Γιατροί της (πρώην) επαρχίας Δομοκού (την περίοδο 1860-1960)

Πρόλογος

    Η παρούσα εργασία αποτελεί τμήμα μιας ανέκδοτης μεγάλης εργασίας-μελέτης με τίτλο “Οι γιατροί της Φθιώτιδας (1860-1960)”, που ολοκληρώθηκε το 2009.

   Κατά την προγενέστερη περίοδο 1835-1881, η Λαμία αριθμούσε 35 γιατρούς, που κατάγονταν από διάφορα μέρη (Ήπειρο, Επτάνησα, κλπ.), αλλά οι περισσότεροι προέρχονταν από οικογένειες της Λαμίας.

   Στη διάρκεια του μισού 19ου αι. και του άλλου μισού 20ού αι. (1860-1960) στην ακριτική (πριν το 1881) Φθιώτιδα που πέρασε χρόνια πολέμων, ληστοκρατίας, Κατοχής, Εμφυλίου με συνθήκες φτώχειας του αναλφάβητου στην πλειοψηφία λαού, το λειτούργημα του γιατρού ήταν ένας άθλος. Χωρίς να υπάρχει δευτεροβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη, ο γιατρός γενικής ιατρικής φτάνοντας στον τόπο του ασθενή και διαθέτοντας ελάχιστα μέσα, έπρεπε να διαγνώσει την ασθένεια, να συστήσει φάρμακα, αλλά και να επέμβει άμεσα για να σώσει κάποια ζωή που κινδύνευε.

    Πηγή της προσπάθειας αυτής αποτέλεσε το υπάρχον αρχείο των Ιατρικών Συλλόγων Φθιώτιδας και Λοκρίδας (δεν βρέθηκε αντίστοιχο του Δομοκού). Σε διάρκεια ενός αιώνα (1860-1960) καταγράφηκαν 363 γιατροί που εργάστηκαν στον φθιωτικό χώρο. Τα ελλειμματικά (ή περιορισμένα) στοιχεία εμπλουτίστηκαν ή διορθώθηκαν από άλλα αρχεία ή τρόπους τεκμηρίωσης, ώστε να διασφαλιστεί η ακρίβειά τους.

    Ως καταληκτικός χρόνος της προκείμενης εργασίας τέθηκε το έτος 1960, εφόσον έπρεπε να οριοθετηθεί το υλικό για να είναι δυνατή και η μελέτη του. Είναι προφανές ότι όσοι γιατροί απέκτησαν άδεια άσκησης επαγγέλματος μετά το 1960 δεν περιλήφθηκαν στην παρούσα εργασία. Αποτελούν αντικείμενο μιας επόμενης, που θα συμπληρώσει το “παζλ” αυτής της κοινωνικής τάξης.

   Οφείλω και αποδίδω τις ευχαριστίες μου σε όσους συνέβαλαν στην πραγματοποίησή της. Αναφέρω ιδιαίτερα τον τότε πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος (Ι.Σ.Φ.) κ. Κων. Χαντζή για την εμπιστοσύνη του στο σεβασμό της  χρήσης των στοιχείων του αρχείου.

   Η βοήθεια των αιρετών εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών ήταν πολύ σημαντική και τους ευχαριστώ. Η άμεση ανταπόκρισή τους για εμπλουτισμό των στοιχείων της εργασίας αυτής αποτελεί ελάχιστο δείγμα της ευαισθησίας τους και της αγάπης για τους γιατρούς που υπηρέτησαν τον τόπο τους.

Μεταλλεύματα νικελίου στην Ελλάδα και ΛΑΡΚΟ

Ο ορυκτός πλούτος της Λοκρίδας

Πρόλογος

  Το ελληνικό υπέδαφος είναι πλούσιο με ορυκτά, που όμως η χώρα δεν μπόρεσε κατά το 19ο αι. να τα αξιοποιήσει. Μερικά ορυκτά περιέχουν σημαντικά μέταλλα σε αναλογία, που συμφέρει οικονομικά η εκμετάλλευσή τους. Στην παρούσα εργασία θα αναφερθούμε στα σιδηρονικελιούχα μεταλλεύματα, που αφθονούν στην περιοχή της Λοκρίδας, από τα οποία παράγεται το νικέλιο.

   Οι προσπάθειες που έγιναν τόσο για τον εντοπισμό, αλλά και την απόκτηση τεχνογνωσίας, ώστε από το μετάλλευμα, με τη λειτουργία του εργοστασίου ΛΑΡΚΟ, να παραχθεί το νικέλιο, θα δοθούν με ιστορική συνέχεια, αλλά με όσο γίνεται συνοπτικό και κατανοητό τρόπο.

1. Το νικέλιο

  

   Είναι σημαντικό μέταλλο[1] με πολλές εφαρμογές. Υπάρχει μόνο σε ορυκτά μεταλλεύματα, κυρίως ενωμένο με το σίδηρο (σιδηρονικέλιο) σε αναλογία 20-40 % σε νικέλιο. Στην Ελλάδα σημαντικά κοιτάσματα[2] υπάρχουν στη Φθιώτιδα (περιοχή Λοκρίδας), Βοιωτία, Εύβοια και Καστοριά.

Νομίσματα από νικέλιο της ΕΣΣΔ (ρούβλια) 

(δεκαετία’80)

   Το νικέλιο και τα κράματά του είναι πολύτιμα για την αντοχή, ελαστικότητα, καλή θερμική και ηλεκτρική αγωγιμότητα, αντοχή στη διάβρωση, μαγνητικές ιδιότητες και ως καταλύτης[3].  Χρησιμοποιείται κυρίως για παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα, σε άλλα κράματα, σε επιμετάλλωση, χύτευση μετάλλων και σε συσσωρευτές.

2. Μεταλλευτικές προσπάθειες στη Στερεά Ελλάδα κατά το Μεσοπόλεμο

     Στη διάρκεια του πρώτου τετάρτου του 20ού αι. (1900-1925), οι μεταλλευτικές επιχειρήσεις ασχολήθηκαν περισσότερο με την εξόρυξη και τη διάθεση φυσικών μεταλλευμάτων, παρά με την εκκαμίνευση και τον εμπλουτισμό τους. Έτσι, οι πρώτες ύλες, ακατέργαστες όπως έβγαιναν, έφευγαν στο εξωτερικό, όπου μετατρέπονταν σε προϊόντα από τα οποία αγόραζε η Ελλάδα, σε ακριβές μάλιστα τιμές.

   Από το 19ο αι. οι ελληνικές πρώτες ύλες δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν για οικονομικούς λόγους και έπρεπε να προσελκυσθεί το ξένο κεφάλαιο. Για αυτό το σκοπό, από ειδικούς, γράφτηκαν[4] ειδικές εκθέσεις και πραγματείες, που στάλθηκαν στο εξωτερικό, για να δείξουν στους Ευρωπαίους κεφαλαιούχους τον μεταλλευτικό πλούτο της χώρας.

   Από το 1910, στη Λάρυμνα, η μεταλλευτική εταιρία «Λοκρίς» είχε ανακαλύψει τα νικελιούχα μεταλλεύματα της περιοχής. Μέχρι το  1918 εξόρυξε 85.997 τόνους μεταλλεύματα, τα οποία με την τότε μέση τιμή των 39,08 δρχ. τον τόνο (FOB Λάρυμνα), απέφεραν έσοδα 3.360.000 δρχ.

Γιατροί της δυτικής Λοκρίδας (1860-1960)

Πρόλογος

    Η παρούσα εργασία αποτελεί τμήμα μιας ανέκδοτης μεγάλης εργασίας-μελέτης με τίτλο “Οι γιατροί της Φθιώτιδας (1860-1960)”, που ολοκληρώθηκε το 2009.

   Κατά την προγενέστερη περίοδο 1835-1881, η Λαμία αριθμούσε 35 γιατρούς, που κατάγονταν από διάφορα μέρη (Ήπειρο, Επτάνησα, κλπ.), αλλά οι περισσότεροι προέρχονταν από οικογένειες της Λαμίας.

   Στη διάρκεια του μισού 19ου αι. και του άλλου μισού 20ού αι. (1860-1960) στην ακριτική (πριν το 1881) Φθιώτιδα που πέρασε χρόνια πολέμων, ληστοκρατίας, Κατοχής, Εμφυλίου με συνθήκες φτώχειας του αναλφάβητου στην πλειοψηφία λαού, το λειτούργημα του γιατρού ήταν ένας άθλος. Χωρίς να υπάρχει δευτεροβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη, ο γιατρός γενικής ιατρικής φτάνοντας στον τόπο του ασθενή και διαθέτοντας ελάχιστα μέσα, έπρεπε να διαγνώσει την ασθένεια, να συστήσει φάρμακα, αλλά και να επέμβει άμεσα για να σώσει κάποια ζωή που κινδύνευε.

    Πηγή της προσπάθειας αυτής αποτέλεσε το υπάρχον αρχείο των Ιατρικών Συλλόγων Φθιώτιδας και Λοκρίδας (δεν βρέθηκε αντίστοιχο του Δομοκού). Σε διάρκεια ενός αιώνα (1860-1960) καταγράφηκαν 363 γιατροί που εργάστηκαν στον φθιωτικό χώρο. Τα ελλειμματικά (ή περιορισμένα) στοιχεία εμπλουτίστηκαν ή διορθώθηκαν από άλλα αρχεία ή τρόπους τεκμηρίωσης, ώστε να διασφαλιστεί η ακρίβειά τους.

    Ως καταληκτικός χρόνος της προκείμενης εργασίας τέθηκε το έτος 1960, εφόσον έπρεπε να οριοθετηθεί το υλικό για να είναι δυνατή και η μελέτη του. Είναι προφανές ότι όσοι γιατροί απέκτησαν άδεια άσκησης επαγγέλματος μετά το 1960 δεν περιλήφθηκαν στην παρούσα εργασία. Αποτελούν αντικείμενο μιας επόμενης, που θα συμπληρώσει το “παζλ” αυτής της κοινωνικής τάξης.

   Οφείλω και αποδίδω τις ευχαριστίες μου σε όσους συνέβαλαν στην πραγματοποίησή της. Αναφέρω ιδιαίτερα τον τότε πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος (Ι.Σ.Φ.) κ. Κων. Χαντζή για την εμπιστοσύνη του στο σεβασμό της  χρήσης των στοιχείων του αρχείου.

   Η βοήθεια των αιρετών εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών ήταν πολύ σημαντική και τους ευχαριστώ. Η άμεση ανταπόκρισή τους για εμπλουτισμό των στοιχείων της εργασίας αυτής αποτελεί ελάχιστο δείγμα της ευαισθησίας τους και της αγάπης για τους γιατρούς που υπηρέτησαν τον τόπο τους.

-----------------------------------------------

Σημείωση : Όπου υπάρχει η ένδειξη [ΦΘ] σημαίνει ότι τα στοιχεία ελήφθησαν από το αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος, ενώ όπου υπάρχει [ΛΟΚ] τα στοιχεία ελήφθησαν από το αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Λοκρίδας.