Προλεγόμενα
 |
|
Μνημείο Μάρκου Μπότσαρη (από Διαδίκτυο) |
Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 107 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2024.
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 55 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 107 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.
Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Κεφαλόβρυσο, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
Αυτοδιοικητικά
Από τον οικισμό Συχνίκο στο Κεφαλόβρυσο Ευρυτανίας
Το χωριό αναφέρεται από την εποχή της τουρκοκρατίας και μετά την απελευθέρωση με το παλιό της όνομα Συχνίκον. Το 1836 προσαρτήθηκε στον τότε δήμο Κυφαίων.
Το 1912 ιδρύθηκε η Κοινότητα Μοναστηρακίου, με ομώνυμη έδρα, στην οποία προσαρτήθηκε και ο οικισμός Συχνίκον. Στην απογραφή του 1920 ο οικισμός καταγράφηκε με το όνομα Συχνίκον και όχι Κεφαλόβρυσον. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η μεγάλη μείωση του πληθυσμού (βλ. Πίνακα 1).
Το 1962, με το ΦΕΚ 210Α - 13/12/1962, ο οικισμός Συχνίκον μετονομάστηκε σε Κεφαλόβρυσο. Από το 2010 (σχέδιο “Καλλικράτης”), προσαρτήθηκε - μαζί με το Μοναστηράκι - στο δήμο Αγράφων, με έδρα το Κερασοχώρι.
Ο πληθυσμός του (απογραφή 2011) ήταν 30 κάτοικοι.
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση από το Κεφαλόβρυσο στην Αμερική[1]
Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 22 % του πληθυσμού, που είναι περίπου τριπλάσιο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και πολύ περιορισμένη γεωργία. Η περιοχή δεν κάλυπτε αρκετά τις ανάγκες της ζωής[2] των κατοίκων της.
Οι μετανάστες ήταν άνδρες (αλλά υπήρξαν και 2 θήλεις). Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή βλέπουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 44 άτομα) και ακολούθησαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι και 20 ετών (με 41 άτομα). Η κατανομή ηλικιών σε ομάδες των μεταναστών από το Κεφαλόβρυσο δίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.
Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :
(ii) Σφάντης Ιωάννης, ετών 15 (πήγε το 1911)
(iii) Δέλκας Απόστολος, ετών 16 (πήγε το 1906)
(iv) Καρανάσιος Δημήτριος, ετών 16 (πήγε το 1907)
(v) Μπούγας Βασίλειος, ετών 16 (πήγε το 1912)
(vi) Σακαρέλος Αθανάσιος, ετών 16 (πήγε το 1907)
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :
(α) Παρίσης Αθανάσιος, ετών 45 (πήγε το 1922)
(β) Χαβιές Φώτιος, ετών 43 (πήγε το 1915)
(γ) Τριανταφύλλου Βασίλειος, ετών 40 (πήγε το 1914)
(δ) Υφαντής Ανδρέας, ετών 40 (πήγε το 1906)
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 24 έτη.
Ως προς την οικογενειακή τους κατάσταση, οι σχετικά περισσότεροι μετανάστες από το Κεφαλόβρυσο (79 άτομα) ήταν άγαμοι, οι δε 25 ήταν έγγαμοι (Πίνακας 4).
Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες από το Κεφαλόβρυσο έφυγαν με πλοία ξένης ελληνικής πλοιοκτησίας. Με πλοία ελληνικής πλοιοκτησίας έφυγαν 11 άτομα.
Πάλι από το ίδιο λιμάνι (της Πάτρας), το 1915, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 4 μετανάστες με το πλοίο “ Carpathia”. Έγιναν 22 ομαδικά ταξίδια και 33 από μεμονωμένα άτομα. Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο μέχρι τον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.
Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από το Κεφαλόβρυσο φαίνονται στον Πίνακα 7. Ακολούθησαν άλλες 4 πολιτείες με ελάχιστους μετανάστες.
Πιο αναλυτικά, στον επόμενο πίνακα δίνονται και οι τόποι που επέλεξαν οι μετανάστες (σε παρένθεση δίνεται ο αριθμός μεταναστών):
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
|
ΠΟΛΙΤΕΙΑ |
ΤΟΠΟΙ |
|
Νέα Υόρκη (N.Y.) |
New York (100) |
|
Πενσυλβάνια (Pa.) |
Altoona (1), Ludlow (1), Philadelphia (1) |
|
Ουϊσκόνσιν (Wis.) |
Milwaukee (1) |
|
Οχάιο (Ohio) |
Girard (2) |
|
Νιου Τζέρσεϋ (N.J.) |
New Ark (1) |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
107 |
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Από το σύνολο των 107 μεταναστών, στη συντριπτική πλειοψηφία (82 άτομα) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman). Δηλώθηκαν όμως και άλλα επαγγέλματα. Αναλυτικά στοιχεία ακολουθούν:
|
επάγγελμα |
αριθ. |
|
εργάτης (laborer, workman, worker) |
82 |
|
εργάτης σε φάρμα (farm laborer) |
10 |
|
μαθητής (pupil, scholar) |
5 |
|
σερβιτόρος (garcon) |
1 |
|
υποδηματοποιός (shoemaker) |
2 |
|
πανδοχέας (innkeeper) |
1 |
|
καραμελάς (candy maker) |
1 |
|
υπάλληλος (clerk) |
1 |
|
τελάλης (barker) |
1 |
|
επιχειρηματίας (business) |
1 |
|
οικιακά (home wife) |
2 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
107 |
Σημείωση : Υποδηματοποιοί : Αλέξ. Λόης, Ανδρ. Υφαντής
Επιχειρηματίας : Αθαν. Παρίσης
Πανδοχέας / καραμελάς : Γεώργ. Παπαθανασόπουλος
Σερβιτόρος : Ιωάν. Μώκος
Υπάλληλος : Αναστ. Τσούφρας
Τελάλης : Ιωάν. Μακρυγιάννης
3. Διπλά ταξίδια στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 16 άτομα που έκαναν πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι.
Περισσότερα χρόνια στο α’ ταξίδι τους έμειναν και εργάστηκαν οι : Σακαρέλος Γεώργ. (11 έτη), Παπαθανασόπουλος Γεώργ. (8 έτη), Τυλιγάδης Νικ. και Παρίσης Αθαν. (7 έτη), Μπούγας Αλέξ., Λόης Λάμπ., Λιμαζόπουλος Αθαν., Καραγιαννόπουλος Νικ. και Μώκος Ιωάν. (6 έτη). Ο μέσος όρος παραμονής και εργασίας στο α’ ταξίδι αυτών των μεταναστών ήταν 5 έτη.
Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθούν:
1. Νικόλαος Τζουμάνης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-10 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1910 πάλι στον ίδιο προορισμό.
2. Αλέξιος Μπούγας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1905-11 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.
3. Λάμπρος Λόης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
4. Ιωάννης Μαυρογιάννης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-10 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
5. Σπύρος Λόης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
6. Δημήτριος Παπακωστόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
7. Αθανάσιος Λιμαζόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
8. Θεόδωρος Στούμπας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-13 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
9. Νικόλαος Τυλιγάδης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1904-11 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
10. Χρήστος Τσούνης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1919 πάλι στον ίδιο προορισμό.
11. Νικόλαος Υφαντής : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.
12. Νικόλαος Καραγιαννόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-16 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.
13. Ιωάννης Μώκος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-20 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 πάλι στον ίδιο προορισμό.
14. Γεώργιος Παπαθανασόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1913-21 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 πάλι στον ίδιο προορισμό.
15. Αθανάσιος Παρίσης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1903-10 στο Νιούαρκ (New Ark) του Νιου Τζέρσεϋ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1922 πάλι στον ίδιο προορισμό.
16. Γεώργιος Σακαρέλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-25 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1926 πάλι στον ίδιο προορισμό.
4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από το Κεφαλόβρυσο
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Κεφαλόβρυσου που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από το Κεφαλόβρυσο δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως καταγράφηκαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α Ονοματεπώνυμο χρ. άφιξης ηλικία έγγαμος Πλοίο που ταξίδεψε Λιμάνι αναχώρ.
1 Αρκέντης Επαμεινώνδας 2-7-1907 22 όχι Sofia Hohenberg Πάτρα
2 Αρκέντης Κωνσταντίνος Γ. 18-10-1906 19 όχι Gerty Πάτρα
3 Βαζούρας Αριστείδης 25-3-1909 18 όχι Atlanta Πάτρα
4 Βέλλιος Αθανάσιος 4-3-1914 18 όχι Pannonia Πάτρα
5 Βέλλιος Ιωάννης 20-4-1910 20 ναι Laura Πάτρα
6 Γαβαλάρης Βασίλειος 27-10-1906 34 όχι Giulia Πάτρα
7 Γεωργίου Αριστείδης 27-10-1906 19 όχι Giulia Πάτρα
8 Γεωργίου Χρήστος 18-10-1906 24 όχι Gerty Πάτρα
9 Γραμματίκας Ιωάννης 18-10-1906 20 όχι Gerty Πάτρα
10 Γρηγορόπουλος Αθανάσιος 3-5-1907 17 όχι Giulia Πάτρα
11 Δεληκωστόπουλος Δημήτριος 4-5-1909 30 ναι Martha Washington Πάτρα
12 Δέλκας Απόστολος 20-10-1906 16 όχι Italia Νάπολη
13 Δημητρίου Γεώργιος 12-4-1911 32 όχι Oceania Πάτρα
14 Ευθυμίου Αλκιβιάδης 23-11-1910 19 όχι Patris Πάτρα
15 Ιζοβάνης (Τζοβάνης) Αλέξιος 28-11-1910 18 όχι Martha Washington Πάτρα
16 Καλαντζής Ιωάννης 20-5-1912 20 όχι Martha Washington Πάτρα
17 Καμπανός Σταύρος 5-11-1906 27 ναι Perugia Νάπολη
18 Καραγιαννόπουλος Νικόλαος 10-1-1921 30 ναι Pannonia Πάτρα
19 Καρανάσιος Δημήτριος 18-6-1907 16 όχι Gallia Πάτρα
20 Καρίτσας Αλέξανδρος 20-9-1911 19 όχι Alice Πάτρα
21 Καρίτσας Φώτιος 2-2-1914 18 όχι Saxonia Τεργέστη
22 Καρκαντζός Αλέξανδρος 28-11-1910 19 όχι Martha Washington Πάτρα
23 Καρκατζός Λεωνίδας Β. 18-10-1906 18 όχι Gerty Πάτρα
24 Καρκατζός Χρήστος 17-9-1909 18 όχι Martha Washington Πάτρα
25 Καρτέρης Σπυρίδων 10-10-1907 28 - Giulia Πάτρα
26 Κόκκοτος Λου…. 28-10-1907 28 όχι Re d’ Italia Νάπολη
27 Κοσιώρης Χρήστος 21-12-1909 18 όχι Martha Washington Πάτρα
28 Κοσμάς Κωνσταντίνος 20-4-1911 30 ναι Alice Πάτρα
29 Κοτομάτας Γεώργιος 28-11-1910 19 όχι Martha Washington Πάτρα
30 Κότσαλος Ευθύμιος 3-9-1907 30 όχι Laura Πάτρα
31 Κότσαλος Λάμπρος 3-9-1907 24 όχι Laura Πάτρα
32 Κουτάς Αθανάσιος 27-10-1906 24 όχι Giulia Πάτρα
33 Κρίκος Κωνσταντίνος 14-7-1913 17 όχι Athinai Πάτρα
34 Κυρίτσης Γεώργιος 26-4-1911 30 ναι Martha Washington Πάτρα
35 Λιανός Δημήτριος 17-5-1914 34 όχι Laconia (1912) Πάτρα
36 Λιανός Δημοσθένης 9-3-1915 35 όχι Carpathia Πειραιάς
37 Λιανός Θεόδωρος 13-8-1912 24 ναι Martha Washington Πάτρα
38 Λιανός Ιωάννης 20-5-1912 33 ναι Martha Washington Πάτρα
39 Λιανός Νικόλαος 24-10-1911 18 όχι Martha Washington Πάτρα
40 Λιανός Περικλής 28-11-1910 20 όχι Martha Washington Πάτρα
41 Λιμαζόπουλος Αθανάσιος 9-3-1915 29 ναι Carpathia Πάτρα
42 Λόης Αλέξιος 28-11-1910 19 όχι Martha Washington Πάτρα
43 Λόης Γεώργιος 20-10-1906 21 όχι Italia Νάπολη
44 Λόης Κωνσταντίνος 17-11-1907 21 όχι Francesca Πάτρα
45 Λόης Λάμπρος 27-10-1906 22 όχι Giulia Πάτρα
46 Λόης Λάμπρος Ι. 22-3-1914 29 όχι Carpathia Πάτρα
47 Λόης Νικόλαος Ι. 22-3-1914 18 όχι Carpathia Πάτρα
48 Λόης Σοφοκλής 20-5-1912 19 όχι Martha Washington Πάτρα
49 Λόης Σπύρος 4-5-1909 27 όχι Martha Washington Πάτρα
50 Λόης Σπύρος 25-7-1914 30 ναι Saxonia Πάτρα
51 Λόης Φωτεινός 28-11-1910 19 όχι Martha Washington Πάτρα
52 Μάνος Αθανάσιος 25-3-1909 28 όχι Atlanta Πάτρα
53 Μαραγιάννης Ιωάννης 2-7-1907 28 όχι Sofia Hohenberg Πάτρα
54 Μαραγκούλας Αλέξανδρος 31-7-1909 17 όχι Athinai Πάτρα
55 Μαρτίνης Αντώνιος 13-3-1911 24 όχι Martha Washington Πάτρα
56 Μαυρογιάννης Ιωάννης 16-6-1914 37 όχι Pannonia Πάτρα
57 Μελαχρής Νικόλαος 3-5-1907 23 όχι Giulia Πάτρα
58 Μπούγας Αλέξιος Χρ. 25-3-1909 17 όχι Atlanta Πάτρα
59 Μπούγας Αλέξιος 13-8-1912 37 ναι Martha Washington Πάτρα
60 Μπούγας Βασίλειος Αλ. 13-8-1912 16 όχι Martha Washington Πάτρα
61 Μώκος Ιωάννης 15-5-1921 38 όχι Megali Hellas Πειραιάς
62 Ξέρης Φώτης 22-3-1914 32 ναι Carpathia Πάτρα
63 Παπαβασιλείου Περικλής 2-7-1907 18 όχι Sofia Hohenberg Πάτρα
64 Παπαθανασόπουλος Γεώργιος 16-6-1914 29 όχι Pannonia Πάτρα
65 Παπαθανασόπουλος Γεώργιος 4-11-1921 37 ναι King Alexander Πειραιάς
66 Παπαθανασόπουλος Γρηγόριος 16-3-1915 28 όχι Athinai Πάτρα
67 Παπαθανασόπουλος Δημήτριος 20-11-1907 21 όχι Principe di Piemonte Νάπολη
68 Παπαθανασοπούλου Ολυμπία 4-11-1921 20 ναι King Alexander Πειραιάς
69 Παπακωστόπουλος Δημήτριος 11-6-1911 22 όχι Martha Washington Πάτρα
70 Παπακωστόπουλος Δημήτριος 25-7-1914 27 όχι Saxonia Πάτρα
71 Παρίσης Αθανάσιος 13-6-1903 25 όχι La Lorraine Χάβρη
72 Παρίσης Αθανάσιος 1-9-1922 45 ναι King Alexander Πάτρα
73 Παρίσης Νικόλαος 13-6-1903 11 όχι La Lorraine Χάβρη
74 Πριόνας Ιωάννης 28-11-1910 19 όχι Martha Washington Πάτρα
75 Σακαρέλος Αθανάσιος 17-11-1907 16 όχι Francesca Πάτρα
76 Σακαρέλος Γεώργιος 22-3-1914 18 όχι Carpathia Πάτρα
77 Σακαρέλος Γεώργιος 16-6-1926 32 ναι Martha Washington Πάτρα
78 Σακαρέλος Ιωάννης 17-11-1907 38 ναι Francesca Πάτρα
79 Σακαρέλος Χρήστος 26-4-1911 33 ναι Martha Washington Πάτρα
80 Σκούρας Αθανάσιος 1-11-1906 27 Francesca Παλέρμο
81 Σκούρας Γεώργιος 4-11-1907 19 όχι Napolitan Prince Πάτρα
82 Στεργίου Σωτήριος 11-6-1911 30 ναι Martha Washington Πάτρα
83 Στούμπας Θεόδωρος 9-3-1915 29 όχι Carpathia Πειραιάς
84 Στούμπας Παναγιώτης 21-8-1914 24 όχι Ivernia Πάτρα
85 Συρεμέντης Γεώργιος 14-4-1910 31 ναι Alice Πάτρα
86 Σφάντης Ιωάννης 23-7-1911 15 όχι Martha Washington Πάτρα
87 Τασούλης Δημήτριος 16-2-1907 25 όχι Gerty Πάτρα
88 Τζουμάνη Καλλιόπη Ν. 28-11-1910 28 ναι Martha Washington Πάτρα
89 Τζουμάνης Βασίλειος 2-7-1907 23 όχι Sofia Hohenberg Πάτρα
90 Τζουμάνης Δημήτριος 20-5-1912 19 όχι Martha Washington Πάτρα
91 Τζουμάνης Νικόλαος 18-10-1906 33 όχι Gerty Πάτρα
92 Τζουμάνης Νικόλαος 28-11-1910 35 ναι Martha Washington Πάτρα
93 Τριανταφύλλου Βασίλειος 22-3-1914 40 ναι Carpathia Πάτρα
94 Τσουλής Ευστάθιος 27-10-1906 23 όχι Giulia Πάτρα
95 Τσούνης Χρήστος 23-6-1907 17 όχι Gerty Πάτρα
96 Τσούνης Χρήστος 7-1-1920 29 όχι Argentina Νάπολη
97 Τσούφρας Αναστάσιος 10-10-1907 26 - Giulia Πάτρα
98 Τυλιγάδης Νικόλαος 16-3-1915 30 όχι Athinai Πάτρα
99 Υφαντής Ανδρέας 7-6-1906 40 ναι Francesca Πάτρα
100 Υφαντής Βασίλειος 31-7-1909 18 όχι Athinai Πάτρα
101 Υφαντής Ιωάννης 18-10-1906 16 όχι Gerty Πάτρα
102 Υφαντής Λεωνίδας Κ. 18-10-1906 21 όχι Gerty Πάτρα
103 Υφαντής Νικόλαος 1-10-1907 22 όχι Massilia Πάτρα
104 Υφαντής Νικόλαος 22-2-1920 34 όχι Megali Hellas Πάτρα
105 Χαβιές Γεώργιος Ν. 17-11-1907 22 όχι Farancesca Πάτρα
106 Χαβιές Φώτιος 9-3-1915 43 ναι Carpathia Πειραιάς
107 Ψαλίδας Γεώργιος 18-10-1906 37 όχι Gerty Πάτρα
5. Χρονικό μετανάστευσης από το Κεφαλόβρυσο Ευρυτανίας
i. Οι πρωτοπόροι του 1903
Στη διάρκεια του έτους βρέθηκαν δύο αναχωρήσεις, που μπορούν να χαρακτηριστούν ως πρωτοπόροι μετανάστες από το Κεφαλόβρυσο προς την Αμερική. Ήταν οι Αθανάσιος και Νικόλαος Παρίσης. Από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί στις 6 Ιουνίου 1903 ανέβηκαν στο πλοίο “La Lorraine” και στις 13 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας βεβαιώνουν ότι :
· Ο Αθανάσιος Παρίσης ήταν 25 ετών. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε τον Πειραιά. Με 90 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη μικρή πόλη Τζίραρντ (Girard) του Οχάιο, όπου ήταν ο αδελφός του Δ. Παρίσης.
· Ο Νικόλαος Παρίσης ήταν ένα παιδί 11 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (scholar). Παρέα με τον αδερφό του Αθανάσιο, πήγαινε στην ίδια μικρή πόλη Girard του Οχάιο, όπου ήταν ο άλλος αδελφός του Δ. Παρίσης.
ii. Η εκρηκτική έναρξη του μεταναστευτικού ρεύματος από το 1906
Στη διάρκεια του έτους έγιναν έξη αναχωρήσεις (3 ομαδικές και άλλες 3 μεμονωμένες) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 18 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Πιο συγκεκριμένα:
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1906 έγινε από τον Ανδρέα Υφαντή, που θα τον χαρακτηρίζαμε πρωτοπόρο μετανάστη του χωριού. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 21 Μαΐου έφυγε με το πλοίο “Francesca” και στις 7 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν υποδηματοποιός (shoemaker). Με 29 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Λεωνίδας Ράπτης.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1906 αριθμούσε οκτώ άτομα και περιλάμβανε τους : Κων. Αρκέντη, Χρ. Γεωργίου, Ιωάν. Γραμματίκα, Λεων. Καρκατζό, Νικ. Τζουμάνη, Ιωάν. Υφαντή, Λεων. Υφαντή και Γεώρ. Ψαλίδα. Στις 25 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Gerty” και στις 18 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ακόμη ότι :
· Ο Κωνσταντίνος Γ. Αρκέντης ήταν 19 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Στράκος.
Πλοίο “Gerty”
· Ο Χρήστος Γεωργίου ήταν 24 ετών. Με 18 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Αλκιβιάδη Γεωργίου.
· Ο Ιωάννης Γραμματίκας ήταν 20 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 14 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπύρος Παπαθανασόπουλος.
· Ο Λεωνίδας B. Καρκατζός (Carcatzas) ήταν 18 ετών. Με 14 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Σπύρο Παπαθανασόπουλο.
· Ο Νικόλαος Τζουμάνης ήταν 33 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Κωτσαρέλης.
· Ο Ιωάννης Υφαντής ήταν 16 ετών. Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο γνωστός του Σπύρος Παπαθανασόπουλος.
· Ο Λεωνίδας Κ. Υφαντής ήταν 21 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 12 $ μαζί του) ήταν η Νάα Υόρκη, κοντά στο θείο του Σπύρο Παπαθανασόπουλο.
· Ο Γεώργιος Ψαλίδας ήταν 37 ετών. Με 19 $ για τα αναγκαία πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπύρος Παπαθανασόπουλος.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1906 έγινε από δύο άτομα, τους Απ. Δέλκα και Γεώρ. Λόη. Από την Ελλάδα ταξίδεψαν με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί στις 20 Οκτωβρίου αναχώρησαν με το πλοίο “Italia” και στις 20 Οκτωβρίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Ξέρουμε ακόμη ότι:
· Ο Απόστολος Δέλκας ήταν 16 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 11 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπύρος Παπαθανασόπουλος.
· Ο Γεώργιος Λόης ήταν 21 ετών. Με 35 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Αχιβέλης (Achivelis).
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1906 αριθμούσε πέντε άτομα. Ήταν οι : Βασ. Γαβαλάρης, Αριστ. Γεωργίου, Αθ. Κουτάς, Λάμπ. Λόης και Ευστ. Τσουλής. Στις 8 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Giulia” και στις 27 Οκτωβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Από το αρχειακό υλικό αντλούμε επιπλέον στοιχεία, που αναφέρουν ότι:
· Ο Βασίλειος Γαβαλάρης (Gavvalaris) ήταν 34 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 13 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν οι φίλοι του Α. Γεωργίου και Κ (ή Χ.) Κωτσαρέλης.
· Ο Αριστείδης Γεωργίου ήταν 19 ετών. Καταγράφηκε ως μαθητής (scholar). Με 10 $ μαζί του, πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο κουνιάδος του Θάνος Βαλάβρας.
· Ο Αθανάσιος Κουτάς ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Χ. Γεωργίου
· Ο Λάμπρος Λόης ήταν 22 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σπύρος Παπαθανασόπουλος.
· Ο Ευστάθιος Τσουλής ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σπύρος Παπαθανασόπουλος.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1906 έγινε από τον Αθανάσιο Σκούρα. Στα μέσα Οκτωβρίου 1906 έφυγε από την Ελλάδα με πλοίο, μέχρι το ιταλικό λιμάνι του Παλέρμο. Από εκεί, στις 17 Οκτωβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Francesca” και την 1η Νοεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 27 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 14 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Χριστόφορο Παπαναστασίου.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1906 έγινε από τον Σταύρο Καμπανό (Campanos). Από την Ελλάδα με πλοίο πήγε πρώτα μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 19 Οκτωβρίου έφυγε με το πλοίο “Perugia” και στις 5 Νοεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 27 ετών. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας ξάδερφός[4] του.
iii. Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1907
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 12 αναχωρήσεις (5 ομαδικές και άλλες 7 μεμονωμένες) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 21 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Αναλυτικά έχουμε :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Δημήτριο Τασούλη. Στις 22 Ιανουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Gerty” και στις 16 Φεβρουαρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 15 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Λουκά Τασούλη.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από δύο άτομα, τους : Αθαν. Γρηγορόπουλο και Νικ. Μελαχρή. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 11 Απριλίου αναχώρησαν με το ποιο “Giulia” και στις 3 Μαΐου έφτασαν στην Αμερική. Γνωρίζουμε ακόμη ότι :
· Ο Αθανάσιος Γρηγορόπουλος ήταν 17 ετών. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το θείο του Σπύρο Παπαθανασόπουλο.
· Ο Νικόλαος Μελαχρής ήταν 22[5] ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 15 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Γεώργιος Κόκκας.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Δημήτριο Καρανάσιο. Στις 27 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας, ανέβηκε το πλοίο “Gallia” και στις 18 Ιουνίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 16 ετών. Καταγράφηκε ως μαθητής (pupil). Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδερφό του Βασίλειο Καρανάσιο.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Χρήστο Τσούνη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 31 Μαΐου έφυγε με το πλοίο “Gerty” και στις 23 Ιουνίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 17 ετών. Προορισμός του για δουλειά, με 10 $ μαζί του, ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του Σπύρο Παπαθανασόπουλο.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε τέσσερα άτομα. Ήταν οι : Επαμ. Αρκέντης, Ιωάν. Μαραγιάννης, Περ. Παπαβασιλείου και Βασ. Τζουμάνης. Στις 13 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 2 Ιουλίου έφτασαν στην Αμερική. Πρόσθετα στοιχεία από το υλικό του αρχείου μας αναφέρουν ότι :
· Ο Επαμεινώνδας Αρκέντης ήταν 22 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνσταντίνος.
· Ο Ιωάννης Μαραγιάννης ήταν 28 ετών. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας ξάδερφός[6] του.
· Ο Περικλής Παπαβασιλείου ήταν 20 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη.
· Ο Βασίλειος Τζουμάνης ήταν 23 ετών. Με 10 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από δύο άτομα (αδέλφια). Ήταν οι : Ευθ. Κότσαλος και Λάμ. Κότσαλος. Στις 17 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laura” και στις 3 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν γι’ αυτούς ότι :
· Ο Ευθύμιος Κότσαλος ήταν 30 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στη.
· Ο Λάμπρος Κότσαλος ήταν 24 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σπυρ. Παπαθανασόπουλος
Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum)
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Νικόλαο Υφαντή. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 10 Σεπτεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Massilia” και την 1η Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 22 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του, ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό[7] του.
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από δύο άτομα, τους : Σπυρ. Καρτέρη και Αναστ. Τσούφρα. Στις 17 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Giulia” και στις 10 Οκτωβρίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Ξέρουμε επιπλέον γι’ αυτούς ότι:
· Ο Σπυρίδων Καρτέρης ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Φώτιος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνστ. Καρτέρης.
· Ο Αναστάσιος Τσούφρας ήταν 26 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν υπάλληλος (clerk). Το όνομα του πατέρα του ήταν Αντώνιος. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφός του Ιωάννη Τζούφρα.
Η πέμπτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Λου…. Κόκκοτο (Laustio Cocotos). Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 10 Οκτωβρίου αναχώρησε με το πλοίο “Re d’ Italia” και στις 28 Οκτωβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 28 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος Σπυρ. Αθανασόπουλος.
Η έκτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Γεώργιο Σκούρα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Οκτωβρίου έφυγε με το πλοίο “Napolitan Prince” και στις 4 Νοεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Παρασκευή. Με 11 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Αθανάσιο Σκούρα.
Η πέμπτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους : Κων. Λόη, Αθαν. Σακαρέλο, Ιωάν. Σακαρέλο και Γεώρ. Χαβιέ. Στις 29 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Francesca” και στις 17 Νοεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι :
· Ο Κωνσταντίνος Λόης ήταν 21 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Π. Παπαθανασόπουλος.
· Ο Ιωάννης Σακαρέλος ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Σοφία. Με 10 $ για να πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Π. Παπαθανασόπουλος.
· Ο Αθανάσιος Σακαρέλος ήταν 16 ετών, γιος του Ιωάννη. Μαζί με τον πατέρα του, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη.
· Ο Γεώργιος Χαβιές (Chavies) ήταν 22 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο κοινός φίλος Π. Παπαθανασόπουλος.
Πλοίο “Francesca” (Photo: Maurizio
Eliseo Collection)
Η έβδομη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Δημήτριο Παπαθανασόπουλο. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί αναχώρησε με το πλοίο “Principe di Piemonte” και στις 20 Νοεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 21 ετών. Με 9 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Λεωνίδα Καρατζά.
iv. Μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1909
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 5 αναχωρήσεις (3 ομαδικές και άλλες 2 μεμονωμένες) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 9 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Πιο συγκεκριμένα :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε τρία άτομα και αποτελείτο από τους : Αριστ. Βαζούρα, Αθαν. Μάνο και Αλέξ. Μπούγα. Στις 28 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Atlanta” και στις 25 Μαρτίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επίσης ότι :
· Ο Αριστείδης Βαζούρας ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Οδυσσεύς Λιανός[8].
· Ο Αθανάσιος Μάνος ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Σωτήριος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Οδυσσέας Λιανός.
· Ο Αλέξιος Μπούγας ήταν 17 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χρήστος. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στο Ντιτρόιτ του Μίτσιγκαν, όπου ήταν ο αδερφός του Αθανάσιος Μπούγας.
Πλοίο “Atlanta”
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους : Δημ. Δεληκωστόπουλο και Σπ. Λόη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 19 Απριλίου αναχώρησε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 4 Μαΐου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πρόσθετα στοιχεία μας αναφέρουν ότι :
· Ο Δημήτριος Δεληκωστόπουλος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μάρθα. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον κουνιάδο του Νικόλαο Τζουμάνη.
· Ο Σπύρος Λόης ήταν 27 ετών. Ο πατέρα του ονομαζόταν Ιωάννης. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Λάμπρος Λόης.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους : Αλέκ. Μαραγκούλα και Βασ. Υφαντή. Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 31 Ιουλίου έφτασαν στο λιμάνι της Πάτρας. Συμπληρωματικά στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς μας προσθέτουν ότι :
· Ο Αλέξανδρος Μαραγκούλας ήταν 17 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Μιχαήλ. Με 11 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Ψαλίδα.
· Ο Βασίλειος Υφαντής ήταν 18 ετών. Για το όνομα του πατέρα του αναφέρουμε τα στοιχεία Κ. Δ. Υφαντής. Αναζητούσε δουλειά, με 9 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη όπου ήταν ο αδερφός του Λεωνίδας Υφαντής.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Χρήστο Καρκατζό. Στις 4 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 17 Σεπτεμβρίου “πάτησε πόδι” στην Αμερική. Ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Κεφαλόβρυσο, δήλωσε τον αδερφό του Αλκιβιάδη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Λεωνίδα Καρκατζό.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Χρήστο Κοσιώρη (Kousioris). Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Δεκεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 21 Δεκεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος (Mitron Kousioris). Προορισμός του για δουλειά (με 22 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Αναστάσιος Κοσιώρης ή Κουσούρης.
v. Μικρή αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1910
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 αναχωρήσεις (1 ομαδική και 3 μεμονωμένες) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Αναλυτικά :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Γεώργιο Συρεμέντη (Sirementis). Στις 28 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Alice” και στις 14 Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αλεξάνδρα. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας συγγενής του[9].
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Ιωάννη Βέλλιο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 4 Απριλίου έφυγε με το πλοίο “Laura” και στις 20 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 20 ετών και παντρεμένος, Το όνομα της γυναίκας του ήταν Πετρούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στο ξάδερφός του Γεώργιο Ζαγκουβά[10].
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Αλκιβιάδη Ευθυμίου. Στις 5 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 23 Νοεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 19 ετών. Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Βασιλική. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Λιανός.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1910 ήταν η πλέον πολυάριθμη ομάδα που έφυγε από το Κεφαλόβρυσο. Περιλαμβάνει τους : Αλέξ. Ιζοβάνη (ή Τζοβάνη), Αλέξ. Καρκαντζό, Γεώρ. Κοτομάτα, Περ. Λιανό, Αλέξ. Λόη, Φωτ. Λόη, Ιωάν. Πριόνα, Καλλ. Τζουμάνη και Νικ. Τζουμάνη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 14 Νοεμβρίου ανέβηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 28 Νοεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το Βιβλίο Καταγραφών του αρχείου γνωρίζουμε επιπλέον ότι:
· Ο Αλέξιος Ιζοβάνης (ή Τζοβάνης[11]) ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Κεφαλιακός.
· Ο Αλέξανδρος Καρκαντζός ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Βασίλειος. Με 26 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Λεωνίδα Υφαντή.
· Ο Γεώργιος Κοτομάτας (Cottomatas) ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Λεωνίδας. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λεωνίδας Υφαντής.
Ατμόπλοιο “Martha Washington” (Photo: Richard
Faber Collection)
· Ο Περικλής Λιανός ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αλέξιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθαν. Τσούνης.
· Ο Αλέξιος Λόης ήταν 19 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν υποδηματοποιός (shoemaker). Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του για ανάλογη δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Χρήστο Λόη.
· Ο Φωτεινός Λόης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Διομήδης. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Οδυσσεύς Λιανός.
· Ο Ιωάννης Πριόνας ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ανδρέας. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Χρήστο Γεωργίου.
· Ο Νικόλαος Τζουμάνης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Στο Κεφαλόβρυσο ήταν ο πεθερός του Σπυρίδων. Με 100 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν και ο αδερφός του Βασίλειος Τζουμάνης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Νικόλαος Τζουμάνης την περίοδο 1906-10 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Η Καλλιόπη Τζουμάνη ήταν 28 ετών, αναλφάβητη και παντρεμένη. Επάγγελμα “οικιακά”. Ο πατέρας της λεγόταν Σπυρίδων. Μαζί με το σύζυγό της Νικόλαο, πήγαινε στη Νέα Υόρκη.
vi. Διατήρηση περίπου σταθερού του αριθμού μεταναστών και στο 1911
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 8 αναχωρήσεις (2 ομαδικές και 6 μεμονωμένες) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 10 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Αντώνιο Μαρτίνη. Στις 27 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 24 ετών. Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Ειρήνη. Τελικός προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του), ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Πάππας.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Γεώργιο Δημητρίου. Στις 27 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Oceania” και στις 12 Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 32 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Αλτούνα (Altoona) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Ζήσιμος.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Κωνσταντίνο Κοσμά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 3 Απριλίου ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 29 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ευγενία. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 4 μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Περικλής Τυλιγάδης[12].
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο άτομα, τους : Γεώρ. Κυρίτση, Χρ. Σακαρέλο. Στις 10 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Martha Washington” και στις 26 Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :
· Ο Γεώργιος Κυρίτσης ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ξένη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του ……[13] Παπαλέξης.
· Ο Χρήστος Σακαρέλος ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του πρέπει να ήταν Αλεξάνδρα (Al. Sacarelos). Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Ι. Σακαρέλο.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο άτομα, τους : Δημ. Παπακωστόπουλο, Σωτ. Στεργίου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 29 Μαΐου ανέβηκε στο πλοίο “Martha Washington” και στις 11 Ιουνίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πρόσθετες πληροφορίες του αρχείου μας πληροφορούν ότι :
· Ο Δημήτριος Παπακωστόπουλος ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Βασίλειος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κωνστ. Καλημέρη.
· Ο Σωτήριος Στεργίου ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Καλλιρόη. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωνστ. Καλημέρης.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Ιωάννη Σφάντη (Sfantis). Στις 10 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 23 Ιουλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν μόλις 15 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (scholar). Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, πήγαινε στη Νέα Υόρκη για να συναντήσει τον πατέρα του Αν. Σφάντη.
Η πέμπτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Αλέξανδρο Καρίτσα. Από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 20 Σεπτεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας ξάδερφός[14] του.
Η έκτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Νικόλαο Λιανό. Στις 9 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 24 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Θεμιστοκλής. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Οδυσσέα Λιανό.
vii. Νέα μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1912
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ομαδικές αναχωρήσεις (με πλοία) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 7 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους : Ιωάν. Καλαντζή, Ιωάν. Λιανό, Σοφ. Λόη και Δημ. Τζουμάνη. Από το λιμάνι της Πάτρας, τις 6 Μαΐου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 20 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Αντλούμε στοιχεία από το αρχείο, που μας αναφέρουν ότι :
· Ο Ιωάννης Καλαντζής ήταν 20 ετών. Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Μόρφω. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Δημήτριο Χαντζή.
· Ο Ιωάννης Λιανός ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγγελική. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Βελαώρας.
· Ο Σοφοκλής Λόης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό[15] του.
· Ο Δημήτριος Τζουμάνης ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Αλέξιος Τζουμάνης.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τρία άτομα, τους : Θεόδ. Λιανό, Αλέξ. Μπούγα και Βασ. Μπούγα. Στις 29 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Αυγούστου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επιπλέον ότι :
· Ο Θεόδωρος Λιανός ήταν 24 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη γυναίκα του Σπυριδούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 45 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Τσούνης.
· Ο Αλέξιος Μπούγας ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Σαβούλα. Με 60 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Αθανασούλης. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε ο Αλέξιος Μπούγας στις ΗΠΑ. Ξαναπήγε την περίοδο 1905-11 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Βασίλειος Μπούγας ήταν 16 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (pupil). Μαζί με τον πατέρα του Αλέξιος πήγαινε στη Νέα Υόρκη.
viii. Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913
Έγινε από τον Κωνσταντίνο Κρίκο. Στις 25 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Athinai” και στις 14 Ιουλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 17 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά (με 14 $ μαζί του) ήταν η πόλη Λάντλοου (Ludlow) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο θείος του Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος.
ix. Αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1914
Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων 1912-13, όπου συμμετείχαν και μετανάστες που επέστρεψαν και στρατεύτηκαν, ακολούθησε η αποστράτευση. Κάποιοι αποφάσισαν να κάνουν και δεύτερο ταξίδι στην Αμερική, αλλά υπήρχαν και νέοι μετανάστες.
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 7 αναχωρήσεις (3 ομαδικές και 4 από μεμονωμένους) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 14 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Αναλυτικά :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Φώτιο Καρίτσα. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το αυστριακό λιμάνι της Τεργέστης. Από εκεί, στις 10 Ιανουαρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Saxonia” και στις 2 Φεβρουαρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 20 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Αλέξανδρο Καρίτσα (Karris).
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Αθανάσιο Βέλλιο. Στις 13 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Pannonia” και στις 4 Μαρτίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 18 ετών. Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά, με 37 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Γεώργιος Βέλλιος.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε πέντε άτομα και περιλάμβανε τους : Λάμ. Λόη, Νικ. Λόη, Φώτ. Ξέρη, Γεώρ. Σακαρέλο και Βασ. Τριανταφύλλου. Από το λιμάνι της Πάτρας στις 6 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Carpathia” και στις 22 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ακόμη ότι :
· Ο Λάμπρος Λόης[16] ήταν 29 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης. Με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ηλίας Αθανασούλης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Λάμπρος Λόης, την περίοδο 1906-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Νικόλαος Λόης ήταν 18 ετών, αδελφός του προηγουμένου. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας ξάδερφός[17] του.
· Ο Φώτης Ξέρης ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Στο Κεφαλόβρυσο ήταν η γυναίκα του Σπυριδούλα. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη. Κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Σακαρέλο.
· Ο Γεώργιος Σακαρέλος ήταν 18 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Δέσπω. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας ξάδερφός[18] του.
· Ο Βασίλειος Τριανταφύλλου ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Ζωίτσα. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Σπύρο Στίγκα.
Ατμόπλοιο “Carpathia” (Photo: Richard Faber Collection)
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Δημήτριο Λιανό. Στις 2 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Laconia (1912)” και στις 17 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 34 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Αθηνά. Προορισμός του για δουλειά (μς 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ανεψιός του Βασίλειος Τζουμάνης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Δημήτριος Λιανός την περίοδο 1906-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από δύο άτομα, τους : Ιωάν. Μαυρογιάννη και Γεώρ. Παπαθανασόπουλο. Στις 26 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Pannonia” και στις 16 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη γι’ αυτούς ότι:
· Ο Ιωάννης Μαυρογιάννης ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Ως επάγγελμα γράφηκε “barker” (που σημαίνει τελάλης). Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Κεφαλόβρυσο δήλωσε τον αδελφό του Τηλέμαχο. Με 40 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Οδυσσεύς Αθανασόπουλος[19]. Για το μετανάστη Ιωάννη Μαυρογιάννη, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1909-10 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Γεώργιος Παπαθανασόπουλος ήταν 29 ετών. Ως επάγγελμα δήλωση πανδοχέας (innkeeper). Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Αρετή. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Σπύρο Παπαθανασόπουλο.
Πλοίο Saxonia (Photo:
Alex Duncan)
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από τρία άτομα. Ήταν οι: Σπ. Λόης, Δημ. Παπακωστόπουλος και Στ. Σκαντέλας. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 10 Ιουλίου η ομάδα αναχώρησε με το πλοίο “Saxonia” και στις 25 Ιουλίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν επιπλέον ότι :
· Ο Σπύρος Λόης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Παν. Αθανασούλης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Σπύρος Λόης την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον.
· Ο Δημήτριος Παπακωστόπουλος[20] ήταν 27 ετών. Στην πατρίδα είχε τη μητέρα του Μαρία. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Παν. Αθανασούλης. Αυτό ήταν δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ για τον Δημήτριο Παπακωστόπουλο. Την προηγούμενη φορά πήγε την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Παναγιώτη Στούμπα. Στις 30 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Ivernia” και στις 21 Αυγούστου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 24 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Γεωργία. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδελφό του Γκας (ή Κριστ) Στούμπα[21].
x. Νέα μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1915
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ομαδικές αναχωρήσεις με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Συγκεκριμένα :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1915 αριθμούσε τέσσερα άτομα, που ήταν οι : Δημοσθ. Λιανός, Αθαν. Λιμαζόπουλος, Θεόδ. Στούμπας και Φώτ. Χαβιές. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 14 Φεβρουαρίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Carpathia” και στις 9 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Συμπληρωματικά στοιχεία από το υλικό του αρχείου μας πληροφορούν ότι:
· Ο Δημοσθένης Λιανός ήταν 35 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Λάμπρος. Αναζητούσε δουλειά, με 22 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Λιανός.
· Ο Αθανάσιος Λιμαζόπουλος[22] ήταν 29 ετών. Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Αικατερίνη. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Αθανάσιος Λιμαζόπουλος, την περίοδο 1906-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Θεόδωρος Στούμπας ήταν 29 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Κεφαλόβρυσο δήλωσε το θείο του Κώστα Στούμπα. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνστ. Στούμπας. Για το Θεόδωρο Στούμπα, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Την πρώτη φορά πήγε την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Φώτιος Χαβιές (Chafges) ήταν 43 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Σπυριδούλα. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Χρήστο Χαβιέ.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1915 έγινε από δύο άτομα, τους : Γρηγ. Παπαθανασόπουλο και Νικ. Τυλιγάδη. Στις 26 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 16 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε ακόμη ότι :
· Ο Γρηγόριος Παπαθανασόπουλος ήταν 28 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Κεφαλόβρυσο δήλωσε τον αδερφό του Επαμεινώνδα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν οι φίλοι του Αθανασούλης Αφοί.
· Ο Νικόλαος Τυλιγάδης ήταν 30 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ξενοφών. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λεωνίδας Τσούκαλος[23]. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Νικόλαος Τυλιγάδης, την περίοδο 1904-11 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)
xi. Τρεις μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1919 και 1920
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1919 έγινε από το Χρήστο Τσούνη. Από την Ελλάδα έφυγε στα μέσα Δεκεμβρίου του 1919, με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί αναχώρησε με το πλοίο “Argentina” και στις 7 Ιανουαρίου 1920 έφτασε στην Αμερική. Ήταν 29 ετών. Ως πλησιέστερη συγγενή[24] του στο Κεφαλόβρυσο δήλωσε την Πηνελόπη Τσούνη. Προορισμός του για δουλειά (με 30 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Ευστάθιος Τσούνης. Για το Χρήστο Τσούνη ήταν το δεύτερο ταξίδι του στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από το Νικόλαο Υφαντή. Στις 5 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο ελληνόκτητο πλοίο “Megali Hellas” και στις 22 Φεβρουαρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 34 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Κεφαλόβρυσο δήλωσε τον αδερφό του Βασίλειο. Με 35 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνστ. Υφαντής. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Νικόλαος Υφαντής, την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από το Νικόλαο Καραγιαννόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 21 Δεκεμβρίου 1920 ταξίδεψε με το πλοίο “Pannonia” και στις 10 Ιανουαρίου 1921 αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγγελική. Αναζητούσε δουλειά, με 30 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ελευθέριος Καραγιαννόπουλος. Αυτό ήταν δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ για το Νικόλαο Καραγιαννόπουλο, που είχε πάλι πάει την περίοδο 1910-16 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
xii. Ελάχιστες αναχωρήσεις μεταναστών στο 1921
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 αναχωρήσεις (μια ομαδική και άλλη μία μεμονωμένα) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 3 άτομα από το Κεφαλόβρυσο. Αναλυτικά :
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από τον Ιωάννη Μώκο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 15 Μαΐου αναχώρησε με το πλοίο “Megali Hellas” και στις 29 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 38 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν σερβιτόρος (garcon). Μιλούσε και αγγλικά. Με 50 $ στην τσέπη, έψαχνε για ανάλογη δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ανεψιός του Δημ. Παπαδόπουλος. Ο Ιωάννης Μώκος είχε ξαναπάει στην Αμερική, την περίοδο 1914-20 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1921 έγινε από δύο άτομα. Ήταν το έγγαμο ζευγάρι Γεωργίου και Ολυμπίας Παπαθανασοπούλου. Στις 18 Οκτωβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “King Alexander” και στις 4 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :
· Ο Γεώργιος Παπαθανασόπουλος ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν ζαχαροπλάστης (candy maker). Στο Κεφαλόβρυσο είχε τη μητέρα του Αρετή. Προορισμός του για δουλειά (με 60 $ για το έγγαμο ζεύγος) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συγγενής του Ευστάθιος Κομιζιώνης. Για το Γεώργιο Παπαθανασόπουλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1913-21 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
· Η Ολυμπία Παπαθανασοπούλου ήταν 20 ετών, σύζυγος του Γεωργίου. Επάγγελμα “οικιακά”. Προορισμός ήταν η Νέα Υόρκη.
Ατμόπλοιο “King Alexander”
xiii. Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στα έτη 1922 και 1926 - Επίλογος
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1922, έγινε την ίδια χρονική περίοδο που η Σμύρνη καιγόταν και είχε συντελεστεί η Μικρασιατική Καταστροφή. Έγινε από τον Αθανάσιο Παρίση. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 14 Αυγούστου ταξίδεψε με το πλοίο “King Alexander” και την 1η Σεπτεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 45 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε επιχειρηματίας (business). Η γυναίκα του στο Κεφαλόβρυσο ονομαζόταν Πολυξένη. Με 40 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειές στο Νιούαρκ (New Ark) του Νιου Τζέρσεϋ, όπου ήταν ο φίλος του Βασ. Λόης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Αθανάσιος Παρίσης, την περίοδο 1903-10 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η (τελευταία) μεμονωμένη αναχώρηση στο 1926 έγινε από το Γεώργιο Σακαρέλο. Στις 2 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 16 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 32 ετών. Ως πλησιέστερη συγγενή του στο Κεφαλόβρυσο δήλωσε την αδελφή του Κωνσταντούλα Βάρσου. Αναζητούσε δουλειά, με 50 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Υφαντής. Ήταν δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ για το Γεώργιο Σακαρέλο. Πρωτοπήγε την περίοδο 1914-25 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό. Το 1925 διέμενε στην πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρειας Καρολίνας.
------------------------------------------------
Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες
1. Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
2. Β.Δ. 3/15-12-1833
3. Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)
4. Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.
5. Εκλογικός Κατάλογος δήμου Κλεπαΐδος, του έτους 1886, από την ιστοσελίδα : http://kravara-klepa.blogspot.com
6. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).
7. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ amfictyon.blogspot.gt Ιστοσελίδα : www.amfictyon.blogspot.gr
8. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : Από τον Τέρνο (ή Μεσοκώμη) Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1901-1932). Ανέκδοτη εργασία από το Σεπτέμβριο 2022. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 18 Σεπτεμβρίου 2022.
9. Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr
10. περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.
11. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.
12. «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
13. Θ. Ανθογαλίδου «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
14. Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.
15. Βικιπαίδεια
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[2]Στο σύνολο των 107 ονομάτων μεταναστών από το Κεφαλόβρυσο βρέθηκαν 7 αναλφάβητοι (ή ποσοστό 7 % των μεταναστών) .
[3]Δεν καταγράφηκαν και δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.
[4] Στο χειρόγραφο αρχείο, το όνομα είναι Χαρίλαος, αλλά το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.
[5] Στο PASSENGER RECORD του EllisIsland γράφηκε ηλικία 23 ετών. Η σωστή όμως είναι 22 ετών, όπως γράφηκε στο Ship Manifest.
[6] Στο χειρόγραφο αρχείο, το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.
[7] ό. π.
[8] Από τον Ταξιάρχη Αιτωλοακαρνανίας. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 26 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Το 1912 επέστρεψε, αλλά το 1921 έκανε και δεύτερο ταξίδι με τον ίδιο προορισμό.
[9] Γράφτηκε “George Cefas brother”. Δεν μπορεί να ήταν αδερφός του προφανώς.
[10] Από το Τέρνο Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1905, σε ηλικία 28 ετών με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Το 1910 επέστρεψε, αλλά το 1915 έκανε και δεύτερο ταξίδι, για εργασία πάλι στον ίδιο προορισμό.
[11] Αναρωτιέμαι, μήπως το σωστό είναι Τζουμάνης.
[12] Από το Τέρνο. Πήγε στην Αμερική το 1905, σε ηλικία 21 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Το 1906 επέστρεψε. Το 1910 έκανε και δεύτερο ταξίδι.
[13] Στο χειρόγραφο αρχείο το όνομα είναι κακογραμμένο και δυσανάγνωστο.
[14] Δυσανάγνωστο όνομα.
[15] Λείπει το όνομα από την καταγραφή.
[16] Φέρει την ένδειξη : NON IMMIGRANT ALIEN.
[17] Το όνομά του είναι Χρήστος, αλλά το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.
[18] ό. π.
[19] ίσως εννοούσε Παπαθανασσόπουλος.
[20] Φέρει την ένδειξη : NON IMIGRANT ALIEN
[21] Από το Τέρνο Ευρυτανίας. Ο Κωνσταντίνος Στούμπας πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 19 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.
[22] Φέρει την ένδειξη : NON IMMIGRANT ALIEN
[23] Από το Τέρνο Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1905, σε ηλικία 40 ετών και παντρεμένος, με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Το 1909 επέστρεψε, αλλά το 1911 έκανε και δεύτερο ταξίδι, πάλι στον ίδιο προορισμό.
[24] Δεν γράφηκε αν ήταν η μητέρα του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου