Προλεγόμενα
Το Ροβολιάρι είναι ένα ορεινό χωριό της Δυτικής Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 800 μ., στις δυτικές πλαγιές των Αγράφων (περιοχή Μαυρόρραχης). Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μακρακώμης.
.jpg) |
| Άποψη του Ροβολιαρίου (ελήφθη από το Διαδίκτυο) |
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε πολύς χρόνος εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 30 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων και τελικά ανευρέθηκαν 53 ονόματα μεταναστών. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από το Ροβολιάρι, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν ή κατοικούσαν σ’ αυτό.
Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να δήλωσαν άλλον τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Μακρακώμη, Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Ροβολιάρι, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
Αυτοδιοικητικά
Οικισμός Ροβολιάρι Φθιώτιδας
Από τις 20 Απριλίου 1835, που συστάθηκε ο Δήμος Μακρακώμης, του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος προσαρτήθηκαν οι οικισμοί Τσούκα, Βαρυμπόπη, Λιτόσελο, Σκόρλια, Πλατύστομο, Βίτωλη, Γιαννιτσώτικα Καλύβια, Θρευσιμιώτικα Καλύβια και Ριβολάρι. Η έδρα του δήμου ήταν στον οικισμό Τσούκκα.
Στις 31 Αυγούστου 1912, ο οικισμός Ροβολάρος αποσπάστηκε από το δήμο Μακρακώμης. Συστάθηκε κοινότητα με έδρα τον ομώνυμο οικισμό. Στις 16 Μαΐου 1928 το όνομα του οικισμού Ροβολάρος διορθώθηκε σε Ροβολιάριον, όπως και το όνομα της κοινότητας. Ανήκε στο νομό Φθιωτιδοφωκίδος.
Στις 31 Μαρτίου 1943 ο νομός Φθιωτιδοφωκίδος διαιρέθηκε και η κοινότητα Ροβολιαρίου υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδος.
Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”), η κοινότητα Ροβολιαρίου καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Μακρακώμης.
Ο πληθυσμός του (απογραφή 2011) ήταν 303 κάτοικοι.
---------
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]
Το ποσοστό που μετανάστευσε[2] ήταν 7% του πληθυσμού, που είναι λίγο μικρότερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8 %). Η περιοχή είχε περιορισμένες δραστηριότητες (κυρίως κτηνοτροφία) και σχετικά κάλυπτε τις ανάγκες των κατοίκων της.
Οι μετανάστες ήταν άρρενες (και μια γυναίκα, η Θεοδώρα Γ. Ρίζου). Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή παρατηρούμε ότι μοιράστηκαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι και 20 ετών (με 22 άτομα) με τις παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 22 άτομα) επίσης. Πολύ λιγότερα άτομα ανήκαν στις μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 (9 άτομα). Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από το Ροβολιάρι, δίνεται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.
Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :
(β) Μελάς Ηλίας, ετών 18 (πήγε το 1914)
(γ) Νέλλας Βασίλειος, ετών 18 (πήγε 1930)
(δ) Νέλλας Ευάγγελος, ετών 18 (πήγε 1910)
(ε) Παναγιώτου Ιωάννης, ετών 18 (πήγε το 1909)
(ς) Ρίζος Ανδρέας, ετών 18 (πήγε το 1910)
(ζ) Στρωματιάς Κων/νος, ετών 18 (πήγε το 1913)
Μεγαλύτερες ηλικίες είχαν οι :
(α) Κοτρωνιάς Ευάγγελος, ετών 40 (πήγε το 1914)
(β) Καραγιάννης Ανδρέας, ετών 39 (πήγε το 1920)
(γ) Ρίζος Κων/νος, ετών 38 (πήγε το 1922)
(δ) Μπαουμάσης Γεώργιος, ετών 37 (πήγε το 1914)
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 25 έτη.
Οι περισσότεροι μετανάστες του Ροβολιαρίου ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 53 μετανάστες, οι 32 ήταν άγαμοι (ή ποσοστό 60 %) και οι υπόλοιποι 21 ήταν έγγαμοι.
Από τις οικογένειες του χωριού Ροβολιάρι, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες από το Ροβολιάρι έφυγαν με ελληνικά πλοία (31 άτομα). Με το ελληνικής ιδιοκτησίας πλοίο “Themistocles” έφυγαν 19 άτομα! Με ξένα πλοία έφυγαν 22 άτομα.
Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.
Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.
Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από το Ροβολιάρι
φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία της Αϊόβα με 15 άτομα (ποσοστό
28 %)! Ιδιαίτερα η πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) ήταν προορισμός για 11 άτομα. Ακολούθησαν σε
προτίμηση οι πολιτείες: Βιρτζίνια, Νέας Υόρκης, Ιλινόις, Μασαχουσέτης και Πενσυλβάνια.
Ελάχιστοι (1-2 άτομα) πήγαν σε άλλες 6 πολιτείες. Τα αριθμητικά στοιχεία των
προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.
Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
|
ΠΟΛΙΤΕΙΑ |
ΤΟΠΟΙ |
|
|
Αϊόβα (Iowa) |
De Moines (11), Davenport (3), Cedar Falls (1) |
|
|
Βιρτζίνια (Va.) |
Roanoke (4), Norfolk (3), New Port (1) |
|
|
Νέα Υόρκη (N.Y.) |
NewYork (8) |
|
|
Ιλινόις (Ill.) |
Moline (5) |
|
|
Μασαχουσέτη (Mass.) |
Lowell (3), Haydenville (1) |
|
|
Πενσυλβάνια (Pa.) |
Ambridge (3), Beaver Falls (1) |
|
|
Βόρ. Καρολίνα (N.C.) |
Belhaven (2) |
|
|
Μισιγκαν (Mich.) |
Detroit (2) |
|
|
Οχάιο (Ohio) |
Coshocton (2) |
|
|
Κονέκτικατ (Conn.) |
Bridgeport (1) |
|
|
Ουάσιγκτον (Wash.) |
Spokane (1) |
|
|
Ροντ Άιλαντ (R.I.) |
S. Games (1) |
|
|
ΣΥΝΟΛΑ |
53 |
|
|
|
|
|
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Οι περισσότεροι μετανάστες δηλ. 36 άτομα (68%) δήλωσαναπλός εργάτης. Δηλώθηκαν όμως και άλλα επαγγέλματα. Περισσότερα στοιχεία στον πίνακα που ακολουθεί:
Έμπορος : Βασίλειος Παπανικολάου (πήγε το 1922).
3. Διπλά ταξίδια στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 6 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για τη συνοδεία άλλων μελών της οικογένειας. Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:
1. Ευάγγελος Νέλλας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στην πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
2. Γεώργιος Μπαουμάσης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 σε τόπο της Αϊόβα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα.
3. Απόστολος Υφαντής : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1912-13 στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
4. Γεώργιος Νέλλας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-11 στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Νέα Υόρκη.
5. Ανδρέας Καραγιάννης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στην πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.
6. Κωνσταντίνος Ρίζος : Το α’ ταξίδι έγινε το 1912 στην πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις. Το β’ ταξίδι έγινε το 1822 στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν.
4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών του Ροβολιαρίου
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Ροβολιαρίου που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών του Ροβολιαρίου δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α Ονοματεπώνυμο χρ. άφιξης ηλικία έγγαμος Πλοίο που ταξίδεψε Λιμάνι αναχώρ.
1 Αποστόλου Αθανάσιος 28-11-1910 20 όχι Martha Washington Πάτρα
2 Αποστόλου Γεώργιος 18-6-1910 37 ναι Columbia Πάτρα
3 Γερογιάννης Γεώργιος 22-9-1910 33 ναι Athinai Πειραιάς
4 Γιαννέλης Κωνσταντίνος 19-3-1912 20 ναι Themistocles Πάτρα
5 Γιαννέλης Στέφανος 28-2-1921 26 όχι King Alexander Πειραιάς
6 Ευθυμίου Σπύρος 5-4-1914 25 ναι Patris Πειραιάς
7 Ζαγκοβάς Ανδρέας 16-8-1912 22 όχι Ivernia Πάτρα
8 Ζαγκοβάς Κωνσταντίνος 4-4-1911 19 όχι Themistocles Πειραιάς
9 Καραγιάννης Ανδρέας 4-4-1911 25 ναι Themistocles Πειραιάς
10 Καραγιάννης Ανδρέας 22-10-1920 39 ναι Themistocles Πειραιάς
11 Κοτρωνιάς Δημήτριος 10-4-1914 18 όχι Argentina Πάτρα
12 Κοτρωνιάς Ευάγγελος 19-3-1912 30 ναι Themistocles Πάτρα
13 Κοτρωνιάς Ευάγγελος 5-4-1914 40 ναι Patris Πειραιάς
14 Κοτρωνιάς Κωνσταντίνος 19-3-1912 24 όχι Themistocles Πάτρα
15 Κυφιώτης Κωνσταντίνος 19-3-1912 20 όχι Themistocles Πάτρα
16 Μελάς Ηλίας 17-1-1914 18 όχι Belvedere Πάτρα
17 Μπαουμάσης Γεώργιος 10-4-1914 37 ναι Argentina Πάτρα
18 Μπούκας Κωνσταντίνος 4-4-1911 22 όχι Themistocles Πειραιάς
19 Νέλλας Αθανάσιος 26-9-1910 19 όχι Chicago Χάβρη
20 Νέλλας Αθανάσιος 13-5-1912 20 ναι Themistocles Πειραιάς
21 Νέλλας Αλέξανδρος 24-2-1912 22 όχι Themistocles Πάτρα
22 Νέλλας Βασίλειος 26-5-1913 18 όχι Rochambeau Χάβρη
23 Νέλλας Γεώργιος Κ. 16-4-1909 22 όχι Campania (1901) Νάπολη
24 Νέλλας Γεώργιος 5-12-1911 20 ναι Martha Washington Πάτρα
25 Νέλλας Γεώργιος 19-9-1916 30 όχι Patria Νάπολη
26 Νέλλας Ευάγγελος 4-1-1910 18 όχι Themistocles Πειραιάς
27 Νέλλας Ευάγγελος Κ. 28-3-1914 19 όχι Themistocles Πειραιάς
28 Νέλλας Ηλίας 28-2-1921 27 όχι King Alexander Πειραιάς
29 Νέλλας Λάζαρος 22-9-1910 19 όχι Athinai Πειραιάς
30 Νέλλας Χρήστος 19-3-1912 25 ναι Themistocles Πάτρα
31 Παναγιώτου Γεώργιος 18-6-1910 20 όχι Columbia Πάτρα
32 Παναγιώτου Ιωάννης 14-6-1909 18 όχι Martha Washington Πάτρα
33 Παναγιώτου Στυλιανός 19-3-1912 19 όχι Themistocles Πάτρα
34 Παπαθανασίου Ηλίας 4-4-1911 20 όχι Themistocles Πειραιάς
35 Παπανικολάου Βασίλειος 1-9-1922 33 ναι King Alexander Πειραιάς
36 Ριζόπουλος Ιωάννης 14-6-1909 20 όχι Martha Washington Πάτρα
37 Ρίζος Ανδρέας 4-1-1910 18 όχι Themistocles Πειραιάς
38 Ρίζος Ανδρέας 10-4-1914 20 όχι Argentina Πάτρα
39 Ρίζος Ηλίας 19-3-1912 19 ναι Themistocles Πάτρα
40 Ρίζος Κωνσταντίνος 1-9-1922 38 ναι King Alexander Πειραιάς
41 Ρίζος Κώστας 2-11-1907 23 όχι Alice Πάτρα
42 Ρίζος Χρήστος 14-4-1910 25 όχι Alice Πάτρα
43 Ρίζου Θεοδώρα 2-5-1921 30 ναι King Alexander Πειραιάς
44 Σακελλάρης Γεώργιος 1 4-1-1910 25 ναι Themistocles Πειραιάς
45 Σακελλάρης Γεώργιος 2 28-11-1910 30 ναι Martha Washington Πάτρα
46 Σακελλάρης Ηλίας 4-1-1910 32 ναι Themistocles Πειραιάς
47 Σακελλάρης Κωνσταντίνος 27-9-1912 34 ναι Macedonia Πειραιάς
48 Στρωματιάς Κωνσταντίνος 22-5-1913 18 όχι Niagara Χάβρη
49 Τελώνης Δημήτριος Αθ. 28-2-1921 26 όχι King Alexander Πειραιάς
50 Τουμανάς Γεώργιος 29-12-1910 28 ναι Laura Πάτρα
51 Υφαντής Απόστολος 22-4-1914 26 όχι Oceania Πάτρα
52 Υφαντής Δημήτριος 2-11-1907 23 όχι Alice Πάτρα
53 Υφαντής Δημήτριος 22-3-1914 29 όχι Carpathia Πάτρα
Χρονικό της μετανάστευσης από το Ροβολιάρι Φθιώτιδας
i. Η αρχή - Οι πρωτοπόροι
Έγινε το 1907,από δύο άτομα που έφυγαν μαζί και “άνοιξαν το δρόμο” προς την Αμερική. Πιο συγκεκριμένα : Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 15 Οκτωβρίου αναχώρησαν με το πλοίο “Alice” και στις 2 Νοεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι:
· Ο Κώστας Ρίζος ήταν 23 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Με 16 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Λιάπης.
· Ο Δημήτριος Υφαντής ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Στο χωριό είχε τον πατέρα του Ιωάννη. Αναζητούσε δουλειά, με 16 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Λιάπης.
ii. Η συνέχεια το 1909
Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο ταξίδια (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 3 άτομα από το Ροβολιάρι. Αναλυτικά έχουμε :
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Γεώργιο Νέλλα. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 30 Μαρτίου ταξίδεψε με το πλοίο “Campania (1901)” και στις 16 Απριλίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Με 6 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γ. Σκαμάνης.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους : Ιωάν. Παναγιώτου και Ιωάν. Ριζόπουλο. Στις 31 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας, ανέβηκαν στο πλοίο “Martha Washington” στις 4 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επιπλέον ότι:
· Ο Ιωάννης Παναγιώτου ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του για δουλειά (με 12 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Γκας Ριζόπουλο.
· Ο Ιωάννης Ριζόπουλος ήταν 20 ετών. Στο χωριό είχε το πατέρα του Θεοφάνη. Με 12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντε Μόιν της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Σκαμάκης.
Ατμόπλοιο“Martha Washington” (Photo: Richard
Faber Collection)
iii. Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1910
Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν επτά ταξίδια με πλοία (4 ομαδικά και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 13 άτομα από το Ροβολιάρι. Πιο συγκεκριμένα:
Η πρώτη ομαδική άφιξη στο 1910 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους : Ευάγ. Νέλλα, Ανδρ. Ρίζο, Γεώρ. Σακελλάρη και Ηλία Σακελλάρη. Στις 6 Δεκεμβρίου 1909, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 4 Ιανουαρίου 1910 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι του Πειραιά. Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ακόμη από το υλικό του αρχείου ότι:
· Ο Ευάγγελος Νέλλας[4] ήταν 18 ετών. Γεννήθηκε στο Ροβολιάρι, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν φίλοι του Αφοί Μπούρα[5] (Booras Bros. στην Battery Place, της Νέας Υόρκης).
· Ο Ανδρέας Ρίζος ήταν 18 ετών. Κι αυτός γεννήθηκε στο Ροβολιάρι, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το όνομα της μητέρας του ήταν Παρασκευή. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου είχε φίλους του Αφούς Μπούρα.
· Ο Γεώργιος Σακελλάρης 1 ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κ. (ή Χ.) Βάσουλας.
· Ο Ηλίας Σακελλάρης ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Είχε δηλώσει τη Λαμία, ως τόπο διαμονής του. Στο Ροβολιάρι είχε τη γυναίκα του Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά, με 28 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κ. (ή Χ.) Βάσουλας.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Χρήστο Ρίζο. Στις 28 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Alice” και στις 14 Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών και αναλφάβητος. Ως τόπο διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Νιούπορτ της Βιρτζίνια, κοντά στον αδερφό του Κ. Ρίζο.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από διμελή ομάδα, με τους Γεώρ. Αποστόλου και Γεώρ. Παναγιώτου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 30 Μαΐου ταξίδεψαν με το πλοίο “Columbia” και στις 18 Ιουνίου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε γι’ αυτούς ακόμη ότι :
· Ο Γεώργιος Αποστόλου ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Στο Ροβολιάρι είχε τη γυναίκα του Αγγελική. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν το Μπελχέιβεν (Belhaven) της Βόρ. Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κ. Ριζόπουλος[6].
· Ο Γεώργιος Παναγιώτου ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κώστας. Με 14 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μπελχέιβεν της Βόρ. Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κ. Ριζόπουλος.
Ατμόπλοιο“Columbia” (Photo: Andreas Hernandez Collection)
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα. Ήταν οι : Γεώρ. Γερογιάννης και Λάζ. Νέλλας. Στις 3 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ανέβηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 22 Σεπτεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίσουμε επίσης ότι :
· Ο Γεώργιος Γερογιάννης ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο διαμονής του δήλωσε αόριστα “Φθιώτις”. Η γυναίκα του λεγόταν Σταυρούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, κοντά στον ανεψιό του Γ. Νέλλα.
· Ο Λάζαρος Νέλλας ήταν 19 ετών. Κι αυτός δήλωσε ως τόπο προηγούμενης διαμονής αόριστα με τη λέξη “Φθιώτις”. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ευάγγελος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντε Μόιν της Αϊόβα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γ. Νέλλας.
Η δεύτερημεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Αθανάσιο Νέλλα. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί, στις 17 Σεπτεμβρίου αναχώρησε με το πλοίο “Chicago” και στις 26 Σεπτεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά (με 24 $ μαζί του) ήταν η πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Αναστασίου.
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα, τους Αθ. Αποστόλου και Γεώρ. Σακελλάρη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 14 Νοεμβρίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 28 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :
· Ο Αθανάσιος Αποστόλου ήταν 20 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Βασίλειος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, κοντά στον αδερφό του Γ. Αποστόλου,
· Ο Γεώργιος Σακελλάρης 2 ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Σταμάτα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Ντε Μόιν της Αϊόβα, όπου ήταν ο αδερφός του Ηλίας Σακελλάρης.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Γεώργιο Τουμανά. Στις 12 Δεκεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Laura” και στις 29 Δεκεμβρίου αφίxθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Γεννήθηκε στο Ροβολιάρι, αλλά ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε τη Βαρυμπόπη (Μακρακώμη). Με 19 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Χάιντενβίλ (Haydenville) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Κεργένης.
Ατμόπλοιο Laura
(Photo: Peabody Essex Museum)
iv. Μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1911
Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν δύο ταξίδια με πλοία (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 5 άτομα από το Ροβολιάρι. Αναλυτικά :
Η ομαδική αναχώρηση στο 1911 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους : Κων. Ζαγκοβά, Ανδρ. Καραγιάννη, Κων. Μπούκα και Ηλ. Παπαθανασίου. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 11 Μαρτίου ανέβηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 4 Απριλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει ακόμη ότι :
· Ο Κωνσταντίνος Ζαγκοβάς (Zegovas) ήταν 19 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας (farmer). Στο Ροβολιάρι είχε τον πατέρα του Αθανάσιο. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ρήνοκ (Roanoke) της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Ρίζος.
· Ο Ανδρέας Καραγιάννης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για ανάλογη δουλειά στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Σακελλάρη.
· Ο Κωνσταντίνος Μπούκας (Boucos) ήταν 22 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα του πατέρα του ήταν Χαράλαμπος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ντε Μόιν της Αϊόβα, όπου ήταν ο θείος του Λουκ. Σακελλάρης.
· Ο Ηλίας Παπαθανασίου ήταν 20 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Ο πατέρας του ονομαζόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για ανάλογη δουλειά στην πόλη Ντε Μόιν, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Σακελλάρη.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Γεώργιο Νέλλα. Στις 20 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 5 Δεκεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 20 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Χρύσω. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 22 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Μπλατσιώτης.
v. Νέα αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1912
Στη διάρκεια του έτους σημειώθηκαν πέντε ταξίδια με πλοία (1 ομαδικό και 4 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 11 άτομα από το Ροβολιάρι. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Αλέξανδρο Νέλλα. Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Themistocles” και στις 24 Φεβρουαρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 22 ετών. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο συγγενής του Δημήτριος Υφαντής.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε επτά άτομα και ήταν η μεγαλύτερη αριθμητικά στη μικρή ιστορία της μετανάστευσης από το Ροβολιάρι. Περιλάμβανε τους : Κων. Γιαννέλη, Ευάγ. Κοτρωνιά, Κων. Κοτρωνιά, Κων. Κυφιώτη, Χρ. Νέλλα, Στυλ. Παναγιώτου και Ηλ. Ρίζο. Στις 26 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 19 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχουν αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ότι:
· Ο Κωνσταντίνος Γιαννέλης ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Στο χωριό ήταν η γυναίκα του Αγγελική. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Ρίζος.
· Ο Ευάγγελος Κοτρωνιάς ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγορή. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Νόρφολκ (Norfolk) της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Ρίζος.
· Ο Κωνσταντίνος Κοτρωνιάς ήταν 24 ετών. Το όνομα το πατέρα του ήταν Παναγιώτης. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Μπρίτζπορτ (Bridgeport) του Κονέκτικατ, όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Μπαλάσκας[7].
· Ο Κωνσταντίνος Κυφιώτης ήταν 20 ετών. Στο Ροβολιάρι είχε τον πατέρα του Νικόλαο. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Υφαντής.
· Ο Χρήστος Νέλλας ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν καλλιεργητής (cultivator). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αμαλία. Αναζητούσε ανάλογη δουλειά στην πόλη Ρήνοκ (Roanoke)της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Ρίζος.
· Ο Στυλιανός Παναγιώτου ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κωνσταντίνος. Με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Υφαντή.
· Ο Ηλίας Ρίζος ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Νόρφολκ της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνσταντίνος Ρίζος.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Αθανάσιο Νέλλα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 22 Απριλίου ταξίδεψε με το πλοίο “Themistocles” και στις 13 Μαΐου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Φωτεινή. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Ρήνοκ ((Roanoke) της Βιρτζίνια, κοντά στον αδερφό του Χρήστο Νέλλα.
Πλοίο “Ivernia”
(Photo: Alex Duncan)
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Ανδρέα Ζαγκοβά (Zagouvas). Στις 28 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Ivernia” και στις 16 Αυγούστου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 22 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Ευφροσύνη. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Νέλλας.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Κωνσταντίνο Σακελλάρη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 12 Σεπτεμβρίου επιβιβάστηκε στο ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia” και στις 27 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Καλλιόπη. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Νόρφολκ της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο κουνιάδος του Κωνστ. Ριζόπουλος.
vi. Τρεις μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1913
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από τον Κωνσταντίνο Στρωματιά. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο, μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί, στις 12 Μαΐου ταξίδεψε με το πλοίο “Niagara” και στις 22 Μαΐου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ευάγγελος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Κοσόκτον (Coshocton) του Οχάιο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Νέλλας.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από το Βασίλειο Νέλλα. Με πλοίο ταξίδεψε από την Ελλάδα μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Στις 17 Μαΐου αναχώρησε με το πλοίο “Rochambeau” και στις 26 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Κοσόκτον (Coshocton) του Οχάιο, όπου ήταν ο αδερφός του.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από τον Ηλία Μελά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 24 Δεκεμβρίου 1913, επιβιβάστηκε στο πλοίο “Belvedere” και στις 17 Ιανουαρίου 1914 αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην τοποθεσία Σάουθ Γκέιμς (S. Games) του Ροντ Άιλαντ, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Μελά.
Πλοίο “Belvedere” (Photo: Peabody Essex Museum)
vii. Αύξηση της μεταναστευτικής φυγής στο 1914
Μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων 1912-13 στην Ελλάδα, όπου συμμετείχαν και μετανάστες, που επέστρεψαν για στράτευση, ακολούθησε αναζωπύρωση της φυγής για εργασία. Στη διάρκεια του έτους έγιναν έξη μεταναστευτικά ταξίδια με πλοία (2 ομαδικά και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν οκτώ άτομα από το Ροβολιάρι. Αναλυτικά :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Δημήτριο Υφαντή. Στις 6 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Carpathia” και στις 22 Μαρτίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 29 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρα του ονομαζόταν Ιωάννης. Αναζητούσε ανάλογη δουλειά, με 20 $ μαζί του, στην πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Υφαντή.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Ευάγγελο Νέλλα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 9 Μαρτίου ταξίδεψε με το πλοίο “Themistocles” και στις 28 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 19 ετών. Στο Ροβολιάρι είχε τον πατέρα του Κωνσταντίνο. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο αδερφός του Γεώργιος Νέλλας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ευάγγελος Νέλλας την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από δύο άτομα, με τους : Σπ. Ευθυμίου και Ευάγ. Κοτρωνιά. Στις 16 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Patris” και στις 5 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα στοιχεία μας αναφέρουν ακόμη ότι :
· Ο Σπύρος Ευθυμίου ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Κατερίνα. Προορισμός του για δουλειά (με 18 $ μαζί του) ήταν η πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Υφαντή.
· Ο Ευάγγελος Κοτρωνιάς ήταν 40 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγόρω. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε στην πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις, όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Παπαθανασίου.
Ατμόπλοιο
“Argentina”
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε τρία άτομα και περιλάμβανε τους : Δημ. Κοτρωνιά, Γεώρ. Μπαουμάση και Ανδρ. Ρίζο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 23 Μαρτίου ταξίδεψαν με το πλοίο “Argentina” και στις 10 Απριλίου έφτασαν στην Αμερική. Επιπλέον στοιχεία μας γνωρίζουν για τους μετανάστες αυτούς ότι :
· Ο Δημήτριος Κοτρωνιάς ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο θείο του Γεωργ. Γαλινάρη.
· Ο Γεώργιος Μπαουμάσης (Baumassis) ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Σταυρούλα. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, όπου ήταν ο φίλος του Γεώρ. Σακελλαρίου. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Μπαουμάσης την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε πάλι σε τόπο της Αϊόβα.
· Ο Ανδρέας Ρίζος ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα της μητέρας του ήταν Παρασκευή. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν το Τσένταρ Φωλς (Cedar Falls) της Αϊόβα, κοντά στον αδελφό του Κ. (ή Χ.) Ρίζο (C. Rizos).
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Απόστολο Υφαντή. Στις 6 Απριλίου από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Oceania” και στις 22 Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Με 24 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Λόουελ (Lowell), όπου ήταν ο φίλος του Κ. (ή Χ.) Αντωνόπουλος. Για τον Απόστολο Υφαντή αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1912-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
viii. Μεμονωμένες αναχωρήσεις στα έτη 1916 και 1920
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1916 έγινε από το Γεώργιο Νέλλα (Nellias). Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 2 Σεπτεμβρίου αναχώρησε με το πλοίο “Patria” και στις 19 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 30 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Χρήστος Πρωτόπαπας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Νέλλας, την περίοδο 1908-11 και εργάστηκε στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines)της Αϊόβα.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από τον Ανδρέα Καραγιάννη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 2 Οκτωβρίου ανέβηκε στο πλοίο “Themistocles” και στις 22 Οκτωβρίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ζωή. Με 53 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις, κοντά στον ανεψιό του Ιωάννη Λουκά. Για τον Ανδρέα Καραγιάννη ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πήγε την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
ix. Τελευταίες αναλαμπές με λίγες αναχωρήσεις στο 1921
Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν δύο αναχωρήσεις (1 ομαδική και 1 από μεμονωμένο) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 4 άτομα από το Ροβολιάρι. Πιο συγκεκριμένα:
Η ομαδική αναχώρηση στο 1921 αριθμούσε τρία άτομα, τους : Στέφ. Γιαννέλη, Ηλ. Νέλλα και Δημ. Τελώνη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 12 Φεβρουαρίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “King Alexander” και στις 28 Φεβρουαρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε επιπλέον ότι:
· Ο Στέφανος Γιαννέλης ήταν 26 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Βασίλειος. Προορισμός του για δουλειά (με 50 $ μαζί του) ήταν η πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις, όπου ήταν ο θείος του Ιωάννης Μπούκας.
· Ο Ηλίας Νέλλας ήταν 27 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κώστας. Με 47 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μπήβερ Φωλς (Beaver Falls) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο θείος του Ευάγγελος Παππάς (Papas).
· Ο Δημήτριος Τελώνης ήταν 26 ετών. Γεννήθηκε στο Ροβολιάρι, αλλά ως τόπο διαμονής του δήλωσε τη Λαμία, Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Αναζητούσε δουλειά, με 60 $ μαζί του, στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Απόστολο Υφαντή.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από τη Θεοδώρα Ρίζου. Στις 15 Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το πλοίο “King Alexander” και στις 2 Μαΐου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 30 ετών και παντρεμένη. Επάγγελμα “οικιακά”. Με 70 $ μαζί της, πήγαινε (μαζί με το γιο της) στην πόλη Ρήνοκ (Roanoke) της Βιρτζίνια, για να συναντήσει το σύζυγό της Γεώργιο Ρίζο.
Ατμόπλοιο “King
Alexander”
x. Μεταναστευτικός επίλογος στο 1922
Έγινε μία ομαδική αναχώρηση, από δύο άτομα. Ήταν οι : Βασ. Παπανικολάου και Κων. Ρίζος. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 13 Αυγούστου 1922 έφυγαν με το πλοίο “King Alexander” και την 1η Σεπτεμβρίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επίσης γι’ αυτούς ότι:
· Ο Βασίλειος Παπανικολάου ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν έμπορος (merchant). Στο Ροβολιάρι είχε τη γυναίκα του Αικατερίνη. Προορισμός του (με 50 $ μαζί του) ήταν το Ντιτρόιτ (Detroit) του Μίσιγκαν, όπου ήταν ο κουνιάδος του Γεώργιος Μόλλας[8].
· Ο Κωνσταντίνος Ρίζος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 32 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Άγγελος Μελάς. Είχε κάνει και προηγούμενο ταξίδι στις ΗΠΑ, ο Κων/νος Ρίζος, το 1912 και εργάστηκε στην πόλη Μολάιν (Moline) του Ιλινόις.
--------------------
Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες
1. Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
2. Β.Δ. 3/15-12-1833
3. Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)
4. Γενικές απογραφές πληθυσμού στα έτη 1889, 1896, 1920.
5. Σεραφείμ Γ. Κανούτα : Ελληνο-αμερικανικός Οδηγός, 1910, Νέα Υόρκη.
6. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Επίσης αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gt από τις 7& 14 Ιουλίου 2014 (α’ &β’μέρος).
7. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :“Από τη Φουρνά Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Δεκέμβριο 2016. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 23 Ιανουαρίου 2017.
8. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :“Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)”,περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).
9. Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr
10. περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.
11. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.
12. «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
13. Θ. Ανθογαλίδου «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
14. Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.
15. Βικιπαίδεια
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[2]Στο σύνολο των 53 μεταναστών του Ροβολιαρίου, υπήρξαν 6 αναλφάβητοι (ποσοστό 11 %).
[3]Δεν καταγράφηκαν και δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.
[4]Φέρει σφραγίδα που γράφει DEPORTED, δηλ. απελάθηκε (δεν γνωρίζουμε το λόγο).
[5]Είχαν πρακτορείο και ξενοδοχείο κοντά στην αποβάθρα της Νέας Υόρκης, όπου έδεναν τα ατμόπλοια. Κοντά ήταν και τα πρακτορεία της Ελληνικής Υπερωκεάνιας Ατμοπλοΐας (στην οδό Broad 95), αλλά και της νεότερης Εθνικής Υπερωκεάνιας Ατμοπλοΐας (στην οδό Broad 77).
[6]Ένας Κωνστ. Ριζόπουλος, πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 23 ετών. Προήλθε (όπως δήλωσε) από τη Λοκρίδα και πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη. Δεν βρέθηκε άλλος Κ. Ριζόπουλος στο αρχείο αυτό.
[7]Από τη Φουρνά Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 23 ετών. Προορισμός του για δουλειά ήταν η πόλη Μπρίτζπορτ του Κονέκτικατ. Το 1913 επέστρεψε, αλλά το 1920 έκανε και δεύτερο ταξίδι πάλι στον ίδιο προορισμό.
[8] Έτσι ακριβώς γράφτηκε στο χειρόγραφο αρχείο. Μπορεί όμως να μην είναι σωστό. Αναρωτιέμαι όμως μήπως είναι Μελάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου