Προλεγόμενα
Η Αγόριανη (παλιότερα υπήρχε Άνω και Κάτω), που το 1927 μετονομάστηκε σε Επτάλοφο, είναι ορεινός οικισμός (σε υψόμετρο 830 μ.), στις ΒΑ πλαγιές του Παρνασσού, της περιοχής Παρνασσίδας, του νομού Φωκίδας.
Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από την Αγόριανη. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 72 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2022.
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε αρκετός
χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο
μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 28 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (10 μετανάστες
έκαναν διπλό ταξίδι) και τελικά βρέθηκαν οι 72 καταγραφές. Υπόψη ότι δεν ξέρω
επώνυμα των κατοίκων της. Η προσπάθεια ήταν πολύ δύσκολη, επειδή υπάρχει και
Αγόριανη Λακωνίας, με κίνδυνο λάθους. Στηρίχθηκα περισσότερο στα επώνυμα του
Εκλογικού Καταλόγου του 1865 του παλαιού δήμου Δωριέων.
Η πλατεία Αγόριανης (Από https://passenger.gr/)
Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Άμφισσα, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους της Αγόριανης, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
----------------
Αυτοδιοικητικά
Από τον οικισμό Αγόριανη στον Επτάλοφο
Από τις 28 Δεκεμβρίου 1836 ο οικισμός Άνω Αγόριανη ορίστηκε ως έδρα του δήμου Χαραδραίων, του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Στις 18 Δεκεμβρίου 1840 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Χαραδραίων και προσαρτήθηκε στο δήμο Δωριέων, του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος.
Στις 31 Αυγούστου 1912 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Δωριέων και ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Άνω Αγόριανης του νομού Φθιωτιδοφωκίδος. Στις 28 Σεπτεμβρίου 1927 ο οικισμός μετονομάστηκε σε Επτάλοφον.
Από τις 31 Μαρτίου 1943, ο οικισμός πλέον υπάγεται στο νομό Φωκίδος.
Στις 4 Δεκεμβρίου 1997, η κοινότητα Επταλόφου καταργήθηκε και ο ομώνυμος οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Παρνασσού (με έδρα το Πολύδροσο). Από τις 7 Ιουνίου 2010, καταργήθηκε ο δήμος Παρνασσού και ο οικισμός Επτάλοφο προσαρτήθηκε στο δήμο Δελφών (με έδρα την Άμφισσα).
Ο πληθυσμός της (απογραφή 2011) ήταν 461 κάτοικοι.
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση από την Αγόριανη στην Αμερική[1]
Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 6 % του πληθυσμού, που είναι μικρότερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Η περιοχή είχε αρκετή αυτονομία αγαθών, με κτηνοτροφία κυρίως και λιγότερη γεωργική καλλιέργεια που κάλυπταν σχετικά ικανοποιητικά τις ανάγκες της ζωής[2] των κατοίκων της.
Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών με 31 μετανάστες και ακολούθησαν οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών, με 23 μετανάστες. Η κατανομή ηλικιών σε ομάδες των μεταναστών της Αγόριανης δίνονται στον πίνακα 3.
Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :
(γ) Σταμάτης Ευστάθιος, ετών 18 (πήγε το (1916)
(δ) Τσαούσης Αθανάσιος, ετών 18 (πήγε το 1912)
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :
(α) Σταμάτης Γεώργιος, ετών 53 (πήγε
το 1921)
(β) Σταμάτης Λουκάς, ετών 40 (πήγε το 1911)
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη.
Ως προς την οικογενειακή τους κατάσταση, οι περισσότεροι μετανάστες της Αγόριανης (40 άτομα) ήταν άγαμοι, οι δε υπόλοιποι 32 ήταν έγγαμοι.
Από τις οικογένειες της Αγόριανης, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες της Αγόριανης (39 άτομα) έφυγαν με πλοία ελληνικής πλοιοκτησίας.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.
Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.
Μικρές προτιμήσεις (με 1-3 άτομα) είχαν άλλες πολιτείες. (βλ. παρατιθέμενο πίνακα 7).
Πιο αναλυτικά, στον επόμενο πίνακα δίνονται και οι τόποι που επέλεξαν οι μετανάστες (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
|
ΠΟΛΙΤΕΙΑ |
ΤΟΠΟΙ |
|
Ουάσινγκτον (Wash.) |
Everett (19) |
|
Νέα Υόρκη (N.Y.) |
New York (12) |
|
Μασαχουσέτη (Mass.) |
Lawrence (3), Boston (2), Lowell (2), Sandersville (1) |
|
Πενσυλβάνια (Pa.) |
Altoona (7) |
|
Αϊόβα (Iowa) |
Mineola (3) |
|
Βρετανική Κολούμπια (B.C.) |
Golden (3) |
|
Καναδάς (Ca.) |
Fraser Mills (3) |
|
Γιούτα (Utah) |
Price (3) |
|
(Ja.) |
Dumfries (3) |
|
Μέην (Me.) |
Portland (2), So. Windham (1) |
|
Μισούρι (Μι.) |
Moberly (2), Kansas City (1) |
|
Ιλινόις (Ill.) |
Aurora (1) |
|
Κολοράντο (Co.) |
Pueblo (1) |
|
Οχάιο (Ohio) |
Greenville (1) |
|
δ. α. |
2 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
72 |
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Από το σύνολο των 72 μεταναστών, οι περισσότεροι (52 άτομα) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman). Αρκετοί δήλωσαν αγρότες-κτηματίες (16 άτομα). Ένας δήλωσε ως επάγγελμα πυροσβέστης (Ιωάν. Γκούμας). Αναλυτικά στοιχεία ακολουθούν:
|
επάγγελμα |
αριθ. |
|
εργάτης (laborer, workman, worker) |
52 |
|
εργάτης σε φάρμα (farm laborer) |
3 |
|
αγρότης-κτηματίας (farmer) |
16 |
|
πυροσβέστης (fireman) |
1 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
72 |
3. Διπλά ταξίδια στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 10 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ήταν:
1. Αθανάσιος Λάζος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-1913 σε τόπο της Ομάχα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.
2. Γεώργιος Λάζος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-1913 σε τόπο της Ομάχα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.
3. Λεωνίδας Λάζος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-1912 στην τοποθεσία Ντάμφρις (Dumfries, Ja.). Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
4. Παναγής Γαλώνης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-1913 σε τόπο της πολιτείας Ουάσιγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.
5. Παναγιώτης Τσέλιος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-1911 στην τοποθεσία Φρέιζερ Μιλς της Βρετανικής Κολούμπια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
6. Ευστάθιος Μπούκαλης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1910 στο Νότιο Γουίνταμ του Μέην. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Πόρτλαντ του Μέην.
7. Κομνάς Πανάγος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1901-1912 στην τοποθεσία Έβερετ του Κολοράντο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στην πόλη Μόμπερλυ (Moberly) του Μιζούρι.
8. Ανδρέας Σερφές : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-1913 στη Μιννεάπολη της Μινεσότα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στην πόλη Μόμπερλυ (Moberly) του Μιζούρι.
9. Γεώργιος Σταμάτης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-1915 στο Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσιγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στην Γκρηνβίλ (Greenville) του Οχάιο.
10. Δημήτριος Καρατζάς : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-1920 σε τόπο της πολιτείας Ουάσιγκτον (δεν γράφτηκε). Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 πάλι στον ίδιο προορισμό.
4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών της Αγόριανης
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες της Αγόριανης που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Αγόριανης δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως καταγράφηκαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α Ονοματεπώνυμο χρ. άφιξης ηλικία έγγαμος Πλοίο ταξιδιού Λιμάνι αναχ.
1 Αρβανίτης Κων/νος 2-7-1921 31 ναι King Alexander Πάτρα
2 Αρβανίτης Παναγιώτης 4-4-1911 19 όχι Themistocles Πειραιάς
3 Αρβανίτης Παναγιώτης 28-8-1912 24 όχι Argentina Πάτρα
4 Βελάγκος Γεώργιος 13-5-1909 38 ναι Argentina Πάτρα
5 Βελάγκος Ευστάθιος 4-4-1911 30 ναι Themistocles Πειραιάς
6 Γαλώνης Κων/νος 14-3-1912 19 όχι Niagara Χάβρη
7 Γαλώνης Νικόλαος 14-10-1909 22 όχι Argentina Πάτρα
8 Γαλώνης Παναγής 24-4-1914 24 όχι Pannonia Πάτρα
9 Γαλώνης Παναγιώτης 2-6-1909 18 όχι Patris Πειραιάς
10 Γκούμας Ιωάννης 17-4-1911 37 ναι Athinai Πειραιάς
11 Γκούμας Χρήστος 17-4-1911 35 ναι Athinai Πειραιάς
12 Δημητρίου Δημήτριος 4-4-1911 20 όχι Themistocles Πειραιάς
13 Δράμπαλης Ιωάννης 28-7-1914 29 ναι Athinai Πειραιάς
14 Καρατζάς Δημήτριος 28-2-1921 35 ναι King Alexander Πειραιάς
15 Καφάσης Γρηγόριος 14-3-1912 19 όχι Niagara Χάβρη
16 Καψούρας Ιωάννης 25-8-1911 23 όχι Patris Πειραιάς
17 Κόντος Οδυσσεύς 4-4-1911 19 όχι Themistocles Πειραιάς
18 Λαζής Αθανάσιος 2-4-1914 25 όχι Laconia (1912) Πάτρα
19 Λαζής Γεώργιος Αν. 2-4-1914 32 ναι Laconia (1912) Πάτρα
20 Λάζος Αθανάσιος 2-6-1909 19 όχι Patris Πειραιάς
21 Λάζος Αθανάσιος 14-3-1912 35 ναι Niagara Χάβρη
22 Λάζος Αναστάσιος 14-3-1912 28 ναι Niagara Χάβρη
23 Λάζος Αργύριος 4-4-1911 20 όχι Themistocles Πειραιάς
24 Λάζος Γεώργιος 4-4-1911 28 όχι Themistocles Πειραιάς
25 Λάζος Δημήτριος 16-4-1914 28 ναι Berlin Νάπολη
26 Λάζος Ιωάννης 14-3-1912 30 ναι Niagara Χάβρη
27 Λάζος Ιωάννης 4-4-1911 30 ναι Themistocles Πειραιάς
28 Λάζος Ιωάννης 16-4-1914 34 ναι Berlin Νάπολη
29 Λάζος Λεωνίδας 4-4-1911 24 όχι Themistocles Πειραιάς
30 Λάζος Λεωνίδας 16-4-1914 28 όχι Berlin Νάπολη
31 Λασακογιάννης Ιωάν. 16-4-1914 33 ναι Berlin Νάπολη
32 Μαγγίνος Ηλίας 17-4-1911 19 όχι Athinai Πειραιάς
33 Μαντζώρος Αναστάσιος 4-4-1911 27 ναι Themistocles Πειραιάς
34 Μπακλέζος Ευστάθιος 28-8-1912 23 όχι Argentina Πάτρα
35 Μπακλέζος Ευστάθιος 8-6-1914 28 όχι Athinai Πειραιάς
36 Μπούκαλης Αλέξιος 20-8-1907 30 όχι Gerty Πάτρα
37 Μπούκαλης Ευστάθιος 28-7-1914 24 όχι Athinai Πειραιάς
38 Μπούκαλης Παναγιώτης 14-3-1912 28 ναι Niagara Χάβρη
39 Νίκου Γεώργιος Θ. 13-8-1012 19 όχι Martha Washington Πάτρα
40 Νίκου Παναγιώτης Θ. 13-5-1909 19 όχι Argentina Πάτρα
41 Ντάλιος Κομνάς 11-3-1910 23 ναι Oceania Πάτρα
42 Παλέτσος Αθανάσιος 13-8-1912 23 όχι Martha Washington Πάτρα
43 Πανάγος Κομνάς 13-6-1915 38 ναι Thessaloniki Πειραιάς
44 Πανάγος Παναγιώτης 16-5-1907 19 όχι Adriatic Λίβερπουλ
45 Πανάγου Αθανάσιος 17-4-1911 19 όχι Athinai Πειραιάς
46 Πανάγου Ιωάννης 17-4-1911 27 ναι Athinai Πειραιάς
47 Πανάγου Κομνάς 4-4-1911 32 ναι Themistocles Πειραιάς
48 Πανάγου Λουκάς 4-4-1911 31 ναι Themistocles Πειραιάς
49 Πανάγου Νικόλαος 20-1-1921 28 ναι Megali Hellas Πειραιάς
50 Πανάγου Παναγιώτης 22-3-1914 26 όχι Carpathia Πάτρα
51 Πανάγου Παναγιώτης Ζ. 17-4-1911 25 όχι Athinai Πειραιάς
52 Παπαευσταθίου Αλέξ. 2-6-1909 27 όχι Patris Πειραιάς
53 Παππάς Σπύρος 4-5-1909 28 ναι Martha Washington Πάτρα
54 Πλατιάς Ιωάννης 4-4-1911 38 ναι Themistocles Πειραιάς
55 Ράπτης Θωμάς 2-6-1909 31 ναι Patris Πειραιάς
56 Ράπτης Ιωάννης 26-2-1911 30 ναι San Giovanni Νάπολη
57 Σερφές Αθανάσιος 12-12-1911 19 όχι Themistocles Πειραιάς
58 Σερφές Ανδρέας 13-6-1915 23 όχι Thessaloniki Πειραιάς
59 Σερφές Παναγιώτης 4-5-1909 18 όχι Martha Washington Πάτρα
60 Σούλιος Δημήτριος 4-4-1911 38 ναι Themistocles Πειραιάς
61 Σούλιος Ευστάθιος 4-4-1911 20 ναι Themistocles Πειραιάς
62 Σουραυλής Παναγιώτ. 4-4-1911 20 όχι Themistocles Πειραιάς
63 Σταμάτης Αναστάσιος 26-5-1909 19 όχι Alice Πάτρα
64 Σταμάτης Γεώργιος 2-4-1914 34 ναι Laconia (1912) Πάτρα
65 Σταμάτης Γεώργιος 20-1-1921 53 ναι Megali Hellas Πειραιάς
66 Σταμάτης Ευστάθιος 29-11-1916 18 όχι San Guglielmo Νάπολη
67 Σταμάτης Λουκάς 26-2-1911 40 ναι San Giovanni Νάπολη
68 Σταμάτης Λουκάς 13-5-1912 20 όχι Themistocles Πειραιάς
69 Τούντας Λουκάς 14-10-1909 19 όχι Argentina Πάτρα
70 Τσαούσης Αθανάσιος 13-5-1912 18 όχι Themistocles Πειραιάς
71 Τσέλιος Παναγιώτης 8-6-1914 29 όχι Athinai Πειραιάς
72 Τσέλιος Παναγιώτης 14-10-1909 19 όχι Argentina Πάτρα
5. Χρονικό της μετανάστευσης από την Αγόριανη Παρνασσίδος
(i) Ο πρωτοπόρος του 1901
Ο άνθρωπος από την Αγόριανη, που άνοιξε το δρόμο προς την Αμερική ήταν ο Κομνάς Πανάγος. Το έτος 1901, σε ηλικία 24 ετών πήγε στην Αμερική για δουλειά, με προορισμό την τοποθεσία Έβερετ του Κολοράντο. Εργάστηκε 11 χρόνια μέχρι το 1912 που επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1915 έκανε και δεύτερο ταξίδι.
(ii) Δύο αναχωρήσεις μεταναστών το 1907
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Παναγιώτη Πανάγο. Από την Ελλάδα έφυγε την άνοιξη του 1907 με πλοίο, μέχρι το λιμάνι του Λίβερπουλ. Στις 8 Μαΐου 1907 επιβιβάστηκε στο πλοίο “Adriatic” και στις 16 Μαΐου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Άλλα στοιχεία ελλείπουν, από πρόβλημα του αμερικανικού αρχείου.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Αλέξη Μπούκαλη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 28 Ιουλίου 1907, ταξίδεψε με το πλοίο “Gerty” και στις 20 Αυγούστου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 30 ετών και αναλφάβητος. Με 12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Κάνσας Σίτυ, όπου ήταν ο αδερφός του Χρήστος Μπούκαλης.
(iii) Μεγάλη αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1909
Στη διάρκεια του έτους έγιναν έξη μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (4 ομαδικά και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άτομα από την Αγόριανη. Πιο συγκεκριμένα:
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους Σπ. Παππά και Παν. Σερφέ. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 18 Απριλίου ανέβηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 4 Μαΐου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το υπάρχον υλικό του αρχείου γνωρίζουμε ότι:
· Ο Σπύρος Παππάς ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Γιαννούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 22 $ μαζί του στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Χρήστος Παναγιώτου.
· Ο Παναγιώτης Σερφές ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Χρήστος Παναγιώτου.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από διμελή ομάδα, με τους Γεώρ. Βελάγκο και Παν. Νίκου. Στις 26 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Argentina” και στις 13 Μαΐου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον πληροφορίες μας αναφέρουν ότι:
· Ο Γεώργιος Βελάγκος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Άννα. Προορισμός του για δουλειά (με 15 $ μαζί του) ήταν η τοποθεσία Αλτούνα (Altoona) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Καϊδαντζής.
· Ο Νίκου Παναγιώτης ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Θεόδωρος. Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην Αλτούνα της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο συγγενής του Γεώργιος Καϊδαντζής.
Ατμόπλοιο
“Argentina”
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από τον Αναστάσιο Σταμάτη. Στις 10 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 26 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 19 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Γαρυφαλιά. Αναζητούσε δουλειά, με 16 $ μαζί του στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Π. Πανάγου.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε τρία άτομα. Ήταν οι : Παν. Γαλώνης, Αθ. Λάζος, Αλέξ. Παπαευσταθίου και Θωμ. Ράπτης. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 14 Μαΐου αναχώρησαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 2 Ιουνίου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το διαθέσιμο αρχειακό υλικό πληροφορούμαστε επιπλέον ότι :
· Ο Παναγιώτης Γαλώνης ήταν 18 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Παγώνα. Με 35 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κων/νος Χολίνης.
· Ο Αθανάσιος Λάζος ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αναστάσιος. Προορισμός του για δουλειά, με 45 $ μαζί του, ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας φίλος[4] του.
· Ο Αλέξανδρος Παπαευσταθίου ήταν 27 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Αργυρή. Αναζητούσε δουλειά, με 45 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Καψούρος.
· Ο Θωμάς Ράπτης ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ευθυμία. Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Καψούρας.
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από τρία άτομα, τους : Νικ. Γαλώνη, Λουκ. Τούντα και Παν. Τσέλιο. Στις 27 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Argentina” και στις 14 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Συμπληρωματικά στοιχεία από το αρχείο μας αναφέρουν ότι:
· Ο Νικόλαος Γαλώνης (Galanis) ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Αναζητούσε δουλειά, με 30 $ μαζί του στην πόλη Αλτούνα (Altoona) της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Καϊταντζή.
· Ο Λουκάς Τούντας ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ανδρέας. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Λόουελ (Lowell)της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Παναγ. Πανάγος.
· Ο Παναγιώτης Τσέλιος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 32 $ μαζί του) ήταν η πόλη Αλτούνα της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Καϊταντζή.
(iv) Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910
Έγινε από τον Κομνά Ντάλιο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 21 Φεβρουαρίου έφυγε με το πλοίο “Oceania” και στις 11 Μαρτίου έφτασε το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 23 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της συζύγου του ήταν Σουλτάνα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 29 $ μαζί του, στην πόλη Αλτούνα (Altoona) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Τσέλιος[5].
(v) Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1911
Στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (3 ομαδικά και άλλα 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 21 άτομα από την Αγόριανη. Αναλυτικά έχουμε:
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο άτομα, τους : Ιωάν. Ράπτη και Λουκ. Σταμάτη. Από την Ελλάδα αναχώρησαν με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 11 Φεβρουαρίου 1911 ανέβηκαν στο πλοίο “San Giovanni” και στις 26 Φεβρουαρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι:
· Ο Ιωάννης Ράπτης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αικατερίνη. Με 17 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Έβερετ (Everett) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο αδελφός του Ηλίας.
· Ο Λουκάς Σταμάτης ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παγώνα. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Αλτούνα (Altoona) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κοσμάς Ντάλης.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1911 αριθμούσε 11 άτομα (ήταν η μεγαλύτερη φυγή μεταναστών). Περιλάμβανε τους : Παν. Αρβανίτη, Ευστ. Βέλαγκο, Δημ. Δημητρίου, Οδ. Κόντο, Αναστ. Μαντζώρο, Κομν. Πανάγου, Λουκ. Πανάγου, Ιωάν. Πλατιά, Δημ. Σούλιο, Ευστ. Σούλιο, Παν. Σουραυλή και Ανδρ. Τσώνη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 11 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 4 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει γι’ αυτούς :
· Ο Παναγιώτης Αρβανίτης ήταν 19 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Αικατερίνη. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Έβερετ. όπου ήταν ο φίλος του Ευστάθιος Πανάγος.
· Ο Ευστάθιος Βελάγκος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Λελούδα. Αναζητούσε ανάλογη δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ένας ξάδερφός[6] του.
· Ο Δημήτριος Δημητρίου ήταν 20 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ιωάννης. Με 27 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Έβερετ, όπου ήταν ένας ξάδερφός[7] του.
· Ο Οδυσσεύς Κόντος ήταν 19 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρας του λεγόταν Λουκάς. Προορισμός του για δουλειά (με 27 $ μαζί του) ήταν η πόλη Έβερετ, της πολιτείας Ουάσιγκτον, κοντά στο θείο του Ιωάννη Παππά (Pappas).
· Ο Αργύριος[8] Λάζος ήταν 20 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν αγρότης-κτηματίας. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αναστάσιος. Με 35 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Εμμαν. Λεοτσίνης.
· Ο Γεώργιος Λάζος ήταν 28 ετών. Κι αυτός δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρας του λεγόταν Αναστάσιος. Αναζητούσε δουλειά, με 35 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Καλογεράς.
· Ο Ιωάννης Λάζος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Ως επάγγελμα δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Γαρέφω. Με 23 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Πράις (Price) της Γιούτα, όπου ήταν ένας ξάδερφός[9] του.
· Ο Λεωνίδας Λάζος ήταν 24 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρας του λεγόταν Ανδρέας. Προορισμός του για δουλειά (με 34 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Καλογεράς.
· Ο Αναστάσιος Μαντζώρος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Έβερετ, της πολιτείας Ουάσιγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Τσέλιο.
· Ο Κομνάς Πανάγου ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Έβερετ, της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο θείος του Ιωάννης Χατίρας.
· Ο Λουκάς Πανάγου ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσούλα. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Έβερετ, της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλεξ. Παπαευσταθίου.
· Ο Ιωάννης Πλατιάς ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Βασιλική. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Έβερετ, της πολιτείας Ουάσιγκτον, κοντά στον ανεψιό του Ιωάννη Τσέλιο.
· Ο Δημήτριος Σούλιος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Κι αυτός δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Παππάς (Pappas).
· Ο Ευστάθιος Σούλιος ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Η σύζυγός του λεγόταν Γιαννούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 35 $ μαζί του, στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Ευστάθιο Πανάγο.
· Ο Παναγιώτης Σουραυλής ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ως πλησιέστερο συγγενή του στην Αγόριανη, δήλωσε τον αδερφό του Κωνσταντίνο. Με 35 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Χατίρας (Chatiras).
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από έξη άτομα. Ήταν οι : Ιωάν. Γκούμας, Χρ. Γκούμας, Ηλ. Μαγγίνο, Αθ. Πανάγου, Ιωάν. Πανάγου και Παν. Πανάγου. Στις 29 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 17 Απριλίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν γι’ αυτούς ότι:
· Ο Ιωάννης Γκούμας ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν πυροσβέστης (fireman). Το όνομα της γυναίκας του ήταν Παρασκευή. Προορισμός του για εργασία (με 32 $ μαζί του) ήταν η πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Αλεξ. Παπακωνσταντίνου[10].
· Ο Χρήστος Γκούμας ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Αλεξ. Παπαευσταθίου.
· Ο Ηλίας Μαγγίνος ήταν 19 ετών. Κι αυτός δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά, με 30 $ μαζί του, στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Παναγιώτη Νίκου.
· Ο Αθανάσιος Πανάγου ήταν 19 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Το όνομα του πατέρα του ήταν Ανδρέας. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για ανάλογη δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Παππας (Pappas).
· Ο Ιωάννης Πανάγου ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν αγρότης-κτηματίας. Η γυναίκα του λεγόταν Μαλάμω. Προορισμός του για δουλειά (με 33 $ μαζί του) ήταν η πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ένας κουνιάδος[11] του.
Ατμόπλοιο
“Athinai” (1910)
· Ο Παναγιώτης Πανάγου ήταν 25 ετών. Κι αυτός δήλωσε αγρότης-κτηματίας. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ζάχος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Έβερετ (Everett) της πολιτείας Ουάσιγκτον, κοντά στον αδερφό του Ευστάθιο.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Ιωάννη Καψούρα (Kapsouras). Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 9 Αυγούστου ταξίδεψε με το πλοίο “Patris” και στις 25 Αυγούστου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 23 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του δήλωσε το θείο του Ιωάννη Λιάπη στη Λαμία. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Νικόλαος Καψούρας.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Αθανάσιο Σερφέ. Στις 20 Νοεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά επέλεξε το πλοίο “Themistocles” και στις 12 Δεκεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 19 ετών. Στην Αγόριανη Φωκίδας ήταν ο πατέρας του Ιωάννης. Με 2 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Λουκά Γ. Σερφέ.
(vi) Μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1912
Στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε ομαδικά μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άτομα από την Αγόριανη. Συγκεκριμένα:
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε έξη άτομα και την αποτελούσαν οι: Κων. Γαλώνης, Γρηγ. Καφάσης, Αθ. Λάζος, Αναστ. Λάζος, Ιωάν. Λάζος και Παν. Μπούκαλης. Από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, απ’ όπου στις 2 Μαρτίου 1912 επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Niagara” και στις 14 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το διαθέσιμο αρχειακό υλικό αντλούμε επιπλέον στοιχεία, που αναφέρουν ότι:
· Ο Κωνσταντίνος Γαλώνης ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Τελικός προορισμός του για δουλειά (με 21 $ μαζί του) ήταν η πόλη Λώρενς (Lawrence) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Παναγιώτης Σερφές.
· Ο Γρηγόριος Καφάσης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κων. Καφάσης. Με 25 $ μαζί του για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Λώρενς της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Παναγιώτης Σερφές.
· Ο Αθανάσιος Λάζος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά, με 21 $ μαζί του, στην πόλη Πράις (Price) της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λεωνίδας Λάζος.
· Ο Αναστάσιος Λάζος[12] ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ευθυμία. Με 22 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην τοποθεσία Μινέολα (Mineola) της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Λάζο.
· Ο Ιωάννης Λάζος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Στην Αγόριανη είχε τη γυναίκα του Αθανασία. Προορισμός του για δουλειά (με 21 $ μαζί του) ήταν η τοποθεσία Mineola της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Λεωνίδα Λάζο.
· Ο Παναγιώτης Μπούκαλης ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Πράις (Price) της Γιούτα, όπου ήταν ένας κουνιάδος[13] του.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε διμελή ομάδα, με τους Λ. Σταμάτη και Αθ. Τσαούση. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 22 Απριλίου ανέβηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 13 Μαΐου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Συμπληρωματικά στοιχεία του αρχείου μας διαφωτίζουν περισσότερα, γνωρίζοντας ότι :
· Ο Λουκάς Σταμάτης ήταν 20 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Γαρυφαλλιά. Αναζητούσε δουλειά, με 41 $ μαζί του, στην πόλη Λώρενς (Lawrence) της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Παναγιώτη Σερφέ.
· Ο Αθανάσιος Τσαούσης ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Με 70 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην κοινότητα Αλτούνα (Altoona) της Τζώρτζια, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Γκαϊτατζής.
Ατμόπλοιο “Martha
Washington” (Photo: Richard Faber
Collection)
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα. Ήταν οι : Γεώρ. Νίκου και Αθ. Παλέτσος. Στις 29 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Αυγούστου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :
· Ο Γεώργιος Νίκου ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Θεόδωρος. Προορισμός του για δουλειά (με 40 $ μαζί του) ήταν η τοποθεσία Γκόλντεν (Golden, B.C.) της Βρετανικής Κολούμπια, κοντά στο θείο του Τομ Βελάγκο.
· Ο Αθανάσιος Παλέτσος ήταν 23 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Αικατερίνη. Με13 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην τοποθεσία Φρέιζερ Μιλς (Fraser Mills) του Καναδά, όπου ήταν ο θείος του Σ. Σταμάτης.
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από διμελή ομάδα, τους : Παν. Αρβανίτη και Ευστ. Μπακλέζο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις12 Αυγούστου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Argentina” και στις 28 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας γνωρίζει επιπλέον ότι:
· Ο Παναγιώτης Αρβανίτης ήταν 24 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Ευμορφία. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην τοποθεσία Γκόλντεν (Golden) του Καναδά, κοντά στον κουνιάδο του Χρήστο Γκούμα.
· Ο Ευστάθιος Μπακλέζος ήταν 23 ετών. Στην Αγόριανη είχε τη μητέρα του Χρυσούλα. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην τοποθεσία Γκόλντεν (Golden) του Καναδά, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρήστος Γκούμας.
(vii) Διατήρηση του αριθμού μεταναστών και στο 1914
Στη διάρκεια του έτους έγιναν έξη μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (4 ομαδικά και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 13 άτομα από την Αγόριανη. Αναλυτικά:
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Παναγιώτη Πανάγου[14]. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Μαρτίου ταξίδεψε με το πλοίο “Carpathia” και στις 22 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 26 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Βασιλική. Προορισμός του για δουλειά (με 60 $ μαζί του) ήταν η πόλη Αουρόρα του Ιλινόις, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Τσώλης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Παναγιώτης Πανάγου, την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από τρία άτομα, τους : Αθ. Λαζή, Γεώρ. Λαζή και Γεώρ. Σταμάτη. Στις 17 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Περισσότερα στοιχεία του αρχείου αναφέρουν:
· Ο Αθανάσιος Λάζος[15] (Lajis) ήταν 25 ετών. Γεννήθηκε στην Αγόριανη, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε αόριστα “Παρνασσίς”. Το όνομα του πατέρα του είναι κακογραμμένο στο αρχείο και δυσανάγνωστο. Με 60 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Παππας (Pappas). Για τον Αθανάσιο Λαζή, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1910-1913 και εργάστηκε σε τόπο της Ομάχα.
.jpg)
Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection]
· Ο Γεώργιος Λάζος[16] (Lajis) ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αναστάσιος. Αναζητούσε δουλειά, με 60 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου είχε φίλους τους Αφούς Limbert. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Λάζος την περίοδο 1911-1913 και εργάστηκε σε τόπο της Ομάχα.
· Ο Γεώργιος Σταμάτης ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου είχε φίλους τους Αφούς Limbert.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους: Δημ. Λάζο, Ιωάν. Λάζο, Λεων. Λάζο και Ιωάν. Λασακογιάννη. Η ομάδα έφυγε από την Ελλάδα με πλοίο, μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 13 Απριλίου ταξίδεψαν με το πλοίο “Berlin” και στις 16 Απριλίου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίσουμε επιπλέον γι’ αυτούς ότι:
· Ο Δημήτριος Λάζος ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Γεωργούλα. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην τοποθεσία Ντάμφρις (Dumfries, Ja.), όπου ήταν ο ξάδερφός του Αργύριος Λάζος.
· Ο Ιωάννης Λάζος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αθανασία. Προορισμός του για δουλειά (με 21 μαζί του) ήταν η τοποθεσία Μινεόλα (Mineola) της Αϊόβα, κοντά στον ξάδερφό του Λεωνίδα Λάζο.
· Ο Λεωνίδας Λάζος ήταν 28 ετών. Στην Αγόριανη είχε τον πατέρα του Ανδρέα. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην τοποθεσία Ντάμφρις (Dumfries, Ja.), κοντά στον αδερφό του Αργύριο. Για το Λεωνίδα Λάζο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1911-1912 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
· Ο Ιωάννης Λασακογιάννης[17] (;) ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Στην Αγόριανη ήταν η γυναίκα του Ευγενία. Αναζητούσε δουλειά, με 40 $ μαζί του, στην τοποθεσία Ντάμφρις (Dumfries, Ja.), όπου ήταν ο νονός[18] του.
Πλοίο “Berlin” (Photo: Richard Faber
Collection)
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Παναγή Γαλώνη. Στις 6 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επέλεξε να ταξιδέψει με το πλοίο “Pannonia” και στις 24 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 24 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Παγώνα. Με 32 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Καραγιάννης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Παναγής Γαλώνης την περίοδο 1909-1913 και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Ουάσιγκτον.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από δύο άτομα, τους : Ευστ. Μπακλέζο και Παν. Τσέλιο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 19 Μαΐου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 8 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα επαρκή στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν γι’ αυτούς ακόμη ότι:
· Ο Ευστάθιος Μπακλέζος[19] ήταν 28 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Χρυσούλα. Προορισμός του για δουλειά (με 60 $ μαζί του) ήταν η τοποθεσία Φρέιζερ Μιλς (Fraser Mills) της Βρετανικής Κολούμπια (B.C.), όπου ήταν ένας ξάδερφός[20] του.
· Ο Παναγιώτης Τσέλιος[21] ήταν 29 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ευστάθιος. Με 60 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην τοποθεσία Φρέιζερ Μιλς της Βρετανικής Κολούμπια, όπου ήταν ένας ξάδερφός[22] του. Για τον Παναγιώτη Τσέλιο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1909-1911 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από διμελή ομάδα, με τους : Ιωάν. Δράμπαλη και Ευστ. Μπούκαλη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 9 Ιουλίου ανέβηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 28 Ιουλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :
· Ο Ιωάννης Δράμπαλης ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της συζύγου του ήταν Παναγιού. Αναζητούσε δουλειά, με 24 $ μαζί του στο Νότιο Γουίνταμ[23] (So. Windham) του Μέην, κοντά στον ανεψιό του Κωνστ. Γαλώνη.
· Ο Ευστάθιος Μπούκαλης ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Πόρτλαντ του Μέην, όπου ήταν ο ξάδερφός του Παναγιώτης Γαλώνης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ευστάθιος Μπούκαλης την περίοδο 1907-1910 και εργάστηκε στο Νότιο Γουίνταμ (South Windham, Me.).
(viii) Μόνον δύο αναχωρήσεις στα έτη 1915 και 1916
Στη διάρκεια του 1915 καταγράφηκε μία ομαδική αναχώρηση και στο επόμενο έτος 1916 μία μεμονωμένη αναχώρηση. Πιο συγκεκριμένα :
Η ομαδική αναχώρηση στο 1915 έγινε από 2 άτομα, τους Κομνά Πανάγο και Ανδρέα Σερφέ. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 20 Μαΐου 1915 έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Thessaloniki” και στις 13 Ιουνίου αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχείο μας αναφέρει επίσης ότι:
· Ο Κομνάς Πανάγος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Στην Αγόριανη είχε τη γυναίκα του Αικατερίνη. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Μόμπερλυ (Moberly) του Μιζούρι, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Λάζος. Για τον Κομνά Πανάγο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε πρωτοπάει την περίοδο 1901-1912 και εργάστηκε στην τοποθεσία Έβερετ του Κολοράντο.
· Ο Ανδρέας Σερφές ήταν 23 ετών. Το όνομα της μητέρας του είναι κακογραμμένο[24]. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη μικρή πόλη Μόμπερλυ (Moberly) του Μιζούρι, όπου ήταν ο φίλος του Παναγιώτης Γαλώνης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ανδρέας Σερφές την περίοδο 1911-1913 και εργάστηκε στη Μιννεάπολη της Μινεσότα.
Πλοίο “San Guglielmo” (Photo: Maurizio Eliseo Collection)
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1916 έγινε από τον Ευστάθιο Σταμάτη. Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις 13 Νοεμβρίου 1916 αναχώρησε με το πλοίο “San Guglielmo” και στις 29 Νοεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Σταμάτης. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 22 $ μαζί του, στην τοποθεσία Πουέμπλο του Κολοράντο, κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Λάζο.
(ix) Τελευταίες αναχωρήσεις στο 1920 και 1921 – Μεταναστευτικό επίλογος
Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρεις αναχωρήσεις με πλοία (1 ομαδική και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 4 άτομα από την Αγόριανη. Αναλυτικά έχουμε:
Η ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από δύο άτομα, τους Νικ. Πανάγου και Γεώρ. Σταμάτη. Από το λιμάνι του Πειραιά, την τελευταία ημέρα του έτους, στις 31 Δεκεμβρίου 1920 επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Megali Hellas” και στις 20 Ιανουαρίου 1921 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία από το αρχείο μας αναφέρουν ότι :
· Ο Νικόλαος Πανάγου ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Στην Άνω Αγόριανη είχε τη γυναίκα του Ευθυμία. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Πόρτλαντ του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Ντεβερές.
· Ο Γεώργιος Σταμάτης ήταν 53 ετών και παντρεμένος. Στην Κάτω Αγόριανη ήταν η γυναίκα του Γεωργού. Προορισμός του για δουλειά (με 55 $ μαζί του) ήταν η Γκρηνβίλ (Greenville) του Οχάιο, κοντά στο γιο του Ευστάθιο Σταμάτη. Για το Γεώργιο Σταμάτη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πήγε την περίοδο 1910-1915 και εργάστηκε στο Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσιγκτον.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από το Δημήτριο Καρατζά. Στις 12 Φεβρουαρίου 1921, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “King Alexander” και στις 28 Φεβρουαρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Στην Άνω Αγόριανη είχε τη γυναίκα του Βασιλική. Με 32 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά σε τόπο της πολιτείας Ουάσιγκτον, που δεν γράφτηκε, όπου ήταν ο ξάδερφός του Παναγιώτης Μπακλέζος. Ο Δημήτριος Καρατζάς είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1914-1920 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Ατμόπλοιο
“King
Alexander”
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από τον Κωνσταντίνο Αρβανίτη. Στις 16 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “King Alexander” και στις 2 Ιουλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 31 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Βασίλω. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 50 $ μαζί του, στη Σάντερσβιλ (Sandersville) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Παν. Αθανασόπουλος.
-------------------
Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες
1. Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
2. Β.Δ. 3/15-12-1833
3. Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)
4. Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.
5. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).
6. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Άμφισσα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1894-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Φεβρουάριο 2017. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 25 Φεβ. 2017.
7. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την περιοχή Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1897-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάρτιο 2016. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr από τις 20-3-2016 (Α’ & Β’ μέρη).
8. Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr
9. Βικιπαίδεια
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[2] Στο σύνολο των 72 μεταναστών της Αγόριανης βρέθηκαν 3 αναλφάβητοι .
[3] Δεν καταγράφηκαν και δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.
[4]Το όνομα ήταν Κων/νος, αλλά το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.
[5]Μάλλον από τη Ναύπακτο. Πήγε στην Αμερική το 1911, σε ηλικία 18 ετών και εργάστηκε μέχρι το 1914, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το 1915 έκανε και δεύτερο ταξίδι, με επάγγελμα σερβιτόρος (waiter).
[6]Δυσανάγνωστο όνομα.
[7]Δυσανάγνωστο όνομα.
[8] Οι Αργύριος και Γεώργιος ήταν αδέρφια.
[9] Το όνομά του ήταν Λουκάς, αλλά το επώνυμο είναι κακογραμμένο.
[10] Είναι πιθανό ο Ιωάννης Γκούμας να δήλωσε λαθεμένα το όνομα Παπακωνσταντίνου (το ξέχασε ίσως), ενώ έπρεπε να δηλώσει το όνομα Παπαευσταθίου, όπως και ο αδελφός του Χρήστος.
[11] Το όνομά του είναι Ιωάννης (John) αλλά το επώνυμο στο χειρόγραφο αρχείο είναι κακογραμμένο και δυσανάγνωστο.
[12] Ήταν ξάδερφος των Ιωάννη και Αθανασίου Λάζου.[από σημείωση του αρχείου EllisIsland]
[13] Το όνομά του είναι Ιωάννης (Jean), αλλά το επώνυμο στο χειρόγραφο αρχείο είναι δυσανάγνωστο.
[14] Φέρει σφραγίδα που γράφει : NON IMMIGRANT ALIEN.
[15] Εκτιμώ ότι το επώνυμο Λαζής γράφτηκε λανθασμένα ως Λαζής (Lajis) και το σωστό είναι Λάζος.
[16] Επιβεβαιώθηκε η προηγουμένη σκέψη μου και διόρθωσα το λανθασμένο επώνυμο σε Λάζος.
[17] Στο χειρόγραφο αρχείο, το ονοματεπώνυμο είναι κακογραμμένο και δύσκολα διαβάζεται. Το γράφω με επιφύλαξη.
[18] Είναι κακογραμμένο το ονοματεπώνυμο.
[19] Φέρει σφραγίδα που γράφει : NON IMMIGRANT ALIEN (δεν θεωρείται ξένος μετανάστης)
[20] Το όνομά του είναι Κώστας, αλλά το επώνυμο δεν διαβάζεται.
[21] Φέρει σφραγίδα που γράφει : NON IMMIGRANT ALIEN (δεν θεωρείται ξένος μετανάστης).
[22] Το όνομά του είναι Κώστας, αλλά το επώνυμο δεν διαβάζεται. Ως αρχικός τόπος προορισμού
[23] Ως αρχικό τόπο προορισμού είχε δηλώσει το Πόρτλαντ του Μέην.
[24] Το μεταφέρω όπως το διάβασα : mother Coloussa, Agorgiani Greece.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου