"Τη μάνα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ
Ψηλά που με νανούριζες καημένo Καρπενήσι!
Τρανά πλατάνια ξεδιψούν στις βρύσες με το κρύο νερό
Σαρακατσάνα ροβολάει και πάει για να γεμίσει.

Με κρουσταλλένια σφυριχτά, σε λόγγους φεύγουν σκοτεινούς
κοτσύφια και βοσκόπουλα με τα λαμπρά τα μάτια,
νερά βροντούνε στο γκρεμό και πάνε προς τους ουρανούς
ίσια κι ορθά, σαν την ψυχή της Ρούμελης, τα ελάτια..."

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Κυλιόμενο

19/2/25

Άζα Κεντ Τζένινγκς (Asa Kent Jennings) (1877-1933)

 Ο Αμερικανός σωτήρας των προσφύγων του 1922

 

Πρόλογος

   Είναι ο άνθρωπος που απέδωσε ένα έργο μοναδικό, στη χειρότερη στιγμή της νεότερης ελληνικής ιστορίας, στην κορύφωση της Μικρασιατικής τραγωδίας, με την καταστροφή το Σεπτέμβριο 1922. Ήταν ξένος, άνθρωπος φιλάσθενος, με κύφωση, ταγμένος στη χριστιανική θρησκεία (μεθοδιστής), αλλά με καρδιά λιονταριού. Η τουρκική θηριωδία, με την μεγάλη πυρκαγιά της Σμύρνης, τις σφαγές σε Έλληνες και Αρμενίους και η λαοθάλασσα των εγκλωβισμένων στη προκυμαία της Σμύρνης, του επέβαλαν το ρόλο του Μεσσία. Έγινε ο άτυπος ναύαρχος, που “διέταξε” τα ελληνικά και ξένα πλοία με μεταφέρουν 300.000 άτομα από το θάνατο της Μικρασιατικής ακτής στη ζωή και τη σωτηρία των ελληνικών λιμανιών.

   Ο άνθρωπος και ο εξαιρετικός χειρισμός του που έσωσε πολύν κόσμο είναι το θέμα αυτής της εργασίας, που θα αποδοθεί με όσο γίνεται συνοπτικό αλλά και περιεκτικό τρόπο.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                   φυσικός

 

12/2/25

Από το Κλωνί Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1914)

Προλεγόμενα

   Το Κλωνί είναι χωριό της Δυτικής Φθιώτιδας, κοντά στη Σπερχειάδα, σε υψόμετρο 320 μ.σε κατάφυτη περιοχή με πλατάνια, δρυς, πουρνάρια και πολλά οπωροφόρα δέντρα, με θέα προς τον κάμπο του Σπερχειού.  Από τη μελέτη των μεταναστών αυτού του χωριού βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 35 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2025. Δεν το έχω επισκεφθεί.

Πετρόκτιστη κρήνη στο Κλωνί (από το Διαδίκτυο)
   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 17 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 35 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία, Σπερχειάδα) ή άλλο χωριό της περιοχής. 

8/2/25

Ο δημογέροντας Γερογιαννάκης Αμπλιανίτης

 Θρυλικά πρόσωπα της Άμπλιανης Ευρυτανίας

 

Πρόλογος

   Είναι γνωστό ότι οι κοινότητες (ως άτυπη μορφή οργάνωσης) προϋπήρξαν της δημιουργίας των κρατών. Στις τελευταίες δεκαετίες της Τουρκοκρατίας μέχρι τη δημιουργία του ελεύθερου νεοελληνικού κράτους (στα πρώτα χρόνια του Όθωνα), ένα πρόσωπο επηρέασε ευεργετικά την Άμπλιανη Ευρυτανίας. Ήταν ο Γερογιαννάκης Αμπλιανίτης, όπως έμεινε γνωστός, από έλλειψη περισσότερων στοιχείων. Παρά ταύτα, θα αποπειραθεί μια αναφορά στην άγνωστη αυτή προσωπικότητα, για ιστορική γνώση και απόδοση της οφειλόμενης τιμής για την προσφορά του.

                        Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                                              φυσικός

 

28/1/25

Ο αγωνιστής Κομνάς Θεοδ. Τράκας

Η Παρνασσίδα στο Εικοσιένα

Πρόλογος

    Είναι ένας αγωνιστής με σημαντική συμμετοχή στον αγώνα του Εικοσιένα, για τον οποίο είχα περιορισμένη γνώση. Η αναζήτηση του υπάρχοντος ιστορικού υλικού, τόσο στο σπάνιο όνομα αυτού, όσο και στην πολεμική δράση του, παρά τα 54 μόλις χρόνια που έζησε, εκτιμώ ότι ήταν οφειλόμενη τιμή σ’ αυτόν και στην περιοχή Αγόριανης.

   Η γραφή αποδόθηκε με όσο γίνεται συνοπτικό, αλλά και περιεκτικό τρόπο.

Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                  φυσικός

24/1/25

Από την Ιτέα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1927)

 

Προλεγόμενα

   Η Ιτέα είναι γνωστή κωμόπολη στον Κρισσαίο Κόλπο, βόρεια του Κορινθιακού Κόλπου, σημαντικό λιμάνι και επίνειο της Άμφισσας.

  Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 28 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2025.

Το λιμάνι της Ιτέας (από κάρτα, 1910)
   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 16 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 28 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Άμφισσα) ή άλλο χωριό της περιοχής. 

20/1/25

Από τη Σέλιανη (Μάρμαρα) Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1903-1930)

 

Προλεγόμενα

   Η Σέλιανη είναι ένα ορεινό χωριό της Δυτικής Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 850 μ. στις πλαγιές των Βαρδουσίων. Από το 1927 μετονομάστηκε σε Μάρμαρα. Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μακρακώμης. Δεν το έχω επισκεφτεί.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τη Σέλιανη. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 78 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2025.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε αρκετός χρόνος απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 35 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων και τελικά ανευρέθηκαν 78 ονόματα μεταναστών. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από τη Σέλιανη, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν ή ότι κατοικούσαν σ’ αυτήν. Υπήρχε η δυσκολία, να μην περιληφθούν μετανάστες από το χωριό Σελιάνα Αχαΐας, που έχει παρόμοιο όνομα.

8/1/25

Από τη Μυρίκη (Μυρίσι) Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)

Προλεγόμενα

  Η Μυρίκη (ή Μυρίσι) είναι ένα ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 1.120 μ. στις πλαγιές του όρους Νεραϊδοβούνι, απέναντι από τον Τυμφρηστό (Βελούχι).

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τη Μυρίκη. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 48 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2025. 

Η Μυρίκη (Η φωτογραφία ελήφθη από το Διαδίκτυο)