Μετανάστες στην Αμερική από την Κάψη (Τυμφρηστό) Φθιώτιδος (1902-1921)

                    Προλεγόμενα

     Δυστυχώς για μένα, οφείλω να το πω, δεν είμαι από την όμορφη Κάψη, την έχω όμως  επισκεφθεί κάποιες φορές για περιορισμένο χρόνο. Μετά από συζήτηση με το φίλο-ερευνητή Περικλή Φύκα - που έχει αποδείξει το διαρκές ενδιαφέρον του για την ιστορία του τόπου μας - αποφάσισα να κάνω μια εργασία για την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κάψη (σημερινό Τυμφρηστό).

    Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, κατέγραφα όλους όσους προέρχονταν από το νομό και μεταξύ τους βρήκα 49 μεταναστευτικά ταξίδια ανθρώπων της Κάψης.

    Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Όσοι βρέθηκαν, είναι βέβαιο ότι έχουν γεννηθεί στην Κάψη. Να ληφθεί υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα όσων κατάγονται από την Κάψη και δεν ήθελα να διακινδυνεύσω κάποιο λάθος. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη ή κωμόπολη της περιοχής. Ίσως διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα επώνυμα της Κάψης, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

    Επιπλέον η προσπάθεια θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Αν υπάρχει κάποιος Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) αναζητηθούν και βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

    Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του σημαντικού αυτού χωριού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

Μετανάστες στην Αμερική από τη Μαριολάτα Παρνασσίδος (1906-1917)

Προλεγόμενα

      Μπορεί να μην κατάγομαι πατρογονικά από τη Μαριολάτα,  αλλά από τη γειτονική Γραβιά, η καλή μου όμως συγγενική σχέση με την οικογένεια της Τασούλας και του Αντωνίου Ρίζου, όσο και η επίσκεψη και η (έστω περιορισμένου χρόνου) διαμονή μου από τα παιδικά μου χρόνια, με έκαναν να τη θεωρώ χωριό μου. Θυμάμαι έντονα το παλιότερο δίπατο σπίτι στο παλιό χωριό (τον παλιό σημερινό συνοικισμό). Η θέση του στην πλαγιά, με θέα στον κάμπο, ήταν εξαιρετική.

    Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, κατέγραφα όσους προέρχονταν από το νομό Φωκίδας και μεταξύ τους βρήκα 52 μεταναστευτικά ταξίδια ανθρώπων της Μαριολάτας.

    Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Όσοι βρέθηκαν, είναι βέβαιο ότι έχουν γεννηθεί στη Μαριολάτα. Να ληφθεί υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα όσων κατάγονται από τη Μαριολάτα και δεν ήθελα να διακινδυνεύσω κάποιο λάθος. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη ή κωμόπολη της περιοχής. Ίσως διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα επώνυμα της Μαριολάτας, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

    Επιπλέον η προσπάθεια θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Αν υπάρχει κάποιος Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) αναζητηθούν και βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

    Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του χωριού αυτού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

      Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Σίδνεϋ Μέρλιν και Ζαΐρα Θεοτόκη

Τις πρώτες 10ετίες του 20ού αι. στην περιοχή Λαμίας

   Η συνάντηση τριών “ιστορικών μεγαλοαστικών οικογενειών” από διαφορετικές χώρες στην ευρύτερη Λαμία αποτέλεσε το ερέθισμα αυτής της γραφής. Οι λόγοι που έφεραν αυτούς τους ανθρώπους ήταν βέβαια τελείως διαφορετικοί, δηλ. οικονομικοί, συναισθηματικοί, ερευνητικοί και αναπτυξιακοί, αλλά συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της συνεύρεσης αυτής. Μιλάμε για την οικογένεια Μέρλιν γαλλικής καταγωγής αλλά μετά βρετανικής υπηκοότητας, την οικογένεια του εθνικού ευεργέτη Στουρνάρη (το γένος Τοσίτσα) και την οικογένεια ευγενών Θεοτόκη. Από τη στιγμή της απελευθέρωσης της Λαμίας από τους Τούρκους, εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για την περιοχή αυτή, που έφτασε μέχρι τις 2 πρώτες 10ετίες του 20ού αι., καλύπτοντας χρονική διάρκεια 90 ετών περίπου. Δυστυχώς, ο τόπος αυτός δεν ήταν τυχερός για να ευνοηθεί από την εγκατάσταση και δράση τόσο σημαντικών ανθρώπων, που επένδυσαν όνειρα σ’ αυτόν. Για να γίνουν όμως αυτά κατανοητά, θα πρέπει να πάρουμε το νήμα της ιστορίας για κάθε οικογένεια χωριστά μέχρι τη “συνάντησή” τους.

A. Από τη γαλλική οικογένεια Μερλέν, στη βρετανική Μέρλιν

    Οι γνωστές “ρίζες” της οικογένειας αρχίζουν από τα χρόνια της γαλλικής επανάστασης. Ο “αδιάφθορος” Ροβεσπιέρος[1] βρισκόταν στην εξουσία. Ήρθε η περίοδος (διάρκειας 3 μηνών) της Τρομοκρατίας. Τα δικαστήρια, με συνοπτικές διαδικασίες έστειλαν πολλούς Γάλλους αντιφρονούντες στη λαιμητόμο. Ο Μερλέν ντε Ντουέ (Merlin de Douai) ήταν τότε εισαγγελέας. Στις αρχές του 1793 ψήφισε κι αυτός υπέρ της εκτέλεσης του αυτοκράτορα Λουδοβίκου ΙΣΤ’, ο οποίος στις 21 Ιανουαρίου 1793 καρατομήθηκε. Η περίοδος της Τρομοκρατίας έληξε το 1794 και ακολούθησε η περίοδος του Ναπολέοντα. Το 1810 ο Μερλέν ντε Ντουέ προτίμησε να καταφύγει με την οικογένειά του στην τότε Βρετανία. Μετά το 1814 έγινε η γαλλική παλινόρθωση[2] που αποκατέστησε τη δυναστεία των Βουρβώνων, οπότε ήταν αδύνατη η επιστροφή της οικογένειας Μερλέν στη Γαλλία.

  Τα επόμενα χρόνια, ο Τσαρλς Μερλέν (Merlin), απόγονος του Μερλέν ντε Ντουέ παντρεύτηκε την κόρη ενός σκωτσέζου εμπόρου, του οποίου οι επιχειρήσεις οδήγησαν την οικογένεια στην Ελλάδα (από το έτος 1839). Έτσι, ο Charles-Louis-William Merlin (1821-1896) βρετανός πλέον υπήκοος αλλά γαλλικής καταγωγής, μετονομάστηκε σε Κάρολο Μέρλιν (Charles Merlin) και εξελίχθηκε σε πλούσιο τραπεζίτη, γαιοκτήμονα και σε διάσημο ερασιτέχνη φωτογράφο. Στην Ελλάδα ήταν γραμματέας του Βρετανικού προξενείου και μετά έγινε υποπρόξενος. Από το 1847 έγινε και πράκτωρ της Ιονικής Τράπεζας[3] στον Πειραιά. Αποδείχθηκε ικανότατος και ανέλαβε Γενικός Διευθυντής της Ιονικής Τράπεζας στην Ελλάδα.

Κάρολος Μέρλιν

   Επένδυε τα χρήματά του αγοράζοντας συνεχώς γη. Έτσι η οικογένειά του παρέλαβε από τον πατέρα τους Κάρολο μια τεράστια περιουσία σε Αθήνα και Πειραιά. Παντρεύτηκε την κόρη του Γκρην, προξένου της Αγγλίας στην Πάτρα και απέκτησε 3 παιδιά. Αργότερα η οικογένεια επέστρεψε στην Αγγλία[4]. Ο μεγαλύτερος γιος του ήταν ο Τσάρλς Πράιορ (1850-1898), που έμεινε στην Ελλάδα.

   Την περίοδο της αγγλο-γαλλικής κατοχής[5] της Ελλάδος το 1854, ο Κάρολος εστάλη από την κυβέρνησή του με ειδική αποστολή στα τότε ελληνοτουρκικά σύνορα (Λαμία) για να πληροφορήσει τη βρετανική κυβέρνηση για την ηπειροθεσσαλική επανάσταση. Όμοια αποστολή και πάλι εκτέλεσε με επιτυχία και στην επόμενη θεσσαλική επανάσταση (1878).

   Στην ακίνητη περιουσία που απέκτησε περιλαμβάνονταν οικόπεδα σε κεντρικά σημεία της Αθήνας, όπως πάνω από τη λεωφόρο Ακαδημίας, μεταξύ των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Κανάρη, στο Κολωνάκι, όπου διανοίχθηκαν οδοί για να διαχωριστούν τα κληρονομικά μερίδια σε απογόνους και δόθηκε το οικογενειακό όνομα στη γνωστή οδό[6] Μέρλιν.

   Το 1893, ο πλούσιος Charles Merlin πρότεινε στη γαλλική κυβέρνηση την ανέγερση κτιρίου (απέναντι από τα παλαιά ανάκτορα), για να στεγάσει τη γαλλική πρεσβεία στην Αθήνα. Στα επόμενα 2 χρόνια, το κτίριο κατασκευάστηκε από τους αδελφούς Ψύχα και τον αρχιτέκτονα Αναστάσιο Μεταξά (δημιουργοί πολλών άλλων νεοκλασικών κατασκευών). Η ενοικίαση συμφωνήθηκε από το 1896 (για 50 χρόνια). Είναι ένα πολύ όμορφο κτίριο[7], που υπάρχει μέχρι σήμερα.

Τα πρώτα αυτοκίνητα στη Λαμία (1900-1940)

Α. Οδικό δίκτυο και μεταφορές στην Ελλάδα

   Μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, η Φθιώτιδα δεν διέθετε δρόμους, που να ήταν κατάλληλοι για ασφαλείς, έστω και αργές συγκοινωνίες και μεταφορές. Υπήρχαν λίγοι στενοί χωμάτινοι δρόμοι, που από τη χρήση, αλλά κυρίως από τα καιρικά φαινόμενα γίνονταν δύσβατοι για τροχοφόρα οχήματα (όπως π.χ. τα κάρα). Επίσης δεν υπήρχαν γέφυρες σε μερικούς ποταμούς και κυρίως σε χείμαρρους. Οι πετρόκτιστες γέφυρες (όπως π.χ. της Αλαμάνας) ήταν στενές σε πλάτος και επέτρεπαν τη διέλευση μόνο πεζών ανθρώπων και ζώων. Φυσικά, το αυτοκίνητο[1] (με κινητήρα) ήταν ακόμα σε πειραματικό στάδιο (δεν είχε παραχθεί μαζικά).

Άνθρωποι πεζοί και με φορτωμένα ζώα περνούν τη γέφυρα του Ασωπού

   Σ’ ένα κράτος που - όπως φαίνεται - δεν περίσσευαν ποτέ χρήματα για αναγκαία έργα, εμφανίζονταν κάποιοι ευγενείς πατριώτες και αυτόκλητοι χορηγοί κάποιων αναγκαίων έργων. Ένα σχετικό παράδειγμα ακολουθεί :

“Από της 27ης Δεκεμβρίου 1877 ήρξατο η κατασκευή της από Λαμίας μέχρι Δερβέν Φούρκα αγούσης οδού · πλέον των 200 εργατών ασχολούνται εις την εργασίαν ταύτην, ήν ιδία δαπάνη ανέλαβεν ο κ. Δημ. Σούτσος υιός του ομωνύμου μεράρχου της Στερεάς …”

                                                       [εφ. ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ, φ. 734, 1-1-1878, Λαμία]

      Το ελληνικό κράτος, με κάποια φωτεινά μυαλά της διοίκησης αποφάσιζε ενίοτε να υλοποιήσει κάποια έργα που θα επέτρεπαν την οδική συγκοινωνία. Συγκεκριμένα :

“ … το Φεβρουάριο του 1876 άρχισε η μελέτη κατασκευής της γέφυρας στο χείμαρρο Ξεργιά, στην αμαξιτή οδό Λαμίας-Στυλίδος, από το λοχαγό του μηχανικού Βρατσάνο.”

(εφ. ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ, φ. 655, 7-2-1876, Λαμία).

 

Από διαφήμιση στον τύπο της Λαμίας (1874)

  Η αναγκαία κινητήρια δύναμη σε όλα τα χρόνια του ανθρώπου προερχόταν πρώτα από τη μυϊκή του δύναμη και μετά από την ακόμα μεγαλύτερη των ζώων. Από τα εξημερωμένα ζώα προτιμήθηκαν όσα διέθεταν μεγαλύτερη σωματική δύναμη αλλά και αντοχή σε φορτία (όνοι, άλογα, μουλάρια, αγελάδες, βουβάλια, κ.ά.). Σε άλλες εφαρμογές (όπως σε πολέμους, έκτακτα περιστατικά υγείας, κ.ά.) σημαντικό χαρακτηριστικό ήταν η ταχύτητα που ανέπτυσσαν (κυρίως τα άλογα).

   Έτσι το 1874, η άμαξα πραγματοποιεί το δρομολόγιο Λαμίας-Στυλίδας με εισιτήριο βέβαια (η σχετική διαφήμιση παρατίθεται).

Ευρετήριο παλαιότερων Λαμιωτών (Μ -Ω)

 

----------------------------------------------------

  συνέχεια από το Α'  μέρος

 

Ελασσώνειο Πολιτικό Νοσοκομείο Λαμίας

Ευεργεσίες στην υγεία του τόπου μας

   Στην Ελλάδα του 19ου  αι., όταν το κράτος απουσίαζε ή αδυνατούσε να καλύψει βασικές ανάγκες των πολιτών, όπως η παιδεία, η υγεία, ο πολιτισμός, κ.ά. εμφανίστηκαν μεμονωμένα άτομα ή ομάδες ευαίσθητων ατόμων, που διέθεταν και ικανές περιουσίες, με έντονη διάθεση προσφοράς, προερχόμενα κυρίως από τον παροικιακό ελληνισμό ή την ακόμη τότε τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, που έκαναν πράξη τις ευεργετικές τους επιθυμίες. Εστιάζοντας στο χώρο της υγείας και στη Φθιώτιδα (με κέντρο την πόλη της Λαμίας) η απουσία δευτεροβάθμιας περίθαλψης, δηλαδή ενός νοσοκομείου ήταν προφανής.

    Αν σκεφτούμε ότι η πρωτεύουσα της Ελλάδος η Αθήνα, απέκτησε το Θεραπευτήριο[1] “Ευαγγελισμός” στην 20ετία 1881-1900, με πρωτοβουλία της τότε βασίλισσας Όλγας και οικονομική συνεισφορά του τσάρου της Ρωσίας και Ελλήνων επιχειρηματιών, τότε η υπόλοιπη Ελλάδα δεν μπορούσε να ελπίζει σε ίδρυση κρατικού πολιτικού νοσοκομείου.

    Η μεθοριακή θέση του νομού Φθιώτιδας (μέχρι το 1881) σε συνδυασμό με την έξαρση της ληστείας, που ανάγκαζε σε διατήρηση ισχυρών δυνάμεων χωροφυλακής και στρατού, οδήγησε στη λειτουργία περιστασιακών μικρών στρατιωτικών νοσοκομειακών μονάδων σε ενοικιασμένα ή εγκαταλειμμένα  κτίρια (όπως το τέμενος “Χουνιγκιάρ Τζαμί”[2], στην οδό Ρήγα Φεραίου), που κάλυπταν τις ανάγκες τους. Επίσης έγιναν μεμονωμένες προσπάθειες για ίδρυση[3] Δημοτικού Νοσοκομείου Λαμίας, χωρίς επιτυχία. Για τους πολίτες όμως, με σοβαρότερα περιστατικά υγείας (όπως π.χ. χειρουργικά) νοσοκομείο διέθετε μόνο η Αθήνα.

Η ιδέα – Οι αλλεπάλληλες ευεργεσίες 

   Η σοβαρή αυτή έλλειψη περίθαλψης στη Λαμία, φαίνεται ότι καλύφθηκε από το περίσσευμα ευαισθησίας κάποιου ανθρώπου. Αυτός ήταν ο Κωνσταντίνος Παπαθανασίου Ελασσώνας. Πριν από αρκετά χρόνια άφησε την πατρίδα του (την τότε τουρκοκρατούμενη Ελασσώνα) κι εγκαταστάθηκε στη Λαμία, όπου ως έμπορος και κτηματίας απέκτησε σημαντική περιουσία. Παντρεύτηκε, αλλά δεν απέκτησε παιδιά. Τα προβλήματα υγείας των συμπολιτών του από την έλλειψη νοσοκομείου, η μεγάλη περιουσία του και η απουσία κληρονόμων, σε συνδυασμό με το προηγούμενο του νοσοκομείου “Ευαγγελισμός” στην Αθήνα, που προαναφέρθηκε, του έδωσαν την ιδέα. Να διαθέσει όλη την περιουσία του για την κατασκευή και λειτουργία νοσοκομείου στη Λαμία.

Το κτιριακό συγκρότημα του Θεραπευτηρίου Αθηνών “Ευαγγελισμός”.

Αποτέλεσε το πρότυπο του ευεργέτη Κωνστ. Παπαθανασίου Ελασσώνα.

    Έτσι το 1893 ανέλαβε την πρωτοβουλία και υπέβαλε πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας για τη σύσταση Αδελφότητος που θα αναλάβει την ανέγερση Νοσοκομείου στη Λαμία. Φυσικά, η πρότασή του εγκρίθηκε με την πράξη 66/1893 του Δημοτικού Συμβουλίου Λαμίας, όπως επίσης και με την 8090/17-11-1893 απόφαση της Νομαρχίας Φθιωτιδοφωκίδος.

Ευρετήριο παλαιότερων Λαμιωτών (Α - Λ)

--------

ΠΙΝΑΚΕΣ

          A 

Ορεινόν Αντιφυματικόν Αναρρωτήριον Αντινίτσης Φθιώτιδος

Πρόλογος

Μερικά γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας του τόπου μας συμβαίνει να παραμένουν άγνωστα. Έτσι ακριβώς έγινε με το Σανατόριο (ορθότερα Αναρρωτήριο) Αντίνιτσας. Δεν το ξέρει σχεδόν κανείς.

Η αφετηρία με το θέμα αυτό προήλθε από τυχαία γνωριμία (μέσω κοινής μας φίλης) με την κ. Ελένη Χριστοπούλου – Κρανάκη. Από αυτήν άκουσα για πρώτη φορά λίγα πράγματα για το Σανατόριο Αντίνιτσας. Για τη μητέρα της τη Δέσποινα Κρανάκη, κόρη του Γρηγ. Μακρόπουλου και αδελφή του δημάρχου Ιωάννη Μακρόπουλου (1925-29) έγινε η μεγάλη δωρεά των 400.000 δραχ. για τη δημιουργία του Σανατορίου. Μου ζήτησε μάλιστα – να βρω όσα στοιχεία υπάρχουν, για να γίνει γνωστή στο κοινωνικό σύνολο η προσφορά της οικογενείας Μακροπούλου – Κρανάκη. Ελπίζω  να ανταποκρίθηκα στην επιθυμία της αυτή.

Από τις διάφορες δημόσιες υπηρεσίες δεν αποκόμισα τίποτα, εφόσον δεν κράτησαν τα παλιά αρχεία (πριν το 1940). Οι προφορικές μαρτυρίες είναι πολύ λίγες – λογικό μετά από 60-70 χρόνια -  και με ανεπαρκή στοιχεία για την εργασία αυτή. Δεν υπάρχει σχέδιο ούτε φωτογραφία του κτιρίου. Στηρίχθηκα σε υλικό εφημερίδων μέχρι το 1940. Η κατοχή που ακολούθησε και η καταστροφή του Αναρρωτηρίου το 1944 από τους Γερμανούς κατακτητές δεν άφησε κανένα στοιχείο.

Σε δύο επισκέψεις στο χώρο, όπου ήταν το κτίριο του Αναρρωτηρίου (σήμερα εκεί είναι το μαντρί για τα γίδια ενός κτηνοτρόφου), έκανα αποτύπωση (με όση ακρίβεια επιτρέπουν οι συνθήκες) του πρώην κτιρίου, από τις ελάχιστες πέτρες που δείχνουν ακόμα  τη θέση των τοίχων του. Ένοιωσα συγκίνηση που ήμουν στο χώρο της θυσίας μερικών δεκάδων ανθρώπων, εφόσον το 1944 οι Γερμανοί κατέστρεψαν το κτίριο του Αναρρωτηρίου μαζί με τους ασθενείς του. Ταυτόχρονα αποτελεί ντροπή, η σημερινή χρήση του ιστορικού αυτού χώρου, που γίνεται με την άδεια της Γεωργικής[1] Υπηρεσίας Λαμίας.

Η εργασία είχε διάρκεια 2 ετών. Η προσπάθεια αυτή αποβλέπει στην καταγραφή των γεγονότων (όσο βοηθούν τα υπάρχοντα στοιχεία), στην απόδοση τιμής στους ανθρώπους που το δημιούργησαν, αλλά κυρίως στη γνώση των νεότερων γενεών.

Την αφιερώνω στην κ. Ελένη Χριστοπούλου – Κρανάκη.

                                                                                      Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                  φυσικός – καθηγητής 3ου Γυμνασίου Λαμίας

----------------------------------------------------------------

Υ.Γ.  Η Ελένη Χριστοπούλου-Κρανάκη απεβίωσε ημέρα Σάββατο στις  27-2-2010, σε ηλικία 84 ετών. Ένα κείμενο “εις μνήμην” έστειλα στις τοπικές εφημερίδες “ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ” και “ΗΜΕΡΑ”, που το δημοσίευσαν στις 4-3-2010.

 

1. Φυματίωση

     Πρώτη περιγραφή της έγινε από τον Ιπποκράτη (460-370 π.Χ.). Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) τη θεωρεί μεταδοτική νόσο, μέσω του μολυσμένου αέρα. Ο Γαληνός  (130-199 μ.Χ.) προτείνει θεραπεία με ξηρό αέρα, με μπάνια, γυμναστική και καθαρμούς. Οι απόψεις του Γαληνού κυριάρχησαν στη Δύση για 1400 χρόνια.