"Τη μάνα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ
Ψηλά που με νανούριζες καημένo Καρπενήσι!
Τρανά πλατάνια ξεδιψούν στις βρύσες με το κρύο νερό
Σαρακατσάνα ροβολάει και πάει για να γεμίσει.

Με κρουσταλλένια σφυριχτά, σε λόγγους φεύγουν σκοτεινούς
κοτσύφια και βοσκόπουλα με τα λαμπρά τα μάτια,
νερά βροντούνε στο γκρεμό και πάνε προς τους ουρανούς
ίσια κι ορθά, σαν την ψυχή της Ρούμελης, τα ελάτια..."

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Κυλιόμενο

27/5/25

Water mill using artesian water at Megali Vryssi, Lamia, Greece

 by Constantinos Balomenos

 

Introduction

   In 1986 I was fortunate enough to meet and interview the last miller of this watermill, namely Giannis Ververis (1921-2002), who described to me everything he knew about it. By that time the mill was in ruins, surrounded by water and copious plant growth, preventing anyone from being able to approach it. Therefore, I necessarily confined myself to the miller's description and along with his help I attempted to sketch how the watermill was built and operated.

 

19/5/25

“Αυτοί οι άπιστοι Έλληνες” (Those Infidel Greeks)

 Ο Ελληνικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας μέσα από Οθωμανικά Αρχειακά Έγγραφα

 Μια μοναδική έκδοση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη

Βιβλιοπαρουσίαση

 

Το εξώφυλλο το βιβλίου
   Η ελληνική επανάσταση ήταν το σημαντικότερο γεγονός στο 19ο αι. που είχε ευρύτερο αντίκτυπο. Αποκάλυψε τον αδύναμο πλέον χαρακτήρα της άλλοτε οθωμανικής αυτοκρατορίας και επιτάχυνε τη διάλυσή της. Σε διεθνές πολιτικό επίπεδο απέδειξε ότι είναι ο “μεγάλος ασθενής”. Έδειξε το δρόμο σε άλλους λαούς των Βαλκανίων να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους διαμορφώνοντας εθνικές συνειδήσεις. Για τους Έλληνες ο αγώνας αυτός ήταν σημαντικός, επειδή έβγαλε πάλι την Ελλάδα στην επιφάνεια του δυτικού πολιτισμού με ιδέες, αξίες και αρετές όπως η αυτοθυσία, η ανδρεία και ο ρομαντισμός. Σε μια Ευρώπη με αυτοκρατορίες, η ελληνική επανάσταση πρόβαλε την αρχή της αυτοδιάθεσης, ώστε από οθωμανική επαρχία να γίνει ανεξάρτητο κράτος.

   Οι παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση και κατανόηση του ιστορικού γεγονότος είναι πολλαπλοί, η πλήρης γνώση των οποίων συμβάλλει στη σφαιρική γνώση. Από τη μελέτη της Ελληνικής Επανάστασης έλλειπε η οθωμανική άποψη. Έπρεπε να γίνει γνωστή και αυτό είναι το περιεχόμενο του βιβλίου που μιλάμε. Πρόκειται για αδημοσίευτο αρχειακό υλικό, το οποίο προέρχεται από το υπουργικό συμβούλιο και το άμεσο περιβάλλον του Σουλτάνου, παρουσιάζοντας πτυχές και γεγονότα του πολέμου της ελληνικής Ανεξαρτησίας.

   Στα κείμενα των εγγράφων αποκαλύπτεται η  αντίδραση της “Υψηλής Πύλης” στο ξέσπασμα των τοπικών εξεγέρσεων του 1821, τον τρόπο που οι Οθωμανοί αντιλήφθηκαν την πραγματικότητα και ποια ήταν η αντίδρασή τους απέναντι στους “άπιστους Έλληνες”.

9/5/25

Από το Κυριακοχώρι Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1921)

Προλεγόμενα

   Το Κυριακοχώρι είναι χωριό της Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 900 μ. στις ΝΑ πλαγιές των Βαρδουσίων. Διοικητικά ανήκει στο δήμο Μακρακώμης.

Οδοδείκτης
    Από τη μελέτη των μεταναστών αυτού του χωριού βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 70 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2025.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 21 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 70 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή οι μετανάστες τότε να δήλωσαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.