Αναζήτηση και εκμετάλλευση (εμπορία) υδρογονανθράκων και υγρών καυσίμων στην Ελλάδα

Εισαγωγή

   Το πετρέλαιο ήταν γνωστό από τα αρχαία χρόνια (από φυσικές πηγές) σε Περσία, Αραβία μέχρι την Κίνα, για ποικίλες χρήσεις. Το 19ο αι. όμως από την Αμερική άρχισε η μεγάλη παραγωγή του. Στις 27 Αυγ. 1859 ο Edwin Drake, κοντά στο Τίτουσβίλ της Πενσυλβάνια, με ατμοκίνητο γεωτρύπανο σε βάθος 21 μ. εξόρυξε πετρέλαιο, από πηγή του (κοίτασμα). Αυτό ήταν! Η συνέχεια ήταν ταχύτατη. Ο John Rockefeller αγόρασε τις εκτάσεις και άλλες πηγές ιδρύοντας την εταιρεία Standart Oil Co. Κατασκεύασε και το πρώτο διυλιστήριο. Έγιναν αγωγοί μεταφοράς του πετρελαίου μέχρι τα λιμάνια και τα διυλιστήρια.

Η πλωτή εξέδρα “Πρίνος Β” (περιοχή Θάσου)

  Η αφαίρεση του θείου (θειαφιού) από το πετρέλαιο έφερε την ανάγκη των επιστημόνων. Έγιναν εργαστήρια ώστε να βελτιωθεί το τελικό προϊόν. Η κηροζίνη έγινε το βασικό φωτιστικό καύσιμο (στον κόσμο ήταν γνωστή ως φωτιστικό πετρέλαιο).

  Την περίοδο αυτή αντίστοιχα διυλιστήρια στην Ευρώπη υπήρχαν σε Ρουμανία, Πολωνία και Ρωσία. Το 1901 ανακαλύφθηκαν μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου στο Τέξας. Οι ΗΠΑ τροφοδοτούσαν με πετρέλαιο όλο τον κόσμο.

   Στον 20ό αι. με τη μεγάλη κυκλοφορία πρώτα βενζινοκίνητων αυτοκινήτων (π.χ. Ford, κ.ά.) και κατόπιν των αεροπλάνων αυξήθηκε πολύ η ζήτηση βενζίνης. Αναζητήθηκαν και ανακαλύφθηκαν μεγάλα κοιτάσματα σε Μέση Ανατολή, Ασία, Νότια Αμερική, κ.α.

   Η κατανάλωση κορυφώθηκε με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Α. Σύντομο ιστορικό ερευνών (στο 19ο και 20ό αι.)

   Οι έρευνες στην Ελλάδα για υδρογονάνθρακες (παλιά το έλεγαν με τη λέξη πετρέλαιο) αναφέρονται από τη δεκαετία του 1860. Για την περιοχή της Στερεάς Ελλάδας, στην εφ. ΣΚΡΙΠΤ[1], το 1898 έχουμε την είδηση :

ΠΗΓΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ἀνεκαλύφθησαν ἐν Ἀμφίσσῃ.

Κατά χθεσινόν τηλεγράφημα εἰς τό χωρίον Δρέμισσα

τοῦ δήμου Καλλιέων ἀνεκαλύφθησαν πηγαί πετρελαίου.

Δοκιμᾶς ἐνεργοῦν λίαν ἐπιτυχῶς εἰς μηχανικός

καί εἰς ὀρυκτολόγος ἀγγλικῆς ἐταιρείας.

  Από τις αρχές του 20ου αιώνα (1903), έγιναν οι πρώτες γεωτρητικές εργασίες στις περιοχές Έλος Κερί Ζακύνθου, στη ΒΔ. Πελοπόννησο και στον Έβρο, από εταιρείες όπως η London Oil Development, HELLIS, PAN-ISRAEL και DEILMAN-ILIO. Μέχρι τη δεκαετία του ’60, οι ερευνητικές προσπάθειες που έγιναν, επέλεγαν περιοχές στην ξηρά (κυρίως στη δυτική Ελλάδα) όπου υπήρξαν επιφανειακές ενδείξεις για πετρέλαιο.

   Τη 15ετία 1960-75, με την ίδρυση του ΙΓΜΕ και με γαλλική συνδρομή, έγιναν έρευνες και ερευνητικές γεωτρήσεις (περί τις 40) σε ξηρά και θάλασσα, από ξένες εταιρείες (Texaco, BP, Esso, Hunt, Chevron, Anschutz και Oceanic-Colorado). Από την εταιρεία Oceanic ανακαλύφθηκε (1971-74) το κοίτασμα πετρελαίου “Πρίνος” και φυσικού αερίου (Καβάλα).

   Στη δεκαετία του ’80, δόθηκαν 24 άδειες για έρευνα και ακολούθησαν 73 ερευνητικές γεωτρήσεις. Ανακαλύφθηκε κοίτασμα πετρελαίου (θάλασσα Κατάκωλου) και φυσικού αερίου (Επανωμή Θεσσαλονίκης).

   Μετά το 1995, παραχωρήθηκαν 4 περιοχές στη δυτική Ελλάδα για έρευνες, που όμως δεν απέδωσαν και οι εταιρείες αποχώρησαν (το 2000-01). Με βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και την ολοκλήρωση των ερευνών, προκηρύχθηκε από το Υπουργείο διεθνής διαγωνισμός για παραχώρηση δικαιώματος έρευνας-εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε 20 θαλάσσιες περιοχές (σε δυτική Ελλάδα και νότια Κρήτης). Αναμένονται αποτελέσματα.

Β. Διυλιστήρια στην Ελλάδα και προϊόντα πετρελαίου

     Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 με αρχές του ’60, ο Σταύρος Νιάρχος φτιάχνει ένα διυλιστήριο πετρελαίου στον Ασπρόπυργο. Ο ελληνοαμερικανός Τομ Πάπας, με την υποστήριξη της αμερικανικής πολυεθνικής εταιρείας ESSO (άλλη ονομασία τότε της Exxon Mobil) ίδρυσε αντίστοιχο διυλιστήριο στη Θεσσαλονίκη. Αυτά σήμερα ανήκουν στον όμιλο Ελληνικά Πετρέλαια.

     Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 με αρχές του ’70, ο Νικ. Βαρδινογιάννης ίδρυσε το διυλιστήριο της “Motor Oil” στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Την ίδια περίπου εποχή ο Ιωάννης Σ. Λάτσης ίδρυσε το διυλιστήριο της “Petrola” στην Ελευσίνα. Για το διυλιστήριο αυτό, που μετά περιήλθε στον όμιλο ΕΛΠΕ, που από το 2009 απετέλεσε τη μεγαλύτερη βιομηχανική επένδυση στην Ελλάδα ύψους 1 δις ευρώ.

     Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, έγινε προσπάθεια ίδρυσης διυλιστηρίου της εταιρείας STRAN από τον Στρατή Ανδρεάδη στην Πάχη Μεγάρων. Απέτυχε, λόγω αντίδρασης των κατοίκων το 1973.

Γ. Εμπορία υγρών καυσίμων (στο Μεσοπόλεμο και μεταπολεμικά) στη Λαμία

 i. Ξένες εταιρίες

   Από το 1926 προηγήθηκε η εταιρεία Shell - με σήμα το γνωστό όστρακο . Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου η δραστηριότητα της Shell ήταν εξαιρετικά μικρή. Ακολούθησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Κατοχή και ο εμφύλιος. Το 1950 η Ελλάδα δεν διέθετε αξιόλογο οδικό δίκτυο, ούτε υποδομή για ανάπτυξη εμπορικών δραστηριοτήτων για πετρελαιοειδή, αν και άρχισε η αστυφιλία.

   Στο χώρο των καυσίμων (πετρέλαιο και κυρίως  βενζίνη) το 1930[2] υπήρχαν  στη Λαμία πρατήρια[3] των παρακάτω εταιριών:

- Romana  (Ρόδιος & Μιχαλόπουλος),

- Shell (Κων. Μαυροειδής),

- Socombel  (Απ. Κατσόγιαννος & Σια) και

- Standart (Κων. Κρόκος & Αφοί Μουζέλη).

   Την περίοδο της Κατοχής[4] οι πετρελαιομηχανές της Ηλεκτρικής Εταιρείας Λαμίας λειτουργούσαν με πετρέλαιο που το προμήθευαν οι Γερμανοί κατακτητές (προερχόταν από τη Ρουμανία). Παράλληλα, η εταιρεία έπαιρνε κάποιες ποσότητες από το εμπόριο, δηλ. από τους Κρόκο-Μουζέλη, Απ. Κατσόγιαννο και Κων. Μαυροειδή. Η κατανάλωση πετρελαίου τότε ήταν  1–1,5 τόνοι το μήνα.

    Στα μεταπολεμικά χρόνια, από το 1951 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα η εταιρεία Anglo-Iranian (που είχε εξαγοράσει τη ρουμανική εταιρεία Steaua) και εμπορευόταν βενζίνες, πετρέλαια και λιπαντικά. Η εταιρεία αυτή λίγο αργότερα εξελίχθηκε στη γνωστή BP (British Petroleum). Το 1962 η ΒΡ αγόρασε τη Supergas και αργότερα την εταιρεία FINA. Η εταιρεία ΒΡ, το έτος 2000, ενώθηκε με την εταιρεία Mobil σε μια μεγαλύτερη εταιρεία.

   Από 1-1-1970, με κυβερνητική απόφαση καθιερώθηκε[5] το λίτρο (μονάδα χωρητικότητος του Διεθνούς Συστήματος Μέτρων και Σταθμών) ως μονάδα μέτρησης των υγρών καυσίμων, χωρίς επίδραση στην τότε τιμή των καυσίμων.

ii. Οι ελληνικές εταιρείες

    Από το 2009 η εταιρεία Shell με δίκτυο 700 πρατηρίων στην Ελλάδα, εγκατέλειψε την εμπορία πετρελαιοειδών, πουλώντας το σύνολο του δικτύου της με αξία 400 εκατομμύρια ευρώ. Ενδιαφέρον έδειξαν ο όμιλος ΕΛΛΠΕ (Ελληνικά Λιπαντικά Πετρέλαια) μαζί με τις εταιρίες ΕΚΟ, ΒΡ, διαθέτοντας τότε μερίδιο 29 % στην αγορά πετρελαιοειδών, ο όμιλος Motor Oil του Βαρδή Βαρδινογιάννη, η ισραηλινή εταιρεία Delek, η ελληνική εταιρεία Aegean Oil του Δ. Μελισσανίδη και η ρωσική εταιρεία LukOil (του Βαγκίμ Αλεκπέροφ).

    Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες του πετρελαίου άφησαν τα δίκτυα λιανικής εμπορίας πετρελαιοειδών, που δεν είναι τόσο κερδοφόρα. Το βάρος του ενδιαφέροντος αυτών έπεσε στην εξόρυξη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Τέτοιο παράδειγμα αποτέλεσαν ρωσικές εταιρείες που κέρδιζαν αρκετά από την παραγωγή (εξόρυξη) και διύλιση, αδιαφορώντας για τη λιανική πώληση του προϊόντος.

   Σημ. Θα ακολουθήσει σύντομη παρουσίαση των ελληνικών εταιρειών πετρελαιοειδών.

Δ. Χρονολόγιο αναζήτησης και εκμετάλλευσης πετρελαιοειδών στην Ελλάδα

   Το 1962 η “Αιτωλική Εταιρία Πετρελαίων” με την συνεργασία της ΒΡ και της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, πραγματοποίησε τις πρώτες γεωτρήσεις στην Ελλάδα (περιοχή Κλεισούρας) για ανεύρεση πετρελαίου. Αρνητικό αποτέλεσμα.

Η περιοχή Κλεισούρας

   Επίσης το 1962 έχουμε τη σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και του επιχειρηματία Τομ Πάππας. Το 1966 στη Θεσσαλονίκη ήταν έτοιμο το βιομηχανικό Συγκρότημα Esso-Pappas με διυλιστήριο, δεξαμενές καυσίμων, κλπ.

   Το Νοέμβριο του 1968 οι τρεις  αδελφοί Αλεξ. Μαμιδάκη ιδρύουν εταιρεία πετρελαιοειδών, με την ίδια επωνυμία.

   Την περίοδο 1971-74 μετά από εκτεταμένες έρευνες σε πολλές περιοχές της Ελλάδας από Έλληνες και ξένους ιδιώτες ερευνητές, αλλά και το Δημόσιο, που δεν είχαν επιτυχία, από την ξένη εταιρεία Oceanic, έγιναν επιτυχείς έρευνες στο θαλάσσιο χώρο και οδήγησαν στην ανακάλυψη του κοιτάσματος πετρελαίου του Πρίνου (στη θαλάσσια περιοχή Θάσου) και φυσικού αερίου στο νομό Καβάλας.

   Το 1977 ιδρύθηκε η εταιρία AVIN. Το επόμενο έτος άρχισε το εμπόριο λιπαντικών. Από το 1982 απέκτησε πρατήρια σε Αττική. Εξαπλώθηκε μετά στην Πελοπόννησο.

   Το 1980 οι αδελφοί Βαρδής και Θεόδωρος Ι. Βαρδινογιάννης ίδρυσαν την ΕΚΒΕ, Βιομηχανία & Εμπορία Λιπαντικών και Πετρελαίων ΑΕ. Το 1982 άρχισε τη λειτουργία του το διυλιστήριο (για λιπαντικά) της εταιρείας στον Ασπρόπυργο. Το 1984 μετονομάστηκε σε ΒΑΡΟΙΛ  Α.Ε. Το 1988, για τα λιπαντικά της εταιρίας των Αφών Βαρδινογιάννη καθιερώθηκε το σήμα CYCLON.

   Το 1982 ιδρύθηκε η Revoil με αντικείμενο την εμπορία πετρελαιοειδών. Η εταιρία διέθετε εγκαταστάσεις αποθήκευσης υγρών καυσίμων στη Χίο.

   Το 1984 μετά την εξαγορά της εταιρείας Esso Pappas από το ελληνικό δημόσιο, η εταιρία μετονομάστηκε σε ΕΚΟ (Ελληνικά Καύσιμα Ορυκτέλαια).

   Το 1986 μεγάλη πυρκαγιά για 7 μέρες καταστρέφει τις μεγάλες εγκαταστάσεις της εταιρείας Μαμιδάκη στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης.

   Το 1988 ιδρύθηκε στη Ρόδο η εταιρία “Silk Oil”. Τα επόμενα χρόνια επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα με υγρά καύσιμα και υγραέριο.

   Η περίοδος 1990-2000 ονομάστηκε αμαρτωλή[6] δεκαετία των κυκλωμάτων λαθρεμπορίας υγρών καυσίμων. Οι έρευνες του εισαγγελέα Αρείου Πάγου Γ. Σανιδά αποκάλυψαν επίορκους δικαστές, μαζί με υπαλλήλους τελωνείων και ανώτατους υπαλλήλους του ΣΔΟΕ, που συγκάλυπταν τεράστιες ποσότητες λαθραίων καυσίμων από ελληνικές εταιρείες σε βουλγάρικες, όπως και εικονικούς εφοδιασμούς ποντοπόρων πλοίων με … πετρέλαιο κίνησης, το οποίο όμως το διέθεταν στην εσωτερική αγορά. Ακόμα και υψηλά πρόστιμα το 2004 διαγράφηκαν με υπουργικές ρυθμίσεις. Διέφυγαν φόροι πολλών δις. Οι άμεσοι αυτουργοί κατηγορήθηκαν και ίσως τιμωρηθούν, αλλά οι εταιρείες που τα διέθεταν ουδέποτε προσήχθησαν στα δικαστήρια.

   Με αυτό το θέμα-ταμπού για την ελληνική Δικαιοσύνη, το λαθρεμπόριο καυσίμων, ασχολήθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του '90, και επέδειξε εξαιρετικό σθένος η ανακρίτρια Ιωάννα Κλάπα. Η απόφαση προφυλάκισης διευθύνοντα συμβούλου 3 εταιρειών καυσίμων για “διοχέτευση τράνζιτ ναυτιλιακού πετρελαίου στην εσωτερική αγορά”, έφερε και … τη μετάθεσή της στην περιφέρεια της χώρας!

   Το Σεπτέμβριο 1992 στα διυλιστήρια της εταιρείας ΠΕΤΡΟΛΑ, στον Ασπρόπυργο, που ανήκαν στην οικογένεια Λάτση, χάνουν τη ζωή τους 15 άτομα “από ατύχημα”, όπως είπαν.

   Το 1995 η Revoil αρχίζει την ανάπτυξη δικτύου πρατηρίων στην Ελλάδα. Παράλληλα στα επόμενα χρόνια εκσυγχρόνισε τις εγκαταστάσεις της στη Χίο (με νέες δεξαμενές), μετά στη Νέα Καρβάλη (1997) και γραφεία στη Βάρη Αττικής. Μέχρι το 2014 απέκτησε 532 πρατήρια.

   Το 1998 η ΕΚΟ εξαγοράζει την εταιρία Μαμιδάκης & ΣΙΑ.

   Το 1999 εισέρχονται στην αγορά λιανικής πώλησης καυσίμων η Aegean Oil και στην εμπορία καυσίμων με δίκτυο πρατηρίων η εταιρεία και το σήμα CYCLON. Το 2008 η Aegean Oil άρχισε να εμπορεύεται υψηλής ποιότητας λιπαντικά κάτω από τη δική της επωνυμία.

   Το 2006 η Εταιρία Melco Petroleum[7], συνδεμένη με την εταιρία Aegean Oil αγόρασε τις εγκαταστάσεις της ΤΕΞΑΚΟ στο Σκαραμαγκά με καύσιμα (21 δεξαμενές) και εργοστάσιο λιπαντικών.

   Το Δεκέμβριο του 2009 μεταβιβάστηκαν οι μετοχές και οι δραστηριότητες της BP Hellas στον Όμιλο ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΑΕΕ. Οι δραστηριότητες της εταιρείας περιλάμβαναν Δίκτυο Πρατηρίων, Υπηρεσίες Πετρελαίου Θέρμανσης, Μονάδες Εφοδιασμού και Διανομής, καθώς και Κάρτες Στόλου.

  Τον Ιούνιο του 2010 έχουμε τη συμφωνία εξαγοράς όλων των δραστηριοτήτων της Shell στην Ελλάδα από την εταιρεία ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ (ΕΛΛΑΣ) ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ A.E. Μεταβιβάστηκε δίκτυο 700 πρατηρίων, που διατήρησαν το εμπορικό σήμα και τα προϊόντα της Shell. Η επωνυμία της εταιρείας “Shell Hellas Α.Ε.” τροποποιήθηκε σε “Coral Α.Ε.”.

   Το Μάιο του 2015, στα διυλιστήρια (ανήκαν στην οικογένεια Λάτση) στον Ασπρόπυργο, σκοτώθηκαν 4 εργάτες από έκρηξη και μετά πυρκαγιά. Ήταν το δεύτερο συμβάν, που και πάλι χαρακτηρίστηκε “ατύχημα”.

   Το έτος 2016 η εταιρία Shell στην Ελλάδα γιόρτασε τα 90 χρόνια (1926-2016) στην ελληνική αγορά υγρών καυσίμων.

Ε. Ελληνικές εταιρίες πετρελαιοειδών

      Θα παρουσιαστούν με όσο γίνεται σύντομο τρόπο. Έχουμε :

Aegean Oil : Εισήλθε το 1999 στην Αγορά λιανικής πώλησης καυσίμων και δημιούργησε πανελλαδικό δίκτυο με 550 πρατήρια. Εμπορεύεται όλα τα είδη καυσίμων και από το 2008 και λιπαντικά ποιότητας. Κάνει και χονδρική πώληση καυσίμων. Η Aegean Marine Petroleum Network Inc.  εφοδιάζει πλοία με καύσιμα και λιπαντικά σε λιμάνια ή εν πλω. Έχει μεγάλες εγκαταστάσεις στον Ασπρόπυργο για βυτιοφόρα αυτοκίνητα και για δεξαμενόπλοια. Επίσης διαθέτει εγκαταστάσεις στον Εύοσμο Θεσ/κης και στην Αλεξανδρούπολη.

AVIN : Ιδρύθηκε το 1977. Από το επόμενο έτος 1978 εμπορεύεται τα πρώτα λιπαντικά προϊόντα. Το 1982 απέκτησε τα πρώτα τέσσερα πρατήρια AVIN στην Αττική. Από το 1985 ξεκινά τον εφοδιασμό των πρώτων πρατηρίων καυσίμων στην Πελοπόννησο. Το 1987 άρχισε να λειτουργεί ο σταθμός φόρτωσης καυσίμων στους Αγ. Θεοδώρους.

   Από το 1996 άρχισε τη συνεργασία με τις μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές εταιρίες  ARAMCO και MOTOR OIL. To 1998 ίδρυσε τον πρώτο Σταθμό Σ.Ε.Α. AVIN στα Μέγαρα. Από το 2001 τροφοδοτεί αεροπλάνα με καύσιμα. Αναπτύσσει και νέους Σταθμούς (πρατήρια) και το 2014 πέρασε τον αριθμό 70 πρατηρίων. Τα τελευταία χρόνια διαθέτει και τροφοδοτεί ένα μεγάλο δίκτυο από 450 πρατήρια.

Shell : Από τις 3 Μαΐου 1926  ιδρύθηκε στην Ελλάδα η Shell Co. (Hellas) Limited, με το γνωστό λογότυπο, που λειτούργησε ως υποκατάστημα της μητρικής εταιρείας μέχρι το Μάιο του 1995. Το έτος αυτό μετασχηματίστηκε σε Shell Hellas ΑΕ. Τον Ιούνιο του 2010 οι μετοχές της Shell πέρασαν στον όμιλο της ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ ΕΛΛΑΣ. Με τη συμφωνία αυτή, η επωνυμία της εταιρείας “Shell Hellas Α.Ε.” τροποποιήθηκε σε “Coral Α.Ε.”.

   Η Coral Α.Ε. που δημιουργήθηκε αποτελεί τη φυσική συνέχεια της Shell Hellas στην Ελλάδα (έχει την επίσημη άδεια-lisence της Shell για την ελληνική αγορά). Το δίκτυο της Shell αριθμεί 700 πρατήρια στη χώρα μας.

   Σε εκδήλωση που έγινε στο μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το 2016, η Shell γιόρτασε τα 90 χρόνια παρουσίας του σήματός της στην Ελλάδα.

Silk Oil :   Έμπειροι μέτοχοι στην εμπορία πετρελαιοειδών, με γνώσεις και εμπειρία από το 1958, ίδρυσαν στη Ρόδο την εταιρεία «Silk Oil» το 1988. Έχει έδρα τη Ρόδο και τέσσερα υποκαταστήματα (Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Κρήτη και Σάμο), από τα οποία προμηθεύει με υγρά καύσιμα και υγραέριο όλη την ελληνική Επικράτεια.

   Συνολικά 400 πρατήρια υγρών καυσίμων και υγραεριοκίνησης  σε όλη την Ελλάδα έφεραν το σήμα της «Silk Oil» (μέχρι το τέλος του 2015).

Από τη “Γ. Μαμιδάκης ΑΕ” στην “Jet Oil” :    Πρώτος ο Γεώργιος Ι. Μαμιδάκης ίδρυσε την εταιρεία πετρελαιοειδών στην Αθήνα. Ήταν η “Γ. Μαμιδάκης ΑΕ”. Πήρε κοντά του τον ανεψιό Κυριάκο Αλ. Μαμιδάκη. Το Νοέμβριο του 1968 οι αδελφοί Κυριάκος, Γεώργιος και Νίκος Αλεξ. Μαμιδάκης ιδρύουν την εταιρεία Mamidoil. Επένδυση 20 εκατ. για αποθήκες στη Σούδα Κρήτης απέτυχε. Το 1985 ο Γεώργιος Μαμιδάκης (1929-1985) πεθαίνει αιφνίδια.

   Το Φεβ. 1986 τεράστια πυρκαγιά στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, για 7 μέρες καταστρέφει 8 από τις 12 μεγάλες δεξαμενές της εταιρείας. Η περιβαλλοντική καταστροφή ήταν μεγάλη (τοξικό νέφος, μόλυνση εδάφους, απώλεια γεωργ. παραγωγής).

  Από το 1993, υπογράφει 10ετή συμφωνία για τροφοδοσία του διυλιστηρίου Σκοπίων ΟΚΤΑ με αργό πετρέλαιο. Το 1999 όμως  η εταιρεία ΕΛ.ΠΕ. εξαγόρασε το διυλιστήριο ΟΚΤΑ. Σε προσφυγή η Mamidoil κέρδισε αποζημίωση από την κυβέρνηση Σκοπίων.

  Το 2009, ως Jet Oil πλέον, εξαγόρασε 60 πρατήρια της Dracoil και 10 πρατήρια της El Petrol (που ήταν προβληματικές εταιρείες). Άρχισε η υπερχρέωση της Jet Oil (τραπεζικός δανεισμός).

   Το έτος 2016 η εταιρία οφείλει πολλά σε τράπεζες (σύνολο 319 εκατ. €). Οδηγήθηκε σε πτώχευση. Στις 3-7-2016 ο πρόεδρος της εταιρείας Mamidoil-Jetoil Κυριάκος Μαμιδάκης (1932-2016) αυτοκτόνησε στο γραφείο του.

   Η εταιρεία ήταν από την αρχή οικογενειακή επιχείρηση. Αναπτύχθηκε χρησιμοποιώντας πολιτικές φιλίες και επιρροές (π.χ. οικογένεια Μητσοτάκη). Τα αδέρφια Γιώργος, Νίκος και Κυριάκος ήταν ανίψια του Γεωργίου Ι. Μαμιδάκη.

Από την Esso Pappas στην ΕΚΟ :     Από τη σύμβαση του 1962 μεταξύ του ελληνοαμερικανού Τομ Πάππας, που αντιπροσώπευσε την εταιρία Esso και της Ελλάδος (με πρωθυπουργό τον Κων. Καραμανλή) θεμελιώθηκε το 1964 και ολοκληρώθηκε το 1966 το βιομηχανικό συγκρότημα στη Θεσσαλονίκη. Περιλάμβανε διυλιστήριο, δεξαμενές καυσίμων κλπ.

  Στη δεκαετία[8] του ’80, δημιουργήθηκε η ΕΚΟ ΕΛΕΠΕΧ (Ελληνικό Δημόσιο) και εξαγόρασε την Esso Pappas. Το 1984 μετονομάστηκε σε ΕΚΟ (Ελληνικά Καύσιμα Ορυκτέλαια).

   Από το 1995 η ΕΚΟ αναμορφώθηκε ενσωματώνοντας θυγατρικές εταιρείες της και συγχωνεύτηκε με την ΔΕΠ, ΕΚΟ-ΕΛΔΑ, κ.ά. Το 1998 εξαγόρασε την εταιρία Γ. Μαμιδάκης & Σια.

  Από το 2002 επεκτάθηκε κυρίως στα Βαλκάνια (Σερβία, Βουλγαρία).

   Σήμερα η ΕΚΟ ΑΒΕΕ έχει κυρίαρχη παρουσία στο εμπόριο πετρελαιοειδών της χώρας μας.

CYCLON :   Το 1908 οι αδελφοί Βαρδής και Θεόδωρος Ι. Βαρδινογιάννης ίδρυσαν την ΕΚΒΕ, Βιομηχανία & Εμπορία Λιπαντικών και Πετρελαίων ΑΕ. Το 1982 άρχισε τη λειτουργία το διυλιστήριο (για λιπαντικά) της εταιρείας στον Ασπρόπυργο. Το 1984 μετονομάστηκε σε ΒΑΡΟΙΛ  Α.Ε. Από το 1986 παράγει  νέα λιπαντικά και παραφίνες. Το 1987 η ΒΑΡ ΟΙΛ μετονομάστηκε σε ΑΒΕΕ Λιπαντικών & Πετρελαίων LPC ΕΛΛΑΣ.

   Το επόμενο έτος 1988, για τα λιπαντικά της εταιρείας, καθιερώθηκε το σήμα CYCLON. Οργανώθηκε πανελλαδικό δίκτυο και από το 1991 άρχισαν οι εξαγωγές της LPC ΕΛΛΑΣ. Τα επόμενα χρόνια αύξησε την παραγωγή λιπαντικών και από το 1999 εισήλθε στην εμπορία καυσίμων με δίκτυο πρατηρίων (σήμα CYCLON). Μετά το έτος 2000 αυξάνεται ο κύκλος εργασιών της.

ελιν : Ιδρύθηκε το 1954 και μέχρι το 1960 έκανε εμπορία μαζούτ. Άλλαξε την επωνυμία σε “ΕΛΙΝΟΙΛ, Ελληνική Εταιρία Πετρελαίων ΑΕ”. Απέκτησε εγκαταστάσεις καυσίμων στον Ασπρόπυργο και μέχρι το 1970 λειτούργησε τα πρώτα πρατήρια καυσίμων. Τη δεκαετία 1970-80 άρχισε το εμπόριο λιπαντικών. Επίσης ανέπτυξε το εμπόριο στερεών καυσίμων (άνθρακα και pet coke). Δημιούργησε στόλο μεταφορικών για καύσιμα στα νησιά. Καθιέρωσε το εμπορικό όνομα ελιν. Μετά το έτος 2000 ανέπτυξε δίκτυο πρατηρίων με βιοντήζελ, υγρά καύσιμα και υγραέριο κίνησης (με την εταιρία ΠΕΤΡΟΓΚΑΖ). Διαθέτει πάνω από 560 πρατήρια σε όλη την Ελλάδα.

ΕΤΕΚΑ : Ιδρύθηκε το 1983 για εφοδιασμό πλοίων με καύσιμα.  Τον ίδιο χρόνο εξαγόρασε τις εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών της ΕΛΒΥΝ στο Πέραμα. Στα μέσα της 10ετίας 1990-2000 έκανε εκσυγχρονισμό εγκαταστάσεων. Διαθέτει 210 πρατήρια καυσίμων στην Ελλάδα, με πετρέλαιο θέρμανσης και πλήρη σειρά λιπαντικών.

Επίλογος

   Οι πρώιμες τεχνικές εξόρυξης και η «μανία» του πετρελαίου είχαν ως αποτέλεσμα την εξάντληση πολλών κοιτασμάτων. Έχει υπολογιστεί ότι η απελευθέρωση του φυσικού αερίου που συναντάται συνήθως στα αποθέματα πετρελαίου και οι αναποτελεσματικές τεχνικές εξόρυξης κατασπατάλησαν περισσότερο από το 75% των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ!

   Όπως υποδεικνύουν οι σύγχρονες περιβαλλοντικές έρευνες, ο κόσμος πρέπει σύντομα να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές ενέργειας, εισάγοντας ταυτοχρόνως δραστικές αλλαγές στον τρόπο που ζει και καταναλώνει...

   Η Ελλάδα έχει αναξιοποίητο τον ορυκτό ενεργειακό πλούτο της. Οι έρευνες τον επιβεβαιώνουν τόσο στο χερσαίο τμήμα της, όσο και στο θαλάσσιο (σε Αιγαίο, Ιόνιο και νότια της Κρήτης). Η κακή σχέση με τη γείτονα Τουρκία και τις παράλογες απαιτήσεις της, δεν επιτρέπουν την υλοποίηση των γεωτρήσεων στο χώρο του Αιγαίου. Δεν είναι γνωστές οι (πιθανές) δεσμεύσεις του ελλαδικού χώρου λόγω των μνημονίων της οικονομικής κρίσης. Το υψηλό κόστος των γεωτρήσεων, που γίνονται από μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες καλύπτεται από σημαντικό ποσοστό στα κέρδη του αντλούμενου πετρελαίου και φυσικού αερίου.

   Ελπίζουμε η αναζήτηση του φυσικού ορυκτού πλούτου της Ελλάδας να μη φέρει πόλεμο με την Τουρκία. Ίδωμεν …

Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

               φυσικός

-----------------------------------------

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 5-7-2009.

2.    εφ. ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ, σ.4, 13-11-1969, Λαμία.

3.    Ιστοσελίδα (24-7-2012)  http://www.newsbomb.gr/

4.    Ιστοσελίδα εταιρείας http://www.aegeanoil.com

5.    Ιστοσελίδα εταιρείας http://www.avinoil.gr/

6.    Ιστοσελίδα εταιρείας http://www.coralenergy.gr

7.    Ιστοσελίδα εταιρείας http://www.hellenicfuels.gr

8.    Ιστοσελίδα http://www.capital.gr

9.    Ιστοσελίδα εταιρείας http://www.silkoil.gr

10.  Μαρίας Λούκα : “Οι γυναίκες που νίκησαν τη Χρυσή Αυγή”, 11-4-2014, στο BHmagazino δημοσιεύτηκε την Κυριακή 6 Απριλίου 2014.

11.  Άρθρο με τίτλο “ Η «αμαρτωλή» δεκαετία των κυκλωμάτων”,  στις 20-5-2007, στην ιστοσελίδα http://www.kathimerini.gr/

12.  Ν. Γ. Ιγγλέση : “Οδηγός της Ελλάδος του έτους 1930”, Αθήναι.

13.  Ιστοσελίδα http://www.oryktosploutos.net

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] εφ. ΣΚΡΙΠΤ, σελ. 2, 5-11-1898, Αθήναι.

[2] Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Τα πρώτα αυτοκίνητα στη Λαμία”, εφ. ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, σελ. 10-11, στις 17-7-2013, Λαμία.

[3] Ν. Γ. Ιγγλέση : “Οδηγός της Ελλάδος του έτους 1930”, Αθήναι.

[4] Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ηλεκτρική Εταιρεία Λαμίας”, περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2003, σελ. 94-111, Λαμία.

[5] εφ. “ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ”, σελ. 4, 13-11-1969, Λαμία.

[6]  Βλ.  “ Η «αμαρτωλή» δεκαετία των κυκλωμάτων” (20-5-2007),  στην ιστοσελίδα http://www.kathimerini.gr/

[7]  Μέτοχος είναι ο Γ. Μελισσανίδης.

[8] Η πολυεθνική εταιρία EXΧON από το 1982 αποφάσισε να εγκαταλείψει τις επιχειρηματικές δραστηριότητές της στην Ελλάδα.