Μετανάστες στην Αμερική από το Μαυρολιθάρι Φωκίδος (1902-1921)

Προλεγόμενα

    Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από το Μαυρολιθάρι. Δυστυχώς για μένα δεν το έχω επισκεφθεί, παρ’ ότι έζησα όλα τα χρόνια μου στη Λαμία και δεν είναι μακριά.

    Δεν ξέρω επώνυμα των ανθρώπων που έζησαν στο Μαυρολιθάρι, αλλά το όνομα του χωριού είναι μοναδικό στην Ελλάδα κι έτσι δεν είχα αμφιβολίες μήπως οι μετανάστες δεν προέρχονταν απ’ αυτό.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε έναν πολύ μεγάλο – και μη αναμενόμενο από μένα – αριθμό μεταναστευτικών ταξιδιών (25 μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια). Εντόπισα 134 ταξίδια! Ίσως διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα, χωρίς φυσικά να υπάρχει καμία πρόθεση. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη ή κωμόπολη της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Επιπλέον η προσπάθεια θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Αν υπάρχει κάποιος Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) αναζητηθούν και βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

    Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του χωριού αυτού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

Η Ιερά Μονή Αντινίτσης “Το Γενέσιον της Θεοτόκου” (Μέρος Δ’)

συνέχεια από το Γ’  μέρος

Η μονή περνά από τον 20ό στον 21ο αιώνα

1. Η αναδημιουργία της Μονής Αντίνιτσας – Το έργο ζωής του ηγουμένου της

Από το γέρο-πλάτανο φαίνεται το μικρό
ερυθρόχρωμο εκκλησάκι, χωρίς
άλλα ενδιάμεσα κτίσματα (1977)

 Μερικά περιστατικά μπορούν να θεωρηθούν τυχαία ή ίσως απλές συμπτώσεις. Στην προκειμένη όμως περίπτωση, ο ερχομός του νέου ηγουμένου Αγαθονίκου Αναγνωστοπούλου στον τόπο τούτο (από το Σεπτέμβριο 1987[1]) ήταν η ιδανική επιλογή, εφόσον επρόκειτο για έναν πολύ δημιουργικό και εργατικό άνθρωπο αφοσιωμένο στην Παναγία, που ήρθε σε μια κατεστραμμένη Μονή, στην οποία έπρεπε να γίνουν πολλά εξ αρχής. Ίσως να αποτελεί άνωθεν υπόδειξη. Ο νέος ηγούμενος ανέλαβε ένθερμα το τεράστιο έργο αμέσως, αφιερώνοντας την υπόλοιπη ζωή του σ’ αυτό.

 Η φωτογραφία που παρατίθεται δείχνει το σχετικά γυμνό τοπίο που πρωταντίκρυσε. Από τον πλάτανο, όπου έτρεχε λίγο νερό (από μια απλή βρύση) είδε το μικρό ερυθρόχρωμο ναό (στη θέση του κατεστραμμένου παλιού ιστορικού Καθολικού). Στη βόρεια πλευρά ήταν οι ημιτελείς πρώτες πτέρυγες των κελιών και στη νότια πλευρά (προς το ρέμα) άλλο ένα ισόγειο κτίσμα. Αυτά είχαν φτιαχτεί από χρήματα που συγκέντρωσε η ερανική επιτροπή τη δεκαετία του ’70 και μετά, με ηγούμενο το Συνέσιο Κουτσομπέλη. Το κυπαρίσσι ήταν το επιβλητικότερο ζωντανό μνημείο, το μόνο που επέζησε της καταστροφής του 1944.

Μετανάστες Αμπλιανίτες της Λαμίας (Ζητούνηδες) στην Αμερική

τις δύο πρώτες 10ετίες του 20ού αιώνα

 Η φτώχεια της ελληνικής οικογένειας σε συνδυασμό με το αμερικάνικο όνειρο, οδήγησε πολλούς Έλληνες στην Αμερική από τις αρχές του 20ού αιώνα. Οι Αμπλιανίτες, νομάδες κτηνοτρόφοι, με μικρό αριθμό ζώων, αγράμματοι στην πλειονότητά τους, έτρεφαν φόβο για το μακρινό άγνωστο, όπως ήταν η Αμερική. Τα παιδιά τους όμως, βλέποντας τις μεγάλες ανάγκες της οικογένειας το πήραν απόφαση : να πάνε στην Αμερική.

 Η ελκυστική χρονική περίοδος ήταν η δεκαετία 1906-1920. Η σκέψη όλων ήταν να πάνε να δουλέψουν γύρω στα 10 χρόνια το πολύ και να γυρίσουν πίσω να φτιάξουν την οικογένειά τους.

 Με ελάχιστα χρήματα για το εισιτήριο του ταξιδιού, τα απαραίτητα ρούχα και την ευχή των δικών τους έφυγαν με το καράβι για την Αμερική (ΗΠΑ). Ο Χρήστος Στεφανής, το 1912, για να εξασφαλίσει τα έξοδα του ταξιδιού (εισιτήριο) για το γιο του Ευάγγελο, πούλησε μια γίδα και πήρε τότε 170 δρχ. Με ανάλογους τρόπους ξεκίνησαν κι οι άλλοι.

 Από την Άμπλιανη Λαμίας έφυγαν ο Δημήτριος Ζαροδήμος, ο Αθανάσιος[1] Καλτσούλας, αδελφός του Θεοδώρου Καλτσούλα, ο Θεόδωρος Δημόπουλος, ο Γεώργιος Ντινόπουλος, αδελφός του Κων/νου Ντινοπούλου (ή Γερακάρη), ο Γεώργιος Κων. Στεφανής., ο Ευάγγελος Χρ. Στεφανής, ο Γεώργιος Τσιφτσής (1891-1927), κ. ά.

 Επιβιβάστηκαν σε ατμόπλοια στον Πειραιά ή στην Πάτρα. Ταξίδεψαν[2] 20 και πλέον μέρες μέσα σε δύσκολες συνθήκες με κακοκαιρία και τρικυμίες, παθαίνοντας ναυτίες και κινδυνεύοντας από τις υγρασίες[3], την κακή διατροφή και το κρύο. Όταν το καράβι “χόρευε” στα κύματα, τα τάματα έπεφταν βροχή. Κάποια εικονίσματα σε σταυροδρόμια του χωριού της Άμπλιανης, εικόνες ή δωρεές στο ναό της Αγίας Παρασκευής έγιναν από τάματα στον κίνδυνο του μεγάλου ταξιδιού.

 Φτάνοντας στην Αμερική, περνούσαν τον έλεγχο και πήγαιναν για δουλειά σε τόπο όπου υπήρχε κάποιος γνωστός (συγγενής, πατριώτης ή φίλος). Τους έδιναν τις πιο σκληρές, βρώμικες και ανθυγιεινές δουλειές, σε στοές μέσα σε ορυχεία, στο σιδηρόδρομο μέσα στον καυτό ήλιο, σε μαγαζιά να μαγειρεύουν ή να πλένουν πιάτα, μέχρι και στιλβωτές (λούστροι). Δύσκολα βέβαια, αλλά τελικά κατάφεραν να μαζέψουν χρήματα, για να τα φέρουν πίσω. Τότε πλέον πήραν το καράβι της επιστροφής[4].