Από το Παπαρρούσι Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1921)

Προλεγόμενα

  Το Παπαρρούσι είναι ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 700 μέτρων, στις πλαγιές του Τυμφρηστού και στα δυτικά του Καρπενησίου. Το όνομα προήλθε από τις κόκκινες μουριές (παπα-ρούσος) για εκτροφή μεταξοσκώληκα. Ήταν ένα από τα Πολιτοχώρια κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Πολύ γνωστό είναι το αλκοολούχο ποτό που παράγεται από το μούρο (καρπός από μαύρες μουριές).

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ το Παπαρρούσι. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 47 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Ιούλιο του 2020. 

Το Παπαρρούσι  (πανοραμική φωτογραφία)

(Φωτογραφία Κ. Καλαμίδα από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 22 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 47 μετανάστες. 

Η Λαμία την περίοδο του ελληνο-ιταλικού πολέμου (Μέρος Β’)

Μελέτη

συνέχεια από το Α’ μέρος

1.    Οι Ιταλοί στην Αλβανία – Πολεμικές προειδοποιήσεις

Ο τορπιλισμός της “Έλλης” (15-8-1940)

   Σε σύντομη στρατιωτική εκστρατεία, διάρκειας 5 ημερών, από τις 7 έως τις 12 Απριλίου 1939, ισχυρές ιταλικές δυνάμεις κατέλαβαν τα λιμάνια και σύντομα την πρωτεύουσα Τίρανα, μετά από ελάχιστη αντίσταση. Ο βασιλιάς[1] της Αλβανίας Αχμέτ Ζόγου αυτοεξορίστηκε περνώντας στην Ελλάδα. Από τις 12 Απριλίου 1939 η Αλβανία αποτελούσε ιταλικό έδαφος.

   Από το θέρος του 1940 οι προκλήσεις και απειλές κατά της Ελλάδος διαδέχονταν η μία την άλλη. Οι Ιταλοί δημιούργησαν πολλά συνοριακά επεισόδια. Ο αλβανικός Τύπος, με έμπνευση και ενθάρρυνση των Ιταλών, δημοσίευε ανυπόστατες κατηγορίες κατά της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού λαού. Έθεταν ευθέως ζητήματα ανύπαρκτης μειονότητας Τσάμηδων – Τσαμουριάς, ενώ Αλβανοί Λεγεωνάριοι είχαν πλαισιώσει τις φασιστικές δυνάμεις στην Αλβανία.

   Η κορύφωση των προκλήσεων έγινε στις 15 Αυγούστου 1940. Στη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στο λιμάνι της Τήνου, στις 8.25’ πμ περίπου, πριν  γίνει η λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας, το ιταλικό υποβρύχιο[2] “Delfino” σε κατάδυση, τορπίλισε το καταδρομικό[3] “Έλλη” χτυπώντας το στο μηχανοστάσιο. Η φωτιά στις δεξαμενές καυσίμου και ο κίνδυνος έκρηξης επέβαλαν την εγκατάλειψη του πλοίου[4], που βυθίστηκε. Υπήρξαν 9 νεκροί και 24 τραυματίες. Άλλες 2 τορπίλες (που προορίζονταν για 2 επιβατηγά πλοία) αστόχησαν και χτύπησαν στο κρηπίδωμα του λιμανιού. Η ελληνική κυβέρνηση κράτησε μυστική την εθνικότητα του υποβρυχίου, μέχρι την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου.

Η Λαμία την περίοδο του ελληνο-ιταλικού πολέμου (Μέρος Α’)

Μελέτη

Πρόλογος

   Η δεκαετία του ’30 ήταν για τη Λαμία μια δραστήρια και δημιουργική περίοδος στους τομείς της βιοτεχνίας – βιομηχανίας, του εμπορίου, κοινωφελών έργων, πρόνοιας, εκπαίδευσης , πολιτισμού, κ.ά. Από το 1936-37 το καθεστώς Μεταξά επέβαλε τα δικά του χαρακτηριστικά, όπως και τους ανθρώπους στη διοίκηση. Ο διορισμένος δήμαρχος Νικ. Δουδουμόπουλος ήταν πολύ άξιος και απέδωσε σημαντικό έργο. Τα σύννεφα του πολέμου ήταν πλέον ορατά και το 42 Σύνταγμα Ευζώνων της Λαμίας ήταν έτοιμο.

  Η παρούσα εργασία θα παρουσιάσει πρώτα μια εικόνα της Λαμίας κατά το Μεσοπόλεμο και στη συνέχεια κατά την περίοδο του ελληνο-ιταλικού πολέμου από τον Οκτώβριο 1940 μέχρι τον Απρίλιο του 1941, με την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων. Όπως πάντα η παρουσίαση θα γίνει με συνοπτικό, αλλά και περιεκτικό τρόπο.

Κωνσταντίνος  Αθ. Μπαλωμένος

                  φυσικός

Από το Λυχνό Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1909-1914)

Προλεγόμενα

  Το Λυχνό είναι ένα μικρό χωριό της Φθιώτιδας, που παλιότερα υπαγόταν στο δήμο Υπάτης. Βρίσκεται μέσα στα έλατα και άλλα κωνοφόρα δέντρα, με θαυμάσιο κλίμα, αποτελώντας ένα όμορφο παραθεριστικό θέρετρο. Μαζί του είναι ο συνοικισμός Αλώνια και πολύ κοντά είναι η Ιερή Μονή του Αγάθωνα.

 

Ο Ι. Ν. Αγίων Αποστόλων Λυχνού

(η φωτογραφία ελήφθη από το http://www.lamia.gr

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ το Λυχνό. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 12 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2020.

Τα Στενά των Θερμοπυλών, το διαχρονικό πεδίο άμυνας των Ελλήνων

Μορφολογία

   Τα στενά των Θερμοπυλών διαμορφώθηκαν (κατά την αρχαιότητα) στην ανατολική απόληξη του Καλλίδρομου όρους. Σύμφωνα με τις αρχαίες μαρτυρίες (τον ιστορικό Ηρόδοτο) υπήρχαν τρία διαδοχικά στενά σε μήκος 9 χιλ., από τα ανατολικά στα δυτικά, τα οποία εντοπίζονται ακόμη και σήμερα.

Παλιά οχύρωση λόφου Κολωνού (τείχος Φωκέων)

   Βέβαια η περιοχή αυτή έχει σε μεγάλο βαθμό αλλοιωθεί σήμερα, λόγω των συνεχών αποθέσεων του ποταμού Σπερχειού και των παραποτάμων του, Δυρά (σημ. Γοργοπόταμος), Μέλα (σημ. Μαυρονεριών) και Ασωπού, που στην αρχαιότητα έρεαν παράλληλα. Έτσι, βόρεια των παλαιών στενών έχει σχηματιστεί μια εκτεταμένη πεδιάδα, πλάτους 5 χιλ.

   Στην είσοδο του μεσαίου στενού υπάρχουν θερμές πηγές και παχιές θειούχες αποθέσεις, ενώ λειτουργούν έως σήμερα ιαματικά λουτρά. Ανατολικά της εισόδου, στα 700 μ., υψώνεται λόφος, πάνω στον οποίο σώζονται λείψανα οχύρωσης. Στην περιοχή αυτή πρέπει να βρισκόταν το στενότερο σημείο της διόδου. Η οχύρωση αυτή εκτείνεται σε μήκος 100μ., έχει οδοντωτή κάτοψη και πλαισιώνεται από δύο τετράγωνους πύργους.  Το τείχος ταυτίζεται με το επονομαζόμενο από τον Ηρόδοτο ''φωκικό τείχος'' του 6ου αι. π.Χ.

Όταν η περιφερειακή αυτοδιοίκηση … κρύβεται

Κρίσεις-επικρίσεις

   Η ανακοίνωση στην πόρτα του κτιρίου, που πριν στέγαζε την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος και παλαιότερα τις υπηρεσίες της Νομαρχίας Φθιώτιδας (στην πλατεία Ελευθερίας) ήταν απλή και … διαφωτιστική :

“Λόγω των τρεχουσών εξελίξεων σχετικά με την εξάπλωση του κορονοϊού (COVID-19) το Επίτιμο Αυστριακό Προξενείο Στερεάς Ελλάδας διακόπτει προσωρινά την εξυπηρέτηση του κοινού. …”

   Με απλά λόγια, επιβεβαιώνει την παραχώρηση του ιστορικού κτιρίου, για Αυστριακό Προξενείο!

Κίμων Λάσκαρης, ο εμπνευσμένος αρχιτέκτονας και σκηνογράφος

Ένας πρωτοπόρος Λαμιώτης

Πρόλογος

Κίμων Λάσκαρις (1971)

(σκίτσο αυτοπροσωπογραφία)

   Όσο κι αν έψαξα στο Διαδίκτυο, δεν βρήκα φωτογραφία του Κίμωνα Λάσκαρη. Ίσως νέα προσπάθεια φέρει άλλο αποτέλεσμα. Ευτυχώς, που ο ίδιος έκανε θαυμάσια σκίτσα και σ’ ένα απ’ αυτά, αποδίδει τον εαυτό του (παρατίθεται).

   Τόσο η καταγωγή του από τη Λαμία, όσο και το σημαντικό αρχιτεκτονικό του έργο, που απετέλεσε την άλλη πρόταση στον εισαγόμενο νεοκλασικισμό των Βαυαρών, με παράλληλη ανάδειξη και μίξη με τη λαϊκή αρχιτεκτονική, ιδιαίτερα την περίοδο του Μεσοπολέμου 1930-40, που τον ανέδειξαν, αποτέλεσαν την αφορμή για να γίνει η παρούσα προσπάθεια.

   Η εργασία θα αποδοθεί με όσο γίνεται σύντομο, αλλά πάντα και περιεκτικό τρόπο.