"Τη μάνα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ
Ψηλά που με νανούριζες καημένo Καρπενήσι!
Τρανά πλατάνια ξεδιψούν στις βρύσες με το κρύο νερό
Σαρακατσάνα ροβολάει και πάει για να γεμίσει.

Με κρουσταλλένια σφυριχτά, σε λόγγους φεύγουν σκοτεινούς
κοτσύφια και βοσκόπουλα με τα λαμπρά τα μάτια,
νερά βροντούνε στο γκρεμό και πάνε προς τους ουρανούς
ίσια κι ορθά, σαν την ψυχή της Ρούμελης, τα ελάτια..."

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Κυλιόμενο

31/5/20

Κίμων Λάσκαρης, ο εμπνευσμένος αρχιτέκτονας και σκηνογράφος




Ένας πρωτοπόρος Λαμιώτης






Πρόλογος


Κίμων Λάσκαρις (1971)
(σκίτσο αυτοπροσωπογραφία)
   Όσο κι αν έψαξα στο Διαδίκτυο, δεν βρήκα φωτογραφία του Κίμωνα Λάσκαρη. Ίσως νέα προσπάθεια φέρει άλλο αποτέλεσμα. Ευτυχώς, που ο ίδιος έκανε θαυμάσια σκίτσα και σ’ ένα απ’ αυτά, αποδίδει τον εαυτό του (παρατίθεται).
   Τόσο η καταγωγή του από τη Λαμία, όσο και το σημαντικό αρχιτεκτονικό του έργο, που απετέλεσε την άλλη πρόταση στον εισαγόμενο νεοκλασικισμό των Βαυαρών, με παράλληλη ανάδειξη και μίξη με τη λαϊκή αρχιτεκτονική, ιδιαίτερα την περίοδο του Μεσοπολέμου 1930-40, που τον ανέδειξαν, αποτέλεσαν την αφορμή για να γίνει η παρούσα προσπάθεια.
   Η εργασία θα αποδοθεί με όσο γίνεται σύντομο, αλλά πάντα και περιεκτικό τρόπο.


22/5/20

Κωνσταντίνος Δημ. Τσιφτσής


Συμβολή στη μνήμη των ηρώων του 1940



   Ο Κωνσταντίνος Τσιφτσής[1] γεννήθηκε στην Άμπλιανη το 1914. Ο πατέρας του Δημήτριος Νικ. Τσιφτσής (1889-1966) ήταν κτηνοτρόφος  (“βλαχοποιμήν το επάγγελμα”, έγραφαν τότε στα συμβόλαια) και βέρος Αμπλιανίτης. Είχε παντρευτεί τη Γιαννούλα[2] Τάσου Αλεξανδροπούλου κόρη γιατρού απ’ το Μεσολόγγι.
Κων/νος Δημ. Τσιφτσής
   Παιδιά του Δημητρίου και της Γιαννούλας Τσιφτσή ήταν με τη σειρά : ο Νικόλαος (που έγινε βοσκός), ο Σπύρος (που έγινε δικηγόρος (στη θέση του νεκρού ήρωα αδελφού του), η Παναγιώτα (ή Παναγιού), η Ευμορφία (ή Μόρφω), ο Κωνσταντίνος (τελειόφοιτος της Νομικής και ήρωας της Αλβανίας) και η Αλεξάνδρα. Άλλα τρία κορίτσια  πέθαναν μικρά.
   Ο Κωνσταντίνος ήταν χαρισματικό παιδί. Βοηθούσε στα ζώα και παράλληλα διάβαζε. Έπαιρνε τα γράμματα. Κάθε άνοιξη όλη η οικογένεια έφευγε απ’ τα χειμαδιά στη Λαμία (όπου είχαν την καλύβα και το μαντρί) – η περιοχή αργότερα ονομάστηκε Νέα Άμπλιανη – μαζί με το κοπάδι και μετά από τρεις μέρες (με τα πόδια) έφταναν στην Άμπλιανη Ευρυτανίας (Σταυροπήγιο). Θα γύριζαν πίσω τον Οκτώβριο. Εκεί, στην Άμπλιανη συναντιόνταν οι Ζ(η)τούνηδες (Λαμιώτες) με τους Ζγαρίληδες (έτσι έλεγαν τους Μεσολογγίτες), όλοι κτηνοτρόφοι και με συγγενικές σχέσεις μεταξύ τους.

19/5/20

Ο ανδριάντας του Αθανασίου Διάκου στη Λαμία


Μια πολύχρονη περιπέτεια



Πρόλογος

Αθαν. Διάκος
  Στα χρόνια του Όθωνα, δόθηκαν για πρώτη φορά ονομασίες στις τότε αδιαμόρφωτες και χωμάτινες πλατείες της Λαμίας. Η κεντρική ονομάστηκε πλατεία Όθωνος (μετά Ελευθερίας) και η άλλη πλατεία Διάκου, τιμώντας τον ήρωα της Αλαμάνας. Το 1858, με δήμαρχο Λαμίας τον Δήμο Παπαβασιλείου, στην Α’ Συνεδρίαση[1] του Δημοτικού Συμβουλίου αποφασίστηκε :
Η από πλατείας Όθωνος αρχομένη οδός και διερχομένη δια της πλατείας Διάκου μέχρι του Τρουμπέ, ονομάζεται οδός Διάκου”.
   Το 1843, το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας, με δήμαρχο το Γεώργιο Π. Χαλμούκο ή Χαλμουκόπουλο, εξέδωσε Ψήφισμα[2] για τον ήρωα της Αλαμάνας Αθανάσιο Διάκο, με το οποίο αποφάσιζε να αναζητηθούν τα λείψανα του ήρωα και η πόλη να τον τιμήσει με ανάλογο μνημείο. Ούτε τάφος βρέθηκε, ούτε μνημείο στήθηκε τότε.


3/5/20

Από τη Μενδενίτσα Λοκρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1920)



Προλεγόμενα

  Η Μενδενίτσα (γνωστή και ως Βοδονίτσα, στα χρόνια του Μεσαίωνα) είναι χωριό στο όρος Καλλίδρομο, σε υψόμετρο 560 μ. Ήταν έδρα της Μαρκιωνίας της Μενδενίτσας στο Μεσαίωνα, με έδρα επισκόπου. Χαρακτηριστικό είναι το Φραγκικό Κάστρο της. Στην Τουρκοκρατία ήταν διοικητική έδρα (καζά), που ανήκε στον πασά της Χαλκίδας. Στα ελεύθερα χρόνια ήταν κεφαλοχώρι της Δυτικής Λοκρίδας. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1943 την έκαψαν τελείως οι Γερμανοί κατακτητές.

Η Μενδενίτσα (πίνακας της Ιωάννας Ξέρα)
(η φωτογραφία ελήφθη από την ιστοσελίδα : https://chronographiae.wordpress.com)
   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τη Μενδενίτσα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 83 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Μάιο του 2020.