Προλεγόμενα
Η Ερκίστα (μετονομάστηκε σε Αγία Βλαχέρνα) είναι ένας ορεινός αγροτικός οικισμός του νομού Ευρυτανίας, σε μέσο υψόμετρο 540 μ. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά του νομού Ευρυτανίας, κοντά στην τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών.
Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από την Ερκίστα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 52 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2023.
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 19 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν στοιχεία για 52 άτομα. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από την Ερκίστα, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτήν. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από την Ερκίστα, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
 |
| Λείψανα βυζαντινού κάστρου στην Ερκίτσα (Η φωτογραφία ελήφθη από το Διαδίκτυο) |
Αυτοδιοικητικά
Από τον οικισμό Ερκίστα στην Αγία Βλαχέρνα
Στα πρώιμα Βυζαντινά χρόνια ο οικισμός αυτός λεγόταν Χρυσούπολη. Στη σύντομη κάθοδο των Σλάβων ονομάστηκε Ερκίστα.
Σο ελεύθερο νεοελληνικό κράτος, από τις 30 Σεπτεμβρίου 1836 ο οικισμός Ερκίστα προσαρτήθηκε στο δήμο Πολιτοχωρίων του νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Μετά από ένα μήνα περίπου, στις 3 Νοεμβρίου 1836, ο οικισμός αποσπάστηκε από το Δήμο Πολιτοχωρίων και προσαρτήθηκε στο δήμο Οιχαλίας (που μετονομάστηκε σε δήμο Καρπενησίου).
Το 1899 ο οικισμός Ερκίστα αποσπάστηκε από το νομό Αιτωλοακαρνανίας και προσαρτήθηκε στο νομό Ευρυτανίας. Το 1909 όμως έγινε πάλι το αντίστροφο.
Στις 29 Δεκεμβρίου 1933 ο οικισμός αποσπάστηκε από την κοινότητα Μικρού Χωριού. Ιδρύθηκε κοινότητα της Αγίας Βλαχέρνης, με ομώνυμη έδρα. Στην κοινότητα υπάγονται και οι οικισμοί Αμπέλια και Βαμβακιές.
Στις 22 Μαρτίου 1943, η κοινότητα της Αγίας Βλαχέρνας αποσπάστηκε από το νομό Αιτωλοακαρνανίας και πλέον υπάγεται στο νομό Ευρυτανίας.
Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997, με το σχέδιο “Καποδίστριας”, η κοινότητα Αγίας Βλαχέρνας καταργήθηκε και η ομώνυμη κοινότητα προσαρτήθηκε στο δήμο Καρπενησίου.
Το χωριό έχει τρεις μαχαλάδες, όπου υπάρχουν ακόμη παλιά αρχοντικά απομεινάρια μιας άλλης εποχής.
Ο μόνιμος πληθυσμός του οικισμού (απογραφή 2011) ήταν 58 κάτοικοι.
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]
Το ποσοστό που μετανάστευσε (τα 52 άτομα) σε σχέση με τον πληθυσμό του χωριού ήταν 26 %, που είναι 3 και πλέον φορές μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8%). Η περιοχή είχε περιορισμένη γεωργική γη και κτηνοτροφία, ήταν ορεινή και δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων της.
Οι μετανάστες ήταν άρρενες, αλλά ήταν και μία γυναίκα (Μαρία Αλεξ. Πολίτη). Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι ήταν περισσότερα (25) τα άτομα με τις παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών. Ακολούθησαν σε αριθμό (17), άτομα με μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών, και τέλος λιγότερα ήταν(10) άτομα με μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών.
Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από την Ερκίστα, δίνεται στον πίνακα 3.
Μικρότερες ηλικίες μεταναστών είχαν οι :
(α) Κατσάνος Δημήτριος Κ., ετών 17 (πήγε το 1914)
(β) Κατσάνος Σπύρος, ετών 17 (πήγε το 1910)
(γ) Κατσάνος Χρήστος, ετών 17 (πήγε το 1907)
Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών είχαν οι :
(β) Κατσάνος Απόστολος, ετών 37 (πήγε το 1914)
(γ) Δουλαβέρης Ζαχαρίας, ετών 36 (πήγε το 1920
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 25 έτη.
Οι σχετικά περισσότεροι μετανάστες από την Ερκίστα ήταν έγγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 52 μετανάστες, οι 30 ήταν έγγαμοι και οι υπόλοιποι 22 ήταν άγαμοι.
Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα:
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες από την Ερκίστα έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικά πλοία έφυγαν 23 άτομα.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες κατέβαιναν και περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο. Μετά και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και τον έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.
Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.
Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
|
ΠΟΛΙΤΕΙΑ |
ΤΟΠΟΙ |
|
Μασαχουσέτη (Mass.) |
Boston (41) |
|
Νέα Υόρκη (N.Y.) |
NewYork (2) |
|
Βόρεια Καρολίνα (N.C.) |
Asheville (1), Fayetteville (5), Smithville (1), Wilmington (1) |
|
Νότια Καρολίνα (S.C.) |
Laurens (1) |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
52 |
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών, δηλ. 41 άτομα δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Ακολούθησε το αγροτικό επάγγελμα. Καταγράφηκαν όμως και έμποροι, με πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική και ανάλογη επαγγελματική επιτυχία. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:
|
επάγγελμα |
αριθ. |
|
εργάτης (laborer, workman, worker) |
41 |
|
εργάτης σε φάρμα (farmlaborer) |
7 |
|
έμπορος (merchant) |
3 |
|
οικιακά (house wife) |
1 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
52 |
Σημείωση :
Έμποροι ήταν οι : Ζαχαρίας Δουλαβέρης, Αλέξιος Πολίτης, Ιωάννης Χονδροκωστόπουλος
3. Πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν13 άτομα που έκαναν πολλαπλά ταξίδια(από 2 έως 4) στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για να νυμφευτούν.
Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθούν:
1. Ζαχαρίας (Ζάχος) Δουλαβέρης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό. Επέστρεψε στην Ελλάδα το ίδιο έτος. Το γ’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-19 στη Φαγιέτβιλ της Βόρ. Καρολίνας. Το δ’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στη Φαγιέτβιλ της Βόρ. Καρολίνας.
2. Παυσανίας Δουλαβέρης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-13 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-18 αρχικά στον ίδιο προορισμό και μετά στη Φαγιέτβιλ της Βόρ. Καρολίνας. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Φαγιέτβιλ της Βόρ. Καρολίνας.
3. Σπύρος Κατσάνος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
4. Αλέξανδρος (Αλέξιος) Πολίτης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914[3]-18 πρώτα στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης και μετά στη Φαγιέτβιλ της Βόρ. Καρολίνας. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Φαγιέτβιλ της Βόρ. Καρολίνας.
5. Ευάγγελος Πολίτης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
6. Κωνσταντίνος Λάμης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
7. Απόστολος Κατσάνος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-10στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
8. Ιωάννης Δουλαβέρης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
9. Κωνσταντίνος Κατσάνος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
10. Σταύρος Χονδροκωστάκης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-13στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
11. Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
12. Ιωάννης Χονδροκωστόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1913-14 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Φαγιέτβιλ της Βόρ. Καρολίνας.
13. Ευάγγελος Λιάπης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στην πόλη Άσβιλ της Βόρ. Καρολίνας.
4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από την Ερκίστα
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από την Ερκίστα που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[4]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από την Ερκίστα δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ) :
α/α Ονοματεπώνυμο χρ. άφιξης ηλικία έγγαμος Πλοίο ταξιδιού Λιμάνι αναχώρ.
1 Δουλαβέρης Δημήτριος Χ. 20-5-1912 19 όχι Martha Washington Πάτρα
2 Δουλαβέρης Ζαχαρίας 28-4-1910 26 ναι Patris Πάτρα
3 Δουλαβέρης Ζαχαρίας 31-1-1920 36 ναι Belvedere Πάτρα
4 Δουλαβέρης Ζάχος 20-5-1912 27 ναι Martha Washington Πάτρα
5 Δουλαβέρης Ζάχος 4-3-1914 30 ναι Kaiser Franz Josef I Πάτρα
6 Δουλαβέρης Ιωάννης 28-4-1910 23 όχι Patris Πάτρα
7 Δουλαβέρης Ιωάννης 23-3-1915 29 ναι Patris Πάτρα
8 Δουλαβέρης Παυσανίας 3-6-1909 19 όχι Athinai Πάτρα
9 Δουλαβέρης Παυσανίας 12-4-1911 22 όχι Oceania Πάτρα
10 Δουλαβέρης Παυσανίας 4-3-1914 25 ναι Kaiser Franz Josef I Πάτρα
11 Δουλαβέρης Παυσανίας 25-11-1920 32 ναι Megali Hellas Πειραιεύς
12 Κατσάνος Γεώργιος 28-3-1914 35 ναι Themistocles Πάτρα
13 Κατσάνος Αθανάσιος 12-4-1911 20 όχι Oceania Πάτρα
14 Κατσάνος Απόστολος Ν. 10-5-1907 29 ναι Sofia Hohenberg Πάτρα
15 Κατσάνος Απόστολος 27-6-1914 37 ναι Kaiser Franz Josef I Πάτρα
16 Κατσάνος Βασίλειος 28-8-1909 24 ναι Patris Πάτρα
17 Κατσάνος Δημήτριος 28-8-1909 20 όχι Patris Πάτρα
18 Κατσάνος Δημήτριος 24-9-1910 35 ναι Atlanta Τεργέστη
19 Κατσάνος Δημήτριος Κ. 28-3-1914 17 όχι Themistocles Πάτρα
20 Κατσάνος Ευάγγελος 20-1-1921 33 ναι Megali Hellas Πειραιεύς
21 Κατσάνος Ηλίας 3-6-1909 18 όχι Athinai Πάτρα
22 Κατσάνος Κωνσταντίνος 3-6-1909 24 όχι Athinai Πάτρα
23 Κατσάνος Κωνσταντίνος 24-9-1910 23 όχι Atlanta Τεργέστη
24 Κατσάνος Κων/νος Δ. 28-3-1914 29 ναι Themistocles Πάτρα
25 Κατσάνος Κωνσταντίνος 23-3-1915 29 ναι Patris Πάτρα
26 Κατσάνος Σπύρος 28-4-1910 17 όχι Patris Πάτρα
27 Κατσάνος Σπύρος 12-4-1911 19 όχι Oceania Πάτρα
28 Κατσάνος Σπύρος 4-3-1914 27 ναι Kaiser Franz Josef I Πάτρα
29 Κατσάνος Σταύρος 31-1-1920 30 ναι Belvedere Πάτρα
30 Κατσάνος Χρήστος 23-6-1907 17 όχι Gerty Πάτρα
31 Λάμης Κωνσταντίνος 17-5-1914 31 ναι Laconia (1912) Πάτρα
32 Λιάπης Ευάγγελος 28-4-1910 26 ναι Patris Πάτρα
33 Λιάπης Ευάγγελος 2-5-1921 39 ναι King Alexander Πειραιεύς
34 Λιάπης Κώστας 27-6-1914 33 ναι Kaiser Franz Josef I Πάτρα
35 Παπαδόπουλος Κων/νος 23-3-1915 26 ναι Patris Πάτρα
36 Παπαδόπουλος Κων/νος Δ. 12-4-1911 20 όχι Oceania Πάτρα
37 Πολίτη Μαρία Αλέξ. 28-10-1914 22 ναι Carpathia Πάτρα
38 Πολίτης Αλέξης 3-6-1909 24 ναι Athinai Πάτρα
39 Πολίτης Αλέξιος 4-3-1914 30 ναι Kaiser Franz Josef I Πάτρα
40 Πολίτης Αλέξανδρος 31-1-1920 35 ναι Belvedere Πάτρα
41 Πολίτης Ευάγγελος 12-4-1911 23 όχι Oceania Πάτρα
42 Πολίτης Ευάγγελος 4-3-1914 28 ναι Kaiser Franz Josef I Πάτρα
43 Πολίτης Ηλίας 24-9-1910 20 ναι Atlanta Τεργέστη
44 Πολίτης Ηλίας Χρ. 1-5-1913 19 όχι Martha Washington Πάτρα
45 Πολίτης Χρήστος 3-6-1909 19 όχι Athinai Πάτρα
46 Σιαφάκας Γεώργιος 24-9-1910 23 ναι Atlanta Τεργέστη
47 Χοντροκωστάκης Σταύρος 23-3-1915 26 όχι Patris Πάτρα
48 Χονδροκωστόπουλος Ιωάν. 31-1-1920 27 ναι Belvedere Πάτρα
49 Χόνδρος Δημήτριος Κ. 12-4-1911 19 όχι Oceania Πάτρα
50 Χόνδρος Ιωάννης 28-4-1910 18 όχι Patris Πάτρα
51 Χόνδρος Ιωάννης 12-4-1911 19 όχι Oceania Πάτρα
52 Χόνδρος Σταύρος 28-8-1909 19 όχι Patris Πάτρα
5. Χρονικό μετανάστευσης από την Ερκίστα Ευρυτανίας
i. Οι πρωτοπόροι του 1907
Ο άνθρωπος που τόλμησε πρώτος το μεγάλο ταξίδι προς την Αμερική ήταν ο Απόστολος Ν. Κατσάνος Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 22 Απριλίου 1907 αναχώρησε με το ατμόπλοιο “Sofia Hohenberg” και στις 10 Μαΐου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 29 ετών και παντρεμένος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφος του Ν. Σταμπολίτης.
Στο ίδιο έτος, ένα μήνα μετά, τον ακολούθησε ο Χρήστος Κατσάνος. Από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Gerty” και στις 23 Ιουνίου αφίχθηκε στην Αμερική. Ήταν 17 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 10 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας θείος[5] του.
ii. Αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος από το 1909
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ομαδικά ταξίδια μεταναστών με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 8 άνθρωποι από την Ερκίστα. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε πέντε άτομα και περιλάμβανε τους : Παυσ. Δουλαβέρη, Ηλ. Κατσάνο, Κων. Κατσάνο, Αλέξ. Πολίτη και Χρ. Πολίτη. Στις 15 Μαΐου 1909, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 3 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι:
· Ο Παυσανίας Δουλαβέρης ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χαράλαμπος. Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Τασσιός.
· Ο Ηλίας Κατσάνος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας ονομαζόταν Σεραφείμ. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στο θείο του Νικόλαο Ζαχαρόπουλο[6].
· Ο Κωνσταντίνος Κατσάνος ήταν 24 ετών. Στο χωριό ήταν ο πατέρας του Δημήτριος. Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Φίλης.
 |
| Ατμόπλοιο “Athinai” (1910) |
· Ο Αλέξης Πολίτης ήταν 24 ετών και παντρεμένος[7]. Ο πατέρας λεγόταν Χρήστος. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Φίλη.
· Ο Χρήστος Πολίτης ήταν 19 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στην Ερκίστρα δήλωσε τον αδερφό του Ευάγγελο. Με 9 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Απόστολος Κατσάνος.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από τρία άτομα. Ήταν οι : Βασ. Κατσάνος, Δημ. Κατσάνος και Σταύρ. Χόνδρος. Στις 14 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 28 Αυγούστου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :
· Ο Βασίλειος Κατσάνος ήταν 24 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του για δουλειά (με 20 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στο θείο του Γεώργιο Ανδρούση[8].
· Ο Δημήτριος Κατσάνος ήταν 20 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Βασίλειος. Με 22 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλέξης Πολίτης.
· Ο Σταύρος Χόνδρος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Παπαδόπουλος.
 |
| Ατμόπλοιο “Πατρίς”(Patris) |
iii. Διατήρηση του μεταναστευτικού ρεύματος και στο 1910
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ομαδικά ταξίδια μεταναστών με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν από το χωριό εννέα άτομα. Αναλυτικά λοιπόν :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 αριθμούσε πέντε άτομα, τους : Ζαχ. Δουλαβέρη, Ιωάν. Δουλαβέρη, Σπ. Κατσάνο, Ευάγ. Λιάπη και Ιωάν. Χόνδρο. Στις 13 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Patris” και στις 28 Απριλίου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε επίσης ότι :
· Ο Ζαχαρίας Δουλαβέρης ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Καλλιόπη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Αλέξιο Πολίτη.
· Ο Ιωάννης Δουλαβέρης ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χαράλαμπος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Παπαδόπουλος.
· Ο Σπύρος Κατσάνος ήταν 17 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Μαρτζάκης.
· Ο Ευάγγελος Λιάπης ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Απόστολος Κατσάνος.
· Ο Ιωάννης Χόνδρος ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χρήστος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Κατσάνο (γράφτηκε ως Catsaras).
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από τέσσερα άτομα. Ήταν οι : Δημ. Κατσάνος, Κων. Κατσάνος, Ηλ. Πολίτης και Γεώργ. Σιαφάκας. Από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι το λιμάνι της Αδριατικής, την Τεργέστη. Από εκεί, στις 5 Σεπτεμβρίου επιβιβάστηκαν στο ατμόπλοιο “Atlanta” και στις 24 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το υπάρχον αρχειακό υλικό αντλούμε περισσότερα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς, που αναφέρουν ότι:
· Ο Δημήτριος Κατσάνος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ευάγγελος Λιάπης.
· Ο Κωνσταντίνος Κατσάνος ήταν 23 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Σεραφείμ. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Ηλία Κατσάνο.
· Ο Ηλίας Πολίτης ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Τη σύζυγό του την έλεγαν Πηνιώ. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο αδερφός του Αλέξιος Πολίτης.
· Ο Γεώργιος Σιαφάκας ήταν 23 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγόρω. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ζάχος Δουλαβέρης.
 |
| Πλοίο “Atlanta” |
iv. Ο σταθερός αριθμός μεταναστών παραμένει και στο 1911
Στη διάρκεια του έτους έγινε μόνον ένα ομαδικό ταξίδι μεταναστών με πλοίο προς την Αμερική, που αριθμούσε επτά άτομα. Ήταν οι : Παυσ. Δουλαβέρης, Αθ. Κατσάνος, Σπ. Κατσάνος, Κων. Παπαδόπουλος, Ευάγ. Πολίτης. Δημ. Χόνδρος και Ιωάν. Χόνδρος. Στις 27 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Oceania” και στις 12 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :
· Ο Παυσανίας Δουλαβέρης (Deliveris) ήταν 22 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χάρης[9]. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη.
· Ο Αθανάσιος Κατσάνος (Catsanas) ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ευάγγελος Λιάπης.
· Ο Σπύρος Κατσάνος ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Κατσάνο.
· Ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος ήταν 20 ετών. Στην Ερκίστα ήταν ο πατέρας του Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 23 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του …. Κατσάνος[10].
· Ο Ευάγγελος Πολίτης ήταν 23 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε τον αδερφό του Χρήστο. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Ηλία Πολίτη.
· Ο Δημήτριος Χόνδρος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλ. Πολίτης.
· Ο Ιωάννης Χόνδρος ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Χρήστος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφός του Ζαχ. Δουλαβέρη.
v. Ελάχιστες αναχωρήσει στα έτη 1912 και 1913
Στη διάρκεια του 1912 έγιναν μια ομαδική αναχώρηση. Στο 1913 καταγράφηκε μόνο μία μεμονωμένη αναχώρηση. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :
Η ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα, τους Δημ. Δουλαβέρη και Ζάχο Δουλαβέρη.
Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Μαΐου έφυγαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 20 Μαΐου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη για’ αυτούς ότι :
· Ο Δημήτριος Δουλαβέρης[11] ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χαράλαμπος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο αδερφός του Ιωάννης Δουλαβέρης.
· Ο Ζάχος Δουλαβέρης ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Καλλιόπη. Με 23 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Ηλία Πολίτη. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ζάχος Δουλαβέρης την περίοδο 1909-1912 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
 |
| Ατμόπλοιο“Martha Washington” (Photo: Richard Faber Collection) |
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από τον Ηλία Πολίτη. Στις 14 Απριλίου 1913, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και την 1η Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Στην Ερκίστα είχε τον πατέρα του Χρήστο. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Πολίτης.
vi. Κορύφωση της μεταναστευτικής φυγής στο 1914
Στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε μεταναστευτικά ταξίδια με πλοίο (3 ομαδικά και δύο από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άτομα από την Ερκίστα. Αναλυτικά :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε έξη άτομα και περιλάμβανε τους : Ζάχ. Δουλαβέρη, Παυσ. Δουλαβέρη, Σπ. Κατσάνο, Αλέξ. Πολίτη και Ευάγ. Πολίτη. Στις 18 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο ατμόπλοιο “Kaiser Franz Josef I” και στις 4 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :
· Ο Ζάχος Δουλαβέρης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Καλλιόπη. Με 25 4 για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Μαριώτης. Για το Ζάχο Δουλαβέρη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Παυσανίας Δουλαβέρης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Στην Ερκίστα είχε τη γυναίκα του Κρινιώ. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Τραστέλη[12]. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Παυσανίας Δουλαβέρης την περίοδο 1911-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Σπύρος Κατσάνος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Κατσάνος. Για το Σπύρο Κατσάνο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Ξαναπήγε την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Αλέξιος Πολίτης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Μαρία. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ένας φίλος[13] του. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Αλέξιος Πολίτης την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Ευάγγελος Πολίτης ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Γιαννούλα. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Σπυρ. Κατσάνο. Για τον Ευάγγελο Πολίτη, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη φορά πήγε την περίοδο 1911-12 και πάλι στον ίδιο προορισμό.
Ατμόπλοιο“Kaiser
Franz Josef I”
(Photo: Richard Faber Collection)
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από τριμελή ομάδα, με τους : Γεώργ. Κατσάνο, Δημ. Κατσάνο και Κων. Κατσάνο. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 28 Μαρτίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι :
· Ο Γεώργιος Κατσάνος (Kaltsonnis) ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Γεωργούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί τους, στην πόλη Ουίλμινγκτον της Βόρ. Καρολίνας, όπου ήταν ο κουνιάδος του Αθαν. Παπαδόπουλος[14].
· Ο Δημήτριος Κατσάνος ήταν 17 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Βασίλειο Πολίτη.
· Ο Κωνσταντίνος Κατσάνος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Στην Ερκίστα είχε τον πατέρα του Δημήτριο. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλέξιος Πολίτης.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Κωνσταντίνο Λάμη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 2 Μαΐου ταξίδεψε με το πλοίο “Laconia (1912)” και στις 17 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 31 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγγελική. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Δ. Σπήλιος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Κων/νος Λάμης την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από δυο άτομα, τους : Απ. Κατσάνο και Κώσ. Λιάπη. Στις 15 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας επέλεξαν να ταξιδέψουν με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 27 Ιουνίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Ξέρουμε ακόμη ότι :
· Ο Απόστολος Κατσάνος ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαριγώ. Αναζητούσε δουλειά, με 24 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος Δημήτριος Σερίλης. Δεύτερο ταξίδι για τον Απόστολο Κατσάνο στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1908-10 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Κώστας Λιάπης ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 29 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην τοποθεσία Λώρενς (Laurens) της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο ανεψιός του Ευάγγελος Χόνδρος.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τη Μαρία Πολίτη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 5 Οκτωβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Carpathia” και στις 28 Οκτωβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 22 ετών, αναλφάβητη και παντρεμένη. Επάγγελμα “οικιακά” . Προορισμός της (με 50 $ μαζί της) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, για να συναντήσει το σύζυγό της Αλέξιο Πολίτη.
vii. Μόνο μία ομαδική αναχώρηση στο 1915
Περιλάμβανε τέσσερα άτομα. Ήταν οι : Ιωάν. Δουλαβέρης, Κων. Κατσάνος, Στ. Χοντροκωστάκης και Κων. Παπαδόπουλος. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 5 Μαρτίου 1915 επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Patris” και στις 23 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επιπλέον ότι:
· Ο Ιωάννης Δουλαβέρης ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Στο χωριό είχε τη γυναίκα του Βασίλω. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Φίλιππος Τσιμπογιάννης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ιωάννης Δουλαβέρης την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Κωνσταντίνος Κατσάνος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Σπυριδούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Φίλιππος Τσιμπογιάννης. Για τον Κων/νο Κατσάνο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη φορά ήρθε την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Σταύρος Χοντροκωστάκης (Kontrocostacis) ήταν 26 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Σερέλης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Σταύρος Χοντροκωστάκης, την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του την έλεγαν Πηνιώ. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Σερέλης. Ήταν δεύτερο ταξίδι αυτό για τον Κων/νος Παπαδόπουλο. Πρωτοπήγε την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
viii. Λίγες τελευταίες αναχωρήσεις στο 1920
Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρία μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και δύο από μεμονωμένους) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα από την Ερκίστα. Πιο συγκεκριμένα:
Η ομαδική αναχώρηση στο 1920 αριθμούσε τέσσερα άτομα, τους : Ζαχ. Δουλαβέρη, Στ. Κατσάνο, Αλέξ. Πολίτη και Ιωάν. Χονδροκωστόπουλο. Στις 5 Ιανουαρίου 1920, από το λιμάνι της Πάτρας, ανέβηκαν στο ατμόπλοιο “Belvedere” και στις 31 Ιανουαρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ακολουθούν περισσότερα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς :
· Ο Ζαχαρίας Δουλαβέρης ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Ως επάγγελμα δήλωσε έμπορος (merchant). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Καλλιόπη. Με 50 $ για τα αναγκαία έξοδα, πήγαινε στη Φαγιέτβιλ (Fayetteville) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο συνέταιρός του (partner) Δημήτριος Χόνδρος. Ο Ζαχαρίας Δουλαβέρης είχα κάνει πολλά προηγούμενα ταξίδια στις ΗΠΑ, με προηγούμενο την περίοδο 1914-19, πάλι στον ίδιο προορισμό. Ήταν πλέον Αμερικανός πολίτης (American Citizen).
· Ο Σταύρος Κατσάνος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Στην Ερκίστα ήταν η γυναίκα του Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά, με 50 $ μαζί του, στην πόλη Φαγιέτβιλ (Fayetteville) της Βόρειας Καρολίνας, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Κατσάνο.
Πλοίο“Belvedere” (Photo: PeabodyEssexMuseum)
· Ο Αλέξανδρος Πολίτης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν έμπορος (merchant). Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 30 $ στην τσέπη, επέστρεφε στην Φαγιέτβιλτης Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο συνέταιρός του (partner) Δημήτριος Κατσάνος. Αυτό πρέπει να ήταν το τρίτο ταξίδι που έκανε ο Αλέξ. Πολίτης στις ΗΠΑ. Στο προηγούμενο ήρθε την περίοδο 1914-18 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό. Ήταν πλέον Αμερικανός πολίτης (American Citizen).
· Ο Ιωάννης Χονδροκωστόπουλος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε έμπορος (merchant). Στο χωριό ήταν η γυναίκα του Ολυμπιάδα. Προορισμός του (με 114 $ μαζί του) ήταν η πόλη Φαγιέτβιλ (Fayetteville) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σταύρος Χόνδρος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ιωάννης Χονδροκωστόπουλος την περίοδο 1913-14 και εργάστηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από τον Παυσανία Δουλαβέρη. Στις 8 Νοεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “Megali Hellas” και στις 25 Νοεμβρίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Πηνιώ. Με 50 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Φαγιέτβιλτης Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλεξ. Πολίτης. Αυτό ήταν το τέταρτο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ ο Παυσανίας Δουλαβέρης. Στο προηγούμενο ταξίδι ήρθε την περίοδο 1914-18 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο όπως τώρα προορισμό.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από τον Ευάγγελο Κατσάνο. Την τελευταία ημέρα του έτους, στις 31 Δεκεμβρίου 1920, από το λιμάνι του Πειραιά, αναχώρησε με το πλοίο “Megali Hellas” και στις 20 Ιανουαρίου 1921 “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά, με 36 $ μαζί του, στην τοποθεσία Σμιθβίλ (Smithville) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο κουνιάδος του Στηβ Χόνδρος.
ix. Μεταναστευτικός επίλογος στο 1921
Έγινε με μία μεμονωμένη αναχώρηση[15] του Ευαγγέλου Λιάπη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 15 Απριλίου επιβιβάστηκε στο ελληνόκτητο πλοίο “King Alexander” και στις 2 Μαΐου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης δήλωσε το Καρπενήσι, ενώ ως τόπο διαμονής την Ερκίστα. Η γυναίκα του λεγόταν Κατίνα. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Άσβιλ (Asheville) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σταύρος Χόνδρος. Για τον Ευάγγελο Λιάπη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
Ατμόπλοιο “King
Alexander”
Βιβλιογραφία- Αναφορές-Ιστοσελίδες
1. Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
2. Β.Δ. 3/15-12-1833
3. Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)
4. Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.
5. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ www.amfictyon.blogspot.gr
6. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Αντράνοβα (Ασπρόπυργο) Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1895-1931)”. Ανέκδοτη εργασία από το Φεβρουάριο 2020. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 24 Φεβ. 2020.
7. Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr
8. περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.
9. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.
10. «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
11. Θ. Ανθογαλίδου «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
12. Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.
13. Ιστοσελίδαhttps://www.karpenissi.gr
14. Ιστοσελίδαhttps://www.athensphotonews.gr
15. Ιστοσελίδαhttps://www.greece.com
16. Βικιπαίδεια
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[2]Στο σύνολο των 52μεταναστών από την Ερκίστα, βρέθηκαν μόνον 2 αναλφάβητοι.
[3]Το έτος 1914 πήγε στην Αμερική και η σύζυγός του Μαρία
[4]Δεν καταγράφηκαν και δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.
[5]Στο χειρόγραφο αρχείο το όνομα είναι κακογραμμένο και δυσανάγνωστο.
[6]Από το Λάστοβο (Χελιδόνα). Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 37 ετών, με προορισμό τη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
[7]Έτσι γράφτηκε στο Βιβλίο του αρχείου. Μπορεί όμως να είναι και λάθος καταγραφής.
[8]Από την Αντράνοβα. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 27 ετών, με προορισμό τη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Επέστρεψε το 1913, αλλά το 1914 έκανε δεύτερο ταξίδι στην Αμερική και πάλι στον ίδιο προορισμό.
[9]Έτσι γράφτηκε στο αρχείο (Haris). Το πλήρες όνομα προφανώς είναι Χαράλαμπος.
[10]Το μικρό του όνομα είναι δυσανάγνωστο.
[11]Φέρει σφραγίδες που γράφουν : DEPORTED (απελάθηκε) και IN HOSPITAL DISCHARGED (παραπέμφθηκε στο νοσοκομείο),
[12]Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το 1903, σε ηλικία 21 ετών. Προορισμός του ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
[13]Το μικρό του όνομα είναι Δημήτριος, αλλά το επώνυμο είναι κακογραμμένο και δυσανάγνωστο.
[14]Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το 1909 σε ηλικία 36 ετών και παντρεμένος. Προορισμός ήταν η πόλη Ουίλμινγκτον της Βόρ. Καρολίνας. Εκεί εργάστηκε 5 χρόνια, μέχρι το 1914, που επέστρεψε. Το 1919 όμως έκανε και δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ.
[15]Βρέθηκε και 2η καταγραφή για τον μετανάστη Ευάγγελο Λιάπη. Τα στοιχεία αναφέρουν ότι από την Ελλάδα έφτασε στο γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, απ’ όπου στις 30 Απριλίου 1921 ταξίδεψε με το πλοίο “France” και στις 7 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ως τόπο γέννησης και διαμονής του δήλωσε το Καρπενήσι. Τα προσωπικά του στοιχεία είναι όλα ίδια. Είναι 39 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομάζεται Κατερίνα. Με 40 $ μαζί του έψαχνε για δουλειά στην πόλη Άσβιλ της Βόρ. Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σ. Χόνδρος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου