Από το Λούτσοβο (Κόκκινο) Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1905-1917)

 

Προλεγόμενα

Το Λούτσοβο (Κόκκινο) Φωκίδας, 1965 (ελήφθη από το Διαδίκτυο)

    Το Λούτσοβο, που μετονομάστηκε σε Κόκκινο (από τον παραπόταμο του Μόρνου) είναι χωριό στα δυτικά της τεχνητής λίμνης Μόρνου, σε υψόμετρο 680 μ. στην περιοχή Δωρίδας του νομού Φωκίδας.

  Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 53 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2024.

   Την ολοκλήρωση αυτής της εργασίας επηρέασε η επικοινωνία με τον κ. Κωνστ. Μπερτσιά, που κατάγεται από το Λούτσοβο και είναι εγγονός μετανάστη. Το βιβλίο του, που είχε την καλοσύνη και μου έστειλε με τίτλο “Θαμμένα όνειρα – ζωντανές αναμνήσεις”, με βοήθησε στην επιβεβαίωση ονομάτων.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 26 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 53 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Άμφισσα, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Λούτσοβο, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

                                                                                                                                     Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                                    φυσικός

 

Αυτοδιοικητικά

Από τον οικισμό Λούτσοβος, στο όνομα Κόκκινος

   Από τις 20 Απριλίου 1835, ο οικισμός Λούτσοβος προσαρτήθηκε στο δήμο Αιγιτίου του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος (μετατράπηκε σε Φθιώτιδος και Φωκίδος). Στις 31 Δεκεμβρίου 1869 αποσπάστηκε από το δήμο Αιγιτίου (με πρωτεύουσα το Λιδωρίκι) και προσαρτήθηκε στο δήμο Υαίας (με πρωτεύουσα τη Γρανίτσα).

   Στις 31 Αυγούστου 1912, ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Υαίας και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Γρανίτσας. Στις 3 Μαΐου 1919 αποσπάστηκε από την κοινότητα Γρανίτσας και δημιουργήθηκε κοινότητα Λουτσόβου, με ομώνυμη έδρα.

   Στις 24 Ιουλίου 1930, ο οικισμός και η κοινότητα μετονομάστηκε σε Κόκκινος, του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος. Από τις 31 Μαρτίου 1943, η κοινότητα Κόκκινου υπάγεται στο νομό Φωκίδος.

   Στις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”) η κοινότητα Κόκκινου καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Βαρδουσίων. Στις 7 Ιουνίου 2010 (σχέδιο “Καλλικράτης”), ο οικισμός Κόκκινος αποσπάστηκε από το δήμο Βαρδουσίων και προσαρτήθηκε στο δήμο Δωρίδος.

   Ο πληθυσμός του (απογραφή 2011) ήταν 46 κάτοικοι.

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση από το Λούτσοβο στην Αμερική[1]

   Από τα 53 ονόματα μεταναστών που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι σχετικά περισσότεροι (16 άτομα) έφυγαν το έτος 1914. Συνολικά έγιναν 26 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν και 8 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 21 % του πληθυσμού, που είναι 2 ½  φορές μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία (δημητριακά, αμπέλια, κλπ.) και την κτηνοτροφία. Η περιοχή κάλυπτε σχετικά τις ανάγκες της ζωής[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή βλέπουμε ότι κυριάρχησαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι και 20 ετών (με 24 άτομα)! Ακολούθησαν σε αριθμό οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 18 άτομα) και μετά ήταν οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 10 άτομα). Η κατανομή ηλικιών σε ομάδες των μεταναστών από το Λούτσοβο δίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.

   Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες  ήταν :

 (α) Ανάστος Αναστούλας, ετών 17 (πήγε το 1909)

(β) Ανάστος Παναγιώτης, ετών 17 (πήγε το (1914)

(γ) Γκάτσος Γεώργιος, ετών 17 (πήγε το (1907)

(δ) Καραμπέτσος Γεώργιος, ετών 17 (πήγε το 1914)

(ε) Κολοκυθάς Αριστείδης, ετών 17, (πήγε το 1914)

(ς) Μπερτσιάς Γεώργιος, ετών 17, (πήγε το 1909)

     Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :

 (α) Παλαιολόγος Παλαιολόγος, ετών 47 (πήγε το 1914)

(β) Καραδήμας Θεμιστοκλής, ετών 39 (πήγε το 1915)

(γ) Καραδήμας Σπύρος, ετών 39 (πήγε το 1917)

 

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 21 έτη, δηλ. μικρός.

  Ως προς την οικογενειακή τους κατάσταση, οι σχετικά περισσότεροι μετανάστες από το Λούτσοβο (34 άτομα) ήταν άγαμοι, οι δε υπόλοιποι 19 ήταν έγγαμοι (Πίνακας 4).

   Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

   Συνολικά έγιναν 26 ταξίδια πλοίων, που διακίνησαν τους 53 μετανάστες από το Λούτσοβο. Οι περισσότεροι μετανάστες (45 άτομα) έφυγαν από το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 85 %). Από το ελληνικό λιμάνι του Πειραιά έφυγαν μόνον 3 άτομα. Οι υπόλοιποι έφυγαν από ξένα λιμάνια (βλ. Πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

   Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες από το Μαλανδρίνο έφυγαν με πλοία ελληνικής πλοιοκτησίας (54 άτομα) και με ξένα πλοία έφυγαν οι υπόλοιποι (21 άτομα).

   Σε ένα ταξίδι, το 1911, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 3 μετανάστες με το πλοίο “Martha Washington”. Το έτος 1912 και από το ίδιο λιμάνι, σε ένα ταξίδι έφυγαν 2 μετανάστες με το ελληνικής πλοιοκτησίας πλοίο “Moraitis”. Το έτος 1912, πάντα από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι έφυγαν 4 μετανάστες του Λούτσοβου με το πλοίο “Alice”.

   Πάλι από το ίδιο λιμάνι (της Πάτρας), το 1914, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 13 μετανάστες με το πλοίο “Laconia (1912)”. Έγιναν 10 ομαδικά ταξίδια και 16 από μεμονωμένα άτομα. Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο μέχρι τον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από το Λούτσοβο φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία του Ουισκόνσιν, με 38 άτομα (ποσοστό 72%). Ειδικά, το Μιλγουώκι ήταν τόπος προορισμού για 26 άτομα και η πόλη Σουπήριορ για 11 άτομα. Ακολούθησαν οι πολιτείες της Νέας Υόρκης, του Ιλινόις, της Καλιφόρνιας και Ουάσιγκτον. Μεμονωμένες επιλογές τόπων υπήρξαν για άλλες 3 πολιτείες.

   Πιο αναλυτικά, στον επόμενο πίνακα δίνονται και οι τόποι που επέλεξαν οι μετανάστες (σε παρένθεση δίνεται ο αριθμός μεταναστών):

 

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Ουισκόνσιν (Wis.)	Milwaukee (26), Superior (11), Rosalia (1)
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (5)
Ιλινόις (Ill.)	Chicago (3)
Ουάσιγκτον (Wash.)	Colfax (1), Spokane (1)
Καλιφόρνια (Cal.)	Hornbrook (2)
Νεβάδα (Neb.)	East Ely (2)
Αϊντάχο (Idaho)	Pocatello (1)
Βρετ. Κολούμπια (B.C.)	Revelstoke (1)
Καναδάς (Can.)	North Bay (1)
ΣΥΝΟΛΟ	53

 

 

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Από το σύνολο των 53 μεταναστών, η συντριπτική πλειοψηφία (52 άτομα) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman).  Αναλυτικά στοιχεία ακολουθούν:

 

επάγγελμα	αριθ.
εργάτης (laborer, workman, worker)	52
εργάτης σε φάρμα (farm lab.)	1
ΣΥΝΟΛΟ	53

 

 

3.   Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 8 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ήταν οι :

1.    Αθανάσιος Καραδήμας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-10 στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 στο Ηστ Έλυ (East Ely) της Νεβάδα.

2.    Δημήτριος Καραμπέτσος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-10 στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.

3.    Αριστείδης Μπερτσιάς :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στον τόπο West της πολιτείας Ουάσιγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.

4.    Κωνσταντίνος Μπερτσιάς :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στον τόπο West της πολιτείας Ουάσιγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.

5.    Παλαιολόγος Παλαιολόγος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-11 σε τόπο της Μινεσότα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν.

6.    Δημήτριος Καραμπέτσας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-10 σε τόπο του Ουϊσκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσιγκτον.

7.    Θεμιστοκλής Καραδήμας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-13 στην πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.

8.    Κωνσταντίνος Καραδήμας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-13 στην πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.

 

 

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από το Λούτσοβο

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες  από το Λούτσοβο, που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από το Λούτσοβο δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως καταγράφηκαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

α/α         Ονοματεπώνυμο             χρ. άφιξης      ηλικία   έγγαμος  Πλοίο ταξιδιού     Λιμάνι αναχ.

1        Αδαμόπουλος Αθανάσιος    18-10-1907     32        ναι       Laura                        Πάτρα

2        Αδαμόπουλος Παναγ.         19-4-1907       18        όχι        Francesca                  Πάτρα

3        Ανάστος Αθανάσιος            8-9-1906        26        όχι        La Lorraine                Χάβρη

4        Ανάστος Αναστούλας          2-6-1909        17        όχι        Patris                         Πάτρα

5        Ανάστος Θωμάς                 2-4-1914        37        ναι       Laconia (1912)           Πάτρα

6        Ανάστος Παναγιώτης Δ.     3-8-1917        26        όχι        Dante Alighieri           Γένοβα

7        Ανάστου Θεμιστοκλής         2-4-1914        37        ναι       Laconia (1912)           Πάτρα

8        Ανάστου Κων/νος Ν.          17-4-1907       18        όχι        Gerty                         Τεργέστη

9        Ανέστος Γεώργιος              2-4-1914        38        ναι       Laconia (1912)           Πάτρα

10      Ανέστος Παναγιώτης          2-4-1914        17        όχι        Laconia (1912)           Πάτρα

11      Βλάχος Ιωάννης                 2-4-1914        30        ναι       Laconia (1912)           Πάτρα

12      Γκάτσος Γεώργιος              15-4-1907       17        όχι        Hudson                      Χάβρη

13      Καραδήμας Αθανάσιος       2-5-1912        18        όχι        Alice                          Πάτρα

14      Καραδήμας Γεώργιος         13-3-1911       18        όχι        Martha Washington     Πάτρα

15      Καραδήμας Ηλίας              28-3-1910       19        όχι        Martha Washington     Πάτρα

16      Καραδήμας Θεμιστοκλής     3-6-1909        36        ναι       Athinai                       Πειραιάς

17      Καραδήμας Θεμιστοκλής     16-5-1915       39        ναι       Patris                         Πάτρα

18      Καραδήμας Κων/νος          2-5-1912        35        ναι       Alice                          Πάτρα

19      Καραδήμας Κων/νος          13-6-1915       38        ναι       Thessaloniki               Πάτρα

20      Καραδήμας Σπύρος            23-6-1907       27        όχι        Gerty                         Πάτρα

21      Καραδήμας Χαράλαμπος     18-10-1907     27        όχι        Laura                        Πάτρα

22      Καραδήμας Χρήστος           3-6-1909        29        ναι       Athinai                       Πειραιάς

23      Καραδήμος Σπύρος             31-12-1917     39        ναι       Giuseppe Verdi          Γένοβα

24      Καραμπέτσας Δημήτριος     16-5-1914       25        όχι        Kaiser Franz Josef I    Πάτρα

25      Καραμπέτσoς Αθανάσιος    2-5-1912        20        όχι        Alice                          Πάτρα

26      Καραμπέτσος Βασίλειος      2-4-1914        18        όχι        Laconia (1912)           Πάτρα

27      Καραμπέτσος Γεώργιος      2-4-1914        17        όχι        Laconia (1912)           Πάτρα

28      Καραμπέτσος Δημήτριος     18-10-1907     18        όχι        Laura                        Πάτρα

29      Καραμπέτσος Δημήτριος     2-5-1912        24        όχι        Alice                          Πάτρα

30      Κολοκυθάς Αθανάσιος        23-6-1907       26        όχι        Gerty                         Πάτρα

31      Κολοκυθάς Αριστείδης        2-4-1914        17        όχι        Laconia (1912)           Πάτρα

32      Κολοκυθάς Γεώργιος          22-9-1910       20        όχι        Athinai                       Πάτρα

33      Κολοκυθάς Γεώργιος Κ.     13-3-1911       18        όχι        Martha Washington     Πάτρα

34      Κολοκυθάς Ιωάννης           17-3-1909       24        όχι        Martha Washington     Πάτρα

35      Κολοκυθάς Ιωάννης           3-7-1910        26        ναι       Martha Washington     Πάτρα

36      Κολοκυθάς Κώστας            30-3-1909       18        όχι        Gallia                        Πειραιάς

37      Κολοκυθάς Παναγιώτης      16-3-1914       26        ναι       Martha Washington     Πάτρα

38      Κοράκης Γεώργιος             2-4-1914        18        όχι        Laconia (1912)           Πάτρα

39      Κοράκης Δημήτριος            3-7-1910        23        όχι        Martha Washington     Πάτρα

40      Κοράκης Θεμιστοκλής         28-3-1910       20        ναι       Martha Washington     Πάτρα

41      Κοράκης Φώτιος                15-11-1907     19        όχι        Moraitis                      Πάτρα

42      Κρανιάς Γεώργιος              13-3-1911       38        ναι       Martha Washington     Πάτρα

43      Μπερτσιάς Αριστείδης         2-4-1914        26        όχι        Laconia (1912)           Πάτρα

44      Μπερτσιάς Γεώργιος Κ.      2-6-1909        17        όχι        Patris                         Πάτρα

45      Μπερτσιάς Κωνσταντίνος   28-3-1910       23        ναι       Athinai                       Πάτρα

46      Μπερτσιάς Κωνσταντίνος   2-4-1914        28        ναι       Laconia (1912)           Πάτρα

47      Μπερτσιάς Παναγιώτης      20-4-1910       18        όχι        Laura                        Πάτρα

48      Παλαιολόγος Παλαιολ.       12-4-1914       47        ναι       Kaiser Franz Josef I    Πάτρα

49      Παπαχαράπης Ανδρέας       18-10-1907     19        όχι        Laura                        Πάτρα

50      Στεφόπουλος Αθανάσιος    3-7-1910        19        όχι        Martha Washington     Πάτρα

51      Στέφος Δημήτριος              2-4-1914        28        ναι       Laconia (1912)           Πάτρα

52      Τσώλης Χρήστος                15-11-1907     20        όχι        Moraitis                      Πάτρα

53      Χαραλαμπόπουλος  Δημ.    2-4-1914        26        όχι        Laconia (1912)           Πάτρα

 

5.    Χρονικό της μετανάστευσης από το Λούτσοβο Φωκίδας

 

(i)   Ο πρωτοπόρος του 1906

   Πρέπει να ήταν ο Αθανάσιος Ανάστος. Από την Ελλάδα αναχώρησε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί, στις αρχές Σεπτεμβρίου 1906 ανέβηκε στο πλοίο “La Lorraine” και στις 8 Σεπτεμβρίου αντίκρυσε το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 26 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Σπύρος Αδαμόπουλος.

 

(ii)  Άμεση αύξηση  του αριθμού μεταναστών στο 1907

   Τρία τολμηρά άτομα “συνέχισαν στο δρόμο” προς την Αμερική. Ήταν οι : Γεώργ. Γκάτσος, Κων. Ανάστου και Παν. Αδαμόπουλος. Από την Ελλάδα αναχώρησαν μεμονωμένα με πλοία και πήγαν σε ενδιάμεσα λιμάνια της Ευρώπης. Από εκεί, με άλλο πλοίο ταξίδεψαν για την Αμερική. Συγκεκριμένα :

   Ο Γεώργιος Γκάτσος από την Ελλάδα έφτασε πρώτα στο γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί, στις 30 Μαρτίου 1907, επιβιβάστηκε στο πλοίο “Hudson” και στις 15 Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 17 ετών. Με 27 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο, όπου όπου ο φίλος του Κ. Σολόπουλος.

   Ο Κωνσταντίνος Ν. Ανάστου από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το αυστριακό (τότε) λιμάνι της Τεργέστης. Από εκεί, στις 28 Μαρτίου αναχώρησε με το πλοίο “Gerty” και στις 17 Απριλίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 12 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Αθανάσιο Ανάστου.

   Ο Πανάγ. Αδαμόπουλος στις 30 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Francesca” και στις 19 Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Προορισμός του για δουλειά (με 12 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον πατέρα του Σπυρ. Αδαμόπουλο.

   Ακολούθησαν τρία ομαδικά ταξίδια πλοίων. Συνολικά έφυγαν άλλοι 8 άνθρωποι από το Λούτσοβο. Αναλυτικά έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από δύο άτομα, τους Σπ. Καραδήμα και Αθαν. Κολοκυθά. Στις αρχές Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Gerty” και στις 23 Ιουνίου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε ακόμη ότι :

·         Ο Σπύρος Καραδήμας ήταν 27 ετών και αναλφάβητος. Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη θέση Χορνμπρούκ (Hornbrook) της Καλιφόρνιας, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάν. Καλαπτσής.

·         Ο Αθανάσιος Κολοκυθάς ήταν 26 ετών και αναλφάβητος. Προορισμός του για δουλειά (με 14 $ μαζί του) ήταν η τοποθεσία Χορνμπρούκ (Hornbrook) της Καλιφόρνιας, όπου ήταν ο φίλος του Παν. Κοτρώτσος.

 

Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους:  Αθαν. Αδαμόπουλο, Χαρ. Καραδήμα, Δημ. Καραμπέτσο και Ανδ. Παπαχαράπη. Στις 30 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Laura” και στις 18 Οκτωβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι:

·         Ο Αθανάσιος Αδαμόπουλος ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 10 $ για τα πρώτα του αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Ανάστου.

·         Ο Χαράλαμπος Καραδήμας ήταν 27 ετών και αναλφάβητος. Αναζητούσε δουλειά, με 13 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Ανάστου.

·         Ο Δημήτριος Καραμπέτσος ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 15 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Κων. Καραμπέτσο.

·         Ο Ανδρέας Παπαχαράπης (Papacharapis) ήταν 19 ετών. Ως στενό συγγενή του στο Λούτσοβο δήλωσε τον Παναγ. Τριανταφύλλου. Προορισμός του για δουλειά (με 14 $ μαζί του) ήταν το Ποκατέλλο (Pocatello) του Αϊντάχο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθ. Τριανταφύλλου.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από δύο άτομα. Ήταν οι Φώτ. Κοράκης και Χρ. Τσώλης. Στις 25 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πρώτο ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Moraitis” και στις 15 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία μας αναφέρουν ότι:

·         Ο Φώτιος Κοράκης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κωνσταντίνος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθαν. Ανάστου.

·         Ο Χρήστος Τσώλης ήταν 20 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Ν. Ανάστου.

 

Ατμόπλοιο “Moraitis”

 

(iii)    Μικρή μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1909

 

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα ταξίδια πλοίων (2 ομαδικά και άλλα 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άνθρωποι από το Λούτσοβο. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από τον Ιωάννη Κολοκυθά. Στις 28 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 17 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 24 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Παναγιώτης. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαρ. Κολοκυθάς.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από τον Κώστα Κολοκυθά. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 6 Μαρτίου ταξίδεψε με το πλοίο “Gallia” και στις 30 Μαρτίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Παναγιώτης. Προορισμός του για δουλειά (με 14 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαρ. Καραδήμας.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους : Αναστ. Ανάστο και Γεώρ. Μπερτσιά. Από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 2 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το υπάρχον αρχειακό υλικό γνωρίζουμε ότι:

·         Ο Αναστούλας Ανάστος ήταν 17 ετών. Στο Λούτσοβο είχε τον πατέρα του Ανδρέα. Με 12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Ψημάρας[4].

·         Ο Γεώργιος Μπερτσιάς (Bertsas) ήταν 17 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 11 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Ψημάρας.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα. Ήταν οι : Θεμ. Καραδήμας και Χρ. Καραδήμας. Στις 13 Μαΐου, από το λιμάνι του Πειραιά ανέβηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 3 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πρόσθετα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι:

·         Ο Θεμιστοκλής Καραδήμας ήταν 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Γεννήθηκε στο Λούτσοβο, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε το Λιδωρίκι. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ευθυμία. Με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Α. Γεωργαρής.

·         Ο Χρήστος Καραδήμας ήταν 29 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Γεννήθηκε στο Λούτσοβο, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε το Λιδωρίκι. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αικατερίνη. Προορισμός του για δουλειά (με 18 $ μαζί του) ήταν το Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Α. Γεωργαρής.

 

(iv)     Αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε ταξίδια με πλοία (2 ομαδικά και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 8 άνθρωποι από το Λούτσοβο. Αναλυτικά λοιπόν :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα, τους : Ηλ. Καραδήμα και Θεμ. Κοράκη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 14 Μαρτίου έφυγαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 28 Μαρτίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει ακόμη ότι:

·         Ο Ηλίας Καραδήμας ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αδάμ. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Χάρη Καραδήμα.

·         Ο Θεμιστοκλής Κοράκης ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Κόλφαξ (Colfax) της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Ποντίκης.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Κωνσταντίνο Μπερτσιά. Στις 9 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Athinai” και στις 28 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 23 ετών[5]. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 38 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά σε τόπο[6] του Ουΐσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Αριστείδη Μπερτσιά[7].

   Η τρίτη δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Παναγιώτη Μπερτσιά. Στις 4 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Laura” και στις 20 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 18 ετών. Στο Λούτσοβο είχε τη μητέρα του Ευανθία. Με 23 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στο θείο του Αθανάσιο Ανάστο.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 αριθμούσε τρία άτομα και περιλάμβανε τους : Ιωάν. Κολοκυθά, Δημ. Κοράκη και Αθαν. Στεφόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 20 Ιουνίου ανέβηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 3 Ιουλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Αντλούμε περισσότερα στοιχεία από το υλικό του αρχείου, που μας γνωρίζουν ότι:

·         Ο Ιωάννης Κολοκυθάς ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αρετούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Αρβανίτης.

·         Ο Δημήτριος Κοράκης ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο Λούτσοβο δήλωσε το αδερφό του Χρήστο. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθαν. Ανάστος.

·         Ο Αθανάσιος Στεφόπουλος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευθύμιος. Προορισμός του για δουλειά (με 20 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθαν. Ανάστος.

   Η τρίτη (και τελευταία) μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Γεώργιο Κολοκυθά. Στις 5 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Athinai” και στις 22 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 20 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Μαρία. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Α. Ν. Ανάστος.

 

(v)   Ελάχιστοι μετανάστες  στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγινε μόνον ένα ομαδικό ταξίδια με πλοίο προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 3 άνθρωποι από το Λούτσοβο. Πιο συγκεκριμένα λοιπόν :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από τους : Γεώργ. Καραδήμα, Γεώργ. Κολοκυθά και Γεώργ. Κρανιά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 27 Φεβρουαρίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ότι:

·         Ο Γεώργιος Καραδήμας ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 26 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στο θείο του Χαρ. Καραδήμα.

·         Ο Γεώργιος Κολοκυθάς ήταν 18 ετών. Στο χωριό είχε τον πατέρα του Κωνσταντίνο. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Ανάστος.

·         Ο Γεώργιος Κρανιάς ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ελένη. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 30 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Ανάστος.

 

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

(vi) Μόνον μία ομαδική αναχώρηση στο 1912

   Έγινε από τετραμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους : Αθαν. Καραδήμα, Κων. Καραδήμα, Αθαν. Καραμπέτσο και Δημ. Καραμπέτσο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 15 Απριλίου αναχώρησαν με το πλοίο “Alice” και στις 2 Μαΐου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επίσης ότι:

·         Ο Αθανάσιος Καραδήμας ήταν 18 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Αικατερίνη. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Ήστ Έλυ (East Ely) της Νεβάδα, όπου ήταν ο αδερφός του Χρήστος Καραδήμας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Αθανάσιος Καραδήμας, την περίοδο 1907-10 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν.

·         Ο Κωνσταντίνος Καραδήμας ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Τασούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Ήστ Έλυ (East Ely) της Νεβάδα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρήστος Καραδήμας.

·         Ο Αθανάσιος Καραμπέτσος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Κωνστ. Καραμπέτσο.

·         Ο Δημήτριος Καραμπέτσος ήταν 24 ετών. Στο Λούτσοβο είχε τη μητέρα του Ασήμω. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Κωνστ. Καραμπέτσο. Για το Δημήτριο Καραμπέτσο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη φορά πήγε την περίοδο 1907-10 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

 

Ατμόπλοιο “Alice” (Photo: Eric Johnson)

 

 

(vii)   Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1914

 

   Μετά τη λήξη των Α’ και Β’ Βαλκανικών Πολέμων στην Ελλάδα, όπου συμμετείχαν και μετανάστες, οι οποίοι επέστρεψαν και στρατεύτηκαν, ακολούθησε η αποστράτευση. Οι οικονομικές ανάγκες οδήγησαν κάποιους να ξαναφύγουν σε δεύτερο ταξίδι. Παράλληλα έφυγαν και νέοι μετανάστες.

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα ταξίδια με πλοία (1 ομαδικό και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 16 άτομα από το Λούτσοβο. Αναλυτικά έχουμε :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Παναγιώτη Κολοκυθά. Στις 2 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington”  και στις 16 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 26 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Πολυξένη. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ρέβελστοκ (Revelstoke) της Βρετανικής Κολούμπια, όπου ήταν ένας φίλος[8] του.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε 13 άτομα και ήταν η μεγαλύτερη ομάδα, στη μικρή ιστορία της μετανάστευσης από το Λούτσοβο. Περιλάμβανε τους : Γεώρ. Ανέστο, Θωμά Ανάστο, Παν. Ανέστο, Θεμ. Ανάστο, Ιωάν. Βλάχο, Βασ. Καραμπέτσο, Γεώρ. Καραμπέτσο, Αριστ. Κολοκυθά, Γεώρ. Κοράκη, Αριστ. Μπερτσιά, Κων. Μπερτσιά, Δημ. Στέφο και Δημ. Χαραλαμπόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Συμπληρωματικά στοιχεία από το αρχείο μας αναφέρουν ότι :

 

Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection]

·         Ο Γεώργιος Ανέστος (Anestos) ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Παράσχω. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σουπήριορ (Superior) του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Κωνς. Ανάστο (Anastos).

·         Ο Θωμάς Ανέστος ήταν17 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Κωνστ. Ανάστος.

·         Ο Παναγιώτης Ανέστος ήταν 17 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Κωνστ. Ανάστος.

·         Ο Θεμιστοκλής Ανάστου ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αικατερίνη. Με 40 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ιωάν. Τσιρόλιας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Θεμιστοκλής Ανάστου, την περίοδο 1907-11 και εργάστηκε στην πόλη Τακόμα της πολιτείας Ουάσιγκτον.

·         Ο Ιωάννης Βλάχος ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο Λούτσοβο είχε τη γυναίκα του Βασίλω. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σουπήριορ (Superior) του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο συγγενής του Ιωάννης Κολοκυθάς.

·         Ο Βασίλειος Καραμπέτσος ήταν 18 ετών. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ασήμω. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωνστ. Καραμπέτσας.

·         Ο Γεώργιος Καραμπέτσος ήταν 17 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Δημήτριος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Κωνστ. Καραμπέτσα.

·         Ο Αριστείδης Κολοκυθάς ήταν 17 ετών και αναλφάβητος. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ (Superior) του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Κολοκυθάς.

·         Ο Γεώργιος Κοράκης ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν, κοντά στο θείο του Ανδρέα Παππά.

·         Ο Αριστείδης Μπερτσιάς[9]ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Δημήτριος. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Τσικολιάς. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Αριστείδης Μπερτσιάς την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στον τόπο Ουέστ (West) της πολιτείας Ουάσιγκτον.

·         Ο Κωνσταντίνος Μπερτσιάς ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Προορισμός του για δουλειά (με 40 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάν. Τσιρώλης. Για τον Κωνσταντίνο Μπερτσιά, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε πρωτοπάει την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στον τόπο Ουέστ (West) της πολιτείας Ουάσιγκτον.

·         Ο Δημήτριος Στέφος ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο Λούτσοβο είχε τη γυναίκα του Γεωργούλα. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ (Superior) του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο κουνιάδος του Αθαν. Τσώλης.

·         Ο Δημήτριος Χαραλαμπόπουλος ήταν 26 ετών. Γεννήθηκε στο Λούτσοβο, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε το Κλήμα Δωρίδας. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ανδρέας. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ν. Θεοδώρου.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Παλ. Παλαιολόγο. Στις 30 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 12 Απριλίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 47 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε τον αδερφό του Ανδρέα. Με 50 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ (Superior) του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο συγγενής του Ηλίας Παλαιολόγος. Ο Παλαιολόγος Παλαιολόγος είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1909-11 και εργάστηκε σε τόπο της Μινεσότα.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Δημ. Καραμπέτσα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 4 Μαΐου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 16 Μαΐου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Ασήμω. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γκας Πάππας (Gust Pappas). Για το Δημήτριο Καραμπέτσα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη φορά πήγε την περίοδο 1906-10 και εργάστηκε σε τόπο του Ουϊσκόνσιν.

 

Ατμόπλοιο “Kaiser Franz Josef I”  (Photo: Richard Faber Collection)

(viii)  Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις μεταναστών στο 1915

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1915 έγινε από το Θεμιστοκλή Καραδήμα. Στις 28 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Patris” και στις 16 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 39 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος.  Στο χωριό είχε τη γυναίκα του Ευθυμία. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ (Superior) του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαράλαμπος Ποντίκης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Θεμιστοκλής Καραδήμας, την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1915 έγινε από τον Κωνσταντίνο Καραδήμα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 24 Μαΐου ανέβηκε στο ελληνικής πλοιοκτησίας πλοίο “Thessaloniki” και στις 13 Ιουνίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ευσταθία. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σουπήριορ του Ουϊσκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαράλαμπος Ποντίκης. Για τον Κων/νο Καραδήμα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Ξανάρθε την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε πάλι στην ίδια πόλη.

 

(ix) Ελάχιστες μεμονωμένες αναχωρήσεις μεταναστών και στο 1917 - Επίλογος

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1917 έγινε από τον Παναγιώτη Ανάστο (Anastas). Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Γένοβας. Από εκεί, στις 19 Ιουλίου αναχώρησε με το πλοίο “Dante Alighieri” και στις 3 Αυγούστου “πάτησε πόδι” στην Αμερική. Ήταν 26 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε αόριστα “Δωρίς”. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο συγγενή του Δημήτριο Αναγνωστόπουλο.

   Η δεύτερη (και τελευταία) μεμονωμένη αναχώρηση στο 1917έγινε από το Σπύρο Καραδήμα (Caradimos). Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Γένοβας. Από εκεί, στις 2 Δεκεμβρίου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Giuseppe Verdi” και στις 31 Δεκεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 39 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Προορισμός του για δουλειά (με 60 $ μαζί του) ήταν η τοποθεσία Νορθ Μπέι (North Bay) του Καναδά, όπου ήταν ο γαμπρός του Μιχαήλ Δημακόπουλος.

 

Πλοίο “Giuseppe Verdi” (Photo: Richard Faber Collection)

----------------------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

 

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Άμφισσα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1894-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Φεβρουάριο 2017. Αναρτήθηκε στο www.amfictyon.blogspot.gr στις 25 Φεβ. 2017.

6.    “Από την περιοχή Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1897-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάρτιο 2016. Αναρτήθηκε στο www.amfictyon.blogspot.gr από τις 20-3-2016 (Α’ & Β’ μέρη).

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τους  Πενταγιούς Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1929)”. Ανέκδοτη εργασία από το Νοέμβριο 2017. Την 1η Φεβρουαρίου 2018 αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr.

8.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

9.    Βικιπαίδεια

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2]Στο σύνολο των 53 ονομάτων μεταναστών από το Λούτσοβο βρέθηκαν 16 αναλφάβητοι (ή ποσοστό 30 % των μεταναστών) .

[3]Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4]Από τους Πενταγιούς Φωκίδας. Πήγε στην Αμερική τον Απρίλιο 1909, με αρχικό προορισμό τη Νέα Υόρκη.

[5]Στο χειρόγραφο αρχείο γράφηκε ότι ήταν παντρεμένος. Δεν δηλώθηκε όμως όνομα της συζύγου.

[6]Είναι κακογραμμένη η τοποθεσία (περίπου Rosalia).

[7]Από το Λούτσοβο. Πήγε στην Αμερική το 1907. Δεν βρέθηκε η σχετική καταγραφή.

[8]Το όνομά του ήταν Ευθύμιος, αλλά το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.

[9]Φέρει σφραγίδα με την ένδειξη : NON IMMIGRANT ALIEN.