Από την Κουφάλα (Δάφνη) Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1928)

 

Προλεγόμενα

    Η Κουφάλα (μετονομάστηκε το 1951 σε Δάφνη) είναι ένα ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 600 μ. στις πλαγιές των νοτίων Αγράφων. Μετά το σεισμό του 1966 το χωριό μετεγκαταστάθηκε σε νέα θέση. Δεν το έχω επισκεφθεί,

Κουφάλα ή Δάφνη (Ελήφθη από το Διαδίκτυο)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από την Κουφάλα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 90 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2025.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 38μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (16 μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν στοιχεία για 90 άτομα. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από την Κουφάλα, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτήν. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής.

Χαρακτηριστικά επώνυμα κατοίκων από τόπους της Ευρυτανίας

 του Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου

 

Πρόλογος

   Τα παλιότερα χρόνια που τα χωριά μας έσφυζαν από κόσμο, με πολυπληθείς οικογένειες και σόγια που έφεραν το ίδιο επώνυμο, μπορούσαν κάποιοι αμέσως από το επώνυμο, να καταλάβουν τον τόπο καταγωγής τους, π.χ. Σερετάκης από το Καρπενήσι, Ράγκος από τη Βράχα, Ντεληθέος από τον Κλειτσό, κ.ά.

   Η σκέψη για τον μεγάλο πίνακα που ακολουθεί, προήλθε από την αξιοποίηση του αρχειακού υλικού που έχω, με την μακρόχρονη καταγραφή στοιχείων μεταναστών, χάρις τη βοήθεια του αμερικανικού αρχείου EllisIsland. Από το σύνολο των 4.306 επωνύμων, που έχω μέχρι τώρα καταγράψει, έγινε η επιλογή που ακολουθεί. Θυμίζω ότι τα επώνυμα αυτά υπήρξαν την περίοδο 1900-1930, που έφυγαν από τα χωριά τους οι μετανάστες για την Αμερική. Ίσως κάποιοι δυσκολευτούν επειδή τα ονόματα των χωριών της Ευρυτανίας είναι τα αρχικά (κάποια έχουν αλλαχτεί).

    Παραδείγματα των μεταβολών στα ονόματα ακολουθούν :

Αντράνοβα-Ασπρόπυργος, Γόλιανη-Στεφάνι, Έλοβα-Άγ. Χαράλαμπος, Έλσιανη-Μαυρομάτα, Ερκίστα-Αγ. Βλαχέρνα, Κεράσοβο-Κερασοχώρι, Κουφάλα-Δάφνη, Λάσπη-Άγ. Νικόλαος, Λάστοβο-Χελιδώνα, Σπινάσα-Νεράιδα και Τέρνος-Μεσοκώμη.

 

Από την Αγλαβίστα (ή Περιβόλι) Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)

 

Προλεγόμενα

   Η Αγλαβίστα (το 1959 μετονομάστηκε σε Περιβόλι) είναι μικρό ορεινό χωριό της Δωρίδας, σε υψόμετρο 640 μ. στις πλαγιές των Βαρδουσίων. Δεν το έχω επισκεφτεί.

Εκκλησία στο Περιβόλι (Αγλαβίστα) Δωρίδας

  Η συγκέντρωση του υλικού για μετανάστες άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 54 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2025.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 17 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 54 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λιδωρίκι) ή άλλο χωριό της περιοχής.

Pre-war ice factory by hydrokinesis, in the Mills of Frantzis (Lamia, Greece)

 Constantinos Ath. Balomenos, physicist

 

Prologue

   Cold water, especially in the summer months, has always been liked and liked by everyone. In our mountain villages, the almost frozen spring was a sample of quality water, which everyone drank with pleasure. In it, the fruits (mainly water melons and melons) brought by it inerrant green grocers to the mountain villages cooled. Snow was the only cooling medium, but it was only for certain months. Natural places of low temperature - for cheese mainly - were the caves, where they existed.

   A pioneer in the establishment and operation of an ice factory that operated with hydraulic energy was Ioannis (John) Cranakis from 1928, at the installation of Mills Frantzis, in the Lamia region.

   This effort will be given in the present paper, as concisely as possible.

 

Ιούνιος 1944 : Μαρτυρικός μήνας

 Χρόνια γερμανικής Κατοχής

 του Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου

 

Πρόλογος

   Η είσοδος του θέρους από τον μήνα Ιούνιο 1944 με πολλαπλασιασμό των αντιστασιακών πράξεων και την τακτική των γερμανικών αντιποίνων, είχε αυξήσει την ανασφάλεια του πληθυσμού. Οι γερμανικές ήττες σε άλλα μέτωπα τους έκανε να χάσουν την υπεροψία του δυνατού και ανίκητου, αυξάνοντας και τη δική τους ανασφάλεια. Αδυνατώντας να χτυπήσουν το αντάρτικο, ξεσπούσαν στον άμαχο πληθυσμό.

   Στη Στερεά Ελλάδα, τα πλέον σκληρά περιστατικά ήταν τα επόμενα. Η παρουσίασή τους είναι σύντομη, αλλά επαρκής για να τα επαναφέρει στη μνήμη μας, με τις τραγικές τους συνέπειες. Αποτελεί οφειλόμενη τιμή η αναφορά τους.

Water mill using artesian water at Megali Vryssi, Lamia, Greece

 by Constantinos Balomenos

 

Introduction

   In 1986 I was fortunate enough to meet and interview the last miller of this watermill, namely Giannis Ververis (1921-2002), who described to me everything he knew about it. By that time the mill was in ruins, surrounded by water and copious plant growth, preventing anyone from being able to approach it. Therefore, I necessarily confined myself to the miller's description and along with his help I attempted to sketch how the watermill was built and operated.

 

“Αυτοί οι άπιστοι Έλληνες” (Those Infidel Greeks)

 Ο Ελληνικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας μέσα από Οθωμανικά Αρχειακά Έγγραφα

 Μια μοναδική έκδοση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη

Βιβλιοπαρουσίαση

 

Το εξώφυλλο το βιβλίου

   Η ελληνική επανάσταση ήταν το σημαντικότερο γεγονός στο 19ο αι. που είχε ευρύτερο αντίκτυπο. Αποκάλυψε τον αδύναμο πλέον χαρακτήρα της άλλοτε οθωμανικής αυτοκρατορίας και επιτάχυνε τη διάλυσή της. Σε διεθνές πολιτικό επίπεδο απέδειξε ότι είναι ο “μεγάλος ασθενής”. Έδειξε το δρόμο σε άλλους λαούς των Βαλκανίων να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους διαμορφώνοντας εθνικές συνειδήσεις. Για τους Έλληνες ο αγώνας αυτός ήταν σημαντικός, επειδή έβγαλε πάλι την Ελλάδα στην επιφάνεια του δυτικού πολιτισμού με ιδέες, αξίες και αρετές όπως η αυτοθυσία, η ανδρεία και ο ρομαντισμός. Σε μια Ευρώπη με αυτοκρατορίες, η ελληνική επανάσταση πρόβαλε την αρχή της αυτοδιάθεσης, ώστε από οθωμανική επαρχία να γίνει ανεξάρτητο κράτος.

   Οι παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση και κατανόηση του ιστορικού γεγονότος είναι πολλαπλοί, η πλήρης γνώση των οποίων συμβάλλει στη σφαιρική γνώση. Από τη μελέτη της Ελληνικής Επανάστασης έλλειπε η οθωμανική άποψη. Έπρεπε να γίνει γνωστή και αυτό είναι το περιεχόμενο του βιβλίου που μιλάμε. Πρόκειται για αδημοσίευτο αρχειακό υλικό, το οποίο προέρχεται από το υπουργικό συμβούλιο και το άμεσο περιβάλλον του Σουλτάνου, παρουσιάζοντας πτυχές και γεγονότα του πολέμου της ελληνικής Ανεξαρτησίας.

   Στα κείμενα των εγγράφων αποκαλύπτεται η  αντίδραση της “Υψηλής Πύλης” στο ξέσπασμα των τοπικών εξεγέρσεων του 1821, τον τρόπο που οι Οθωμανοί αντιλήφθηκαν την πραγματικότητα και ποια ήταν η αντίδρασή τους απέναντι στους “άπιστους Έλληνες”.