Από την Αβαρίτσα (τώρα Μελιταία) Δομοκού, μετανάστες στην Αμερική (1907-1914)

 

Προλεγόμενα

   Η Αβαρίτσα (το 1915 μετονομάστηκε σε Μελιταία) ήταν οικισμός από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες της Όθρυος, σε υψόμετρο 540 μ., σε απόσταση 21 χλ. από το Δομοκό. Δεν την έχω επισκεφθεί.

    Από τη μελέτη των μεταναστών βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 26 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2025.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 9 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 26 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της. 

 

Η ακρόπολη της αρχαίας Αβαρίτσας, τώρα Μελιταίας

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή οι μετανάστες τότε να δήλωσαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από την Αβαρίτσα, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός 

-------

 

Αυτοδιοικητικά

Οικισμός Αβαρίτσα (μετά Μελιταία)

   Από τις 2 Απριλίου 1883, ο οικισμός Αβαρίτσα ορίστηκε ως έδρα του δήμου Μελιταίας του νομού Λαρίσης. Ο δήμος Μελιταίας περιλάμβανε επίσης τους οικισμούς Χιλιαδού (το 1915 μετονομάστηκε σε Φιλιαδώνα), Νεοχώρι, Καραχασάν (το 1971 καταργήθηκε), Μαντασιά, Αληφακάρ  (το 1928 μετονομάστηκε σε Καρυές), Δραχανί (το 1928 μετονομάστηκε σε Πολυδένδρι), Δραμάλα (το 1928 μετονομάστηκε σε Μακρολίβαδο) και Παλαμά.

   Από τις 2 Μαΐου 1891 ο δήμος Μελιταίας υπάγεται πλέον στην επαρχία Δομοκού του νομού Λαρίσης. Στις 28 Ιουλίου 1911, ο δήμος Μελιταίας (με έδρα την Αβαρίτσα) αποσπάστηκε από το νομό Λαρίσης και υπάγεται στο νομό Φθιωτιδοφωκίδας.

   Στις 31 Αυγούστου 1912 ο οικισμός Αβαρίτσα αποσπάστηκε από το δήμο Μελιταίας. Συστάθηκε Κοινότητα Αβαρίτσας, με τον οικισμό και ομώνυμη έδρα. Στις 4 Μαρτίου 1915, ο οικισμός και η Κοινότητα μετονομάστηκαν σε Μελιταία.

   Στις 31 Μαρτίου 1943, ο νομός Φθιωτιδοφωκίδας διαιρέθηκε και η Κοινότητα Μελιταίας υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδας.

   Στις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”), η Κοινότητα Μελιταίας καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Δομοκού.

   Ο πληθυσμός της (απογραφή 2021) ήταν 179 κάτοικοι.

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση από την Αβαρίτσα στην Αμερική[1]

   Από τα 26 ονόματα μεταναστών που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (14 άτομα) έφυγαν το έτος 1912 (ποσοστό 54 %). Συνολικά καταγράφηκαν 9 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Υπήρξε και 1 μετανάστης που έκανε διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 5 % του πληθυσμού, που είναι μικρότερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία. Η περιοχή κάλυπτε ικανοποιητικά τις ανάγκες της ζωής[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή βλέπουμε ότι ήταν ίσοι σε αριθμό (10 άτομα) οι μετανάστες με ηλικίες 21-30 ετών και οι μετανάστες μικρότερων ηλικιών μέχρι και 20 ετών (με 10 άτομα). Η κατανομή των μεταναστών από την Αβαρίτσα σε ομάδες ηλικιών δίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.

      Μικρότερες ηλικίες μεταναστών είχαν οι :

(α) Δημητρίου Δημήτριος, ετών 18 (πήγε το 1913)

(β) Κατσίνης Σταύρος, ετών 18 (πήγε το 1910)

 

      Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών είχαν οι :

       (α) Δραγάτης Αθανάσιος, ετών 44 (πήγε το 1907)

(β) Καραπατάκης Χρήστος, ετών 41  (πήγε το 1914)

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη.

     Ως προς την οικογενειακή τους κατάσταση, οι περισσότεροι μετανάστες από την Αβαρίτσα ήταν άγαμοι (19 άτομα). Οι έγγαμοι ήταν 7 άτομα (βλ. Πίν. 4).

    Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

   Συνολικά καταγράφηκαν 9 ταξίδια πλοίων, που διακίνησαν τους 26 μετανάστες από την Αβαρίτσα. Ο σχετικά μεγαλύτερος αριθμός μεταναστών (13 άτομα) έφυγε από το λιμάνι του Πειραιά (ή ποσοστό 50 %). Από το λιμάνι του Γυθείου[3] έφυγαν 8 άτομα και από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 3 άτομα (βλ. Πίνακα 5). Οι υπόλοιποι έφυγαν από ξένο λιμάνι. Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

   Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων.

   Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες από την Αβαρίτσα  (20 άτομα) ταξίδεψαν με ελληνικά πλοία, ενώ με πλοία ξένης πλοιοκτησίας έφυγαν 6 άτομα.

   Από το λιμάνι του Πειραιά, το 1910, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 μετανάστες με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles”. Σε ένα ταξίδι, το 1912, από το λιμάνι του Γυθείου, έφυγαν 8 μετανάστες πάλι με το πλοίο “Themistocles”. Το ίδιο έτος (1912) από το λιμάνι του Πειραιά, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 μετανάστες με το ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia”. Το 1914 από το λιμάνι του Πειραιά, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 5 μετανάστες με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai”.

   Έγιναν 6 ομαδικά ταξίδια και 3 από μεμονωμένα άτομα. Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο μέχρι τον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από την Αβαρίτσα φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε στις επιλογές η πολιτεία του Ουισκόνσιν. Ειδικά στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) πήγαν 22 άτομα! Λίγοι μετανάστες επέλεξαν την πολιτεία της Νέας Υόρκης. Μεμονωμένη επιλογή τόπου υπήρξε σε άλλη μία πολιτεία.

   Πιο αναλυτικά, στον πίνακα που ακολουθεί, δίνονται και οι τόποι που επέλεξαν οι μετανάστες (σε παρένθεση δίνεται ο αριθμός μεταναστών):

                                                                      ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ - ΤΟΠΟΙ

  

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Από το σύνολο των 26 μεταναστών, η μεγάλη πλειοψηφία τους, δηλ. 17 άτομα (ποσοστό 65 %) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman).  Υπήρξαν όμως κι άλλα επαγγέλματα. Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν:

 

3.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

    Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκε1 άτομο που έκανε διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι.

    Το όνομα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

Γεώργιος Χρόνης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-1912 στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

 

4.  Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από την Αβαρίτσα

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από την Αβαρίτσα, που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[4]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Αβαρίτσας δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως καταγράφηκαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

α/α              Ονοματεπώνυμο          χρον. άφιξης   ηλικία   έγγαμος          Πλοίο ταξιδιού    Λιμάνι αναχώρ.

1            Ακρίβος Δημήτριος               27-9-1912      20         όχι          Macedonia                Πειραιεύς

2            Ακρίβος Φώτιος                   19-3-1912      20         όχι          Themistocles             Γύθειο

3            Γιοβάνης Θωμάς                  19-3-1912      20         όχι          Themistocles             Γύθειο

4            Δημητρίου Δημήτριος            23-5-1913      18         όχι          Argentina                  Πάτρα

5            Δημητρίου Χαράλαμπος         26-8-1910      19         όχι          Themistocles             Πειραιεύς

6            Δραγάτης Αθανάσιος            18-6-1907      44         ναι          Gallia                        Πειραιεύς

7            Δραγάτης Κώστας                3-11-1909      26         όχι          Martha Washington     Πάτρα

8            Καραπατάκης Χρήστος          8-6-1914        41         ναι          Athinai                      Πειραιεύς

9            Κατσιμίδας Γεώργιος            8-6-1914        33         όχι          Athinai                      Πάτρα

10           Κατσίνης Δημήτριος              3-11-1909      22         όχι          Martha Washington     Πάτρα

11           Κατσίνης Σταύρος                26-8-1910      18         όχι          Themistocles             Πάτρα

12           Κλαδευτήρας Θεόδωρος        27-9-1912      20         όχι          Macedonia                Πειραιεύς

13           Κοντύλας Γεώργιος              27-9-1912      19         όχι          Macedonia                Πειραιεύς

14           Λιάπης Ρίζος                        12-4-1912      33         ναι          San Giorgio                Νάπολη

15           Λιμπεθένης Βασίλειος           12-4-1912      22         ναι          San Giorgio                Νάπολη

16           Νικολάου Βασίλειος              8-6-1914        34         ναι          Athinai                      Πάτρα

17           Παππάς Νικόλαος                 19-3-1912      35         όχι          Themistocles             Γύθειο

18           Σαμαράς Αθανάσιος              19-3-1912      25         ναι          Themistocles             Γύθειο

19           Στεργιόπουλος Παναγιώτης   19-3-1912      20         όχι          Themistocles             Γύθειο

20           Τζουβάρας Χαράλαμπος        19-3-1912      20         όχι          Themistocles             Γύθειο

21           Τζουβάρας Χαράλαμπος        8-6-1914        27         όχι          Athinai                      Πειραιεύς

22           Τσεκούρας Αθανάσιος          19-3-1912      30         ναι          Themistocles             Γύθειο

23           Χονδρορήγος Γρηγόριος       26-8-1910      22         όχι          Themistocles             Πειραιεύς

24           Χριστίδης Πέτρος                 27-7-1912      28         όχι          Patris                       Πειραιεύς

25           Χρόνης Γεώργιος                 19-3-1912      24         όχι          Themistocles             Γύθειο

26           Χρόνης Γεώργιος                 8-6-1914        26         όχι          Athinai                      Πειραιεύς

 

 -------

5. Χρονικό της μετανάστευσης από την Αβαρίτσα Δομοκού

 

i.     Ο πρωτοπόρος του 1907

   Ο άνθρωπος που προηγήθηκε και “άνοιξε το δρόμο” για την Αμερική ήταν ο Αθανάσιος Δραγάτης. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 25 Μαΐου 1907 έφυγε με το πλοίο “Gallia” και στις 18 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 44 ετών και παντρεμένος. Με 50 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο γνωστός του Σπύρος Παπαδόπουλος.

 

ii.            Από μία ομαδική αναχώρηση στα έτη  1909 και 1910

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους : Κώστα Δραγάτη και Δημ. Κατσώνη. Στις 18 Οκτωβρίου 1909, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 3 Νοεμβρίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι:

·         Ο Κώστας Δραγάτης ήταν 26 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Αναζητούσε δουλειά, με 26 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Λαμπρινίδης.

·         Ο Δημήτριος Κατσίνης (Catsonis[5])ήταν22 ετών. Στην Αβαρίτσα ήταν ο πατέρας του Γεώργιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Λαμπρινίδης.

 

Ατμόπλοιο“Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από τρία άτομα. Ήταν οι Χαρ. Δημητρίου, Στ. Κατσίνη και Γρηγ. Χονδρορήγο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 4 Αυγούστου 1910 επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 26 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πρόσθετα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Χαράλαμπος Δημητρίου ήταν 19 ετών. Η μητέρα του ονομαζόταν Αικατερίνη. Προορισμός του για δουλειά (με 14 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Κατσίνης.

·         Ο  Σταύρος Κατσίνης (Catsinis) ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Τζέημς (Δημήτριο) Κατσίνη.

·         Ο Γρηγόριος Χονδρορήγος ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Σταμούλης. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Κατσίνης.

  

iii.  Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο  1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (τρία ομαδικά και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 14 άτομα από την Αβαρίτσα. Συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε οκτώ άτομα και ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία του χωριού. Περιλάμβανε τους : Φώτ. Ακρίβο, Θωμά Γιοβάνη, Νικ. Παππά, Αθαν. Σαμαρά, Παν. Στεργιόπουλο, Χαρ. Τζουβάρα, Αθαν. Τσεκούρα και Γεώρ. Χρόνη. Στις 25 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Γυθείου ανέβηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 19 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχειακό υλικό αντλούμε περισσότερα στοιχεία. Με βάση αυτά :

·         Ο Φώτιος Ακρίβος ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Στην Αβαρίτσα ήταν ο πατέρας του Βασίλειος. Με 25 $ στην τσέπη. Έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Κατσίνη.

·         Ο Θωμάς Γιοβάνης ήταν 20 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κώστας. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 21 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλης Νικολάου.

·         Ο Νικόλαος Παππάς ήταν 35 ετών και αναλφάβητος. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό, δήλωσε τον αδερφό του Γεώργιο. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρήστος Κατσίνης.

·         Ο Αθανάσιος Σαμαράς ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Παρασκευή. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Κατσίνη.

·         Ο Παναγιώτης Στεργιόπουλος ήταν 20 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Δάφνη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρήστος Κεραμίδας.

·         Ο Χαράλαμπος Τζουβάρας ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Παναγιώτης. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25$ μαζί του) ήταν η πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Σταύρο Κατσίνη.

·         Ο Αθανάσιος Τσεκούρας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Νικολάου.

·         Ο Γεώργιος Χρόνης ήταν 24 ετών. Στην Αβαρίτσα είχε τη μητέρα του Αγιούλα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σταύρος Κατσίνης.

 

Ατμόπλοιο “Moraitis”, που μετονομάστηκε σε “Themistocles”

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα, τους Ρίζο Λιάπη και Βασ. Λιμπεθένη. Από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 29 Μαρτίου αναχώρησαν με το πλοίο “San Giorgio” και στις 12 Απριλίου αντίκρισαν το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Ρίζος Λιάπης ήταν 33 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Στυλιανή. Με 24 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Χαράλαμπο Δημητρίου.

·         Ο Βασίλειος Λιμπεθένης (Libethenis) ήταν 22 ετών και αναλφάβητος. Στην Αβαρίτσα είχε τη μητέρα του Γιαννούλα. Προορισμός του για δουλειά (με 20 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαράλαμπος Δημητρίου.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Πέτρο Χρηστίδη. Στις 11 Ιουλίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 27 Ιουλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 28 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αναστάσιος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο φίλος του Πάνος Βοργίας.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τρία άτομα, τους : Δημ. Ακρίβο, Θεόδ. Κλαδευτήρα και Γεώρ. Κοντύλα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 12 Σεπτεμβρίου επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia” και στις 27 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε επίσης ότι :

·         Ο Δημήτριος Ακρίβος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφός του Φώτιο Ακρίνο.

·         Ο Θεόδωρος Κλαδευτήρας ήταν 20 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Βασίλειος. Με 27 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ρίζος Λιάπης.

·         Ο Γεώργιος Κοντύλας ήταν 19 ετών. Στο χωριό ήταν ο πατέρας του Βασίλειος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ρίζος Λιάπης.

  

iv.  Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο  1913

   Έγινε από τον Δημήτριο Δημητρίου. Στις 5 Μαΐου 1913, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Argentina” και στις 23 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας (farmer). Στην Αβαρίτσα είχε τη μητέρα του Κατίνα. Με 22 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε να ανάλογη δουλειά την πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Χαράλαμπο Δημητρίου.

  

v.    Μία ομαδική αναχώρηση στο  1914 - Επίλογος

   Ήταν μια ομάδα πέντε ατόμων από την Αβαρίτσα, που περιλάμβανε τους : Χρ. Καραπατάκη, Γεώρ. Κατσιμίδα, Βασ. Νικολάου, Χαρ. Τζουβάρα και Γεώρ. Χρόνη.  Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 19 Μαΐου 1914 επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 8 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι:

·         Ο Χρήστος Καραπατάκης ήταν 41 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο χωριό είχε τη γυναίκα του Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Αδάμ.

·         Ο Γεώργιος Κατσιμίδας ήταν 33 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε τον αδερφό του Ιωάννη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Βασίλειος Αδάμ.

 

Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)

·         Ο Βασίλειος Νικολάου ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Αναστασία. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Πέτρο Στέφο.

·         Ο Χαράλαμπος Τζουβάρας ήταν 27 ετών και αναλφάβητος. Ως πλησιέστερο συγγενή του στην Αβαρίτσα δήλωσε τον αδερφό του Πέτρο. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός Δημήτριος Δρακιώτης.

·         Ο Γεώργιος Χρόνης ήταν 26 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Βαγιούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σεμπόιγκαν του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Πέτρος Στέφος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Χρόνης, την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε πάλι στην ίδια πόλη.

 

-----------------------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Γενικές απογραφές πληθυσμού στα έτη 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Επίσης αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gt από τις 7 & 14 Ιουλίου 2014 (α’ & β’ μέρος).

6.    amfictyon.blogspot.gr στις 16 Ιουνίου 2021.

7.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

8.    περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

9.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

10.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

11.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

12.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

13.  Βικιπαίδεια

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 26 ονομάτων μεταναστών από την Αβαρίτσα βρέθηκαν 7 αναλφάβητοι (ποσοστό 27 %).

[3]Το πλοίο έφυγε από τον Πειραιά και μετά πήρε επιβάτες από τα λιμάνια του Γυθείου και της Πάτρας.

[4]Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[5]Γράφτηκε Catsonis, αλλά νομίζω ότι το σωστό είναι Κατσίνης (Catsinis),