Από το Γαλαξίδι, μετανάστες στην Αμερική (1886-1927), Μέρος Β’

συνέχεια από το α’ μέρος

vii. Λιγότεροι μετανάστες στο 1908

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν μόνο 3 ταξίδια (2 ομαδικά και 1 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 10 άτομα του Γαλαξιδιού. Πιο αναλυτικά :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1908 αριθμούσε τέσσερα άτομα, τους : Ευστ. Γονιό, Βασ. Λαγό, Μιχ. Μιχόπουλο και Πέτ. Σκούρτη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 10 Μαΐου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Moraitis” και στις 27 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Ευστάθιος Γονιός ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Με 10 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Μπράνσβικ (Brunswick) της Τζώρτζια, όπου ήταν ο θείος του Γεώργιος Λάιος.

·         Ο Βασίλειος Λαγός ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαλαξίδι λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 10 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Ρόμπαπας.

·         Ο Μιχαήλ Μιχόπουλος ήταν 42 ετών και παντρεμένος. Η σύζυγός του στην πατρίδα λεγόταν Βηθλεέμ. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Μπράνσβικ της Τζώρτζια, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Γεώργιος Λάιος.

·         Ο Πέτρος Σκούρκης[1] (Scourkis) ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ασήμω. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά εργάτη, ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Ρόμπαπας.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1908 έγινε από τον Ηλία Μακρή. Στις 28 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Oceania” και στις 16 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του στο Γαλαξίδι λεγόταν Ζαχαρίας[2]. Με 10 $ για τα αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Πόρτσμουθ της Βιρτζίνια, όπου είχε ένα φίλο[3].

Από το Γαλαξίδι, μετανάστες στην Αμερική (1886-1927)

Προλεγόμενα

   Το Γαλαξίδι (ή Γαλαξείδι) είναι ευρύτερα πολύ γνωστό για τη σημαντική ναυτιλία που ανέπτυξε στο 19ο αιώνα καθώς και για τη γραφικότητά του. Είναι μια παραθαλάσσια κωμόπολη, με αρκετά σημαντική ιστορία.

Το Γαλαξίδι (φωτογραφία από το Διαδίκτυο)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν απ’ αυτό. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 349 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2018.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 113 μεταναστευτικά ταξίδια (αρκετοί μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 349 μετανάστες. Δεν κατάγομαι από το Γαλαξίδι, αλλά το έχω επισκεφθεί. Επειδή δεν ξέρω επώνυμα όσων είναι όντως Γαλαξιδιώτες, κατέγραψα ως μετανάστες από το Γαλαξίδι, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτό.

Τα Λουτρά Υπάτης

Ιαματικές πηγές Φθιώτιδας

Εισαγωγή

   Οι θερμοπηγές είναι αποτέλεσμα γεωλογικών μεταβολών στη φύση. Συνοδεύονται από άλλα γεωλογικά φαινόμενα, όπως ρήγματα, σεισμούς και ορογενέσεις. Η θερμοπηγή στην περιοχή Υπάτης έγινε σε προϊστορικά χρόνια. Δεν είναι βέβαιο, ότι για πρώτη φορά τα νερά ανέβλυσαν το έτος 427 π.Χ., ως αποτέλεσμα του μεγάλου[1] και καταστροφικού σεισμού (με επίκεντρο τη Σκάρφεια Λοκρίδας.

Υδροθεραπευτήριο Υπάτης

  Οι αρχαίοι κάτοικοι είχαν από πολύ νωρίς επισημάνει τις θεραπευτικές ιδιότητες αυτών των θερμοπηγών και τις ονόμασαν ιαματικές. Γύρω από την πηγή της Υπάτης, υπήρχε κυκλικό κτίσμα που διαβρώθηκε και πέτρες σε μορφή κλίμακας (σκάλας) ως είσοδος για τους λουόμενους. Βρέθηκε αρχαία επιγραφή “ΑΦΡΟΔΙΤΗ”, του 4ου αι., που είναι απόδειξη αφιέρωσης στη θεά. Επίσης, αρχαία μαρμάρινη επιγραφή που γράφει : "ΛΗΘΗΝ Τ' ΟΠΙΣΘΕΝ ΟΣ ΙΘΙ ΕΛΕΥΣΕΤΑΙ", δηλ. "όποιος έρθει εδώ, ξεχνάει".

   Στη θέση Βαρκά (κοντά στο σημερινό οικισμό) βρέθηκε παλαιοχριστιανική βασιλική με κατακόμβες, αλλά και λουτρώνας με σπουδαία ψηφιδωτά του 5ου-6ου αιώνα.

   Μεγαλύτερη χρήση των πηγών αυτών έγινε από τα ρωμαϊκά χρόνια (2ο αιώνα π.Χ.) μέχρι και το 19ο αι., αλλά με εμπειρικό τρόπο. Την περίοδο του Μεσαίωνα, δεν υπάρχουν πληροφορίες για τη λουτροπηγή Υπάτης. Πάντως, σε αφήγηση γεγονότων του έτους 1304, αυτή μνημονεύεται από το Φράγκο χρονογράφο του Βιβλίου της Κουγκέστας.

   Στην παρούσα εργασία, θα παρουσιαστεί το ιστορικό της Λουτροπηγής Υπάτης, με όσο γίνεται σύντομο, αλλά περιεκτικό τρόπο.

Οι φυλακές της Λαμίας

Ιστορική αναδρομή

Πρόλογος

Οι Φυλακές Λαμίας (από την οδό Παπακυριαζή)

  Είναι ένα δυσάρεστο θέμα, αλλά απαραίτητο στην κοινωνία, για τα παραβατικά άτομα των νόμων, για τα οποία - μετά την κρίση της Δικαιοσύνης - επιβάλλεται να υποστούν την ανάνηψη μέσω του σωφρονιστικού συστήματος.

   Παρά τα περιορισμένα σχετικά στοιχεία, θα αποδοθεί το θέμα με όσο γίνεται σύντομο αλλά περιεκτικό τρόπο.

Στη μνήμη του πατέρα μου

  Ομιλία στις 27 Οκτωβρίου 2018 της Αιμιλίας-Αλεξάνδρας Κ. Κρητικού, μετά το ετήσιο μνημόσυνο του πρώην δημάρχου Μακρακώμης Κώστα Κρητικού, στην τιμητική εκδήλωση του Δήμου Μακρακώμης, για μετονομασία μιας οδού.

---

  Θα ήθελα να ευχαριστήσω ειλικρινά τη δημοτική αρχή για την τιμή που επιφυλάξατε στον πατέρα μου να χαρίσετε το όνομά του στον δρόμο που περπατούσε κάθε μέρα για να φτάσει στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, στην πλατεία της Μακρακώμης. Σε αυτή την πλατεία για την οποία σκέφτομαι ότι δεν συμβολίζει μόνο το κέντρο της ζωής αυτού του τόπου, αλλά με έναν τρόπο που θα ήθελα να περιγράψω, το κέντρο αναφοράς της ζωής του πατέρα μου. Και να πώς.

Ημέρες αποχώρησης των Γερμανών από τη Λαμία (17 και 18 Οκτωβρίου 1944)

Μικρό χρονικό

 

του Κωνσταντίνου Αθαν. Μπαλωμένου

                  φυσικού

Πρόλογος

Γιώργος Γεωργουλόπουλος

(φωτ. 2014, Κ.Α.Μ.)

   Ήταν 28 Ιουνίου 2014, στην καφετέρια “Εντελβάις” στα Γαλανέικα. Συναντήθηκα με τον αείμνηστο Γιώργο Γεωργουλόπουλο (1923-2016) και κάναμε για ευχάριστη συζήτηση κυρίως για την παλιότερη Λαμία. Τότε, ζήτησα από το Γιώργο (συνοπτικά Γ. Γ.) να μου αφηγηθεί τι ακριβώς έκανε την παραμονή και την ημέρα της αποχώρησης των Γερμανών από τη Λαμία (στις 17 & 18 Οκτωβρίου 1944). Την απάντησή του κατέγραψα με όση ακρίβεια γινόταν. Αποτελεί μια σημαντική μαρτυρία και δημοσιεύεται με την ευκαιρία της επετείου. Ο Γιώργος, το 1944, ήταν 19 ετών και δούλευε στην Ηλεκτρική Εταιρία Λαμίας ως βοηθός ηλεκτρολόγος, όπου επίσης εργαζόταν και ο αδελφός του Κώστας, ως μηχανικός.

    Στην παρούσα συνέντευξη “μιλάει” ο ίδιος ο Γ.Γ. Η αφήγηση ακολουθεί αμέσως :

Βιβλίο “Η ΝΕΑ ΑΜΠΛΙΑΝΗ ΛΑΜΙΑΣ”

Ομιλία στις 14 Οκτωβρίου 2018, στην εκδήλωση

κατά την παρουσίαση του ομώνυμου βιβλίου

   Από τα προεπαναστατικά χρόνια της Ελλάδος και σε όλη τη διάρκεια του 19ου αι., η πόλη της Λαμίας οριζόταν με κατοικίες στις πλαγιές των λόφων Κάστρου και Αγ. Λουκά και στον ενδιάμεσο χώρο. Στα νότια της περιοχής αυτής ήταν μόνο κτήματα, χωρίς κατοικίες. Νοτιότερα, τα στάσιμα νερά, κυρίως από την υπερχείλιση του Σπερχειού, παρέμεναν πηγή ελονοσίας.

Κωνστ. Αθ. Μπαλωμένος

   Προερχόμενοι από το χωριό Άμπλιανη Ευρυτανίας,  όπου είχαν πετρόκτιστα σπίτια, σε μια περιοχή με σημαντικά βοσκοτόπια στις πλαγιές της Σαράνταινας, αλλά με βαρείς χειμώνες, οι νομάδες κτηνοτρόφοι αναζήτησαν τόπους για χειμαδιά. Ένα τμήμα αυτών επέλεξε την κοιλάδα του Σπερχειού, ενώ άλλοι προτίμησαν την περιοχή Μεσολογγίου. Από τα τέλη Οκτωβρίου οι οικογένειες έστηναν τις καλύβες τους, στα νότια της Λαμίας, σε σημεία που τους εξυπηρετούσαν, ώστε τα κοπάδια τους να είναι σχετικά κοντά σε βοσκοτόπια.

   Οι άνδρες είχαν τον έλεγχο του κοπαδιού, έκαναν συμφωνίες με τους “αφεντάδες” (δηλ. ιδιοκτήτες) για τα βοσκοτόπια, με κρεοπώλες για τα σφάγια και τους τυροκόμους για το γάλα. Οι γυναίκες είχαν όλα τα άλλα. Φρόντιζαν το νοικοκυριό, τα παιδιά, το φαγητό, κλπ., αλλά παράλληλα βοηθούσαν στο καθάρισμα  του χώρου των ζώων και στο άρμεγμα. Πριν ξημερώσει, παρέες γυναικών με τα μουλάρια πήγαιναν στα ριζά του Καλλιδρόμου για ξύλα και επιστρέφοντας τα πουλούσαν στην πόλη. Μαζί έφερναν αγριολάχανα και πιτολάχανα, που επίσης πουλούσαν στα σπίτια. Με τον τρόπο αυτό έφερναν και χρήματα στην οικογένεια. Με τις χαρακτηριστικές άσπρες μαντίλες τους, είχαν πάντα στα χέρια τις ρόκες και παράλληλα έγνεθαν ασταμάτητα σε όλη τη διαδρομή. Στο χωριό Άμπλιανη είχαν αργαλειούς και εκεί το καλοκαίρι έφτιαχναν τα μάλλινα υφάσματα και μετά τα ρούχα όλης της οικογένειας. Η υπόλοιπη παραγωγή σε μάλλινα, μπορούσε να πουληθεί. Η μεγάλη εργατικότητα των γυναικών της Άμπλιανης είναι ταυτόσημη με τη λέξη “Αμπλιανίτισσα”.