Από τη Γόλιανη (ή Στεφάνι) Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1931)

 

Προλεγόμενα

    Η Γόλιανη (το 1928 μετονομάστηκε σε Στεφάνι) είναι ένα ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 900 μ. Δεν το έχω επισκεφθεί,

Γόλιανη ή Στεφάνι Ευρυτανίας (εικόνα από το Διαδίκτυο)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τη Γόλιανη. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 31 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2025.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 11 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (5 μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν στοιχεία για 31 άτομα. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από τη Γόλιανη, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτήν. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. 

 

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από τη Γόλιανη, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

                                                                                                                  Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

 

---

  Αυτοδιοικητικά

Οικισμός Γόλιανη (Στεφάνι)

   Από τις 30 Σεπτεμβρίου 1836 ο οικισμός Γόλιανη προσαρτήθηκε στο δήμο Πολιτοχωρίων του νομού Ακαρνανίας και Αιτωλίας. Στις 3 Νοεμβρίου 1836 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Πολιτοχωρίων και προσαρτήθηκε στο δήμο Οιχαλίας (μετονομάστηκε σε Καρπενησίου).

   Στις 31 Αυγούστου 1912, ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Καρπενησίου και προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Βουτύρου. Στις 25 Μαΐου 1919, ο οικισμός αποσπάστηκε από την Κοινότητα Βουτύρου. Συστάθηκε Κοινότητα Γόλιανης, με τον οικισμό και ομώνυμη έδρα. Σ’ αυτήν προσαρτήθηκαν και οι οικισμοί Μηλιά και Σελά.

   Στις 8 Αυγούστου 1928, ο οικισμός και η κοινότητα μετονομάστηκαν σε Στεφάνι του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Από τις 22 Μαρτίου 1943, αποσπάστηκε από το νομό Αιτωλοακαρνανίας και πλέον υπάγεται στο νομό Ευρυτανίας.

   Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”), η Κοινότητα Στεφάνι καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Καρπενησίου.

   Ο πληθυσμός του (απογραφή 2011) ήταν 10 κάτοικοι.

 

1.    Στοιχεία για τη μετανάστευση από τη Γόλιανη (ή Στεφάνι) στην Αμερική[1]

   Από τους 31 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (13) έφυγαν το έτος 1909 (ποσοστό 42 %). Συνολικά έγιναν 11 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν και 5 μετανάστες που έκαναν διπλό ή τριπλό ταξίδι.

   Σε σύγκριση με το μέσο όρο[2] του πληθυσμό του χωριού Γόλιανη, τα 31 άτομα που μετανάστευσαν αποτελούσαν ποσοστό 23 %, που είναι σχεδόν 3πλάσιο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8%). Η περιοχή είχε κυρίως κτηνοτροφία, ήταν πολύ ορεινή και δεν κάλυπτε ικανοποιητικά τις ανάγκες της ζωής[3] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άρρενες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή παρατηρούμε ότι κυριάρχησαν οι μετανάστες στις παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών με 14 άτομα. Ακολούθησαν οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών, με 10 άτομα και μετά ήρθαν οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών με 5 άτομα. Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από τη Γόλιανη, δίνεται στον πίνακα 3.

 

Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Αθανασόπουλος Γρηγόριος, ετών 18 (πήγε το 1914)

(β) Κωστόπουλος Γεώργιος, ετών 18 (πήγε το 1909)

 

Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Αθανασόπουλος Κωνσταντίνος, ετών 51 (πήγε το 1914)

(β) Κωστόπουλος Κωνσταντίνος, ετών 51 (πήγε το 1915)

(γ) Τσόγκας Σταύρος, ετών 40 (πήγε το 1921)

 

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 28 έτη.

   Σε σχέση με την οικογενειακή κατάσταση οι περισσότεροι μετανάστες από τη Γόλιανη ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, οι 20 μετανάστες  ήταν άγαμοι και οι υπόλοιποι 11 ήταν έγγαμοι.

   Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

    Συνολικά έγιναν 11 ταξίδια, που διακίνησαν τους 31 μετανάστες από τη Γόλιανη. Σχεδόν όλοι οι μετανάστες (30 άτομα) έφυγαν από το λιμάνι της Πάτρας. Από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε μόνον 1 μετανάστης. (Βλέπε Πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες από τη Γόλιανη (27 άτομα) έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικά πλοία έφυγαν μόνο 4 άτομα.

   Σε σύγκριση, τα ομαδικά ταξίδια ήταν λίγο περισσότερα από τα μεμονωμένα. Συγκεκριμένα, έγιναν 5 μεμονωμένα ταξίδια και  6 ομαδικά. Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Το 1909, σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 7 άτομα με το πλοίο “Argentina”. Το 1909, από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν άλλα 7 άτομα με το πλοίο “Argentina”. Πάλι το 1909, σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν 5 άτομα με το πλοίο “Laura”. Το 1912, πάλι από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 άτομα με το πλοίο “Oceania”.Το 1914, πάντα από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 6 άτομα με το πλοίο “Carpathia”. Το 1915, από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 άτομα, με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris”.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για  επαναπατρισμό.

    Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από τη Γόλιανη φαίνονται στον Πίνακα 7. Ο μεγαλύτερος αριθμός (26 άτομα) επέλεξε την πολιτεία της Νέας Υόρκης (ποσοστό 84 %). Μεμονωμένες προτιμήσεις υπήρξαν σε άλλες 5 πολιτείες. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.

   Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

 

2.   Επαγγέλματα των μεταναστών

   Η αριθμητική πλειοψηφία των μεταναστών, δηλ. 28 άτομα (ποσοστό 90 %) δήλωσαν απλοί εργάτες (laborer, worker, workman). Υπήρξαν όμως κι άλλα επαγγέλματα. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:

 

Σημείωση  : Εστιάτορας ήταν ο Γρηγόριος Αθανασόπουλος.

 

 

3.    Πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 5 άτομα που έκαναν πολλαπλά ταξίδια (διπλά ή τριπλά) στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι.

   Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Σπυρίδων Κωστόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-1912 σε τόπο του Όρεγκον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.

2.    Ιωάννης Αθανασόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-1912 σε τόπο της πολιτείας Όρεγκον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στη Νέα Υόρκη.

3.    Ευάγγελος Ζαχαρόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1912 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.

4.    Σταύρος Τσόγκας :  Το α’  ταξίδι έγινε το 1906 στη Νέα Υόρκη, με άγνωστη διάρκεια εργασίας.  Το β’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1915-1919, πάλι στη Νέα Υόρκη. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1921 πάλι στον ίδιο προορισμό.

5.    Γρηγόριος Αθανασόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη, με άγνωστη διάρκεια εργασίας. Το β’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1927-28 σε τόπο (δεν μας είναι γνωστός) της Βόρειας Καρολίνας. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1931 στην πόλη Γκρήνσμπορο της Βόρ. Καρολίνας.

 

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από τη Γόλιανη

   Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από τη Γόλιανη που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[4]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Γόλιανης δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

α/α       Ονοματεπώνυμο             χρον. άφιξης   ηλικία    έγγαμος    Πλοίο που ταξίδεψε  Λιμάνι αναχώρησης

  1      Αθανασόπουλος Αριστείδης    17-11-1909      20        όχι        Alice                         Πάτρα

  2      Αθανασόπουλος Γεώργιος      17-12-1909     19         όχι        Laura                        Πάτρα

  3      Αθανασόπουλος Γεώργιος      12-4-1911       20         όχι        Oceania                    Πάτρα

  4      Αθανασόπουλος Γρηγόριος     22-3-1914       18         όχι        Carpathia                  Πάτρα

  5      Αθανασόπουλος Γρηγόριος     17-2-1931       35         ναι        Saturnia                    Πάτρα

  6      Αθανασόπουλος Δημήτριος     15-5-1912       19         όχι        Oceania                    Πάτρα

  7      Αθανασόπουλος Ιωάννης        17-12-1909     22         όχι        Laura                        Πάτρα

  8      Αθανασόπουλος Ιωάννης        23-3-1915       28         όχι        Patris                        Πάτρα

  9      Αθανασόπουλος Κων/νος       22-3-1914       51         ναι        Carpathia                  Πάτρα

 10     Αθανασόπουλος Νικόλαος      17-12-1909     23         όχι        Laura                        Πάτρα

 11     Δημητρόπουλος Αριστείδης    17-12-1909     19         όχι        Laura                        Πάτρα

 12     Δημητρόπουλος Γεώργιος      22-3-1914       27         όχι        Carpathia                  Πάτρα

 13     Δημητρόπουλος Σεραφείμ      13-5-1909       34         ναι        Argentina                  Πάτρα

 14     Ζαχαρόπουλος Γεώργιος        17-12-1909     19         όχι        Laura                        Πάτρα

 15     Ζαχαρόπουλος Ευάγγελος      23-3-1915       27         ναι        Patris                        Πάτρα

16     Ζαχαρόπουλος Κων/νος         13-5-1909       28         ναι        Argentina                  Πάτρα

 17     Ζαχαρόπουλος Σεραφείμ        8-11-1911       30         ναι        Alice                         Πάτρα

 18     Κωστόπουλος Αριστείδης       13-5-1909       23         όχι        Argentina                  Πάτρα

 19     Κωστόπουλος Γεώργιος         13-5-1909       18         όχι        Argentina                  Πάτρα

 20     Κωστόπουλος Ελευθέριος       31-12-1906     24         όχι        Giulia                        Πάτρα

 21     Κωστόπουλος Ιωάννης           13-5-1909       28         ναι        Argentina                  Πάτρα

 22     Κωστόπουλος Κωνσταντ.        23-3-1915       51         ναι        Patris                        Πάτρα

 23     Κωστόπουλος Νικόλαος         22-3-1914      36         ναι        Carpathia                  Πάτρα

 24     Κωστόπουλος Σπυρίδων         15-5-1912       24         όχι        Oceania                    Πάτρα

 25     Κωστόπουλος Σπυρίδων         22-3-1914       25         όχι        Carpathia                  Πάτρα

 26     Νικολακόπουλος Αθανάσιος   13-5-1909       19         όχι        Argentina                  Πάτρα

 27     Νικολακόπουλος Δημήτριος    13-5-1909       38         ναι        Argentina                  Πάτρα

 28     Νικολόπουλος Γεώργιος        22-3-1914       19         όχι        Carpathia                  Πάτρα

 29     Τσόγκας Σταύρος                 31-12-1906     25         όχι        Giulia                        Πάτρα

 30     Τσόγκας Σταύρος                 2-5-1921        40         ναι        King Alexander           Πειραιάς

 31     Χρηστάκος Νικόλαος             15-5-1912       24         όχι        Oceania                    Πάτρα

 

 

5.  Χρονικό μετανάστευσης από τη Γόλιανη Ευρυτανίας στις ΗΠΑ

 

             i.      Οι πρωτοπόροι του 1906

    Οι άνθρωποι που τόλμησαν το μεγάλο ταξίδι προς την Αμερική ήταν : Ελευθ. Κωστόπουλος και Σταυρ. Τσόγκας. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 8 Δεκεμβρίου 1906 έφυγαν με το πλοίο “Giulia” και στις 31 Δεκεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι:

·         Ο Ελευθέριος Κωστόπουλος ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Με 12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σεραφείμ Καντερές.

·         Ο Σταύρος Τσόγκας ήταν 25 ετών. Ως τόπο γέννησης και κατοικίας δήλωσε το Καρπενήσι. Με 10 στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Σεραφείμ Καντερές.

 

            ii.   Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1909

    Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν τρία ταξίδια πλοίων (2 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 13 άτομα από τη Γόλιανη. Πιο συγκεκριμένα :

 Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε εννέα άτομα και περιλάμβανε τους : Σερ. Δημητρόπουλο, Κων. Ζαχαρόπουλο, Αριστ. Κωστόπουλο, Γεώρ. Κωστόπουλο, Ιωάν. Κωστόπουλο, Αθαν. Νικολακόπουλο και Δημ. Νικολακόπουλο. Στις 26 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Argentina” και στις 13 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

 

Ατμόπλοιο “Argentina”

·         Ο Σεραφείμ Δημητρόπουλος ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Γιαννόπουλος.

·         Ο Κωνσταντίνος Ζαχαρόπουλος ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Αικατερίνη. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σταμούλης[5].

·         Ο Αριστείδης Κωστόπουλος ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Στο χωριό ήταν η μητέρα του Γιαννούλα. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο γνωστός του Κωνστ, Τσιόγκρης.

·         Ο Γεώργιος Κωστόπουλος ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Γιαννόπουλος.

·         Ο Ιωάννης Κωστόπουλος ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Γεωργίτσα. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντ. Γιαννόπουλος.

·         Ο Αθανάσιος Νικολακόπουλος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σταμούλης.

·         Ο Δημήτριος Νικολακόπουλος ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Αγγελική. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Γιολδάσης[6].

    Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από τον Αριστείδη Αθανασόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, από την 1η Νοεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 17 Νοεμβρίου αντίκρισε το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια, κοντά στον ξάδερφό του Σεραφείμ Νικόπουλο[7].

 

Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum)

    Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε πέντε άτομα. Ήταν οι : Γεώρ. Αθανασόπουλος, Ιωάν. Αθανασόπουλος, Νικόλ. Αθανασόπουλος, Αριστ. Δημητρόπουλος και Γεώρ. Ζαχαρόπουλος. Στις 29 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Laura” και στις 17 Δεκεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πρόσθετα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Γεώργιος Αθανασόπουλος ήταν 19 ετών. Στη Γόλιανη είχε τη μητέρα του Αγγελική. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κων. Γιολδάσης.

·         Ο Ιωάννης Αθανασόπουλος ήταν 22 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα της μητέρας του ήταν Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κων. Γιολδάσης.

·         Ο Νικόλαος Αθανασόπουλος ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του για δουλειά (με 15 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κων. Τυλιγάδα[8].

·         Ο Αριστείδης Δημητρόπουλος ήταν 19 ετών. Στο χωριό είχε τον πατέρα του Ιωάννη. Με 18 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Τσαμπάσης[9].

·         Ο Γεώργιος Ζαχαρόπουλος ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 15 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κων. Τυλιγάδα.

 

 

           iii.   Τρεις μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1911

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Γεώργιο Αθανασόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 27 Μαρτίου έφυγε με το πλοίο “Oceania” και στις 12 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κωνσταντίνος. Με 26 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Τυλιγάδης.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Σεραφείμ Ζαχαρόπουλο. Στις 23 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 8 Νοεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 30 ετών και παντρεμένος[10]. Ως πλησιέστερο συγγενή του στη Γόλιανη δήλωσε τον αδερφό του Κώστα. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Μέικον (Macon) της Τζώρτζια, κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Ζαχαρόπουλο.

 

Ατμόπλοιο “Alice” (Photo: Eric Johnson)

 

           iv.      Μία ομαδική αναχώρηση στο 1912

    Έγινε από μια τριμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους : Δημ. Αθανασόπουλο, Σπ. Κωστόπουλο και Νικ. Χρηστάκο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 29 Απριλίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Oceania” και στις 15 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Δημήτριος Αθανασόπουλος ήταν 19 ετών. Η μητέρα του ονομαζόταν Αγγελική. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Δήμα.

·         Ο Σπυρίδων Κωστόπουλος ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα της μητέρας του ήταν Γιαννούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Ιωάννης Δήμας.

·         Ο Νικόλαος Χρηστάκος[11] ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του ονομαζόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Γκας Πάππας.

  

            v.        Μία ομαδική αναχώρηση στο 1914

   Η ομάδα αριθμούσε έξη άτομα και περιλάμβανε τους : Γρηγ. Αθανασόπουλο, Κων. Αθανασόπουλο, Γεώρ. Δημητρόπουλο, Νικ. Κωστόπουλο, Σπυρ. Κωστόπουλο και Γεώργ. Νικολόπουλο. Στις 6 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ανέβηκαν στο πλοίο “Carpathia” και στις 22 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Συμπληρωματικά στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι :

·         Ο Γρηγόριος Αθανασόπουλος ήταν 18 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Μαρία. Προορισμός του για δουλειά (με 60 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Αγ. Καϊόπουλο.

·         Ο Κωνσταντίνος Αθανασόπουλος ήταν 51 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Αγγελική. Με 41 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Δρίβας.

·         Ο Γεώργιος Δημητρόπουλος ήταν 27 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ρήνοκ (Roanoke) της Βιρτζίνια, με γνωστό του στην Αμερική το φίλο Ιωάννη Δρίβα στη Νέα Υόρκη. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Δημητρόπουλος την περίοδο 1909-1912 και εργάστηκε στο Σικάγο.

·         Ο Νικόλαος Κωστόπουλος ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Στη Γόλιανη είχε τη γυναίκα του Τριανταφυλλιά. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αγ. Καϊόπουλος.

·         Ο Σπυρίδων Κωστόπουλος ήταν 25 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε τον αδερφό του Αριστείδη. Προορισμός του για δουλειά (με 40 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αγ. Καϊόπουλος. Για τον Σπυρ. Κωστόπουλο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1911-1912 και εργάστηκε σε τόπο του Όρεγκον.

·         Ο Γεώργιος Νικολόπουλος ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Ιωάννη Δρίβα.

 

Ατμόπλοιο “Carpathia”  (Photo: Richard Faber Collection)

 

           vi.   Μία ομαδική αναχώρηση στο 1915

   Η ομάδα περιλάμβανε  τρία άτομα. Ήταν οι : Ιωάν. Αθανασόπουλος, Ευάγ. Ζαχαρόπουλος και Κων. Κωστόπουλος. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 5 Μαρτίου αναχώρησαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 23 Μαρτίου έφτασαν στην Αμερική. Συμπληρωματικά στοιχεία από το υλικό του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Ιωάννης Αθανασόπουλος ήταν 28 ετών. Είχε τη μητέρα του Μαρία στο χωριό. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γκας Πάππας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ιωάννης Αθανασόπουλος την περίοδο 1909-1912 και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Όρεγκον.

·         Ο Ευάγγελος Ζαχαρόπουλος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Φώτω. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του ΧάρυWard. Για τον Ευάγγελο Ζαχαρόπουλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη φορά πήγε την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Κωνσταντίνος Κωστόπουλος[12] ήταν 51 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Αικατερίνη. Προορισμός του για δουλειά (με 50 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αριστείδης Καγιόπουλος.

 

           vii.        Δύο τελευταίες μεμονωμένες αναχωρήσεις στα έτη 1921 και 1931

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από τον Σταύρο Τσόγκα. Στις 15 Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκε στο ελληνόκτητο πλοίο “King Alexander” και στις 2 Μαΐου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Γεωργούλα. Με 58 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Δήμας. Ο Σταύρος Τσόγκας είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1915-1919 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

 

Ατμόπλοιο “King Alexander”

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1931 έγινε από τον Γρηγόριο Αθανασόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Φεβρουαρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Saturnia” και στις 17 Φεβρουαρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν εστιάτορας (restauranteur). Η γυναίκα του Κωνσταντία ήταν στο Μικρό Χωριό. Προορισμός του (με 400 $ μαζί του) ήταν η πόλη Γκρήνσμπορο(Greensboro) της Βόρειας Καρολίνας, με συγγενή του στις ΗΠΑ τον Μπιλ Κούμα, στην πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρειας Καρολίνας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1927-1928 σε τόπο (δεν αναφέρθηκε) πάλι της Βόρ. Καρολίνας.

 

---------------------------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε  www.amfictyon.blogspot.gr

6.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1893-1924)”, Περιλαμβάνει όσους δήλωσαν ως πατρίδα τους το Καρπενήσι. Ανέκδοτη εργασία από τις 10 Οκτωβρίου 2015. Αναρτήθηκε σε 7 μέρη, στο   amfictyon.blogspot.gr από τις 13-10-2015.

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :  “Μετανάστες στην Αμερική από το Καλεσμένο Ευρυτανίας (1900-1920)”. Εργασία του 2009. Αναρτήθηκε στο   amfictyon.blogspot.gr από τις 9-11-2014.

8.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τον Τέρνο (ή Μεσοκώμη) Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1901-1932)”. Ανέκδοτη εργασία από το Σεπτέμβριο 2022. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 18 Σεπτεμβρίου 2022.

9.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :  “Από το Παπαρρούσι Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από τον Ιούλιο 2020. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 8 Ιουλίου 2020.

10.  Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :  Από τη Βίνιανη Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1898-1939). Ανέκδοτη εργασία από τον Ιανουάριο 2021. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 17 Ιανουαρίου 2021.

11.  Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

12.  περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

13.  εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

14.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

15.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

16.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2]Ο μέσος όρος μέχρι το 1920 είναι 135 κάτοικοι.

[3]Στο σύνολο των 31 μεταναστών από τη Γόλιανη, βρέθηκαν 11 αναλφάβητοι  (ποσοστό 35 %)! Υψηλό ποσοστό!

[4]Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της, εκτός της Νέας Υόρκης.

[5]Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 30 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη.

[6]Από το χωριό Βούτυρο Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 33 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Εργάστηκε 6 χρόνια και το 1912 επέστρεψε στην πατρίδα. Το 1912 έκανε δεύτερο ταξίδι πάλι στον ίδιο προορισμό.

[7]Από τη Βίνιανη Ευρυτανίας, Πήγε στην Αμερική το έτος 1907, σε ηλικία 26 ετών, με αρχικό προορισμό για δουλειά τη Νέα Υόρκη.

[8]Από τον Τέρνο Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 19 ετών, με αρχικό προορισμό για δουλειά τη Νέα Υόρκη.

[9]Από το Παπαρούσι. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 18 ετών. Προορισμός του για δουλειά ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

[10]Έτσι γράφτηκε στο βιβλίο του πλοίου (Ship Manifest}. Μπορεί όμως να είναι λάθος, επειδή, για όσους ήταν παντρεμένοι ζητούσε να γραφεί το όνομα της συζύγου των. Φέρει την ένδειξη

[11]Φέρει την ένδειξη : IN HOSPITAL DISCHARGED, DEPORTED (δηλ. παραπομπή σε νοσοκομείο και απέλαση).

[12]Φέρει τη σφραγίδα DEPORTED, που σημαίνει ότι είναι για απέλαση,