Από τη Βράχα Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1934)

Προλεγόμενα

  Η Βράχα είναι ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 880 μέτρων, στα βόρεια του Καρπενησίου. Χαρακτηριστικό της Βράχας είναι οι πολλές βρύσες και τα πετρόκτιστα σπίτια της. Στα βόρεια του χωριού βρίσκεται η Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (από το 1660). Κατά την επανάσταση του 1821 ήταν ορμητήριο και καταφύγιο των Ελλήνων αγωνιστών. Μετά το σεισμό του 1966 στην περιοχή, πολλοί κάτοικοι μετοίκησαν και ίδρυσαν τη Νέα Βράχα, κοντά στο χωριό Σταυρός (Μπεκή) Φθιώτιδας.

 

Το καθολικό της Ι.Μ. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Βράχα (από karpenissi.gr)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ τη Βράχα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 104 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2019.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 42 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 104 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από τη Βράχα, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

---

ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ

Οικισμός Βράχα

   Από τις 30 Σεπτεμβρίου 1835, ο οικισμός Βράχα προσαρτήθηκε στο δήμο Κτημενίων του νομού Ακαρνανίας και Αιτωλίας. Το 1899 αποσπάστηκε από το νομό Ακαρνανίας και Αιτωλίας και υπήχθηκε στο νομό Ευρυτανίας, ενώ  το 1909 έγινε το αντίθετο και επέστρεψε στο νομό Αιτωλοακαρνανίας.

   Από τις 31 Αυγούστου 1912 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Κτημενίων. Ιδρύθηκε κοινότητα Βράχας με ομώνυμη έδρα.

   Από τις 22 Μαρτίου 1943 ο οικισμός αποσπάστηκε από το νομό Αιτωλοακαρνανίας και πλέον υπάγεται στο νομό Ευρυτανίας.

   Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”) ο οικισμός Βράχας αποσπάστηκε από την ομώνυμη κοινότητα, η οποία καταργήθηκε και προσαρτήθηκε στο δήμο Φουρνάς.

   Από τις 7 Ιουνίου 2010 (σχέδιο “Καλλικράτης”), ο δήμος Φουρνάς καταργήθηκε και ο οικισμός Βράχας προσαρτήθηκε στο δήμο Καρπενησίου.

   Στην απογραφή του 2011 η Βράχα είχε 98 κατοίκους.

 

Υπεραιωνόβιος πλάτανος στη Βράχα

(Ελήφθη από την ιστοσελίδα www.anexitilo,net)

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 104 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (23) έφυγαν το έτος 1909 (ποσοστό 22%). Το έτος 1907 είχαν φύγει άλλα 22 άτομα. Συνολικά έγιναν 42 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 15 μετανάστες που έκαναν πολλαπλά ταξίδια (2πλά και 3πλά).

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 15 % του πληθυσμού, που είναι σχεδόν 2πλάσιο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8%). Η περιοχή είχε μόνο κτηνοτροφία, ήταν πολύ ορεινή και δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνο άρρενες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 39 άτομα). Ακολούθησαν οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 31 άτομα) και μετά οι ηλικίες οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών (με 24 άτομα), έως και 20 ετών Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από τη Βράχα, δίνεται στον πίνακα 3.

Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Πολύμερος Δημήτριος, ετών 17 (πήγε το 1907)

(β) Ράντης Δημήτριος, ετών 17 (πήγε το 1909)

(γ) Χούπας Κωνσταντίνος, ετών 17 (πήγε το 1907)

Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Σκοτίδας Παναγιώτης, ετών 48 (πήγε το 1920)

(β) Μάλλιος Ιωάννης, ετών 47  (πήγε το 1920)

(γ) Χαλιάσος Γεώργιος, ετών 46 (πήγε το 1920)

(δ) Μπλέτσας Κωνσταντίνος, ετών 44 (πήγε το 1920)

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 29 έτη.

   Οι περισσότεροι μετανάστες της Βράχας ήταν έγγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 104 μετανάστες, οι 60 ήταν έγγαμοι (ποσοστό 58 %), οι υπόλοιποι 43 ήταν άγαμοι και ένας ήταν σε χηρεία.

   Από τις οικογένειες της Βράχας, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

   Συνολικά έγιναν 42 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων, που διακίνησαν τους 104 μετανάστες από τη Βράχα. Οι περισσότεροι μετανάστες (61 άτομα) έφυγαν το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 59 %), ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν 34 μετανάστες. Οι υπόλοιποι έφυγαν από ξένα λιμάνια (βλ. πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες της Βράχας έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικά πλοία έφυγαν 22 άτομα.

   Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας, το 1906 έφυγαν 4 μετανάστες της Βράχας με το πλοίο “Sofia Hohenberg”. Το 1907 με το ίδιο πλοίο και από το ίδιο λιμάνι, σε ένα ταξίδι έφυγαν 8 μετανάστες.

   Το ίδιο έτος 1907, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 8 μετανάστες από το λιμάνι του Πειραιά, με το πλοίο “Gallia”. Το έτος 1909, από το ίδιο λιμάνι και με το ίδιο πλοίο έφυγαν 12 άτομα της Βράχας.

   Το 1912 από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 5 άτομα της Βράχας με το πλοίο “Pannonia”. Το 1914 πάλι από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν σε ένα ταξίδι, 4 άτομα της Βράχας με το πλοίο “Argentina”.

   Το 1920 έφυγαν από το λιμάνι της Πάτρας, 6 άτομα της Βράχας με το ελληνόκτητο πλοίο  “Patris”.

   Σε σύγκριση, τα μεμονωμένα και τα ομαδικά ταξίδια ήταν περίπου ίσα. Συγκεκριμένα, έγιναν 20 μεμονωμένα και 22 ομαδικά ταξίδια.

   Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες της Βράχας φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία της Νέας Υόρκης, με 76 άτομα (ποσοστό 73 %)! Ακολούθησε η πολιτεία Ουάσινγκτον. Μικρότερες προτιμήσεις καταγράφηκαν στις πολιτείες Δυτική Βιρτζίνια και Νότια Καρολίνα. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.

   Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (76)
Ουάσιγκτον (Wash.)	Spokane (9), Toppenish (4), Pasco (1)
Δυτ. Βιρτζίνια (W.Va.)	Bluefield (7)
Νότ. Καρολίνα (S.C.)	Columbia (4), Sumter (1)
δ. α.	2
ΣΥΝΟΛΑ	104

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών 74 άτομα (ποσοστό 71 %) δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν: εργάτες σε φάρμα, αγρότες-κτηματίες και άλλα επαγγέλματα, όπως : ξενοδόχος (Νικόλαος Στ. Μάγκας), μάγειρος (Δημήτριος Μάλλιος), ξυλουργός (Αθανάσιος Τσιρίγκας) και ράπτης (Μάρκος Γ. Κακιώρος).

   Αριθμητικά στοιχεία αυτών ακολουθούν:

επάγγελμα	αριθ.
εργάτης (laborer, workman, worker)	74
εργάτης σε φάρμα (farm laborer)	18
αγρότης (farmer, farm land)	4
μάγειρος (cook)	1
ξυλουργός (carpenter)	1
ξενοδόχος (hotel keeper)	1
ράπτης (tailor)	1
μαθητής (scholar)	1
σπουδαστής (student)	1
δ. α.	2
ΣΥΝΟΛΟ	104

3.  Πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 15 άτομα που έκαναν πολλαπλό (διπλό και μερικά τριπλό) ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για τη συνοδεία άλλων μελών της οικογένειας.

   Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Ιωάννης Μάλλιος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-09 σε διάφορα μέρη των ΗΠΑ. Το β’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Κολούμπια της Νότ. Καρολίνας.

2.    Δημήτριος Ράγκος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1904-09 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.

3.    Νικόλαος Μάγκας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στην πόλη Κολούμπια της Νότ. Καρολίνας. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

4.    Δημήτριος Αναγνώστου :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-12 στην πόλη Πάσκο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

5.    Δημήτριος Μάλλιος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-19 σε τόπο, που δεν μας είναι γνωστός. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Νέα Υόρκη.

6.    Νικόλαος Ράγκος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

7.    Νικόλαος Ράμμος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στην πόλη Γκραν Ράπιντς του Μίτσιγκαν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.

8.    Νικόλαος Ι. Μάγκας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στην πόλη Κολούμπια της Νότ. Καρολίνας. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στην πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1922 πάλι στον ίδιο προορισμό.

9.    Νικόλαος Ράγκος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1905-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.

10.  Παναγιώτης Σκοτίδας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-11 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Νέα Υόρκη.

11.  Σπύρος Τζιώρας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1905-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.

12.  Αθανάσιος Τσιρίγκας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-13 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια.

13.  Γεώργιος Χαλιάσος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια.

14.  Μιχαήλ Χαλιάσος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-13 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Μπλούφιλντ της Δυτικής Βιρτζίνια.

15.  Γεώργιος Τσιτσικάος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-11 στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Μπλούφιλντ της Δυτικής Βιρτζίνια.

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών της Βράχας

   Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες της Βράχας που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Βράχας δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α       Ονοματεπώνυμο                 χρ. άφιξης    ηλικία     έγγαμος    Πλοίο ταξιδιού   Λιμάνι αναχώρ.

1        Αναγνώστου Δημήτριος        28-9-2906      22         όχι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

2        Αναγνώστου Δημήτριος        10-4-1914      30         όχι        Argentina              Πάτρα

3        Αναγνώστου Ιωάννης           3-8-1912        28         ναι        Pannonia              Πάτρα

4        Αναγνώστου Κώστας Γ.         22-12-1911     19         όχι        Oceania              Πάτρα

5        Αναγνώστου Σπυρίδων         10-4-1914      28         όχι        Argentina              Πάτρα

6        Γαλάνης Γεώργιος               30-3-1909      25         ναι        Gallia                    Πειραιεύς

7        Γαλάνης Δημήτριος              3-4-1912        36         ναι        Laura                   Πάτρα

8        Γεωργακόπουλος Δημήτρ.    18-6-1907      18         όχι        Gallia                    Πειραιεύς

9        Γεωργακόπουλος Κώστας     25-3-1911      40         ναι        Argentina              Πάτρα

10       Ευγένιος Γεώργιος               20-5-1912      19         όχι        Martha Washington  Πάτρα

11       Ζανιάς Κωνσταντίνος            15-4-1909      28         ναι        Laura                   Πάτρα

12       Κακιώρας Κωνσταντίνος        10-5-1907      28         ναι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

13       Κακιώρος Δημήτριος            30-3-1909      27         ναι        Gallia                    Πειραιεύς

14       Κακιώρος Μάρκος               30-3-1909      20         όχι        Gallia                    Πειραιεύς

15       Καντζέλης (Καγκέλης) Νικ.    14-6-1909      23         όχι        Martha Washington Πάτρα

16       Καρβέλης Κωνσταντίνος        22-11-1909     30         ναι        Patris                   Πειραιεύς

17       Καρκάνης Γεώργιος             24-3-1920      35         ναι        Argentina              Πάτρα

18       Καρκάνης Θεμιστοκλής         18-6-1907      35         ναι        Gallia                   Πειραιεύς

19       Καρκάνης Νικολαος             18-6-1907      43         ναι        Gallia                   Πειραιεύς

20       Καρκάνης Νικολαος             30-3-1909      40         ναι        Gallia                   Πειραιεύς

21       Κατσίποδος Ηλίας                30-3-1909      25         ναι        Gallia                   Πειραιεύς

22       Κατσίφας Κωνσταντίνος        12-4-1910      25         όχι        Manuel Calvo         Νάπολη

23       Κυρίτσης Δημήτριος             10-5-1907      18         όχι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

24       Κυρίτσης Κωνσταντίνος         15-4-1909      18         όχι        Laura                   Πάτρα

25       Κωστέλος Γρηγόριος            10-5-1907      18         όχι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

26       Κωστέλος Νικόλαος             14-7-1920      35         ναι        Patris                   Πάτρα

27       Μάγκας Γεώργιος Στ            22-11-1909     19         όχι        Patris                   Πειραιεύς

28       Μάγκας Νικόλαος                18-6-1907      18         όχι        Gallia                   Πειραιεύς

29       Μάγκας Νικόλαος Στ.           4-3-1914        28         όχι        Athinai                 Πειραιεύς

30       Μάγκας Νικόλαος Ι.             23-8-1915      25         όχι        Themistocles         Πάτρα

31       Μάγκας Νικόλαος                2-8-1922        38         ναι        Constantinople      Πειραιεύς

32       Μάλλιος Δημήτριος              27-4-1910      30         ναι        Oceania                Πάτρα

33       Μάλλιος Δημήτριος              10-4-1914      36         ναι        Argentina              Πάτρα

34       Μάλλιος Δημήτριος              4-10-1920      42         ναι        Megali Hellas         Πειραιεύς

35       Μάλλιος Ιωάννης                 30-3-1907      33         ναι        Napolitan Prince    Πειραιεύς

36       Μάλλιος Ιωάννης                 27-4-1910      37         ναι        Oceania                Πάτρα

37       Μάλλιος Ιωάννης                 4-10-1920      47         ναι        Megali Hellas         Πειραιεύς

38       Μάλλιος Κωνσταντίνος          22-11-1909     35         ναι        Patris                   Πειραιεύς

39       Μανώλης Κωνσταντής           13-5-1909      38         ναι        Argentina              Πάτρα

40       Μήτσιος Γεώργιος                30-3-1909      32         ναι        Gallia                   Πειραιεύς

41       Μήτσιος Νικόλαος                30-3-1909      30         όχι        Gallia                   Πειραιεύς

42       Μητσόπουλος Γεώργιος        28-9-1906      32         ναι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

43       Μπασδέκης Στυλιανός          10-5-1907      19         όχι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

44       Μπλάνης Γεώργιος               22-10-1910     35         ναι        Columbia (1908)     Πάτρα

45       Μπλέτσας Κωνσταντίνος        25-11-1920     44         ναι        Megali Hellas         Πειραιεύς

46       Μπλέτσος Κων/νος Α.           30-3-1909      28         ναι        Gallia                   Πειραιεύς

47       Μπλέτσος Κων/νος Γ.           30-3-1909      20         όχι        Gallia                   Πειραιεύς

48       Παπαθέος Δημήτριος            12-4-1910      33         ναι        Manuel Calvo         Νάπολη

49       Παπαθέος Κωνσταντίνος       3-8-1912        20         όχι        Pannonia              Πάτρα

50       Παπαθέου Νικόλαος             26-4-1911      30         όχι        Martha Washington Πάτρα

51       Παππάς Δημήτριος               3-8-1912        36         ναι        Pannonia              Πάτρα

52       Πολύμερος Γεώργιος           28-9-1906      18         όχι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

53       Πολύμερος Δημήτριος          29-9-1907      17         όχι        Francesca             Πάτρα

54       Πολύμερος Ιωάννης             16-2-1907      34         ναι        Gerty                   Πάτρα

55       Ράγκος Γεώργιος                25-9-1905      -           όχι        La Gascogne          Χάβρη

56       Ράγκος Δημήτριος               3-8-1912        42         ναι        Pannonia              Πάτρα

57       Ράγκος Δημήτριος               12-4-1914      37         ναι        Kaiser Franz Josef I Πάτρα

58       Ράγκος Κώστας                   9-9-1910        19         όχι        Argentina              Πάτρα

59       Ράγκος Νικόλαος 1              25-11-1920     23         όχι        Megali Hellas         Πειραιεύς

60       Ράγκος Νικόλαος 2              24-3-1920      37         ναι        Argentina              Πάτρα

61       Ράγκος Νικόλαος                18-6-1907      21         όχι        Gallia                    Πειραιεύς

62       Ράγκος Νικόλαος Κ.             10-4-1914      26         όχι        Argentina              Πάτρα

63       Ράγκος Σπυρίδων Γ.            10-5-1907      18         όχι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

64       Ράγκος Χαράλαμπος            18-6-1907      26         όχι        Gallia                   Πειραιεύς

65       Ράμμος Κωνσταντίνος           15-4-1909      25         όχι        Laura                   Πάτρα

66       Ράμμος Νικόλαος                8-6-1914        36         ναι        Athinai                 Πειραιεύς

67       Ράμμος Νικόλαος                10-5-1907      28         όχι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

68       Ράντης Γεώργιος                 30-3-1909      18         όχι        Gallia                   Πειραιεύς

69       Ράντης Δημήτριος                28-9-1906      28         ναι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

70       Ράντης Δημήτριος                25-2-1909      17         όχι        Laura                   Πάτρα

71       Ράντης Θεοφάνης                6-9-1934        35         ναι        Byron                   Πειραιεύς

72       Ράπτης Νικόλαος                 16-2-1907      37         ναι        Gerty                   Πάτρα

73       Σκοτίδας Παναγιώτης           7-7-1906        33         ναι        Dora                    Τεργέστη

74       Σκοτίδας Παναγιώτης           14-7-1920      48         ναι        Patris                   Πάτρα

75       Σπανός Ηλίας                      29-6-1910      18         όχι        Argentina              Πάτρα

76       Στόκας Κωνσταντίνος           29-9-1907      30         ναι        Francesca             Πάτρα

77       Τζιώρας Κωνσταντίνος          27-6-1927      24         όχι        Edison                  Πειραιεύς

78       Τζιώρας Σπυρίδων               8-10-1905      19         όχι        La Bretagne          Χάβρη

79       Τζιώρας Σπύρος                  14-7-1920      33         ναι        Patris                   Πάτρα

80       Τζιώρας Σταύρος                 1-6-1906        19         όχι        Roma                   Νάπολη

81       Τζιώρας Χαράλαμπος           12-4-1910      38         ναι        Manuel Calvo         Νάπολη

82       Τουμπούκης Κωνσταντ.        10-5-1907      27         ναι        Sofia Hohenberg    Πάτρα

83       Τσέλος Γεώργιος                 22-12-1911     28         ναι        Oceania                Πάτρα

84       Τσέλος Γεώργιος                 4-3-1914        37         ναι        Athinai                 Πάτρα

85       Τσέλος Δημήτριος                18-6-1907      18         όχι        Gallia                   Πειραιεύς

86       Τσέλος Δημήτριος                3-4-1912        30         ναι        Laura                   Πάτρα

87       Τσιρίγκας Αθανάσιος            3-4-1912        29         ναι        Laura                   Πάτρα

88       Τσιρίγκας Αθανάσιος            14-7-1920      40         ναι        Patris                   Πάτρα

89       Τσιρίγκας Κώστας                20-7-1912      33         ναι        Kaiser Franz Josef I Πάτρα

90       Τσιρώνης Ιωάννης               20-7-1912      37         ναι        Kaiser Franz Josef I Πάτρα

91       Τσιρώνης Χρήστος               3-8-1912        30         ναι        Pannonia              Πάτρα

92       Τσιρώνης Χρήστος               25-11-1920     40         ναι        Megali Hellas         Πειραιεύς

93       Τσιτσικάος Γεώργιος            3-12-1906      25         ναι        Hudson                 Χάβρη

94       Τσιτσικάος Γεώργιος            4-10-1920      42         ναι        Megali Hellas         Πάτρα

95       Τσιτσικάος Δημήτριος           5-4-1910        27         όχι        Niagara                 Χάβρη

96       Τσούτσικας Κωνσταντ.          16-2-1907      21         όχι        Gerty                   Πάτρα

97       Τσούτσικας Νικόλαος           13-5-1909      30         ναι        Argentina              Πάτρα

98       Τσούτσικας Σπυρίδων          3-3-1909        18         όχι        Gallia                    Πειραιεύς

99       Τσούτσικας Χαράλαμπος       13-5-1909      25         ναι        Argentina              Πάτρα

100     Χαλιάς (Χαλιάσος) Γεώργ.     30-3-1909      30         ναι        Gallia                     Πειραιεύς

101     Χαλιάσος Γεώργιος              14-7-1920      46         ναι        Patris                     Πάτρα

102     Χαλιάσος Μιχαήλ                 14-7-1920      43         ναι        Patris                     Πάτρα

103     Χαλιάσος Μιχαήλ Μ.             18-6-1907      28         ναι        Gallia                     Πειραιεύς

104     Χούπας Κωνσταντίνος           10-5-1907      17         όχι        Sofia Hohenberg     Πάτρα

5.  Χρονικό μετανάστευσης από τη Βράχα Ευρυτανίας

1.    Ο πρωτοπόρος του 1904 – Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1905

    Ο άνθρωπος που τόλμησε να φύγει πρώτος πρέπει να ήταν ο Δημήτριος Ράγκος. Σε ηλικία 34 ετών και παντρεμένος, πήγε το 1904 στην Αμερική, ως εργάτης με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Το επόμενο έτος κάλεσε το γιο του Γεώργιο.

   Το επόμενο έτος (1905) έγιναν δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις. Συγκεκριμένα :

    Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από το Γεώργιο Ράγκο[4]. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, απ’ όπου στις 10 Σεπτεμβρίου 1905 αναχώρησε με το πλοίο “La Gascogne”  και στις 25 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Προορισμός του (με 18 $ για τα πρώτα του έξοδα) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου συνάντησε τον πατέρα του.

Πλοίο “La Bretagne” (Photo: Frank Richardo Collection)

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1905 έγινε από το Σπυρίδωνα Τζιώρα (Tzioras).Το ταξίδι του έγινε τμηματικά. Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί, στις 30 Σεπτεμβρίου πήρε το πλοίο “La Bretagne” και στις 8 Οκτωβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 19 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, με γνωστό του στην Αμερική έναν ξάδερφό του στο Σικάγο.

   Το ίδιο έτος[5] (1905) πήγε στην Αμερική και ο Νικόλαος Ράγκος. Ήταν τότε 22 ετών και έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη. Έμεινε 7 χρόνια, μέχρι το 1912 που επέστρεψε.

2.    Μικρή αύξηση αναχωρήσεων στο 1906

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 7 άτομα της Βράχας. Πιο αναλυτικά :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1906 έγινε από το Σταύρο Τζιώρα. Το ταξίδι του έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, απ’ όπου στις 17 Μαΐου ανέβηκε στο πλοίο “Roma” και την 1η Ιουνίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Με 14 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κονά στον αδερφό του Βασίλειο Τζιώρα.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1906 έγινε από τον Παναγιώτη Σκοτίδα (Scotidis). Από την Ελλάδα πήγε πρώτα στο λιμάνι της Τεργέστης, απ’ όπου έφυγε με το πλοίο “Dora” και στις 7 Ιουλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Αναζητούσε δουλειά, με 47 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Νικόλαο Ράγκο.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1906 έγινε από τέσσερα άτομα, τους: Δημ. Αναγνώστου, Γεώρ. Μητσόπουλο, Γεώρ. Πολύμερο και Δημ. Ράντη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις11 Σεπτεμβρίου ανέβηκαν στο πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 28 Σεπτεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επιπλέον ότι :

·         Ο Δημήτριος Αναγνώστου ήταν 22 ετών. Γεννήθηκε στη Βράχα, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο γνωστός του Ηλίας Μάλλιος.

·         Ο Γεώργιος Μητσόπουλος ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του για δουλειά (με 20 $) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Ράγκος.

·         Ο Γεώργιος Πολύμερος ήταν 18 ετών. Με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Σεραφείμ …………………[6]

·         Ο Δημήτριος Ράντης ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Με 20 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Ράγκος.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1906 έγινε από το Γεώργιο Τσιτσικάο. Με πλοίο πήγε από την Ελλάδα μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, απ’ όπου στις 17 Νοεμβρίου έφυγε με το πλοίο “Hudson” και στις 3 Δεκεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο προηγούμενης κατοικίας δήλωσε το Καρπενήσι. Προορισμός του για δουλειά (με 70 $) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Γ. Ράγκο.

3.    Πρώτη κορύφωση της μετανάστευσης στο 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 5 μεταναστευτικά ταξίδια (4 ομαδικά και 1 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 22 άτομα της Βράχας. Αναλυτικά :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από τρία άτομα, τους: Ιωάν. Πολύμερο, Νικ. Ράπτη και Κων. Τσούτσικα. Στις 22 Ιανουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Gerty” και στις 16 Φεβρουαρίου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Ιωάννης Πολύμερος ήταν 34 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Αναζητούσε δουλειά, με 15 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ανεψιός του Βασίλειος Τζιώρας.

·         Ο Νικόλαος Ράπτης ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Με 35 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Σ. Καντερές.

·         Ο Κωνσταντίνος Τσούτσικας ήταν 21 ετών. Προορισμός του (με 15 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Ηλία Μάλλιο.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Ιωάννη Μάλλιο. Στις 9 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το πλοίο “Napolitan Prince” και στις30 Μαρτίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Με 19 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Ηλία Μάλλιο.

Πλοίο Napolitan Prince (Photo: World Ship Society)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε οκτώ άτομα και περιλάμβανε τους: Κων. Κακιώρα, Δημ. Κυρίτση, Γρηγ. Κωστέλο, Στυλ. Μπασδέκη, Σπυρ. Ράγκο, Νικ. Ράμμο, Κων. Τουμπούκη και Κων. Χούπα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 22 Απριλίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 10 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υλικό του αρχείου μας πληροφορεί ακόμη ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Κακιώρας ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 10 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Κωνσταντίνο Τσούτσικα.

·         Ο Δημήτριος Κυρίτσης ήταν 18 ετών. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Τζιώρας.

·         Ο Γρηγόριος Κωστέλος ήταν 18 ετών. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα, ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Βασίλειο Τζιώρα.

·         Ο Στυλιανός Μπασδέκης ήταν 19 ετών. Με 10 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Ηλίας Μάλλιος.

·         Ο Σπυρίδων Γ. Ράγκος (Spiridon G. Rangos) ήταν 18 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 12 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Νικόλαο Ράγκο.

·         Ο Νικόλαος Α. Ράμμος (Nicol A. Ramos) ήταν 28 ετών. Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπυρ. Τσιώρας.

·         Ο Κωνσταντίνος Τουμπούκης (Tubukes) ήταν 27 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Ο τελικός προορισμός του (με 10 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωνστ. Τσούτσικας.

·         Ο Κωνσταντίνος Χούπας ήταν 17 ετών. Με 12 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Σταύρο Τσιώρα.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε οκτώ άτομα και συγκροτήθηκε από τους: Δημ. Γεωργακόπουλο, Θεμ. Καρκάνη, Νικ. Καρκάνη, Νικ. Μάγκα, Νικ. Ράγκο, Χαρ. Ράγκο, Δημ. Τσέλο και Μιχ. Χαλιάσο. Στις 25 Μαΐου, από το λιμάνι του Πειραιά ανέβηκαν στο πλοίο “Gallia” και στις 18 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Δημήτριος Γεωργακόπουλος ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ηλίας Κόρδης (Gordis).

·         Ο Θεμιστοκλής Καρκάνης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Με 11 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Χρήστο Σκορδά[7].

·         Ο Νικόλαος Καρκάνης ήταν 43 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του (με 12 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ανεψιός του Χρήστος Σκορδάς.

·         Ο Νικόλαος Μάγκας ήταν 18 ετών. Με 10 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σταύρος Τζιώρας.

·         Ο Νικόλαος Ράγκος ήταν 21 ετών. Αναζητούσε δουλειά (με 17 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Σπύρος Τζιώρας.

·         Ο Χαράλαμπος Ράγκος ήταν 26 ετών. Με 15 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ηλίας Μάλλιος.

·         Ο Δημήτριος Τσέλος ήταν 18 ετών. Προορισμός του (με 12 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Βασίλειο Τζιώρα.

·         Ο Μιχαήλ Μ. Χαλιάσος ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Με 12 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Αναγνώστου.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από δύο άτομα, τους : Δημ. Πολύμερο και Κων. Στόκα. Από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Francesca” και στις 29 Σεπτεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Τα ελλιπή στοιχεία (από πρόβλημα του αρχείου) μας γνωρίζουν ότι :

·         Ο Δημήτριος Πολύμερος ήταν 17 ετών.

·         Ο Κωνσταντίνος Στόκας ήταν 30 ετών και παντρεμένος.

Πλοίο “Francesca”  (Photo: Maurizio Eliseo Collection)

4.    Δεύτερη κορύφωση της μετανάστευσης στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 6 μεταναστευτικά ταξίδια (4 ομαδικά και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 23 άτομα της Βράχας. Συγκεκριμένα:

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Δημήτριο Ράντη. Στις 10 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Laura” και στις 25 Φεβρουαρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 17 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά (με 15 $ μαζί του) στην πόλη Μπλούφιλντ της Δυτικής Βιρτζίνια, όπου ήταν ο πατέρας του Αριστείδης Ράντης.

Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum)

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 ήταν η αριθμητικά μεγαλύτερη στην ιστορία της μετανάστευσης της Βράχας. Περιλάμβανε 12 άτομα. Αυτοί ήταν οι : Γεώρ. Γαλάνης, Δημ. Κακιώρος, Μάρκ. Κακιώρος, Νικ. Καρκάνης, Ηλ. Κατσίποδος, Γεώρ. Μητσιός, Νικ. Μητσιός, Κων. Α. Μπλέτσας, Κων. Γ. Μπλέτσας, Γεώρ. Ράντης, Σπ. Τσούτσικας και Γεώργ. Χαλιάς. Στις 6 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Gallia” και στις 30 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ακόμη ότι :

·         Ο Γεώργιος Γαλάνης ήταν 25 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βράχα λεγόταν Ελένη. Με 10 στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωστ. Μάλλιος.

·         Ο Δημήτριος Κακιώρος/ας (Kakioros) ήταν 27 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Σταυρούλα. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Βασίλειο Τζιώρα.

·         Ο Μάρκος Κακιώρος/ας ήταν 20 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν ράπτης (tailor). Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Γεώργιος. Με 10 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λούης Τζιώρας.

·         Ο Νικόλαος Καρκάνης ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά (με 32 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Νικόλαος Ράγκος.

·         Ο Ηλίας Κατσίποδος (Catsipodos) ήταν 25 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αικατερίνη. Με 14 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Κυρίτση.

·         Ο Γεώργιος Μητσιός ή Μήτσιος ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην πατρίδα λεγόταν Ευφροσύνη. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπύρος Τζιώρας.

·         Ο Νικόλαος Μητσιός ή Μήτσιος ήταν 30 ετών. Η μητέρα στη Βράχα λεγόταν Ελένη. Με 11 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπύρος Τζιώρας.

·         Ο Κωνσταντίνος Α. Μπλέτσας ή Μπλέτσος (Constantin Α. Bletsos) ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά (με 9 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Νικόλαο Ράγκο.

·         Ο Κωνσταντίνος Γ. Μπλέτσος ή Μπλέτσας (Constantin G. Bletsos) ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Ράγκος.

·         Ο Γεώργιος Ράντης ήταν 18 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Προορισμός (με 12 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Νικόλαο Ράγκο.

·         Ο Σπυρίδων Τσούτσικας ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Νικόλαος. Με μόλις 4 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημ. Κυρίτσης.

·         Ο Γεώργιος Χαλιάς ή Χαλιάσος (Hallias)  ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά (με 11 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Δημήτριο Κυρίτση.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από τριμελή ομάδα, την οποία αποτελούσαν οι : Κων. Ζανιάς, Κων. Κυρίτσης και Κων. Ράμμος. Στις 29 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Laura” και στις 15 Απριλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επιπλέον ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Ζανιάς ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγαπούλα. Αναζητούσε δουλειά (με 15 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σεραφείμ Μπακόλας.

·         Ο Κωνσταντίνος Κυρίτσης ήταν 18 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Αικατερίνη. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Γεώργιο Παπαντωνίου.

·         Ο Κωνσταντίνος Ράμμος ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βράχα λεγόταν Φώτω. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Παπαδονίκος[8].

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από τρία άτομα, τους: Κων. Μανώλη, Νικ. Τσούτσικα και Χαρ. Τσούτσικα. Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Argentina” και στις 13 Μαΐου έφτασαν στην Αμερική. Επιπλέον στοιχεία μας γνωρίζουν ότι:

·         Ο Κωνσταντής Μανώλης ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Παρασκευή. Με 33 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Γεωργακόπουλος.

·         Ο Νικόλαος Τσούτσικας ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγλαΐα. Αναζητούσε δουλειά (με 15 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, κοντά στον κουνιάδο του Κώστα Κόρπα.

·         Ο Χαράλαμπος Τσούτσικας ήταν 25 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην πατρίδα λεγόταν Σταυρούλα. Με 16 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Χούπας.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Νικόλαο Καντζέλη (ή Καγκέλη). Στις 14 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 14 Ιουνίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 23 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (scholar). Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του (με 15 $) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Γεωργακόπουλο.

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  

(Photo: Richard Faber Collection)

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από τρία άτομα, τους: Κων. Καρβέλη, Γεώρ. Μάγκα και Κων. Μάλλιο. Στις 3 Νοεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ανέβηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 22 Νοεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα  στοιχεία μας γνωστοποιούν ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Καρβέλης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγαπούλα. Με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Ράγκος.

·         Ο Γεώργιος Μάγκας ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Στέλιος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κωνστ. Χούπα.

·         Ο Κωνσταντίνος Μάλλιος ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ευαγγελία. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Ράγκος.

5.    Μεγάλη ελάττωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 6 μεταναστευτικά ταξίδια (2 ομαδικά και 4 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 9 άτομα της Βράχας. Αναλυτικά :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Δημήτριο Τσιτσικάο. Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, απ’ όπου στις 26 Μαρτίου έφυγε με το πλοίο “Niagara” και στις 5 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στη Βράχα λεγόταν Σωτήρης. Με 25 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Ράγκος.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από τρία άτομα, τους : Κων. Κατσίφα, Δημ. Παπαθέο και Χαρ. Τζιώρα. Από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, απ’ όπου στις 23 Μαρτίου έφυγαν με το πλοίο “Manuel Calvo” και στις 12 Απριλίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επιπλέον ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Κατσίφας ήταν 25 ετών και αναλφάβητος. Γεννήθηκε στη Βράχα, αλλά ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε αόριστα “Ευρυτανία”. Ο πατέρας λεγόταν Χαράλαμπος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί τους, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Επαμεινώνδας Μπαλάφας.

·         Ο Δημήτριος Παπαθέος ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Πηνελόπη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον κουνιάδο του Βασίλειο Τσιώρα.

·         Ο Χαράλαμπος Τζιώρας ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $) ήταν το Φλάσινγκ[9] (Flushing) της Νέα Υόρκης, κοντά στο γιό του Σταύρο Τζιώρα.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα, τους: Δημ. Μάλλιο και Ιωάν. Μάλλιο. Στις 8 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Oceania” και στις 27 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι:

·         Ο Δημήτριος Μάλλιος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και κατοικίας δήλωσε το Καρπενήσι. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Δ. Γεωργακόπουλο.

·         Ο Ιωάννης Μάλλιος ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Κι αυτός ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Η γυναίκα του λεγόταν Αθηνά. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ν. Ράγκος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ιωάννης Μάλλιος την περίοδο 1906-1909 και εργάστηκε σε διάφορα μέρη των ΗΠΑ.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Ηλία Σπανό. Στις 13 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Argentina” και στις 29 Ιουνίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στη Βράχα λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Σ. Τζιώρας.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Κώστα Ράγκο. Στις 24 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Argentina” και στις 9 Σεπτεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε την αδερφή του Ελένη. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον πατέρα του Γεώργιο Ράγκο.

   Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Γεώργιο Μπλάνη. Στις 3 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Columbia (1908)” και στις 22 Οκτωβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην πατρίδα λεγόταν Ευανθία. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γ. Σταθογιάννης.

Πλοίο “Columbia (1908)”

(Photo: Maurizio Eliseo Collection)

6.    Νέα ελάττωση του αριθμού μεταναστών στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 4 άτομα της Βράχας. Συγκεκριμένα :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Κώστα Γεωργακόπουλο. Στις 8 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Argentina” και στις 25 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 37 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Δ. Γεωργακόπουλο.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Νικόλαο Παπαθέο (Papatheou). Στις 10 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Martha Washington” και στις 26 Απριλίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 30 ετών. Ο πατέρας του στη Βράχα λεγόταν Αθανάσιος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα, ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δ. Παπαθέος.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο άτομα, τους : Κώσ. Αναγνώστου και Γεώρ. Τσέλο. Στις 4 Δεκεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Oceania” και στις 22 Δεκεμβρίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Από το αρχειακό υλικό ξέρουμε επίσης ότι:

·         Ο Κώστας Αναγνώστου ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κ. Χούπα.

·         Ο Γεώργιος Τσέλος ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αθηνά. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δ. Τσέλος.

7.    Αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 3 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 11 άτομα της Βράχας. Αναλυτικά :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τριμελή ομάδα, από τους: Δημ. Γαλάνη, Δημ. Τσέλο και Αθ. Τσιρίγκα. Στις 18 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laura” και στις 3 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ακόμη ότι:

·         Ο Δημήτριος Γαλάνης ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Γεννήθηκε στη Βράχα, αλλά ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Η γυναίκα του λεγόταν Γιαννούλα. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο γιο του Νικόλαο Γαλάνη.

·         Ο Δημήτριος Τσέλος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα, ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δ. Τσέλος.

·         Ο Αθανάσιος Τσιρίγκας ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Σταυρούλα. Με 30 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σταύρος Τζιώρας.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Γεώργιο Ευγένιο (Eugenios). Στις 20 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 20 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του λεγόταν Παρασκευή. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στην πόλη Σποκέιν της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο πατέρας του Χαράλαμπος Ευγένιος.

Ατμόπλοιο “Kaiser Franz Josef I”

 (Photo: Richard Faber Collection)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα, τους : Κώσ. Τσιρίγκα και Ιωάν. Τσιρώνη. Στις 8 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο[10] “Kaiser Franz Josef I” και στις 20 Ιουλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι:

·         Ο Κώστας Τσιρίγκας ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Κωστάντω. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γ. Ράγκος.

·         Ο Ιωάννης Τσιρώνης ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παρασκευή. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η πόλη Σποκέιν, της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο συγγενής του Κ. Μπλέτσος.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε πέντε άτομα και περιλάμβανε τους: Ιωάν. Αναγνώστου, Κων. Παπαθέο, Δημ. Παππά, Δημ. Ράγκο και Χρ. Τσιρώνη. Στις 15 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Pannonia” και στις 3 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε επιπλέον ότι:

·         Ο Ιωάννης Αναγνώστου ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη μικρή πόλη Τόπενις (Toppenish) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Σπ. Τζιώρας.

·         Ο Κωνσταντίνος Παπαθέος[11] ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Λάμπρος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη μικρή πόλη Τόπενις (Toppenish) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Βάϊο Παπαθέο.

·         Ο Δημήτριος Παππάς ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η γυναίκα του λεγόταν Ελισάβετ. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη μικρή πόλη Τόπενις (Toppenish) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο κουνιάδος του Χαρ. Ευγένιος.

·         Ο Δημήτριος Ράγκος ήταν 42 ετών και παντρεμένος. Στη Βράχα είχε το γιο του Νικόλαο. Προορισμός του (με 99 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δ. Γεωργακόπουλος. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Δημητρίου Ράγκου στις ΗΠΑ. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1904-1909 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Χρήστος Τσιρώνης[12] ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Σταυρούλα. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη μικρή πόλη Τόπενις (Toppenish) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Κωνστ. Ράγκο.

Πλοίο “Pannonia”

(Photo: Frank Pichardo Collection)

8.    Λιγότεροι μετανάστες στο 1914

   Μετά τη λήξη των εθνικοαπελευθερωτικών πολέμων 1912-13 όπου συμμετείχαν και μετανάστες της Αμερικής, ακολούθησε η αποστράτευση. Κάποιοι αποφάσισαν να ξαναφύγουν σε δεύτερο ταξίδι. Παράλληλα έφυγαν κι άλλοι που πήγαιναν για πρώτη φορά.

   Στη διάρκεια του 1914 έγιναν 4 μεταναστευτικά ταξίδια (2 ομαδικά και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 8 άτομα της Βράχας. Συγκεκριμένα:

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από δύο άτομα, τους: Νικ. Μάγκα και Γεώρ. Τσέλο. Στις 7 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 4 Μαρτίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη:

·         Ο Νικόλαος Μάγκας ήταν 28 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν ξενοδόχος (hotel keeper). Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Στυλιανός. Προορισμός του (με 41 $) ήταν η πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο συγγενής του Νικόλαος Φλέγκας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Νικόλαος Μάγκας την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Γεώργιος Τσέλος ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στην πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Μάγκα.

Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε τέσσερα άτομα. Περιλάμβανε τους: Δημ. Αναγνώστου, Σπ. Αναγνώστου, Δημ. Μάλλιος και Νικ. Ράγκος. Στις 23 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Argentina” και στις 10 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει ότι:

·         Ο Δημήτριος Αναγνώστου ήταν 30 ετών, Ως τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής δήλωσε τη Φουρνά. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Πάσκο της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαράλ. Ευγένης. Για το Δημήτριο Αναγνώστου αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Την πρώτη φορά πήγε την περίοδο 1906-1912 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Σπυρίδων Αναγνώστου ήταν 28 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στη Βράχα λεγόταν Κώστας. Με 40 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στην πόλη Πάσκο της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαράλ. Ευγένης.

·         Ο Δημήτριος Μάλλιος ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ζ. Μπασάκης. Είχε ξαναπάει ο Δημήτριος Μάλλιος στην Αμερική την περίοδο 1910-1913 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Νικόλαος Ράγκος ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χ. Σπανός. Για το Νικόλαο Ράγκο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

Ατμόπλοιο “Argentina”

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Δημήτριο Ράγκο. Στις 30 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 2 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παρασκευή. Προορισμός του (με 22 $) για δουλειά ήταν η πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Κ. Ράγκο.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Νικόλαο Ράμμο. Στις 19 Μαΐου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 8 Ιουνίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ελισάβετ. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Τζιώρας. Ο Νικόλαος Ράμμος είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε στην πόλη Γκραν Ράπιντς (Grand Rapids, Mich.).

9.    Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1915

   Έγινε από το Νικόλαο Μάγκα (Magas). Στις 2 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 23 Αυγούστου “πάτησε πόδι” στην Αμερική. Ήταν τότε 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά (με 41 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Γεωργακόπουλος. Για το Νικόλαο Μάγκα, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε στην πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας.

10. Νέα αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1920

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (όλα ομαδικά) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 14 άτομα της Βράχας. Πιο αναλυτικά έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από δύο άτομα, τους: Γεώρ. Καρκάνη και Νικ. Ράγκο. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Argentina” και στις 24 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Γεώργιος Καρκάνης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγγελική. Με 70 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Γεωργακόπουλος.

·         Ο Νικόλαος Ράγκος ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του (με 60 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο γνωστός του Δημήτριος Γεωργακόπουλος. Είχε κάνει και προηγούμενο ταξίδι στην Αμερική ο Νικόλαος Ράγκος την περίοδο 1905-1912 και εργάστηκε στον ίδιο προορισμό.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1920 αριθμούσε έξι άτομα και περιλάμβανε τους: Νικ. Κωστέλο, Παν. Σκοτίδα, Σπ. Τζιώρη, Αθ. Τσιρίγκα, Γεώρ. Χαλιάσο και Μιχ. Χαλιάσο. Στις 25 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 14 Ιουλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Νικόλαος Κωστέλος (Koustelos) ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγορίτσα. Με 40 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Δημ. Γεωργακόπουλο.

·         Ο Παναγιώτης Σκοτίδας ήταν 48 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά, με 50 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Δημ. Γεωργακόπουλο. Αυτό ήταν δεύτερο ταξίδι του Παναγιώτη Σκοτίδα στις ΗΠΑ. Ξαναπήγε την περίοδο 1906-1911 και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Σπύρος Τζιώρας[13] (Djoris) ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγγελική. Με 35 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημ. Γεωργακόπουλος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Σπύρος Τζιώρας, την περίοδο 1905-1912 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Αθανάσιος Τσιρίγκας ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν ξυλουργός (carpenter). Η γυναίκα του λεγόταν Σταυρούλα. Προορισμός του (με 60 $) ήταν η πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια, κοντά στον ανεψιό του Ηλία Σπανό. Για τον Αθανάσιο Τσιρίγκα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, εφόσον είχε ξαναπάει την περίοδο 1911-1913 και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Γεώργιος Χαλιάσος ήταν 46 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βράχα λεγόταν Ελένη. Με 49 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Μπλούφιλντ της Δυτικής Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημ. Ράντης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Χαλιάσος την περίοδο 1909-1912 και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Μιχαήλ Χαλιάσος ήταν 43 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ευαγγελή. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 57 $ μαζί του, στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια, κοντά στον ανεψιό του Ηλία Σπανό. Δεύτερο ταξίδι για το Μιχαήλ Χαλιάσο, που πρωτοπήγε στις ΗΠΑ την περίοδο 1907-1913 και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον.

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris)

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από τριμελή ομάδα, με τους: Δημ. Μάλλιο, Ιωάν. Μάλλιο και Γεώρ. Τσιτσικάο. Στις 14 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Megali Hellas” και στις 4 Οκτωβρίου έφτασαν στην Αμερική. Το υπάρχον υλικό του αρχείου μας αναφέρει επιπλέον ότι:

·         Ο Δημήτριος Μάλλιος ήταν 42 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν μάγειρος (cook). Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 40 στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Γεωργακόπουλος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Δημήτριος Μάλλιος την περίοδο 1914-1919 και εργάστηκε σε τόπο που δεν μας είναι γνωστός.

·         Ο Ιωάννης Μάλλιος ήταν 47 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αθηνά. Τελικός προορισμός του (με 50 $) για δουλειά ήταν η πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο αδερφός του Λούης. Για τον Ιωάννη Μάλλιο ήταν το τρίτο ταξίδι στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη περίοδο 1909-1913 πήγε και εργάστηκε στο Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Γεώργιος Τσιτσικάος ήταν 42 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Σταυρούλα. Με 40 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο φίλος του Τζέιμς Ράντης. Ο Γεώργιος Τσιτσικάος είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1906-1911 και εργάστηκε στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από τρία άτομα, τους: Κων. Μπλέτσα, Νικ. Ράγκο και Χρ. Τσιρώνη. Στις 8 Νοεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν με το πλοίο “Megali Hellas” και στις 25 Νοεμβρίου αφίχθησαν στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Μπλέτσας ήταν 44 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βράχα λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά (με 30 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του Τζέιμς Γεωργακόπουλο.

·         Ο Νικόλαος Ράγκος ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Με 43 $ στην τσέπη, πήγαινε για δουλειά στη μικρή πόλη Σάμτερ (Sumter) της Νότιας Καρολίνας, κοντά στον αδερφό του Κωνσταντίνο Ράγκο.

·         Ο Χρήστος Τσιρώνης ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Σταυρούλα. Προορισμός του (με 30 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ανεψιός του Τζέιμς Γεωργακόπουλος. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Χρήστου Τσιρώνη στις ΗΠΑ. Είχε πάει την περίοδο 1910-1912 και εργάστηκε στο Γουαϊόμινγκ.

Πλοίο Megali Hellas

(Photo: Richard Faber Collection)

11. Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1922

   Έγινε από το Νικόλαο Μάγκα. Στις 30 Ιουνίου 1922, από το λιμάνι της Πάτρας πήγε το ελληνόκτητο πλοίο “Constantinople” και στις 2 Αυγούστου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βράχα λεγόταν Σοφία. Με 65 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στην πόλη Κολούμπια (Columbia) της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο αδερφός του Γεώργιος Μάγκας. Ο Νικόλαος Μάγκας είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1907-1914 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

12. Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στα έτη 1927 και 1934 - Επίλογος

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1927 έγινε από τον Κωνσταντίνο Τζιώρα. Στις 9 Ιουνίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο πλοίο “Edison” και στις 27 Ιουνίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 24 ετών. Δηλώθηκε ως σπουδαστής (student). Ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Ο πατέρας του πίσω στην πατρίδα λεγόταν Χαράλαμπος. Με 750 $ πήγαινε στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιτζίνια, όπου ήταν ο αδερφός του Στήβ Τζιώρας.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1934 έγινε από το Θεοφάνη Ράντη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 21 Ιουλίου έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “Byron” και στις 6 Αυγούστου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Ο πατέρας του στη Βράχα λεγόταν Αριστείδης. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Μπλούφιλντ της Δυτικής Βιτζίνια, κοντά στον αδερφό του Τζέιμς Ράντη.

---

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ  amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).

6.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ www.amfictyon.blogspot.gr

7.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

8.    περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

9.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

10.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

11.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

12.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

13.  Ιστοσελίδα http://vraha.blogspot.com/

14.  Ιστοσελίδα https://www.karpenissi.gr

15.  Ιστοσελίδα https://www.romfea.gr

16.  Ιστοσελίδα https://www.anexitilo.net/

17.  Ιστοσελίδα https://www.greece.com

18.  Βικιπαίδεια

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 104 μεταναστών από τη  Βράχα, βρέθηκαν 18 αναλφάβητοι (ποσοστό 17 % των μεταναστών).

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Στο αμερικανικό αρχείο δεν έχει γραφεί η ηλικία του.

[5] Τα στοιχεία είναι ελλιπή.

[6] Δυστυχώς το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.

[7] Από το Μαραθιά. Πήγε στην Αμερική το 1905, σε ηλικία 33 ετών και παντρεμένος. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη. Εργάστηκε στο Ρήνοκ (Roanoke) της Βιρτζίνια μέχρι το 1912 που επέστρεψε. Το 1914 έκανε και δεύτερο ταξίδι. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν έμπορος (merchand).

[8] Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 29 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.

[9] Είναι μια γειτονιά στο δήμο της Νέας Υόρκης, στο Κουήνς (Queens).

[10] Πιθανότατα είναι διπλοεγγραφή, δηλ. οι μετανάστες γράφτηκαν να ταξιδέψουν στο πλοίο αυτό, αλλά μάλλον γράφτηκαν και στο πλοίο “Pannonia”, με το οποίο και τελικά ταξίδεψαν.

[11] Βρέθηκε και 2η εγγραφή με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I”, που αναχώρησε από την Πάτρα στις 8 Ιουλίου και έφτασε στη Νέα Υόρκη στις 20 Ιουλίου 1912. Όλα τα άλλα στοιχεία είναι ίδια.

[12] ό. π.

[13] Νομίζω ότι το σωστό είναι Τζιώρας κι όχι Τζιώρης, όπως γράφτηκε στο Βιβλίο του πλοίου.