Προλεγόμενα
Ο Προυσός είναι ορεινό χωριό του νομού
Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 860 μέτρων, στα νοτιοδυτικά όρια του νομού Ευρυτανίας
με την Αιτωλοακαρνανία. Το χωριό είναι ιστορικά συνδεδεμένο με την
ομώνυμη Ιερά Μονή της Παναγίας.
 |
|
Το χωριό Προυσός
(πανοραμική φωτογραφία)
(η φωτογραφία ελήφθη από το www.pemptousia.gr) |
Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και
αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ τον Προυσό. Η συγκέντρωση του
υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 77 άτομα. Η
εργασία ολοκληρώθηκε το Ιούλιο του 2019.
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες
και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το
εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 52
μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά
ανευρέθηκαν 77 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι
κατέγραψα ως μετανάστες από τον Προυσό, όσους
δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτόν. Ίσως να
διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης
και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις
ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι,
Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα
ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους
ανθρώπους από τον Προυσό, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα
(μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους
χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια
και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή
αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της
μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους,
στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
---
ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ
Οικισμός Προυσός
Από τις 30 Σεπτεμβρίου 1836 ο οικισμός Προυσός ορίστηκε ως έδρα του
δήμου Αρακυνθίων του νομού Ακαρνανίας και Αιτωλίας.
Από το 1899 ο οικισμός αποσπάστηκε από το
δήμο Ακαρνανίας
και Αιτωλίας και υπάχθηκε στο νομό Ευρυτανίας. Το 1909 όμως έγινε το αντίθετο.
Από τις 31 Αυγούστου 1912, ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Αρακυνθίων
και ιδρύθηκε κοινότητα Προυσσού[1]
με τον οικισμό ως ομώνυμη έδρα του. Στις 16 Οκτωβρίου 1940 έγινε διόρθωση του
ονόματος του οικισμού και της κοινότητας σε Προυσός, του νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Από τις 22 Μαρτίου 1943 ο οικισμός και η κοινότητα αποσπάστηκε από το
νομό Αιτωλοακαρνανίας και πλέον υπαγόταν στο νομό Ευρυτανίας.
Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο Καποδίστριας) η κοινότητα Προυσού
καταργήθηκε και ο οικισμός Προυσός ορίστηκε ως έδρα ομώνυμου δήμου. Η πρώην
κοινότητα Προυσού είχε 263 μόνιμους κατοίκους.
Από τις 7 Ιουνίου 2010 (σχέδιο Καλλικράτης), η δήμος Προυσού καταργήθηκε
και ο οικισμός Προυσός προσαρτήθηκε στο δήμο Καρπενησίου. Μαζί με τα Άνω
Εσωχώρια, την Ι. Μ. Προυσού, το Κούλι και τα Τσικναίικα, αποτελούν τη τοπική
κοινότητα Προυσού.
Στην απογραφή του 2011 ο οικισμός είχε 125 κατοίκους.
Το χωριό Προυσός είναι ιστορικά συνδεδεμένο με τη Μονή, που αποτελεί
δημοφιλή προορισμό της περιοχής. Η Μονή είναι κτισμένη σε απότομο βράχο, που
ιδρύθηκε το 829-842, στη θέση όπου βρέθηκε η ιερή εικόνα της Παναγίας, με
προέλευση από την Προύσα της Βιθυνίας Μικράς Ασίας.
Από τον Προυσό καταγόταν ο στρατιωτικός και
πολιτικός Γεώργιος Κονδύλης (1879-1936).
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[2]
Από τους 77 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι
περισσότεροι (17) έφυγαν το έτος 1914 (ποσοστό 22%). Συνολικά έγιναν 52
μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 23 μετανάστες
που έκαναν πολλαπλά ταξίδια (2πλά, 3πλά και 4πλά).
Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 6,5% του πληθυσμού, που είναι λίγο
μικρότερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8%). Η
περιοχή είχε μόνο κτηνοτροφία, ήταν πολύ ορεινή και δυσκόλευε τη ζωή[3]
των κατοίκων της.
Οι μετανάστες ήταν κυρίως άρρενες, αλλά υπήρξαν και 6 θήλεις. Μελετώντας
την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι μικρότερες ηλικίες έως
και 20 ετών (με 29 άτομα). Ακολούθησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 23
άτομα) και μετά οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 21 άτομα). Η κατανομή σε
ομάδες ηλικιών των μεταναστών από τον Προυσό, δίνεται στον πίνακα 3.
Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :
(α) Διαμαντής Θεόδωρος Δ., ετών 3
(πήγε το 1920)
(β) Πλακιά Γεωργία Αθ., ετών 8 (πήγε
το 1921)
(γ) Πλακιά Αικατερίνη Αθ., ετών 10
(πήγε το 1921)
(δ) Πλακιάς Δημήτριος Αθ., ετών 12
(πήγε το 1921)
Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :
(α) Αλαμπασίνης Αθανάσιος, ετών 47
(πήγε το 1928)
(β) Τριχόπουλος Νικόλαος, ετών 44 (πήγε το 1920)
(γ) Τσατσαράγκος Νικόλαος, ετών 43
(πήγε το 1928)
(δ) Διαμαντής Δημήτριος, ετών 42 (πήγε
το 1920)
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη.
Οι περισσότεροι μετανάστες του Προυσού ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα,
από τους 77 μετανάστες, οι 43 ήταν άγαμοι (ποσοστό 56 %) και οι υπόλοιποι 34
ήταν έγγαμοι.
Από τις οικογένειες του Προυσού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των
μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :
Συνολικά έγιναν 52 ταξίδια, που διακίνησαν τους 77 μετανάστες από τον Προυσό.
Οι περισσότεροι μετανάστες (65 άτομα) έφυγαν το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 84
%), ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν μόνο 7 μετανάστες. Οι υπόλοιποι έφυγαν
από γαλλικά λιμάνια (βλ. πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες,
ανάλογα με το πλοίο.
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το
κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία
ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι
μετανάστες του Προυσού (40 άτομα) έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικά πλοία
έφυγαν 37 άτομα.
Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι
της Πάτρας, το 1907 έφυγαν 3 μετανάστες του Προυσού με το πλοίο “Laura”. Το 1912 και από το ίδιο λιμάνι, σε ένα ταξίδι έφυγαν 3 μετανάστες με το
ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia”. Το έτος
1914, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3
μετανάστες από το λιμάνι της Πάτρας, με το πλοίο “Carpathia”.
Το ίδιο έτος και από το ίδιο λιμάνι, έφυγαν 5 άτομα του Προυσού με το πλοίο “Themistocles”. Το 1915 από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 άτομα με το
πλοίο “Athinai”. Το 1920 έφυγαν 3 άτομα από το
λιμάνι της Πάτρας με το πλοίο “Edellyn”. Το 1921, πάλι
από το ίδιο λιμάνι έφυγαν 4 άτομα του Προυσού με το ελληνόκτητο πλοίο “Acropolis”. Τέλος το 1928, πάλι από το λιμάνι
της Πάτρας αναχώρησαν 3 άτομα του Προυσού με το ελληνόκτητο πλοίο “Byron”. Σε σύγκριση, τα μεμονωμένα ταξίδια ήταν πολύ περισσότερα
από τα ομαδικά. Συγκεκριμένα, έγιναν 39 μεμονωμένα και 13 ομαδικά ταξίδια.
Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από
υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές
τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας
Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν
«Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν
είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για
εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.
Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω
στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον
τόπο προορισμού.
Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες του Προυσού φαίνονται
στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία της Νέας Υόρκης, με 47 άτομα (ποσοστό 61%).
Ακολούθησε η πολιτεία της Μασαχουσέτης. Συγκεκριμένα, η πόλη της Βοστώνης (Boston) ήταν προορισμός για 22 μετανάστες! Μικρότερες
προτιμήσεις καταγράφηκαν στις πολιτείες Βιρτζίνια, Ιλινόις (στο Σικάγο), Πενσυλβάνια
και Νιου Τζέρσεϋ. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον
παρατιθέμενο πίνακα 7.
Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση
είναι ο αριθμός μεταναστών) :
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
|
ΤΟΠΟΙ
|
Νέα Υόρκη (N.Y.)
|
New York (47)
|
Μασαχουσέτη (Mass.)
|
Boston (22)
|
Βιρτζίνια (Va.)
|
Lynchburg (1),
Pocahontas (1)
|
Ιλινόις (Ill.)
|
Chicago (2)
|
Πενσυλβάνια
(Pa.)
|
Pittsburg (2)
|
Νιου Τζέρσεϋ
(N.J.)
|
Atlantic City (1)
|
δ. α.
|
1
|
ΣΥΝΟΛΑ
|
77
|
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών (71 %) δήλωσε εργάτης (laborer, worker,
workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών,
δηλώθηκαν: εργάτες σε φάρμα, αγρότες-κτηματίες, μάγειροι, κλπ. Στοιχεία αυτών
ακολουθούν:
επάγγελμα
|
αριθ.
|
εργάτης (laborer, workman, worker)
|
55
|
εργάτης σε
φάρμα (farm laborer)
|
1
|
αγρότης (farmer, farm land)
|
1
|
μάγειρος (cook)
|
3
|
έμπορος (merchant)
|
1
|
υπάλληλος (clerk)
|
2
|
ξενοδόχος (hotel keeper)
|
1
|
τσαγκάρης (shoemaker)
|
1
|
σερβιτόρος (waiter)
|
2
|
σιδηρουργός (blacksmith)
|
1
|
μαθητής/τρια
(pupil)
|
3
|
ζαχαροπλάστης
(confectioner)
|
1
|
οικιακά (house wife)
|
3
|
άνευ
|
1
|
δ. α.
|
1
|
ΣΥΝΟΛΟ
|
77
|
3.
Πολλαπλά ταξίδια στην
Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 23 άτομα που έκαναν πολλαπλό ταξίδι
στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους
1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για τη συνοδεία άλλων μελών της
οικογένειας.
Περισσότερα χρόνια στην Αμερική (στο α’ ταξίδι) έμεινε ο Νικόλαος
Τριχόπουλος, για 25 χρόνια! Τριπλά ταξίδια έκαναν οι: Κων. Καμμένος (1906,
1912, 1916), Νικ. Κοντοδήμος (1911, 1914, 1921) και Κων. Θεοδωρόπουλος (1906,
1914, 1922). Ο Ανδρ. Τσίκνας έκανε τετραπλό ταξίδι (1922, 1925, 1927 και 1928).
Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί
ακολουθούν:
1. Νικόλαος Λωρίδας : Το α’
ταξίδι έγινε την περίοδο 1903-06 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το
1907 πάλι στον ίδιο προορισμό.
2. Νικόλαος Πρώιμος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1910 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1911 πάλι στον ίδιο προορισμό.
3. Δημήτριος Πρώιμος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1911 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1911 πάλι στον ίδιο προορισμό. Το γ’ ταξίδι έγινε
το 1821 στη Νέα Υόρκη.
4. Κωνσταντίνος Καμμένος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1910 στη
Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.
Το γ’ ταξίδι έγινε το 1916 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
5. Χρήστος Στεφανόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1905-1910 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
6. Χαράλαμπος Κερκελέσης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-1912 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
7. Γεώργιος Παπαλουκάς : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-1912 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
8. Θεοδόσιος Αναστασόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1901-1913 στη
Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
9. Αθανάσιος Βλάχος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-1912 σε τόπο
της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
10. Αθανάσιος Παπασπύρου : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1911 στη
Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
11. Νικόλαος Κοντοδήμος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-1912 σε τόπο
του Νιου Τζέρσεϋ. Το β’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-1920 στη Βοστώνη της
Μασαχουσέτης και στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα
Υόρκη.
12. Νικόλαος Κολιός : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1911 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
13. Ηλίας Γκούστας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1909 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
14. Ιωάννης Γκούστας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1914 στη
Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.
15. Κωνσταντίνος Θεοδωρόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1911 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-1919 πάλι στον ίδιο προορισμό. Το γ’
ταξίδι έγινε το 1922 πάλι στη Νέα Υόρκη.
16. Λάζαρος Κυριαζής : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1912 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
17. Γεώργιος Παπαθανάσης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-1912 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
18. Δημήτριος Διαμαντής : Το α’ ταξίδι έγινε το 1916 στη Νέα Υόρκη. Το β’
ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.
19. Νικόλαος Τριχόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1892-1917 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.
20. Βασιλική Αθ. Πλακιά : Το α’
ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-1912 σε τόπο της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε
το 1921 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
21. Ανδρέας Τσίκνας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1922-1925 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1925 πάλι στον ίδιο προορισμό. Το γ’ ταξίδι έγινε
το 1927 στη Νέα Υόρκη. Έγινε και δ’ ταξίδι το 1928 πάλι στον ίδιο προορισμό.
22. Νικόλαος Τσατσαράγκος : Το α’ ταξίδι έγινε το 1927 στο Σικάγο. Το β’ ταξίδι
έγινε το 1928 πάλι στον ίδιο προορισμό.
23. Αθανάσιος Αλαμπασίνης (ή Αλαμπάσενος) : Το α’ ταξίδι έγινε το 1927 στη Βοστώνη της
Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1928 πάλι στον ίδιο προορισμό.
4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών του Προυσού
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis
island) μέσω του Διαδικτύου (internet)
βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Προυσού που έφτασαν στις Η.Π.Α. και
καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια
μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του
νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[4].
Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών του Προυσού δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω
πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία
Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α
Ονοματεπώνυμο χρ. άφιξης
ηλικία έγγαμος
Πλοίο που
ταξίδεψε Λιμάνι
1 Αθανασόπουλος Κώστας 28-3-1914 38 ναι Themistocles Πάτρα
2 Αλαμπάσενος Γεώργιος 20-5-1912 29 ναι Martha Washington Πάτρα
3 Αλαμπασίνης Αθανάσιος 10-8-1928 47 ναι Byron Πάτρα
4 Αναστασόπουλος Θεοδ. 28-3-1914 38 ναι Themistocles Πάτρα
5 Ανδρεοπούλου Γεωργία 22-4-1920 30 ναι Megali Hellas Πειραιεύς
6 Βασιλόπουλος Δημήτριος 28-11-1910 19 όχι Martha Washington Πάτρα
7 Βλάχος Αθανάσιος 28-3-1914 38 ναι Themistocles Πάτρα
8 Γκούστας Ηλίας 27-6-1914 31 ναι Kaiser Franz
Josef I Πάτρα
9 Γκούστας Ιωάννης 30-5-1907 27 ναι Laura Πάτρα
10 Γκούστας Ιωάννης 26-11-1914 34 ναι Patris Πειραιεύς
11 Δάμος Ηλίας 30-5-1907 17 όχι Laura Πάτρα
12 Δαραβάλης Κωνσταντ. 23-11-1910 18 όχι Patris Πάτρα
13 Δεληγιάννης Δημήτριος 2-11-1907 24 όχι Alice Πάτρα
14 Δεληγιάννης Νικόλαος 3-7-1910 19 όχι Martha Washington Πάτρα
15 Διαμαντής Δημήτριος 7-9-1920 42 ναι Edellyn Πάτρα
16 Διαμαντής Θεοδωρος Δ. 7-9-1920 3 όχι Edellyn Πάτρα
17 Διαμαντής Νικόλαος 9-11-1907 18 όχι Philadelphia Χερβούργο
18 Διαμαντόπουλος Ευθύμ. 13-7-1911 20 όχι Themistocles Πειραιεύς
19 Ελεφάντης Θεοφάνης 31-5-1912 18 όχι Macedonia Πάτρα
20 Ελεφάντης Νικόλαος 31-12-1906 22 όχι Giulia Πάτρα
21 Θανασούλας Δημήτριος 10-10-1907 22 όχι Giulia Πάτρα
22 Θανασούλας Χρήστος 4-5-1909 19 όχι Martha Washington Πάτρα
23 Θεοδωρόπουλος Κωνστ. 10-5-1915 31 ναι Athinai Πάτρα
24 Θεοδωρόπουλος Κωνστ. 7-7-1922 38 ναι Acropolis Πειραιεύς
25 Καμμένος Κωνσταντίνος 8-7-1912 25 ναι Macedonia Πάτρα
26 Καμμένος Κωνσταντίνος 19-1-1916 29 ναι Vasilefs Constantinos Πειραιεύς
27 Κερκελέσης Χαράλαμπος 22-3-1914 31 όχι Carpathia Πάτρα
28 Κιρκιλέσης Χαράλαμπος 28-2-1910 25 όχι Alice Πάτρα
29 Κλέτσιας Γεώργιος Κ. 14-4-1914 17 όχι Saxonia Πάτρα
30 Κολιός Νικόλαος 31-5-1912 28 ναι Macedonia Πάτρα
31 Κολιός Νικόλαος 17-5-1914 30 ναι Laconia (1912) Πάτρα
32 Κοντοδήμος Νικόλαος 2-4-1914 28 όχι Laconia (1912) Πάτρα
33 Κοντοδήμος Νικόλαος 1-8-1921 35 ναι Calabria Πάτρα
34 Κυριαζής Λάζαρος 16-4-1907 22 όχι La Gascogne Χάβρη
35 Κυριαζής Λάζαρος 10-5-1915 33 ναι Athinai Πάτρα
36 Λωρίδας Νικόλαος 16-6-1903 20 όχι Potsdam Βουλώνη
37 Λωρίδας Νικόλαος 17-2-1907 24 όχι Saint Louis Χερβούργο
38 Μαργαρίτης Νικόλαος 21-7-1914 38 ναι Ultonia Πάτρα
39 Νιούτσικος Γεώργιος 12-4-1911 19 όχι Oceania Πάτρα
40 Παπαθανάσης Γεώργιος 2-12-1909 21 όχι Argentina Πάτρα
41 Παπαθανάσης Γεώργιος 10-5-1915 32 ναι Athinai Πάτρα
42 Παπαλουκάς Γεώργιος 22-3-1914 33 όχι Carpathia Πάτρα
43 Παπασπύρου Αθανάσιος 28-3-1914 33 ναι Themistocles Πάτρα
44 Παππά
Δημητρούλα 12-10-1924 26 ναι Byron Πειραιεύς
45 Πάστρας Χρήστος 17-10-1912 19 όχι Eugenia Πάτρα
46 Πλακιά Αικατερίνη 11-11-1921 10 όχι Acropolis Πάτρα
47 Πλακιά Βασιλική 11-11-1921 36 ναι Acropolis Πάτρα
48 Πλακιά Γεωργία 11-11-1921 8 όχι Acropolis Πάτρα
49 Πλακιάς Δημήτριος 11-11-1921 12 όχι Acropolis Πάτρα
50 Πριτσούλης Νικόλαος 3-9-1907 18 όχι Laura Πάτρα
51 Πρώιμος Δημήτριος 5-12-1911 22 όχι Martha Washington Πάτρα
52 Πρώιμος Δημήτριος 10-6-1921 35 ναι Belvedere Πάτρα
53 Πρώιμος Νικόλαος 31-12-1906 33 ναι Giulia Πάτρα
54 Πρώιμος Νικόλαος 23-9-1911 36 ναι Athinai Πάτρα
55 Πρωτογερόπουλος Παν. 22-3-1914 28 όχι Carpathia Πάτρα
56 Πρωτόγερος Ιωάννης 30-5-1907 17 όχι Laura Πάτρα
57 Σκορδάς Φώτιος 31-7-1909 32 ναι Athinai Πάτρα
58 Στεφανόπουλος Γεώργ. 31-12-1906 25 όχι Giulia Πάτρα
59 Στεφανόπουλος Χρήστος 30-10-1905 20 όχι La Gascogne Χάβρη
60 Στεφανόπουλος Χρήστος 4-3-1914 29 ναι Kaiser Franz
Josef I Πάτρα
61 Σωτηρόπουλος Κωνστ. 23-9-1911 19 όχι Athinai Πάτρα
62 Σωτηρόπουλος Κώστας 3-6-1909 16 όχι Athinai Πάτρα
63 Σωτηροπούλου Βασιλική 26-11-1914 22 ναι Patris Πειραιεύς
64 Τριχόπουλος Γεώργιος 3-10-1908 19 όχι Laura Πάτρα
65 Τριχόπουλος Γκόλφης 14-4-1914 19 όχι Saxonia Πάτρα
66 Τριχόπουλος Κωνσταντ. 26-5-1911 19 όχι Themistocles Πάτρα
67 Τριχόπουλος Νικόλαος 7-9-1920 44 ναι Edellyn Πάτρα
68 Τσατσαράγκος Νικόλαος 1-9-1923 35 ναι Byron Πάτρα
69 Τσατσαράγκος Νικόλαος 10-8-1928 43 ναι Byron Πάτρα
70 Τσιανίκας Νικόλαος 13-3-1910 19 όχι Themistocles Πάτρα
71 Τσίκνας Ανδρέας 5-7-1910 20 όχι Martha Washington Πάτρα
72 Τσίκνας Ανδρέας 14-7-1925 33 ναι Byron Πάτρα
73 Τσίκνας Ανδρέας 10-8-1928 38 ναι Byron Πάτρα
74 Τσίκνας Σωτήριος Ν. 31-5-1912 18 όχι Macedonia Πάτρα
75 Τσουκαλάς Βασίλειος 24-10-1909 26 όχι Themistocles Πάτρα
76 Υφαντής Απόστολος 28-3-1914 18 όχι Themistocles Πάτρα
77 Χατζής Νικόλαος 2-6-1909 18 όχι Patris Πάτρα
---
5. Χρονικό μετανάστευσης από τον Προυσό Ευρυτανίας
1. Από τα τέλη του 19ου αι. πρώτος μετανάστης στην
Αμερική
Ήταν το 1892 όταν ο πρωτοπόρος μετανάστης του Προυσού, ο Νικόλαος Τριχόπουλος αποφάσισε να φύγει
για την Αμερική. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου εργάστηκε σε πολλές
διαφορετικές δουλειές. Έγινε ξενοδόχος και πρόκοψε. Μετά από 25 χρόνια, το έτος
1917 επέστρεψε στην Πατρίδα. Το 1917 όμως επέστρεψε, δηλ. μετά από 25 χρόνια!
Το 1921 έκανε κι άλλο ταξίδι.
2. Οι τολμηροί μετανάστες του 1903 του 1905 και η
συνέχεια στο 1906
Έγινε με μια μεμονωμένη αναχώρηση από το Νικόλαο Λωρίδα. Πιο συγκεκριμένα, από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο
μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Βουλώνης (Boulogne-Sur-Mer), από το
οποίο στις 6 Ιουνίου 1903 ταξίδεψε με το πλοίο “Potsdam”
και στις 16 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 20 ετών. Με 53 $ για τα
πρώτα του έξοδα πήγαινε δια δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του
Γεώργιος Τριχόπουλος.
Δύο χρόνια μετά, το 1905, ένας νέος άνθρωπος ο Χρήστος Στεφανόπουλος αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη του. Από την
Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, απ’ όπου στις 21
Οκτωβρίου 1905 ανέβηκε στο πλοίο “La Gascogne” και στις 30 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι”
στο λιμάνι της νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής
δήλωσε αόριστα Ευρυτανία. Προορισμός του (με 11 $) για δουλειά ήταν η Νέα
Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Παπαχρήστος.
Στο 1906 έγινε ένα ομαδικό ταξίδι
προς την Αμερική. Περιλάμβανε τρία άτομα, τους: Νικ. Ελεφάντη, Νικ. Πρώιμο και
Γεώργ. Στεφανόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας στις 8 Δεκεμβρίου 1906 αναχώρησαν
με το πλοίο “Giulia” και στις
31 Δεκεμβρίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας
αναφέρουν ότι:
·
Ο
Νικόλαος Ελεφάντης ήταν 22 ετών.
Αναζητούσε δουλειά, με 17 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του
Κωνσταντίνο Κατσάμπα.
·
Ο
Νικόλαος Πρώιμος ήταν 33 ετών και
παντρεμένος. Με 15 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Πάνος Σωτηρόπουλος.
·
Ο Γεώργιος
Στεφανόπουλος ήταν 25 ετών. Προορισμός του (με 16 $) για δουλειά ήταν η Νέα
Υόρκη, κοντά στον αδελφό του Χρήστο Στεφανόπουλο.
3. Αύξηση του
μεταναστευτικού ρεύματος στο 1907
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 7 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 6
από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 9 άτομα του Προυσού.
Αναλυτικά:
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1907 έγινε από το Νικόλαο Λωρίδα.
Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι του Χερβούργου, απ’ όπου
στις 9 Φεβρουαρίου αναχώρησε με το πλοίο “Saint
Louis” και στις
17 Φεβρουαρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 24 ετών και με 40
$ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος
του Ιωάννης Διαμαντής. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Νικόλαος Λωρίδας την
περίοδο 1903-1906 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1907 έγινε από το Λάζαρο Κυριαζή.
Το ταξίδι του έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το
γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Στις 7 Απριλίου ανέβηκε στο πλοίο “La Gascogne”
και στις 16 Απριλίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 22 ετών. Ωε τόπο
προηγούμενης διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί
του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαρίλαος[5].
 |
| Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum) |
Η ομαδική αναχώρηση στο 1907
έγινε από τριμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους: Ιωάν. Γκούστα, Ηλ. Δάμο και
Ιωάν. Πρωτόγερο. Στις 13 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο
πλοίο “Laura” και στις 30 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν επίσης ότι :
·
Ο
Ιωάννης Γκούστας (Goustas) ήταν 27 ετών
και παντρεμένος. Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της
Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Κου………[6].
·
Ο
Ηλίας Δάμος (Damos)
ήταν 17 ετών. Προορισμός του (με 2 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η
Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης
Βλάχος[7].
·
Ο
Ιωάννης Πρωτόγερος ήταν 17 ετών. Με
12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέας Υόρκη, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Π. Σωτηρόπουλος.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1907 έγινε από το Νικόλαο Πριτσούλη.
Στις 17 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Laura” και στις 3 Σεπτεμβρίου έφτασε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 10 $ μαζί
του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Τζέιμς Ζάχο.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1907 έγινε από το Δημήτριο
Θανασούλα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Σεπτεμβρίου έφυγε με το πλοίο “Giulia” καις στις 10 Οκτωβρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 22 ετών. Ο πατέρας του στον Προυσσό λεγόταν Σταύρος. Με
10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Λίντσμπεργ (Lynchburg) της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός
του Ιωάννης Τσούκαλος[8].
Η πέμπτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1907 έγινε από το Δημήτριο
Δεληγιάννη. Στις 15 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ανέβηκε στο πλοίο “Alice” και στις 2 Νοεμβρίου κατέβηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης, Ήταν 24 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Μαρία. Προορισμός του
(με 10 $) για δουλειά ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδελφό
του Γιώργο Δελή[9] (Delis).
Η έκτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1907 έγινε από το Νικόλαο Διαμαντή.
Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι του Χερβούργου, απ’
όπου στις 2 Νοεμβρίου έφυγε με το πλοίο “Philadelphia”
και στις 9 Νοεμβρίου έφτασε στην
Αμερική. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Μάνθος. Με 20 $ για τα πρώτα του
έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του Ιωάννης
Διαμαντής.
4. Μια
μεμονωμένη αναχώρηση στο 1908
Έγινε από το Γεώργιο Τριχόπουλο.
Στις 15 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας πήρε το πλοίο “Laura” και στις 3 Οκτωβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν
τότε 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χαράλαμπος. Αναζητούσε δουλειά, με 18 $
μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Τρίχας[10] (Trichas).
5. Αύξηση των αναχωρήσεων στο 1909
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 6 μεμονωμένες αναχωρήσεις προς την
Αμερική. Πιο συγκεκριμένα :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1909 έγινε από το Χρήστο Θανασούλα.
Στις 19 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Martha Washington”
και στις 4 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Ο
πατέρας του στον Προυσό λεγόταν Σταύρος. Με 17 $ στην τσέπη πήγαινε για δουλειά
στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Δημόπουλος.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1909 έγινε από το Νικόλαο Χατζή.
Από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Patris”
και στις 2 Ιουνίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ο
πατέρας του στο χωριό λεγόταν Σπύρος. Προορισμός του (με 15 $) για δουλειά ήταν
το Ατλάντικ Σίτυ του Νιου Τζέρσεϋ, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Τζέιμς Βλάχος.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1909 έγινε από τον Κώστα Σωτηρόπουλο.
Στις 15 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας,
έφυγε με το πλοίο “Athinai” και στις 3
Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε έφηβος 16 ετών. Ο πατέρας του στην
πατρίδα λεγόταν Γεώργιος. Με 10 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για
δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Πέτρο Σωτηρόπουλο.
 |
| Ατμόπλοιο “Athinai” (1910) |
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1909 έγινε από το Φώτιο Σκορδά.
Από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Athinai”
και στις 31 Ιουλίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 32 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά, με 13 $ μαζί του
στη Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ανεψιός του
Κωνσταντίνος Καμμένος.
Η πέμπτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1909 έγινε από το Βασίλειο Τσουκαλά.
Στις 5 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας πήρε το πλοίο “Themistocles” και στις 24 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι”
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 26 ετών. Το επάγγελμά του ήταν τσαγκάρης (shoemaker). Με 18 $ στην τσέπη, έψαχνε για
δουλειά στη μικρή πόλη Ποκαχόντας της Βιρτζίνια, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη
Τσουκαλά.
Η έκτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1909 έγινε από το Γεώργιο Παπαθανάση.
Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Argentina”
και στις 2 Δεκεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 21 ετών. Ελλείπουν άλλα
στοιχεία (από πρόβλημα του αρχείου).
6. Σταθερός αριθμός αναχωρήσεων και στο 1910
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 5 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 4
από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα του Προυσού. Πιο
αναλυτικά :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1910 έγινε από το Χαράλαμπο
Κιρκιλέση. Στις 7 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το
πλοίο “Alice” και στις 28 Φεβρουαρίου έφτασε στην Αμερική.
Ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του στον Προυσό λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του (με 25
$) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ανασ. Παπαλουκάς.
 |
| Ατμόπλοιο “Alice” (Photo: Eric Johnson) |
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1910 έγινε από το Νικόλαο
Τσιανίκα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 10 Φεβρουαρίου έφυγε με το πλοίο “Themistocles” και στις 13 Μαρτίου αφίχθηκε στις
ΗΠΑ. Ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Αθανάσιος. Με 25 $ για τα
πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Α.
Ζαφείρη.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1910
έγινε από δύο άτομα, τους : Νικ. Δεληγιάννη και Ανδρ. Τσίκνα. Στις 20 Ιουνίου,
από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha
Washington” και στις 3 Ιουλίου αποβιβάστηκαν στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επιπλέον ότι :
·
Ο
Νικόλαος Δεληγιάννης ήταν 19 ετών. Ο
πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στη Νέα
Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός Αναστ. Παπαλουκάς.
·
Ο
Ανδρέας Τσίκνας ήταν 20 ετών. Ο
πατέρας του λεγόταν Νίκος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη
της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο κουνιάδος του Δημήτριος Νικόπουλος.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1910 έγινε από τον Κωνσταντίνο
Δαραβάλη. Στις 5 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Patris” και στις 23 Νοεμβρίου κατέβηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στον Προυσό λεγόταν Χριστόδουλος.
Προορισμός του (με 30 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Μ.
Ζαφείρης.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1910 έγινε από το Δημήτριο
Βασιλόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας στις 14 Νοεμβρίου έφυγε με το πλοίο “Martha Washington”
και στις 28 Νοεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 19 ετών. Το επάγγελμα που
δήλωσε ήταν μάγειρος (cook). Με 25 $ για
τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Α.
Ζαφειρόπουλο.
7. Μείωση του αριθμού αναχωρήσεων στο 1911
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 5 αναχωρήσεις (1 ομαδική και 4
μεμονωμένες) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα. Συγκεκριμένα :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1911 έγινε από το Γεώργιο Νιούτσικο.
Στις 27 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Oceania” και στις 12 Απριλίου αφίχθηκε στις
ΗΠΑ. Ήταν 19 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του στη Νέα
Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ν. Κολιός.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1911 έγινε από τον Κωνσταντίνο
Τριχόπουλο. Στις 8 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο
ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Themistocles” και στις 26
Μαΐου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στον
Προυσό λεγόταν Χαράλαμπος. Με 75 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα
Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Παππάς.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1911 έγινε από τον Ευθύμιο
Διαμαντόπουλο. Στις 24 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Themistocles” και στις 13 Ιουλίου “πάτησε πόδι”
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν
σερβιτόρος (waiter). Προορισμός του (με 25 $) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου
ήταν ο συμπατριώτης του Αριστείδης Τσιώκος.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1911
έγινε από 2 άτομα, τους : Νικ. Πρώιμο και Κων. Σωτηρόπουλο. Στις 7 Σεπτεμβρίου,
από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Athinai”
και στις 23 Σεπτεμβρίου κατέβηκαν στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε επιπλέον ότι :
·
Ο
Νικόλαος Πρώιμος ήταν 36 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στον Προυσό λεγόταν Γεωργία. Με 25 $ για τα αναγκαία
έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Πάνος
Σωτηρόπουλος. Ο Νικόλαος Πρώιμος είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο
1906-1910 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
·
Ο
Κωνσταντίνος Σωτηρόπουλος ήταν 19
ετών. Για επάγγελμα δήλωσε υπάλληλος (clerk). Ο πατέρας
του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στη Νέα
Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Τζέιμς Σωτηρόπουλο.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1911 έγινε από το Δημήτριο
Πρώιμο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 20 Νοεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington”
και στις 5 Δεκεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του στην
πατρίδα λεγόταν Κώστας. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη
Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δ. Σωτηρόπουλος. Για τον Δημήτριο Πρώιμο αυτό
ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Για πρώτη φορά πήγε την περίοδο 1906-1911 και
εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
 |
| Ατμόπλοιο “Martha Washington” (Photo: Richard Faber Collection) |
8. Μικρή αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1912
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 ταξίδια (1 ομαδικό και 3 από
μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα. Πιο αναλυτικά :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1912 έγινε από το Γεώργιο Αλαμπάσενο.
Στις 6 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Martha Washington”
και στις 20 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι
της Νέας Υόρκης. Ήταν 29 ετών και παντρεμένος[11]. Η μητέρα του
λεγόταν Γιαννούλα. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά αγρότη-κτηματία (farmer) στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο
συγγενής του Βασίλειος Πλακιάς[12].
Η ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από
τριμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους: Θεοφ. Ελεφάντη, Νικ. Κολιό και Σωτ.
Τσίκνα. Στις 18 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο
πλοίο “Macedonia” και στις 31 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν επίσης
ότι:
·
Ο
Θεοφάνης Ελεφάντης ήταν 18 ετών. Ως
επάγγελμα δήλωσε τσαγκάρης (shoemaker). Ο πατέρας
του λεγόταν Ανδρέας. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Βοστώνη της
Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Πάνος Σωτηρόπουλος.
·
Ο
Νικόλαος Κολιός ήταν 28 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Καλλιόπη. Με 25 $ για τα πρώτα
έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Χαράλαμπο
Κολιό. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ για το Νικόλαο Κολιό. Πρωτοπήγε την
περίοδο 1906-1910 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
·
Ο
Σωτήριος Τσίκνας ήταν 18 ετών. Ο
πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί
του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο αδελφός του Ανδρέας Τσίκνας.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1912 έγινε από τον Κωνσταντίνο
Καμμένο. Στις 23 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Macedonia” και στις 8 Ιουλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν
Ανθούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 40 $ μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης,
όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωνσταντίνος Ζανίκας. Είχε πάει και προηγούμενη φορά
στην Αμερική ο Κων/νος Καμμένος την περίοδο 1906-1910 και εργάστηκε πάλι στη
Βοστώνη.
 |
| Πλοίο Eugenia (Photo: Maurizio Eliseo Collection) |
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1912 έγινε από το Χρήστο Πάστρα.
Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Eugenia’
και στις 17 Οκτωβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του
λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου
ήταν ο θείος του Χαράλαμπος Κολιός.
9. Κορύφωση της μετανάστευσης στο 1914
Μετά τους Βαλκανικούς Αγώνες 1912-13 για τους οποίους κάποιοι μετανάστες
επέστρεψαν και υπηρέτησαν έγινε αποστράτευση. Κάποιο αποφάσισαν να ξαναπάνε
στην Αμερική, αλλά υπήρξαν και νέοι μετανάστες.
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 9 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (4 ομαδικά
και 5 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 18 άτομα του Προυσού.
Συγκεκριμένα:
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1914 έγινε από το Χρήστο
Στεφανόπουλο. Στις 16 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το
πλοίο “Kaiser Franz
Josef I”
και στις 4 Μαρτίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε
υπάλληλος (clerk). Η γυναίκα του στον Προυσό λεγόταν Κωνσταντούλα.
Με 18 $ μαζί του, αναζητούσε ανάλογη εργασία στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Κώστας Λάγγας. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Χρήστου
Στεφανόπουλου στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1905-1910 και εργάστηκε πάλι στον
ίδιο προορισμό.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε
από τριμελή ομάδα, με τους: Χαρ. Κερκελέση, Γεώρ. Παπαλουκά και Παν.
Πρωτογερόπουλο. Στις 6 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Carpathia” και στις 22 Μαρτίου κατέβηκαν στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Χαράλαμπος Κερκελέσης[13] ήταν 31 ετών.
Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Τελικός προορισμός του (με 35 $) για δουλειά
ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Τρίχας (Τριχόπουλος). Είχε
ξαναπάει στην Αμερική ο Χαράλαμπος Κερκελέση την περίοδο 1910-1912 και
εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
·
Ο
Γεώργιος Παπαλουκάς ήταν 33 ετών. Το
επάγγελμα που δήλωσε ήταν υπάλληλος (clerk). Ο πατέρας
του στον Προυσό λεγόταν Χριστόδουλος. Με 60 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε
στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Σωτηρόπουλο. Για το Γεώργιο
Παπαλουκά αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1908-1912
και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
·
Ο
Παναγιώτης Πρωτογερόπουλος ήταν 28
ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Κυριακούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $
μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Πρωτογερόπουλος.
 |
| Ατμόπλοιο “Carpathia” (Photo: Richard Faber Collection) |
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914
αριθμούσε πέντε άτομα και περιλάμβανε τους: Κώσ. Αθανασόπουλο, Θεοδ.
Αναστασόπουλο, Αθ. Βλάχο, Αθ. Παπασπύρου και Απ. Υφαντή. Στις 11 Μαρτίου, από
το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Themistocles”
και στις 28 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία
του αρχείου μας γνωρίζουν ότι :
·
Ο
Κώστας Αθανασόπουλος ήταν 38 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Καλομοίρα. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε
για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στο γιο του Γεώργιο Αθανασόπουλο.
·
Ο
Θεοδόσιος Αναστασόπουλος ήταν 38
ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Προορισμός του (με 25 $) για
δουλειά ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ανδρέας
Διβράκης (Divrakis). Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο
Θεοδόσιος Αναστασόπουλος την περίοδο 1901-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο
προορισμό.
·
Ο
Αθανάσιος Βλάχος ήταν 38 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στον Προυσό λεγόταν Βασιλική. Με 25 $ για τα πρώτα
έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του
Δημήτριος Κυρίτσης. Για τον Αθανάσιο Βλάχο ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ,
εφόσον ξαναπήγε την περίοδο 1909-1912 και εργάστηκε σε τόπο της Μασαχουσέτης.
·
Ο
Αθανάσιος Παπασπύρου ήταν 33 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Σπυριδούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $
μαζί του, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Απόστολος
Πλακιάς. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Αθανάσιος Παπασπύρου την περίοδο
1906-1911 και εργάστηκε πάλι στη Βοστώνη.
·
Ο
Απόστολος Υφαντής ήταν 18 ετών. Ο
πατέρας του λεγόταν Πέτρος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη
της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Φώτης Φραγκούλης.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1914 έγινε από το Νικόλαο
Κοντοδήμο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Μαρτίου έφυγε με το πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου έφτασε
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 28 ετών, Ο πατέρας του λεγόταν Βασίλειος.
Τελικός προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης,
όπου ήταν ο φίλος του Αθαν. Βαγενάς. Για το Νικόλαο Κοντοδήμο ήταν το δεύτερο
ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε πάει πάλι την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε σε τόπο του
Νιου Τζέρσεϋ.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε
από δύο άτομα, τους : Γεώρ. Κλέτσια και Γκ. Τριχόπουλο. Στις 25 Μαρτίου από το
λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Saxonia” και στις 14
Απριλίου κατέβηκαν στο μεγάλο αμερικανικό λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχείο
ξέρουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Γεώργιος Κλέτσιας[14] ήταν 17 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν
Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Κώστας Λάγγας.
·
Ο
Γκόλφης (Galfisios) Τριχόπουλος
ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Χαράλαμπος. Με 25 $ στην τσέπη
έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Τρίχα[15] (Τριχόπουλο).
 |
| Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection] |
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1914 έγινε από το Νικόλαο Κολιό.
Στις 2 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Laconia (1912)” και στις 17 Μαΐου αφίχθηκε
στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν
Καλλιόπη. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα
Υόρκη, κοντά στον κουνιάδο του Θεοφάνη Ελεφάντη. Ο Νικόλαος Κολιός είχε
ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1907-1911 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1914 έγινε από τον Ηλία Γκούστα
(Goustas). Στις 15
Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Kaiser
Franz Josef
I” και στις 27 Ιουνίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας
Υόρκης. Ήταν τότε 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γεωργία.
Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του
Δημήτριος Τσάμης. Για τον Ηλία Γκούστα, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ,
εφόσον πρωτοπήγε την περίοδο 1906-1909 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
Η πέμπτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1914 έγινε από το Νικόλαο Μαργαρίτη.
Στις 30 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Ultonia” και στις 21 Ιουλίου αποβιβάστηκε στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε
ήταν σιδηρουργός (blacksmith). Με 34 $
στην τσέπη πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο νονός
του Χαράλαμπος Καρυοφίλης.
 |
| Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris) |
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1914
έγινε από δύο άτομα, τους : Ιωάν. Γκούστα και Βασ. Σωτηροπούλου. Στις 7
Νοεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά ανέβηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 26 Νοεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ακόμη ότι :
·
Ο
Ιωάννης Γκούστας ήταν 34 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γεωργία. Τελικός προορισμός του (με 25 $)
για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Σωτηρόπουλος.
Είχε ξαναπάει ο Ιωάννης Γκούστας στην Αμερική την περίοδο 1907-1914 και
εργάστηκε πάλι στη Βοστώνη.
·
Η
Βασιλική Σωτηροπούλου ήταν 22 ετών
και παντρεμένη. Ο πατέρας της στον Προυσό λεγόταν Φώτιος Ανδρεόπουλος. Με 20 $
για τα πρώτα έξοδα πήγαινε στη Νέα Υόρκη για να συναντήσει το σύζυγό της
Παναγιώτη Σωτηρόπουλο.
10. Ελάχιστοι μετανάστες στα έτη 1915 και 1916
Στη διάρκεια του 1915 έγινε μόνο 1 ομαδικό ταξίδι και στο επόμενο έτος
1916 έγινε ένα ταξίδι από μεμονωμένο άτομο προς την Αμερική. Συγκεκριμένα :
Η ομαδική αναχώρηση στο 1915
έγινε από τρία άτομα, τους : Κων. Θεοδωρόπουλο, Λάζ. Κυριαζή και Γεώρ.
Παπαθανάση. Στις 21 Απριλίου 1915, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Athinai” και στις 10 Μαΐου έφτασαν στην
Αμερική. Ξέρουμε επιπλέον ότι :
·
Ο
Κωνσταντίνος Θεοδωρόπουλος ήταν 31
ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν σερβιτόρος (waiter). Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε ανάλογη
εργασία, με 30 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος
Σωτηρόπουλος. Για τον Κων/νο Θεοδωρόπουλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ.
Πρωτοπήγε την περίοδο 1906-1911 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
·
Ο
Λάζαρος Κυριαζής ήταν 33 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στον Προυσό λεγόταν Θεοδώρα. Με 29 $ στην τσέπη,
έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο κουνιάδος του Χρήστος
Στεφανόπουλος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Λάζαρος Κυριαζής την περίοδο
1907-1912 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
·
Ο
Γεώργιος Παπαθανάσης ήταν 32 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Κωνσταντίνα. Προορισμός του (με 21 $)
για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Πάνος Σωτηρόπουλος.
Δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ για το Γεώργιο Παπαθανάση, εφόσον είχε πάει πάλι την
περίοδο 1908-1912 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
 |
| Πλοίο “Vasilefs Constantinos” (Photo: Richard Faber Collection) |
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1916
έγινε από τον Κωνσταντίνο Καμμένο.
Από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Vasilefs Constantinos”
και στις 19 Ιανουαρίου 1916 “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 29
ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ανθούλα. Προορισμός[16] του ήταν η
Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
11. Μικρός αριθμός μεταναστών στα έτη 1920 και 1921
Στη διάρκεια του 1920 έγιναν 2 ταξίδια (1 μεμονωμένο ταξίδι κι 1
ομαδικό). Στο επόμενο έτος 1921 έγιναν 3 ταξίδια (1 ομαδικό κι 2 από μεμονωμένα
άτομα) προς την Αμερική. Αναλυτικά :
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920
έγινε από τη Γεωργία Ανδρεοπούλου.
Στις 3 Απριλίου 1920, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “Megali Hellas”
και στις 22 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 30 ετών, αναλφάβητη και
παντρεμένη. Γράφτηκε “οικιακά”. Με 7 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε στη Νέα
Υόρκη για να συναντήσει το σύζυγό της Ηλία Ανδρεόπουλο.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1920
έγινε από 3 άτομα, τους : Δημ. Διαμαντή, Θεόδ. Δ. Διαμαντή και Νικ. Τριχόπουλο.
Στις 16 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Edellyn” και στις 7 Σεπτεμβρίου έφτασαν στην
προκυμαία της Νέας Υόρκης. Από τα στοιχεία του αρχείου πληροφορούμαστε ότι :
·
Ο
Δημήτριος Διαμαντής ήταν 42 ετών και
παντρεμένος. Δήλωσε έμπορος (merchant). Γεννήθηκε
στον Προυσό, αλλά ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε την Πάτρα. Η γυναίκα του
λεγόταν Άννα. Με 300 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Ιωάννης Κυριαζής. Το προηγούμενο ταξίδι στην Αμερική του Δημητρίου
Διαμαντή έγινε το 1916, πάλι στη Νέα Υόρκη.
·
Ο
Θεόδωρος Δ. Διαμαντής ήταν μικρό
παιδί 3 ετών. Είχε γεννηθεί στη Νέα Υόρκη το 1916 και επομένως ήταν αμερικανός
πολίτης. Ακολουθούσε τον πατέρα του Δημήτριο στη Νέα Υόρκη.
·
Ο
Νικόλαος Τριχόπουλος ήταν 44 ετών.
Ήταν ξενοδόχος (hotel keeper). Ως πλησιέστερο συγγενή του στην πατρίδα δήλωσε
τον αδερφό του Δημήτριο. Με 25 $ για τα αναγκαία έξοδα πήγαινε στη Νέα Υόρκη,
με δικό του άνθρωπο στην Αμερική τον αδερφό του Γεώργιο Τριχόπουλο, που ήταν
στο Σαντιάγο της Καλιφόρνιας. Είχε μείνει πολλά χρόνια στις ΗΠΑ ο Νικόλαος
Τριχόπουλος, από το 1892 μέχρι το 1917 (δηλ. 25 χρόνια) και εργάστηκε πάλι στη
Νέα Υόρκη.
 |
| Πλοίο Calabria (Photo: Tom Rayner ) |
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1921 έγινε από το Νικόλαο Κοντοδήμο. Στις 25 Ιουνίου
1921, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Calabria”
και την 1η Αυγούστου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 35 ετών και
παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν ζαχαροπλάστης (confectioner). Η γυναίκα του στον Προυσό λεγόταν
Θεώνη. Αναζητούσε ανάλογη εργασία, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον
αδερφό του Τζέιμς Δήμο (James Dimos), δηλ. Κοντοδήμο. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο
Νικόλαος Κοντοδήμος την περίοδο 1914-1920 και εργάστηκε στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1921 έγινε από το Δημήτριο
Πρώιμο. Στις 24 Μαΐου από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Belvedere” και στις 10 Ιουνίου αφίχθηκε στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν
Κωνσταντούλα. Προορισμός του (με 26 $) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του
Δημήτριο Σωτηρόπουλο. Για το Δημήτριο Πρώιμο αυτό ήταν το τρίτο ταξίδι, εφόσον
είχε ξαναπάει τις περιόδους 1906-1911 και 1912-1918 και εργάστηκε πάλι στον
ίδιο προορισμό.
Η ομαδική αναχώρηση στο 1921
έγινε από 4 μέλη της οικογένειας Αθανασίου Πλακιά. Ήταν οι : Βασιλική,
Αικατερίνη, Γεωργία και Δημήτριος. Στις 17 Οκτωβρίου 1921, από το λιμάνι της
Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Acropolis”
και στις 11 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό
υλικό μας αναφέρει ότι:
·
Η
Βασιλική Πλακιά ήταν 36 ετών και
παντρεμένη. Επάγγελμα “οικιακά”. Ως γνωστό της στον Προυσό δήλωσε το φίλο
Γεώργιο Παπαχρήστο. Με 25 $ στην τσέπη, πήγαινε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης,
όπου ήταν ο σύζυγός της Αθανάσιος Πλακιάς. Είχε ξαναπάει στην Αμερική την
περίοδο 1908-1912 και έμεινε στην περιοχή Μασαχουσέτης.
·
Η
Αικατερίνη Πλακιά ήταν 10 ετών.
Γράφτηκε ως μαθήτρια. Μαζί με τη μητέρα της πήγαινε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης,
όπου ήταν ο πατέρας της.
·
Η
Γεωργία Πλακιά ήταν 8 ετών. Γράφτηκε
ως μαθήτρια. Μαζί με τη μητέρα της πήγαινε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου
ήταν ο πατέρας της.
·
Ο
Δημήτριος Πλακιάς ήταν 12 ετών.
Γράφτηκε ως μαθητής. Ακολουθούσε τη μητέρα του στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης,
όπου ήταν ο πατέρας του.
 |
| Πλοίο Belvedere (Photo: Peabody Essex Museum) |
12. Μεμονωμένες αναχωρήσεις στα έτη 1922-1925
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1922
έγινε από τον Κωνσταντίνο Θεοδωρόπουλο.
Στις 14 Ιουνίου 1922, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το πλοίο “Acropolis” και στις 7 Ιουλίου έφτασε στην
Αμερική. Ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στον Προυσό λεγόταν Ελένη.
Με 35 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του
Γεώργιο Τρίχα (Τριχόπουλο). Αυτό ήταν το τρίτο ταξίδι για τον Κων/νο
Θεοδωρόπουλο στις ΗΠΑ. Είχε ξαναπάει τις περιόδους 1906-11 και 1915-19 και
εργάστηκε στη Νέα Υόρκη.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1923
έγινε από το Νικόλαο Τσατσαράγκο.
Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 14 Αυγούστου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Byron” και την 1η Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι
της Νέας Υόρκης. Ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν ράπτης (tailor). Η γυναίκα του λεγόταν Γεωργία. Προορισμός του
για ανάλογη εργασία ήταν το Σικάγο, κοντά στον αδερφό του Κωνστ. Τσατσαράγκο.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1924
έγινε από τη Δημητρούλα Παππά. Στις
25 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το πλοίο “Byron” και στις 12 Οκτωβρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν 26 ετών και παντρεμένη. Δήλωσε “οικιακά”. Ο πατέρας της στον
Προυσό λεγόταν Νικόλαος Ξυθάλης. Με 500 $ μαζί της πήγαινε στο Πίτσμπουργκ της
Πενσυλβάνια συνοδευόμενη από το σύζυγό της Γεώργιο Παππά, που ήταν αμερικανός
πολίτης (American Citizen).
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1925
έγινε από τον Ανδρέα Τσίκνα. Στις 29
Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Byron”
και στις 14 Ιουλίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 33 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Με 145 $ για τα πρώτα του έξοδα
πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν η κατοικία[17] του. Είχε
κάνει και προηγούμενα ταξίδια ο Ανδρέας Τσίκνας στην Αμερική. Την τελευταία
περίοδο 1922-25 εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
13. Μεταναστευτικός επίλογος στο 1928
Το τελευταίο ταξίδι ήταν ομαδικό και περιλάμβανε 3 άτομα, τους : Αθ.
Αλαμπασίνη, Νικ. Τσατσαράγκο και Ανδ. Τσίκνα. Στις 27 Ιουλίου, από το λιμάνι
της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Byron” και στις 10
Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το διαθέσιμο υλικό του
αρχείου γνωρίζουμε ότι :
·
Ο
Αθανάσιος Αλαμπασίνης ήταν 47 ετών
και παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν μάγειρος (cook).
Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ευφροσύνη. Με 90 $ στην τσέπη, έψαχνε για
δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Τζέιμς Γκάρφιλ.
Είχε ξαναπάει ο Αθανάσιος Αλαμπασίνης στις ΗΠΑ πάλι το 1927, στον ίδιο
προορισμό.
·
Ο
Νικόλαος Τσατσαράγκος ήταν 43 ετών
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γεωργία. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 50 $
μαζί του στο Σικάγο, όπου ήταν και η κατοικία του. Είχε ξαναπάει και το
προηγούμενο έτος 1927, με τον ίδιο προορισμό.
·
Ο
Ανδρέας Τσίκνας ήταν 33 ετών και
παντρεμένος. Δήλωσε μάγειρος (cook). Η γυναίκα
του λεγόταν Ελένη. Προορισμός του (με 200 $) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Τζέιμς Σωτηρόπουλος. Ο Ανδρέας Τσίκνας είχε κάνει πολλά ταξίδια
στην Αμερική, το δε τελευταίο ήταν το 1927, πάλι στη Νέα Υόρκη.
Σημείωση : Να
αναφέρουμε και το μετανάστη Κώστα Τσατσαράγκο αδερφό του Νικολάου. Η έρευνα
εντόπισε τα δύο τελευταία ταξίδια του στα έτη 1928 και 1929. Ήταν παντρεμένος.
Ήταν 36 ετών (το 1928) και ο προορισμός του στα δύο ταξίδια ήταν το Σικάγο.
Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες
1.
Αρχείο
EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
2.
Β.Δ. 3/15-12-1833
3.
Διάταγμα
29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)
4.
Απογραφές
πληθυσμού 1889, 1896, 1920.
5.
Κωνσταντίνου
Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας
(1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο
μπλογκ amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).
6.
Κωνσταντίνου
Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες
μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ www.amfictyon.blogspot.gr
7.
Ιστοσελίδα
https://www.eetaa.gr
8.
περ.
«Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.
9.
εφ.
Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.
10.
«Οδηγός
του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
11.
Θ. Ανθογαλίδου
«Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική
διεύθυνση:
http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
12.
Θανάση
Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.
13.
Βικιπαίδεια
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Ανήκαν το 1920
και οι οικισμοί : Τύρνος (άρρενες 71, θήλεις 102) και η Ι.Μ. Κοιμήσεως της
Θεοτόκου (άρρενες 30, θήλεις 3).
[2] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[3] Στο σύνολο των 77 μεταναστών από τον
Προυσό, βρέθηκαν 1 αναλφάβητο άτομο μόνο (κι αυτή γυναίκα)!
[4] Δεν καταγράφηκαν και
δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ,
αλλά από άλλα λιμάνια της.
[6] Δυστυχώς το
επώνυμο είναι δυσανάγνωστο.
[7] Υπήρχε ένας
Ιωάννης Βλάχος, που πήγε το 1906 στην Αμερική σε ηλικία 18 ετών. Ως τόπο
διαμονής στην Ελλάδα δήλωσε Πειραιά, Ευρυτανία (αόριστα). Προορισμός του στην
Αμερική ήταν ο τόπος Γουόμπερν (Woburn) της
Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Βλάχος.
[8] Από το Τέρνο.
Πήγε το Μάρτιο του 1907 στην Αμερική, σε ηλικία 19 ετών, με αρχικό τόπο
προορισμού τη Νέα Υόρκη.
[9] Στην Αμερική
συνήθιζαν να συγκόπτουν τα επώνυμα, Έτσι το Δεληγιάννης (Deliyannis) έγινε Δελής (Delis).
[10] Πάλι η
αμερικανική συνήθεια να συγκόπτουν τα επώνυμα. Το επώνυμο “Τριχόπουλος” έγινε
“Τρίχας”.
[11] Συνήθως στους
παντρεμένους ζητούσαν το όνομα της συζύγου. Εδώ όμως γράφτηκε το όνομα της
μητέρας του μετανάστη. Πιθανά ο μετανάστης δεν ήταν παντρεμένος (δηλ. είναι
λάθος στην καταγραφή).
[12] Από την
Αντράνοβα. Πήγε το 1907 στην Αμερική σε ηλικία 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν
Δημήτριος. Προορισμός του ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
[13] Είχε τη σφραγίδα : NON IMMIGRANT ALIEN. Το 1910 που είχε ξαναπάει στην
Αμερική γράφτηκε ως Κιρκιλέσης.
[14] Το επώνυμο είναι
δύσκολο να διαβαστεί από το χειρόγραφο. Δεν είμαι βέβαιος ότι αποδόθηκε σωστά.
[16] Το αρχείο είναι
ελλιπές δυστυχώς. Ο μετανάστης είχε ξαναπάει το 1912 με προορισμό τη Βοστώνη
(β’ ταξίδι). Το 1916 έκανε το τρίτο ταξίδι του στις ΗΠΑ.
[17] Γράφτηκε και η
διεύθυνσή του. Συγκεκριμένα : “returning to domicile 606 - 8th Ave. New
York N.Y.”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου