Από το Παπαρρούσι Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1921)

Προλεγόμενα

  Το Παπαρρούσι είναι ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας, σε υψόμετρο 700 μέτρων, στις πλαγιές του Τυμφρηστού και στα δυτικά του Καρπενησίου. Το όνομα προήλθε από τις κόκκινες μουριές (παπα-ρούσος) για εκτροφή μεταξοσκώληκα. Ήταν ένα από τα Πολιτοχώρια κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Πολύ γνωστό είναι το αλκοολούχο ποτό που παράγεται από το μούρο (καρπός από μαύρες μουριές).

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ το Παπαρρούσι. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 47 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Ιούλιο του 2020. 

Το Παπαρρούσι  (πανοραμική φωτογραφία)

(Φωτογραφία Κ. Καλαμίδα από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 22 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 47 μετανάστες. 

   Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από το Παπαρρούσι, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτό. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι, Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Παπαρρούσι, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

---

ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ

Από το Πολιτοχώρι στο σημερινό Παπαρρούσι

    Από τις 30 Σεπτεμβρίου 1836  το πρώην Πολιτοχώρι και οικισμός Παπαρούσι ορίστηκε ως έδρα του δήμου Πολιτοχωρίων του νομού Ακαρνανίας και Αιτωλίας. Δύο μήνες μετά, στις 3 Νοεμβρίου 1836 ο οικισμός Παπαρούσι αποσπάστηκε από το δήμο Πολιτοχωρίων και προσαρτήθηκε στο δήμο Οιχαλίας. Στις 18 Δεκεμβρίου 1840 (ΦΕΚ 22Α) ο δήμος Οιχαλίας μετονομάστηκε σε δήμο Καρπενησίου.

   Στις 8 Ιουλίου 1899 ο οικισμός αποσπάστηκε από το νομό Ακαρνανίας και Αιτωλίας και πλέον υπαγόταν στο νομό Ευρυτανίας. Στις 4 Δεκεμβρίου 1909 όμως έγινε το αντίθετο, δηλ. ο οικισμός  αποσπάστηκε από το νομό Ευρυτανίας και υπαγόταν στο νομό Αιτωλοακαρνανίας.

   Στις 31 Αυγούστου 1912 ο οικισμός προσαρτήθηκε στην κοινότητα Καλεσμένου. Στις 25 Μαΐου 1919, ο οικισμός αποσπάστηκε από την κοινότητα Καλεσμένου και ιδρύθηκε Κοινότητα Παπαρουσίου με ομώνυμη έδρα.

   Στις 16 Οκτωβρίου 1940 το όνομα του οικισμού διορθώθηκε σε Παππαρούσιον. Από τις 22 Μαρτίου 1943 ο οικισμός αποσπάστηκε από το νομό Αιτωλοακαρνανίας και πλέον υπάγεται στο νομό Ευρυτανίας.

  Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”) ο οικισμός αποσπάστηκε από την Κοινότητα Παπαρρουσίου, που καταργήθηκε και προσαρτήθηκε στο δήμο Καρπενησίου.

   Μαζί με το Δυτικό Παπαρρούσι αποτελούν τοπική κοινότητα (σχέδιο “Καλλικράτης”), που ανήκει στο δήμο Καρπενησίου. Στην απογραφή του 2011 η τοπική κοινότητα είχε 34 κατοίκους, ο δε οικισμός είχε 12 κατοίκους.

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 47 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (9) έφυγαν το έτος 1909 (ποσοστό 19%). Συνολικά έγιναν 22 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 12 μετανάστες που έκαναν διπλά ταξίδια.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 14% του πληθυσμού, που είναι μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8%). Η περιοχή είχε μόνο κτηνοτροφία, ήταν πολύ ορεινή και δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άρρενες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 22 άτομα). Ακολούθησαν οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 13 άτομα) και μετά οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών (με 12 άτομα). Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από το Παπαρρούσι, δίνεται στον πίνακα 3.

Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Αναστασόπουλος Χαράλαμπος, ετών 18 (πήγε το 1911)

(β) Γαλλής Αριστείδης, ετών 18 (πήγε το 1909)

(γ) Ζιάκας Λάμπρος, ετών 18 (πήγε το 1911)

(δ) Λιάκος Σπυρίδων, ετών 18 (πήγε το 1910)

(ε) Λιανός Σπυρίδων, ετών 18 (πήγε το 1909)

(ζ) Μανδραγώνης Γεώργιος, ετών 18 (πήγε το 1906)

Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Κουφαλιώτης Γεώργιος, ετών 38 (πήγε το 1915)

(β) Μπαλατσιάς Ιωάννης, ετών 38 (πήγε το 1915)

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη.

   Οι περισσότεροι μετανάστες από το Παπαρρούσι ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 47 μετανάστες, οι 26 ήταν άγαμοι (ποσοστό 55 %) και οι υπόλοιποι 21 ήταν έγγαμοι.

   Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

   Συνολικά έγιναν 22 ταξίδια, που διακίνησαν τους 47 μετανάστες από το Παπαρρούσι. Οι περισσότεροι μετανάστες (34 άτομα) έφυγαν το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 72 %), ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν μόνο 9 μετανάστες. Οι υπόλοιποι έφυγαν από ιταλικό λιμάνι (βλ. πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες από το Παπαρρούσι (29 άτομα) έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικά πλοία έφυγαν 18 άτομα.

   Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας, το 1907 έφυγαν 4 μετανάστες από το Παπαρρούσι με το πλοίο “Francesca”. Το 1909 από το λιμάνι της Νάπολης, σε ένα ταξίδι έφυγαν 4 μετανάστες με το πλοίο “Sannio”. Το ίδιο έτος 1909, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 4 μετανάστες από το λιμάνι της Πάτρας, με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris”. Το 1914 και από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν 4 άτομα με το πλοίο “Laconia (1912)”. Το 1915 από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 6 άτομα με το πλοίο “Athinai”. Σε σύγκριση, τα μεμονωμένα ταξίδια ήταν περισσότερα από τα ομαδικά. Συγκεκριμένα, έγιναν 12 μεμονωμένα και 10 ομαδικά ταξίδια.

   Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από το  Παπαρρούσι φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία της Νέας Υόρκης, με 25 άτομα (ποσοστό 53%). Ακολούθησαν οι πολιτείες της Βόρ. Καρολίνας, Ουάσινγκτον, Αϊντάχο και Όρεγκον. Υπήρξαν και μεμονωμένες προτιμήσεις. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.

   Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (25)
Β. Καρολίνα (N.C.)	Asheville (2), Charlotte (2), Wilmington (2), Salem (1)
Ουάσινγκτον (Wash.)	Spokane (3), Cornell (1), Walla-Walla (1)
Αϊντάχο (Idaho)	Elk River (3)
Όρεγκον (Ore.)	Irrigon (2)
Βιρτζίνια (Va.)	Roanoke (1)
Δ. Βιρτζίνια (W.Va.)	Bluefield (1)
Λουιζιάνα (La.)	New Orleans (1)
Μασαχουσέτη (Mass.)	Worchester (1)
Ν. Καρολίνα (S.C.)	Columbia (1)
ΣΥΝΟΛΟ	47

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών (ποσοστό 71 %) δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν: εργάτες σε φάρμα και 1 εστιάτορας. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:

επάγγελμα	αριθ.
εργάτης (laborer, workman, worker)	43
εργάτης σε φάρμα (farm laborer)	3
εστιάτορας (restaurant keeper)	1
ΣΥΝΟΛΟ	47

Σημείωση : Εστιάτορας ήταν ο Γεώργιος Τριανταφυλλόπουλος.

3.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 12 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για τη συνοδεία άλλων μελών της οικογένειας.

  Περισσότερα χρόνια στην Αμερική (στο α’ ταξίδι) έμεινε ο Σεραφείμ Κατεργάρης, για 8 χρόνια! Από 5 χρόνια έμειναν (στο α’ ταξίδι) οι Αθαν. Καλύβας και Βασ. Δημόπουλος. Κατά μέσο όρο, στο α’ ταξίδι τους οι μετανάστες αυτοί έμειναν 3-4 χρόνια.

   Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Αλέξης Αλεξόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-11 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτ. Βιρτζίνια.

2.    Νικόλαος Αλεξόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε το 1912 σε τόπο του Αϊντάχο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Ελκ Ρίβερ του Αϊντάχο.

3.    Αθανάσιος Καλύβας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-13 σε τόπο του Αϊντάχο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Ελκ Ρίβερ (Elk River) του Αϊντάχο.

4.    Γεώργιος Καλύβας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Ελκ Ρίβερ του Αϊντάχο.

5.    Γεώργιος Αναστάσης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 στο Ρήνοκ (Roanoke) της Βιρτζίνια.  Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στην πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας.

6.    Ιωάννης Αντωνόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-11 στη Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στη Νέα Υόρκη.

7.    Γεώργιος Κουφαλιώτης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-10 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.

8.    Ιωάννης Μπαλατσιάς :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-14 στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Βιρτζίνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στη Νέα Υόρκη.

9.    Ευάγγελος Τσαμάσης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-11 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στη Νέα Υόρκη.

10.  Σεραφείμ Κατεργάρης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στην πόλη Ουίλμινγκτον (Wilmington) της Βόρειας Καρολίνα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.

11.  Βασίλειος Δημόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στην πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρειας Καρολίνα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Νέα Υόρκη.

12.  Γεώργιος Αναστασίου :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-12 στην πόλη Σάρλοτ της Βόρειας Καρολίνα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα Υόρκη.

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από το Παπαρρούσι

   Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από το Παπαρρούσι που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α       Ονοματεπώνυμο              χρ. άφιξης   ηλικία    έγγαμος     Πλοίο ταξιδιού     Λιμάνι αναχώρ.

1        Αλεξόπουλος Αλέξης         17-5-1914      29         όχι        Laconia (1912)            Πάτρα

2        Αλεξόπουλος Αλέξιος         2-12-1907      22         όχι        Giulia                        Πάτρα

3        Αλεξόπουλος Ιωάννης        20-4-1910      25         όχι        Laura                        Πάτρα

4        Αλεξόπουλος Ιωάννης        26-4-1911      25         όχι        Martha Washington     Πάτρα

5        Αλεξόπουλος Νικόλαος      17-5-1914      33         ναι        Laconia (1912)            Πάτρα

6        Αναστάσης Γεώργιος         16-3-1915      31         ναι        Athinai                      Πάτρα

7        Αναστάσης Σεραφείμ         4-1-1911        25         ναι        Patris                        Πειραιεύς

8        Αναστασίου Γεώργιος        5-1-1921        30         ναι        King Alexander           Πειραιεύς

9        Αναστασίου Κων/νος         5-1-1921        31         ναι        King Alexander           Πειραιεύς

10       Αναστασόπουλος Γεώργ.    8-6-1908        19         όχι        Martha Washington     Πάτρα

11       Αναστασόπουλος Νικόλ.     10-10-1909     24         όχι        Patris                        Πάτρα

12       Αναστασόπουλος Χαράλ.    4-1-1911        18         όχι        Patris                        Πειραιεύς

13       Αντωνόπουλος Ιωάννης      16-3-1915      33         ναι        Athinai                      Πάτρα

14       Βρανάς Νικόλαος Κ.          29-10-1912     19         όχι        Martha Washington     Πάτρα

15       Γαλλής Αριστείδης             14-5-1909      18         όχι        Sannio                      Νάπολη

16       Γούλας Σεραφείμ Σ.          29-9-1907      24         όχι        Francesca                  Πάτρα

17       Γουργιώτης Νικόλαος        10-10-1909     25         ναι        Patris                        Πάτρα

18       Δημόπουλος Βασίλειος       23-6-1907      20         όχι        Gerty                        Πάτρα

19       Δημόπουλος Βασίλειος       22-2-1920      32         ναι        Megali Hellas              Πειραιεύς

20       Ζιάκας Λάμπρος                4-1-1911        18         όχι        Patris                        Πειραιεύς

21       Καλύβας Αθανάσιος Κ.       17-5-1914      26         όχι        Laconia (1912)            Πάτρα

22       Καλύβας Γεώργιος            27-10-1906     20         ναι        Giulia                        Πάτρα

23       Καλύβας Γεώργιος            17-5-1914      30         ναι        Laconia (1912)            Πάτρα

24       Καραγκούνης Γεώργιος     14-5-1909      19         όχι        Sannio                      Νάπολη

25       Καραγκούνης Νικόλαος     14-5-1909      24         όχι        Sannio                      Νάπολη

26       Κατεργάρης Γεώργιος        10-10-1909     25         ναι        Patris                        Πάτρα

27       Κατεργάρης Κων/νος         29-9-1907      30         ναι        Francesca                  Πάτρα

28       Κατεργάρης Σεραφείμ       20-4-1910      25         ναι        Laura                        Πάτρα

29       Κατεργάρης Σεραφείμ       4-1-1911        25         ναι        Patris                        Πειραιεύς

30       Κατεργάρης Σεραφείμ       4-5-1915        31         ναι        Carpathia                  Πειραιεύς

31       Κοκορίτης Κων/νος           20-5-1912      24         ναι        Martha Washington     Πάτρα

32       Κοκορώνης Χρήστος          29-9-1907      25         ναι        Francesca                  Πάτρα

33       Κουφαλιώτης Γεώργιος      16-3-1915      38         ναι        Athinai                      Πάτρα

34       Λιάκος Δημήτριος              21-11-1906     35         ναι        Sofia Hohenberg         Πάτρα

35       Λιάκος Σπυρίδων              20-4-1910      18         όχι        Laura                        Πάτρα

36       Λιανός Σπυρίδων Π.           17-11-1909     18         όχι        Alice                         Πάτρα

37       Μανδραγώνης Γεώργιος     27-10-1906     18         όχι        Giulia                        Πάτρα

38       Μπαλατσάς Ιωάννης           27-10-1906     29         ναι        Giulia                        Πάτρα

39       Μπαλατσιάς Ιωάννης          16-3-1915      38         ναι        Athinai                      Πάτρα

40       Ντάνας Γεώργιος              29-9-1907      19         όχι        Francesca                  Πάτρα

41       Ντάνας Σταύρος                18-10-1907     30         όχι        Laura                        Πάτρα

42       Στέρος Δημήτριος             24-10-1911     32         ναι        Martha Washington     Πάτρα

43       Συρόπουλος Ανδρέας        10-10-1909     23         ναι        Patris                        Πάτρα

44       Τριανταφυλλόπουλος Γε.    2-5-1921        37         ναι        King Alexander           Πειραιεύς

45       Τσαμάσης Ευάγγελος        16-3-1915      35         ναι        Athinai                      Πάτρα

46       Τσαμπαλής Ευάγγελος       14-5-1909      28         όχι        Sannio                      Νάπολη

47       Τσαμπάσης Σεραφείμ        16-3-1915      37         ναι        Athinai                      Πάτρα

5.  Χρονικό της  μετανάστευσης από το Παπαρούσι

1. Η αρχή στο 1906 – Οι πρωτοπόροι

   Το έτος 1906 έγιναν δύο ταξίδια (1 ομαδικό κι 1 μεμονωμένα) από 4 τολμηρούς νέους ανθρώπους από το Παπαρρούσι προς την Αμερική. Πιο συγκεκριμένα :

   Η ομαδική αναχώρηση έγινε από τρία άτομα, με τους πρωτοπόρους μετανάστες : Γεώρ. Καλύβα, Γεώρ. Μανδραγώνη (ή Μανδραγώνα) και Ιωάν. Μπαλατσά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Οκτωβρίου έφυγαν με το πλοίο “Giulia” και στις 27 Οκτωβρίου έφτασαν στην Αμερική. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Γεώργιος Καλύβας ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νεα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Δουλαβέρη[4].

·         Ο Γεώργιος Μανδραγώνης (Mandragonis) ήταν 18 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Λεωνίδας Παπαϊωάννου.

·         Ο Ιωάννης Μπαλατσάς (Balatsas) ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Με 20 $ για τα αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Χρηστάκη.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1906 έγινε από το Δημήτριο Λιάκο. Στις 2 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 21 Νοεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Χρηστάκης.

2. Αύξηση μεταναστών στο 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρία ταξίδια (1 ομαδικό κι 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα από το Παπαρρούσι. Αναλυτικά έχουμε :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους: Σερ. Γούλα, Κων. Κατεργάρη, Χρ. Κοκορώνη και Γεώρ. Ντάνα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 9 Σεπτεμβρίου 1907, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Francesca” και στις 29 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει ότι:

·         Ο Σεραφείμ Γούλας ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στο Παπαρρούσι λεγόταν Σωτήριος. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο ξάδερφό του Γεώργιο Μανδραγώνη (ή Μανδραγώνα).

·         Ο Κωνσταντίνος Κατεργάρης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αγόρω. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωνσταντίνος Βλάχος.

·         Ο Χρήστος Κοκορώνης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του στην πόλη Ρήνοκ (Roanoke) της Βιρτζίνια, κοντά στον ξάδερφό του Ηλία Ανανία.

·         Ο Γεώργιος Ντάνας ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο γνωστός του Ιωάννης Ντέπος[5].

Πλοίο “Francesca”  (Photo: Maurizio Eliseo Collection)

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Σταύρο Ντάνα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 30 Σεπτεμβρίου έφυγε με το πλοίο “Laura” και στις 18 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 30 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Σωτήριος. Προορισμός του (Με 10 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Λιάκος.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Αλέξιο Αλεξόπουλο. Στις 12 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας  ανέβηκε στο πλοίο “Giulia” και στις 2 Δεκεμβρίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του στο Παπαρρούσι λεγόταν Δημήτριος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο ξάδερφό του Γεώργιο Μανδραγώνα.

3. Μεμονωμένη αναχώρηση στο 1908

   Έγινε από το Γεώργιο Αναστασόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 25 Μαΐου 1908 αναχώρησε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 8 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Λιάκος.

4. Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος  στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 ταξίδια πλοίων (2 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 9 άτομα από το Παπαρρούσι. Πιο συγκεκριμένα λοιπόν:

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε τέσσερα άτομα, τους : Αριστ. Γαλλή, Γεώρ. Καραγκούνη, Νικ. Καραγκούνη και Ευάγ. Τσαμπαλή. Από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Sannio” και στις 14 Μαΐου 1909 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν επίσης ότι :

·         Ο Αριστείδης Γαλλής (Galis) ήταν 18 ετών. Με 15 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σάλεμ της Βόρειας Καρολίνα. Τα υπόλοιπα στοιχεία είναι δυσανάγνωστα.

·         Ο Γεώργιος Καραγκούνης ήταν 19 ετών. Προορισμός του (με 15 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη.

·         Ο Νικόλαος Καραγκούνης ήταν 24 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Βασιλική. Με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Ευάγγελος Τσαμπαλής (Tsamballis) ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του σο Παραρρούσι λεγόταν Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 14 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη.

Πλοίο “Sannio” (Photo: Peabody Essex Museum )

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 περιλάμβανε τέσσερα άτομα, τους Νικ. Αναστασόπουλο, Νικ. Γουργιώτη, Γεώρ. Κατεργάρη και Ανδρ. Συρόπουλο. Στις 23 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ανέβηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 10 Οκτωβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επιπλέον ότι :

·         Ο Νικόλαος Αναστασόπουλος ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρεια Καρολίνα, όπου ήταν ο φίλος του Σεραφείμ Κάντζος[6].

·         Ο Νικόλαος Γουργιώτης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Σιψής[7].

·         Ο Γεώργιος Κατεργάρης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Παπαρρούσι λεγόταν Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νεα Υόρκη, όπου ήταν ο κουνιάδος του Κώστας Σιψής.

·         Ο Ανδρέας Συρόπουλος ήταν 23 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά, με 24 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Τσαούσης.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Σπυρίδωνα Λιανό. Από το λιμάνι της Πάτρας, την 1η Νοεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 17 Νοεμβρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Παναγιώτης. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Άσβιλ (Asheville) της Βόρειας Καρολίνας, κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Κάντζιο[8].

5. Μία ομαδική αναχώρηση στο 1910

   Έγινε από τριμελή ομάδα, με τους : Ιωάν. Αλεξόπουλο, Σερ. Κατεργάρη και Σπ. Λιάκο. Στις 4 Απριλίου 1910, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Laura” και στις 20 Απριλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν γι’ αυτούς ότι:

·         Ο Ιωάννης Αλεξόπουλος[9] ήταν 25 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Ελένη. Προορισμός του αρχικός (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η Νέα Υόρκη[10], αλλά τον άλλαξε και δήλωσε την πόλη Κορνέλ (Cornell) της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Σεραφείμ Κατεργάρης[11] ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Παπαρρούσι λεγόταν Γιαννούλα. Κι αυτός είχε δηλώσει τη Νέα Υόρκη[12] για τόπο προορισμού. Με 25 $ για να αναγκαία πρώτα έξοδα πρέπει να πήγε για δουλειά στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Σπυρίδων Λιάκος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Πάνος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Άσβιλ (Asheville) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Κάντζιος.

Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum)

5. Νέα αύξηση μεταναστών στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και 2 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άνθρωποι από το Παπαρρούσι. Πιο αναλυτικά :

   Η ομαδική άφιξη στο 1911 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους: Σερ. Αναστάση, Χαρ. Αναστασόπουλο, Λάμπ. Ζιάκα και Σερ. Κατεργάρη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 18 Δεκεμβρίου 1910 επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Patris” και στις 4 Ιανουαρίου 1911 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε ακόμη ότι :

·         Ο Σεραφείμ Αναστάσης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Με 25 4 στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην τοποθεσία Ιρίγκον (Irrigon) του Όρεγκον, όπου ήταν ο κουνιάδος του Κ. Κατεργάρης.

·         Ο Χαράλαμπος Αναστασόπουλος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο αδερφός του Γεώργιος Αναστασόπουλος.

·         Ο Λάμπρος Ζιάκας ήταν 18 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Φώτω. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο θείο του Δημ. Ζιάκα.

·         Ο Σεραφείμ Κατεργάρης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γιαννούλα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην τοποθεσία Ιρίγκον (Irrigon) του Όρεγκον, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνστ. Κατεργάρης.

 

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris)

   Η πρώτη μεμονωμένη άφιξη στο 1911 έγινε από τον Ιωάννη Αλεξόπουλο. Στις 10 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 26 Απριλίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών. Με 29 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Σποκέιν[13] (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Εμ. Μπαλάφας.

   Η δεύτερη μεμονωμένη άφιξη στο 1911 έγινε από το Δημήτριο Στέρο. Στις 9 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 24 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γιαννούλα. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η Νέα Ορλεάνη της Λουϊζιάνα, κοντά στον αδερφό του Κ. Στέρο.

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

6. Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1912

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Κωνσταντίνο Κοκορίτη. Στις 6 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 20 Μαΐου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 24 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παρασκευή. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε στην πόλη Ουάλα-Ουάλα (Walla Walla) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σεραφείμ Κατεργάρης.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Νικόλαο Βρανά[14]. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 16 Σεπτεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington”  και στις 29 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ουώρτσεστερ (Worcester) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Φώτης Μάμας.

6. Μία ομαδική αναχώρηση στο 1914

   Αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους: Αλέξ. Αλεξόπουλο, Νικ. Αλεξόπουλο, Αθ. Καλύβα και Γεώρ. Καλύβα. Στις 2 Μαΐου 1914, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laconia (1912)” και στις 17 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν γι’ αυτούς επίσης ότι:

·         Ο Αλέξης Αλεξόπουλος ήταν 29 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Ελένη. Με 30 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Καραγκούνης. Για τον Αλέξη Αλεξόπουλο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1907-11 και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Νικόλαος Αλεξόπουλος ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Παπαρρούσι λεγόταν Αγγελική. Προορισμός του (με 30 $) για δουλειά ήταν το Έλκ Ρίβερ του Αϊντάχο, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη Αλεξόπουλο. Είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ ο Νικόλαος Αλεξόπουλος το 1912 και εργάστηκε πάλι στο Αϊντάχο.

·         Ο Αθανάσιος Καλύβας ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Έλκ Ρίβερ του Αϊντάχο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Πάππας. Για τον Αθανάσιο Καλύβα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Πρωτοπήγε την περίοδο 1908-13 και εργάστηκε πάλι στο Αϊντάχο.

·         Ο Γεώργιος Καλύβας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά, με 30 $ μαζί του, στο Έλκ Ρίβερ του Αϊντάχο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Πάππας. Ο Γεώργιος Καλύβας είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον.

Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection]

6. Νέα μικρή αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1915

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και 1 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 7 άτομα από το Παπαρρούσι. Πιο συγκεκριμένα:

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1915 ήταν η μεγαλύτερη αριθμητικά στη μικρή ιστορία της μετανάστευσης από το Παπαρρούσι. Περιλάμβανε έξη άτομα. Ήταν οι: Γεώρ. Αναστάσης, Ιωάν. Αντωνόπουλος, Γεώρ. Κουφαλιώτης, Ιωάν. Μπαλατσιάς, Ευάγ. Τσαμάσης και Σερ. Τσαμπάσης. Στις 26 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανεβηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 16 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχειακό υλικό αντλούμε επιπλέον στοιχεία γι’ αυτούς :

·         Ο Γεώργιος Αναστάσης ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ουρανία. Με 23 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Κοκορίγκος. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική για το Γεώργιο Αναστάση. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε στο Ρήνοκ (Roanoke) της Βιρτζίνια.

·         Ο Ιωάννης Αντωνόπουλος ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Δήμας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ιωάννης Αντωνόπουλος την περίοδο 1907-11 και εργάστηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

·         Ο Γεώργιος Κουφαλιώτης ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Σεραφείμ Γιολδάση. Για το Γεώργιο Κουφαλιώτη ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1906-10 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Ιωάννης Μπαλατσιάς (Bpalatsias) ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παρασκευή. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Δήμας. Ο Ιωάννης Μπαλατσιάς είχες ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1906-14 και εργάστηκε στην πόλη Μπλούφιλντ (Bluefield) της Βιρτζίνια.

·         Ο Ευάγγελος Τσαμάσης (Tsamassis) ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Κολοβός. Δεύτερο ταξίδι για τον Ευάγγελο Τσαμάση στις ΗΠΑ. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1909-11και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Σεραφείμ Τσαμπάσης ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σεραφείμ Μακρής.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1915 έγινε από το Σεραφείμ Κατεργάρη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 13 Απριλίου έφυγε με το πλοίο “Carpathia” και στις 4 Μαΐου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Παπαρρούσι λεγόταν Γιαννούλα. Με 25 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ουίλμινγκτον (Wilmington)  της Βόρεια Καρολίνα, κοντά στον ξάδερφό του Γεώρ. Τσιάντη[15]. Είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ ο Σεραφείμ Κατεργάρης την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.

Ατμόπλοιο “Carpathia”  (Photo: Richard Faber Collection)

7. Τελευταίες αναχωρήσεις στα έτη 1920 και 1921

   Στη διάρκεια του 1920 έγινε μόνο μία μεμονωμένη αναχώρηση από το Βασίλειο Δημόπουλο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 5 Φεβρουαρίου ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Megali Hellas” και στις 22 Φεβρουαρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αγγελική. Αναζητούσε δουλειά, με 30 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη όπου ήταν ο φίλος του Θεοφάνης Παπασπύρου. Για το Βασίλειο Δημόπουλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Πρωτοπήγε την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στην πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρειας Καρολίνα.

   Στη διάρκεια του 1921 έγινε μία ομαδική και μία μεμονωμένη αναχώρηση. Στο 1921 έφυγαν τα τελευταία 3 άτομα από το Παπαρρούσι. Αναλυτικά :

   Η ομαδική άφιξη στο 1921 περιλάμβανε δύο άτομα, τους: Γεώρ. Αναστασίου και Κων. Αναστασίου. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 16 Δεκεμβρίου 1920 επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “King Alexander” και στις 5 Ιανουαρίου 1921 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Γεώργιος Αναστασίου ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γιαννούλα. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Φώτιος Κατσούδας. Είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ ο Γεώργιος Αναστασίου την περίοδο 1908-12 και εργάστηκε στην πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρειας Καρολίνα.

·         Ο Κωνσταντίνος Αναστασίου ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσάνθη. Προορισμός του (με 40 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος Φώτιος Κατσούδας.

Ατμόπλοιο “King Alexander”

   Η μεμονωμένη άφιξη στο 1921 έγινε από το Γεώργιο Τριανταφυλλόπουλο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 15 Απριλίου αναχώρησε με το πλοίο “King Alexander” και στις 2 Μαΐου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν εστιάτορας (restaurant keeper). Η γυναίκα του στο Παπαρρούσι λεγόταν Μαρία. Με 60 $ μαζί του, πήγαινε στην πόλη Ουίλμινγκτον (Wilmington) της Βόρειας Καρολίνα, για να συναντήσει το συνεταίρο του Ιωάννη Πιστόλη[16].

---

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ  amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).

6.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ www.amfictyon.blogspot.gr

7.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

8.    περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

9.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

10.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

11.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

12.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

13.  Ιστοσελίδα http://www.mariailiaki.gr/

14.  Βικιπαίδεια

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 47 μεταναστών από το  Παπαρρούσι, βρέθηκε μόνο 1 αναλφάβητο άτομο!

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Από το Λάστοβο (ή Χελιδόνα). Πήγε το 1904 στην Αμερική σε ηλικία 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου εργάστηκε 4 χρόνια, μέχρι το 1908 που επέστρεψε. Το 1909 έκανε δεύτερο ταξίδι.

[5] Από το Καρπενήσι (όπως δήλωσε), αλλά πιθανά ήταν από το Κεράσοβο. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 25 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη (όπου ήταν ο  ξάδερφός του Γιώργος Σταμούλης).

[6] Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 23 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.

[7] Από το Καρπενήσι. Το 1906 πήγε στην Αμερική σε ηλικία 20 ετών. Προορισμός του για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ήδη ο αδερφός του Νικόλαος.

[8] Από το Καρπενήσι (όπως δήλωσε ο ίδιος). Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Λιάκος (από το Παπαρρούσι).

[9] Φέρει σφραγίδα DEPORTED (απελαθείς), που σημαίνει ότι τον έβαλαν πάλι στο πλοίο και επέστρεψε στην Ελλάδα.

[10] Ως γνωστό του εκεί δήλωσε το φίλο Κωνσταντίνο Βλάχο.

[11] Φέρει σφραγίδα DEPORTED (απελαθείς).

[12] Ως γνωστό του εκεί δήλωσε το φίλο Κωνσταντίνο Βλάχο.

[13] Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.

[14] Το επώνυμο είναι κακογραμμένο στο χειρόγραφο. Το γράφω με κάθε επιφύλαξη πιθανού λάθους.

[15] Από την Αντράνοβα. Ο Γεώργιος Τσιάντης πήγε στην Αμερική το Μάρτιο του 1915, σε ηλικία 33 ετών και παντρεμένος. Αρχικός προορισμός του ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

[16] Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το 1910, σε ηλικία 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Κωνσταντίνα. Προορισμός του ήταν το Ουίλμινγκτον  (Wilmington) της Βόρ. Καρολίνα. Έγινε ξενοδόχος (hotel keeper). Το 1914 επέστρεψε στην πατρίδα. Το 1919 έκανε και δεύτερο ταξίδι.