Από τη Στρώμη Παρνασσίδας, μετανάστες στην Αμερική (1902-1921)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι ακουστό από παλιά. Χτισμένο στις όχθες του παραπόταμου του Μόρνου (Βουρλόρεμμα), μέσα στα έλατα της Γκιώνας, σε υψόμετρο 900 μ., είναι ένα από τα πιο παραδοσιακά χωριά της Φωκίδας.

   Η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία. Σε μικρό βαθμό ακολουθούσαν η γεωργία, η υλοτομία, η μελισσοκομία, κ.ά. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τη Στρώμη. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 130 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2017.

Ο Ι. Ν. της Παναγιάς της Στρώμης (Ελήφθη από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 41 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 96 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λιδωρίκι, Άμφισσα, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Χαρτοποιία “ΠΑΚΟ”, στην περιοχή Βαθυκοίλου-Πελασγίας Φθιώτιδας

   Από τον Οκτώβριο του 1969 άρχισαν οι εργασίες κατασκευής του εργοστασίου χαρτοποιίας[1] Αναστασίου Ι. Κολιοπούλου & Σια Ο.Ε. (Π.Α.Κ.Ο.), σε χώρο έκτασης 40 στρεμμάτων, που βρίσκεται σε απόσταση 4 Km ανατολικά της Πελασγίας και πλησιέστερα στο χωριό Βαθύκοιλο. Είναι το 2ο εργοστάσιο της ίδιας εταιρίας, εφόσον το πρώτο εργοστάσιο αυτής λειτούργησε από το 1962 στην περιοχή Κιάτου Κορινθίας. Η μονάδα αυτή παρήγαγε χαρτί συσκευασίας. Η έδρα της εταιρείας ήταν αρχικά στο Βέλο Κορινθίας, αλλά μεταφέρθηκε στην Αθήνα (το 1962).

   Ήταν αρχική επένδυση 60 εκατ. δρχ., με προοπτική επέκτασης. Εξοπλίστηκε με ιταλικά μηχανήματα, για απασχόληση 150 ατόμων σε 3 βάρδιες για να κατασκευάζει 14 ποιότητες χάρτου.

Το Σχέδιο Μάρσαλ, ο Ουώλτερ Πάκαρντ και οι ορυζώνες της Ανθήλης

Πρόλογος

   Το προσωπικό ερώτημα ήταν από παλιά : “πώς έγινε και η πηγή της ελονοσίας, από τα στάσιμα νερά στο δέλτα του Σπερχειού, που εδώ και αιώνες έφερναν τα κουνούπια και το θάνατο, να γίνει πηγή πλούτου με τους ορυζώνες της Ανθήλης;” Οι συζητήσεις που έκανα με τον πρώην γραμματέα της τέως Κοινότητας Ανθήλης κ. Θεόδ. Μπονιάκο και η προτομή στην πλατεία της Ανθήλης ενός - αρχικά αγνώστου σε μένα - ανθρώπου με το όνομα Walter Packard, ήταν το κίνητρο αυτής της προσπάθειας. Στο Διαδίκτυο ή στην υπάρχουσα βιβλιογραφία ελάχιστα πράγματα προσφέρονταν για διαφώτιση στο θέμα. Η βοήθεια του καλού φίλου κ. Γιώργου Παλαμιώτη, εκδότη και δημοσιογράφου, με ενδιαφέρουσες βιβλιογραφικές αναφορές ήταν πολύ σημαντική. Τον ευχαριστώ.

   Η εργασία αυτή εστιάζεται στην παραγωγή ρυζιού, το πλέον επιτυχές πείραμα της Ανθήλης, που έγινε από τον αμερικανό μηχανικό-ειδικό στις αρδεύσεις, τον Ουώλτερ Πάκαρντ, στα πλαίσια του Σχεδίου Μάρσαλ. Θα δοθεί με όσο γίνεται συνοπτικό, αλλά εμπεριστατωμένο τρόπο.

Από τους Πενταγιούς Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1929)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι ακουστό από παλιά (στο δημοτικό τραγούδι με τη Μαρία Πενταγιώτισσα). Το επισκέφθηκα μια φορά και μου άρεσε ιδιαίτερα. Βρίσκεται στην πλαγιά των Βαρδουσίων (950 μ. υψόμετρο). Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία και η γεωργία. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τους Πενταγιούς. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 125 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2017.

Πενταγιοί Φωκίδας  (Φωτογραφία από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 46 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 125 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λιδωρίκι, Άμφισσα, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.