Η θυσία του Θανάση Διάκου στην ποίηση και σε άλλες μορφές τέχνης

Πρόλογος

Θανάσης Διάκος

    Ο αγώνας του Διάκου στην Αλαμάνα και η θυσία του έγιναν πηγή έμπνευσης στο λογοτεχνικό και ευρύτερο καλλιτεχνικό χώρο. Από τη λαϊκή μούσα που τον ύμνησε, ακολούθησε η έντεχνη μορφή (λογοτεχνία, ποίηση, εικαστικές τέχνες, θέατρο, κ.ά.), που δίκαια τον έφεραν σε μορφή θρύλου.

   Η παρούσα εργασία είναι μια μερική - κατ’ ανάγκην - απόδοση τίτλων των έργων, που αναφέρονται στον αγώνα και τη θυσία του Διάκου, στην ποίηση και σε άλλες μορφές τέχνης. Συνοδεύονται από μικρά αντιπροσωπευτικά δείγματα των έργων αυτών. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι λογοτέχνες, εικαστικοί καλλιτέχνες, κλπ. που έχουν έργα με αναφορά  στο Θανάση Διάκο. Δεν υπήρξε καμία σκέψη να αποκλειστούν.

   Τιμή και αιώνια δόξα στον εθνομάρτυρα ήρωα της Αλαμάνας.

 Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

               φυσικός

  

Από τη Γιαννιτσού Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1921)

 

Προλεγόμενα

   Υπάρχουν δύο οικισμοί, η Παλαιά Γιαννιτσού, σε υψόμετρο 950 μ. και η Νέα Γιαννιτσού, σε υψόμετρο 430 μ. στην κορυφογραμμή και στην πλαγιά της Όθρυος. Διοικητικά ανήκουν στο δήμο Μακρακώμης.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τη Γιαννιτσού. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 44 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2021.

Νέα Γιαννιτσού– Η πλατεία και η εκκλησία του χωριού (Από mapio.gr)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 26 μεταναστευτικά ταξίδια  πλοίων (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 44 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από τη Γιαννιτσού, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν ή κατοικούσαν σ’ αυτήν.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να δήλωσαν άλλον τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Μακρακώμη, Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

Καταγωγή, απασχόληση και επαγγέλματα των κατοίκων της ενορίας του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Λαμίας (κατά την περίοδο 1929-1965)

Μελέτη

 

Προλεγόμενα

   Η αναζήτηση των κοινωνικών χαρακτηριστικών της Λαμίας τόσο στα χρόνια του Μεσοπολέμου, όσο και στα αμέσως μεταπολεμικά, αφού καλύφθηκαν (με προηγούμενες εργασίες) οι ενοριακές ζώνες των Αγίων Θεοδώρων, του Αγίου Νικολάου, της Παναγίας Δέσποινας και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (ή Ευαγγελίστριας, όπως είναι πιο γνωστή) οδηγεί υποχρεωτικά στη ζώνη του Ι. Ν. του Αγίου Δημητρίου. Είναι το τελευταίο κομμάτι του παζλ που λείπει. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που παρουσιάζει είναι ότι:

(α) γεωγραφικά αποτελεί το νότιο τμήμα της πόλης Λαμίας, μέχρι το ύψος της σιδηροδρομικής γραμμής.

(β) καλύπτει με το αρχειακό υλικό των βιβλίων του Ι. Ναού της, τη σχετικά νεότερη περίοδο 1929-1965.

    Όπως και στην προηγούμενη εργασία[1], θα παρουσιαστεί μόνο ένα τμήμα της εργασίας για τη ζώνη της ενορίας αυτής. Θα μελετηθούν η Καταγωγή και η Απασχόληση-Επαγγέλματα των ανθρώπων που έζησαν και τελεύτησαν σ’ αυτήν.

    Από το σύνολο των 799 ατόμων, μελετήθηκαν 383 άτομα, από τα οποία τα 306 απετέλεσαν το ενεργό δυναμικό της. Για 33 άτομα απ’ αυτά, για τα οποία βρέθηκαν περισσότερα στοιχεία, έγινε επιπλέον παρουσίαση της δραστηριότητάς τους, με τη μορφή μικρού βιογραφικού.

Λοιμώδη νοσήματα στη Λαμία

Στα παλιότερα χρόνια

 

   Εισαγωγή

 

   Οι ασθένειες έχουν μια ιστορία και κάθε εποχή έχει τις “δικές της” ασθένειες. Μερικές απ’ αυτές υπάρχουν ήδη από την προϊστορική εποχή ή από την Αρχαιότητα. Αυτό το γνωρίζουμε από ίχνη τους που ανευρέθηκαν σε οστά στις ανασκαφές. Βέβαια οι ασθένειες βιώνονται διαφορετικά σε κάθε εποχή, εφόσον αλλάζουν οι κοινωνικές συνθήκες (που εξαρτώνται από τις οικονομικές), αλλά και από την εξέλιξη της παθολογίας των ασθενειών και την αντίσταση στους οργανισμούς.

    Οι επιδημίες αποτελούσαν τις κυρίαρχες ασθένειες  στην κοινωνία, για πολλούς αιώνες.  Από το μεγάλο αριθμό θανάτων που προκαλούσαν, άλλαζαν δημογραφικά μια επαρχία ή μια χώρα. Έτσι η μαύρη πανώλη από το 1347 προκάλεσε 26 εκατ. θανάτους. Από τον 6ο  αι. εμφανίστηκε η λέπρα, που κορυφώθηκε το 13ο αι. και εξαλείφθηκε στη συνέχεια. Στο τέλος του 15ου  αι. εμφανίστηκε στην Ευρώπη η σύφιλη. Μη λησμονούμε την ελονοσία με πολλά θύματα, τη φυματίωση, τον τύφο, τον τυφοειδή πυρετό, τον κοκίτη, την ιλαρά, τη δυσεντερία, τη διφθερίτιδα, κ.ά. πολύ θανατηφόρες στα παλιότερα χρόνια. Τον 19ο αι., ενώ είχε εξαλειφθεί στην Ευρώπη η πανώλη, ήρθε η χολέρα από την Ασία (με εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους).