Πρόλογος
Πριν από μήνες, με αίτησή μου προς το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Φθιώτιδας ζήτησα να έχω πρόσβαση στα πρώτα (παλαιότερα) βιβλία του Ι. Ναού της Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης. Είχα την έγκρισή του και ο καλός μας εφημέριος π. Αθανάσιος Κυρίτσης εφάρμοσε την εντολή αυτή. Είναι συγκινητικό να συναντά κανείς τα ονόματα (γνωστά τα περισσότερα) των παλαιότερων κατοίκων που πριν έναν αιώνα εγκαταστάθηκαν στην περιοχή αυτή και αποτέλεσαν τον πυρήνα της συνοικίας αρχικά της Λαμίας και του μεγάλου σήμερα προαστίου αυτής.
Στο αρχειακό υλικό των βιβλίων θα γίνει αξιοποίηση μετά από επεξεργασία, ώστε να έχουμε χρήσιμα συμπεράσματα. Είναι προφανής ο επιβαλλόμενος σεβασμός στα προσωπικά δεδομένα που φέρουν μαζί τους τα στοιχεία των βιβλίων.
Σε μια πρώτη παρουσίαση, επειδή ο χρόνος που παρήλθε είναι μικρός, θα δοθούν γενικά στοιχεία και μερικές δραστηριότητες της περιόδου 1929-1949. Η παρουσίαση θα γίνει με όσο γίνεται συνοπτικό, αλλά και περιεκτικό τρόπο.
Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος
φυσικός
.jpg)
1. Τα Βιβλία του Ι. Ναού
Κάθε ιερός ναός διαθέτει τρία βασικά βιβλία, που είναι : (α) Βιβλίο Γεννήσεων-Βαπτίσεων (περίοδος 1927-1967), (β) Βιβλίο Γάμων (περίοδος 1930-1966), (γ) Βιβλίο Αποβιώσεων (περίοδος 1928-1967).
Επιπλέον, έχει Βιβλία Πράξεων, όπου καταγράφονται τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Ενοριακής Επιτροπής ή του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου. Στην παρούσα περίπτωση έλαβα στοιχεία από δύο βιβλία, που κάλυπταν την περίοδο 1930-1949 και 1950-1974.
2. Δραστηριότητες του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής
 |
| Γεώρ. Αγγελόπουλος |
Στις 6 Ιουνίου 1932 συντάχθηκε και ψηφίστηκε ο πρώτος προϋπολογισμός για το οικονομικό έτος 1932-33. Στο Πρακτικό όμως δεν αναφέρονται ποσά. Το υπέγραψαν ο εφημέριος Γ. Αγγελόπουλος, ως μέλη του Συμβουλίου οι Γ. Ζαγγανάς και Γ. Τσαμαλής και ως ενορίτες οι Νικ. Φαλάρας, Γ. Γ. Ντινόπουλος, Ν. Μπιστέκης και Ιωάν. Νικολάου.
Από τη μητρόπολη Φθιώτιδος, με εντολή του νέου τότε μητροπολίτη Αμβροσίου Νικολαΐδη (1932-1960), ζητήθηκε να ορισθεί ο εκπρόσωπος του Φιλοπτώχου Ταμείου της Ενορίας. Μετά από απόφαση που ελήφθη στις 19 Απριλίου 1933, εξελέγη ο Γεώργιος Τσαμαλής.
Στις 9 Ιουλίου 1933 αποφασίστηκε η κατασκευή του ορόφου (κοινώς ταβάνι) του Ι. Ναού Αγίας Παρασκευής, με απαιτούμενη δαπάνη 30.000 δρχ. Η προφανής οικονομική αδυναμία του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου έφερε την υποβολή πρότασης στο μητροπολίτη Φθιώτιδας, να εγκρίνει τις δωρεές ιδιωτών για το σκοπό αυτό, το δε έργο να γίνει με αυτεπιστασία. Την απόφαση υπέγραψαν ως μέλη οι: Γ. Χριστοδούλου, Γ. Ντινόπουλος, Γ. Τσαμαλής και ο εφημέριος Γ. Αγγελόπουλος. Στις 6 Αυγούστου 1933, για τον ίδιο σκοπό αποφασίστηκε η συγκρότηση Ερανικής Επιτροπής, η οποία θα συγκεντρώσει τα χρήματα του έργου. Προτάθηκαν και τελικά αποφασίστηκαν ως μέλη της Επιτροπής αυτής οι : Αθαν. Γιώτης, Σπυρ. Καρέτσος, Αλέξ. Τούντας, Δημ. Κούταλος και Κων. Ντελής.
Ο εφημέριος του ναού Γεώργιος Αγγελόπουλος με αίτησή του ζήτησε αύξηση κατά 200 δρχ. της μηνιαίας μισθοδοσίας του, που ήταν 1.300 δρχ. Η ενοριακή επιτροπή, στις 25 Νοεμβρίου 1934, συμφώνησε να δοθεί η αύξηση, μετά από έγκριση του Μητροπολιτικού Συμβουλίου ή του ασφαλιστικού ταμείου Τ.Α.Κ.Ε. Το πρακτικό υπέγραψαν οι Γ. Χριστοδούλου, Γ. Τσαμαλής και Γ. Γ. Ντινόπουλος.
Με τη λειτουργία του Δημοτικού Σχολείου Νέας Άμπλιανης, ο πρώτος δημοδιδάσκαλος Ιωάννης Μαριώτης, με αίτησή του ζήτησε από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο να του υποδείξει ένα μέλος του, για να πλαισιώσει τη Σχολική Εφορεία. Μετά από συνεδρίαση, στις 10 Ιουλίου 1935, προτάθηκε ο Σπυρ. Καρέτσος. Ανάλογη αίτηση έγινε από τον επόμενο δημοδιδάσκαλο Κωνσταντίνο Καραχάλιο. Με νέα απόφασή του στις 25 Νοεμβρίου 1935, το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο υπέδειξε το Γεώργιο Τσαμαλή.
Κάθε χρόνο γίνονταν 2 συνεδριάσεις του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου (α) για έγκριση του οικονομικού προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους και λίγο αργότερα (β) για έγκριση του οικονομικού απολογισμού του παρελθόντος έτους. Τα ποσά εσόδων, εξόδων και το αποθεματικό για τα έτη 1933-1946 δίνονται στον πίνακα 1 που ακολουθεί :
Στις 19 Απριλίου 1936 έγινε ψηφοφορία για την εκλογή προέδρου του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου. Πλειοψήφησε και τελικά εξελέγη ο Νικόλαος Μπισδέκης (με 4 ψήφους). Για τη θέση του ταμία, μετά από ψηφοφορία, εξελέγη ο Γεώργιος Τσαμαλής. Το πρακτικό υπέγραψαν ως μέλη οι : Δ. Ε. Χαμηλός και Γεώρ. Ζαγγανάς.
Για απόκτηση νέων οικονομικών πόρων, ήρθε στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, στις 10 Οκτωβρίου 1936, η πρόταση για κατασκευή ενός οικήματος στον ιδιόκτητο χώρο του ναού με πρόσοψη στην οδό Αθηνών, με σκοπό την ενοικίαση ως κατάστημα. Ο Θεόδωρος Μαλέτσικος προσέφερε τα υλικά για την κατασκευή του μαγαζιού δωρεάν, ο δε ενδιαφερόμενος ενοικιαστής Σπυρίδων Τσιφτσής θα κατέβαλε τη δαπάνη ανέγερσης αυτού, με τον όρο να το ενοικιάσει για μία 5ετία, με μηνιαίο μίσθωμα 500 δρχ. Η πρόταση ψηφίστηκε, αλλά έπρεπε να ζητηθεί η έγκριση της Μητρόπολης Φθιώτιδος. Το πρακτικό υπέγραψαν ο Ν. Μπισδέκης (ως πρόεδρος) και οι Γεώρ. Ζαγγανάς, Γεώρ. Τσαμαλής (μέλη).
Η έγκριση της πρότασης από τη Μητρόπολη Φθιώτιδος απαιτούσε να γίνει δημοπρασία. Έγινε στις 25 Οκτωβρίου 1936, με πρόεδρο το Νικ. Μπισδέκη, γραμματέα το δημοδιδάσκαλο Κων. Καραχάλιο και κήρυκα το Θεόδ. Χολέβα. Μόνος και τελικά πλειοδότης ήταν ο Σπυρ. Αθ. Τσιφτσής, που προσέφερε μηνιαίο ενοίκιο 520 δρχ. και κατέβαλε ποσό 15.000 δρχ.
Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, με απόφασή του την 1η Νοεμβρίου 1936,ανέθεσε στο Γεώργιο Τσαμαλή να το εκπροσωπήσει ενώπιον συμβολαιογράφου, στη σύνταξη και υπογραφή του συμβολαίου για την ενοικίαση του καταστήματος.
Το σημαντικό πρόβλημα του Ι. Ναού, που στερείτο αποχωρητηρίου και βόθρου, τα οποία ήταν αναγκαία, ήρθε στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, στις 9 Ιουνίου 1940. Για την κατασκευή τους αποφασίστηκε πίστωση 2.000 δρχ. σε βάρος του προϋπολογισμού, για την οποία πρέπει να ζητηθεί έγκριση από το μητροπολίτη.
Στις 25 Αυγούστου 1940, η Ενοριακή Επιτροπεία (όπως ονομαζόταν τότε), μετά από συνεδρίαση, ομόφωνα αποφάσισε και ανέθεσε καθήκοντα αντιπροέδρου στον Ιωάννη Τούντα και ταμία στο Νικόλαο Μπισδέκη.
Διαπιστώθηκε ότι για την αγορά καλού κηρού στον προϋπολογισμό του έτους 1940-41,η πίστωση δεν επαρκεί. Πρέπει να διατεθεί πίστωση 6.000 δρχ. Όμως, μετά από απόφαση του μητροπολίτη Αμβροσίου απαγορεύεται κάθε υπέρβαση στον προϋπολογισμό. Η επιτροπή στις 9 Φεβρουαρίου 1941 ενέκρινε την πίστωση αυτή. Υπέγραψαν : Γ. Αγγελόπουλος (πρόεδρος), Ν. Μπισδέκης (ταμίας).
Σε εφαρμογή διαταγής του μητροπολιτικού Συμβουλίου Φθιώτιδος και υπάρχοντος νόμου για παροχή εκτάκτου επιδόματος στο προσωπικό των δημοσίων υπηρεσιών και εφόσον ο Ι. Ναός έχει περίσσευμα, στις 2 Νοεμβρίου 1941,εγκρίθηκε πίστωση 9.450 δρχ., για το προσωπικό του Ι. Ναού, να δοθεί από 1ης Ιουλίου 1941 μέχρι τέλους Μαρτίου 1942.
Λόγω λήξης, στις 31 Μαρτίου 1842, της ενοικίασης του καταστήματος ιδιοκτησίας του Ι. Ναού, η Ενοριακή Επιτροπεία, στις 15 Φεβρουαρίου 1942, αποφάσισε την εκ νέου ενοικίασή του, με πλειοδοτική δημοπρασία (μετά από σχετική άδεια του μητροπολίτη). Για το σκοπό αυτό στις 22 Φεβρουαρίου 1942 έγινε διακήρυξη πλειοδοτικής δημοπρασίας για 3ετή ενοικίαση. Η ενοριακή επιτροπή, μετά τη διενέργεια της δημοπρασίας, στις 22 Μαρτίου 1942 αποφάσισε ομόφωνα, ως τελευταίο πλειοδότη το Θεοφάνη Ζάννο, με μηνιαίο ενοίκιο 3.000 δρχ. Θα ζητηθεί και η έγκριση από το μητροπολίτη Φθιώτιδος. Στη διαδικασία αυτή συμμετείχαν οι ενδιαφερόμενοι : Σπ. Τσιφτσής, Θεοφ. Ζάννος. Από την Επιτροπή : Γ. Αγγελόπουλος (ιερέας), Ν. Μπισδέκης (ταμίας). Εγγυητής ήταν ο Ν. Μπισδέκης και γραμματέας της επιτροπής ο Κων. Καραχάλιος.
Μετά από σχετική διαταγή του μητροπολίτη, αποφασίστηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1942 να καταβληθεί νέο επίδομα από 1ης Ιουνίου 1942, ανά 15ήμερο και εφόσον ο Ι. Ναός έχει περίσσευμα αποθεματικού κεφαλαίου. Συγκεκριμένα αποφασίστηκε να διατεθεί πίστωση 90.000 δρχ. για το προσωπικό του Ναού, από 1-6-1942 μέχρι τέλους Μαρτίου 1943.
Για εργασίες[1] στο Ναό (πιθανά στρώση δαπέδου) απαιτήθηκε δαπάνη 180 χιλιάδων δρχ. Λόγω οικονομικής αδυναμίας, προτάθηκε να γίνουν προαιρετικές εισφορές και προσωπική εργασία. Στη συνεδρίαση 19 Αυγούστου 1945 αποφασίστηκε να ζητηθεί η άδεια από το μητροπολίτη Αμβρόσιο για την εκτέλεση των έργων με δωρεές και χωρίς δημοπρασία, αλλά με αυτεπιστασία.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 1946, το θέμα ήταν η μετάθεση του εφημερίου Γεωργ. Αγγελοπούλου, που συμπλήρωσε 18ετία στην ενορία. Το Συμβούλιο εκφράζει άπειρες ευχαριστίες για τις ανιδιοτελείς υπηρεσίες του. Μετατίθεται στην ενορία του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Λαμίας.
Η συνεδρίαση της 17 Οκτωβρίου 1946 είχε ως θέμα το εικονοστάσι, που βρίσκεται έξω από το προαύλιο του Ναού (οδός Άμφισσας[2]), το οποίο κατέρρευσε. Για την αποκατάστασή του το Συμβούλιο αποφάσισε να διατεθεί δαπάνη 1.200.000 δρχ. από το αποθεματικό του οικον. έτους 1948-49. Θα ζητηθεί και η έγκριση της δαπάνης από το Μητροπολιτικό Συμβούλιο.
Την 1η Αυγούστου 1949 διορίστηκε ως νέος εφημέριος του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής ο ιερέας Γεώργιος Γράββαλος.
3. Πρώτα στοιχεία από τα βιβλία του Ι. Ναού
Η νομαδική αυτή ζωή συνεχίστηκε και στον 20ό αι, αλλά από το 1920 άρχισαν απέκτησαν και πετρόκτιστα σπίτια, κατά μήκος κυρίως της οδού Αμφίσσης (μετονομάστηκε σε οδό Αθηνών).Από τη δεκαετία του ’30, η περιοχή αυτή της Λαμίας ονομαζόταν Αμπλιανίτικα. Η μετακίνηση μερικών κοπαδιών συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι το 1940, με την Κατοχή δε και τον Εμφύλιο που ακολούθησε έπαψε οριστικά. Από το 1950 και μετά η εγκατάσταση έγινε μόνιμη στη Νέα Άμπλιανη Λαμίας.
Από το 1929 ολοκληρώθηκε και λειτούργησε ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής. Ήδη από το 1928 καταγράφηκαν οι πρώτες 4 αποβιώσεις στο ναό αυτόν. Ο πρώτος θάνατος/κηδεία που τελέστηκε στον Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Ν. Άμπλιανης έγινε στις 19 Οκτωβρίου 1928, για τον Αθανάσιο Δ. Βεζύρη, ετών 68. Ιερέας ήταν ο Γεώργιος Αγγελόπουλος.
Ο πρώτος γάμοςέγινεστις 5 Μαΐου 1930 μεταξύ του ΘεοδώρουΝικ. Χολέβα, ετών 22 και της Λ……… (;) Ν. Ζαροδήμου, ετών 19, με παράνυμφο (κουμπάρο) το δικηγόρο Δημ. Κοντομήτρο.
Στον παρατιθέμενο Πίνακα 2, δίνονται αριθμητικά στοιχεία για τις Γεννήσεις-Βαπτίσεις, τους Γάμους και τις Αποβιώσεις. Επιμέρους πίνακες ακολουθούν όπου υπάρχουν συγκεντρωτικά αντίστοιχα στοιχεία, από τα οποία θα αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα.
Η δεκαετία 1930-40 ήταν - προφανώς - η πλέον ευνοϊκή κοινωνικά, κάτι που αποδεικνύεται από τους μεγαλύτερους αριθμούς σε γεννήσεις-βαπτίσεις, γάμους αλλά και σε θανάτους. Η περίοδος της Κατοχής που ακολούθησε, για τους Αμπλιανίτες δεν έφερε μείωση όλων των παραπάνω αριθμών, με άλλα λόγια αυτοί είχαν αυτονομία αγαθών και δεν δυσκολεύτηκε η ζωή τους. Αντίθετα την περίοδο του Εμφυλίου σημειώθηκαν λιγότεροι γάμοι, αλλά και θάνατοι.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να κάνουμε για την παιδική θνησιμότητα της περιόδου 1928-1949. Από τον παρατιθέμενο πίνακα φαίνεται ότι καταγράφηκαν 57 θάνατοι παιδιών ηλικίας μέχρι 1 έτους, ιδιαίτερα την τριετία1937-1940. Επίσης καταγράφηκαν 7 θάνατοι παιδιών, με ηλικίες από 1 έως και 2 ετών. Αυτός ήταν και ο λόγος που έκαναν πολλά παιδιά, επειδή δεν θα επιζούσαν όλα. Στους λόγους της παιδικής θνησιμότητας θα αναφέρουμε τα ανύπαρκτα τότε εμβόλια, την περιορισμένη υγιεινή και την περιορισμένη διατροφική ποικιλία.
Τέλος να αναφέρουμε και λίγα περιστατικά βίαιων θανάτων. Καταγράφηκαν αυτά των :
1. Γ. Ι. Φλώρου, στις 20 Σεπτεμβρίου 1931, με τη λέξη “φονευθείς ………[3]”
2. Σπύρου Ντινάκη, 60 ετών, που πνίγηκε και κηδεύτηκε την 1η Ιουλίου 1939.
Επίλογος
Το αρχειακό υλικό είναι αρκετό και θα χρειαστεί πολύν χρόνο για να καταγραφεί και να μελετηθεί. Προς το παρόν μένουμε σ’ αυτό και τα ακολουθήσουν άλλες ενότητες.
Οφείλω και εκφράζω θερμές ευχαριστίες στο Σεβασμιότατο μητροπολίτη μας κ. Συμεών για την άδεια πρόσβασης στο αρχείο, αλλά και στον εφημέριο του Ι. Ναού της Αγίας Παρασκευής π. Αθαν. Κυρίτση.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου