Ένστολοι, που τελεύτησαν στην προπολεμική Λαμία

 

Από στοιχεία των Ιερών Ναών της πόλης

 

Πρόλογος

 

   Μετά την απελευθέρωση της Λαμίας από τους Τούρκους, στις 28 Μαρτίου 1933 (με το παλαιό ημερολόγιο, δηλ. στις 9 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο) ημέρα Μεγάλη Τρίτη το Ζητούνι (Λαμία) ελευθερώθηκε. Μέχρι το 1881 η Λαμία ήταν μεθοριακή πόλη και αναγκαστικά είχε σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις και Χωροφυλακής. Στον 20ού αι. (την προπολεμική περίοδο) ήταν έδρα των δύο μεγάλων συνταγμάτων πεζικού  (5/42 και 2ο), που στελέχωναν άτομα προερχόμενα από την περιοχή αυτή. Μετά την αποστράτευσή τους αρκετοί έζησαν στη Λαμία, όπου και απεβίωσαν.

   Στην παρούσα εργασία, θα παρουσιαστούν στοιχεία ένστολων (στρατού, χωροφυλακής, αγροφυλακής), που τελεύτησαν στη Λαμία, με όσο γίνεται σύντομο και περιεκτικό τρόπο.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                 φυσικός

 

 1.    Γενικά

 

Αξιωματικός με στολή, το ’40ς

   Το επίθετο ένστολος, -η, -ο χαρακτηρίζει τα άτομα που φορούν στολή, δηλ. μια επίσημη ομοιόμορφη ενδυμασία κατά τις ώρες εργασίας τους. Ειδικότερα ορίζουν τα άτομα που υπηρετούν στο στρατό, ναυτικό, αεροπορία ή στα σώματα ασφαλείας (αστυνομία, αγροφυλακή, λιμενικό, πυροσβεστική). Παλιότερα υπήρχαν ακόμη η Οροφυλακή (για φύλαξη των συνόρων), η Εθνοφυλακή, η Χωροφυλακή και η Αστυνομία πόλεων.

   Το αρχειακό υλικό προήλθε από τα Βιβλία Αποβιώσεων των Ι. Ν. της Λαμίας και είναι μοναδικό. Παρουσιάζει άτομα που δεν προέρχονταν κατ’ ανάγκην από τη Λαμία, αλλά είτε έζησαν τα τελευταία χρόνια, είτε πέθαναν στη Λαμία κατά τη διάρκεια του υπηρεσιακού καθήκοντος. Η παρουσίαση θα γίνει χωριστά για κάθε ειδικότητα.

 

2.    Στρατιωτικοί

 

   Είναι η μεγαλύτερη ομάδα σε αριθμό, με 132 άτομα. Περιλαμβάνει 5 ανώτατους, 19 ανώτερους, 14 κατώτερους αξιωματικούς και 6 υπαξιωματικούς. Επιπλέον υπάρχουν 58 άτομα που δεν είναι γνωστός ο βαθμός τους. Φυσικά δεν ξεχνούμε και τους απλούς στρατιώτες που ήταν 29 άτομα. Αναλυτικά έχουμε :

 

i.     Ανώτατοι αξιωματικοί

 
 

α/α          Ονοματεπώνυμο                  έτη γέν. - θαν. ηλικία      Βαθμός         Καταγωγή

 

1        Γιαννόπουλος Δημήτρ. Κων. (Ε)     1858-1943      85      στρατηγός ε. α.    Γρανίτσα

2        Σπανός Κων/νος (Π)                    1867-1938      71      αντιστράτηγος      Σέλιανη

3        Ραπτοδήμος Παναγιώτης Κ. (Ε)     1890-1950      60      υποστράτηγος      Υπάτη

4        Νικολοδήμος Δημήτριος (Ε)          1881-1957      76      υποστράτηγος      Γαρδίκι Ομιλαίων

5        Ντζαμάλας παπα-Κωνσταντίνος     1783-1863      80      υποστράτηγος      Δρέμισσα

 

 Σημείωση : Η ενορία, όπου κατοικούσε είναι γραμμένη σε παρένθεση, Έτσι : (Θ) σημαίνει Αγ. Θεοδώρων, (Ν) Αγ. Νικολάου, (Π) Παναγ. Δέσποινας, (Ε) Ευαγγελίστριας και (Δ) Αγ. Δημητρίου.

 

 ii.    Ανώτεροι αξιωματικοί

   Καταγράφηκαν 19 άτομα, από τα οποία οι 7 έφεραν το βαθμό του συνταγματάρχη, 2 του αντισυνταγματάρχη και 10 του ταγματάρχη. Αναλυτικά στοιχεία αυτών :

    

α/α              Ονοματεπώνυμο                 έτη γέν. - θαν. ηλικία       Βαθμός           Καταγωγή

 

1        Αποκορίτης Τριαντάφυλλος Κ. (Δ)    1874-1939      65       συνταγματάρχης    Λαμία

2        Βουλγαράκης Αλέξανδρος (Δ)         1845-1930      85       συνταγματάρχης    Λαμία

3        Καβράκος Θεόδωρος Ευσταθ. (Δ)    1862-1932      70       συνταγματάρχης    εκ Τρικάλων

4        Κατσούδας Παναγ. (Π)                   1865-1945      80      συνταγματάρχης    Λαμία

5        Λιανός Νικόλαος (Ν)                      1857-1944      87       συνταγματάρχης    Λαμία

6        Παπανικολάου Χρήστος (Ν)            1890-1948      58       συνταγματάρχης    Λαμία

7        Παπαπαναγιώτου Ευθύμ. (Π)           1894-1950      56      συνταγματάρχης    Γραβιά

 

8        Αποκορίτης Αναστάσιος (Π)             1844-1914     70    αντισυνταγματάρχης  Λαμία

9        Γιαννακόπουλος Θωμάς Π. (Π)         1880-1933     53    αντισυνταγματάρχης  Δραχμάνι

 

10       Βλαχάκης Ιωάννης Κ. (Δ)                 1896-1945   49        ταγματάρχης         Γαρδίκιον

11       Βασιλείου Κωνσταντίνος (Δ)             1892-1947   55        ταγματάρχης         Λαμία

12       Κότταρης Κων/τίνος Ιωάν. (Ε)          1872-1932   60        ταγματάρχης         Μουσουνίτσα

13       Κωνσταντέλλος Λουκάς (Δ)              1899-1949   50        ταγματάρχης         Λαμία

14       Λάμπος Κ. (Δ)                                1884-1944   60        ταγματάρχης ΠΖ    Λαμία

15       Λιάσκας Δημήτριος (Π)                   1869-1929   60        ταγματάρχης         Λαμία

16       Οικονομόπουλος Κωνστ. Π. (Ε)        1884-1943   59        ταγματάρχης         Σύρος

17       Παπαποστόλου Γεώργ. (Π)                  ;-1947    -          ταγματάρχης         Λαμία

18       Φρίκης Ιωάννης Στέργ. (Ε)              1851-1926   75        ταγματάρχης ΠΖ    Λαμία

19       Τουρμπάνης Σπύρος (Δ)                 1875-1953   78        ταγματάρχης         Λαμία

 

iii.   Κατώτεροι αξιωματικοί

   Καταγράφηκαν 14 άτομα, από τα οποία οι 6 έφεραν το βαθμό του λοχαγού, 3 του υπολοχαγού και άλλοι 5 του ανθυπολοχαγού. Αναλυτικά στοιχεία ακολουθούν :

 
 

α/α         Ονοματεπώνυμο                  έτη γέν. - θαν.  ηλικία    Βαθμός               Καταγωγή

 

1        Πάνου Γεώργιος (Π)                    1844-1914      70      λοχαγός                   Λαμία

2        Μπαλωμένος Δημήτριος (Π)          1851-1927      76      λοχαγός ΠΖ               Λαμία

3        Κατσαλίρος Θεόδωρος (Π)            1889-1931      42      λοχαγός                   Υπάτη

4        Παπαϊωάννου Ιωάν. Δ. (Π)            1915-1947      32      λοχαγός                   Λαμία

5        Οικονόμου Θεοφάνης (Π)             1873-1941      68      λοχαγός                   Γαρδίκιον

6        Νικολάου Ευάγγελος Ι. (Δ)           ;-1941                    λοχαγός                   Γιαννιτσού

 

7        Μαργαρίτης Παναγιώτης (Π)         1861-1914      53      υπολοχαγός              Λαμία

8        Λέφας Κωνσταντίνος Ανδρ. (Ε)      1912-1947      35      υπολοχαγός ΠΖ         Αθήναι

9        Παπασπύρος Δημήτριος (Π)          1856-1916      60      υπολοχαγός ΠΖ         Λαμία

 

10       Παληός Νικόλαος (Π)                  1842-1917      75      ανθυπολοχαγός         -

11       Θράκας Αθανάσιος (Π)                 1914-1947      33      ανθυπολοχαγός         Αίγιον

12       Διαμαντόπουλος Γεώργ. (Π)         1915-1947      32      ανθυπολοχαγός         Αθήναι

13       Πολωνάκης Ρούσσος (Ε)              1918-1948      30      ανθυπολοχαγός ΠΖ    Κρήτη

14       Ασπρίδης Ιωάννης Στεφ. (Ε)         1920-1948      28      ανθυπολοχαγός ΠΖ  Μακροχώρι Καβ.

  

iv.   Αξιωματικοί (αόριστα)

   Στα Βιβλία των Ιερών Ναών δεν έχει γραφεί συγκεκριμένα ο βαθμός αυτών, παρά μόνο η λέξη “αξιωματικός”, “στρατιωτικός” ή “απόστρατος”. Καταγράφηκαν 57 άτομα. Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν :

 
      

      α/α          Ονοματεπώνυμο                     έτη γέν. - θαν.            ηλικία  Καταγωγή

 

1        Κρίτσας Δημήτριος Ι. (Ν)                   1855-1915      60         Λαμία

2        Μαντώτης Αθανάσιος (Ν)                  1850-1930      80         Λαμία

3        Ριζόπουλος Αλέξανδρος (Ν)              1901-1933      32         Λαμία

4        Τσάκας Αριστείδης (Ν)                     1872-1934      62         Λαμία

5        Σπυρόπουλος Νικόλ. (Ν)                   1875-1938      63         Λαμία

6        Λιακόπουλος Βασίλ  Δ. (Ν)                1864-1939      75         Λαμία

7        Κοντονίκας Δημ. (Ν)                         1869-1942      73         Λαμία

8        Πετροκωστόπουλος Γεώργιος (Ν)      1871-1944      72         Λαμία

9        Δελήμπασης Κων. (Ν)                       1881-1944      63         Λαμία

10       Δρακόπουλος Κυριάκος (Ν)               1866-1946      80         Λαμία

11       Παπαδόπουλος Λεωνίδας (Ν)             1877-1959      82         Λαμία

12       Καρακώστας Ηλίας (Ν)                     1894-1960      66         Λαμία

13       Δημουρούκης Σπυρίδων (Π)              1842-1917      75         Λαμία

14       Αποστόλου[1] Σπυρίδων (Π)                 1819-1917      98         Λαμία

15       Ζούκας Δημήτριος (Π)                      1861-1917      56         Λαμία

16       Τάκα Στυλιανός (Π)                          1855-1927      72         Λαμία

17       Χαρίσης Δημήτρ. (Π)                        1887-1942      55         Νεμπεγλέρ[2]

18       Πολυμερόπουλος Αθαν. (Π)               1864-1944      80         Μακρακώμη

19       Σάμπαλης Αθαν. (Π)                         1873-1944      71         Παλαιοβράχα

20       Κερκυρόπουλος Μάρκος (Π)             1872-1946      74         Λαμία

21       Μπρέκης Ιωάννης (Π)                       1879-1946      67         Δυο Βουνά

22       Κάρμας Θεόδωρος (Π)                      1882-1947      65         Λαμία

23       Δημερούκης Παναγ. (Π)                   1888-1947      59         Λαμία

24       Ζεμπεθάνης Θεμιστοκλής (Π)            1892-1947      58         Λαμία

25       Σπαθής Χριστόδουλος (Ε)                 1854-1924      70         Λαμία

26       Λύκας Ιωάννης (Ε)                           1873-1929      56         Λαμία

27       Σπανός Περικλής (Ε)                        1865-1929      64         Λαμία

28       Ζωρόπουλος Αθαν. (Ε)                     1872-1932      60         Λαμία

29       Καρράς Αναστάσιος Δημ. (Ε)              1856-1934      78         Πενταγιού Δωρίδος

30       Πιλάλης Δημήτριος (Ε)                      1867-1935      68         Κυριακοχώρι

31       Ντούτσας Ιωάννης (Ε)                       1876-1936      60         Γαρδίκιον Ομ.

32       Λιακόπουλος Βασίλειος Δημ. (Ε)         1875-1940      65         Λαμία

33       Παπαευθυμίου Βασίλειος Δημ. (Ε)      1861-1940      79         Βαρυμπόπη

34       Κεφάλας Θεμιστοκλής Κωνστ. (Ε)       1853-1941      88         Αγία Τριάς

35       Ραχούτης Ιωάννης Κωνστ. (Ε)            1877-1942      65         Γαρδίκιον Ομ.

36       Παπαδημητρίου Δημήτριος Νικ. (Ε)     1872-1942      70         Κρίκελον

37       Μπρούμας Χαράλαμπος Ηλ. (Ε)          1867-1942      75         Παληοχώριον

38       Λαχανάς Κωνστ. Οδυσσ. (Ε)               1870-1945      75         Λαμία

39       Πουρνάρας Νικόλαος Ιωάν. (Ε)          1881-1946      65         Λαμία

40       Ραχούλης Δημήτριος (Ε)                   1900-1949      49         Μώλος

41       Κίτσιος Νικόλαος (Ε)                        1878-1953      75         Λαμία

42       Νικόπουλος Ιωάννης Χρ. (Ε)              1890-1957      67         Λαμία

43       Μπριάνας Χρίστος (Ε)                       1900-1959      59         Λαμία

44       Σπαθής Θεοχάρης (Ε)                       1889-1965      76         Λαμία

45       Σκούρας Στυλιανός (Ε)                     1894-1967      73         Λαμία

46       Παπαγεωργίου Ευθύμιος Β. (Δ)          1872-1937      65         Λαμία

47       Δουκάκης-Ματαράς Μιλτιάδης (Δ)      1862-1945      83         Αϊβαλί  Μ. Ασίας

48       Ζαχαριάδης Ζαχαρίας (Δ)                  1881-1947      66         Λαμία

49       Παπασπύρου Δημήτριος (Δ)               1863-1948      85         Λαμία

50       Ερήνης (;) Νικόλαος (Δ)                    1872-1952      80         Θεσσαλονίκη

51       Δελούσης Γεώργιος (Δ)                    1886-1960      74         Λαμία

52       Βουλγαράκης Δημήτριος (Δ)              1885-1961      76         Λαμία

53       Αθανασίου Ιάκωβος[3]                        1818-1863      45            -

54       Κυριάκου Γεώργιος                         1783-1863      80            -

55       Σταμπουρλής Βασίλειος                    1827-1863      36            -

56       Στραθάς (;)Χρήστος                         1833-1863      30            -

57       Παππάς (ή Παππής) Σταύρος (Ε)        1908-1944      36 (;)     Λαμία

   Σημείωση : Ο τελευταίος του πίνακα Σταύρος Παππάς ή Παππής ήταν έφεδρος αξιωματικός.

 

v.    Υπαξιωματικοί

 

   Καταγράφηκαν 6 άτομα, από τα οποία ένας έφερε το βαθμό του επιλοχία, 3 του λοχία και 2 του δεκανέα. Περισσότερα στοιχεία έπονται :

 

 

α/α               Ονοματεπώνυμο                έτη   γέν.- θαν.  ηλικία         Βαθμός                     Καταγωγή

 

1        Τομαράς Κωνστ. (Π)                      1875-1915      40           επιλοχίας           Λαμία

 

2        Γιαννής[4] Δημήτριος Β. (Π)               1892-1919      27           λοχίας               Λαμία

3        Κοριντζάκης Αντώνιος (Ε)               1917-1948      31           λοχίας               Κρήτη

4        Μανσόλας Νικόλαος                      1846-1873      27           λοχίας              

 

5        Δήμου Δημήτριος (Ε)                      1922-1948      26           δεκανεύς ΠΖ          -

6        Σταθόπουλος Λουκάς                    1841-1863      22           δεκανεύς[5]              -

 

 

vi.   Παλαιότεροι βαθμοί

 

   Καταγράφηκαν ένας φαλαγγίτης και ένας εθνοφύλαξ. Ήταν οι :

 

1        Σωτήριος Κ. Τσολάκης[6]        1833-1863      30           εθνοφύλαξ               -

 

2        Τσιγκόπουλος Λουκάς [7]       1805-1860      55           φαλαγγίτης              -

 

 

vii. Στρατιώτες

 

   Καταγράφηκαν 29 άτομα. Ο μέσος όρος ηλικιών αυτών είναι 27 έτη. Όλοι είναι θύματα πολέμων. Οι περισσότεροι έχασαν τη ζωή τους στον Εμφύλιο και συγκεκριμένα οι 12 το 1947 και άλλοι 7 το έτος 1948. Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν:

 

   α/α             Ονοματεπώνυμο                       έτη γέν.- θαν.  ηλικία                Καταγωγή

 

1        Γιοβάρας Θεοχάρης Δ. (Π)                   1898-1922      24           Χιλιαδού

2        Παπαηλούσης Ιωάννης (Π)                   1911-1941      30              -

3        Δάμπτσας Βάιος (Π)                            1919-1947      28              -

4        Μαχαιρίνας Αθανάσιος (Π)                      ;-1947        -             Λαμία

5        Καμέρας Αλέξανδρος (Π)                        ;-1947        -             Λαμία

6        Κοτρώνας Ιωάν. (Π)                               ;-1947        -                -

7        Γκίκας Κωνστ. (Π)                                 ;-1947        -                -

8        Λεωνίδας Κων/νος (Π)                        1920-1947      27              -

9        Σταύρου Ηλίας (Π)                             1915-1947      32           Περίβλεπτον

10      Μπορότης Σπυρίδων (Π)                      1916-1947      31              -

11      Δορώτης Αναστάσιος (Π)                     1922-1947      25              -

12      Σταϊκουράς Ιωάννης Κωνστ. (Ε)            1913-1947      34           Δομοκός

13      Βέργας Ιωάννης Γεωργ. (Ε)                 1913-1947      34           Λαμία

14      Ποριώτης Πέτρος Ευθυμ. (Ε)                1924-1947      23           Κερατέα

15      Κόρδας Γρηγόριος Πέτρ. (Ε)                1924-1948      24           Δίκαστρο

16      Χανής Χρίστος Δημ. (Ε)                       1916-1948      32           Παλαιοβράχα

17      Γιαννακάκης Νικήτας Εμμαν. (Ε)           1925-1948      23           Αίτανος Κρήτης

18      Πολυγέλας (;) Ιωάννης Χριστ. (Ε)          1925-1948      23           Πειραιάς

19      Μπελιανός Θεόδωρος Ανδρ. (Ε)            1921-1948      27           Αγ. Μαρίνα Αχαΐας

20      Δουλαβίρας Βάιος Επαμ. (Ε)                 1925-1948      23           Ελευθέριον

21      Χαραλαμπόπουλος Χαρίλαος Χαρ. (Ε)    1923-1948      25           Νεοχώριον

22      Χρηστίτσας Δημήτριος Χρ. (Δ)              1919-1940      21           Δίλοφο

23      Καλλιμάνης Βασίλειος Παράσχου (Δ)     1924-1947      23           Καβάλα

24      Αντωνιάδης Αριστείδης (Δ)                      ;-1947                      Αθήναι

25      Κατσαρός Βασίλειος Ευαγ. (Δ)              1920-1948      28           Κεφαλάρι Κορινθίας

26      Κατσαούρας Νικόλαος Β. (Δ)                1920-1948      28           Λαμία

27      Μαρκάκης Παύλος (Δ)                        1925-1948      23           Σίββα

28      Κορόζης Βασίλειος                             1838-1860      22               -

29      Γιαννακός Κωνσταντίνου                     1828-1863      35               -

 

 

viii.   Αξιωματικός του ναυτικού

 

   Καταγράφηκε και ένας ως ναυπηγός και ως αξιωματικός του ναυτικού (δεν είναι γνωστός ο βαθμός του) και εγράφη επίσης ότι ήταν και στην Αμερική. Πιο συγκεκριμένα :

 

 

 α/α           Ονοματεπώνυμο         έτη γέν.- θαν.  ηλικία     Βαθμός                         Καταγωγή

 

1        Μυρεσιώτης Χρήστος (Ε)    1922-1968       46    αξιωμ. Ναυτικού/ναυπηγός     Αμερική

 

 

3.    Χωροφυλακή

 

  Από το 1933 το Βασιλικό Σώμα Χωροφυλακής, μετονομάστηκε σε Ελληνική Χωροφυλακή (1969) και το 1984 συγχωνεύτηκε με την Αστυνομία Πόλεων σε ενιαίο σώμα με την ονομασία Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.). Είναι υπεύθυνη για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια σε όλη την Ελλάδα. Ήταν σώμα με στρατιωτική οργάνωση και πειθαρχία και οι άντρες του πολέμησαν σε όλους τους πολέμους που διεξήγαγε το ελληνικό κράτος από το 1897 έως το 1949.

   Στην παρούσα εργασία καταγράφηκαν 24 άτομα. Περιλαμβάνονται 2 ανώτεροι αξιωματικοί, 7 κατώτεροι αξιωματικοί και 10 χωροφύλακες. Επιπλέον υπάρχουν 5 άτομα που δεν είναι γνωστός ο βαθμός τους. Αναλυτικά έχουμε :

Χωροφύλακες

 i.     Ανθυπομοίραρχοι

 

 

      α/α            Ονοματεπώνυμο         έτη γέν.-θαν.   ηλικία          Καταγωγή

 

1        Λουκάς Αθανάσιος (Π)            1909-1947      38         Βρύση Καρυστίας

2        Γκίκας Αθανάσιος Γεωρ. (Δ)     1910-1944      34         Νεοχώριον

 

 

ii.    Αξιωματικοί της Χωροφυλακής

 

   Στα Βιβλία των Ιερών Ναών δεν έχει γραφεί συγκεκριμένα ο βαθμός αυτών, παρά μόνο η λέξη “αξιωματικός”. Καταγράφηκαν 5 άτομα. Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν :

 
 

      α/α           Ονοματεπώνυμο                    έτη γέν.-θαν.  ηλικία    Καταγωγή

 

1        Παπαευσταθίου Ιωάννης (Ε)            1881-1961      80       Λαμία

2        Τσουτσουλόπουλος Κων/τίνος (Ε)    1886-1966      80       Λαμία

3        Μαμπλέκος Ανέστης (Ε)                  1888-1967      79       Λαμία

4        Διαμαντόπουλος Κων/τίνος Ν. (Δ)    1873-1947      74       Στηλιανά Καλαβρύτων

5        Οικονόμου Γεώργιος (Δ)                1901-1963      62       Λαμία

 

iii.  Ανθυπασπιστές

 

 

     α/α         Ονοματεπώνυμο                      έτη γέν.-θαν.   ηλικία   Καταγωγή

 

1        Τερπίγκος Ιωάννης                       1835-1863      28       -

2        Λίντζος Ιωάννης (Ε)                       1874-1924      50       Λαμία

 

 

iv.   Ενωμοτάρχες

 

 

      α/α            Ονοματεπώνυμο                   έτη γέν.-θαν.  ηλικία     Καταγωγή

 

1        Δημόπουλος Χρήστος (Π)               1914-1947      33       Καστριώτισσα Παρν.

2        Καραμανώλης Κωνσταντίνος (Ε)       1880-1924      44       -

3        Διπλάρης Δημήτριος (Δ)                 1891-1944      53       Λαμία

 

 

v.    Υπενωμοτάρχες

 

 

      α/α            Ονοματεπώνυμο                   έτη γέν.-θαν. ηλικία     Καταγωγή

 

1        Παναγιωτόπουλος Παναγ. Γε. (Ε)     1910-1947      37       Στενοκλάδι Μεσ.

2        Καραμήτσος Γεώργ. Αθ. (Π)            1888-1932      44       Κλίμα Δωρίδος

 

 

vi.   Χωροφύλακες

 

   Καταγράφηκαν 10 άτομα. Απ’ αυτούς 6 άτομα ήταν προφανώς θύματα του Εμφυλίου, κατά τις επιχειρήσεις με αντάρτες. Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν:

 

 

     α/α             Ονοματεπώνυμο                     έτη γέν.-θαν. ηλικία       Καταγωγή

 

1        Σκαρμούτσος Δημήτρ. (Π)                 1918-1946      28           Γαρδίκιον

2        Ζελενίτσας Βασίλ. (Π)                       1916-1946      30           -

3        Νικολακόπουλος  Μιχαήλ (Π)             1922-1946      24           Καρχάτης Πατρ.

4        Καμές Απόστολος (Π)                       1923-1947      24           -

5        Κλώστας Αλέξανδρος (Π)                  ;-1947           -             -

6        Παπαδόπουλος Νικόλαος Σπυρ. (Ε)    ;-1939           -             Βύθισμα

7        Πρεζεράκος Σταύρος Παναγ. (Ε)        1926-1949      23           Τσέροβα Λαμ.

8        Τσερπέλης Σπύρος (Ε)                      1873-1950      77           Λαμία

9        Ζούμπος Χρύσανθος (Δ)                   1914-1963      49           Λαμία

10       Λαμπράκης Ηλίας (Δ)                       1894-1965      71           Λαμία

 

 

4.    Αγροφυλακή

Αγροφύλακας

   Περιλαμβάνεται στα σώματα ασφαλείας, με σκοπό την τήρηση της δημόσιας τάξης σε αγροτικές περιφέρειες και χώρους. Παλαιότερα οι αγροφύλακες διορίζονταν από τους δημάρχους. Πάντα όμως υπήρχαν και ιδιωτικοί αγροφύλακες, στους οποίους οι κτηματίες ανέθεταν τη φύλαξη της περιουσίας των.  Από το 1856 η εκλογή των αγροφυλάκων είχε ανατεθεί στους κτηματίες κάθε περιοχής. Η υπηρεσία οργανώθηκε από το 1954 κατά το πρότυπο της Χωροφυλακής.  Το 2011 έπαψε να υφίσταται ως υπηρεσία.

   Καταγράφηκαν 6 αγροφύλακες. Περισσότερα στοιχεία γι’ αυτούς ακολουθούν :

 

 

        α/α                      Ονοματεπώνυμο               έτη γέν.- θαν.  ηλικία      Καταγωγή

 

1        Μαντάς Ιωάννης (Π)                  1881-1919      38           Λαμία

2        Κοντογεώργος Ευθύμιος (Π)      1865-1920      55           Υπάτη

3        Παπαθανασίου Κωνστ. (Π)          1871-1926      55           Λιδωρίκιον

4        Λιάμτσας Ιωάννης Δ. (Π)            1887-1932      45           Τσοσλάρ

5        Μαύρος  Δημ. (Δ)                     1846-1934      80           Λαμία

6        Κανέλλου Τριαντάφυλλος[8]        1805-1860    55           -

 

 ----

 

5.    Μερικά βιογραφικά

 

   Για όσα άτομα υπήρχαν επαρκή στοιχεία, θα ακολουθήσουν κάποια σύντομα βιογραφικά.

 

 

Δημ. Νικολοδήμος

Δημήτριος Νικολοδήμος (1881-1957): Γεννήθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων του σημερινού Δήμου Μακρακώμης. Οι γονείς του ονομάζονταν Νικόλαος και Βασιλική. Εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων κι έγινε αξιωματικός. Έλαβε μέρος σε όλους τους εθνικούς αγώνες, όπου διακρίθηκε. Ανήλθε όλη τη στρατιωτική ιεραρχία και αποστρατεύτηκε με το βαθμό του υποστρατήγου.

   Παντρεύτηκε τη Μερόπη Δημάκη με την οποία απέκτησαν δύο κόρες (Βασιλική, Αλεξάνδρα). Μετά το θάνατό της, σε δεύτερο γάμο παντρεύτηκε τη Χαρίκλεια Αθαν. Κουφιώτη (1896-1976) από τη Στυλίδα. Δεν απέκτησαν άλλα παιδιά.

    Ο Δημήτριος Νικολοδήμος πέθανε το 1957, σε ηλικία 76 ετών.

 

 

Πάνος Κ. Ραπτοδήμος (1890-1950): Γεννήθηκε το 1888 στην Υπάτη. Οι γονείς του ονομάζονταν Κώστας και Θωμαή. Εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων και ακολούθησε τον στρατιωτικό κλάδο. Με το βαθμό του συνταγματάρχη ήταν διοικητής[9] του ιστορικού 42 Συντάγματος Ευζώνων στη Λαμία, την περίοδο 1936-38. Συμμετείχε στην αλβανική εποποιία, διευθύνοντας σημαντικό τμήμα των πολεμικών επιχειρήσεων. Έφτασε στο βαθμό του στρατηγού.

   Στις 24-8-1933 νυμφεύτηκε στην Υπάτη τη Χριστίνα Παπασταμάτη, του Γεωργίου και της Αγγελικής που γεννήθηκε στα 1909 στις Μεξιάτες. Απέκτησαν 2 παιδιά, τον Κωνσταντίνο (1935)  και τη Θωμαή-Φιλομήλα (1937).

   Ο Πάνος Ραπτοδήμος (ή Ραφτοδήμος) πέθανε στη Λαμία, στις 28-4-1950, σε ηλικία 60 ετών. Μια οδός της Λαμίας στην περιοχή Ανθέων (Μύλοι Κρόκου-Μουζέλη) φέρει το όνομά του.

 

 

Ιωάννης Βλαχάκης

Ιωάννης Βλαχάκης (1895-1944) : Γεννήθηκε το 1895 στο Γαρδίκι (του Δήμου Σπερχειάδας). Οι γονείς του ονομάζονταν Κωνσταντίνος και  Ευφροσύνη. Έγινε στρατιωτικός. Πολέμησε (με το βαθμό του υπολοχαγού) στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μ. Ασία την περίοδο 1917-22. Παντρεύτηκε την Ελένη[10], κόρη του Δημητρίου Κλητοράκη, από τις Κομποτάδες, που γεννήθηκε το 1897. Έκαναν 6 παιδιά (4 αγόρια, 2 κορίτσια).

   Ο Ιωάννης Βλαχάκης, με το βαθμό του ταγματάρχη, σκοτώθηκε στις 19/9/1944. Μαρμάρινη προτομή του υπάρχει στο Κοιμητήριο Ξηριώτισσας Λαμίας.

 

 

 

Ο παπα-Κώστας Τζαμάλας

παπα-Κωνσταντίνος Ντζαμάλας (1793-1863) : Γεννήθηκε στη Δρέμισσα[11] Παρνασσίδος. Εισήλθε στον ιερατικό κλάδο και μέχρι την έναρξη της ελληνικής επανάστασης ήταν ιερέας. Έτσι προήλθε το παπα-Κώστας. Σε ηλικία 31 ετών περίπου αφήνει τα ράσα και τα άμφια και παίρνει τα άρματα.

   Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες εναντίον των Τούρκων, όπως στο Χάνι της Γραβιάς, στον Προφήτη Ηλία Άμφισσας, στον Αετό Υπάτης, στο Δίστομο, στην Αράχωβα, στη Σκάρμιτσα[12], στο Δομοκό, Νεβρόπολη, Βελεστίνο, Πέτρα, Πλάτανο, Αλμυρό, κ.α. Επίσης στην άμυνα της Ακροπόλεως (1825). Βαρύνεται κι αυτός με το θάνατο του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Στα χρόνια του Όθωνα έγινε αντισυνταγματάρχης. Συμμετείχε μετά σε αντιοθωνικά κινήματα. Επίσης συμμετείχε στην επανάσταση για απελευθέρωση της Θεσσαλίας (1854).

   Εγκαταστάθηκε κι έζησε στη Λαμία. Έκανε οικογένεια, αλλά δεν μας είναι γνωστή. Ο παπα-Κωνσταντίνος Ντζαμάλας (όπως γράφτηκε στη ληξιαρχική πράξη[13] θανάτου, του δήμου Λαμιέων), υποστράτηγος, απεβίωσε το 1863 στη Λαμία, σε ηλικία 80 ετών.

  

Αλέξανδρος Δημ. Βουλγαράκης (1844-1930) : Προέρχεται από παλιά οικογένεια της Λαμίας.  Ακολούθησε το στρατιωτικό κλάδο. Συμμετείχε σε όλους τους αγώνες του έθνους. Πολέμησε και παρασημοφορήθηκε στον πόλεμο του 1897. Έφτασε στο βαθμό του συνταγματάρχη.

   Ήραν φανατικός βενιζελικός. Την πλήρωσε στα χρόνια του εθνικού διχασμού από πολιτικούς αντιπάλους, αλλά αργότερα αποκαταστάθηκε. Δώρισε το οικόπεδο για να χτιστεί ο σημερινός Ναός του Αγ. Δημητρίου στη Λαμία.

     Παντρεύτηκε το 1883 την Αικατερίνη Ιωάν.  Δημητρίου. Γνωστά ονόματα παιδιών του είναι ο Δημήτριος, η Αγγελική και ο Θωμάς.  Ο γιος του Δημήτριος Βουλγαράκης (1855–1961) έγινε επίσης αξιωματικός του στρατού και ανδραγάθησε στους πολέμους 1912-13 και 1918–22.

     Ο συνταγματάρχης Αλέξανδρος Βουλγαράκης πέθανε το 1930 στη Λαμία, σε ηλικία 86 ετών.

 

Αναστ. Αποκορίτης

Αναστάσιος Αποκορίτης (1844-1914) : Γεννήθηκε το έτος[14] 1844. Δεν είναι γνωστός ο τόπος καταγωγής του. Μπήκε στο στρατιωτικό κλάδο (Σχολή των Ευελπίδων) και -πιθανά - υπηρέτησε στη μεθόριο, που εκείνα τα χρόνια περιλάμβανε και το νομό Φθιώτιδας. Ίσως να έλαβε μέρος στο ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Έφτασε στο βαθμό του συνταγματάρχη.

      Η σύζυγός του λεγόταν Πολυξένη. Είναι άγνωστο αν είχαν παιδιά. Ο Τάσιος (Αναστάσιος) Αποκορίτης πέθανε στις 28-10-1914, σε ηλικία 62 ετών. Η γυναίκα του πέθανε το 1930.

    Στην ενορία του Αγίου Δημητρίου[15] Λαμίας διέμενε (τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια της ζωής του) ο Τριαντάφυλλος Κ. Αποκορίτης, που πέθανε στις 21-7-1939, σε ηλικία 65 ετών και ήταν επίσης απόστρατος συνταγματάρχης. Δεν μας είναι γνωστή η σχέση συγγενείας με τον Τάσιο Αποκορίτη.

 

 Δημήτριος Ι. Κρίτσας  (1855-1915) : Ήταν γιος του Ιωάννη (ή Γιαννούσου) Κρίτσα (1817-1883) με μεγάλη περιουσία στο Κόμμα και στην ευρύτερη περιοχή Λαμίας. Μητέρα του ήταν η Ελένη Γκριζάνου (1820-1894) από την Αμαλιάπολη, κόρη μεγαλοκτηματία. Ο Δημήτριος έγινε λοχαγός πεζικού με σπουδές στη Βιέννη. Συμμετείχε στον πόλεμο του 1897. Αποστρατεύτηκε ως συνταγματάρχης.

  Εκλέχθηκε βουλευτής Φθιωτιδοφωκίδος τρεις φορές. Παντρεύτηκε την Ελένη Δ. Λάππα και απέκτησαν μία κόρη. Πλούσιος γαιοκτήμονας. Κατοικούσε κυρίως στην Αθήνα. Πέθανε στη Λαμία το 1915, σε ηλικία 60 ετών.

 

Ιωάννης Ντούτσας (1876-1936) : Γεννήθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων το 1876.  Ακολούθησε το στρατιωτικό κλάδο κ έγινε αξιωματικός. Συμμετείχε στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της Ελλάδας (Βαλκανικούς, Α’ Π.Π. Μικρά Ασία).

   Είχε βίαιο τέλος. Το 1936, ο Ιωάννης Ντούτσας ή Ντούτσιας, σε ηλικία 60 ετών, δολοφονήθηκε στην περιοχή Στυλίδας για λόγους ληστείας, μαζί με άλλα δύο μέλη  της οικογενείας του (Γεώργιος Ντούτσιας και Αικατερίκη Νίκου).

   Στη Λαμία υπήρχε και ο χημικός Ανδρέας Ντούτσιας (1900-1953), με εργαστήριο στην οδό Καρπενησίου. Δεν είναι γνωστό αν υπήρχε συγγενική σχέση με τον Ιωάννη Ντούτσια.

 

 Μάρκος Κερκυρόπουλος (1872-1946) : Έφερε το ίδιο ονοματεπώνυμο με τον παππού του, ο οποίος ήταν άγγλος στρατηγός στα Επτάνησα, όπου γνώρισε και παντρεύτηκε ελληνίδα κερκυραϊκής καταγωγής. Η γυναίκα του ήταν δασκάλα και λόγω της δουλειάς της μετετέθη στο Ζητούνι, στο οποίο και εγκαταστάθηκαν, ο δε Μάρκος δημογραφήθηκε Έλληνας, παίρνοντας το επώνυμο Κερκυρόπουλος. Η κατοικία[16] του ήταν στην πλατεία Διάκου.

   Διορίστηκε σε υψηλόβαθμη υπηρεσία στα χρόνια του Όθωνα (1836) και το Μάιο 1833 εκπροσώπησε την ελληνική Βασιλική Επιτροπή, σε μεθοριακά ζητήματα παραβίασης της οροθετικής[17] γραμμής στη Σούρπη, σε συνομιλίες με τον Τούρκο Δερβέν Αγά, επάνω στη Βασιλική Γολέτα “Λαίδη Κόδρινγκτον”, στο λιμάνι του Αλμυρού.

   Έκτοτε και τα αγόρια της οικογενείας, που γεννήθηκαν στην Λαμία, μεγαλώνοντας υπηρέτησαν το στράτευμα, φτάνοντας όλοι σε πολύ υψηλούς βαθμούς.

   Μεταξύ αυτών ήταν και ο συνονόματος εγγονός του, που έγινε επίσης στρατιωτικός (ανώτατος αξιωματικός). Στη Λαμία διέμενε στη ζώνη της ενορίας του Ι. Ν. Παναγίας Δέσποινας.

   Πέθανε στη Λαμία στο 1946, σε ηλικία 74 ετών.

 

 

Δημήτριος Βουλγαράκης (1885-1961) : Γεννήθηκε στη Λαμία. Πατέρας του ήταν ο συνταγματάρχης Αλέξανδρος Βουλγαράκης και μητέρα του η Αικατερίνη Ιωάν. Δημητρίου. Έγινε κι αυτός αξιωματικός του στρατού και ανδραγάθησε στους πολέμους 1912-13 και 1918–22.

   Παντρεύτηκε την Ευδοξία Αθαν. Παπαδοπούλου (1897-1950) από τη Λαμία. Απέκτησαν μία κόρη (ονομάστηκε Κυριακή).

   Πέθανε το 1961 στη Λαμία, σε ηλικία 76 ετών.

 

 

Επίλογος

 

   Το σημαντικότερο αγαθό των κοινωνιών από τα αρχαίο χρόνια ήταν η ασφάλεια των ανθρώπων. Για το σκοπό αυτό συγκροτήθηκαν τα ανάλογα σώματα, που διαφυλάττουν το σύνολο από τέτοια επιβουλή. Ήταν οι στρατιωτικοί, μαζί επίσης με τα άλλα δύο σώματα, του ναυτικού και αργότερα της αεροπορίας για τον εξωτερικό εχθρικό κίνδυνο. Η Χωροφυλακή για την ασφάλεια της ζωής και περιουσίας των πολιτών και ειδικά η Αγροφυλακή για τις αγροτικές περιοχές.

   Στη Λαμία και την ευρύτερη περιοχή της μέχρι τη δεκαετία 1950-60 έζησαν και τελεύτησαν 163 ένστολοι, κάποιοι από τους οποίους είχαν βίαιο θάνατο κατά την περίοδο της Κατοχής και κυρίως του Εμφυλίου. Για την κοινωνική προσφορά τους θεωρώ ότι όλοι αξίζουν τουλάχιστον μια μικρή τιμή, με την ονομαστική αναφορά τους στην παρούσα εργασία.

 

 

 

------------------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

 

1.    Βιβλία Αποβιώσεων των Ι. Ν. της Λαμίας.

2.    Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας, σελ. 282-340, Λαμία, 2007.

3.    Ταφικά μνημεία του Νεκροταφείου Λαμίας.

4.    εφ. “Η ΕΠΑΡΧΙΑ” της Λαμίας, ετών 1936, 1937.

5.    Βιβλία ληξιαρχικών πράξεων (1860, 1863) του Δήμου Λαμιέων.

6.    Θεοδώρου Αθ. Γκέκα : “Οικογένειες Κρίτζα ή Κρίτσα”, 2017, Λαμία.

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Τα οινοπνευματοποιεία της προπολεμικής Λαμίας” , αναρτημένη από τις 7-3-2017, στο www.amfictyon.blogspot.gr

8.    Γραπτή μαρτυρία κ. Άρη Μ. Κερκυρόπουλου (με μήνυμα), με στοιχεία για έναν πρόγονό του.

9.    Τάκη Ευθυμίου : Αγροφύλακας, το άγρυπνο μάτι της υπαίθρου (13-10-2011, στο http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.com)

10.  Βικιπαίδεια.

 

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1] άπορος

[2] Μετονομάστηκε σε Νίκαια  (είναι στο νομό Λάρισας)

[3] από τα χειρόγραφα Βιβλία ληξιαρχικών πράξεων (1860, 1863) του Δήμου Λαμιέων.

[4] άπορος

[5] δεκανεύς του 7^ου Τάγματος.

[6] ό. π.

[7] από τα χειρόγραφα Βιβλία ληξιαρχικών πράξεων (1860, 1863) του Δήμου Λαμιέων.

[8] από τα χειρόγραφα Βιβλία ληξιαρχικών πράξεων (1860, 1863) του Δήμου Λαμιέων.

[9] Από Διακηρύξεις στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, στις ημερομηνίες 4-7-1936 και 28-8-1937.

[10] Στην ταφική πλάκα γράφει 1900-1989, ως χρονολογίες γέννησης-θανάτου της.

[11] Από τις 4 Μαρτίου 1915, το χωριό έχει αλλάξει όνομα και λέγεται Πανουργιάς.

[12] Έτσι ονομαζόταν την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό Θαυμακός του Δομοκού.

[13] από το χειρόγραφο Βιβλίο ληξιαρχικών πράξεων έτους 1863 του Δήμου Λαμιέων.

[14] Σε ταφικό μνημείο του έχει γραφεί  ηλικία 62 ετών και έτος θανάτου το 1914. Άρα πρέπει να γεννήθηκε το 1852.

[15] Το στοιχείο προέρχεται από το Βιβλίο Θανάτων του Ι. Ν. του Αγίου Δημητρίου Λαμίας.

[16] Στη θέση όπου τώρα είναι το ξενοδοχείο “Σαμαράς”.

[17] Γεωργίου Κ. Θ. Λέλη : “Πρακτικά Οροθετικής γραμμής (1832) του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, προσκήνιο, παρασκήνιο", Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας, σελ. 282-340, Λαμία, 2007.