονομάστηκε  Μέση Εποχή του χαλκού και στην οποία κυρίως αναπτύχθηκαν τα εργαστήρια επεξεργασίας χαλκού στους σπουδαιότερους αρχαίους οικισμούς.

Αντικείμενο χαλκοπλαστικής

(από γεωμετρικό τάφο στο Δαδί)

  Η οροσειρά της  Όθρυος ήταν το γειτονικό μας όρος των αρχαίων πρωτο-Ελλήνων, Πελασγών και Μυρμηδόνων, με το Ναρθάκιον, μια πολύ σημαντική πόλη στην πλευρά της Φθιώτιδας. Από δύο επιγραφές που βρέθηκαν συνάγεται ότι το Ναρθάκιον[1] βρισκόταν εκεί όπου είναι σήμερα το χωριό Λιμογάρδι. Αναφορές για το Ναρθάκιο κάνουν ο Ξενοφών, ο Στράβων και ο Πτολεμαίος.

   Θα αναφερθούμε σε αρχαία μεταλλεία χαλκού, που βρέθηκαν και λειτούργησαν στην περιοχή αυτή, παραθέτοντας τα περιορισμένα υπάρχοντα στοιχεία με όσο γίνεται σύντομο τρόπο.

Α. Ο χαλκός (σύμβολο Cu)

   Είναι το πρώτο μέταλλο που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι τον έπαιρναν από την Κύπρο, από την οποία πήρε και το όνομά του (Cuprum). Οι αλχημιστές τον ονόμαζαν Venus (Αφροδίτη). Στη φύση υπάρχει αυτοφυής (Σιβηρία, Ουράλια, ΗΠΑ). Ενωμένος με οξυγόνο κυρίως (οξείδιο) λέγεται κυπρίτης, με θείο (θειούχο άλας) λέγεται χαλκοπυρίτης και χαλκοσίνης.

   Τα τυπικά μεταλλεύματα χαλκού περιέχουν από 0,5-1% χαλκό (σε ανοικτά ορυχεία) ή 2% χαλκό (σε υπόγεια ορυχεία).

Από το χωριό Σκόρλια Φθιώτιδος, μετανάστες στην Αμερική (1907-1914)

Πρόλογος

   Καταγράφοντας τους μετανάστες του τόπου μας, έμαθα για ένα χωριό με αυτό το όνομα και κράτησα τα ονόματα που τυχαία συνάντησα στην έρευνα. Δυστυχώς δεν ήξερα επώνυμα των παλαιότερων κατοίκων της. Με βοήθησε κάπως το πληροφοριακό υλικό που έχει αναρτήσει ο δραστήριος ερευνητής-δάσκαλος κ. Ευθυμίου στο γνωστό μπλογκ (http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.gr).

   Εντοπίστηκαν 11 μετανάστες και είναι γνωστή η διαδρομή τους. Σε μορφή Μεταναστευτικού Χρονικού δίνεται το πληροφοριακό υλικό του αρχείου. Η παρούσα εργασία μπορεί να συμπληρωθεί, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική). Πιθανότατα υπάρχουν κι άλλοι που δεν εντοπίστηκαν στην παρούσα προσπάθεια.

   Επιπλέον θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών αυτών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Αν υπάρχει κάποιος Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων), αν αναζητηθούν και βρεθούν σε απογόνους κάποιες φωτογραφίες, θα συμπληρώσουν την προσπάθεια αυτή.

    Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του χωριού αυτού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

    Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

            Κωνσταντίνος Αθ.  Μπαλωμένος

                              φυσικός

Γενικά

   Η Σκόρλια ήταν ένας προεπαναστατικός διαλυμένος πλέον οικισμός στη Δυτική Όθρυ. Το 1810 η Σκόρλια ανήκε στα Πολιτοχώρια και είχε 10 σπίτια, δηλ. 50 περίπου κατοίκους. Οι κάτοικοί του εγκατέλειψαν το παλιό χωριό και στον 20ό αι. δημιούργησαν την Πτελέα, επάνω τον οδικό άξονα Λαμίας-Καρπενησίου. Το 1920 ο πληθυσμός της έφτασε τους 285 κατοίκους.

   Στην παλιά Σκόρλια υπήρχαν κάποτε πολλά χωράφια στα οποία οι κάτοικοι καλλιεργούσαν κυρίως σιτηρά (πολλά από τα οποία καλλιεργούνται και σήμερα για ζωοτροφές). Δίπλα σε αυτά τα χωράφια, υπάρχουν ερειπωμένα αρκετά οικοδομήματα, όπως αχυρώνες, αγροικίες, καλύβες, ένα συγκρότημα αποθηκών, κ.ά. που ερειπώθηκαν, καταρρέουν ή έχουν σωριαστεί. Είναι όμορφα οικοδομήματα, ενδιαφέροντες πετρόκτιστες κατασκευές, με καλύτερο δείγμα τη μεγαλοπρεπή και φροντισμένη εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1911), που κι αυτή έχει υποστεί  σοβαρές ζημιές.  

Παλιό εγκαταλειμμένο σπίτι στη Σκόρλια (οικογένειας Πλιάκου)

(από Τάκη Ευθυμίου: “Σκόρλια, η απόκρυφη πατρίδα”)

Το πολυκατάστημα (σουπερμάρκετ) Μίμη Σκούρα, στη Λαμία

Καταστήματα της Λαμίας που έκλεισαν

  Η σχέση με το παντοπωλείο ήταν σχέση ζωής για τον Μίμη Σκούρα. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 είχε μπει στο επάγγελμα με επιτυχία. Στη νέα δεκαετία, οι καταστηματάρχες της Λαμίας δημιούργησαν και λειτούργησαν τον Καταναλωτικό-Προμηθευτικό Συνεταιρισμό με 10 περίπου συνεταίρους, που τροφοδοτούσε τα υπάρχοντα Καταστήματα της Λαμίας (με χονδρική πώληση).

  Η προοπτική για τη δημιουργία μεγάλου εταιρικού σχήματος με τη συμμετοχή γνωστών καταστηματαρχών (Αφοί Φαρμάκη, Ριζοκώστας, Παπαγεωργίου, Κρικζώνης, Τρ. Σκούρας, Μίμης Σκούρας, κ.ά.) ήταν καλή, με σκοπό τη δημιουργία αλυσίδας σουπερμάρκετ. Διαφώνησαν όσοι ήθελαν ατομική επιχείρηση και σ’ αυτούς ήταν και ο Μίμης Σκούρας.

   Ήδη από το 1974 είχε ανοίξει το πρώτο πολυκατάστημα της εταιρείας Αφοί Φαρμάκη-Αφοί Ζάρρα, στην οδό Καποδιστρίου και το 1976 άνοιξε και δεύτερο στην οδό Καραγιαννοπούλου. Αυτά βοήθησαν ώστε να είναι πλέον γνωστή η σχεδίαση και ο τρόπος λειτουργίας ενός πολυκαταστήματος.

  Ήταν Πέμπτη 3-12-1981 που έγιναν τα εγκαίνια του νέου τότε σουπερμάρκετ Μίμη Σκούρα, στην οδό Λεωσθένους-Δεδούση στη Λαμία. Η τοπική εφ. “Εθνικός Αγών”[1] έγραψε τότε :

“Την περασμένη Πέμπτη έγιναν τα εγκαίνια του νέου σούπερ-μάρκετ του συμπολίτου μας εμπόρου κ. Μίμη Σκούρα, στην οδό Λεωσθένους και Δεδούση (απέναντι από το Εκκλησιαστικό Γηροκομείο).

   Ο κ. Σκούρας κατόρθωσε να παρουσιάσει ένα πράγματι «ζεστό» κατάστημα, συμμαζεμένο, όμορφο, εύκολο στην εξυπηρέτηση των πελατών, άνετο και πολύ ευχάριστο, γεγονότα που θα ικανοποιήσουν τον κάθε επισκέπτη του. Στα εγκαίνια παραβρέθηκαν πολλοί συμπολίτες μας, που ευχήθηκαν στον κ. Σκούρα επιτυχία και καλές δουλειές.”

Το λυκόφως για την ΠΗΓΗ

(φωτ. 30-11-2014)

   Έτσι, ο δραστήριος, χαμογελαστός και πολύ εξυπηρετικός Μίμης Σκούρας το 1981 άρχισε την εμπορική του διαδρομή στη Λαμία. Η συνέχεια ήταν πολύ καλή.

   Όμως, τη δεκαετία του ’90 άρχισε η εξάπλωση των μεγαλύτερων ελληνικών και ξένων πολυκαταστημάτων (όπως “Γαλαξίας”, “Dia”, “Αφοί Βερόπουλοι”, κ.ά.) στην ελληνική περιφέρεια. To 1995 εξαγοράστηκαν τα καταστήματα της τοπικής εταιρείας Αφοί Φαρμάκη. Από το έτος 2000 και μετά, στα τοπικά καταστήματα δόθηκε μεγαλύτερο χτύπημα με την είσοδο πολυκαταστημάτων από τις εταιρείες “Μαρινόπουλος”, “Carrefour”, “Βασιλόπουλος”, “Lidl”, ενώ διατήρησαν τις θέσεις τους στην αγορά οι προηγούμενες εταιρείες “Αφοί Βερόπουλοι” και “Γαλαξίας”.

   Το πολυκατάστημα του Μίμη Σκούρα, με τη φίρμα “ΠΗΓΗ”, επέμενε και συνέχισε την εμπορική του διαδρομή σ’ ένα σκληρό περιβάλλον. Το 2014 συμπλήρωσε 33 χρόνια διαρκούς λειτουργίας στην ίδια θέση. Το έτος αυτό, ο Μίμης Σκούρας όρισε το τέλος της εμπορικής του προσπάθειας, που ήταν έργο ζωής.

   Το όνομα, αλλά και η θέση του καταστήματος στην οδό Λεωσθένους-Δεδούση αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τον εμπορικό κόσμο, αλλά και τους καταναλωτές. Ιδιαίτερα για τους καταναλωτές, παραμένει χαρακτηριστική η αεικίνητη και δραστήρια μορφή του Μίμη Σκούρα, χαμογελαστή και πολύ εξυπηρετική. Να είναι καλά.

Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                φυσικός

        ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] εφ. “Εθνικός Αγών”, Κυριακή 6-12-1981, Λαμία.

Από το Μπράλο, μετανάστες στην Αμερική (1907-1914)

   Προλεγόμενα

   Με καταγωγή εκ πατρός από τη Γραβιά Παρνασσίδος, μου ήταν από παλιά γνωστός ο Μπράλος. Έχω περάσει πολλές φορές από τον παλιό δρόμο Λαμίας-Άμφισσας και λίγες φορές σταμάτησα και περπάτησα σε σοκάκια του χωριού. Η θέση του στην πλαγιά του Καλλιδρόμου με νότιο προσανατολισμό είναι εξαιρετική, με θέα στην κοιλάδα του Κηφισού.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από το Μπράλο. Το πρόβλημα για μένα ήταν ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων του Μπράλου. Με βοήθησε ένας Εκλογικός Κατάλογος του 1865, από τον οποίο πήρα κάποια επώνυμα και ήταν όντως χρήσιμος. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν κάποια χρόνια. Η επεξεργασία έγινε τμηματικά και η  εργασία ολοκληρώθηκε στις αρχές Ιουλίου 2016.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε  13 μεταναστευτικά ταξίδια. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα παρά την επίμονη αναζήτηση. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία) ή στο κεφαλοχώρι (π.χ. Γραβιά) της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει καλύτερα τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στο Μπράλο κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του  Μπράλου, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                    φυσικός

Το κτίριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Μπράλου (φωτ. από http://fonografos.net/)

Διοικητικές μεταβολές

Οικισμός Μπράλλου

   Από τις 28-12-1836, ο οικισμός Μπράλλου προσαρτήθηκε στο δήμο Χαραδραίων. Ανήκει διοικητικά στο Νομό Φωκίδος και Λοκρίδος. Από τις 18-12-1840 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Χαραδραίων και προσαρτήθηκε στο δήμο Δωριέων, με έδρα την Κάτω Αγόριανη. Από τις 15-10-1842 η έδρα του δήμου Δωριέων μεταφέρθηκε στον οικισμό Γραβιά.

Η Ιερή Μονή Αγάθωνος

Προλεγόμενα

  Η Μονή είναι γνωστή στο Πανελλήνιο και ευρύτερα, είναι δε συνδεμένη τοπικά και ιστορικά με την Υπάτη. Από τόπος λατρείας και προσευχής, αναδείχθηκε σε κέντρο εκπαίδευσης, οικολογίας, αλλά κύρια κοινωνικής προσφοράς στο συνάνθρωπο. Είναι σημείο αναφοράς για τη Φθιώτιδα και προσκυνηματικός προορισμός. Σ’ ένα όμορφο τοπίο, μέσα στο δάσος, στην πλαγιά της Οίτης το μοναστήρι απέχει 30 χλ. απ’ τη Λαμία.

   Η γραφή τούτη αποβλέπει στην απόδοση της ιστορίας της Μονής, με όσο γίνεται συνοπτικό τρόπο, που να αναδείξει τη διαχρονική προσφορά των ανθρώπων που την υπηρέτησαν.

Μοναστική τοπική προϊστορία

   Από την προφορική παράδοση αναφέρεται το «Παλαιομονάστηρο» που ήταν ένα από τα παλαιότερα μοναστικά κέντρα της περιοχής Υπάτης. Σ’ αυτό μόνασε ο Δανιήλ, ο οποίος καταγόταν από το «Κάστρο των Πατρών», δηλ. το κάστρο της σημερινής Υπάτης (παλιά λεγόταν Νέα Πάτρα[1] και Πατρατζίκ). Αναφέρεται η επίσκεψη[2] που έκανε ο Δανιήλ στον όσιο Νικήτα[3] εκ Θηβών στη μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Καμένων Βούρλων της οποίας είναι ο κτίτωρ. Αναφερόμαστε στον 11ο και 12ο αιώνα. Ο Δανιήλ είναι ο πρώτος οικιστής και πιθανά ο κτίτωρ του «Παλαιομονάστηρου». Τη χριστιανική ζωή του διήλθε στο κελί του και το 1.100 μ.Χ. “πλήρης ημερών γεγονώς, τω Κυρίω το πνεύμα παρέδωκεν”. Ο Δανιήλ ανεδείχθη όσιος και η μνήμη τιμάται στις 23 Ιουνίου.

  Από διηγήσεις ντόπιων αναφέρεται η μεγάλη περιουσία αυτού του παλιού μοναστηριού, σε χωράφια (καλλιεργήσιμα και δάσος) και σε κτηνοτροφία (με χιλιάδες αιγοπρόβατα και βόδια). Το μαρτυρούν επίσης τα τοπωνύμια “Καλογερόστανη”, “Καλογερόβρυση”, κ.ά. Ήταν αφιερωμένο στην Παναγία. Είναι άγνωστος ο χρόνος ίδρυσης[4] και λειτουργίας του και γκρεμίστηκε μετά από κάποια φυσική καταστροφή (πιθανά από καθίζηση ή κατολίσθηση του εδάφους).

   Προφανώς το Παλαιομονάστηρο μπορεί να θεωρηθεί πρόγονος της σημερινής μονής Αγάθωνος. Όμως ακολούθησε εγκατάλειψη και τα κτίσματα ερειπώθηκαν. Στην καταστροφή συνετέλεσαν οι κατολισθήσεις. Αναφέρεται ως πιθανή αιτία επίσης και η διαμάχη εικονομάχων-εικονολατρών στα χρόνια εκείνα. Η μόνη σκέψη και σκοπός ήταν η αναζήτηση της εικόνας της Παναγίας του παλιού μοναστηριού.

Ο Αγάθων και η εικόνα της Παναγίας

   Μετά από 1-2 αιώνες, μετά τα μέσα του 14^ου αι., στη θέση[5] όπου ήταν τα χαλάσματα του παλιού μοναστηριού, σε ασκητική καλύβα πιθανά, ήρθε και εγκαταστάθηκε ο μοναχός Αγάθων. Ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά γι’ αυτόν. Η καταγωγή του είναι αβέβαιη, αν προερχόταν από την περιοχή Υπάτης ή ήταν πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία[6]. Υπάρχει και η πιθανή άποψη[7] ο μοναχός Αγάθων να ήταν συμμοναστής[8] με τον Αθανάσιο το Μετεωρίτη. Θυμίζουμε ότι ο Αθανάσιος[9] ο Μετεωρίτης (1302-1380), στην κόψη ενός κατακόρυφου γκρεμού (Μετέωρα) περί το 1340 μ.Χ. έκτισε τη μονή, οργάνωσε την πρώτη συστηματική μοναστική κοινότητα και οικοδόμησε το ναό της Θεομήτορος.

Ο Όσιος Αγάθων

(δια χειρός Βασιλ. Σίμου)

   Αργότερα, κοντά στο χωριό Λυχνός, πλησιέστερα στη θέση της σημερινής μονής, ο Αγάθων έκτισε σε σταθερό έδαφος τη λιτή σκήτη του.

   Ένα όραμα κατά τη διάρκεια των προσευχών του, που επαναλήφθηκε τρεις διαδοχικές φορές ήταν το ουράνιο μήνυμα και η απάντηση στο σκοπό της ζωής του. Ξημερώνοντας η 6η Αυγούστου (εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος) του έτους 1400, περπατώντας με άνωθεν καθοδήγηση στην πλαγιά του βουνού, σε παρακείμενο δάσος, ανάμεσα σε πουρνάρια, βρήκε την είσοδο σπηλιάς[10]. Μέσα σ’ αυτήν βρέθηκε η αγία και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Θεοτόκου Βρεφοκρατούσας του Παλαιομονάστηρου.