Μαρία Τζιβελέκη – Πολυμεροπούλου (1932-2025)

 

Με σαρακατσάνικη καταγωγή από τη μητέρα της, με μεγάλο σόι (όπως έγραψε η ίδια) και από πατέρα γεννημένο σε χωριό στα “ριζά” της Οίτης, επίσης με μεγάλο σόι, η Μαρία γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου 1932, στο Λουπάκι[1] της Οίτης, στα σαρακατσάνικα κονάκια. Ήταν το έβδομο και τελευταίο παιδί της οικογένειας.

   Ο πατέρας της Σωτήριος Τζιβελέκης ήταν σιδηρουργός, με σιδηρουργείο στην οδό Γκουαλέν 4 (μετονομάστηκε σε Βενιζέλου) της Λαμίας. Το όνομα της μητέρας της ήταν Αικατερίνη. Η Μαρία έζησε στη Λαμία και – όπως η ίδια έγραψε - ήταν τυχερή στη ζωή της που οι γονείς της δεν την ξέκοψαν από τις ρίζες, με την αγάπη για τη φύση, τη γλώσσα, τα ήθη και τις παραδόσεις. Απέκτησε προσωπικά βιώματα απ’ τη ζωή και τη γλώσσα, στο χωριό και στη στάνη.

Η Λαμία την περίοδο του ελληνο-ιταλικού πολέμου

 Μελέτη

 Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος, φυσικός

 

1.    Οι Ιταλοί στην Αλβανία – Πολεμικές προειδοποιήσεις

   Σε σύντομη στρατιωτική εκστρατεία, διάρκειας 5 ημερών, από τις 7 έως τις 12 Απριλίου 1939, ισχυρές ιταλικές δυνάμεις κατέλαβαν τα λιμάνια και σύντομα την πρωτεύουσα Τίρανα, μετά από ελάχιστη αντίσταση. Ο βασιλιάς[1] της Αλβανίας Αχμέτ Ζόγου αυτοεξορίστηκε περνώντας στην Ελλάδα. Από τις 12 Απριλίου 1939 η Αλβανία αποτελούσε ιταλικό έδαφος.

   Από το θέρος του 1940 οι προκλήσεις και απειλές κατά της Ελλάδος διαδέχονταν η μία την άλλη. Οι Ιταλοί δημιούργησαν πολλά συνοριακά επεισόδια. Ο αλβανικός Τύπος, με έμπνευση και ενθάρρυνση των Ιταλών, δημοσίευε ανυπόστατες κατηγορίες κατά της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού λαού. Έθεταν ευθέως ζητήματα ανύπαρκτης μειονότητας Τσάμηδων – Τσαμουριάς, ενώ Αλβανοί Λεγεωνάριοι είχαν πλαισιώσει τις φασιστικές δυνάμεις στην Αλβανία.

Τα παιδιά

 Ποίηση

 του Δημήτρη Κ. Καραθεοδώρου, φιλολόγου-λογοτέχνη

 

Τα παιδιά με κοίταγαν στα μάτια

και ρώταγαν γιατί είναι έτσι το σχολείο

γιατί είναι τόσο άδεια από πραμάτεια

γιατί φυσάει στην καρδιά τους τόσο κρύο.

 

Τι έκαναν στη Λαμία λίγο πριν και λίγο μετά το ΟΧΙ

του Γιώργου Παλαμιώτη, δημοσιογράφου 

 

   Μπορεί ο αέρας του πολέμου να ήταν εμφανής μήνες πριν, μπορεί οι κινήσεις τουλάχιστον σε ότι αφορά το έμψυχο δυναμικό να ήταν ορατές πολύ νωρίς, δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι ο λαός είχε συνειδητοποιήσει τι ακριβώς συνεπάγεται ένας πόλεμος με τους Ιταλούς το 1940.

του Γιώργου Παλαμιώτη, δημοσιογράφου

 

   Αυτό τουλάχιστον εμφανίζεται στη Φθιώτιδα καθώς οι εκκλήσεις από τους τοπικούς παράγοντες ξεκινούν μετά την κήρυξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου.

   Ακόμη από την άνοιξη του 1940 είχαν ξεκινήσει οι προσκλήσεις έτσι ώστε να πυκνώσουν τα στρατιωτικά τμήματα με εφέδρους για να εκπαιδευτούν και βεβαίως να προωθηθούν σε κρίσιμα σημεία, σύμφωνα με τον ερευνητή κ. Κώστα Μπαλωμένο που γράφει στο http://amfictyon.blogspot.com

 

"στην περιοχή της Φθιώτιδας στις 31 Μαρτίου κλήθηκαν από το 42 Σ.Ε της Λαμίας οι υπαξιωματικοί δηλαδή επιλοχίες και λοχίες των κλάσεων 1929 έως 1936 και το επόμενο διάστημα ακολούθησαν ανάλογες προσκλήσεις για τους αξιωματικούς".

 

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ  28

                                                                                     

                                                                             του Δημήτρη Κ. Καραθεοδώρου

 

Οκτωβρίου 28 / Ιταλία πολεμώ

μπαίνω μες στην Κορυτσά / γεια σου Έλληνα τσολιά.

 

Τεπελάνι, Πρεμετή / Λεσκοβίκι, Βούρμπιανη

Δέλβινο και Τσαμουριά / μέρα-νύχτα λασπουριά.

 

Χιόνι και χιονόνερο και ανέλπιστο όνειρο.

 

Αμπλιανίτες από την περιοχή Λαμίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1914)

Πρόλογος

  Τούτη η εργασία πρωτογράφτηκε τον Οκτώβριο του 2008. Ακολούθησε δημοσίευση  στην εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143-144, Σεπ.-Δεκ. 2008, Αθήνα, του Συλλόγου Αμπλιανιτών “Η Αγία Παρασκευή”, με έδρα την Αθήνα. Στις  11 Ιουνίου 2015 η εργασία αναρτήθηκε και στο www.amfictyon.blogspot.gr.

   Στα χρόνια που ακολούθησαν, έκανα επιπλέον αναζητήσεις για άλλους μετανάστες της Άμπλιανης, από την περιοχή Λαμίας, που τους αποκαλούσαν και Ζητούνηδες[1]. Βρέθηκαν μερικά ακόμη ονόματα, Παράλληλα, ερεύνησα για επώνυμα Αμπλιανιτών, από την περιοχή Μεσολογγίου. Δεν βρέθηκαν μετανάστες! Ήταν μια απόδειξη ότι οι οικογένειες αυτές κάλυπταν ικανοποιητικά τις ανάγκες με την κτηνοτροφία και δεν χρειάστηκε τα παιδιά τους να γίνουν μετανάστες την ίδια χρονική περίοδο.

  Έγιναν επίσης και οι απαραίτητες διορθώσεις, αποκλείοντας κάποια επώνυμα για τα οποία δεν υπήρχε απόλυτη βεβαιότητα. Η τελική μορφή της εργασίας ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2025. 

                                                                                       Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος,  φυσικός

 

Από την Αβαρίτσα (τώρα Μελιταία) Δομοκού, μετανάστες στην Αμερική (1907-1914)

 

Προλεγόμενα

   Η Αβαρίτσα (το 1915 μετονομάστηκε σε Μελιταία) ήταν οικισμός από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες της Όθρυος, σε υψόμετρο 540 μ., σε απόσταση 21 χλ. από το Δομοκό. Δεν την έχω επισκεφθεί.

    Από τη μελέτη των μεταναστών βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 26 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2025.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 9 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 26 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.