Από το Δομοκό, μετανάστες στην Αμερική (1905-1923)

Πρόλογος

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από το Δομοκό. Το πρόβλημα για μένα ήταν ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων του Δομοκού. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που αρκετοί, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία) ή στην κωμόπολη (π.χ. Δομοκό) της περιοχής, αλλά προέρχονταν από χωριά της επαρχίας Δομοκού. Έτσι η εργασία αυτή κατέγραψε ως μετανάστες από το Δομοκό, όσους δήλωσαν ότι γεννήθηκαν ή διέμεναν στο Δομοκό. Την τελική πραγματική προέλευση των μεταναστών πρέπει να τη συμπληρώσει κάποιος που ξέρει καλύτερα τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 25 μεταναστευτικά ταξίδια. Είναι πολύ πιθανό να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα παρά την επίμονη αναζήτηση.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στο Δομοκού κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του Δομοκού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                    φυσικός

Το κτίριο του Δημαρχείου Δομοκού

Από το δήμο Θαυμακών στο δήμο Δομοκού

   Από τις 2-4-1883 (ΦΕΚ 126Α) συστάθηκε ο δήμος Θαυμακών Νομού Λαρίσης, με έδρα τον οικισμό Δομοκός. Στο δήμο αυτόν προσαρτήθηκαν οι οικισμοί : Αγόριανη, Τσατμάς,  Καρατζιόλι, Μασλή, Παπαλί, Κοζλόμπα, Σκάρμιτσα, Πουρνάρι, Τσιφλικάκι, Λεύκαι, Γερακλί, Βούζι, Βελεσιώτες, Τσιφλάρι, Τσιόμπα, Μπεκριλέρ, Βαρδαλή και Γιακαρόμπα. Από τις 4-10-1889 ο οικισμός Παπαλί του δήμου καταργείται.

   Από τις 2-5-1891 ο δήμος αποσπάστηκε από την επαρχία Δομοκού και Φαρσάλων του νομού Λαρίσης και υπαγόταν πλέον στην επαρχία Δομοκού του νομού Λαρίσης.

   Από τις 17-6-1897 ο οικισμός Αγόριανη του δήμου καταργήθηκε. Αντίθετα στο δήμο Θαυμακών προσαρτήθηκαν οι οικισμοί Κάτω και Άνω Αγόριανη.

   Από τις 8-7-1899 ο δήμος αποσπάστηκε από το νομό Λαρίσης και υπαγόταν πλέον στο νομό Φθιώτιδος. Από τις 4-12-1909 έγινε το αντίθετο, δηλ. ο δήμος αποσπάστηκε από το νομό Φθιώτιδος και υπαγόταν πάλι στο νομό Λαρίσης. Από τις 28-7-1911 ο δήμος αποσπάστηκε από το νομό Λαρίσης και υπαγόταν στο νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος.

   Από τις 31-8-1912 (ΦΕΚ 261Α) ο δήμος Θαυμακών καταργήθηκε. Δημιουργήθηκαν αυτόνομες κοινότητες με αντίστοιχες έδρες στους οικισμούς : Βούζι (προσαρτήθηκε και ο οικισμός Γερακλί), Βελεσιώτες, Βαρδαλή, Γιακαρόμπα, Πουρνάρι (προσαρτήθηκε και ο οικισμός Κοζλόμπα), Δομοκός (προσαρτήθηκε και ο οικισμός Τσιφλικάκι[1]), Τσιφλάρι ή Τσουφλάρ (προσαρτήθηκαν και οι οικισμοί Μπεκριλέρ και Τσιόμπα), Λεύκαι, Σκάρμιτσα, Τσατμάς (προσαρτήθηκε και ο οικισμός Καρατζιόλι), Κάτω Αγόριανη (προσαρτήθηκε και ο οικισμός Άνω Αγόριανη). Ο οικισμός Μασλή του δήμου καταργήθηκε.

   Στις 16-5-1928 αναγνωρίστηκε ως οικισμός ο Συνοικισμός Σκηνιτών και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Δομοκού. Από τις 16-10-1940 οι οικισμοί Τσιφλικάκι και Συνοικισμός Σκηνιτών καταργήθηκαν.

  Από τις 31-3-1943 διαιρέθηκε ο νομός Φθιώτιδος και Φωκίδος και η κοινότητα Δομοκού υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδος.

   Από τις 27-2-1947 (ΦΕΚ 32Α) η κοινότητα Δομοκού αναβαθμίζεται σε Δήμο Δομοκού.

Η παλιά πλατεία του Δομοκού (1950)

   Από το 1961 αναγνωρίστηκε ο οικισμός Μάτι και προσαρτήθηκε στο δήμο Δομοκού. Από το 1991 ο οικισμός Μάτι καταργήθηκε και ενσωματώθηκε στο δήμο Δομοκού. Από το 1994 ο οικισμός Γερακλί προσαρτήθηκε στο δήμο.

   Από τις 30-8-1994 (ΦΕΚ 136Α) προσαρτήθηκαν στο δήμο οι οικισμοί : Σταθμός Δομοκού, Πολυδένδρι, Πετρωτόν, Παλαμάς, Νέος Παλαμάς, Νέα Μάκριση, Μελιταία, Μαντασιά, Μακρολίβαδον, Λεύκα, Καρυές, Βούζι, Αχλαδέα, Νεοχώριον Δομοκού και Φυλιαδών.

   Από τις 7-6-2010 (ΦΕΚ 87Α) προσαρτήθηκαν στο δήμο και οι οικισμοί : Βαρδαλή, Μεταλλείον, Θαυμακός, Άνω Αγόριανη, Περιβόλι, Παναγία, Εκκάρα, Λουτρά Καΐτσης, Ομβριακή, Αγραπιδιά, Σοφιάδα, Γαβράκια, Νέον Μοναστήριον, Πετρίλια, Βελεσιώτες, Μακρυρράχη, Ξυνιάς, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Στέφανος και Κορομηλέα.

Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[2]

   Από τους 48 μετανάστες που εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (14) έφυγαν το 1912 (ποσοστό 29%). Συνολικά έγιναν 25 μεταναστευτικά ταξίδια. Δύο μετανάστες έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν πολύ μικρό 3 %, σε σχέση με το μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης, που ήταν 8 %. Αυτό δείχνει την αυτονομία και το καλό σχετικά επίπεδο[3] ζωής των κατοίκων της περιοχής αυτής.

    Οι μετανάστες ήταν άνδρες (με εξαίρεση 2 γυναίκες). Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι πιο παραγωγικές ηλικίες 21 έως 30 ετών, με 22 μετανάστες. Οι ηλικίες των αριθμητικά περισσότερων μεταναστών του Δομοκού δίνονται στον πίνακα 3.

   Ο μικρότερος σε ηλικία μετανάστης  ήταν  ο Στέργιος Γεωργουσόπουλος, 16 ετών (πήγε το 1923). Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν ο Βασίλειος Κουτσογεώργης (49 ετών) πήγε το 1922 και ο Νικόλαος Κοντονάσος (45 ετών) που πήγε το 1912 (στο β’ ταξίδι). Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη!

   Οι περισσότεροι μετανάστες του Δομοκού ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα από τους 48 μετανάστες οι 15 είναι έγγαμοι (ποσοστό 31 %) και οι 33 άγαμοι (69 %).

   Από τις οικογένειες του Δομοκού, τα περισσότερα αριθμητικά ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα : Κάκκος (3), Σταυρογιάννης (3), Γαλάνης (2), Γεωργουσόπουλος (2)μ Καλίμπακας (2), Κόκκινος (2), Κοντονάσος (2), τα δε υπόλοιπα 32 είναι μεμονωμένα.

   Συνολικά έγιναν 25 ταξίδια που διακίνησαν τους 48 μετανάστες του Δομοκού. Οι περισσότεροι μετανάστες (25) προτίμησαν το λιμάνι του Πειραιά, ενώ από το λιμάνι της Πάτρας 8 έφυγαν 16 (βλ. πίνακα 4). Άλλοι 4 μετανάστες έφυγαν από το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης και 3 μετανάστες από τη Γλασκώβη της Σκωτίας! Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Οι περισσότεροι μετανάστες προτίμησαν ελληνόκτητα πλοία, όπως “Θεμιστοκλής”, “Μακεδονία”, “Ακρόπολις”, “Μπάιρον”, που αναχώρησαν κυρίως από το λιμάνι του Πειραιά. Από το Δομοκό εξυπηρετούσε το ταξίδι με το τραίνο έως τον Πειραιά, ενώ για να πάει κάποιος στην Πάτρα έπρεπε να αλλάξει μέσα συγκοινωνίας.

   Με το πλοίο “Themistocles” ταξίδεψαν οι περισσότεροι - συνολικά 11 - μετανάστες από το λιμάνι του Πειραιά. Με το πλοίο “Martha Washington” από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν συνολικά 7 μετανάστες. Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5.

Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την καταγραφή και τον τελικό έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες του Δομοκού φαίνονται στον Πίνακα 6. Κυριάρχησαν οι πολιτείες της Νέας Υόρκης και του Οχάιο (στο Cincinnati). Ακολούθησε το Ουισκόνσιν (κυρίως Horicon), η Καλιφόρνια (Sacramento και Santa Paula) και το Ιλινόις (Sandwich). Πιο συγκεκριμένα :

Νέα Υόρκη (New York), Ν.Υ. : Γουλής Ιωάν. (1905), Λιζακόπουλος Χρ. (1906), Γουριώτης Δημ. (1906), Κάκκος Στ. (1906), Χαρατσής Άλεξ (1907), Χαντζηστάμου Κων. (1907), Τσατίνας Χρ. (1909), Τσούνης Κων. (1909), Γκράζος Κώσ. (1912), Καψάλης Γεώργ. (1912) και Κόκκινος Γεώργ. (1912).

Σινσινάτι (1867)

Σινσινάτι (Cincinnati), Οχάιο  :  Κάκκος Θεόδ. (1907), Κοντονάσος Νικ. (1907), Ταυρίτας Βασ. (1907), Γαλάνης Γεώργ. (1907), Σταυρογιάννης Νικ. (1910), Σταυρογιάννης Σπ. (1910) και Σταυρογιάννης Φώτ. (1910).

Σπρίνγκφιλντ (Springfield), Οχάιο : Παπαγιαννακόπουλος Απ. (1907) και Πράπας Βασ. (1907).

Πίτσμπουργκ (Pittsburg), Πενσυλβάνια : Παπαδημητρίου Βασ. (1908).

Χάιντενβίλ (Haydenville), Μασαχουσέτη : Μπαλατσούρας Βασ. (1911).

Χόπκινσβιλ (Hopkinsville), Κεντάκυ : Κάκκος Βασ. (1920), Καλαμάτας Χρ. (1920) και Τριανταφύλλου Θ. (1920).

Δέλτα (Delta), Κολοράντο : Γαλάνη Κων/ντία (1922) και Κουτσογεώργης Βασ. (1922).

Σάντα Πάουλα (Santa Paula), Καλιφόρνια : Γεωργουσόπουλος Στέργιος (1923) και Γεωργουσοπούλου Λίτσα (1923).

Πόρτσμουθ (Portsmouth). Οχάιο : Σαμαράς Αντ. (1911) και Σωτηρόπουλος Γεώργ. (1911).

Σηάτλ (Seattle), Ουάσινγκτον : Σκαφίδας Σωτ. (1911).

Κάνσας (Kansas), Μοντάνα : Βαρβατάκης Γεώργ. (1912).

Σάντουιτς (Sandwich), Ιλινόις : Δημόπουλος Κων. (1912), Κόκκινος Νικ. (1912) και Σκλατινιώτης Φώτ. (1912).

Horicon, Wis. (οδική πινακίδα)

Σαιν Λούις (St. Louis), Μοντάνα : Παπαδόπουλος Βασ. (1912).

Γουώτερτάουν (Watertown), Ουισκόνσιν : Κοντονάσος Νικ. (1912).

Ποκατέλο (Pocatello), Αϊντάχο : Σταυρόπουλος Νικ. (1912).

Χοράικον (Horicon), Ουισκόνσιν : Κυριαζής Ευστ. (1912). Μαργαρίτης Στ. (1912), Στάμος Γεώργ. (1912) και Παπακώστας Γεώργ. (1914).

Μπήβερνταμ (Beaver dam), Ουισκόνσιν : Αλαμανής Χρ. (1914) και Κωνσταντίνου Κων. (1914).

Γιόνκερς (Yonkers), Ν.Υ. : Σαράτσης Κων. (1914).

Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 2 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν για να φέρουν κι άλλο άτομο της οικογένειας, αλλά και η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Νικόλαος Κοντονάσος[4] : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1907-11 στο Σικάγο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 στην Γουωτερτάουν του Ουισκόνσιν.

2.    Κωνσταντίνος Σαράτσης : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1910-12 στην Πρόμπσονβίλ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην Γιόνκερς της Νέας Υόρκης.

     

Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών του Δομοκού

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Δομοκού που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[5]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών του Δομοκού δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α          Ονοματεπώνυμο                      χρ. άφιξης     ηλικία     έγγαμος    Πλοίο που ταξίδεψε    Λιμάνι αναχώρ.

1        Αλαμανής Χρήστος             16-3-1914      25         όχι        Martha Washington   Πάτρα

2        Βαρβατάκης Γεώργιος        12-3-1912      26         όχι        Themistocles           Πειραιεύς

3        Γαλάνη Κωνσταντία             7-7-1922        22         όχι        Acropolis                Πειραιεύς

4        Γαλάνης Γεώργιος Ν.          18-10-1907     27         όχι        Laura                     Πάτρα

5        Γεωργουσόπουλος Στέργ.   1-11-1923      16         όχι        Byron                     Πειραιεύς

6        Γεωργουσοπούλου Λίτσα     1-11-1923      20         όχι        Byron                     Πειραιεύς

7        Γκράζος Κώστας                21-10-1912     25         όχι        La Touraine             Χάβρη

8        Γουλής Ιωάννης                 2-9-1905        22         όχι        La Lorraine             Χάβρη

9        Γουρ[γ]ιώτης Δημήτριος      1-11-1906      24         όχι        Francesca               Πάτρα

10       Δημόπουλος Κωνσταντίνος  12-3-1912      25         ναι        Themistocles           Πειραιεύς

11       Κάκκος Βασίλειος               26-10-1920     31         ναι        Pannonia                Πειραιεύς

12       Κάκκος Θεόδωρος             10-5-1907      38         ναι        Furnessia                Γλασκώβη

13       Κάκκος Σταύρος                1-11-1906      24         όχι        Francesca               Πάτρα

14       Καλαμάτας Χρήστος            26-10-1920     28         όχι        Pannonia                Πειραιεύς

15       Καλιαμπάκας Μιλτιάδης       17-8-1912      20         όχι        Macedonia              Πειραιεύς

16       Καλίμπακας Περικλής Θ.     18-10-1906     19         όχι        Gerty                     Πάτρα

17       Καψάλης Γεώργιος             21-10-1912     36         ναι        La Touraine             Χάβρη

18       Κόκκινος Γεώργιος             21-10-1912     23         όχι        La Touraine             Χάβρη

19       Κόκκινος Νικόλαος             12-3-1912      20         όχι        Themistocles           Πειραιεύς

20       Κοντονάσος Νικόλαος         10-5-1907      40         ναι        Furnessia                Γλασκώβη

21       Κοντονάσος Νικόλαος         27-9-1912      45         ναι        Macedonia              Πειραιεύς

22       Κουτσογεώργης Βασίλειος   7-7-1922        49         ναι        Acropolis                Πειραιεύς

23       Κυριαζής Ευστάθιος            29-9-1912      19         όχι        Martha Washington   Πάτρα

24       Κωνσταντίνου Κων/νος       16-3-1914      37         ναι        Martha Washington   Πάτρα

25       Λιζακόπουλος Χρήστος       28-9-1906      19         όχι        Sofia Hohenberg      Πάτρα

26       Μαργαρίτης Στέλιος            29-9-1912      32         ναι        Martha Washington   Πάτρα

27       Μπαλατσούρας Βασίλειος    4-4-1911        19         όχι        Themistocles           Πειραιεύς

28       Παπαγιαννακόπουλος Απ.    2-11-1907      24         όχι        Alice                      Πάτρα

29       Παπαδημητρίου Βασίλειος   20-1-1908      27         όχι        Sicilian Prince          Πειραιεύς

30       Παπαδόπουλος Βασίλειος    20-7-1912      19         όχι        Kaiser Franz Josef I  Πάτρα

31       Παπακώστας Γεώργιος        19-6-1914      27         ναι        Corcovado              Πειραιεύς

32       Πράπας Βασίλειος              2-11-1907      21         όχι        Alice                      Πάτρα

33       Σαμαράς Αντώνιος              4-4-1911        37         ναι        Themistocles           Πειραιεύς

34       Σαράτσης Κωνσταντίνος      28-3-1914      30         ναι        Themistocles           Πειραιεύς

35       Σκαφίδας Σωτήριος            4-4-1911        20         όχι        Themistocles           Πειραιεύς

36       Σκλατινιώτης Φώτιος          17-8-1912      19         όχι        Macedonia              Πειραιεύς

37       Στάμος Γεώργιος               29-9-1912      27         ναι        Martha Washington   Πάτρα

38       Σταυρογιάννης Νικόλ. Λ.     26-8-1910      19         όχι        Themistocles           Πειραιεύς

39       Σταυρογιάννης Σπύρος Ι.    26-8-1910      19         όχι        Themistocles           Πειραιεύς

40       Σταυρογιάννης Φώτιος        26-8-1910      22         όχι        Themistocles           Πειραιεύς

41       Σταυρόπουλος Νικόλαος     27-9-1912      34         ναι        Macedonia              Πειραιεύς

42       Σωτηρόπουλος Γεώργιος     4-4-1911        36         ναι        Themistocles           Πειραιεύς

43       Ταυρίτας (;) Βασίλειος         10-5-1907      20         όχι        Furnessia                Γλασκώβη

44       Τριανταφύλλου Θωμάς        26-10-1920     24         όχι        Pannonia                Πειραιεύς

45       Τσατίνας Χρήστος              4-5-1909        22         όχι        Martha Washington   Πάτρα

46       Τσούνης Κωνσταντίνος        4-5-1909        24         όχι        Martha Washington   Πάτρα

47       Χαντζηστάμου Κωνσταντίν.  23-6-1907      35         όχι        Gerty                     Πάτρα

48       Χαρατσής Άλεξ                  19-4-1907      23         όχι        Gallia                      Πειραιεύς

Μεταναστευτικό Χρονικό του Δομοκού

1. Η αρχή

   Έγινε το 1905 από τον Ιωάννη Γουλή (Jean Goulis) μεμονωμένα. Το ταξίδι έγινε τμηματικά, δηλ από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο στη Γαλλία. Από το λιμάνι της Χάβρης στις 26 Αυγούστου 1905, αναχώρησε με το πλοίο “La Lorraine” και στις 2 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 22 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν μπακάλης (grocer). Με 40 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Φίλιππος Παπαγιός.

2. Η περιορισμένη συνέχεια στο 1906

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 ταξίδια (2 από μεμονωμένους και 1 ομαδικό). Συνολικά έφυγαν 4 άτομα του Δομοκού. Συγκεκριμένα :

  Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από το Χρήστο Λιζακόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 11 Σεπτεμβρίου 1906 έφυγε με το πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 28 Σεπτεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (pupil). Με 20 $ στην τσέπη πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Δημήτριος Κυρίτσης[6].

  Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από τον Περικλή Θ. Καλίμπακα. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1906, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Gerty” και στις 18 Οκτωβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Δήλωσε εργάτης και με 20 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε στο Σακραμέντο της Καλιφόρνια, κοντά στους συγγενείς του Φίλιππο και Μιχαήλ Γεωργαρά (;).

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1906 αριθμούσε 2 άτομα, τους Δημ. Γουριώτη και Στ. Κάκκο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 12 Οκτωβρίου έφυγαν με το πλοίο “Francesca” και την 1η Νοεμβρίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Τα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν επίσης ότι :

·         Ο Δημήτριος Γουρ[γ]ιώτης ήταν 24 ετών. Ως εργάτης, με 16 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Ιωάννη Γουλή (John Goolis).

·         Ο Σταύρος Κάκκος ήταν 24 ετών. Κι αυτός, με 20 $ στην τσέπη, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, κοντά στον κοινό φίλο Ιωάννη Γουλή.

3. Αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 5 μεταναστευτικά ταξίδια (2 ομαδικά και 3 από μεμονωμένα άτομα). Συνολικά έφυγαν 8 άτομα του Δομοκού. Αναλυτικά :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Άλεξ Χαρατσή. Στις 26 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά, αναχώρησε με το πλοίο “Gallia” και στις 19 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 23 ετών. Με 37 $ για τα πρώτα έξοδα, έψαχνε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος Δημ. Κυρίτσης.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 περιλάμβανε 3 άτομα, τους : Θεόδ. Κάκκο, Νικ. Κοντονάσο και Βασ. Ταυρίτα (;). Το ταξίδι τους είχε περιπέτεια. Από την Ελλάδα, στα τέλη Απριλίου 1907 πήγαν με πλοίο στη Σκωτία. Από το λιμάνι της Γλασκώβης, στις 29 Απριλίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Furnessia” και στις 10 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο αρχειακό υλικό μας γνωρίζει επίσης ότι :

·         Ο Θεόδωρος Κάκκος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα και με 15 $ στην τσέπη πήγαινε για δουλειά στο Σινσινάτι του Οχάιο, όπου είχε τον ξάδερφό του Σάμο Χάτσο.

·         Ο Νικόλαος Κοντονάσος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Με 16 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Σινσινάτι του Οχάιο, κοντά στον ξάδερφό του Ι. Κοντογεώργο.

·         Ο Βασίλειος Ταυρίτας[7] ήταν 20 ετών. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 16 $ στην τσέπη) ήταν το Σινσινάτι του Οχάιο, όπου ήταν ο θείος του Ι. Κοντογεώργος.

Πλοίο “Furnessia”

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Κωνσταντίνο Χαντζηστάμου. Στις αρχές Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Gerty” και στις 23 Ιουνίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε εργάτης και με 20 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Δημ. Κυρίτση.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Γεώργιο Ν. Γαλάνη. Στις αρχές Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Laura” και στις 18 Οκτωβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 27 ετών. Ο πατέρας του στο Δομοκό λεγόταν Νικόλαος. Ως τόπο τελευταίας διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Ως εργάτης, με 20 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σινσινάτι του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Σεραφείμ Καριώτης[8].

Ατμόπλοιο “Alice” (Photo: Eric Johnson)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1907 περιλάμβανε 2 άτομα, τους : Απ. Παπαγιαννακόπουλο και Βασ. Πράπα. Στις 15 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Alice” και στις 2 Νοεμβρίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Επιπλέον στοιχεία μας γνωρίζουν ότι :

·         Ο Απόστολος Παπαγιαννακόπουλος ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του στο Δομοκό λεγόταν Βασιλική. Ως εργάτης, με 9 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σπρίνγκφιλντ του Οχάιο, κοντά σ’ ένα φίλο του.

·         Ο Βασίλειος Πράπας ήταν 21 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Με 15 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σπρίνγκφιλντ του Οχάιο, όπου ήταν ένας φίλος του.

4. Μια άφιξη μετανάστη στην Αμερική στο 1908 

   Στο τέλος του έτους 1907 έγινε ένα μόνο ταξίδι στην αλλαγή του χρόνου και αφίχθηκε το 1908. Ήταν ο Βασίλειος Παπαδημητρίου. Στις 30 Δεκεμβρίου 1907, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο πλοίο “Sicilian Prince” και στις 20 Ιανουαρίου 1908 αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 27 ετών. Πίσω στην πατρίδα είχε τον αδερφό του Π. Παπαδημητρίου. Με 12 $ έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στο φίλο του Ι. Ασημάκη.

5. Από μία ομαδική αναχώρηση στα έτη 1909 και 1910

   Στο 1909 καταγράφουμε μια αναχώρηση, που έγινε από διμελή ομάδα, η οποία περιλάμβανε τους Χρ. Τσατίνα και Κων. Τσούνη. Στις 19 Απριλίου 1909, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 4 Μαΐου έφτασαν στην Αμερική. Το αρχείο μας πληροφορεί ότι:

·         Ο Χρήστος Τσατίνας ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του στο Δομοκό λεγόταν Αθανάσιος. Δήλωσε εργάτης και με 35 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Στέργιος Λουκάς.

·         Ο Κωνσταντίνος Τσούνης ήταν 24 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του (με 15 $) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Στέργιο Λουκά.

   Στο 1910 έχουμε μια ομαδική αναχώρηση από τρία συγγενικά άτομα της ευρύτερης οικογένειας Σταυρογιάννη. Ήταν οι : Νικόλαος, Σπύρος και Φώτιος Σταυρογιάννης. Στις 4 Αυγούστου 1910, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 26 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Περισσότερα στοιχεία μας γνωρίζουν ότι :

·         Ο Νικόλαος Σταυρογιάννης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο Δομοκό λεγόταν Λάμπρος. Ως εργάτης, με 19 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σινσινάτι του Οχάιο, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Σταθόπουλο[9].

·         Ο Σπύρος Σταυρογιάννης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σινσινάτι του Οχάιο, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Σταθόπουλο.

·         Ο Φώτιος Σταυρογιάννης ήταν 22 ετών. Η μητέρα του στο Δομοκό λεγόταν Βασιλική. Κι αυτός, με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Σινσινάτι του Οχάιο, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Σταθόπουλο.

6. Μία ομαδική αναχώρηση στο 1911

   Η ομάδα αριθμούσε 4 άτομα και τη συγκρότησαν οι : Βασ. Μπαλατσούρας, Αντ. Σαμαράς, Σωτ. Σκαφίδας και Γεώρ. Σωτηρόπουλος. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά, αναχώρησαν με το πλοίο “Themistocles” και στις 4 Απριλίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από τα στοιχεία του αρχείου ξέρουμε επίσης ότι :

·         Ο Βασίλειος Μπαλατσούρας ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Θεόδωρος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Τελικός προορισμός του (με 25 $ στην τσέπη) ήταν η Χάιντενβίλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Γιαννόπουλος[10].

·         Ο Αντώνιος Σαμαράς ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Ως αγρότης αναζητούσε δουλειά (με 15 $ μαζί του) στο Πόρτσμουθ του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Σωτήριος Σωτηρόπουλος.

·         Ο Σωτήριος Σκαφίδας ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Ήταν αγρότης κι έψαχνε για δουλειά (με 25 $ στην τσέπη) στο Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο συγγενής του Ευθύμιος Σκαφίδας[11].

·         Ο Γεώργιος Σωτηρόπουλος ήταν 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Φώτω. Προορισμός του για δουλειά αγρότη (farmer) με 25 $ μαζί του, ήταν το Πόρτσμουθ του Οχάιο, κοντά στον αδελφό του Σωτήριο Σωτηρόπουλο.

7. Κορύφωση της μετανάστευσης στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 6 μεταναστευτικά ταξίδια (5 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο άτομο). Συνολικά έφυγαν 14 άνθρωποι του Δομοκού. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τρία άτομα, τους : Γεώρ. Βαρβατάκη, Κων. Δημόπουλο και Νικ. Κόκκινο. Στις 24 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 12 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υλικό του αρχείου μας αναφέρει επίσης ότι :

·         Ο Γεώργιος Βαρβατάκης ήταν 26 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του στο Δομοκό λεγόταν Ευφροσύνη. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα και με 25 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε στο Κάνσας της Μοντάνα, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Μαλάμος.

·         Ο Κωνσταντίνος Δημόπουλος ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε ότι γεννήθηκε στο Δομοκό, αλλά η τελευταία διαμονή του ήταν στη Λαμία. Η γυναίκα του λεγόταν Αναστασία. Ως εργάτης σε φάρμα, με 35 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στην πόλη Σάντουιτς (Sandwich) του Ιλινόις, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Παπαλέξης[12].

·         Ο Νικόλαος Κόκκινος ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Ευστάθιος. Ως εργάτης, με 32 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σάντουιτς (Sandwich) του Ιλινόις, όπου ήταν ο φίλος του Στυλιανός Χανής[13].

Ατμόπλοιο “Kaiser Franz Josef I”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Βασίλειο Παπαδόπουλο. Στις 8 Ιουλίου από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 20 Ιουλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 19 ετών. Η μητέρα του στο Δομοκό λεγόταν Κωνσταντία. Δήλωσε εργάτης και με 25 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στο Σαιντ Λούις της Μοντάνα, κοντά στον αδερφό του Α. Παπαδόπουλο.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα και περιλάμβανε τους Μιλτ. Καλιαμπάκα και Φώτ. Σκλατινιώτη. Στις 31 Ιουλίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia” και στις 17 Αυγούστου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε επίσης :

·         Ο Μιλτιάδης Καλιαμπάκας (Caliampacas) ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του στο Δομοκό λεγόταν Θεόδωρος. Με 25 $ στην τσέπη, δήλωσε εργάτης και πήγαινε για δουλειά στο Σακραμέντο της Καλιφόρνια, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Γεωργαράς.

·         Ο Φώτιος Σκλατινιώτης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας λεγόταν Παναγιώτης. Ως εργάτης, με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στην πόλη Σάντουιτς (Sandwich) του Ιλινόις, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Παπαδάκης.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από διμελή ομάδα, που απαρτίστηκε από τους Νικ. Κοντονάσο κα Νικ. Σταυρόπουλο. Στις 12 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Macedonia” και στις 27 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει ακόμη ότι :

·         Ο Νικόλαος Κοντονάσος ήταν τότε 45 ετών και παντρεμένος. Στο Δομοκό είχε τη γυναίκα του Ελένη. Ήταν εργάτης και με 50 $ για τα πρώτα έξοδα, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Γουώτερτάουν (Watertown) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο γιος του Σεραφείμ Κοντονάσος[14]. Για το Νικόλαο Κοντονάσο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1907-11 και εργάστηκε στο Σικάγο.

·         Ο Νικόλαος Σταυρόπουλος ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Δομοκό λεγόταν Βασίλω. Ως αγρότης-κτηματίας (farmer) με 25 $ μαζί του επέλεξε για τόπο προορισμού το Ποκατέλο του Αϊντάχο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κων. Δ. Σταυρόπουλος.

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από 3 άτομα. Ήταν οι : Ευστ. Κυριαζής, Στ. Μαργαρίτης και Γεώρ. Στάμος. Στις 16 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 29 Σεπτεμβρίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι :

·         Ο Ευστάθιος Κυριαζής ήταν τότε 19 ετών. Στο Δομοκό είχε την αδερφή του Ευθυμία. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα και με 25 $ μαζί του πήγαινε στην κωμόπολη Χοράικον (Horicon) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Τάκας.

·         Ο Στέλιος Μαργαρίτης ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Δομοκό λεγόταν Ελευθερία. Με 25 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στην κωμόπολη Χοράικον (Horicon) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Θαν. Παπαντώνη[15].

·         Ο Γεώργιος Στάμος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βάγια. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η Χοράικον (Horicon) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αντώνιος Αντωνόπουλος.

   Η τέταρτη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τριμελή ομάδα, που σχηματίστηκε από τους : Κ. Γκράζο, Γεώρ. Καψάλη και Γεώρ. Κόκκινο. Το ταξίδι έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα ταξίδεψαν με πλοίο μέχρι τη Γαλλία. Από το λιμάνι της Χάβρης, στις 12 Οκτωβρίου έφυγαν με το πλοίο “La Touraine” και στις 21 Οκτωβρίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν επίσης ότι :

·         Ο Κώστας Γκράζος (Grazοs) ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γρηγόριος. Ήταν εργάτης και με 20 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Χ. Γκράζο.

·         Ο Γεώργιος Καψάλης ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Με 37 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Φλάγκας.

·         Ο Γεώργιος Κόκκινος ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Στο Δομοκό είχε τη γυναίκα του Βασίλω. Τελικός προορισμός του (με 37 $ στην τσέπη) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο Αθαν. Φλάγκα.

8. Σημαντική μείωση των αναχωρήσεων στο 1914

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν μόνο 3 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 2 από μεμονωμένα άτομα). Συνολικά έφυγαν 4 άνθρωποι του Δομοκού. Πιο συγκεκριμένα :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από 2 άτομα, τους : Χρ. Αλαμανή και Κων. Κωνσταντίνου. Στις 2 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 16 Μαρτίου έφτασαν στην Αμερική. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε επιπλέον ότι :

·         Ο Χρήστος Αλαμανής ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Με 23 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Μπήβερνταμ (Beaver dam) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Μάνου.

·         Ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Στο Δομοκό είχε τη γυναίκα του Μαγδαληνή. Κι αυτός αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στο Μπήβερνταμ του Ουισκόνσιν, όπου είχε το φίλο του Ζαχαρία Σταφυλατζή.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Κωνσταντίνο Σαράτση. Στις 9 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το πλοίο “Themistocles” και στις 28 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Δομοκό λεγόταν Καλλιρόη. Τελικός προορισμός του, με 50 $ στην τσέπη, ήταν η πόλη Γιόνκερς (Yonkers) της Νέας Υόρκης, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Σακελλαρίου. Για τον Κωνστ. Σαράτση αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στην Πρόμπσονβίλ.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Γεώργιος Παπακώστα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 31 Μαΐου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Corcovado” και στις 19 Ιουνίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 27 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Θεοδώρα. Με 39 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην κωμόπολη Χοράικον (Horicon) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ευστάθιος Κυριαζής.

9. Ελαχιστοποίηση της μετανάστευσης στο 1920

   Στη διάρκεια του έτους έγινε μόνο 1 ομαδικό ταξίδι στην Αμερική. Αριθμούσε 3 άτομα και το συγκρότησαν οι μετανάστες : Βασ. Κάκκος, Χρ. Καλαμάτας και Θ. Τριανταφύλλου. Στις 30 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, αναχώρησαν με το πλοίο “Pannonia” και στις 26 Οκτωβρίου έφτασαν στην Αμερική. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επίσης ότι :

Πλοίο “Pannonia” (Photo: Frank Pichardo Collection)

·         Ο Βασίλειος Κάκκος ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Θωμαή. Δήλωσε εργάτης και με 45 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στην Χόπκινσβιλ του Κεντάκυ, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Ντούμας.

·         Ο Χρήστος Καλαμάτας ήταν 28 ετών. Στο Δομοκό είχε τον αδερφό του Ιωάννη. Τελικός προορισμός του (με 50 $ στην τσέπη) για δουλειά εργάτη ήταν η Χόπκινσβιλ (Hopkinsville) του Κεντάκυ, κοντά στον ξάδερφό του Νικ. Ντούμα.

·         Ο Θωμάς Τριανταφύλλου ήταν 24 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Παρασκευή. Ως εργάτης, με 46 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στην Χόπκινσβιλ του Κεντάκυ, κοντά στον ξάδερφό του Νικ. Ντούμα.

10. Μεταναστευτικός επίλογος στα έτη 1922-23

   Στη διάρκεια των ετών 1922 και 1923 έγιναν 2 ομαδικά ταξίδια στην Αμερική. Συνολικά στη διετία έφυγαν 4 άτομα και έκλεισαν τη μικρή ιστορία της μετανάστευσης από την περιοχή Δομοκού.

  Η ομαδική αναχώρηση στο 1922 έγινε από 2 άτομα, τους : Κωνστ. Γαλάνη και Βασ. Κουτσογεώργη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 14 Ιουνίου επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Acropolis” και στις 7 Ιουλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επιπλέον ότι:

·         Η Κωνσταντία Γαλάνη ήταν 22 ετών. Στο Δομοκό ήταν ο θείος της Βασίλειος Κουτσογεώργης. Με 10 $ μαζί της πήγαινε στο Δέλτα του Κολοράντο για να συναντήσει τον αρραβωνιαστικό της Τζέιμς Γαλάνη.

·         Ο Βασίλειος Κουτσογεώργης ήταν 49 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε έμπορος. Η γυναίκα του στο Δομοκό λεγόταν Φωτεινή. Με 35 $ στην τσέπη πήγαινε στο Δέλτα του Κολοράντο, όπου ήταν ο κουνιάδος του Τζέιμς Γαλάνης.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1923 περιλάμβανε 2 άτομα (αδέρφια), τους : Στέργιο Γεωργουσόπουλο και Λίτσα Γεωργουσοπούλου. Στις 13 Οκτωβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν με το πλοίο “Byron” και την 1η Νοεμβρίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι του Πειραιά. Επιπλέον γνωρίζουμε ότι :

Πλοίο “Byron”    (Photo: Richard Faber Collection)

·         Ο Στέργιος Γεωργουσόπουλος ήταν τότε 16 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (scholar). Στο Δομοκό ήταν ο πατέρας του Νικόλαος. Προορισμός του ήταν η Σάντα Πάουλα της Καλιφόρνια, για να συναντήσει τον κουνιάδο του Φίλιππο Σ. Γεωργαρά.

·         Η Λίτσα Γεωργουσοπούλου ήταν 20 ετών. Δήλωσε υπηρέτρια (maid.). Ο πατέρας της λεγόταν Νικόλαος. Με 135 $ για τα πρώτα έξοδα των δύο αδελφών, πήγαινε στη Σάντα Πάουλα (Santa Paula) της Καλιφόρνια, όπου ήταν ο κουνιάδος της Φίλιππος Σ. Γεωργαράς.

--------------------

         ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

1.  Ηλεκτρονικό  αρχείο EllisIsland
2.  Ιστοσελίδα web3.eetaa.gr
3. «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
4.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
5. Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.
6. Ελληνο – Αμερικανικός οδηγός του Σεραφείμ Γ. Κανούτα, 1910, Νέα Υόρκη.
7. Μπάμπη Μαλαφούρη, βιβλίο "Έλληνες της Αμερικής 1528-1928", Νέα Υόρκη, 1948.
8. Ο. Βαλτινού, Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, 1992, Άγρα.
9. Βικιπαίδεια

  

-----------------------

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Στην απογραφή του 1920, είχε 15 άρρενες και 9 θήλεις, δηλ. συνολικό πληθυσμό 24 άτομα.

[2] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[3] Βρέθηκαν μόνο 4 αναλφάβητοι στο σύνολο των μεταναστών (ποσοστό 8 %).

[4] Ο μετανάστης δεν ήταν από το Δομοκό, αλλά από την Ομβριακή. Όμως, έτσι δήλωσε στην Αμερική.

[5] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[6] Έφτασε στην Αμερική στις 31 Μαΐου 1906, σε ηλικία 28 ετών. Δήλωσε τη Λαμία ως τόπο τελευταίας διαμονής. Ως επάγγελμα δήλωσε ξυλουργός (carpenter). Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, με φίλο του εκεί το Γεώργιο Λάγιο.

[7] Δεν είμαι σίγουρος ότι αποδίδω σωστά το επώνυμο. Από το χειρόγραφο αρχείο δεν μπορεί να διαβαστεί με καλύτερο τρόπο.

[8] Με το επώνυμο αυτό υπήρξαν μετανάστες από την Ομβριακή.

[9] Ένας Δημήτριος Σταθόπουλος από τη Χιλιαδού, είχε πάει το 1907 στην Αμερική, σε ηλικία 22 ετών. Προορισμός του ήταν το Σινσινάτι του Οχάιο.

[10] Ένας Δημήτριος Γιαννόπουλος πήγε το 1910 στην Αμερική, σε ηλικία 28 ετών. Δήλωσε τη Λαμία ως τόπο γέννησης  και κατοικίας. Ήταν φαρμακοποιός και πήγε στην Χάιντενβίλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο αδερφός του Γεώργιος.

[11] Ο Ευθύμιος Σκαφίδας, σε ηλικία 25 ετών, παντρεμένος,  πήγε στην Αμερική το 1909. Η γυναίκα του λεγόταν Δημητρούλα. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Προορισμός του για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Ράσελ Ντάντε της Βιρτζίνια.

[12] Από το Δερβέν-Καρυά, ο Βασίλειος Παπαλέξης, 34 ετών και παντρεμένος, πήγε στην Αμερική το 1910, με αρχικό προορισμό τη Νέα Υόρκη. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη.

[13] Ο Στυλιανός Χανής από τη Δερβέν-Καρυά, πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δράκος Χανής. Προορισμός του ήταν το Σικάγο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ευστάθιος Χανής.

[14] Από την Ομβριακή, ο Σεραφείμ  Κοντονάσος, σε ηλικία 18 ετών πήγε το 1909 στην Αμερική.

[15] Από την Ομβριακή (ακριβέστερα από την Παναγιά). Πήγε στην Αμερική το 1907 σε ηλικία 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αντώνης. Προορισμός του μετανάστη ήταν το Σπρίνγκφιλντ του Οχάιο.

Πανοραμική φωτογραφία του Δομοκού (από ιστοσελίδα του δήμου)