Το Ορφανοτροφείο Θηλέων Λαμίας

Μετά από 75 χρόνια  προσφοράς

Πρόλογος

    Υπήρξε ένας ευεργέτης του τόπου μας, που τελευταία  επιθυμία του ήταν να δημιουργήσει Ορφανοτροφείο Θηλέων στη Λαμία. Ήταν ο Κωνσταντίνος Μουστάκας (1839-1899) που έγραψε στη διαθήκη του :

“ … ν’ άγορασθή οίκόπεδον είς τό άνατολικόν άκρον τής πόλεως Λαμίας καί ν’ άνεγερθή, έπ’ αύτού κατάστημα, όπερ νά χρησιμεύση ώς Όρφανοτροφείον τών Θηλέων τής πόλεως Λαμίας …”

   Τα χρήματα από τόκους που συγκεντρώθηκαν στη 10ετία του ’30 δεν έφταναν για το σκοπό αυτό. Έτσι η επιθυμία του δεν πραγματοποιήθηκε.

   Στα χρόνια της Κατοχής όμως ευαίσθητα άτομα της χριστιανικής ορθόδοξης εκκλησίας μας ίδρυσαν Ορφανοτροφείο Θηλέων στη Λαμία, που ανταποκρίθηκε εξαιρετικά στο σκοπό των δημιουργών του. Η προσπάθεια αυτή θα δοθεί στην παρούσα εργασία, με όσο γίνεται σύντομο, αλλά περιεκτικό τρόπο.

              Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                                 φυσικός

Από την Αρτοτίνα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1900-1927)

Προλεγόμενα

  Η Αρτοτίνα είναι ορεινό χωριό του νομού Φωκίδας, της πρώην επαρχίας Δωρίδας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.100-1.350 μ., στα Βαρδούσια, στους πρόποδες του βουνού Κόρακας.  Ήταν η πατρίδα του ήρωα Αθανασίου Διάκου και πολλών οπλαρχηγών του ’21, γνωστή ως καπετανοχώρι της Δωρίδας.

 

Η Αρτοτίνα (πανοραμική φωτογραφία από τη Βικιπαίδεια)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από την Αρτοτίνα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 176 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2020.

Ονομαστική καταγραφή υδρομύλων και μυλωθρών του νομού Φθιώτιδος

                      Προλεγόμενα

   Το υλικό αυτό προήλθε κυρίως από δύο βασικές πηγές :

(α) Την ανέκδοτη εκτεταμένη εργασία-μελέτη “Πρόγραμμα Καταγραφής & Αξιοποίησης Δεδομένων του Φθιωτικού Περιβάλλοντος”, των Κωνσταντίνου Μπαλωμένου, φυσικού και Κωνσταντίνου Στασινού, βιολόγου, που ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 1998, στη Λαμία.

(β) Την εξαιρετική εργασία “Φυσικές πηγές ενέργειας (υδροκίνηση στην επαρχία Φθιώτιδος)”, από τις Μαρία Π. Πολυμεροπούλου, Σταματία Γ. Πολυκανδριώτη και Ειρήνη Κ. Οικονόμου, που εκδόθηκε από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Φθιώτιδας, 1998, Λαμία.

   Αποτελεί συμπλήρωση της εργασίας με τίτλο “Υδροκίνηση στη Φθιώτιδα (μέχρι το τέλος του 20ού αι.”, που αναρτήθηκε την περίοδο 6-18 Μαρτίου 2018, σε Α’, Β’ και Γ’ μέρη, στο www.amfictyon.blogspot.gr

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

 ---

Βιογραφικά στεγασμένων εμπόρων της Λαμίας

μέχρι τα μέσα του 20ού αι.

Πρόλογος

   Σε συνέχεια της εργασίας με τίτλο “Στεγασμένοι έμποροι της Λαμίας, μέχρι τα μέσα του 20ού αι.”, και για όσους εμπόρους βρέθηκαν κάποια στοιχεία, θα δοθούν αναλόγως κάποια σύντομα βιογραφικά τους. Θα αποτελέσει ένα τρόπο για καλύτερη γνωριμία. Επίσης - όπου υπάρχει - θα δοθεί και φωτογραφία τους.

Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

               φυσικός

---

Βιογραφικά (σε αλφαβητική σειρά επωνύμων)

Γεώργιος Αμπλιανίτης (1876-1946): Γεννήθηκε στη Δίβρη. Από μικρός έμαθε την τέχνη του ράπτη και ήταν συγγενής με τον περίφημο ελληνοράπτη Κωνσταντίνο Αμπλιανίτη (1865-1950). Ήρθε στη Λαμία και άνοιξε εμπορικό κατάστημα με υφάσματα. Συνεταιρίστηκε με το συμπατριώτη του Επαμεινώνδα Δημ. Καραπατάκη (από τη Δίβρη) και από τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα είχε μεγάλο εμπορικό κατάστημα  με ανδρικά είδη, στην πλατεία Ελευθερίας (στη βόρεια γωνία, που δίπλα έχει σκαλάκια προς τα δημοτικά ουρητήρια). Το κατάστημα είχε τη φίρμα “Γεώργιος Αμπλιανίτης[1] & Επαμεινώνδας Καραπατάκης[2]”.

   Ήταν τότε οι μεγαλύτεροι έμποροι ανδρικών ειδών στη Λαμία. Έκαναν εισαγωγές από τη Σύρο, που ήταν μεγάλο λιμάνι και διαμετακομιστικό εμπορικό κέντρο.

   Ελλείπουν άλλα στοιχεία. Ο Γεώργιος Αμπλιανίτης πέθανε το 1946, σε ηλικία 70 ετών.

Νυκτερινή Σχολή Νέας Άμπλιανης Λαμίας

Κατά το σχολικό έτος 1954-55

   Γενικά

Κων/νος Καραχάλιος

   Στη Λαμία (για πρώτη φορά) συστάθηκε νυκτερινή Σχολή από την έναρξη του 1926, με πρωτοβουλία[1] του τότε Δημάρχου Ιωάν. Μακροπούλου. Σ’ αυτήν από την αρχή φοίτησαν 150 άποροι μαθητές. Ο επιθεωρητής και οι δάσκαλοι/δασκάλες προσφέρθηκαν και δίδασκαν δωρεάν. Ο Δήμος Λαμίας ενέκρινε τότε ποσό 4.000 δρχ. για τη λειτουργία της (βιβλία μαθητών, έξοδα καθαριότητας) για  τους 4 πρώτους μήνες του 1926.

   Πάντως ήταν μία μικρή έκπληξη, όταν μέσα στο αρχειακό υλικό του 6ου Δημοτικού Σχολείου Λαμίας βρέθηκαν και 3 Βιβλία της Νυκτερινής Σχολής Νέας Άμπλιανης. Δυστυχώς, δεν είχα κάποια προφορική μαρτυρία, από υπερήλικες κατοίκους της περιοχής. Δεν ήξεραν κι εκείνοι ότι λειτούργησε Νυκτερινή Σχολή και μάλιστα σε συνοικία της Λαμίας.

   Θυμίζουμε ότι, μέχρι τα προπολεμικά χρόνια, οι γονείς δεν ήθελαν τα κορίτσια να μάθουν γράμματα. Από μικρές ηλικίες βοηθούσαν στις δουλειές του σπιτιού. Έτσι, λίγα σχετικά κορίτσια κατάφερναν να τελειώσουν το Δημοτικό Σχολείο. Τα περισσότερα το εγκατέλειπαν στις πρώτες τάξεις, με απόφαση του πατέρα τους.

πρωτοπρεσβυτέρου Αγγέλου Ν. Αγγελή (1937 - 2020)

εις μνήμην

   Ήταν μια ήρεμη δύναμη, ένας γλυκός και φιλικός άνθρωπος που τίμησε ιδιαίτερα την ιεροσύνη του. Ο σημερινός θαυμαστός μεγαλοπρεπής Ι. Ν. της Αγίας Παρασκευής είναι αποτέλεσμα της μεγάλης πίστης και αφοσίωσης του μακαριστού πλέον π. Αγγέλου Αγγελή. Είναι το έργο ζωής του, που κοσμεί τη Νέα Άμπλιανη Λαμίας.

π. Άγγελος Αγγελής

  Γεννήθηκε το 1937 στη Χιλιαδού (Φιλιαδώνα) Δομοκού. Οι γονείς του ονομάζονταν Νικόλαος και Δήμητρα. Με τη συμβολή της ευλαβούς οικογένειας και την προσωπική του κλίση προς τον ιερατικό κλάδο, φοίτησε στο Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο του Βόλου και πήρε πτυχίο. Μετά, νυμφεύτηκε την Αγιούλα Παπαευσταθίου, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά (Νικόλαος, Δήμητρα).

   Από το μητροπολίτη Φθιώτιδος Δαμασκηνό Παπαχρήστου χειροτονήθηκε διάκονος (στις 20-4-1962) και αμέσως μετά πρεσβύτερος (στις 21-4-1962).

   Υπηρέτησε στην ενορία Μελιταίας από το 1962 μέχρι το 1973, οπότε αποσπάσθηκε προσωρινά στην ενορία Νέας Άμπλιανης Λαμίας ως τρίτος εφημέριος (μαζί με τους ιερείς Γεώργ. Γράββαλο και Κων. Στεφανή). Ακολούθησαν βραχύχρονες διαδοχικές αποσπάσεις στους Ι. Ν. Αγ. Νικολάου Λαμίας, Αγ. Δημητρίου Λαμίας και Αγ. Παρασκευής Λαμίας μέσα στο ίδιο έτος 1974.

   Την καταληκτική γι’ αυτόν ενορία της Αγ. Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας ως εφημέριος υπηρέτησε με αυταπάρνηση, μεγάλη ευσέβεια και αγάπη προς τους ανθρώπους, για 34 χρόνια, μέχρι το έτος 2008, που έγινε συνταξιούχος. Έλαβε και το οφίκιο του πρωτοπρεσβυτέρου. Συνολικά υπηρέτησε τον εκκλησιαστικό χώρο από το 1962 μέχρι το 2008, δηλ. για 46 χρόνια. Ακόμη και συνταξιούχος ήθελε και συμμετείχε στη Θεία Λειτουργία.

Από την Ανδράνοβα (Ασπρόπυργο) Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1895-1931)

 

Προλεγόμενα

  Η Ανδράνοβα είναι ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 825-940 μέτρων, στα νότια του νομού. Σ’ αυτό γεννήθηκε ο Άγιος Ρωμανός, ο οποίος μαρτύρησε το 1694 στην Κωνσταντινούπολη. Από το 1928 το χωριό μετονομάστηκε σε Ασπρόπυργος.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από την Ανδράνοβα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 188 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2020. 

Το χωριό Ανδράνοβα (πανοραμική φωτογραφία)

(η φωτογραφία ελήφθη από το www.AgrinioPress)