Προλεγόμενα
Τα Καρούτια είναι ορεινό χωριό της Δωρίδας, του νομού Φωκίδας, σε υψόμετρο 510 μ., σε απόσταση 19 χμ. από το Ευπάλιο, στην πλαγιά της οροσειράς Τρίκορφο. Το 1959 μετονομάστηκε σε Πύργο. Δεν το ήξερα καν και δεν το έχω επισκεφτεί.
Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τα Καρούτια. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 39 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2020.
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 14 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων και τελικά ανευρέθηκαν 39 μετανάστες. Με δυσκόλεψε αρκετά να ξεχωρίσω τους μετανάστες από τα Καρούτια και από τις Καρούτες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Άμφισσα, Λιδωρίκι, Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από τα Καρούτια (ή Πύργο), για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
---
Αυτοδιοικητικά
Από τον οικισμό Καρούτια στον Πύργο
Από τις 20 Απριλίου 1835, ο οικισμός Καρούτια προσαρτήθηκε διοικητικά στο δήμο Οιάνθης του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Το επόμενο έτος 1836 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Οιάνθης και προσαρτήθηκε στο δήμο Ποτιδανείας του Φθιώτιδος και Φωκίδος.
Στις 31 Δεκεμβρίου 1869, ο οικισμός Καρούτια αποσπάστηκε από το δήμο Ποτιδανείας και προσαρτήθηκε στο δήμο Οινεώνος.
Το 1899 ο νομός Φθιώτιδος και Φωκίδος χωρίστηκε και ο οικισμός Καρούτια υπαγόταν πλέον στο νομό Φωκίδος. Όμως, το 1909, πάλι ο νομός ενώθηκε σε έναν (Φθιώτιδος και Φωκίδος).
Στις 7 Ιανουαρίου 1959, ο οικισμός μετονομάστηκε από Καρούτια σε Πύργος.
Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”) η κοινότητα Πύργου καταργήθηκε και ο ομώνυμος οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Ευπαλίου.
Από τις 7 Ιουνίου 2010 (σχέδιο “Καλλικράτης”), ο δήμος Ευπαλίου καταργήθηκε και ο οικισμός Πύργος προσαρτήθηκε στο δήμο Δωρίδος. Πληθυσμός 23 κάτ. (απογραφή 2011).
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]
Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 19% του πληθυσμού, που είναι πολύ μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8%). Η περιοχή είχε κυρίως κτηνοτροφία και ελάχιστη γεωργία, ήταν ορεινή και δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων της.
Οι μετανάστες ήταν άρρενες και 4 θήλεις της οικογένειας Παπαδημητρίου (Άννα. Μαρίκα, Όλγα, Σοφία). Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών (με 26 άτομα). Ακολούθησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 99 άτομα) και μετά οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 2 άτομα). Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από τα Καρούτια, δίνεται στον πίνακα 3.
(α) Παπαδημητρίου Όλγα, ετών 9 (πήγε το 1903)
(β) Παπαδημητρίου Σοφία, ετών 11 (πήγε το 1903)
(γ) Παπαδημητρίου Μαρίκα, ετών 13 (πήγε το 1903)
(δ) Τασιάκος Δημήτριος, ετών 13 (πήγε το 1910)
Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :
(β) Πλιάνος Αριστείδης, ετών 43 (πήγε το 1937)
(γ) Παπαδημητρίου Άννα, ετών 39 (πήγε το 1903)
(δ) Κεφάλης Γεώργιος, ετών 40 (πήγε το 1910)
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 21 έτη!
Οι περισσότεροι μετανάστες από τα Καρούτια ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 39 μετανάστες, οι 34 ήταν άγαμοι (ποσοστό 87 %) και οι υπόλοιποι 5 ήταν έγγαμοι.
Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα:
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες από τα Καρούτια (26 άτομα) έφυγαν με ελληνικά πλοία. Με ξένα πλοία έφυγαν 13 άτομα.
Σε ένα ταξίδι, από το γαλλικό λιμάνι της Βουλώνης (Bouloqne-Sur-Mer), το 1903 έφυγαν 6 άτομα της οικογένειας Πααδημητρίου με το πλοίο “Ryndam”. Το 1907 από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι έφυγαν 3 μετανάστες με το πλοίο “Laura”. Το έτος 1909, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 μετανάστες από το λιμάνι της Πάτρας, με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai”. Το 1910 και από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν 4 άτομα με το πλοίο “Themistocles”. Το 1911 από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 7 άτομα με το πλοίο “Themistocles”. Το 1913, από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 άτομα, με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris
Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.
Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από τις Καρούτες φαίνονται στον Πίνακα 7. Πρώτες σε προτίμηση ήταν οι πολιτείες της Νέας Υόρκης, του Ουισκόνσιν, του Γουαϊόμινγκ και του Νιού Τζέρσεΰ. Ακολούθησαν οι πολιτείες της Μασαχουσέτης, Μοντάνα, Αϊόβα, Γιούτα και Ουάσινγκτον. Υπήρξαν και μεμονωμένες προτιμήσεις. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.
Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
|
ΠΟΛΙΤΕΙΑ |
ΤΟΠΟΙ |
|
Ουισκόνσιν (Wis.) |
Milwaukee (10) |
|
Ουάσινγκτον (Wash.) |
Seattle (7) |
|
Οχάιο(Ohio) |
Cincinnati (5) |
|
Μασαχουσέτη (Mass.) |
Fitchburg (3), Springfield (1) |
|
Μινεσότα (Min.) |
Minneapolis (4) |
|
Νέα Υόρκη (N.Y.) |
New York (3) |
|
Μοντάνα (Mo.) |
Livingston (1), Missoula (1) |
|
Βρετ. Κολούμπια (B.C.) |
Revelstock (1) |
|
Κολούμπια |
Washington DC (1) |
|
Καλιφόρνια (Cal.) |
Arbuckle (1) |
|
Τεννεσί (Ten.) |
Nashville (1) |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
39 |
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών (σε ποσοστό 87 %) δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν: μαθητές, οικιακά και 1 φωτογράφος! Στοιχεία αυτών ακολουθούν:
|
επάγγελμα |
αριθ. |
|
εργάτης (laborer, workman, worker) |
34 |
|
φωτογράφος (photographer) |
1 |
|
μαθητής (scholar) |
2 |
|
οικιακά (house keeper) |
2 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
39 |
Φωτογράφος : Αριστείδης Πλιάνος
3. Διπλό ταξίδι στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκε μόνο 1 άτομο που έκανε διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ήταν ο :
Αριστείδης Πλιάνος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-36 στο Αρμπάκλ (Arbuckle) της Καλιφόρνιας. Το β’ ταξίδι έγινε το 1937 πάλι στον ίδιο προορισμό. Είχε μείνει στο α’ ταξίδι του 25 χρόνια συνεχώς στην Αμερική ! Παράλληλα αποτελεί έκπληξη η πρωτοτυπία του επαγγέλματός του (φωτογράφος).
4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από τα Καρούτια
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από τα Καρούτια που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από τα Καρούτια δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α Ονοματεπώνυμο χρ. άφιξης ηλικία έγγαμος Πλοίο ταξιδιού Λιμάνι αναχ.
1 Βαμβάτσικος Δημήτριος 26-8-1910 18 όχι Themistocles Πάτρα
2 Βαμβάτσικος Νικόλαος 3-6-1909 18 όχι Athinai Πάτρα
3 Βαμβάτσικος Νικόλαος 4-4-1911 18 όχι Themistocles Πάτρα
4 Βασιλογιάννης Ηλίας Ν. 5-10-1913 18 όχι Patris Πάτρα
5 Βασιλογιαννόπουλος Αθαν. 13-3-1910 23 όχι Themistocles Πάτρα
6 Βλάχος Χαράλαμπος 4-4-1911 23 όχι Themistocles Πάτρα
7 Γεωργίου Δημήτριος 1-5-1913 18 όχι Martha Washington Πάτρα
8 Γιαλέρνιος Δημήτριος 13-3-1910 17 όχι Themistocles Πάτρα
9 Γκιρλένιος Δημήτριος 3-6-1909 17 όχι Athinai Πάτρα
10 Ευσταθίου Παναγιώτης 4-4-1911 18 όχι Themistocles Πάτρα
11 Θανασάκος Κώστας 3-9-1907 43 ναι Laura Πάτρα
12 Καβαλάρης Ανδρέας 5-10-1913 18 όχι Patris Πάτρα
13 Κεφάλης Γεώργιος 1-5-1910 38 ναι Themistocles Πάτρα
14 Λιάπης Αθανάσιος 2-4-1914 18 όχι Laconia (1912) Πάτρα
15 Μελίστας Αριστ. 13-3-1910 23 ναι Themistocles Πάτρα
16 Μελίστας Γεώργιος 24-10-1909 26 όχι Themistocles Πάτρα
17 Μπρούμας Ανδρέας 24-10-1909 19 όχι Themistocles Πάτρα
18 Παγώνης Αλέξανδρος 2-4-1914 27 όχι Laconia (1912) Πάτρα
19 Παγώνης Θεόδωρος 3-9-1907 22 όχι Laura Πάτρα
20 Παπαδημητρίου Άννα 17-3-1903 39 ναι Ryndam Βουλώνη
21 Παπαδημητρίου Γεώργιος 17-3-1903 26 όχι Ryndam Πάτρα
22 Παπαδημητρίου Ιωάννης 17-3-1903 14 όχι Ryndam Πάτρα
23 Παπαδημητρίου Μαρίκα 17-3-1903 13 όχι Ryndam Πάτρα
24 Παπαδημητρίου Όλγα 17-3-1903 9 όχι Ryndam Πάτρα
25 Παπαδημητρίου Σοφία 17-3-1903 11 όχι Ryndam Πάτρα
26 Πλιάνος Αριστείδης 4-4-1911 19 όχι Themistocles Πάτρα
27 Πλιάνος Αριστείδης 9-11-1937 43 όχι Aquitania Χερβούργο
28 Πλιάνος Ηλίας 4-4-1911 20 όχι Themistocles Πάτρα
29 Πλιάνος Λουκάς 4-4-1911 18 όχι Themistocles Πάτρα
30 Πλιάνος Τάσος 4-4-1911 18 όχι Themistocles Πάτρα
31 Πλούμης Αθανάσιος 26-8-1910 18 όχι Themistocles Πάτρα
32 Σταμάτης Αθανάσιος 5-10-1913 18 όχι Patris Πάτρα
33 Σταμάτης Ευθύμιος 17-4-1914 17 όχι Athinai Πάτρα
34 Σταμάτης Νικόλαος 26-8-1910 23 όχι Themistocles Πάτρα
35 Τασάκος Κωνσταντίνος 24-10-1909 26 ναι Themistocles Πάτρα
36 Τασιάκος Δημήτριος Ι. 31-5-1910 13 όχι Athinai Πάτρα
37 Τασιάκος Ευθύμιος Γ. 3-9-1907 20 όχι Laura Πάτρα
38 Ψόφιος Σπύρος 1-5-1910 20 όχι Themistocles Πάτρα
39 Ψόφιος Χαράλαμπος 13-3-1910 18 όχι Themistocles Πάτρα
-----
5. Χρονικό της μετανάστευσης από τα Καρούτια Φωκίδας
(i) Η πρωτοπόρος οικογένεια
Μας είναι γνωστή η οικογένεια Παπαδημητρίου. Αποτελείτο από έξη άτομα τους: Άννα, Γεώργιο, Ιωάννη, Μαρίκα, Όλγα και Σοφία. Από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Βουλώνης (Boulogne-Sur-Mer). Από εκεί, στις 7 Μαρτίου 1903 επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Ryndam” και στις 17 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ακόμη ότι:
· Η Άννα Παπαδημητρίου ήταν 39 ετών, αναλφάβητη και παντρεμένη. Προορισμός της ήταν το Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο αδερφός της Αθανάσιος Παπαδημητρίου[4].
· Ο Γεώργιος Παπαδημητρίου ήταν 26 ετών. Με 120 $ για τα πρώτα έξοδα όλων των μελών της οικογένειας, αναζητούσε δουλειά στο Σηάτλ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο αδερφός του Αθανάσιος Παπαδημητρίου.
· Ο Ιωάννης Παπαδημητρίου ήταν 14 ετών και ανεψιός του προαναφερθέντος Γεωργίου. Πήγαινε στον ίδιο προορισμό.
· Η Μαρίκα Παπαδημητρίου ήταν 13 ετών.
· Η Σοφία Παπαδημητρίου ήταν 11 ετών.
· Η Όλγα Παπαδημητρίου ήταν 9 ετών.
(ii) Μία ομαδική αναχώρηση στο 1907
Έγινε από τρία άτομα, τους: Κώσ. Θανασάκο, Θεόδ. Παγώνη και Ευθ. Τασιάκο. Στις 17 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Laura” και στις 3 Σεπτεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε ακόμη ότι :
· Ο Κώστας Θανασάκος ήταν 43 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Παναγιώτης Σεπεντζής.
· Ο Θεόδωρος Παγώνης ήταν 22 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στα Καρούτια δήλωσε τον αδερφό του Νικόλαο. Αναζητούσε δουλειά, με 11 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Μακραντής.
· Ο Ευθύμιος Τασιάκος ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Στάικος[5].
 |
| Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum) |
(iii) Μικρή αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1909
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ομαδικά μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 5 άτομα από τα Καρούτια. Αναλυτικά :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους: Νικ. Βαμβάτσικο και Δημ. Γκιρλένιο. Στις 15 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 3 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :
· Ο Νικόλαος Βαμβάτσικος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του (με 12 $) για δουλειά ήταν η αμερικανική πρωτεύουσα Ουάσινγκτον D.C., όπου ήταν ο φίλος του Σπύρος Βλάχος.
· Ο Δημήτριος Γκιρλένιος (Girlenios) ήταν 17 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Πολυξένη. Με 12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σινσινάτι του Οχάιο, κοντά στον πατέρα του Παναγιώτη Γκιρλένιο.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε τρία άτομα, τους: Γεώρ. Καραδήμα, Γεώρ. Μελίστα, Ανδρ. Μπρούμα και Κων. Τασάκο. Στις 5 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 24 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχειακό υλικό αντλούμε τις εξής πληροφορίες γι’ αυτούς:
· Ο Γεώργιος Μελίστας ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του στα Καρούτια λεγόταν Αθανάσιος. Με 24 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Φίτσμπουργκ (Fitchburg) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Γεώργιος Μουζίκης[6].
· Ο Ανδρέας Μπρούμας ήταν 19 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε τον αδερφό του Ιωάννη. Προορισμός του (με 24 $) για δουλειά ήταν η πόλη Φίτσμπουργκ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Γεώργιος Μπέσκος.
· Ο Κωνσταντίνος Τασ(ι)άκος ήταν 26 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Κωνσταντίνα. Με 24 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Φίτσμπουργκ της Μασαχουσέτης, κοντά στο συμπατριώτη του Γεώργιο Μπέσκο.
Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)
(iv) Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1910
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (3 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 10 άτομα από τα Καρούτια. Πιο συγκεκριμένα λοιπόν :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από τέσσερα άτομα. Ήταν οι: Αθαν. Βασιλογιαννόπουλος, Δημ. Γιαλέρνιος, Αριστ. Μελίστας και Χαρ. Ψόφιος. Στις 10 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Themistocles” και στις 13 Μαρτίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχειακό υλικό ξέρουμε επίσης ότι:
· Ο Αθανάσιος Βασιλογιαννόπουλος ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Σινσινάτι του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Παναγιώτης Γιαλέρνιος.
· Ο Δημήτριος Γιαλέρνιος ήταν 17 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Πολυξένη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Σινσινάτι του Οχάιο, κοντά στον πατέρα του Παναγιώτη Γιαλέρνιο.
· Ο Αριστ. Μελίστας ήταν 23 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Γεωργούλα. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν το Σινσινάτι του Οχάιο, όπου ήταν ο κουνιάδος του (brother-in-law) Παναγιώτης Γιαλέρνιος.
· Ο Χαράλαμπος Ψόφιος (Sofios) ήταν 18 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Με 35 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σινσινάτι του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Δασκαλόπουλος[7].
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα. Ήταν οι: Γεώρ. Κεφάλης και Σπ. Ψόφιος. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 12 Απριλίου ανέβηκαν στο πλοίο “Themistocles” και την 1η Μαΐου 1910 κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν γι’ αυτούς ότι:
· Ο Γεώργιος Κεφάλης (Kephalis) ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Α. Κούρνιας[8].
· Ο Σπύρος Ψόφιος ήταν 20 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Α. Παπακώστας.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Δημήτριο Τασιάκο. Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Athinai” και στις 31 Μαΐου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 13 ετών. Με 25 $ στην τσέπη, πήγαινε στην πόλη Λίβινγκστον της πολιτείας Μοντάνα για να συναντήσει τον πατέρα του Ιωάννη Τασιάκο.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 αριθμούσε τρία άτομα, τους : Δημ. Βαμβάτσικο, Αθ. Πλούμη και Νικ. Σταμάτη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Αυγούστου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 26 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου αναφέρουν επίσης ότι :
· Ο Δημήτριος Βαμβάτσικος ήταν 18 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Γιαννούλα. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Καραΐσκος[9].
· Ο Αθανάσιος Πλούμης ήταν 18 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στα Καρούτια δήλωσε τον αδερφό του Γεώργιο. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Σπύρος Καραΐσκος[10].
· Ο Νικόλαος Σταμάτης ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Θεόδωρος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Σπύρος Καραΐσκος.
Ατμόπλοιο “Themistocles”
(v) Μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1911
Στη διάρκεια του έτους έγινε μόνο ένα ομαδικό μεταναστευτικό ταξίδι πλοίων προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 7 άτομα από τα Καρούτια. Αυτά ήταν οι : Νικ. Βαμβάτσικος, Χαρ. Βλάχος, Παν. Ευσταθίου, Αρ. Πλιάνος, Ηλ. Πλιάνος, Λουκ. Πλιάνος και Τάσ. Πλιάνος. Στις 13 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 4 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας γνωρίζει γι’ αυτούς ότι:
· Ο Νικόλαος Βαμβάτσικος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Νάσβιλ (Nashville) του Τεννεσί, όπου ήταν ο φίλος του Αθαν. Ασημακόπουλος.
· Ο Χαράλαμπος Βλάχος ήταν 23 ετών. Ως πλησιέστερη συγγενή του στα Καρούτια δήλωσε την αδερφή του Φανιώ. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Κωνστ. Καραΐσκος.
· Ο Παναγιώτης Ευσταθίου ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αλέξανδρος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Μιννεάπολη της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Κωνστ. Καραΐσκος.
· Ο Αριστείδης Πλιάνος ήταν 19 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Ιωάννης Κουτρούμπας.
· Ο Ηλίας Πλιάνος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Χαράλαμπος Παπαγεωργίου.
· Ο Λουκάς Πλιάνος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευθύμιος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Χαράλ. Παπαγεωργίου.
· Ο Τάσος Πλιάνος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευστάθιος. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Χαράλαμπος Παπαγεωργίου.
(v) Νέα μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1913
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 4 άτομα από τα Καρούτια. Αναλυτικά :
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από το Δημήτριο Γεωργίου. Στις 14 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και την 1η Μαΐου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Μιλτιάδης. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στην πόλη Μίσουλα (Missoula) της Μοντάνα, όπου ήταν ο αδερφός του Ανδρέας Γεωργίου.
Ατμόπλοιο “Martha Washington” (Photo: Richard
Faber Collection)
Η ομαδική αναχώρηση στο 1913 αριθμούσε τρία άτομα, τους : Ηλ. Βασιλογιάννη, Ανδ. Καβαλάρη και Αθ. Σταμάτη. Στις 4 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Patris” και στις 5 Οκτωβρίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Περισσότερα στοιχεία αντλούμε από το αρχείο :
· Ο Ηλίας Βασιλογιάννης ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στα Καρούτια λεγόταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στη Μιννεάπολη της Μινεσότα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Κατσικάς.
· Ο Ανδρέας Καβαλάρης ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χρήστος. Με 23 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Μιννεάπολη της Μινεσότα, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Ηλιόπουλο.
· Ο Αθανάσιος Σταμάτης ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Χαράλαμπος. Προορισμός του (με 25 $( για δουλειά ήταν η Μιννεάπολη της Μινεσότα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπύρος Κατσικάς.
(vi) Οι τελευταίοι μετανάστες στο 1914
Μετά τη λήξη των εθνικοαπελευθερωτικών πολέμων 1912-13, στους οποίους συμμετείχαν και μετανάστες που επέστρεψαν και στρατεύτηκαν, κάποιοι έφυγαν ξανά. Παράλληλα έφυγαν και νέοι μετανάστες. Στη διάρκεια του 1914 έγιναν 2 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και άλλο 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 3 άτομα από τα Καρούτια. Πιο συγκεκριμένα λοιπόν :
Η ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε δύο άτομα. Ήταν οι : Αθ. Λιάπης και Αλέξ. Παγώνης. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :
· Ο Αθανάσιος Λιάπης ήταν 18 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Αρχόντω. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σπρίνγκφηλντ (Springfield) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Παναγιώτης Γκαβέρας[11],
· Ο Αλέξανδρος Παγώνης ήταν 27 ετών και αναλφάβητος. Ως πλησιέστερο συγγενή του στα Καρούτια δήλωσε τον αδερφό του Ηλία. Προορισμός του (με 50 $) για δουλειά ήταν η πόλη Ρέβελστοκ της Βρετανικής Κολούμπια, όπου ήταν ο αδερφός[12] του.
Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection]
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Ευθύμιο Σταμάτη. Στις 30 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Athinai” και στις 17 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 17 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ανδρέας Μπρούμας.
(vii) Μεταναστευτικός επίλογος στο 1937
Έγινε από τη μεμονωμένη αναχώρηση του Αριστείδη Πλιάνου. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι του Χερβούργου. Από εκεί, στις 3 Νοεμβρίου 1937 ταξίδεψε με το πλοίο “Aquitania” και στις 9 Νοεμβρίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 43 ετών. Το επάγγελμά του ήταν φωτογράφος. Με 100 $ στην τσέπη πήγαινε στη μικρή πόλη Αρμπάκλ (Arbuckle) της Καλιφόρνια. Ο Αριστείδης Πλιάνος πρωτοπήγε στην Αμερική το 1911 και έμεινε 25 χρόνια στην Καλιφόρνια μέχρι το 1936, που επέστρεψε στην Ελλάδα. Μιλούσε πολύ καλά αγγλικά. Δεν είναι γνωστή η πορεία του στα επόμενα χρόνια.
Πλοίο “Aquitania”
---
Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες
1. Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
2. Β.Δ. 3/15-12-1833
3. Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)
4. Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.
5. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).
6. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την περιοχή Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1897-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάρτιο 2016. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr από τις 20-3-2016 (Α’ & Β’ μέρη).
7. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Άμφισσα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1894-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Φεβρουάριο 2017. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 25 Φεβ. 2017.
8. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τη Δεσφίνα Παρνασσίδας, μετανάστες στην Αμερική (1901-1925)”. Ανέκδοτη εργασία από το Νοέμβριο 2019. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 25 Νοε. 2019.
9. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Αρτοτίνα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1900-1927)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάρτιο 2020. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 7 Απριλίου 2020.
10. Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr
11. περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.
12. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.
13. «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
14. Θ. Ανθογαλίδου «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
15. Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.
16. Βικιπαίδεια
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[2] Στο σύνολο των 39 μεταναστών από τα Καρούτια, βρέθηκαν 7 αναλφάβητοι (ποσοστό 18 %).
[3] Δεν καταγράφηκαν και δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.
[4] Στο αρχείο Ellis Island δεν βρέθηκε καταγραφή για το όνομα αυτό μέχρι το έτος 1903. Πιθανά πήγε στην Αμερική, από άλλο λιμάνι, αλλά όχι από τη Νέα Υόρκη.
[5] Ο μοναδικός στο αρχείο Γεώργιος Στάικος, που πήγε στην Αμερική το 1903, σε ηλικία 35 ετών. Το επάγγελμά του ήταν ξυλουργός (carpenter). Ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε Αθήνα (Athens). Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.
[6] Πήγε στην Αμερική το 1904, σε ηλικία 28 ετών. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε τον Πειραιά. Προορισμός του για δουλειά ήταν το Σικάγο. Δεν ξέρουμε τον τόπο καταγωγής του (πιθανά είναι από τη Δωρίδα ή τη Φωκίδα).
[7] Από το Κλήμα Δωρίδας. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 34 ετών και παντρεμένος. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.
[8] Από τη Βιτρινίτσα (Τολοφώνα). Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 18 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.
[9] Από το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 20 ετών. Προορισμός του αρχικός για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη.
[10] Από το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 19 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.
[11] Από τα Στύλια Λιδωρικίου. Πήγε στην Αμερική το 1903, σε ηλικία 22 ετών, με προορισμό το Σπρίνγκφηλντ της Μασαχουσέτης. Εργάστηκε 8 χρόνια και το 1912 επέστρεψε. Το 1913 ξαναπήγε στην Αμερική.
[12] Το όνομα λείπει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου