Από τη Σκαλούλα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1924)

Προλεγόμενα

   Το χωριό αυτό μου ήταν παντελώς άγνωστο.  Ένας καλός μου γείτονας ο Νικόλαος Περ. Βρούβας, που έλκει την καταγωγή από το χωριό αυτό, μου το πρωτοανέφερε. Κάποιες κατά καιρούς συζητήσεις μου το θύμισαν. Η πλέον πρόσφατη ήταν με τον κ. Μιλτιάδη Βρούβα, συντ. πιλότο της πολεμικής αεροπορίας. Αυτή ήταν και η αφορμή για να ασχοληθώ ειδικά μ’ αυτήν. Μεγάλο μέρος του υλικού το είχα από αρκετό καιρό.

   Η προσπάθεια αυτή κατέγραψε 20 μεταναστευτικά ταξίδια των ανθρώπων της προς την Αμερική στις πρώτες δύο 10ετίες του 20ού αιώνα. Εντοπίστηκαν έτσι 41 μετανάστες (απ’ αυτούς οι 5 έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική).

  Πιθανά να υπάρχουν κι άλλοι μετανάστες που δεν εντοπίστηκαν και θα βρεθούν στη συνέχεια. Η όλη αναζήτηση είναι δύσκολη και χρονοβόρος, εφόσον τα στοιχεία του αμερικανικού αρχείου είναι χειρόγραφα και μερικά δεν διαβάζονται εύκολα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους της Σκαλούλας, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

      Μετά από ένα και πλέον αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                    φυσικός

 

 

Πεντάπολη Φωκίδας

Οικισμός και Κοινότητα Σκαλούλας Φωκίδος

   Από τις 20-4-1835 ο οικισμός Σκαλούλα προσαρτήθηκε στο δήμο Υαίας, του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Από της 5-11-1836 αποσπάστηκε από το δήμο Υαίας και προσαρτήθηκε στο δήμο Αιγιτίου. Από το 1899 ανήκει στο νομό Φθιωτιδοφωκίδος.

   Από τις 31-8-1912 δημιουργείται Κοινότητα Σκαλούλας με ομώνυμη έδρα. Από τις 31-3-1943 η κοινότητα Σκαλούλας υπάγεται στο νομό Φωκίδος.

   Από τις 7-8-1953 ο οικισμός προσαρτήθηκε στην κοινότητα Πενταπόλεως, αλλά στις 23-12-1953 έγινε πάλι έδρα της κοινότητας Σκαλούλας.

   Από τις 11-1-1956 ο οικισμός προσαρτήθηκε στην κοινότητα Πενταπόλεως (για 2η φορά).

   Από τις 4-12-1997 ο οικισμός Σκαλούλας αποσπάστηκε από την κοινότητα Πενταπόλεως (που καταργήθηκε) και προσαρτήθηκε στο δήμο Λιδωρικίου.

   Από τις 7-6-2010, ο οικισμός Σκαλούλας αποσπάστηκε από το δήμο Λιδωρικίου και προσαρτήθηκε στο δήμο Δωρίδος.

 

---

1. Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 41 μετανάστες που εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (11) έφυγαν το 1911 (ποσοστό 27%). Συνολικά έγιναν 20 μεταναστευτικά ταξίδια, μερικά ήταν διπλά (Πίνακας 2). Προηγήθηκαν δύο ταξίδια και ακολούθησαν άλλα τρία ταξίδια το 1907.

   Οι μετανάστες[2] ήταν όλοι άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι οι τρεις  ηλικιακές ομάδες μοιράστηκαν ισόποσα (με 13-14 άτομα καθεμιά). Συγκεκριμένα στοιχεία δίνονται στον πίνακα 3.

   Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες   ήταν : Λατίφης Ιωάννης (11 ετών) που πήγε το 1911, Τσαγκούρνος Δημήτριος (17 ετών) που πήγε το 1910 και Αναγνωστόπουλος Γρηγόριος (17 ετών) που πήγε το 1914.

    Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν : Νικόλαος Αναγνωστόπουλος (40 ετών) που πήγε τα 1914 και Αθανάσιος Φλώρος (40 ετών) που πήγε το 1911.

    Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη!

   Οι περισσότεροι μετανάστες της Σκαλούλας ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα από τους 41 μετανάστες οι 15 ήταν έγγαμοι και οι 26 ήταν άγαμοι (ποσοστό 63 %).

   Από τις οικογένειες της Σκαλούλας, τα περισσότερα αριθμητικά ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα παρακάτω επώνυμα :

   Συνολικά έγιναν 20 ταξίδια που διακίνησαν τους 41 μετανάστες της Σκαλούλας. Οι περισσότεροι μετανάστες (36) προτίμησαν το λιμάνι της Πάτρας, ενώ μόνο 4 έφυγαν από το λιμάνι του Πειραιά (βλ. πίνακα 4). Ένας  μετανάστης έφυγε από το λιμάνι της Τεργέστης. Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Με το πλοίο “Martha Washington” το έτος 1911, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 9 μετανάστες, σε ένα ταξίδι! Με τo πλοίo “Carpathia” πάλι από την Πάτρα, το 1914, σε ένα ταξίδι έφυγαν 6 μετανάστες της Σκαλούλας. Με τα ελληνικά πλοία διακινήθηκαν αντίστοιχα : πλοίο “Patris” (3), πλοίο “Themistocles” (5), πλοίο “Athinai” (2), κ.λπ. Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5.

Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την καταγραφή και τον τελικό έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

2. Διπλά ταξίδια

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 5 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν για να φέρουν κι άλλο άτομο της οικογένειας, αλλά και η στράτευσή τους για να υπηρετήσουν την πατρίδα στους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Κωνσταντίνος Δροσόπουλος : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1906-09 στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1911 στον ίδιο προορισμό.

2.    Κωνσταντίνος Σταματόπουλος : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1906-12 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Έβερετ (Everett) της ίδια πολιτείας.

3.    Ανδρέας Τσαγκούρνος:  Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1910-12 στην πόλη Σανράιζ (Sunrise) του Γουαϊόμινγκ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

4.    Μάνθος Κουτσούμπας : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1910-12 στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στο Άκρον (Akron) του Οχάιο.

5.    Κωνσταντίνος Σταθόπουλος : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1911-14 σε τόπο της Μινεσότα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Νέα Υόρκη.

 

3. Προορισμοί των μεταναστών

   Οι πολιτείες των τόπων προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες της Σκαλούλας φαίνονται στον Πίνακα 6. Στο Ουισκόνσιν (Milwaukee και Oshkosh) πήγαν 17 άτομα. Στην πολιτεία Νέας Υόρκης (New York και Olean) πήγαν 9 άτομα, στην Ουάσινγκτον (Everett) πήγαν 4 άτομα, στην Πενσυλβάνια (Port Alleghany, Johnsonburg και Pittsburg) πήγαν 4 άτομα, στη Μινεσότα (Deer River και Bengal) πήγαν 3 άτομα, στο Γουαϊόμινγκ (Sunrise) πήγαν 2 άτομα, στην Ινδιάνα (Indianapolis) πήγε 1 άτομο και στο Οχάιο (Akron) πήγε 1 άτομο.

   Πιο συγκεκριμένα :

   Στους παρακάτω τόπους και με τη χρονική σειρά που γράφονται, πήγαν οι μετανάστες για εργασία (όπως δήλωσαν κατά την άφιξή τους στην Αμερική). Στη συνέχεια - μερικοί - άλλαξαν τόπους εργασίας. Έτσι :

Στο Μιλγουώκι, Ουισκόνσιν : Τον Απρίλιο 1906 ήρθε ο πρωτοπόρος Ιωάν. Κουτρούμπας. Το Σεπτέμβριο 1906 ακολούθησαν οι Κων. Σταματόπουλος και Σπ. Τσακουρνάς. Οι φίλοι τους Αθ. Φλώρος και Επαμ. Δημόπουλος τους βοήθησαν εκεί.

   Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1907 πήγε μεμονωμένα ο Σίμος Σταματόπουλος κοντά στον αδελφό του Κωνσταντίνο. Στον ίδιο μήνα ακολούθησε και ο Κων. Δροσόπουλος κοντά σ’ έναν θείο του.

   Το Μάρτιο 1910 αφίχθηκαν ο Ευθ. Αναγνωστόπουλος και ο Νικ. Αναγνωστόπουλος, με γνωστό τους εκεί το συγγενή τους Ιωάν. Κουτσούμπα.

   Το Μάρτιο 1911 έφτασε η μεγαλύτερη ομάδα μεταναστών της Σκαλούλας, με τους : Ανδρ. Δροσόπουλο, Κων. Δροσόπουλο (στο β’ ταξίδι του), Θεμ. Ντελή, Γεώρ. Παναγή, Παν. Παναγή, Αθαν. Παπανικολάου και Χαρ. Τζάθα. Οι “δικοί τους άνθρωποι” εκεί ήταν συγγενείς όπως ο Ιωάν. Κουτσούμπας, Γεώρ. Καμουτσής και Αλεξ. Αλεξόπουλος. Τον ίδιο μήνα ήρθαν οι Περικλής και Ιωάννης (πατέρας και γιος) Λατίφης, κοντά στο συγγενή τους Ιωάν. Κουτσούμπα.

Στο Όσκος (Oshkosh), Ουισκόνσιν : Το Μάρτιο του 1914 ήρθε ο Γεώρ. Ευθ. Τζάθας. Ο φίλος του Ιωάν. Κουτσούμπας τον περίμενε και στήριξε εκεί.

   Συνολικά, στο Μιλγουώκι πήγαν και εργάστηκαν 16 μετανάστες της Σκαλούλας.

Στη Νέα Υόρκη, Ν.Υ.  :   Από το Σεπτέμβριο του 1907 προηγήθηκε ο Ευθ. Τζάγκορνος. Ο φίλος του Γεώργ. Τουρνάς τον βοήθησε εκεί.

   Το Δεκέμβριο 1920 ήρθαν οι Γεώργ. Γεωργίου και Κων. Σταθόπουλος (στο β’ ταξίδι του) κοντά σε φίλους τους.

Στην πόλη Ολίαν (Olean), Ν.Υ. : Τον Απρίλιο 1909 έφθασε μια ομάδα με τους Δημ. Ν. Αναγνωστόπουλο, Δημ. Τσαγκούρνο και Ευθ. Ι. Τσαγκούρνο. Ο στενός συγγενής τους Ευθύμιος Τσαγκούρνος τους στήριξε στην εγκατάσταση και αναζήτηση εργασίας.

   Το Μάρτιο 1910 ήρθε μεμονωμένα ο Περ. Γ. Ράπτης, κοντά στο ξάδερφο Ευθ. Τσαγκούρνο.

   Στις αρχές Μαΐου 1910 αφίχθησαν δύο αδέλφια, οι Δημ. Τσάγκαρος και Κώστας Τσάγκαρος, κοντά στον αδερφό τους Ευθύμιο Τσάγκαρο[3] (ή Τσάγκουρνο).

   Συνολικά, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης πήγαν και εργάστηκαν 9 μετανάστες της Σκαλούλας.

Στην πόλη Έβερετ (Everett), Ουάσινγκτον : Τον Ιούνιο 1910 έφτασε μεμονωμένα ο Θεοχ. Σταμάτης, κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Σταμάτη.

   Το Μάρτιο 1911 ήρθαν οι Αθαν. Φλώρος και Θεοχ. Φλώρος. Ο ξάδερφός τους Κώστας Σταμάτης ήταν ο “δικός τους άνθρωπος” στον ξένο τόπο.

   Το Μάρτιο 1914 αφίχθηκε μεμονωμένα ο Κων. Σταματόπουλος (στο β’ ταξίδι του), κοντά στον αδελφό του Ηλία.

   Συνολικά, στην πολιτεία Ουάσινγκτον πήγαν και εργάστηκαν 4 μετανάστες της Σκαλούλας.

Στο Πόρτ Αλέγκανυ (Port Alleghany), Πενσυλβάνια : Τον Απρίλιο του 1912 ήρθε ο Νικ. Αναγνωστόπουλος, κοντά στο γνωστό του Τζέιμς Βασιλόπουλο.

   Το Μάρτιο του 1914 έφθασε ο Ιωάν. Λατίφης. Ο ξάδερφός του Δημ. Αναγνωστόπουλος τον περίμενε και βοήθησε εκεί.

Στο Πίτσμπουργκ (Pittsburg), Πενσυλβάνια : Τον Οκτώβριο του 1907 αφίχθηκε μεμονωμένα ο Αθαν. Γ. Ράπτης, κοντά στα θείο του Αθ. Κατσαρέλη.

Στο Τζόνσομπουργκ (Johnsonburg), Πενσυλβάνια : Το Απρίλιο του 1914 ήρθε μεμονωμένα ο Θεοχ. Γ. Ράπτης, κοντά στον αδελφό του.

   Συνολικά, στην πολιτεία Πενσυλβάνια πήγαν και εργάστηκαν 4 μετανάστες της Σκαλούλας.

Στην Ντιρ Ρίβερ (Deer River), Μινεσότα : Το Μάρτιο του 1914 έφθασαν οι : Γρηγ. Αναγνωστόπουλος και Γεώρ. Γεωργίου. Ο πατέρας του πρώτου και θείος του δεύτερου Νικόλαος Αναγνωστόπουλος τους υποδέχτηκε εκεί.

Στην Μπέγκαλ (Bengal), Μινεσότα : Το Μάρτιο του 1912 αφίχθηκε μεμονωμένα ο Κων. Δ. Σταθόπουλος. Ο φίλος του Ευθ. Μανέτας στήριξε την εγκατάστασή του εκεί.

   Συνολικά, στην πολιτεία Μινεσότα πήγαν και εργάστηκαν 3 μετανάστες της Σκαλούλας.

Στην πόλη Σανράιζ (Sunrise), Γουαϊόμινγκ : Το Μάρτιο του 1914 ήρθαν τα αδέρφια Ανδρέας και Ηλίας Τσαγκούρνος. Για τον Ανδρέα ήταν το β’ ταξίδι του. Ο ξάδερφός τους Δήμος Ζωγράφος ήταν ο “δικός τους άνθρωπος” εκεί.

Στην Ινδιανάπολη (Indianapolis), Ινδιάνα : Τον Οκτώβριο του 1920 αφίχθηκε μεμονωμένα ο Αντ. Τζάθας. Ο ξάδερφός του Γεώρ. Άσιμος ήταν ο “δικός του άνθρωπος” στα ξένα.

Στην πόλη Άκρον (Akron), Οχάιο : Τον Απρίλιο του 1920 έφθασε μεμονωμένα ο Μάνθος Κουτσούμπας (στο β’ ταξίδι του), κοντά στον ξάδερφό του Παν. Ευσταθίου.

---

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών της Σκαλούλας

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από τη Σκαλούλα, που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[4]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Σκαλούλας δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α     Ονοματεπώνυμο                  χρ. άφιξης      ηλικία  έγγαμος    Πλοίο ταξιδιού  Λιμάνι αναχ.

1        Αναγνωστόπουλος Γρηγ.      22-3-1914         17         όχι      Carpathia                 Πάτρα

2        Αναγνωστόπουλος Δημ.        21-4-1909         19         όχι      Patris                      Πάτρα

3        Αναγνωστόπουλος Ευθύμ.     28-3-1910         18         όχι      Athinai                   Πάτρα

4        Αναγνωστόπουλος Νικόλ.     28-3-1910         40         ναι      Athinai                   Πάτρα

5        Αναγνωστόπουλος Νικόλ.     9-4-1912          38         ναι      Saxonia                   Τεργέστη

6        Γεωργίου Γεώργιος              22-3-1914         24         ναι      Carpathia                Πάτρα

7        Γεωργίου Γεώργιος              27-12-1920       32         ναι      Patris                     Πειραιεύς

8        Δροσόπουλος Ανδρέας         13-3-1911         33         ναι      Martha Washington                Πάτρα

9        Δροσόπουλος Κων/νος         14-9-1907         35         ναι      Napolitan Prince      Πάτρα

10       Δροσόπουλος Κων/νος         13-3-1911         39         ναι      Martha Washington               Πάτρα

11       Κουτσούμπας Ιωάννης          15-5-1906         21         όχι      Giulia                      Πάτρα

12       Κουτσούμπας Μάνθος          22-4-1920         31         ναι      Megali Hellas            Πειραιεύς

13       Λατίφης Ιωάννης                 4-4-1911          11         όχι      Themistocles            Πάτρα

14       Λατίφης Περικλής                4-4-1911          37         ναι      Themistocles            Πάτρα

15       Λατίφης Ιωάννης                 22-3-1914         18         όχι      Carpathia                 Πάτρα

16       Ντελής Θεμιστοκλής             13-3-1911         26         όχι      Martha Washington                Πάτρα

17       Παναγής Γεώργιος               13-3-1911         38         ναι      Martha Washington                Πάτρα

18       Παναγής Παναγιώτης           13-3-1911         17         όχι      Martha Washington                Πάτρα

19       Παπανικολάου Αθανάσιος     13-3-1911         18         όχι      Martha Washington                Πάτρα

20       Ράπτης Αθανάσιος               7-10-1907         23         όχι      Sicilian Prince           Πάτρα

21       Ράπτης Θεοχάρης                12-4-1914         18         ναι      Kaiser Franz Josef I    Πάτρα

22       Ράπτης Περικλής                 23-3-1910         23         όχι      Argentina                 Πάτρα

23       Σταθόπουλος Κων/νος         29-3-1912         18         όχι      Oceania                   Πάτρα

24       Σταθόπουλος Κων/νος         27-12-1920       30         ναι      Patris                      Πειραιεύς

25       Σταμάτης Θεοχάρης             11-6-1910         27         όχι      Eugenia                   Πάτρα

26       Σταματόπουλος Κων/νος      28-9-1906         26         όχι      Sofia Hohenberg       Πάτρα

27       Σταματόπουλος Κων/νος      16-3-1914         33         όχι      Martha Washington                Πάτρα

28       Σταματόπουλος Σίμος           3-9-1907          28         όχι      Laura                      Πάτρα

29       Τζάγκορνος Ευθύμιος          14-9-1907         22         όχι      Napolitan Prince       Πάτρα

30       Τζάθας Αντώνιος                 22-10-1920       35         ναι      Themistocles            Πειραιεύς

31       Τζάθας Γεώργιος                 22-3-1914         18         όχι      Carpathia                 Πάτρα

32       Τζάθας Χαράλαμπος             13-3-1911         18         όχι      Martha Washington                Πάτρα

33       Τσάγκαρος Δημήτριος          1-5-1910          17         όχι     Themistocles             Πάτρα

34       Τσάγκαρος Κώστας              1-5-1910          25         όχι     Themistocles             Πάτρα

35       Τσαγκούρνος Ανδρ.             22-3-1914         29         όχι     Carpathia                  Πάτρα

36       Τσαγκούρνος Δημήτρ.          21-4-1909         16         όχι      Patris                      Πάτρα

37       Τσαγκούρνος Ευθύμ.           21-4-1909         20         όχι      Patris                      Πάτρα

38       Τσαγκούρνος Ηλίας             22-3-1914         26         όχι      Carpathia                 Πάτρα

39       Τσακουρνάς Σπυρίδων         28-9-1906         21         όχι      Sofia Hohenberg       Πάτρα

40       Φλώρος Αθανάσιος              13-3-1911         40         ναι      Martha Washington                Πάτρα

41       Φλώρος Θεοχάρης               13-3-1911         35         ναι      Martha Washington                Πάτρα

5. Μεταναστευτικό χρονικό της Σκαλούλας

Α. Η αρχή - Οι πρωτοπόροι

   Από το έτος 1906 έγινε η αρχή. Πρώτος και πιο τολμηρός ήταν ο Ιωάννης Κουτσούμπας. Στις 24 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Giulia” και στις 15 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 21 ετών. Δήλωσε εργάτης και με 15 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Θεοχ. Βίλλια[5].

   Ακολούθησε μια ομαδική αναχώρηση, από 2 άτομα. Ήταν οι Κων. Σταματόπουλος και  Σπ. Τσακουρνάς. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 11 Σεπτεμβρίου 1906 επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 28 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ακόμη ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Σταματόπουλος ήταν 26 ετών. Με 12 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Αθαν. Φλώρος.

·         Ο Σπυρίδων Τσακουρνάς ήταν 21 ετών. Προορισμός του με 10 $ για τα πρώτα έξοδα, για δουλειά εργάτη ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο γνωστός του Επαμεινώνδας Δημόπουλος.

Β. Ομαλή φυγή μεταναστών και το 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 ταξίδια (1 ομαδικό και 2 από μεμονωμένους). Συνολικά έφυγαν 4 άνθρωποι της Σκαλούλας. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Σίμο Σταματόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Αυγούστου ταξίδεψε με το πλοίο “Laura” και στις 3 Σεπτεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 28 ετών. Ο πατέρας του πρέπει να λεγόταν Θεοχάρης. Με 11 $ μαζί του έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον αδελφό του Κωνσταντίνο Σταματόπουλο.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε 2 άτομα και περιλάμβανε τους : Κων. Δροσόπουλο και Ευθ. Τζάγκορνο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 26 Αυγούστου έφυγαν με το πλοίο “Napolitan Prince” και στις 14 Σεπτεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Τα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι:

·         Ο Κωνσταντίνος Δροσόπουλος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Σκαλούλα λεγόταν Βασιλική. Με 10 $ στην τσέπη, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά σ’ έναν θείο του.

·         Ο Ευθύμιος Τζάγκορνος ήταν 22 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Αικατερίνη. Ως εργάτης, με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργ. Τουρνάς.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Αθανάσιο Ράπτη. Στις 17 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Sicilian Prince” και στις 7 Οκτωβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του  (με 10 $) για δουλειά εργάτη ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο θείος του Αθαν. Κατσαρέλης.

Γ. Ένα ομαδικό ταξίδι στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγινε μόνο 1 ομαδικό ταξίδι προς την Αμερική. Την ομάδα αυτή συγκρότησαν οι : Δημ. Αναγνωστόπουλος, Δημ. Τσαγκούρνος και Ευθ. Τσαγκούρνος. Στις 31 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 21 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε επιπλέον ότι :

·         Ο Δημήτριος Αναγνωστόπουλος ήταν 19 ετών. Δήλωσε εργάτης. Ο πατέρας του στη Σκαλούλα λεγόταν Νικόλαος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ολίαν (Olean) της Νέας Υόρκης, κοντά στον ξάδερφό του Ευθύμιο Τσαγκούρνο.

·         Ο Δημήτριος Τσαγκούρνος ήταν 16 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Ως εργάτης, με 10 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στην πόλη Ολίαν (Olean) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο αδελφός του Ευθύμιος Τσαγκούρνος.

·         Ο Ευθύμιος Τσαγκούρνος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Προορισμός του, με 9 $ στην τσέπη, για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Ολίαν (Olean) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο συγγενής του και συνονόματος Ευθύμιος Τσαγκούρνος.

Δ. Σχετική αύξηση της μεταναστευτικής φυγής στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 ταξίδια (2 ομαδικά και 2 από μεμονωμένους). Συνολικά έφυγαν 6 άνθρωποι της Σκαλούλας. Αναλυτικά έχουμε :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Περικλή Ράπτη. Στις 7 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Argentina” και στις 23 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 23 ετών. Στη Σκαλούλα είχε τον πατέρα του Γεώργιο. Με 25 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ολίαν (Olean) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο ξάδελφός του Ευθύμιος Τσαγκούρνος.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από 2 μέλη της ίδιας οικογένειας, τους Ευθ. & Νικ. Αναγνωστόπουλο. Στις 9 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 28 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας αναφέρει ότι :

·         Ο Ευθύμιος Αναγνωστόπουλος[6] ήταν 18 ετών. Δήλωσε εργάτης. Η μητέρα του λεγόταν Χρυσούλα. Προορισμός του ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στο θείο του Ιωάννη Κουτσούμπα.

·         Ο Νικόλαος Αναγνωστόπουλος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσούλα (ήταν πατέρας του Ευθύμιου που προαναφέρθηκε). Με 50 $ για τα δύο αυτά άτομα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Κουτσούμπας.

Ευθύμιος Αναγνωστόπουλος

(1892-1919)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από  δύο αδέρφια του Δημ. & Κώσ. Τσάγκαρο. Στις 12 Απριλίου από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και την 1η Μαΐου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε επίσης ότι :

·         Ο Δημήτριος Τσάγκαρος (Tsagaros) ήταν 17 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (pupil). Η μητέρα του στη Σκαλούλα λεγόταν Αικατερίνη. Μαζί με τον αδελφό του Κώστα αναζητούσαν δουλειά εργάτη στην πόλη Ολίαν (Olean) της Νέας Υόρκης, κοντά στον αδελφό τους Ευθύμιο Τσάγκαρο (ή Τσάγκουρνο).

·         Ο Κώστας Τσάγκαρος ήταν 25 ετών. Με 21 $ για τα πρώτα τους έξοδα, έψαχναν για δουλειά εργάτη στην πόλη Ολίαν (Olean) της Νέας Υόρκης, κοντά στον άλλο αδελφό τους Ευθύμιο Τσάγκαρο (ή Τσάγκουρνο).

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Θεοχάρη Σταμάτη. Στις 24 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Eugenia” και στις 11 Ιουνίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 27 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Κώστας. Προορισμός του, με 25 $ στην τσέπη, για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Έβερετ (Everett.) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Σταμάτης.

Ε. Κορύφωση της μετανάστευσης στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ομαδικά ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 11 άτομα της Σκαλούλας. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 αριθμούσε εννέα άτομα και περιλάμβανε τους : Ανδ. Δροσόπουλο, Κων. Δροσόπουλο, Θεμ. Ντελή, Γεώρ. Παναγή, Παν. Παναγή, Αθαν. Παπανικολάου, Χαρ. Τζάθα, Αθαν. Φλώρο και Θεοχ. Φλώρο. Στις 27 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Ανδρέας Δροσόπουλος ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Η γυναίκα του στη Σκαλούλα λεγόταν Μαρία. Με 25 $ μαζί του πήγαινε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Κουτσούμπας.

·         Ο Κωνσταντίνος Δροσόπουλος ήταν 39 ετών και παντρεμένος.  Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Βασίλω. Ως εργάτης σε φάρμα, με 26 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Κουτσούμπα. Είχε ξαναπάει ο Κωνστ. Δροσόπουλος στην Αμερική την περίοδο 1906-1909 και εργάστηκε πάλι στο Μιλγουώκι.

·         Ο Θεμιστοκλής Ντελής ήταν 26 ετών. Στη Σκαλούλα είχε τη μητέρα του Πανωραία. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, κατευθυνόταν για δουλειά  εργάτη σε φάρμα στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώρ. Καμουτσής[7].

·         Ο Γεώργιος Παναγής ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 6 $ μόνο μαζί του, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Μάνθο Κουτσούμπα[8].

·         Ο Παναγιώτης Παναγής ήταν 17 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Γεώργιος. Τελικός προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου είχε τον ξάδερφό του Αλεξ. Αλεξόπουλο.

·         Ο Αθανάσιος Παπανικολάου ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Ως εργάτης σε φάρμα, με 25 $ στην τσέπη, πήγαινε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στο θείο του Ιωάννη Κουτσούμπα.

·         Ο Χαράλαμπος Τζάθας ήταν 18 ετών. Στη Σκαλούλα είχε τον πατέρα του Αντώνιο. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Μάνθος Κουτσούμπας.

·         Ο Αθανάσιος Φλώρος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του έλεγαν Πολυξένη. Ο τελικός προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $) ήταν η πόλη Έβερετ (Everett) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Κωνστ. Σταμάτη.

·         Ο Θεοχάρης Φλώρος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Σκαλούλα λεγόταν Αθηνά. Με 28 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Έβερετ (Everett) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Σταμάτης.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο συγγενικά άτομα (γιο και πατέρα), τους Ιωάν. & Περ. Λατίφη. Στις 13 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Themistocles” και στις 4 Απριλίου έφτασαν στην Αμερική. Γνωρίζουμε επιπλέον γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Ιωάννης Λατίφης (Latifas) ήταν μόλις 11 ετών. Γράφτηκε ως σερβιτόρος (waiter). Στη Σκαλούλα είχε τη μητέρα του Παναγιού. Με 25 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου είχε το θειο του Ιωάννη Κουτσούμπα.

·         Ο Περικλής Λατίφης ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Ήταν πατέρας του Ιωάννη και στο χωριό είχε αφήσει τη γυναίκα του Παναγιού. Ως εργάτης (με 25 $ στην τσέπη) έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Κουτσούμπας.

Ζ. Ελάχιστοι μετανάστες  στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 μόνο μεμονωμένα ταξίδια προς την Αμερική. Πιο αναλυτικά έχουμε :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Κωνσταντίνο Σταθόπουλο. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Oceania” και στις 29 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Ο πατέρας του στη Σκαλούλα λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του, με 24 $ μαζί του, ήταν η κοινότητα Μπενγκάλ (Bengal) της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Ευθύμιος Μανέτας[9].

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Νικόλαο Αναγνωστόπουλο. Το ταξίδι του έγινε τμηματικά. Από την Ελλάδα με πλοίο πήγε στην Τεργέστη. Από εκεί, στις 20 Μαρτίου ταξίδεψε με το πλοίο “Saxonia” και στις 9 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε εργάτης και με 25 $ στην τσέπη πήγαινε για δουλειά στο Πορτ Αλλέγκανι (Port Allegany) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο γνωστός του Τζέιμς Βασιλόπουλος.

Ζ. Νέα αύξηση μεταναστών  στο 1914

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 8 άνθρωποι της Σκαλούλας. Συγκεκριμένα :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Κωνσταντίνο Σταματόπουλο. Στις 2 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 16 Μαρτίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 35 $ μαζί του) στην πόλη Έβερετ (Everett) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδελφό του Ηλία Σταματόπουλο. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι για τον Κων/νο Σταματόπουλο στην Αμερική. Είχε πρωτοπάει την περίοδο 1906-1912 και εργάστηκε πάλι σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε έξι άτομα και περιλάμβανε τους : Γρηγ. Αναγνωστόπουλο, Γεώρ. Γεωργίου, Ιωάν. Λατίφη, Γεώρ. Τζάθα, Ανδ. Τσαγκούρνο και Ηλ. Τσαγκούρνο. Στις 6 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Carpathia” και στις 22 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχείο γνωρίζουμε ότι :

·         Ο Γρηγόριος Αναγνωστόπουλος ήταν 17 ετών. Δήλωσε εργάτης. Στη Σκαλούλα είχε τη μητέρα του Χρυσούλα. Προορισμός του (με 23 $ για τα πρώτα έξοδα) ήταν το Ντίρ Ρίβερ (Deer River) της Μινεσότα, κοντά στον πατέρα του Νικόλαο Αναγνωστόπουλο.

·         Ο Γεώργιος Γεωργίου ήταν 24 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 40 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Ντίρ Ρίβερ (Deer River) της Μινεσότα, όπου ήταν ο θείος του Νικόλαος Αναγνωστόπουλος.

·         Ο Ιωάννης Λατίφης ήταν 18 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Παναγιού. Ως εργάτης, με 30 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά στο Πορτ Αλλέγκανι (Port Allegany) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Αναγνωστόπουλος.

·         Ο Γεώργιος Τζάθας ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευθύμιος. Με 30 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Όσκος (Oshkosh) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Κουτσούμπας.

·         Ο Ανδρέας Τσαγκούρνος ήταν 29 ετών. Η μητέρα του στη Σκαλούλα λεγόταν Αικατερίνη. Ο τελικός προορισμός του (με 35 $ στην τσέπη) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Σανράιζ (Sunrise) του Γουαϊόμινγκ, κοντά στον ξάδερφό του Δήμο Ζωγράφο[10]. Για τον Ανδρέα Τσαγκούρνο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.

·         Ο Ηλίας Τσαγκούρνος ήταν 26 ετών (αδελφός του Ανδρέα). Κι αυτός με 35 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Σανράιζ του Γουαϊόμινγκ, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δήμος Ζωγράφος.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Θεοχάρη Ράπτη. Στις 30 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 12 Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Γεώργιος. Με 25 $ στην τσέπη, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Τζόνσονμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο αδελφός του.

Η. Μεταναστευτικός επίλογος  στο 1920

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 2 από μεμονωμένους). Συνολικά έφυγαν 4 άνθρωποι της Σκαλούλας. Πιο αναλυτικά :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από το Μάνθο Κουτσούμπα. Την 1η Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά, έφυγε με το πλοίο “Megali Hellas” και στις 22 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Σκαλούλα λεγόταν Θεοφανή. Με 30 $ για τα πρώτα έξοδα, αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Άκρον του Οχάιο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Παναγιώτης Ευσταθίου[11]. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Μάνθος Κουτσούμπας την περίοδο 1910-1912 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από τον Αντώνιο Τζάθα. Στις 2 Οκτωβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο πλοίο “Themistocles” και στις 22 Οκτωβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Στη Σκαλούλα είχε τη γυναίκα του Ζωίτσα. Με 27 $ μαζί του έψαχνε για δουλειά εργάτη στην Ινδιανάπολη της Ινδιάνα, όπυ είχε τον ξάδερφό του Γεώργιος Άσιμο.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από δύο άτομα, τους Γεώρ. Γεωργίου και Κων. Σταθόπουλο. Στις 4 Δεκεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψαν με το πλοίο “Patris” και στις 27 Δεκεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επίσης ότι :

·         Ο Γεώργιος Γεωργίου ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε εργάτης. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του (με 35 $ στην τσέπη) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Τόμας Γατάκης.

·         Ο Κωνσταντίνος Σταθόπουλος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Στη Σκαλούλα είχε την αδελφή του Φανή. Με 40 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, , όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Παπαδόπουλος. Για τον Κωνστ. Σταθόπουλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Για πρώτη φορά ήρθε την περίοδο 1911-1914 και εργάστηκε στη Μινεσότα.

-------

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχειακό υλικό

i.    Ηλεκτρονικό Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

ii.   Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912), Διάταγμα 9-9-1927, ΦΕΚ 206/1927.

iii.  Γενικές απογραφές πληθυσμού (1889, 1896, 1920).

2.    Εφημερίδες – Περιοδικά

i    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές 20ού αι.)» περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» 2012, 2013, Λαμία.

ii.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Αμπλιανίτες μετανάστες στην Αμερική», εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143, σελ. 1& 6, Σεπτ.-Οκτ. 2008  και φ. 144, σελ. 1 & 6, Νοε.-Δεκ. 2008, Συλλόγου Αμπλιανιτών ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Αθήνα 

iii.   Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ amfictyon.blogspot.gt

iv.   περιοδ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

v.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

3.    Βιβλία, Άρθρα, Ιστοσελίδες, Μαρτυρίες

i.    “Οδηγός του Μετανάστου”, 1910, Αθήνα.

ii.    Θ.  Ανθογαλίδου  “Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)”, στην ηλεκτρ. διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

iii.   Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

iv.   Ιστοσελίδα http://www.lidoriki.com (κ. Κώστα Καψάλη)

v.    Ιστοσελίδα web3.eetaa.gr

vi.    Βικιπαίδεια

vii.   Μαρτυρία Νικολάου Π. Βρούβα, ταξίαρχου Π.Υ. ε.α.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Βρέθηκε μόνο 1 αναλφάβητος μετανάστης.

[3] Διατηρείται η γραφή των επωνύμων, όπως είναι στο αρχείο.

[4] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία, όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[5] Το επώνυμο Βίλλιας εμφανίζεται με 4-5 μετανάστες από τη Σεγδίτσα Φωκίδας.

[6] Το 1912 ο Ευθύμιος Αναγνωστόπουλος πρέπει να επέστρεψε από την Αμερική. Πιθανά στρατεύτηκε στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, που το Μάρτιο του 1919 έφτασε στην Ουκρανία και πολέμησε. Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο Ευθύμιος Αναγνωστόπουλος, με το βαθμό του ανθυπασπιστή του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων της Λαμίας.

[7] Από τη Βραΐλα, Δωρίδας. Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 19 ετών και εργάστηκε στο Μιλγουώκι..

[8] Από τη Σκαλούλα είχε έρθει στην Αμερική το 1910, σε ηλικία 22 ετών. Ξαναπήγε το 1920.

[9] Από το χωριό Πλέσσα ή Αμυγδαλιά. Πήγε στην Αμερική το 1912.

[10] Από το Λιδωρίκι. Πήγε το 1907 στην Αμερική, σε ηλικία 25 ετών και αρχικά εργάστηκε στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης.

[11] Από της Καρούτες Δωρίδας. Πήγε στην Αμερική το 1911, σε ηλικία 18 ετών. Αρχικά πήγε για δουλειά στη Μιννεάπολη της Μινεσότα.