Παγοποιεία στην προπολεμική Λαμία

 Πρόλογος

παγοκολώνες

  Το κρύο νερό, ειδικά τους θερινούς μήνες πάντα άρεσε και αρέσει σε όλους. Στα ορεινά χωριά μας, το πηγαίο και σχεδόν παγωμένο ήταν δείγμα ποιοτικού νερού, που όλοι έπιναν με ευχαρίστηση. Μέσα σ’ αυτό κρύωναν τα φρούτα (κυρίως καρπούζια και πεπόνια) που έφερναν πλανόδιοι μανάβηδες στα ορεινά χωριά. Το χιόνι ήταν το μόνο ψυκτικό μέσο, αλλά ήταν μόνο ορισμένους  μήνες. Φυσικοί χώροι χαμηλής θερμοκρασίας - για το τυρί κυρίως - ήταν τα σπήλαια, όπου αυτά υπήρχαν.

   Στη Λαμία, πρωτοπόρος στην ίδρυση και λειτουργία παγοποιείου ήταν ο Ιωάννης Κρανάκης από το 1928, στην εγκατάσταση των Μύλων Φραντζή. Ακολούθησαν στα τέλη της δεκαετίας του ’30, άλλες δύο ομοειδείς επιχειρήσεις μέχρι τον πόλεμο του ’40 και την Κατοχή. Στην παρούσα εργασία θα δοθούν οι προσπάθειες αυτές, με όσο γίνεται συνοπτικό τρόπο.

Η Βιομηχανία Γάλακτος Λαμίας

   Η ιδέα της δημιουργίας εργοστασίου παστεριώσεως γάλακτος στη Λαμία ξεκίνησε το 1954, αφού έγιναν οι σχετικές μελέτες και εγκρίθηκαν. Παράλληλα, για την ανάπτυξη της αγελαδοτροφίας[1] στην περιοχή έγινε πρόβλεψη για την εισαγωγή 75 γαλακτοφόρων αγελάδων γερμανικής προέλευσης, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του εργοστασίου. Η δυναμικότητα[2] του εργοστασίου ήταν για 3.500 κιλά γάλακτος ημερησίως, εκ των οποίων τα 2.000 κιλά θα τυροποιούνταν και τα υπόλοιπα θα παστεριώνονταν.

Από την εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 9-11-1961, Λαμία

   Η θεμελίωση[3] του εργοστασίου έγινε στις 24 Μαρτίου 1959 από το βουλευτή Φθιώτιδας και υφυπουργό Εσωτερικών Ευάγ. Καλαντζή. Το εργοστάσιο μετά από ένα χρόνο ήταν έτοιμο. Το συνολικό κόστος υπολογίστηκε σε 6,5 εκατ. δρχ. (με 200 χιλ. δρχ. τη συμμετοχή του φορέα και 1 εκατ. ως επιχορήγηση). Ετησίως προβλεπόταν να επεξεργάζεται 2.500 τόνους γάλακτος. Οι 1.852 τόνοι θα μετατρέπονταν σε τυρί. Θα παράγονταν 912 τόνοι γάλα εβαπορέ, 50 τόνοι σκληρό τυρί, 6,75 τόνοι νωπό βούτυρο και 3 τόνοι μαγειρικό βούτυρο.

  Αφού περατώθηκαν οι εργασίες κατασκευής των κτιριακών εγκαταστάσεων και τοποθετήθηκαν τα μηχανήματα, από τις 6 Νοεμβρίου 1961 το Εργοστάσιο Γάλακτος Λαμίας άρχισε τη λειτουργία[4] του. Από το 1963 ήταν σε πλήρη λειτουργία. Η θέση του είναι γνωστή (βρίσκεται στα Καλύβια Λαμίας).

Από τα Πουγκάκια Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1921)

Προλεγόμενα

   Όσοι ταξιδεύουν από το χωριό Λευκάδα προς Κανάλια και Γαρδίκι αντικρίζουν μπροστά τους, στα νοτιοδυτικά, προς τις πανέμορφες πλαγιές του βουνού, που συνδέουν τους μεγάλους ορεινούς όγκους των Βαρδουσίων και του Τυμφρηστού, ένα από τα ωραιότερα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας, τα Πουγκάκια[1]. Το κεφαλάρι του σχηματίζει ένα πυκνός ανοιχτοπράσινος καστανόλογγος, που βυθίζεται προς τα επάνω στους σκοτεινούς κατάμαυρους ελατιάδες.

   Το όνομα του χωριού Πουγκάκια το ετυμολογούν οι ντόπιοι ως «Απάγγειο», δηλαδή υπήνεμο. Σε μια αγναντερή ραχούλα είναι χτισμένο ένα παλιό μοναστήρι, ο Αηλιάς.

   Τα Πουγκάκια βρίσκονται 62 Km δυτικά της Λαμίας,  σε υψόμετρο 927 μ., στις πλαγιές της Σαράνταινας. Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία.

 

Ο Ι. Ν. της Παναγίας στα Πουγκάκια

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, στις πρώτες 10ετίες του 20ού αι., κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τα Πουγκάκια. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 19 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2017.

Εργοστάσιο καλωδίων “MANULI HELLAS”, στην Αγία Μαρίνα Στυλίδας

   Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 (στη μεταπολίτευση) στην περιοχή της Κοινότητος Αγίας Μαρίνας (δυτικά) κατασκευάστηκε το Εργοστάσιο Καλωδίων (ενέργειας και τηλεφωνικών) και Συρμάτινων ειδών με την επωνυμία “ΜΑΝΟΥΛΙ ΕΛΛΑΣ” (Manuli Hellas Cables). Ανήκε στην ομώνυμη εταιρεία, με πρόεδρο τον Ιταλό Manuli.

   Τα εγκαίνια[1] του εργοστασίου έγιναν στις 17 Μαΐου 1975 από τον τότε υφυπουργό Συγκοινωνιών και Επικοινωνιών Παν. Πανουργιά (που ήταν και βουλευτής Φθιώτιδος και επιπλέον καταγόταν από την Αγία Μαρίνα Στυλίδος). Ο τότε νομάρχης Κ. Πνευματικός, στο λόγο του, είπε ότι “η Φθιώτιδα φιλοξενεί 28 βιομηχανικές μονάδες και άλλες 5 υπό κατασκευήν”.

“Ημερολόγιο 2018”, του Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Φθιώτιδας

Παρουσίαση-αποτίμηση

                     του  Δημήτρη Καραθεοδώρου, φιλολόγου

   Στο νησάκι, κάτω από τον ΑΓΙΟ ΚΗΡΥΚΟ, στο ΜΑΛΙΑΚΟ μας, είναι ένας κόρφος. Λένε πως στο βυθό του αναπαύονται οι αρχαίες θαλασσινές θεότητες των Φαλάρων. Μια απ’ αυτές τις νύχτες του χειμώνα θα ξυπνήσουν και θα ανεβούν στην επιφάνεια. Είναι ο καιρός τους. Θα πάνε ως το ακρογιάλι και θα ρωτήσουν τα γέρικα δένδρα, τις ελιές με τους τυραννισμένους κορμούς, να μάθουν αν τίποτα νέο υπάρχει στη Στυλίδα, αν θυμούνται οι άνθρωποί της τους πρόσφυγες που ήρθαν σε τούτα εδώ τα μέρη, το 1922, κυνηγημένοι ζωντανοί νεκροί απ’ την Ανατολή. Τα φύλλα θα σαλέψουν αλαφρά για να αποκριθούν :

- “Τους θυμούνται, πάντα τους θυμούνται μ’ όλες τις γενιές και τις χρονιές”.

- “Άραγες ζουν;” θα ρωτήσουν πάλι οι πικραμένες θεότητες της θάλασσάς μας.

    Και οι ελιές, που είναι βέβαιες γι’ αυτό, θα τις ησυχάσουν.

- “Ζουν, πάντα ζουν, πώς γίνεται να πεθάνουν;”

   Κι εμείς, σαν τις γέρικες ελιές μας, τους θυμόμαστε απόψε και η συγκίνησή μας βαθιά κι ασήκωτη. Χιλιάδες χιλιόμετρα περπάτησαν χωρίς ψωμί, χωρίς νερό, πάνω σε πέτρες κι αγκάθια, θαλασσοπνίχτηκαν για να μας φέρουν ψωμί, νερό, πολιτισμό και τριαντάφυλλα, εκείνα τα μαγιάτικα εκατόφυλλα, ως ταίριαζαν πολύ στην ομορφιά τους και στη φιλοκαλία τους.

  Τους θυμόμαστε και το εόρτιο τούτο βράδυ με το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ του Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Φθιώτιδας. Δώδεκα κραυγές ξεριζωμού, δώδεκα σπίθες περηφάνειας, δώδεκα ευαγγελικά αναγνώσματα φριχτής πορείας προς τη ζωή και την ελευθερία, δώδεκα ψυχές της Ιωνικής πατρίδας, της ράτσας του Έλληνα Ανατολίτη, της πείνας, του ρατσισμού, της καρτερίας, δώδεκα κληρονομιές του  ελληνικού θάρρους, δώδεκα μαρτυρίες αλησμόνητες -μαχαίρι στην καρδιά τους, δώδεκα εξομολογήσεις εκ βαθέων κάτω από τα αρχαία τείχη των Φαλάρων, δώδεκα μνημόσυνα αδελφών ηρώων εν αγάπη και εν τιμή.

   Διαβάζοντας αυτό το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ θα ανακαλύψετε το “λίγο και ακριβές” της ταυτότητας τής πόλης μας, τη δύναμη της εναντίωσης στο τρέχον, την πίστη στο ουσιώδες και διαρκές.