Από το Περίβλεπτο Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1909-1922)

 

Προλεγόμενα

   Το Περίβλεπτο είναι ένα ορεινό χωριό της Δυτικής Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 925 μ., στην πλαγιά του όρους Τυμφρηστός (Βελούχι).Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μακρακώμης.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από το Περίβλεπτο. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 21 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2023.

Οδική πινακίδα

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε πολύς χρόνος εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 11 μεταναστευτικά ταξίδια και τελικά ανευρέθηκαν 21 ονόματα μεταναστών. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από το Περίβλεπτο, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν ή κατοικούσαν σ’ αυτό.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να δήλωσαν άλλον τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Μακρακώμη, Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Περίβλεπτο, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

 

Αυτοδιοικητικά

Οικισμός Περίβλεπτον Φθιώτιδας

   Από τις 28 Δεκεμβρίου 1836 ο οικισμός Περίλευτον προσαρτήθηκε διοικητικά στο δήμο Τυμφρηστού του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος.

   Στις 31 Αυγούστου 1912, το όνομα του οικισμού διορθώθηκε σε Περίβλεπτον. Επίσης ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Τυμφρηστού και δημιουργήθηκε Κοινότητα Περιβλέπτου με ομώνυμη έδρα.

   Στις 31 Μαρτίου 1943 ο νομός Φθιωτιδοφωκίδος διαιρέθηκε και η Κοινότητα Περιβλέπτου υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδος.

   Στις 4 Δεκεμβρίου 1997, με το σχέδιο “Καποδίστριας”, η κοινότητα Περιβλέπτου καταργήθηκε και ο οικισμός Περίβλεπτον προσαρτήθηκε στο δήμο Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού.

   Από τις 7 Ιουνίου 2010, με το σχέδιο “Καλλικράτης”, ο δήμος Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού καταργήθηκε και ο οικισμός Περίβλεπτον προσαρτήθηκε στο δήμο Μακρακώμης.

   Ο πληθυσμός του (απογραφή 2011) ήταν 28 κάτοικοι.

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 21 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (9) έφυγαν το έτος 1910 (ποσοστό 43 %). Συνολικά έγιναν 11 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν και 2 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 9% του πληθυσμού, που είναι λίγο μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8%). Η περιοχή είχε περιορισμένες δραστηριότητες (κυρίως κτηνοτροφία) και σχετικά κάλυπτε τις ανάγκες των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν όλοι άρρενες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι και 20 ετών (με 10 άτομα). Ακολούθησαν οι παραγωγικές ηλικίες  21-30 ετών (με 5 άτομα) και μετά οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 4 άτομα). Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από το Περίβλεπτο, δίνεται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.

   Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :

(α)Αγγελόπουλος Ευάγγελος Γ., ετών 10 (πήγε το 1910)

(β) Αγγελόπουλος Ευάγγελος, ετών 18 (πήγε το 1913)

(γ) Καρανάσος Βασίλειος, ετών 18 (πήγε το 1910)

(δ) Καρανάσος Δημήτριος, ετών 18 (πήγε το 1913)

 

  Μεγαλύτερες ηλικίες είχαν οι :

(α) Συρόπουλος Λουκάς, ετών 50 (πήγε το 1922)

(β) Τουρναβίτης Σταύρος, ετών 48  (πήγε το 1922)

 

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη.

   Οι περισσότεροι μετανάστες του Περίβλεπτου ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 21 μετανάστες, οι 13 ήταν άγαμοι (ή 62 %) και οι υπόλοιποι 8 ήταν έγγαμοι.

   Από τις οικογένειες του χωριού Περίβλεπτο, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

   Συνολικά έγιναν 11 ταξίδια πλοίων, που διακίνησαν τους 21 μετανάστες του Περίβλεπτου. Οι περισσότεροι μετανάστες (15 άτομα) έφυγαν από το λιμάνι της Πάτρας, ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν 4 μετανάστες. Οι υπόλοιποι έφυγαν από ξένο λιμάνι (βλ. πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες του Περίβλεπτου έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικό πλοίο έφυγαν μόνο 2 άτομα.

   Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας, το 1910 έφυγαν 8 μετανάστες του Περίβλεπτου με το πλοίο “Oceania”. Το 1912, πάλι από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 μετανάστες με το πλοίο “Ivernia”. Σε σύγκριση, τα μεμονωμένα ταξίδια ήταν πολύ περισσότερα από τα ομαδικά. Συγκεκριμένα, έγιναν 8 μεμονωμένα και 3 ομαδικά ταξίδια.

   Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

    Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες του Περίβλεπτου φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία της Πενσυλβάνια με 20 άτομα (ποσοστό 95 %)! Μόνον ένας μετανάστης επέλεξε την πολιτεία της Νέας Υόρκης. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.

   Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

 

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

 

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Πενσυλβανία (Pa.)	Alleghany (2), Ambridge (2), Freedom (1), Indiana (6), Johnstown (1), Punxsutawney (4), Rochester (4)
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (1)
ΣΥΝΟΛΟ	21

 

 

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Οι περισσότεροι μετανάστες δηλ. 15 άτομα (71 %) δήλωσαν απλός εργάτης. Δηλώθηκαν όμως και άλλα επαγγέλματα. Περισσότερα στοιχεία στον πίνακα που ακολουθεί:

 

Ξυλουργός : Τουρναβίτης Σταύρος

Υπάλληλος : Συρόπουλος Λουκάς

 

 3.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 2 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Λουκάς Συρόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1913 στην πόλη Punxsutawney της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1922 πάλι στον ίδιο προορισμό.

2.    Σταύρος Τουρναβίτης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-1914 στην πόλη Punxsutawney της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1922 πάλι στον ίδιο προορισμό.

 

 

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών του Περίβλεπτου

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Περίβλεπτου που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[2]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών του Περίβλεπτου δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

α/α       Ονοματεπώνυμο              χρ. άφιξης   ηλικία    έγγαμος          Πλοίο ταξιδιού     Λιμάνι  αναχ.

 

1         Αγγελόπουλος Γεώργιος      11-3-1910       38         ναι          Oceania                    Πάτρα

2         Αγγελόπουλος Ευάγγελος    11-3-1910       10         όχι          Oceania                    Πάτρα

3         Αγγελόπουλος Ευάγγελος    27-9-1913       18         όχι          Pannonia                  Τεργέστη

4         Γιαννόπουλος Κώστας          25-3-1911       24         όχι          Argentina                  Πάτρα

5         Ζησόπουλος Ηλίας              11-3-1910       23         όχι          Oceania                    Πάτρα

6         Καρανάσος Βασίλειος           28-4-1910       18         όχι          Patris                       Πειραιάς

7         Καρανάσος Δημήτριος          18-11-1913     18         όχι          Pannonia                  Τεργέστη

8         Καρανάσος Κώστας             11-3-1910       19         όχι          Oceania                    Πάτρα

9         Καρόπουλος Σεραφείμ         17-10-1912     20         όχι          Carpathia                  Πάτρα

10       Καρόπουλος Φώτιος            11-3-1910       23         όχι          Oceania                    Πάτρα

11       Κραββαρίτης Λεωνίδας         11-3-1910       38         ναι          Oceania                    Πάτρα

12       Μακρής Κωνσταντίνος          14-7-1909       27         ναι          Patris                       Πειραιάς

13       Μπίρτσας Δημήτριος            10-4-1909       20         όχι          Massilia                     Πάτρα

14       Μπίρτσας Νικόλαος             16-8-1912       20         ναι          Ivernia                      Πάτρα

15       Μπίρτσας Φώτης                 16-8-1912       19         όχι          Ivernia                      Πάτρα

16       Πανάκης Γρηγόριος             16-8-1912       24         όχι          Ivernia                      Πάτρα

17       Συρόπουλος Δημήτριος        11-3-1911       19         όχι          Martha Washington     Πάτρα

18       Συρόπουλος Ιωάννης           11-3-1910       35         ναι          Oceania                    Πάτρα

19       Συρόπουλος Λουκάς            2-8-1922        50         ναι          Constantinople           Πειραιάς

20       Τουρναβίτης Σταύρος          11-3-1910       35         ναι          Oceania                    Πάτρα

21       Τουρναβίτης Σταύρος          2-8-1922        48         ναι          Constantinople           Πειραιάς

 

 

5.  Χρονικό της μετανάστευσης από το Περίβλεπτο Φθιώτιδας

 

i.   Η αρχή - Οι πρωτοπόροι

      Έγινε το 1909,από δύο άτομα που έφυγαν μεμονωμένα και “άνοιξαν το δρόμο” προς την Αμερική. Πιο συγκεκριμένα :

    Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Δημήτριο Μπίρτσα. Από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Massilia” και στις 10 Απριλίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Με 12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Αλέγκενι (Allegheny) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Μπίρτσας.

    Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από τον Κωνσταντίνο Μακρή. Από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 14 Ιουλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αννέτα. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Δημήτριο Σταμέλο.

 

ii.  Κορύφωση τους μεταναστευτικού ρεύματος στο 1910

      Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν 2 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και άλλο 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 9 άτομα του Περίβλεπτου. Αναλυτικά έχουμε:

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1910 αριθμούσε οκτώ άτομα. Ήταν οι : Γεώρ. Αγγελόπουλος, Ευάγ, Αγγελόπουλος, Ηλ. Ζησόπουλος, Κώσ. Καρανάσος, Φώτ. Καρόπουλος, Λεων. Κραββαρίτης, Ιωάν. Συρόπουλος και Σταύρ. Τουρναβίτης. Στις 21 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Oceania” και στις 11 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Γεώργιος Αγγελόπουλος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Παρασκευή. Με 50 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη μικρή πόλη Ιντιάνα της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Ν. Φλώρος[3].

·         Ο ΕυάγγελοςΑγγελόπουλος ήταν παιδί 10 ετών, γιος του Γεωργίου. Γράφτηκε ως μαθητής (scholar). Μαζί με τον πατέρα του πήγαινε στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Ηλίας Ζησόπουλος ήταν 23 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν  Αριστείδης. Προορισμός του για δουλειά (με 20 $ μαζί του) ήταν η τοποθεσία Φρίντομ (Freedom) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Α. Καραγιάννης.

·         Ο Κώστας Καρανάσος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευάγγελος. Με 24 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ρότσεστερ της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Κ. Ρεντζή.

·         Ο Φώτιος Καρόπουλος ήταν 23 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά, με 15 $ μαζί του στην πόλη Ρότσεστερ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Κ. Ρέντζος.

·         Ο Λεωνίδας Κραββαρίτης ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγγέλω. Με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Γ. Στεργιόπουλο.

·         Ο Ιωάννης Συρόπουλος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ευθυμία. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η μικρή πόλη Ιντιάνα της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λ. Συρόπουλος.

·         Ο Σταύρος Τουρναβίτης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του Αμαντία[4]. Με 21 $ για τα πρώτα του αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην Ιντιάνα της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λ. Συρόπουλος.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Βασίλειο Καρανάσο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 12 Απριλίου ανέβηκε στο πλοίο “Patris” και στις 28 Απριλίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χαράλαμπος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Αλέγκανι (Alleghany) της Πενσυλβάνια, κοντά στο θείο του Βασίλειο Χριστόπουλο.

 

iii.    Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1911

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Δημήτριο Συρόπουλο. Στις 27 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Μαρτίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Στο Περίβλεπτο ήταν ο πατέρας του Ευάγγελος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην Ιντιάνα της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο θείο τους Λ. Συρόπουλος.

Ατμόπλοιο“Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

 

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Κώστα Γιαννόπουλο. Στις 8 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Argentina” και στις 25 Μαρτίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 24 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Ολυμπία. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν η μικρή πόλη Punxsutawney της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδερφό του Ν. Γιαννόπουλο.

 

 

iv.    Μικρή αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1912

    Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν δύο μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 4 άτομα από το Περίβλεπτο. Συγκεκριμένα:

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τρία άτομα, τους : Νικ. Μπίρτσα, Φώτ. Μπίρτσα και Γρηγ. Πανάκη. Στις 28 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Ivernia” και στις 16 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ακόμη ότι:

·         Ο Νικόλαος Μπίρτσας ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αλεξάνδρα. Με 29 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Τσάμης.

·         Ο Φώτης Μπίρτσας ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χρήστος. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του στην πόλη Ρότσεστερ της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Κων. Ρέντζο.

·         Ο Γρηγόριος Πανάκης ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 28 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ρότσεστερ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Γ. Ρέντζος.

 

Πλοίο“Ivernia” (Photo: Alex Duncan)

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Σεραφείμ Καρόπουλο. Στις 30 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Carpathia” και στις 17 Οκτωβρίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήτα 20 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν ξυλουργός (carpenter). Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Προορισμός του για δουλειά (με 20 $ μαζί του) ήταν η πόλη[5] Punxsutawney της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Γιαννόπουλος[6].

 

v.  Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1913

    Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από τον Ευάγγελο Αγγελόπουλο. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο, μέχρι το λιμάνι της Τεργέστης. Από εκεί, στις 7 Σεπτεμβρίου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Pannonia” και στις 27 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Παρασκευή. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη μικρή πόλη Ιντιάνα της Πενσυλβάνια, κοντά στο θείο του Λεωνίδα Συρόπουλο.

    Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από το Δημήτριο Καρανάσο. Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο, μέχρι το αυστριακό λιμάνι της Τεργέστης. Από εκεί, στις 21 Οκτωβρίου επέλεξε το πλοίο “Pannonia” και στις 18 Νοεμβρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χαράλαμπος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Τζονστάουν (Johnstown) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο αδερφός του Βασίλειος Καρανάσος.

 

Πλοίο“Pannonia” (Photo: Frank Pichardo Collection)

 

vi.    Μεταναστευτικός επίλογος στο 1922

   Στο 1922 έγινε μία ομαδική αναχώρηση από δύο άτομα, τους : Λουκά Συρόπουλο και Σταύρο Τουρναβίτη. Στις 30 Ιουλίου 1922, από το λιμάνι του Πειραιά ανέβηκαν στο πλοίο “Constantinople” και στις 2 Αυγούστου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία μας γνωρίζουν ότι:

·         Ο Λουκάς Συρόπουλος ήταν 50 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν υπάλληλος (clerk). Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 40 $ στην τσέπη έψαχνε για ανάλογη δουλειά στην πόλη Punxsutawney της Πενσυλβάνια, κοντά στο ανεψιό του Νικ. Γιαννόπουλο. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Λουκάς Συρόπουλος την περίοδο 1906-1913 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Σταύρος Τουρναβίτης[7] ήταν 48 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν ξυλουργός (carpenter). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ελένη. Προορισμός του για ανάλογη δουλειά ήταν η πόλη Punxsutawney της Πενσυλβάνια, κοντά στον ανεψιό του Φώτη Αλεξίου[8]. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Σταύρου Τουρναβίτη στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1910-1914 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

 

 

Πλοίο Constantinople (Photo: Andreas Hernandez Collection)

 -------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Γενικές απογραφές πληθυσμού στα έτη 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Επίσης αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gt από τις 7& 14 Ιουλίου 2014 (α’ & β’ μέρος).

6.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :“Από τη Μερκάδα Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Νοέμβριο 2022. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 12 Δεκεμβρίου 2022.

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :“Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)”,περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).

8.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

9.    περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

10.  εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

11.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

12.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

13.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

14.  Βικιπαίδεια

 

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2]Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[3]Από τη Μερκάδα. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 24 ετών. Αρχικό τόπος προορισμού ήταν το Νιούπορτ Νιους της Βιρτζίνια.

[4] Έτσι ακριβώς γράφτηκε. Ίσως το σωστό να ήταν Αμαλία.

[5]Αρχικός προορισμός ήταν N.Y. , New York

[6]Από τη Λαμία (όπως δήλωσε). Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 19 ετών, με προορισμό την πόλη Punxsutawney της Πενσυλβάνια. Τη μητέρα του έλεγαν Ολυμπιάδα. Το 1913 επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1915 έκανε και δεύτερο ταξίδι με τον ίδιο προορισμό.

[7]Σημειώθηκε στο Βιβλίο ότι : IN HOSPITAL DISCHARGED (παραπέμφθηκε στο νοσοκομείο)

[8]Από την Αγόριανη. Πήγε στην Αμερική το 1912, σε ηλικία 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γρηγόριος. Πρώτος προορισμός του ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης.