"Τη μάνα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ
Ψηλά που με νανούριζες καημένo Καρπενήσι!
Τρανά πλατάνια ξεδιψούν στις βρύσες με το κρύο νερό
Σαρακατσάνα ροβολάει και πάει για να γεμίσει.

Με κρουσταλλένια σφυριχτά, σε λόγγους φεύγουν σκοτεινούς
κοτσύφια και βοσκόπουλα με τα λαμπρά τα μάτια,
νερά βροντούνε στο γκρεμό και πάνε προς τους ουρανούς
ίσια κι ορθά, σαν την ψυχή της Ρούμελης, τα ελάτια..."

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Κυλιόμενο

30/11/21

Το σαμποτάζ στη σήραγγα Κούρνοβου – Μυθεύματα και αλήθεια

 

Βιβλιοπαρουσίαση

 

   Κάθε αλήθεια περνάει από τρία στάδια. Πρώτα γελοιοποιείται. Μετά βρίσκει σφοδρή αντίδραση. Και τέλος θεωρείται αυτονόητη.

Arthur Schopenhauer, Γερμανός φιλόσοφος

   Πρόλογος

    Στις αρχές Ιανουαρίου 2016 κυκλοφόρησε το βιβλίο “ΚΟΥΡΝΟΒΟ, η απομυθοποίηση ενός σαμποτάζ”, του Νίκου Κ. Τσίτσα. Σ’ αυτό ο συγγραφέας επανέφερε στη δημοσιότητα και ανέδειξε - με παράθεση όλων των σχετικών δημοσιευμάτων - την ανατίναξη της σιδηροδρομικής σήραγγας Κούρνοβου στις 2 Ιουνίου 1943, κατά τη στιγμή της διέλευσης ιταλικής επιβατικής αμαξοστοιχίας από Αθήνα προς τη Λάρισα, με αποτέλεσμα το θάνατο 200 περίπου αδειούχων Ιταλών στρατιωτών, 7 Γερμανών, αλλά και 50 Ελλήνων αιχμαλώτων. Το εγχείρημα όλα τα χρόνια που πέρασαν αναδείχθηκε ως μεγάλη αντιστασιακή πράξη, αποκρύπτοντας ή υποβαθμίζοντας την ανώφελη, άδικη και απερίσκεπτη θυσία των αθώων Ελλήνων.

   Η αποκατάσταση της αλήθειας, σε συνδυασμό με το χρέος προς τον Κώστα Τσίτσα, πατέρα του συγγραφέα, που χάθηκε μαζί με τους υπολοίπους Έλληνες, ήταν ο λόγος της συγγραφής του βιβλίου.

21/11/21

Υπάλληλοι στη Λαμία (παλιότερα χρόνια)

Από στοιχεία των Ιερών Ναών

 

Πρόλογος

   Σε άλλες ανάλογες εργασίες που αφορούσαν επαγγέλματα του τριτογενή τομέα παραγωγής (υπηρεσίες) έχουν αναφερθεί ονόματα υπαλλήλων, που προήλθαν από τα Βιβλία των Ιερών Ναών. Τέτοια ήταν για εκπαιδευτικούς και γιά ένστολους (στρατιωτικούς, σώματα ασφαλείας). Για τους υπολοίπους υπαλλήλους σε υπηρεσίες του δημοσίου, δήμων, του ιδιωτικού τομέα δεν έγινε κάποια αναφορά.

   Γι’ αυτούς θα αναφερθούμε, σε διάρκεια 4-5 δεκαετιών του 20ού αι., από το 1912 μέχρι το 1965 περίπου, που έζησαν με το επάγγελμα του υπαλλήλου στη Λαμία όπου και τελεύτησαν. Ο αριθμός τους δεν ήταν μεγάλος, εφόσον τα κύρια επαγγέλματα ανήκαν στο πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Η απασχόληση σε μορφή εξαρτημένης εργασίας αναφερόταν σε εργάτες κυρίως.

   Παρ’ όλα αυτά υπήρξαν 137 υπάλληλοι την περίοδο που προαναφέρθηκε. Προφανώς κυριάρχησαν οι άνδρες, οι δε γυναίκες ήταν ελάχιστες. Η παρουσίαση θα γίνει με όσο γίνεται συνοπτικό, αλλά και περιεκτικό τρόπο.

             Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                            φυσικός

16/11/21

Λησμονημένοι Μοσκοχωρίτες Αγωνιστές του ’21

 

Βιβλιοπαρουσίαση

 

                                                            του Αθανασίου Αλ. Βελέντζα, φιλολόγου

 

   Πριν 200 χρόνια, στο σκλαβωμένο ακόμη ελλαδικό χώρο, λειτούργησε ο λόγος του Γάλλου συγγραφέα Βίκτωρα Ουγκώ :

Τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί σε μια ιδέα που έχει έρθει η ώρα της”.

   Η φλόγα της επανάστασης που άναψε, ήταν αδύνατο να σβήσει κι έτσι απλώθηκε σε Μωριά και Ρούμελη, χωρίς να υστερήσουν τα άλλα μέρη και φυσικά τα νησιά. Ο εθνομάρτυρας Θανάσης Διάκος έδωσε το παράδειγμα της θυσίας, μετά από έναν ηρωικό αγώνα στην Αλαμάνα. Τον πλαισίωσαν παλικάρια από πολλά χωριά μας. Ήταν δυνατό να μην είχε συμπολεμιστές από το γειτονικό Μοσκοχώρι;

10/11/21

Από το Λιτόσελο Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1910-1921)

 

Προλεγόμενα

   Το Λιτόσελο είναι ένας ορεινός οικισμός της Δυτικής Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 740 μ. στις ανατολικές πλαγιές του Τυμφρηστού. Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μακρακώμης. Δεν το έχω επισκεφτεί.

 

Μια εικόνα από το χωριό Λιτόσελο (https://www.facebook.com

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ το Λιτόσελο. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 13 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2021.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 7 μεταναστευτικά ταξίδια και τελικά ανευρέθηκαν 13 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από το Λιτόσελο, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν ή κατοικούσαν σ’ αυτό.

5/11/21

Οι μπαρουτόμυλοι του Μαυρίλου

 

Τα εργαστήρια της φωτιάς

 

   Μετά τη Δημητσάνα, το ιστορικό χωριό της Γορτυνίας στην Αρκαδία, με τους 11 μπαρουτόμυλους, το χωριό Μαυρίλο της Δυτικής Φθιώτιδας, ήταν η 2η περιοχή, που ιστορικά παρήγαγε πυρίτιδα (μπαρούτι) στον ελληνικό χώρο κατά την περίοδο από το 1700 περίπου μέχρι το 1914 περίπου, οπότε ουσιαστικά έπαψε. Είναι γνωστή η ιδιόχειρη επιστολή που έστειλε ο ήρωας Αθανάσιος Διάκος στις 11 Απριλίου 1821 στους άρχοντες της Λειβαδιάς για βοήθεια, όπου αναφέρει :

 “… μας υποσχέθησαν εις του Μαυρήλου να μας προφθάσουν 80 οκάδες μπαρούτι και σήμερις εστείλαμε τα άσπρα[1] δια να μας την φέρουν …

    Από τα δύσκολα  χρόνια της τουρκοκρατίας οι μπαρουτόμυλοι λειτούργησαν στο Μαυρίλο, με υδροκίνηση από τα πολλά νερά του ρέματος της Γκούρας.