Το μαγικό μαντίλι και το αερικό σκουφάκι

Χριστουγεννιάτικη ιστορία 

 του Δημήτρη Κ. Καραθεοδώρου

 

   Στα παλιά τα χρόνια, στα χρόνια του μύθου και των παραμυθιών, ήταν στα δικά μας χώματα, σ’ ένα χωριό, ένας περιβολάρης, γέρος και είχε έναν γιο, δυνατό κι όμορφο παλικάρι.

   Πατέρας και γιος δουλεύαν σκληρά στο μεγάλο περιβόλι τους, για να ’χουν πάντοτε ένα πιάτο φαΐ πάνω στο τραπέζι. Σκάβαν βαθιά το χώμα και σπέρνανε όσπρια, σιτάρι και καλαμπόκι, φυτεύαν ζαρζαβατικά και λαχανικά, πολλά εποχικά οπωρικά, κλαδεύαν τις ελιές τους και τ’ αμπέλι τους, και δεν αφήναν να περάσει μέρα που να μη δοξάζουν το Χριστό για τα τρία βασικά αγαθά, που τους χάριζε κάθε χρονιά, τον σίτον, τον οίνον και το έλαιον.

   Μα εμπήκε  χρόνος δίσεκτος και μήνας οργισμένος. Ανοίξαν διάπλατα οι μαυρισμένοι ουρανοί και κατακλυσμός Κυρίου με δρολάπια και χοντρά χαλάζια “έπνιξε ” το περιβόλι, το ’κανε ποτάμι και βαθιά λίμνη. Κι ύστερα, σε λιγάκι σαν ήρθε κι εκείνος ο καταραμένος καυτός αέρας, ο γαρμπής, ο λίβας, που έβραζε τον τόπο, τα σάρωσε όλα, τα κατάκαψε όλα, και τα σπαρτά και τις ελιές και το αμπέλι, δεν άφησε τίποτα όρθιο, το περιβόλι έγινε έρημη γη, ανεμοσκόρπι και πήγε κατά διαόλου με τα αποκαΐδια και τις  στάχτες  του.

    Ο γερο-περιβολάρης έπεσε του θανατά. Αρρώστησε βαριά, που οι τόσοι κόποι του πήγαν χαμένοι. Καλύτερα να πέθαινα, έλεγε, παρά να δω με τα μάτια μου αυτήν την καταστροφή!

Από το Στένωμα Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1905-1936)

 

 

Προλεγόμενα

   Το Στένωμα είναι ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, στις ΒΔ πλαγιές του Τυμφρηστού (Βελούχι). Απέχει 17 Km από το Καρπενήσι και η περιοχή αυτή είναι γεμάτη από βελανιδιές, καρυδιές, πλατάνια και έλατα. Δεν το έχω επισκεφθεί.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από το Στένωμα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 66 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2025. 

Αγρόκτημα Τσοπανλάτες (Λυγαριάς) Φθιώτιδας

 Απαλλοτρίωση – Αποκατάσταση ακτημόνων

Μελέτη 

 

Πρόλογος

   Τούτη η γραφή έγινε από ένα τυχαίο περιστατικό. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2025 έλαβα ένα μήνυμα από τον εκδότη κ. Στέργιο Μπατσιούλα[1], αν ενδιαφέρομαι για το υλικό ενός αρχείου με έγγραφα από υπουργεία της περιόδου 1920 έως 1960, που αφορούσαν τις Τσοπανλάτες, το Καρπενήσι, κ.ά. Μου τα έστειλε τελικά και ακολούθησε η καταγραφή και ταξινόμηση του αρχείου, με την προοπτική το υλικό αυτό να αποδοθεί τελικά στα ΓΑΚ.

   Επέλεξα το θέμα Τσοπανλάτες (Λυγαριά), όπου υπήρχε περισσότερο αρχειακό υλικό, επειδή αφορούσε το καυτό διαχρονικό πρόβλημα της αποκατάστασης των ακτημόνων γεωργών, ένα θέμα που συγκρουόταν με τα συμφέροντα των μεγαλοκτηματιών.

   Παρά τις σχετικές ελλείψεις του αρχείου, το υλικό αξιοποιήθηκε στο μεγαλύτερο βαθμό. Το θέμα αποδόθηκε με όσο γίνεται περιεκτικό αλλά και συνοπτικό τρόπο.

 

Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

               φυσικός

 ----------

 

Από τη Μολόχα Καρδίτσας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1920)

 

Προλεγόμενα

   Η Μολόχα είναι ένα πολύ ορεινό χωριό στα σύνορα των νομών Καρδίτσας και Ευρυτανίας, στην πλαγιά του όρους Καπροβούνι των Αγράφων, σε υψόμετρο 800 μ. Δεν το έχω επισκεφθεί.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τη Μολόχα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 5 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2025. 

για έναν δήμαρχο … τσέλιγκα

 Χρονογράφημα

 Ιδέες οικονομικής αυτονομίας των δήμων

 

     “Οι Δήμοι λειτουργούν με δραματικά μειωμένους πόρους. Μερικά παραδείγματα είναι : οι ΚΑΠ που μένουν καθηλωμένοι, το ενεργειακό και μισθολογικό κόστος που  δεν καλύπτεται, το μερίδιο από το «τέλος ανθεκτικότητας» που δεν αποδόθηκε, οι τρεις δόσεις ΚΑΠ ύψους 468 εκατ. ευρώ που δεν εγκρίθηκαν και το Τέλος Ταφής Απορριμμάτων που επιβαρύνει τους δημοτικούς προϋπολογισμούς.

    Η Ελλάδα είναι στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης ως προς την οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ.”

 Από την ιστοσελίδα https://epohi.gr/articles

 

  

   Στο πρόσφατο Συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη, μιλώντας ο αρμόδιος υπουργός Θ. Λιβάνιος κάλεσε τους Δήμους να αυξήσουν τα έσοδα από τα ανταποδοτικά τέλη! Ξέχασε όμως ότι τα  νοικοκυριά δεν μπορούν να πληρώσουν περισσότερα. Οι δήμοι φορτώθηκαν αρμοδιότητες, όχι όμως και θεσμοθετημένους πόρους. Έχοντας τριπλό ρόλο (πολιτικό, διοικητικό και αναπτυξιακό) διαχειρίζονται πόρους και συμμετέχουν καθοριστικά στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.

Δημήτριος Λέτσος (1935-2024)

 Αυτοδημιούργητοι επαγγελματίες της Λαμίας

 του Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου, φυσικού

 

   Γεννήθηκε στο Κυριακοχώρι Σπερχειάδας στις 31 Δεκεμβρίου 1935. Γονείς του ήταν ο Γεώργιος και η Ελένη. Ο πατέρας του πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο και στις 19 Μαρτίου 1941 φονεύτηκε στην Πεστάνη.

Δημ. Λέτσος

   Ο Δημήτριος, μαζί με τον αδερφό του Νικόλαο και τη μητέρα τους εγκαταστάθηκαν στη Λαμία. Ο Δημήτριος ασχολήθηκε με το εμπόριο ρούχων. Το πρώτο του μαγαζί ήταν στην οδό Χαντζοπούλου, όπου ήταν γνωστά τότε μαγαζιά με το όνομα παλιαντζίδικα. Παράλληλα συμμετείχε και σε άλλες εμπορικές αγορές, όπως το περίφημο ετήσιο παζάρι της Σπερχειάδας. Τα μεταπολεμικά χρόνια ήταν δύσκολα, αλλά τα κατάφερε. Είχε σημαντική βοήθεια από τη σύζυγό του Μαρία και τις δύο κόρες του (Ελένη, Αικατερίνη).

  Από τη δεκαετία του ’60 άρχισε η εισαγωγή τζιν των γνωστών ξένων εταιριών Levis, Lee, Cooper, Billardi, Robe di Cappa, κλπ. Το κατάστημα γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία, η οποία κορυφώθηκε στις επόμενες δεκαετίες του ’70 και του ’80.

Μαρία Τζιβελέκη – Πολυμεροπούλου (1932-2025)

 

Με σαρακατσάνικη καταγωγή από τη μητέρα της, με μεγάλο σόι (όπως έγραψε η ίδια) και από πατέρα γεννημένο σε χωριό στα “ριζά” της Οίτης, επίσης με μεγάλο σόι, η Μαρία γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου 1932, στο Λουπάκι[1] της Οίτης, στα σαρακατσάνικα κονάκια. Ήταν το έβδομο και τελευταίο παιδί της οικογένειας.

   Ο πατέρας της Σωτήριος Τζιβελέκης ήταν σιδηρουργός, με σιδηρουργείο στην οδό Γκουαλέν 4 (μετονομάστηκε σε Βενιζέλου) της Λαμίας. Το όνομα της μητέρας της ήταν Αικατερίνη. Η Μαρία έζησε στη Λαμία και – όπως η ίδια έγραψε - ήταν τυχερή στη ζωή της που οι γονείς της δεν την ξέκοψαν από τις ρίζες, με την αγάπη για τη φύση, τη γλώσσα, τα ήθη και τις παραδόσεις. Απέκτησε προσωπικά βιώματα απ’ τη ζωή και τη γλώσσα, στο χωριό και στη στάνη.