Η κατασκευή και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου “Χάνι της Γραβιάς” (1888)

 

Πρώτη απόδοση τιμής στον αγώνα του 1821

Εισαγωγή

Η προτομή

   Την Κυριακή 29 Μαΐου 1888, εξήντα επτά χρόνια μετά τη γνωστή μάχη στο πλινθόκτιστο χάνι, από το βασιλιά Γεώργιο Α’, εγκαινιάστηκε στη Γραβιά μνημείο, στον ίδιο χώρο όπου υπήρχε το χάνι.

   Το γεγονός γνώρισε ευρύτατη κάλυψη στον τύπο της εποχής και προβλήθηκε στο σύνολο σχεδόν των ελληνόφωνων εφημερίδων της Ελλάδας αλλά και του παροικιακού ελληνισμού. Στην παρούσα εργασία, θα παρουσιαστεί όλο το ιστορικό της κατασκευής του Μνημείου, αλλά και τα εγκαίνια αυτού, που ήταν οφειλόμενη τιμή στον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τα 120 παλικάρια τα οποία έδωσαν ένα σπάνιο αγώνα, μέσα σ’ ένα ταπεινό χάνι.

   Το αναγκαίο ιστορικό υλικό είχε δημοσιευτεί σε 23 εφημερίδες την περίοδο Μαΐου και Ιουνίου του 1888. Η βοήθεια του Σωτ. Αλεξοπούλου είναι πολύ σημαντική. Στην παρούσα εργασία έγινε η σύνθεση του υλικού αυτού, ώστε να αποτελεί ιστορικό ανάγνωσμα. Ελπίζω αυτό να αποδόθηκε.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                      φυσικός

 

Αναμονή συνοδού ασθενούς … στο κρύο

 

Στο Νοσοκομείο Λαμίας

 

Αναμονή συνοδού ασθενούς … στο κρύο

    Τον υπερήλικα ασθενή 96 ετών, με συνοδό την επίσης υπερήλικη 93 ετών μετέφερε το νοσοκομειακό στα Επείγοντα του Νοσοκομείου Λαμίας. Τον ασθενή ανέλαβε το ιατρικό προσωπικό του Τμήματος. Ήταν βράδυ της περασμένης Παρασκευής 8 Οκτωβρίου 2021, μετά από βροχερή ημέρα, με αρκετή υγρασία και μειωμένη θερμοκρασία. 

Από το Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1938)

Προλεγόμενα

   Το Μεγάλο Χωριό είναι το πολύ γνωστό ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 720 μέτρων, μέσα σε πυκνό δάσος από έλατα, στις πλαγιές του όρους Καλιακούδα. Είναι παραδοσιακός οικισμός με αρκετά πετρόκτιστα πανέμορφα δίπατα σπίτια. Ήταν έδρα του καποδιστριακού δήμου Ποταμιάς, μέχρι το 2010.

   Η παρούσα εργασία αναφέρεται στη μετανάστευση προς την Αμερική στο πρώτο τρίτο του 20ού αι. και πριν το Β’ Παγκ. Πόλεμο. Το σημαντικό εύρημα αυτής είναι ότι εντόπισε μετανάστη του χωριού, που από την Κωνσταντινούπολη, πήγε μετά στην Αμερική.

 

Άποψη του Μεγάλου Χωριού (φωτ. Μαρ. Χαραλαμπόπουλος)

Βίαιοι θάνατοι στη Λαμία κατά την Κατοχή και τον Εμφύλιο

Από Βιβλία Ιερών Ναών της Λαμίας

 

Πρόλογος

   Ήταν οι πλέον ταραγμένες περίοδοι της χώρας μας στα μέσα σχεδόν του 20ού αι. Η ζωή του ελληνικού λαού δυσκολεύτηκε πολύ και μπορούσε να χαθεί κάθε στιγμή. Ο κίνδυνος του κακού βέβαια ενυπάρχει κάθε στιγμή, ακόμη και στην καθημερινή ζωή, με ατυχήματα. Η κυκλοφορία αυτοκινήτων πρόσθεσε επιπλέον κίνδυνο και θανάτους.

   Εδώ όμως προστέθηκαν βομβαρδισμοί, συλλήψεις πατριωτών για αντίποινα στη δράση της Εθνικής Αντίστασης, αλλά και θανατηφόρα όπλα (χειροβομβίδες, νάρκες, κλπ.). Χάθηκαν αρκετά παιδιά και έφηβοι από την έκρηξη παρατημένων χειροβομβίδων.

   Στην παρούσα εργασία εντοπίστηκαν 133 περιστατικά βίαιων θανάτων, από τα οποία τα 31 ήταν παιδιά μέχρι 15 ετών. Σημαντικός είναι ο αριθμός, όσων φονεύτηκαν στις μάχες του Εμφυλίου, οι περισσότεροι των οποίων κατάγονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

   Η γραφή αυτή δεν θέλει να αναμοχλεύσει την αντιπαλότητα του Εμφυλίου, αλλά να αποδώσει τη σκληρή πλευρά με αναίτια θύματα, μιας περιόδου, που δεν πρέπει  να ξανάρθει ποτέ.

   Η εργασία θα παρουσιαστεί με όσο γίνεται σύντομο, αλλά και περιεκτικό τρόπο.

                   Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                                         φυσικός

 

Ο Ουώλτερ Πάκαρντ περιγράφει την ελληνική εμπειρία του

Χρόνια ελληνικού Εμφυλίου και μετά

Πρόλογος

 

   Ήταν ένας 65χρονος Αμερικανός γεωπόνος, με μεγάλη εμπειρία στις αρδεύσεις που εργάστηκε σε πολλές  χώρες. Ήρθε στην Ελλάδα στα πλαίσια της αμερικανικής Αποστολής (Σχέδιο Μάρσαλ) για τα μη παραγωγικά[1] εδάφη, με σκοπό να τα κάνει γόνιμα, σε όσο γίνεται μεγαλύτερη έκταση.

  Ο Ουώλτερ Πάκαρντ επέλεξε τα χωράφια της Ανθήλης Φθιώτιδας. Από το Φεβρουάριο του 1949, εργάστηκε μαζί με τους ντόπιους και με οδηγό τις γνώσεις του και χρηματοδότηση του Σχεδίου Μάρσαλ, υλοποίησε το όνειρό τους, με αποτέλεσμα από τον πρώτο χρόνο αυτά τα χωράφια να γίνουν γόνιμοι και παραγωγικοί ορυζώνες.

  Παρέμεινε στην Ελλάδα από το 1948, στα σκληρά χρόνια του ελληνικού Εμφυλίου, μέχρι το 1954, που αποχώρησε. Η περιγραφή της ζωής του στην Ελλάδα έχει ενδιαφέρον, επειδή - παράλληλα με το σημαντικό έργο του - αναδεικνύει το ευρύτερο κλίμα (πολιτικό, οικονομικό), τις επιλογές στα πολλά αντικείμενα έργων που είχε να κάνει η αμερικανική αποστολή (υποδομές, ηλεκτρική ενέργεια, κλπ.), αλλά και οι απλές ανθρώπινες σχέσεις με επίσημα και ανεπίσημα άτομα.

   Το υλικό αυτό προήλθε από συνέντευξη που έδωσε ο Ουώλτερ Πάκαρντ το 1970  και έχει καταγραφεί από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (Βιβλιοθήκη Bancroft του Μπέρκλεϋ).

Από τη Μουσουνίτσα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1914)

Προλεγόμενα

 

   Είναι ένα ορεινό χωριό, σε υψόμετρο 1.050 μ., που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του όρους Βαρδούσια, στο νομό Φωκίδας. Το πλήρες όνομά της ήταν Άνω Μουσουνίτσα. Έγινε ευρύτερα γνωστή, επειδή ήταν το χωριό καταγωγής του ήρωα της Αλαμάνας Αθανασίου Διάκου. Προς τιμήν του, από το 1959, το χωριό μετονομάστηκε σε Αθανάσιο Διάκο.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τη Μουσουνίτσα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 27 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2021. 

Η προτομή του Αθαν. Διάκου στη Μουσουνίτσα (φωτ. Σπ. Σαλαμούρα)

 

Η θυσία του Θανάση Διάκου στην ποίηση και σε άλλες μορφές τέχνης

Πρόλογος

Θανάσης Διάκος

    Ο αγώνας του Διάκου στην Αλαμάνα και η θυσία του έγιναν πηγή έμπνευσης στο λογοτεχνικό και ευρύτερο καλλιτεχνικό χώρο. Από τη λαϊκή μούσα που τον ύμνησε, ακολούθησε η έντεχνη μορφή (λογοτεχνία, ποίηση, εικαστικές τέχνες, θέατρο, κ.ά.), που δίκαια τον έφεραν σε μορφή θρύλου.

   Η παρούσα εργασία είναι μια μερική - κατ’ ανάγκην - απόδοση τίτλων των έργων, που αναφέρονται στον αγώνα και τη θυσία του Διάκου, στην ποίηση και σε άλλες μορφές τέχνης. Συνοδεύονται από μικρά αντιπροσωπευτικά δείγματα των έργων αυτών. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι λογοτέχνες, εικαστικοί καλλιτέχνες, κλπ. που έχουν έργα με αναφορά  στο Θανάση Διάκο. Δεν υπήρξε καμία σκέψη να αποκλειστούν.

   Τιμή και αιώνια δόξα στον εθνομάρτυρα ήρωα της Αλαμάνας.

 Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

               φυσικός