Οι Γιατροί της Δυτικής Φθιώτιδας

Από τις αρχές του 20ού αι. μέχρι το 1960

Πρόλογος

    Η παρούσα εργασία αποτελεί τμήμα μιας ανέκδοτης μεγάλης εργασίας-μελέτης με τίτλο “Οι γιατροί της Φθιώτιδας (1860-1960)”, που ολοκληρώθηκε το 2009.

   Κατά την προγενέστερη περίοδο 1835-1881, η Λαμία αριθμούσε 35 γιατρούς, που κατάγονταν από διάφορα μέρη (Ήπειρο, Επτάνησα, κλπ.), αλλά οι περισσότεροι προέρχονταν από οικογένειες της Λαμίας.

   Στη διάρκεια του μισού 19ου αι. και του άλλου μισού 20ού αι. (1860-1960) στην ακριτική (πριν το 1881) Φθιώτιδα που πέρασε χρόνια πολέμων, ληστοκρατίας, Κατοχής, Εμφυλίου με συνθήκες φτώχειας του αναλφάβητου στην πλειοψηφία λαού, το λειτούργημα του γιατρού ήταν ένας άθλος. Χωρίς να υπάρχει δευτεροβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη, ο γιατρός γενικής ιατρικής φτάνοντας στον τόπο του ασθενή και διαθέτοντας ελάχιστα μέσα, έπρεπε να διαγνώσει την ασθένεια, να συστήσει φάρμακα, αλλά και να επέμβει άμεσα για να σώσει κάποια ζωή που κινδύνευε.

    Πηγή της προσπάθειας αυτής αποτέλεσε το υπάρχον αρχείο των Ιατρικών Συλλόγων Φθιώτιδας και Λοκρίδας (δεν βρέθηκε αντίστοιχο του Δομοκού). Σε διάρκεια ενός αιώνα (1860-1960) καταγράφηκαν 363 γιατροί που εργάστηκαν στον φθιωτικό χώρο. Τα ελλειμματικά (ή περιορισμένα) στοιχεία εμπλουτίστηκαν ή διορθώθηκαν από άλλα αρχεία ή τρόπους τεκμηρίωσης, ώστε να διασφαλιστεί η ακρίβειά τους.

    Ως καταληκτικός χρόνος της προκείμενης εργασίας τέθηκε το έτος 1960, εφόσον έπρεπε να οριοθετηθεί το υλικό για να είναι δυνατή και η μελέτη του. Είναι προφανές ότι όσοι γιατροί απέκτησαν άδεια άσκησης επαγγέλματος μετά το 1960 δεν περιλήφθηκαν στην παρούσα εργασία. Αποτελούν αντικείμενο μιας επόμενης, που θα συμπληρώσει το “παζλ” αυτής της κοινωνικής τάξης.

   Οφείλω και αποδίδω τις ευχαριστίες μου σε όσους συνέβαλαν στην πραγματοποίησή της. Αναφέρω ιδιαίτερα τον πρόεδρο του Ι.Σ.Φ. κ. Κων. Χαντζή για την εμπιστοσύνη του στο σεβασμό της  χρήσης των στοιχείων του αρχείου.

Σημείωση : Όπου υπάρχει η ένδειξη [ΦΘ] σημαίνει ότι τα στοιχεία ελήφθησαν από το αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος.

Οι γιατροί της Δυτικής Φθιώτιδας

      Είναι μια μεγάλη γεωγραφική ζώνη, που εναλλάσσει την πεδινή κοιλάδα του Σπερχειού με τους ορεινούς όγκους του Τυμφρηστού στα δυτικά, της Όθρυος στα βόρεια και της Οίτης στα νότια. Άτυπη γραμμή γεωγραφικού διαχωρισμού είναι η κοίτη του ποταμού Σπερχειού. Η Μακρακώμη, η Σπερχειάδα και η Υπάτη ήταν πόλοι πληθυσμιακής έλξης για τα γύρω χωριά Έτσι οι ανάγκες υγείας ήταν μεγαλύτερες με αποτέλεσμα την εγκατάσταση περισσότερων γιατρών.

     Την περίοδο που εξετάζουμε, στη Δυτική Φθιώτιδα εγκαταστάθηκαν 41 γιατροί συνολικά. Αναλυτικά, ως τόπους επέλεξαν : 9 γιατροί τη Σπερχειάδα, 8 στη Μακρακώμη, 5 στην Υπάτη, 3 στον Άγιο Γεώργιο,  4 στο Γαρδίκι Ομιλαίων, 2 στο Λιανοκλάδι, 2 στη Μεσοποταμία  και από 1 γιατρός στη Λευκάδα, στη Φτέρη, στα Μάρμαρα, στο Μαυρίλλο, στο Περίβλεπτο, στο Λυχνό Υπάτης, στη Συκά και στον Τυμφρηστό.

      Η προτίμηση και τελική επιλογή του τόπου εγκατάστασης κρίθηκε με συναισθηματικά στοιχεία (εντοπιότητα) και με τη λογική (πληθυσμιακά στοιχεία, γεωγραφική θέση και οικονομικά). Από τους 39 γιατρούς οι 31 κατάγονταν από τη Δυτική Φθιώτιδα (ποσοστό μεγαλύτερο από 80%)! Συγκεκριμένα οι γιατροί προέρχονταν (κατάγονταν) από :

   Την Υπάτη [4], Βασιλικά Υπάτης [1], Λάλα Υπάτης [1], Μακρακώμη [3], Μάκρη [2[, Τσούκα [1], Γιαννιτσού [1], Τυμφρηστό [1], Σπερχειάδα [5], Μεσοποταμία [2], Φτέρη [2], Άγιο Γεώργιο [1], Πουγκάκια [1], Αρχάνι [1], Μεξιάτες [1], Κολοκυθιά [1], Περίβλεπτο [1], Μαυρίλλο [1], Λευκάδα [1] και Συκά [1].  Άλλα μέρη καταγωγής ήταν : Αμφίκλεια [1], Παύλιανη [1], Στένωμα Καρπενησίου [1], Φουρνά [1], Κρίκελο [1], Μελιταία [1], Λεόντιο Νεμέας [1] και Θεραπείες Κωνσταντινούπολης [1]. Άγνωστη καταγωγή [1].

    Τόποι που αποτέλεσαν προσωρινή εγκατάσταση ή ένα σύντομο πέρασμα για κάποιους γιατρούς ήταν ο Άγιος Γεώργιος Τυμφρηστού, ο Τυμφρηστός, η Μεσοποταμία, το Περίβλεπτο και η Συκά.

   Αναλυτικά, για κάθε κωμόπολη και χωριό έχουμε :

             (1) Στην Υπάτη

     Ίσως ο αρχαιότερος γιατρός στην ελεύθερη Υπάτη, μετά την Τουρκοκρατία, ήταν ο Παρνασσός Μυλωνάς. Πρέπει να εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του περί το 1870 και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1935. Στον 20ό αιώνα, από το 1912 ήρθε και εγκαταστάθηκε ο γιατρός Γεώργιος Γιωτόπουλος, ασκώντας την ιατρική στον τόπο του για πολλά χρόνια.

    Ο γιατρός Βασίλειος Παπαποστόλου, με την επιπλέον ειδικότητα του παιδίατρου επέλεξε επίσης για μόνιμη εγκατάσταση την πατρίδα του Υπάτη. Από το 1929 ασκεί την ιατρική τέχνη ο γιατρός Γρηγόριος; Μπρόφας. Κάποια χρόνια μετά έφυγε. Από το 1930 ήρθε και εγκαταστάθηκε ο γιατρός Δημήτριος Μπριάννας, υπηρετώντας την περιοχή αυτή για χρόνια.

     Επιπλέον αριθμητικά και άλλα στοιχεία δίνονται παρακάτω :

1.    Μυλωνάς Παρνασσός (1846-1935) : Γεννήθηκε στην Υπάτη. Έγινε γιατρός παθολόγος. Εγκαταστάθηκε στην Υπάτη όπου προσέφερε τις πολύτιμες ιατρικές του υπηρεσίες πολλές δεκαετίες. Κατά τη λουτρική περίοδο κάθε έτους ήταν και γιατρός των Λουτρών[1] Υπάτης. Απεβίωσε[2] στις 26 Μαΐου 1935.[ΦΘ]

2.    Γιωτόπουλος Γεώργιος (1871-1942) : Γεννήθηκε στην Υπάτη στις 12-4-1870[3]. Οι γονείς του ονομάζονταν Ιωάννης και Μαρία. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κι έγινε γιατρός παθολόγος. Από την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα, μετά τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, άρχισε  να ασκεί το ιατρικό λειτούργημα.

   Το 1905 παντρεύτηκε την Άννα Νικολ. Νικολαΐδη, που γεννήθηκε το 1880 στην Κάρυστο. Απέκτησαν μια κόρη. Το 1912 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος και εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Υπάτη προσφέροντας τις ιατρικές του υπηρεσίες.

   Τη δεκαετία του ’30 συνταξιοδοτήθηκε, αλλά συνέχισε να υπηρετεί όπου ήταν ανάγκη. Ο γιατρός Γεώργιος Γιωτόπουλος πέθανε μέσα στην Κατοχή, στις 7-12-1942, σε ηλικία 72 ετών.

3.    Παπαποστόλου Βασίλειος (1900-1953) : Γεννήθηκε με την αυγή του 20ού αιώνα, στις 12-12-1900, στην Υπάτη. Οι γονείς του ονομάζονταν Κωνσταντίνος και Κωνσταντία. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1924 άρχισε να ασκεί την ιατρική. Εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Υπάτη όπου και προσέφερε τις υπηρεσίες του.

   Το 1931 παντρεύτηκε τη Νίνα Ηλιόδωρου Ρωσίδη (1914-1997), που γεννήθηκε στην Υπάτη. Απέκτησαν ένα γιο και μια κόρη.

   Ο Βασίλειος Παπαποστόλου πέθανε στις 11-1-1953, στην πρώιμη ηλικία των 53 ετών.

4.    Μπρόφας Γρηγόριος (1902- ; ) : Γεννήθηκε στις 8-3-1906[4] στην Υπάτη. Ο πατέρας του ονομάζονταν Νικόλαος (1869-1924) και είχε γεννηθεί και ζήσει στην Υπάτη. Μητέρα του ήταν η Κωνσταντία Γρηγ. Λάμπου (1875-1943), από την Παλαιοβράχα Σπερχειάδας.

   Ο Γρηγόριος ήταν ο τρίτος από έξι αδέρφια. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1929 απέκτησε την άδεια άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Στην Κατάταξη των επιτηδευματιών[5] του 1934 παίρνει τη χαμηλότερη εισοδηματικά κλάση (1η).

   Εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Υπάτη, όπου λειτούργησε ιατρείο. Μετέφερε το ιατρείο του και συνέχισε την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος στη Βέροια, για τα επόμενα χρόνια. Δεν παντρεύτηκε. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία θανάτου του.

5.    Μπριάννας Δημήτριος του Δήμου (1904- ; ) : Γεννήθηκε στις 30-1-1904[6] στα Βασιλικά Υπάτης. Ο πατέρας του λεγόταν Δήμος (1874-1957) που γεννήθηκε και έζησε στα Βασιλικά Υπάτης και η μητέρα του Βασιλική Τσιλιμάγκου (1874-1962), γεννημένη στην Παλαιοβράχα του Δήμου Σπερχειάδας. Ο Δημήτριος Μπριάνας σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής (παθολόγος).

   Από το 1930 απέκτησε την άδεια άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Το ίδιο έτος (1930) γράφτηκε στον Ιατρικό Σύλλογο Φθιώτιδας. Εγκαταστάθηκε στην Υπάτη. Δεν παντρεύτηκε.

   Το 1974 συνταξιοδοτήθηκε. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία θανάτου του.

(2) Στη Μακρακώμη

      Ο Σπύρος Ν. Μηνογιάννης είναι ο παλαιότερος χρονικά γιατρός που εγκαταστάθηκε στη Μακρακώμη. Από το 1872 και για διάρκεια 34 ετών υπηρέτησε την περιοχή καταγωγής του.

   Ο γιατρός Βασίλειος Τσώνης από το 1902 με έδρα τη Μακρακώμη κάλυπτε ιατρικά την περιοχή, μετακινούμενος επάνω σε άλογο. Το 1926 άνοιξε ιατρείο στο σπίτι του Λαμία (στην πλατεία Διάκου), αλλά διατηρούσε και το ιατρείο του στη Μακρακώμη. Η βοήθειά του στην επιλογή της θέσης του Ορεινού Αντιφυματικού Αναρρωτηρίου Αντίνιτσας και στη λειτουργία του ως πρόεδρος του Αδελφάτου κατά την περίοδο  1935-38, ήταν πολύ σημαντική. Οι άποροι φυματικοί του τόπου μας βρήκαν ένα μοναδικό στήριγμα.

   Μετά τους εθνικούς αγώνες και περιπέτειες της Ελλάδας, από το 1923 ήρθε στη Μακρακώμη και εγκαταστάθηκε ο γιατρός Κων/νος Λαμπαδιάρης. Υπηρέτησε την ιδιαίτερη πατρίδα του και την ευρύτερη περιοχή της μέχρι το 1956. Ένας άλλος ντόπιος, ο γιατρός Νικόλαος Λιάσκας, από το 1924, επέλεξε την πατρίδα του για άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος.

   Τη δεκαετία 1920-30, ήρθε κι έμεινε λίγα χρόνια ο γιατρός Χαρίλαος Σοφιανός. Έφυγε στη Λαμία. Το 1925 ήρθε ο παθολόγος γιατρός Ηλίας Κολώνιας, με την επιπλέον ειδικότητα του μαιευτήρα, αλλά δεν έμεινε πολλά χρόνια, εφόσον τελικά έγινε στρατιωτικός γιατρός.

   Το 1928 ο γιατρός Ιωάννης Κρανιώτης, εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Μακρακώμη. Την επόμενη δεκαετία και από το 1934, έγινε η εγκατάσταση του γιατρού Γεωργίου Ράμμου που παρέμεινε.

   Επιπλέον στοιχεία για τους γιατρούς που προαναφέρθηκαν δίνονται παρακάτω :

1.    Μηνογιάννης Σπύρος του Ν. (1846-1926) : Γεννήθηκε στον Τυμφρηστό. Πατέρας του ήταν ο Νικόλαος Μηνογιάννης[7] (1785-1872), με σπουδές στη Σχολή Αγράφων και στη Σχολή του Γένους στην Κωνσταντινούπολη. Ο Σπύρος ήταν το δεύτερο από τα εννιά παιδιά του. Σπούδασε ιατρική στην Ιόνιο Ακαδημία Κέρκυρας κι έγινε γιατρός παθολόγος. Από το 1872 είχε άδεια άσκησης επαγγέλματος γιατρού. Εγκαταστάθηκε[8] στη Μακρακώμη προσφέροντας στην περιοχή τις ιατρικές του υπηρεσίες μέχρι το θάνατό του. Απεβίωσε στις 21 Ιουνίου 1926. [ΦΘ]

2.    Τσώνης Βασίλειος (1880-1946) : Γεννήθηκε στη Μάκρυση (ή Μάκρη) της Δυτ. Φθ/δας. Έγινε γιατρός παθολόγος. Από το 1902 είχε άδεια άσκησης επαγγέλματος. Εγκαταστάθηκε στη Μακρακώμη κι έγινε γιατρός περιοχής. Από το 1926 μετακόμισε στη Λαμία, αλλά συνέχισε να ασκεί την ιατρική στη Μακρακώμη. Βοήθησε στην ίδρυση και λειτουργία του Ορεινού Αντιφυματικού Αναρρωτηρίου Αντίνιτσας[9]. Απεβίωσε στις 8-2-1946. [ΦΘ]

3.    Λαμπαδιάρης Κων/νος (1891-;) : Γεννήθηκε στη Μακρακώμη. Έγινε γιατρός παθολόγος. Το 1918 απέκτησε την άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Από τον Αύγουστο του 1923 ήταν γραμμένος στον Ι. Σ. Φ. και άσκησε την ιατρική στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Μακρακώμη, ως γιατρός περιοχής. Συνταξιοδοτήθηκε το 1956. [ΦΘ]

4.    Λιάσκας Νικόλαος του Αλεξάνδρου (1899- ; ) : Γεννήθηκε στη Μακρακώμη. Από το 1924 πήρε πτυχίο κι έγινε γιατρός παθολόγος. Το Μάιο του 1926 γράφτηκε στον Ι. Σ. Φ. και εγκαταστάθηκε στη Μακρακώμη, όπου άσκησε την ιατρική τέχνη  όλη τη ζωή του. Συνταξιοδοτήθηκε το 1981.  [ΦΘ]

5.    Σοφιανός Χαρίλαος Περ. (1900- ; ) : Γεννήθηκε στη Μακρακώμη. Τη δεκαετία 1920-30 πήρε πτυχίο γιατρού παθολόγου και απέκτησε την άδεια άσκησης. Επέλεξε και εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Μακρακώμη για προσφορά ιατρικών υπηρεσιών. Μετακινήθηκε στη Λαμία αργότερα. [ΦΘ]

6.    Κολώνιας[10] Ηλίας (1903-;) : Γεννήθηκε στην Τσούκα Δυτ. Φθ/δας. Σπούδασε γιατρός παθολόγος, με ειδικότητα μαιευτήρα. Από το 1925 που απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος εγκαταστάθηκε στη Μακρακώμη. Αργότερα, επέλεξε το στρατιωτικό κλάδο κι έγινε στρατιωτικός γιατρός. [ΦΘ]

7.    Κρανιώτης Ιωάννης (1901- ; ) : Γεννήθηκε στη Γιαννιτσού  Μακρακώμης. Έγινε γιατρός παθολόγος. Το 1928 απέκτησε πτυχίο γενικής ιατρικής. Το ίδιο έτος (1928) απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος και εγκαταστάθηκε στη Μακρακώμη. Πέρασε όλα τα χρόνια της ζωής του εκεί υπηρετώντας την υγεία. Συνταξιοδοτήθηκε το 1981. [ΦΘ]

8.    Ράμμος Γεώργιος Ι. (1906-;) : Γεννήθηκε στη Μάκρη Φθιώτιδας. Έγινε γιατρός παθολόγος. Το 1933 πήρε το πτυχίο του και επίσης απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Το 1934 εγκαταστάθηκε στη Μακρακώμη, όπου προσέφερε τις υπηρεσίες του μέχρι το 1979 που συνταξιοδοτήθηκε. [ΦΘ]

(3) Στη Σπερχειάδα

   Οι πληθυσμιακά αυξημένες κοινωνίες και η εσωτερική συναισθηματική έλξη των ανθρώπων προς τον τόπο καταγωγής τους λειτούργησαν και στους γιατρούς της Σπερχειάδας. Ο γιατρός Ιωάννης Θεοφανόπουλος από το 1897 και για 49 χρόνια προσέφερε τις πολύτιμες για τους ανθρώπους του τόπου του υπηρεσίες, μέχρι το θάνατό του.

   Από το 1925 ήρθε και εγκαταστάθηκε στη Σπερχειάδα ο Παντελής Παπαχρίστου δίνοντας λύσεις σε προβλήματα υγείας για 22 χρόνια. Έφυγε το 1947.  Ο γιατρός Βασίλειος Καλαμάρας από το 1924 έως το 1931 ήταν στη Σπερχειάδα. Είχε και την ειδικότητα του μαιευτήρα-γυναικολόγου. Μετά έφυγε. Από το 1935, μετά ένα σύντομο πέρασμα από τη Φτέρη, εγκαταστάθηκε στη Σπερχειάδα ο γιατρός Διονύσιος Θραψίμης. Μετά από 15ετή προσφορά και υπηρεσία, τον πρόλαβε ο θάνατος στα 45χρόνια.

   Το 1940 ήρθε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και εγκαταστάθηκε ο γιατρός Κων/νος Μασούρας. Το 1945 ο γιατρός Παναγιώτης Γκουζούμας ήρθε και εγκαταστάθηκε στον τόπο καταγωγής του. Δυστυχώς μετά από 6 χρόνια πέθανε.

   Από την Ευρυτανία ήρθε με τις αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμού στα χρόνια του εμφυλίου (το 1948), ήρθε και γνώρισε τη Σπερχειάδα ο γιατρός Σεραφείμ Σκεντέρης. Στα μεταπολεμικά χρόνια, επέστρεψε και από το 1954 εγκαταστάθηκε στη Σπερχειάδα.

   Το 1955 εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη  Σπερχειάδα ο γιατρός Παναγιώτης Σαμαράς. Το ίδιο έτος (1955) επίσης επέλεξε τη Σπερχειάδα ο γιατρός Αθανάσιος Χριστοδουλιάς για άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος.

   Επιπλέον αριθμητικά και άλλα στοιχεία για τους παραπάνω γιατρούς δίνονται αμέσως:

1.    Θεοφανόπουλος Ιωάννης (1874-1946) : Γεννήθηκε στη Σπερχειάδα. Έγινε γιατρός παθολόγος. Από το 1897 κατείχε την άδεια άσκησης επαγγέλματος γιατρού. Εγκαταστάθηκε στη Σπερχειάδα, όπου και προσέφερε τις υπηρεσίες του μέχρι το θάνατό του (στις 29-5-1946). [ΦΘ]

2.    Παπαχρίστου Παντελής (1898-;) : Γεννήθηκε στη Χαλίλη (Μεσοποταμία) Δυτ. Φθιώτιδας. Σπούδασε κι έγινε γιατρός παθολόγος. Το 1923 απέκτησε την άδεια άσκησης και το 1925 είναι μέλος του Ι. Σ. Φ. και εγκαθίσταται στη Σπερχειάδα. Το 1947 έφυγε στην Αθήνα. [ΦΘ]

3.    Καλαμάρας Βασίλειος (1898-1976) : Γεννήθηκε στη Σπερχειάδα (για την ακρίβεια στην Άνω Καλλιθέα). Σπούδασε γιατρός παθολόγος. Από το 1924 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Εγκαταστάθηκε αρχικά στη Σπερχειάδα. Το 1926 γράφτηκε στον Ι. Σ. Φθ/δας. Το 1931 έφυγε στην περιοχή Κοζάνης. Ειδικεύτηκε στη μαιευτική - γυναικολογία. Επέστρεψε στη Σπερχειάδα και μετά στη Λαμία μέχρι τη σύνταξή του. [ΦΘ]

Θραψίμης Διον.

4.    Θραψίμης Διονύσιος Δ. (1905-1950) : Γεννήθηκε στη Φτέρη. Σπούδασε κι έγινε γιατρός παθολόγος. Το 1935 μόλις πήρε την άδεια άσκησης επαγγέλματος εγκαταστάθηκε στον τόπο του τη Φτέρη. Μετακινήθηκε στη Σπερχειάδα, προσφέροντας τις ιατρικές υπηρεσίες του, ως γιατρός περιοχής. Δυστυχώς το Σεπτέμβριο του 1950 πέθανε σε πρώιμη ηλικία 45 ετών. [ΦΘ]

5.    Μασούρας Κων/νος του Αθαν. (1910- ; ) : Γεννήθηκε στη Σπερχειάδα. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1939 απέκτησε την άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Από την περιοχή Βέροιας ήρθε το 1940 και εγκαταστάθηκε στη Σπερχειάδα, ασκώντας την ιατρική. [ΦΘ]

6.    Γκουζούμας Παναγ. (1918-1951) : Γεννήθηκε στη Σπερχειάδα. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής και από το 1945 εγκαθίσταται στη Σπερχειάδα ασκώντας την ιατρική τέχνη. Δυστυχώς μετά από 6 χρόνια, το 1951 απεβίωσε. [ΦΘ]

7.    Σκεντέρης Σεραφείμ Βασ. (1904-;) : Γεννήθηκε στο Στένωμα Καρπενησίου. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής και από το 1934 απέκτησε άδεια άσκησης επαγγέλματος. Εργάστηκε στην Ευρυτανία. Το 1948 ήρθε στη Φθιώτιδα (Λαμία), αλλά επέστρεψε στην Ευρυτανία. Το 1954 ήρθε για 2η φορά και εγκαταστάθηκε στη Σπερχειάδα. [ΦΘ]

8.    Σαμαράς Παναγιώτης Ν. (1926-;) : Γεννήθηκε στη Σπερχειάδα. Το 1953 πήρε το πτυχίο του γενικής ιατρικής. Το ίδιο έτος (1953) απέκτησε την άδεια άσκησης. Από το 1955 ήρθε στη Φθιώτιδα και άσκησε την ιατρική με βάση τη Σπερχειάδα. [ΦΘ]

9.    Χριστοδουλιάς Αθανάσιος Ιωάν. (1922- ; ) : Γεννήθηκε στη Φουρνά Ευρυτανίας. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής αποκτώντας πτυχίο το 1951. Το 1955 ήρθε από την Αθήνα, γράφτηκε στον Ι. Σ. Φ. και εγκαταστάθηκε στη Σπερχειάδα. [ΦΘ]

(4) Στον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού

   Στα χρόνια του Μεσοπολέμου, από το 1931, ο γιατρός Παναγιώτης Κίτσος ήρθε και εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού. Μετά από 7 χρόνια έφυγε στην Αθήνα. Από το 1937 ο γιατρός Στυλιανός Γεωργαντάς επέλεξε τον Άγιο Γεώργιο για επαγγελματική εγκατάσταση. Τα επόμενα χρόνια έφυγε. Στα μεταπολεμικά χρόνια, ο γιατρός Ιωάννης Γεωργαντζίνος ήρθε το 1952 στον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού, για άσκηση της ιατρικής τέχνης. Μετά από 5 χρόνια έφυγε.

   Σχετικά περισσότερα στοιχεία δίνονται παρακάτω:

1.    Κίτσος Παναγιώτης (1901- ; ) : Γεννήθηκε στον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού. Σπούδασε κι έγινε γιατρός παθολόγος. Από το 1930 έγινε μέλος του Ι. Σ. Φθιώτιδας. Το 1931 διαθέτοντας την άδεια άσκησης επαγγέλματος εγκαθίσταται στην πατρίδα του τον Άγιο Γεώργιο, προσφέροντας υπηρεσίες. Από το Μάρτιο του 1938 έφυγε στην Αθήνα. Το ίδιο έτος 1938 απέκτησε την ειδικότητα του παιδίατρου. [ΦΘ]

2.    Γεωργαντάς Στυλιανός (1907 - ; ) : Γεννήθηκε στο Κρίκελο. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής και από το 1933 απέκτησε την άδεια άσκησης. Εγκαταστάθηκε το 1937 στον Άγιο Γεώργιο. Τα επόμενα χρόνια έφυγε στη Βέροια. [ΦΘ]

3.    Γεωργαντζίνος Ιωάννης Γεωργ. (1922 - ; ) : Άγνωστος ο τόπος γέννησής του. Σπούδασε γιατρός γενικής ιατρικής και πήρε πτυχίο το 1951. Το 1952 απέκτησε την άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Εγκαταστάθηκε στον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού. Το 1957 έφυγε για τον Πειραιά. [ΦΘ]

(5) Στον Τυμφρηστό (Κάψη)

 1.    Κουβέλης Βάιος του Παναγ. (1925- ; ) : Γεννήθηκε στη Μελιταία Δομοκού. Σπούδασε γιατρός γενικής ιατρικής και το 1954 πήρε το πτυχίο του. Το 1955 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Ένα χρόνο μετά (το 1956), ήρθε από την Αθήνα και εγκαταστάθηκε στον Τυμφρηστό. Το ίδιο έτος (1956) γράφτηκε στον Ι. Σ. Φθιώτιδας. [ΦΘ]

(6) Στο Γαρδίκι Ομιλαίων

   Από το ορεινό αυτό χωριό, ξεκίνησε την καριέρα του το 1909 ο γιατρός Κων/νος Παπαθανασίου. Το 1915[11] ήταν εκεί ο γιατρός Φιλοποίμην Χαρ. Τριανταφυλλίδης. Το 1931 εγκαταστάθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων, με την ειδικότητα του ειδικού παθολόγου, ο γιατρός Κων/νος Ηλιόπουλος.

   Μετά τα ταραγμένα χρόνια 1940-50, την επόμενη δεκαετία, ήρθε και εγκαταστάθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων, από το 1957, ο γιατρός Πέτρος Παπανδριανός.

   Ακολουθούν μερικά πρόσθετα στοιχεία γι’  αυτούς:

1.    Τριανταφυλλίδης Φιλοποίμην Χαραλ. (1871 - 1947) : Γεννήθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων. Σπούδασε γιατρός παθολόγος. Από το 1902 κατείχε την άδεια άσκησης. Εγκαταστάθηκε[12] και υπηρέτησε στο Γαρδίκι Ομιλαίων. Μάλιστα διετέλεσε και δήμαρχος Ομιλαίων την περίοδο 1911-12.  Το 1947 εκτελέστηκε από αντάρτες. [ΦΘ]

2.    Παπαθανασίου Κωνσταντίνος (1884- ; ) : Γεννήθηκε στο Αρχάνι. Έγινε γιατρός παθολόγος και το 1909 είχε λάβει την άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Ξεκίνησε την καριέρα του από το Γαρδίκι Ομιλαίων. [ΦΘ]

3.    Ηλιόπουλος Κων/νος Ιω. (1902-1976) : Γεννήθηκε στα Πουγκάκια Δυτ. Φθ/δας. Σπούδασε κι έγινε γιατρός με ειδικότητα ειδικός παθολόγος. Το 1931 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος και από το 1931 εγκαταστάθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων. [ΦΘ]

4.    Παπανδριανός Πέτρος Δημ. (;-;) : Γεννήθηκε στο Λεόντιο Νεμέας Αργολίδας. Είναι άγνωστη η χρονολογία γέννησής του. Έγινε γιατρός αποκτώντας δίπλωμα το 1956. Από το 1957 ήρθε στη Φθιώτιδα και εγκαταστάθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων. [ΦΘ]

5.    Χαραλάμπους Δημήτριος του Γεωργίου (1936- ; ) : Γεννήθηκε στην Παύλιανη. Το 1964 πήρε πτυχίο ιατρικής και το 1965 απέκτησε την άδεια άσκησης. Το ίδιο έτος (1965) γράφτηκε στον Ι.Σ.Φ. και εγκαταστάθηκε στο Γαρδίκι Ομιλαίων. Το 1968 έφυγε στην Αθήνα.

(7) Στο Λιανοκλάδι

   Ένα γεωγραφικό κέντρο του δυτικού κάμπου, πρώην πρωτεύουσα του Δήμου Παραχελωιτών, το Λιανοκλάδι, ήταν από το 1896, ο τόπος άσκησης επαγγέλματος για το γιατρό Δημήτριο Ζησόπουλο, όπου παρέμεινε μόνιμα ως γιατρός περιοχής.

   Το 1929 ήρθε ο γιατρός Πέτρος Παρλαβάντζας και εγκαταστάθηκε μόνιμα. Παντρεύτηκε εκεί και απέκτησε οικογένεια, υπηρετώντας και καλύπτοντας ιατρικά την περιοχή για 41 χρόνια, μέχρι τη σύνταξή του (1970).

   Επιπλέον στοιχεία ακολουθούν :

1.    Ζησόπουλος Δημήτριος (1869- ; ) : Γεννήθηκε στις Μεξιάτες. Σπούδασε γιατρός παθολόγος. Από το 1896 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Ως τόπο άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος επέλεξε το Λιανοκλάδι, όπου και εργάστηκε όλα τα χρόνια μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Δεν είναι γνωστή η οικογένειά του και η χρονολογία θανάτου του. [ΦΘ]

2.    Παρλαβάντζας Πέτρος του Ευσταθίου (1905-1970) : Γεννήθηκε στη Λάλα Υπάτης. Το 1928 πήρε πτυχίο κι έγινε γιατρός παθολόγος. Από το 1929 εγκαταστάθηκε οριστικά κι άσκησε την ιατρική τέχνη στο Λιανοκλάδι για πολλά χρόνια. Απεβίωσε στις 2-1-1970. [ΦΘ]

(8) Στη Μεσοποταμία (Χαλίλη)

   Χρησιμοποιήθηκε ως τόπος πρώτης ή προσωρινής εγκατάστασης, από το γιατρό Δημήτριο Κωστάκη, τη δύσκολη δεκαετία 1940-50. Μετά έφυγε.  Το 1944 εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Μεσοποταμία (ή Χαλίλη) ο γιατρός Βασίλειος Κατσάνης.

     Επιπλέον στοιχεία γι’ αυτούς δίνονται αμέσως:

1.    Κωστάκης Δημήτριος Ανδρ. ( ; - ; ) : Γεννήθηκε στην Κολοκυθιά. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία γέννησής του. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Το 1940 κατέχοντας την άδεια άσκησης επαγγέλματος επέλεξε την Κολοκυθιά και τη Μεσοποταμία για τόπο εργασίας  του. Το 1950 έφυγε στην Αθήνα. [ΦΘ]

2.    Κατσάνης Βασίλειος Νικ. ( ; - ; ) : Γεννήθηκε στη Μεσοποταμία Σπερχειάδας. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία γέννησής του. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1943 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Το 1944 εγκαταστάθηκε στη Μεσοποταμία Σπερχειάδας. [ΦΘ]

(9) Στο Περίβλεπτο

Λάμπρος Γιαννόπουλος

   Η πρώτη συναισθηματική επιλογή και επαγγελματική εγκατάσταση στον τόπο του, αλλά και ένα σύντομο πέρασμα που έγινε από το γιατρό Λάμπρο  Γιαννόπουλο από το 1931 μέχρι το 1935 που έφυγε. Απόγονος της οικογένειας αυτής είναι ο Αθανάσιος Γιαννόπουλος, γιατρός, βουλευτής και τέως υπουργός στα πρόσφατα χρόνια (γεν. 1946).

1.    Γιαννόπουλος Λάμπρος (1905-;) : Γεννήθηκε στο Περίβλεπτο της Δυτ. Φθιώτιδας. Έγινε γιατρός παθολόγος και από το 1931 εγκαταστάθηκε στο Περίβλεπτο, ασκώντας την ιατρική. Το 1935 έφυγε στην Αθήνα. [ΦΘ]

(10) Στο Μαυρίλλο

    Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19^ου αιώνα, στην περιοχή Κάψης-Μαυρίλλου, ήταν χαρακτηριστική η αντιπαλότητα των δύο μεγάλων οικογενειών: Δεδούση και Μηνογιάννη. Οι Δεδούσηδες ήταν Ηπειρώτες κτηνοτρόφοι και εγκαταστάθηκαν περί το 1807 στα λιβάδια της Κάψης, που ανήκαν στον Αλή Πασά. Μετά το θάνατο του Αλή τα οικειοποιήθηκαν μέχρι τα χρόνια του Όθωνα, οπότε έχασαν την περιουσία αυτή. Ήταν εγκατεστημένοι στη Μ. Κάψη.

   Από την άλλη πλευρά, ο Νικόλαος Μηνογιάννης[13] με σπουδές στη Σχολή Αγράφων και στη Σχολή του Γένους στην Πόλη είχε διατελέσει γραμματέας του Τούρκου αγά Σπερχειάδας. Ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία και βοήθησε στην Επανάσταση του 1821. Τα παιδιά του πήγαν σχολείο κι έγιναν υπάλληλοι, ένας έγινε αξιωματικός, ο δε Σπύρος Νικ. Μηνογιάννης έγινε γιατρός.  Ο Νικ. Μηνογιάννης απέκτησε φήμη και σεβασμό και διετέλεσε Δήμαρχος Τυμφρηστού για 40 χρόνια  με έδρα το Μαυρίλλο. Πολιτικά ήταν τοποθετημένος με το Χατζίσκο.

   Αντίθετα, η οικογένεια Δεδούση δεν διέθετε μόρφωση, πολιτικά ήταν με την πλευρά του Τσιριμώκου και διεκδικούσε το αξίωμα του Δημάρχου (τότε οι Δήμαρχοι διορίζονταν) εφόσον η Μεγ. Κάψη, η Μερκάδα, το Μαυρίλλο, το Νιοχώρι, ο Τυμφρηστός, κλπ. ήταν ένας Δήμος. Από την οικογένεια Δεδούση, ο Σεραφείμ Δεδούσης σπούδασε κι έγινε γιατρός και από το 1894 εγκαταστάθηκε στο Μαυρίλλο, όπου άσκησε την ιατρική για χρόνια.

   Για να αποφύγουν τις συγκρούσεις μεταξύ τους, ο μεν γιατρός Σπύρος Μηνογιάννης εγκαταστάθηκε στην Μακρακώμη, η δε υπόλοιπη οικογένεια Μηνογιάννη πήγε στο κτήμα τους στα Βασιλικά Υπάτης.

1.    Δεδούσης Σεραφείμ (1869-;) : Γεννήθηκε στο Μαυρίλλο της Δυτ. Φθιώτιδας. Σπούδασε γιατρός παθολόγος. Από το 1894 είχε αποκτήσει την άδεια άσκησης. Εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του το Μαυρίλλο, όπου εργάστηκε πολλά χρόνια, μέχρι τη συνταξιοδότησή του. [ΦΘ]

(11) Στη Λευκάδα Φθιώτιδας

  1.    Κούκιος Κων/νος Ανδρ. (1900-1946) : Γεννήθηκε στη Λευκάδα της Δυτ. Φθιώτιδας. Έγινε παθολόγος γιατρός. Το 1925 απέκτησε την άδεια άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Επέλεξε την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Λευκάδα  Τυμφρηστού, για εγκατάσταση κι έγινε γιατρός περιοχής. Το 1946 εκτελέστηκε από αντάρτες. [ΦΘ]

(12) Στο Λυχνό Υπάτης

 1.    Στρογγύλης Δημήτριος του Κων/νου (1931- ; ) : Γεννήθηκε στην Αμφίκλεια. Το 1967 πήρε πτυχίο γιατρού, το δε 1968 γράφτηκε στον Ι.Σ.Φ. και εγκαταστάθηκε στο Λιχνό Υπάτης.

(13) Στα Μάρμαρα

 1.    Κριθώντης Βασίλειος Νικ. (1911-;) : Γεννημένος στις Θεραπείες Κωνσταντινουπόλεως, σπούδασε γιατρός και το 1950 πήρε πτυχίο γενικής ιατρικής. Το 1956 απέκτησε την άδεια άσκησης και από το 1957 εγκαταστάθηκε στα Μάρμαρα της Δυτ. Φθιώτιδας. [ΦΘ]

(14) Στη Συκά

 1.    Κατσάνος Σπυρίδων Γεωρ. ( ; - ; ) : Γεννήθηκε στη Συκά της Δυτ. Φθιώτιδας. Σπούδασε γιατρός και το 1955 πήρε το πτυχίο του γενικής ιατρικής. Το ίδιο έτος (1955) κατέχοντας την άδεια εξάσκησης επαγγέλματος επέλεξε ως πρώτο τόπο εργασίας του τη Συκά Φθ/δας. Το 1964 έφυγε στην Αθήνα για απόκτηση ειδικότητας στη μαιευτική-γυναικολογία και επιστρέφοντας  το 1966 εγκαταστάθηκε στη Λαμία, όπου ίδρυσε Κλινική. [ΦΘ]

(15) Στη Φτέρη

Αντωνούλας Χρήστος

 1.    Θραψίμης Διονύσιος Δ. (1905-1950) : Γεννήθηκε στη Φτέρη. Σπούδασε κι έγινε γιατρός παθολόγος. Το 1935 μόλις πήρε την άδεια άσκησης επαγγέλματος εγκαταστάθηκε στον τόπο του τη Φτέρη. Μετακινήθηκε στη Σπερχειάδα. [ΦΘ]

2.    Αντωνούλας Χρήστος του Αντωνίου (1921-1979) : Γεννήθηκε στο Δομοκό. Το 1957 πήρε το δίπλωμα του γιατρού γενικής ιατρικής και το ίδιο έτος την άδεια άσκησης. Ήρθε στη Φθιώτιδα, γράφτηκε στον Ι. Σ. Φ. (το έτος 1957) και εγκαταστάθηκε στη Φτέρη. Για 22 χρόνια προσέφερε ιατρικές υπηρεσίες στην περιοχή αυτή, μέχρι τον πρόωρο θάνατό του, στις 19-3-1979.

Επίλογος

   Κλείνοντας, η αναφορά αυτή ας είναι η ελάχιστη οφειλόμενη τιμή στους ανθρώπους που στήριξαν την υγεία των κατοίκων της Δυτικής Φθιώτιδας τόσο στο πεδινό της τμήμα όσο και στην ορεινή ζώνη της.
   Οφείλω ευχαριστίες στον κ. Σπύρο Παπακώστα (info@fteri-fthiotidos.gr) που μου έστειλε 2 φωτογραφίες γιατρών (των Διον. Θραψίμη και Χρ. Αντωνούλα) και τις δημοσιεύω με την άδειά του (ελπίζω).

             ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] εφ. ΦΘΙΩΤΙΣ, 4-9-1896, Λαμία.

[2] Από το Τ.Σ.Α.Υ. λάμβανε επίδομα η κόρη του Αικατερίνη.

[3] Στο αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδας ως έτος γέννησης έχει γραφεί το 1871.

[4] Στο Αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδας, ως έτος γέννησης έχει γραφεί το 1902.

[5] Βλέπε εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 27 Μαρτίου 1934, Λαμία.

[6] Στο Αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδας, ως έτος γέννησης έχει γραφεί το 1902 και σε άλλο το έτος 1905.

[7] Διορίστηκε γραμματέας του Τούρκου Διοικητή (αγά) Σπερχειάδας θέση που διατήρησε για 12 χρόνια. Διετέλεσε δήμαρχος Τυμφρηστού με έδρα το Μαυρίλλο για 40 χρόνια. Ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία. [βλ. Δημητρίου Α. Μηνογιάννη «Νικόλαος Μηνογιάννης (1785-1872)», περιοδ. “Φθιωτικά Χρονικά” 1981 (2), σελ. 218-219, Λαμία].

[8] Προτίμησε τη Μακρακώμη, αντί της Μερκάδας (όπου ήταν το πατρικό του) λόγω των ληστών (λήσταρχος Πατσαβούρας, κ.ά.)  και μιας αντίπαλης οικογένειας, που ήθελαν να τους ξεκάνουν. [ό. π.]

[9] Βλ. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : Ορεινόν Αντιφυματικόν Αναρρωτήριον Αντινίτσης, Ιούνιος 2007, Λαμία.

[10] Στην ευρύτερη οικογένεια Κολώνια, από την Τσούκα, ανήκε και ο διαπρεπής δικηγόρος στη Λαμία   Μιλτιάδης Γρηγ. Κολώνιας (1867-1936). Το 1915 εξελέγη βουλευτής Φθιώτιδας.

[11] Ήταν τότε 44 ετών. [Από τον Εκλογικό Κατάλογο του Γαρδικίου Ομιλαίων έτους 1915].

[12] Από τον Εκλογικό Κατάλογο του Γαρδικίου Ομιλαίων έτους 1915.

[13] Βλ. Δημητρίου Α. Μηνογιάννη «Νικόλαος Μηνογιάννης (1785-1872)», περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1981 (2), σελ. 218-220, Λαμία.