Μετανάστες στην Αμερική από το Γαρδίκι Ομιλαίων

Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα

Προλεγόμενα

     Δεν έχω την τύχη να κατάγομαι από το Γαρδίκι Ομιλαίων. Οι βραχύχρονες διελεύσεις από το Γαρδίκι με αυτοκίνητο, πηγαίνοντας από τη Λαμία στο χωριό Άμπλιανη (γενέτειρα της μητέρας μου) δεν μου επέτρεψαν να κρατήσω εικόνες του χωριού. Η πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία με το γνωστό από προηγούμενα χρόνια (συνταξιούχο τώρα) καθηγητή και πρώην σχολικό σύμβουλο μαθηματικών κ. Δημ. Καραμήτρο μου το υπενθύμισε. Επιπλέον η επίσης πρόσφατη αλληλογραφία με το στρατηγό ε. ά. κ. Αθαν. Νικολοδήμο ενίσχυσε την ιδέα να ασχοληθώ με το Γαρδίκι. Η αποστολή του βιβλίου “Εν Γαρδικίω Ομιλαίων” του σμήναρχου ε.α. κ. Ιωάννου Β. Αναγνωστοπούλου σε μένα (μέσω του στρατηγού) – και τους ευχαριστώ γι’ αυτό – με έκανε να μελετήσω το θέμα των μεταναστών προς την Αμερική. Η αφορμή ήταν τα ονόματα Νικολοδήμος και Καραμήτρος που είχα από καιρό εντοπίσει σε μετανάστες του Γαρδικίου.

    Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από το Γαρδίκι. Το πρόβλημα όμως είναι ότι στο νομό Φθιώτιδος υπάρχουν δύο ομώνυμα χωριά (Γαρδίκι Ομιλαίων και Μεγάλο Γαρδίκι ή Πελασγία) και επιπλέον υπάρχουν Γαρδίκι Τρικάλων, Θεσπρωτίας, Μεσσηνίας και Μεγαλοπόλεως. Αγνοώντας όμως τα επώνυμα, όσων κατάγονται από το Γαρδίκι Ομιλαίων, ήταν αδύνατο να βεβαιωθώ για την σωστή καταγωγή κάθε μετανάστη. Όμως κάποια επώνυμα όπως π.χ. Ζάχος, Πρωτόπαπας, Χριστόπουλος τα βρίσκουμε και στο Γαρδίκι Ομιλαίων, αλλά και στο Γαρδίκι (Πελασγία). Αυτό είναι αποτέλεσμα της εσωτερικής μετανάστευσης από το Γαρδίκι Ομιλαίων προς Λαμία, Στυλίδα, μέχρι και Πελασγία σε προγενέστερα χρόνια. Στην πρώτη 20ετία του 20ού αι. που μιλάμε, δεν είναι εύκολο να καθορίσουμε τώρα ποιοι ανήκουν στο ένα Γαρδίκι και ποιοι στο άλλο.

    Με βοήθησαν πολύ οι 2 Εκλογικοί Κατάλογοι των ετών 1879 και 1915, που περιλαμβάνονται στο προαναφερθέν βιβλίο “Εν Γαρδικίω Ομιλαίων”. Με τον τρόπο αυτό πιστοποίησα τα επώνυμα των μεταναστών που κατάγονταν σίγουρα από το Γαρδίκι Ομιλαίων (ελπίζω να απέκλεισα το λάθος). Όσοι βρέθηκαν, είναι βέβαιο ότι έχουν γεννηθεί στο Γαρδίκι Ομιλαίων. Για το σκοπό αυτό  έκανα διασταύρωση-επαλήθευση με τους (συνήθως) κοινούς τόπους προορισμών για συμπατριώτες μετανάστες.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε έναν πολύ μεγάλο – και μη αναμενόμενο από μένα – αριθμό μεταναστευτικών ταξιδιών (αρκετοί μετανάστες έκαναν 2 ή και 3 ταξίδια). Εντόπισα 269 ταξίδια! Ίσως διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη ή κωμόπολη της περιοχής.
Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Επιπλέον η προσπάθεια αυτή θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Αν υπάρχει κάποιος Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) αναζητηθούν και βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

    Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του χωριού αυτού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

    Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

          φυσικός – καθηγητής

1. Η κατάσταση στην πατρίδα - Η απόφαση μετανάστευσης

 Στις αρχές του 20ού αιώνα το Γαρδίκι Ομιλαίων ήταν ένα ανθηρό κεφαλοχώρι[1] (δημοτικό διαμέρισμα το λέμε τώρα) του Δήμου Ομιλαίων της επαρχίας Φθιώτιδος, του νομού Φθιωτιδοφωκίδος. Στην απογραφή πληθυσμού του 1896 είχε συνολικά 1.372 κατοίκους. Όμως, κατά την απογραφή του 1920 εμφανίζεται σημαντική μείωση φτάνοντας τους 830 κατοίκους (παρατίθεται σχετικός αναλυτικός πίνακας 1). Ως πιθανούς λόγους της μεταβολής αυτής μπορούμε να αναφέρουμε:

α. τη μεγάλη (σε αριθμό και διάρκεια) στράτευση  των ανδρών στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της δεκαετίας 1912-1922.

β. τις επιδημικές ασθένειες, με κορυφαία τη φοβερή πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1917-18.

γ. την εσωτερική (σε Λαμία και Στυλίδα κυρίως) και την εξωτερική μετανάστευση.

Αυτή η τελευταία αποτελεί το αντικείμενο της παρούσης εργασίας. Αμέσως αναφέρεται ο πολύ μεγάλος αριθμός μεταναστών του Γαρδικίου Ομιλαίων, με 269 μεταναστευτικά ταξίδια στην Αμερική! Είναι ποσοστό 15% του πληθυσμού του χωριού, που τότε έχασε το πλέον παραγωγικό ενεργό ανδρικό δυναμικό του.

   Η ζωή των κατοίκων και η οικονομία της γύρω περιοχής στα χρόνια εκείνα στηριζόταν κυρίως στη γεωργία[2], στην κτηνοτροφία και τη δασοκομία. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι είχαν χωράφια (άνυδρα ή ποτιστικά) που τα καλλιεργούσαν[3] με δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι σίκαλη και βρώμη) και μερικά ψυχανθή (ρεβίθια και φακές) Στα ποτιστικά χωράφια καλλιεργούσαν καλαμπόκι, τριφύλλι και κηπευτικά (φασόλια, πατάτες, ντομάτες και λαχανικά).

    Μεγάλο ποσοστό κατοίκων από τους μεγαλύτερους στην ηλικία ήταν αναλφάβητοι[4] (πολύ δε περισσότερο οι γυναίκες), όπως και κάποια από τα παιδιά τους. Οι γυναίκες είχαν το μεγάλο φορτίο τόσο του σπιτιού και των παιδιών όσο και των αγροτικών (γεωργικών ή κτηνοτροφικών) εργασιών. Τα παιδιά βοηθούσαν στις εργασίες ακολουθώντας το πατρικό επάγγελμα. Τα οικονομικά των σπιτιών ήταν περιορισμένα γι’ αυτές τις οικογένειες. Η αγορά των απαραίτητων απ’ το μπακάλη γινόταν για κάποιους με πίστωση.

   Μεγαλύτερες ανάγκες (όπως για σπορά των δημητριακών, τις συναλλαγές των κτηνοτρόφων, την αγορά εργαλείων, έκτακτα περιστατικά, κ.ά.) απαιτούσαν χρήματα που πολλές φορές ήταν δανεικά. Η τοκογλυφία αποτελούσε τη λύση ανάγκης και τα χρήματα αυτών των δανείων δίνονταν με υποθήκη κάποιου ακινήτου[5] (συνήθως μικροκτήματος).

   Κάποιοι άκουσαν από άλλους τον ωραιοποιημένο μύθο της «γης της επαγγελίας[6]». Ήταν το αμερικάνικο όνειρο.  Για έναν τόπο μακρινό, που έχει δουλειές, που κερδίζουν πολλά λεφτά και όλοι ζουν καλύτερα. Ελάχιστοι στην αρχή αλλά τολμηροί, αποφάσισαν να φύγουν. Η μεγάλη ανάγκη της φτώχειας[7] που ζούσαν ξεπέρασε το φόβο του μακρινού, άγνωστου και επικίνδυνου ταξιδιού.

Για τα απαραίτητα ναύλα[8] (εισιτήριο και λοιπά έξοδα του ταξιδιού) πούλησαν ένα ζώο ή δανείστηκαν[9] χρήματα, με την υπόσχεση να τα επιστρέψει η οικογένεια του μετανάστη τον άλλο χρόνο.

    Έτσι έφυγαν το έτος 1905, από τους πρώτους οι : Κωνστ. Ζάχος, Χαρ. Μακρής, Κωνστ. Μαλκογιάννης και Κωνστ. Νικολαΐδης. Τον επόμενο χρόνο ακολούθησαν 21 μετανάστες και τον μεθεπόμενο (1907) γίνεται αριθμητική έκρηξη, με 60 άτομα! Μαζί τους έφυγαν και άλλοι από γειτονικά χωριά. Πήγαν στην Αμερική[10] κι έδωσαν διέξοδο στην ανέχεια, επιτρέποντας και υλοποιώντας το όνειρο μιας καλύτερης ζωής, αλλά ταυτόχρονα αποτέλεσαν και το παράδειγμα που ενθάρρυνε τους επόμενους.

   Δίνονται μερικά στατιστικά στοιχεία των μεταναστών του Γαρδικίου Ομιλαίων :

   Συγκεκριμένα από τους 269 μετανάστες που κατέγραψε αυτή η εργασία, οι 60 (δηλ. το 22 %) έφυγαν το έτος 1907. Το 1912 άλλοι 48 μετανάστες (δηλ. άλλο 18%) εγκατέλειψαν το Γαρδίκι για την Αμερική και άλλοι 40 έφυγαν το 1909. Θα μεταναστεύσει συνολικά ποσοστό[11] 20% του πληθυσμού του Γαρδικίου Ομιλαίων, που είναι 2,5 φορές μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ελλάδος!

   Ν ληφθεί υπόψη ότι στην εικοσαετία 1900-1920 ο μεταναστευτικός πυρετός στην Ελλάδα θα κορυφωθεί και η χώρα μας θα χάσει το 8% του συνολικού της πληθυσμού. Τότε 25.000 άνθρωποι περίπου εγκατέλειπαν ετησίως την Ελλάδα.

   Στο σύνολο των μεταναστών (κυριαρχία του αρσενικού φύλου) υπήρχαν και 6 θήλεις. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι πιο παραγωγικές ηλικίες 21 έως 30 ετών, με 112 μετανάστες. Οι ηλικίες των αριθμητικά περισσότερων μεταναστών του χωριού κατά ηλικία δίνονται στον πίνακα 3.

    Σε ομάδες ηλικιών, οι αντίστοιχοι αριθμοί μεταναστών δίνονται στο διπλανό πίνακα 4. Ο μέσος όρος των ηλικιών των 269 μεταναστών του Γαρδικίου Ομιλαίων ήταν 26 έτη.  

   Σε μεγαλύτερη απ’ όλους ηλικία (55 ετών) πήγε στην Αμερική ο Αντώνιος Αλεξανδρής το έτος 1921. Στα 48 χρόνια τους πήγαν οι : Ευαγ. Μαλκογεώργης, Αθ. Παπανάγνος και Ιωάν. Τσιτσιμπάκος. Τις μικρότερες ηλικίες είχαν οι : Αθαν. Νικολαΐδης (5 ετών), Δημ. Στάικος και Σωκρ. Οικονόμου (15 ετών) και λίγο μεγαλύτεροι ήταν : Δημ. Μαλκογεώργης και Αθ. Χάρος (16 ετών).

   Οι περισσότεροι μετανάστες της Λαμίας ήταν παντρεμένοι. Πιο συγκεκριμένα από τους 269 μετανάστες οι 163 είναι ανύπαντροι (ποσοστό 61%). Με άλλα λόγια, στους 3 μετανάστες οι 2 είναι ανύπαντροι και 1 παντρεμένος.

    Από τα τις ευρύτερες οικογένειες του Γαρδικίου Ομιλαίων τους περισσότερους αριθμητικά μετανάστες στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα : Χριστόπουλος (με 12 ταξίδια), Φλέγκας (με 11 ταξίδια), Κατσαρός και Τσατσάς (από 10 ταξίδια), Κανέλλος και Παπανάγνος (-ου) (από 9 ταξίδια), Αλεξανδρής (με 8 ταξίδια), Καραμήτρος,  Ραχούτης, Τσιτούρας και Φλώρος (από 7 ταξίδια), Κούκος, Μυλωνάς, Νικολοδήμος, Σκαρμούτσος και Τσαρός (από 6 ταξίδια), Αντωνόπουλος Κο(υ)ρέλης, Κοντογιάννης και Μαλκογεώργης (-ος) (από 5 ταξίδια), Γαλανός, Μαλκογιάννης, Πρωτόπαπας και Στάικος (από 4 ταξίδια), και ακολουθούν οι υπόλοιποι με λιγότερα (ακολουθεί πίνακας).

Πολλαπλά ταξίδια

   Περισσότερα από ένα ταξίδια έκαναν 42 άτομα. Αριθμητική υπεροχή έχουν τα διπλά ταξίδια, αλλά υπάρχουν και τριπλά. Αυτά οφείλονται στη στράτευση των ανδρών την περίοδο 1912-13, στις πιεστικές οικονομικές ανάγκες της οικογένειας, στη μετανάστευση κάποιου παιδιού ή μελών της οικογένειας, εφόσον ξεπεράστηκαν πλέον οι φόβοι του ταξιδιού και της μακρινής Αμερικής. Εντοπίσαμε τα επόμενα άτομα (δίνονται χρονολογίες και τόποι προορισμού) :

1.  Αλεξανδρής Αντώνιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-1915 στη Βοστώνη (Mass.) και στο β’ ταξίδι του το 1921 πήγε στο Σικάγο.

2.  Αλεξανδρής Ευάγγελος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-12 στο Kalseget (της Γιούτα) και στο β’ ταξίδι του το 1920 πήγε στην Πενσυλβάνια.

3.  Αντωνόπουλος Θεόδωρος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-09 στο Κάστλ Γκέιτ (Castle Gate) της Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1912 πήγε στο Σικάγο.

4.  Αντωνόπουλος Κωνσταντίνος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-12 στο Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε στον ίδιο προορισμό.

5. Βαγενάς Γεώργιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1912-13 στο Λιν (Lynn) της Μασαχουσέτης  και στο β’ ταξίδι του το 1921 πήγε στον ίδιο προορισμό.

6. Γαλανός Νικόλαος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1906-11 στο Λιν (Lynn) της Μασαχουσέτης και στο β’ ταξίδι του το 1921 πήγε στον ίδιο προορισμό.

7.  Καλόγερος Γεώργιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-11 στη Γιούτα, στο β’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1912-15 στο Σώλτ Λέικ (Salt Lake) της Γιούτα και στο γ’ ταξίδι του το 1917 πήγε στο Σικάγο.

8.  Κανέλλος Αθανάσιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1908-12 στη Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε στο Σώλτ Λέικ (Salt Lake) της Γιούτα.

9.  Κανέλλος Γεώργιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-10 στο Σώλτ Λέικ (Salt Lake) της Γιούτα, στο β’ ταξίδι του το 1912 πήγε στον ίδιο προορισμό και στο γ’ ταξίδι του το 1920 πήγε στο Σικάγο.

10. Κανέλλος Κωνσταντίνος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-10 στο Σανισάιντ (Synnyside) της Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1912 πήγε στον ίδιο προορισμό.

11. Κανέλλος Χρήστος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-12 στο Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης και στο β’ ταξίδι του το 1920 πήγε στον ίδιο προορισμό.

12.  Καραμήτρος Δημήτριος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-12 στο Σώλτ Λέικ της Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1916 πήγε στο Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο.

13.  Καραμήτρος Κωνσταντίνος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-12 στο Κολόμπους του Οχάιο και στο β’ ταξίδι του το 1917 πήγε στον ίδιο προορισμό.

14.  Κατσαρός Αθανάσιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1908-12 στο Μιλγουώκη και στο β’ ταξίδι του το 1914 στο Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης.

15.  Κατσαρός Γεώργιος Στέργ. : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1904-12 στο Λόουελ της Μασαχουσέτης και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο προορισμό.

16.  Κοντογιάννης Δημήτριος [12] : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-12 στο Σικάγο και ξαναπήγε το 1912 στο β’ ταξίδι του πάλι στον ίδιο προορισμό.

17.  Κοντογιάννης Παναγιώτης : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1910-12 στο Σικάγο (Ιλλινόις) και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο προορισμό.

18. Κουρέλης Ιωάννης : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-10 στην Αστόρια της Νότ. Ντακότα και στο β’ ταξίδι του το 1920 πήγε πάλι στον ίδιο προορισμό.

19.  Μαλκογεώργης Ευάγγελος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1906-12 στη Νεβάδα και στο β’ ταξίδι του το 1913 πήγε στο Σικάγο.

20. Μαλκογεώργης Ιωάννης : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-12 στο Έλι (Ely) της Νεβάδα και στο β’ ταξίδι του το 1915 πήγε στο Σικάγο.

21. Μαλκογιάννης Νικόλαος Δ. : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1903-12 στο Σανισάιντ (Sunnyside) της Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο προορισμό.

22. Μαλκογιάννης Χαράλαμπος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1904-10 στην Αστόρια του Όρεγκον και στο β’ ταξίδι του το 1920 πήγε πάλι στον ίδιο προορισμό.

23. Νικολοδήμος Γεώργιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-13 στη Νέα Υόρκη και στο β’ ταξίδι του το 1920 πήγε πάλι στον ίδιο προορισμό.

24.  Νικολοδήμος Παναγιώτης : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1906-10 στη Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1911 πήγε στο Κάστλ Γκέιτ (Castle Gate) πάλι της Γιούτα. Έκανε και γ’ ταξίδι το 1920 αλλά δεν είναι γνωστός ο τελικός προορισμός.

25.  Νταλιάνης Ξενοφών : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1910-13 στο Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο προορισμό.

26.  Ράγκος Στέλιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-10 στο Κάστλ Γκέιτ της Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1912 πήγε στο Σάννισάιντ (Sunnyside) πάλι της Γιούτα

27.  Ραχούτης Δημήτριος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-10 στο Γκάρφιλντ (Garfield, New Jersey), στο β’ ταξίδι του το 1912 πήγε το Μπίνγκαμ Κάνυον (Bingham Canyon) της Γιούτα και στο γ’ ταξίδι του το 1916 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

28.  Ραχούτης Κωνσταντίνος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-12 στο Kaper και στο β’ ταξίδι του το 1920 πήγε στη Νέα Υόρκη.

29.  Ραχούτης Νικόλαος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-11 στο Lauke και στο β’ ταξίδι του το 1920 πήγε στη Νέα Υόρκη.

30.  Ραχούτης Τριαντάφυλλος Αθ. : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-13 στην πόλη Σώλτ Λέικ και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε στο Σικάγο.

31.  Ρεβύθης Ανδρέας : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1910-11 στη Γιούτα, στο β’ ταξίδι του πήγε το 1914 στο Σώλτ Λέικ και στο γ’ ταξίδι του το 1921 πήγε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

32.  Σινάνης Γεώργιος Ν. : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-12 στο Λοκπορτ (Lockport) της Νέας Υόρκης και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

33.  Στάικος Ευάγγελος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1906-08 στο Σικάγο και στο β’ ταξίδι[13] του το 1910 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

34.  Τσαρός Νικόλαος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-12 στο Σικάγο και στο β’ ταξίδι του το 1921 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

35.  Τσατσάς Δημήτριος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1909-13 στο Σικάγο και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

36.  Τσατσάς Ευάγγελος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1906-12 στο Σικάγο και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

37.  Τσιτούρας Σπυρίδων : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1912-13 στο Σικάγο και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

38.  Φλέγκας Ευθύμιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-10 στη Γιούτα και στο β’ ταξίδι του το 1912 πήγε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

39.  Φλώρος Αθανάσιος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1907-08 πήγε στο Λιν (Lynn) της Μασαχουσέτης και στο β’ ταξίδι του το 1910 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

40.  Φλώρος Κωνσταντίνος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1911-13 στο Σικάγο και στο β’ ταξίδι του το 1921 πήγε στο Χάμμοντ (Hammond) της Ιντιάνα.

41.  Χουσιανίτης Κωνσταντίνος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1912-13 στη Βιρτζίνια και στο β’ ταξίδι του το 1914 πήγε στο Νιούπορτ Νιους (Newport News) πάλι της Βιρτζίνια.

42.  Χριστόπουλος Κωνσταντίνος : στο α’ ταξίδι του πήγε την περίοδο 1903-12 στο Λιν (Lynn) της Μασαχουσέτης και στο β’ ταξίδι του το 1921 πήγε πάλι στον ίδιο πριν προορισμό.

2. Τα πλοία

Η αναχώρηση του πλοίου για την Αμερική

Τα μεγάλα ταξίδια γίνονταν με ατμόπλοια, που ανήκαν σε ελληνικές ή σε ξένες εταιρείες. Μεγάλη ξένη εταιρεία ήταν η Austro-Americana Line[14], με μεγάλα υπερωκεάνια, όπως τα : Alice, Giulia, Kaiser Franz Josef I, Laura, Martha Washington, Gerty, Argentina, κ.ά.  Οι άλλες ξένες εταιρείες ήταν μικρότερες. 

Ελληνικές ατμοπλοϊκές εταιρείες δημιουργήθηκαν από το έτος 1907, στη γραμμή[15] Ελλάδα-Αμερική.  Οι πρώτες εταιρείες ήταν : “Μωραΐτης”[16] (1906-1908) και “Υπερωκεάνιος Ελληνική Ατμοπλοΐα[17]” (1910-1912), που δεν άντεξαν στον ανταγωνισμό και χρεοκόπησαν.

Αντίθετα, η εταιρεία “Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος[18]” των αδελφών Εμπειρίκου κυριάρχησε στο χώρο των υπερωκεανίων για 30 χρόνια (1908-1937), με πλοία όπως : Patris[19], Themistocles, Macedonia, Ioannina, Thessaloniki, Vassilefs Constantinos[20], Athinai, κ.ά. 

Διαφήμιση σε εφημερίδα της Λαμίας 
(Αρχές 20ού αι.)

Τα ελληνικής πλοιοκτησίας ατμόπλοια έπαιρναν επιβάτες από διάφορα λιμάνια (Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Καλαμάτα, Πάτρα) με τελικό προορισμό τη Νέα Υόρκη. Με σχετικά μικρή συνολική χωρητικότητα 5-6 χιλιάδων κόρων μετέφεραν 1.200 περίπου επιβάτες. Τα  μεγάλα ξένα ατμόπλοια της υπερατλαντικής γραμμής Μεσόγειος-Νέα Υόρκη έπαιρναν επιβάτες (κυρίως μετανάστες) από πολλά λιμάνια της Μεσογείου. Αυτά τα πλοία ήταν συνήθως μεγαλύτερα για μεταφορά πλέον των 1.500 επιβατών (τα πιο μεγάλα μετέφεραν 2.000 και πλέον επιβάτες).

Άλλη επιλογή ταξιδιού των μεταναστών ήταν να περάσουν από ελληνικό λιμάνι (Πειραιά, Πάτρα, κ.ά.) σε ξένο λιμάνι (Νάπολη της Ιταλίας, στη Χάβρη ή Μασσαλία ή Βουλώνη της Γαλλίας). Από εκεί, έπαιρναν άλλο ατμόπλοιο (ξένης εταιρείας) κι έφταναν στην Αμερική. Τέτοια πλοία υπήρχαν πολλά όπως Sicilian Prince, Calabria, Cretic, Batavia, San Giorgio, Sant’ Anna, Madonna, Pennsylvania, Napolitan Prince, κ.ά. 

Λιμάνι της Πάτρας, αρχές του 20ού αιώνα. 
Περιμένοντας πλοίο.

Η επιλογή του πλοίου δεν είχε ιδιαίτερη σημασία για το μετανάστη εκτός από το κόστος του εισιτηρίου. Πυκνότερη κίνηση είχαν τα ξένης ιδιοκτησίας ατμόπλοια εφόσον ήταν αριθμητικά περισσότερα. Οι περισσότεροι μετανάστες του Γαρδικίου Ομιλαίων (58 άτομα) ταξίδεψαν από την Πάτρα με το πλοίο “Alice”. 

Με το πλοίο “Alice” από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, το 1907, έφυγαν 26 μετανάστες, το δε 1912 σε άλλο ταξίδι, έφυγαν από το ίδιο λιμάνι 19 μετανάστες.  Με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” πάλι από την Πάτρα σε ένα ταξίδι το 1914 έφυγαν 12 μετανάστες μαζί. Από το λιμάνι του Πειραιά σε ένα ταξίδι το 1909, έφυγαν 11 άτομα με το πλοίο “Gallia”. 

Από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης το 1906, σε ένα ταξίδι έφυγαν 8 άτομα με το πλοίο “Cretic”, ενώ το 1906 από το ίδιο λιμάνι έφυγαν 3 άτομα με το πλοίο “Germania”. Από το γαλλικό λιμάνι της Βουλώνης (Boulogne sur mer) έφυγαν 2 μετανάστες με το πλοίο “Pennsylvania”.

Με τα ελληνικής ιδιοκτησίας πλοία “Patris” και “Macedonia” ταξίδεψαν συνολικά 16 και 9 άτομα αντίστοιχα, κλπ. (βλ. Πίνακα 5)

3. Το ταξίδι – η άφιξη

Οι περισσότεροι μετανάστες του Γαρδικίου - όπως προαναφέρθηκε - προτίμησαν το μεγάλο ελληνικό λιμάνι της Πάτρας και πήραν το ατμόπλοιο για την Αμερική ή μέσω Ιταλίας ή Γαλλίας, απ’ όπου πήραν άλλο πλοίο για τον ίδιο τελικό προορισμό. Σε πλοία των 5-6 χιλιάδων κόρων, οι 1.000-1.300 επιβάτες της 3ης θέσης (οι μετανάστες) στοιβάζονταν σε πολύ στενούς χώρους, κάτω απ’ το κατάστρωμα.

Άφιξη των μεταναστών στην Αμερική

Σ’ ένα κρεβάτι-κουκέτα μόνο περνούσαν αναγκαστικά όλες  τις ώρες και μέρες του ταξιδιού, λόγω του συνωστισμού. Η πολυκοσμία, η ανύπαρκτη καθαριότητα (η ατομική και των χώρων), η ναυτία, το κρύο και η κακή ποιότητα του φαγητού ήταν, για τις 20 περίπου μέρες ταξιδιού, ένα μαρτύριο που το υπέμεναν αναγκαστικά.

Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, περνούσαν όλοι από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την καταγραφή και τον τελικό έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

Πλήθος μεταναστών στο κατάστρωμα 
του πλοίου, έτοιμο για αποβίβαση.

Οι νεοαφιχθέντες έμεναν για λίγο στη Νέα Υόρκη [21] (η πρώτη εικόνα της Αμερικής). Ήταν όμως ακριβή πόλη[22] και αναγκαστικά έφευγαν σύντομα για τον τελικό προορισμό τους. Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

Οι προορισμοί (αναλυτικά στοιχεία δίνονται σε χωριστή ενότητα) ήταν:

(α) Οι μεγάλες πόλεις των βορειοανατολικών πολιτειών της Νέας Υόρκης και της Μασαχουσέτης.

(β) Οι νότιες ορεινές πολιτείες, όπως π.χ. της Γιούτα με τα πλούσια ανθρακωρυχεία.

(γ) Οι αναπτυγμένες πολιτείες των Μεγάλων Λιμνών του Ιλλινόις (κυρίως το Σικάγο), του Οχάιο (κυρίως το Κολόμπους)  και λιγότερο του Ουισκόνσιν.

(δ) Οι μεσοανατολικές πολιτείες της Βιρτζίνια και λιγότερο της Δυτικής Βιρτζίνια.

Λιγότεροι επέλεξαν τις νότιες πολιτείες, που είναι αγροτικές κυρίως και απέφυγαν τις μακρινές δυτικές πολιτείες και την Καλιφόρνια.

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών του Γαρδικίου

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Γαρδικίου Ομιλαίων που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[23]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών του Γαδικίου Ομιλαίων δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

 

 

Ο  Ι. Ν. του Αγίου Αθανασίου Γαρδικίου Ομιλαίων

5. Μεταναστευτικό χρονικό του Γαρδικίου Ομιλαίων

Α. Οι πρωτοπόροι

   Από τους πρώτους, που τόλμησαν και έδειξαν το δρόμο της Αμερικής στους άλλους, από το 1903, πρέπει να ήταν ο Νικόλαος Δ. Μαλκογιάννης και ο Κωνσταντίνος Χριστόπουλος. Το επόμενο έτος 1904 τους ακολούθησαν οι Γεώργιος Στέργ. Κατσαρός και Χαράλαμπος Μαλκογιάννης.

   Η συνέχεια έγινε στο 1905 από μια τετραμελή ομάδα που την αποτέλεσαν οι : Κωνσταντίνος Ζάχος, Χαρ. Μακρής, Κωνστ. Μαλκογιάννης και Κωνστ. Νικολαΐδης. Από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι τη Νάπολη. Από αυτό το ιταλικό λιμάνι στις 24 Μαΐου 1905 αναχώρησαν με το πλοίο “Cretic” και στις 7 Ιουνίου έφτασαν στην Αμερική. Για τους πρωτοπόρους αυτούς ξέρουμε ότι :

- Ο Κωνσταντίνος Ζάχος ήταν 37 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Κάστλ Γκέιτ της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Ραχούτη.

- Ο Χαρ. Μακρής ήταν τότε 24 ετών. Δήλωσε εργάτης και με 15 $ στην τσέπη πήγαινε για δουλειά στο Κάστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Μαλκογιάννης.

- Ο Κωνσταντίνος Μαλκογιάννης ήταν τότε 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Προορισμός του ήταν το Castle Gate της Utah, όπου είχε τον αδερφό του Ιωάννη Μαλκογιάννη.

- Ο Κωνσταν. Νικολαΐδης ήταν 22 ετών. Κι αυτός πήγαινε στο Κάστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο αδερφός του Τζέιμς Νικολαΐδης.

Το κτίριο της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ,

στο νησί Έλλις (Ellis island), στις αρχές του 20ού αιώνα

Β. Μεγάλη αριθμητική αύξηση μεταναστών στο 1906

   Στη διάρκεια του επόμενου έτους 1906 έγιναν 4 ομαδικά ταξίδια και 3 μεμονωμένες αναχωρήσεις. Από το Γαρδίκι έφυγαν 21 μετανάστες συνολικά. Με τη χρονική σειρά και πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1906 έγινε από το Γεώργιο Σταμούλη. Στις 29 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Erny” και στις 21 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 19 ετών και με 30 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σερ. Λάππας.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1906 ήταν τετραμελής και την απάρτισαν οι : Χρ. Βαλσαμογιάννης, Δ. Γκέκας, Στ. Ζάχος και Νικ. Παπανάγνος. Από το λιμάνι του Πειραιά, την 1η Μαΐου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Neustria”και στις 21 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από τα γνωστά στοιχεία γι’ αυτούς αναφέρουμε ότι :

- Ο Χρήστος Βαλσαμογιάννης ήταν 25 ετών. Προορισμός ήταν το Κάστλ Γκέιτ (Γιούτα) όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Μαλκογιάννης.

Ø Ο Δ. Γκέκας ήταν τότε 24 ετών. Πήγαινε το Κάστλ Γκέιτ, όπου είχε το φίλο του Ιωάννη Μαλκογιάννη.

- Ο Σταύρος Ζάχος ήταν τότε 32 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε[24] κτηματίας (farmer) με προορισμό το Κάστλ Γκέιτ (Γιούτα), όπου ήταν ο αδερφός του Κ. Ζάχος.

Ατμόπλοιο “Cretic” 

(Photo: Andreas Hernandez Collection)

- Ο Νικόλαος Παπανάγνος ήταν τότε 29 ετών. Αναζητούσε δουλειά στο Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ευάγγελος[25] Μποτσιβάλης.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1906 ήταν τριμελής και την απαριθμούσαν οι : Κωνστ. Κόλλιας, Γεωργ. Νικολοδήμος και Βασ. Σκαρμούτσος. Η ομάδα έφυγε από την Ελλάδα με πλοίο μέχρι τη Νάπολη. Από το ιταλικό αυτό λιμάνι, στις 10 Μαΐου έφυγε με το πλοίο “Germania” και στις 24 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ότι :

- Ο Κωνσταντίνος Κόλλιας ήταν τότε 24 ετών. Τελικός προορισμός του ήταν το Κάστλ Γκέιτ όπου ήταν ο θείος του Κωνσταντίνος Ζάχος.

- Ο Γεώργιος Νικολοδήμος ήταν 20 ετών. Πήγε στο Κάνσας (Kansas City), όπου είχε το φίλο του Ηλία Νικητόπουλο.

- Ο Βασίλειος Σκαρμούτσος ήταν 29 ετών. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Νικόλαο Γιαννίτση.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση του 1906 ήταν επίσης τριμελής και την αποτέλεσαν οι : Δημ. Καραγεώργος, Κωνστ. Κατσαρός και Νικόλ. Δ. Κατσαρός. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 25 Σεπτεμβρίου αναχώρησαν με το ατμόπλοιο “Gerty” και στις 18 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς αναφέρουν ότι :

- Ο Δημήτριος Καραγεώργος ήταν τότε 24 ετών. Προορισμός του ήταν το Μάντσεστερ του Νιου Χαμσάιρ, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σακοράφας.

- Ο Κωνσταντίνος Κατσαρός ήταν επίσης 24 ετών. Αναζητούσε δουλειά στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, κοντά στο φίλο του Γεώργιο Γκίκα.

- Ο Νικόλαος Δ. Κατσαρός ήταν τότε 29 ετών. Πήγαινε επίσης στην πόλη Λόουελ, όπου είχε το φίλο του Κωνσταντίνο Μπίρο.

Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση του 1906 έγινε από τον Αθανάσιο Κατσαρό. Από το λιμάνι της Πάτρας στις αρχές Οκτωβρίου έφυγε με το πλοίο “Giulia” και στις 27 Οκτωβρίου έφτασε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 24 ετών και αναλφάβητος. Τελικός προορισμός του η πόλη Λόουελ, όπου είχε το φίλο του Κωνσταντίνο Μπίρο.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση του 1906 ήταν 8μελής και περιλάμβανε τους : Νικ. Γαλανό, Κωνστ. Νικολοδήμο, Θεόδ. Τσάκωνα, Ευάγ. Τσατσά, Νικ. Τσατσά, Νικ. Τσιτούρα, Θεμ. Τσιφτσή και Ιωάν. Φλέγκα. Από την Ελλάδα μεταφέρθηκαν πρώτα στη Νάπολη. Από αυτό το ιταλικό λιμάνι στις 16 Οκτωβρίου ταξίδεψαν με το πλοίο “Cretic” και στις 29 Οκτωβρίου έφτασαν στην Αμερική. Για τους μετανάστες αυτούς μας είναι γνωστό ότι :

- Ο Νικόλαος Κατσαρός ήταν τότε 27 ετών. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Σκαρμούτσος.

- Ο Κωνσταντίνος Νικολοδήμος ήταν 23 ετών. Με 10 $ στην τσέπη πήγαινε στη Νέα Υόρκη κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Νικολοδήμο.

- Ο Θεόδωρος Τσάκωνας ήταν τότε 40 ετών και παντρεμένος. Τελικός προορισμός του ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Γκέκας.

- Ο Ευάγγελος Τσατσάς ήταν 21 ετών. Κι αυτός αναζητούσε δουλειά στο  Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χαρ. Μαλκογιάννης.

- Ο Νικόλαος Τσατσάς ήταν τότε 23 ετών. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη κοντά στο ξάδερφό του Άγγελο Μακρυκώστα.

- Ο Νικόλαος Τσιτούρας ήταν επίσης 23 ετών. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του Αθανάσιο Νικολοδήμο.

- Ο Θεμιστοκλής Τσιφτσής ήταν 18 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη κοντά στο ξάδερφό του Βασίλειο Σκαρμούτσο.

- Ο Ιωάννης Φλέγκας ήταν τότε 20 ετών. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη όπου είχε το φίλο του Άγγελο Μακρυκώστα.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1906 έγινε από το Δημήτριο Σκαρμούτσο. Από την Ελλάδα πέρασε με πλοίο στην Ιταλία. Από το λιμάνι της Νάπολης, στις αρχές Νοεμβρίου αναχώρησε με το ατμόπλοιο “Prinzess Irene” και στις 18 Νοεμβρίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

Γ. Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1907

   Για το Γαρδίκι Ομιλαίων, το έτος 1907 σήμανε την έκρηξη της μετανάστευσης με 58 άτομα να φεύγουν στην Αμερική. Στη διάρκεια της χρονιάς αυτής έγιναν 11 μεταναστευτικά ταξίδια, από τα οποία τα 8 ήταν σε ομάδες και τα υπόλοιπα 3 ήταν μεμονωμένα. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1907 περιλάμβανε επτά άτομα. Ήταν οι : Κων. Βαρσαμάς, Δήμ. Μαγουλάς, Νικ. Μακρής, Γρηγ. Μαλισόβας, Θεόδ. Παππάς, Γρηγ. Τσαρός και Ηλ. Τσαρός. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 9 Μαρτίου αναχώρησαν με το πλοίο “Napolitan Prince” και στις 30 Μαρτίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Τα διαθέσιμα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς μας γνωρίζουν ότι :

- Ο Κωνσταντίνος Δ. Βαρσαμάς ήταν 22 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Παν. Νικολοδήμος.

- Ο Δήμος Μαγουλάς ήταν τότε 19 ετών. Ως επάγγελμα δήλωσε γραμματέας (clerk) και αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Σταμούλης.

- Ο Νικόλαος Γ. Μακρής ήταν 19 ετών. Επέλεξε για δουλειά το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο αδερφός του Χαρ. Μακρής.

- Ο Γρηγόριος Μαλισόβας ήταν 23 ετών. Προορισμός του ήταν επίσης η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Βασίλειο Σκαρμούτσο.

- Ο Θεόδωρος Παππάς ήταν τότε 18 ετών. Δήλωσε γραμματέας (clerk) με τελικό προορισμό τη Νέα Υόρκη, μαζί με τον αδερφό του Τζέιμς Παππά.

- Ο Γρηγόριος Α. Τσαρός ήταν 23 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη κοντά στον ξάδερφό του Βασίλειο Σκαρμούτσο.

- Ο Ηλίας Τσαρός ήταν 19 ετών. Ως ασχολία δήλωσε γραμματέας (clerk) και πήγαινε στη Νέα Υόρκη όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Σταμούλης.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1907 ήταν πολυπληθέστερη και αριθμούσε 10 άτομα. Αυτά ήταν οι : Φ. Βαγενάς, Κων. Κοντογιάννης, Νικ. Κοντογιάννης, Κων. Κορέλης, Χρ. Ντελής, Νικ. Σκαρμούτσος, Ευάγ. Στάικος, Δημ. Στριφτός, Νικ. Τσιφτσής και Αθ. Φλέγκας. Στις 23 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Sicilian Prince” και στις 13 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι:

- Ο Φώτης Βαγενάς ήταν τότε 23 ετών. Προορισμός του ήταν η πόλη Λυν (Lynn) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λουκ. Καλογερογιάννης.

- Ο Κωνσταντίνος Κοντογιάννης ήταν 19 ετών. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του Γεωργ. Σταμούλη.

- Ο Νικόλαος Κοντογιάννης ήταν τότε 24 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Θεμ. Τσιφτσή.

- Ο Κωνσταντίνος Κορέλης ήταν 23 ετών. Κι αυτός πήγαινε στη Νέα Υόρκη όπου είχε το φίλο του Βασίλειο Σκαρμούτσο.

- Ο Χρήστος Ντελής ήταν 27 ετών. Ίδιος προορισμός με άλλα άτομα της ομάδας αυτής η Νέα Υόρκη, παρέα με το φίλο του Βασίλειο Σκαρμούτσο.

- Ο Νικόλαος Σκαρμούτσος ήταν 19 ετών. Πήγαινε για δουλειά στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου είχε το φίλο του Ευάγγελο Μαλούκο.

- Ο Ευάγγελος Στάικος ήταν τότε 40 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Τελικός προορισμός του ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου είχε το συγγενή του Κώστα Βαρσάμη.

- Ο Δημήτριος Στριφτός ήταν 19 ετών. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη κοντά στο φίλο του Νικόλαο Τσατσά

- Ο Νικόλαος Τσιφτσής ήταν τότε 20 ετών. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη όπου είχε τον αδερφό του Θεμιστοκλή Τσιφτσή.

- Ο Αθανάσιος Φλέγκας ήταν 19 ετών. Όπως και οι περισσότεροι συμπατριώτες του αυτής της ομάδας πήγαινε κι αυτός στη Νέα Υόρκη κοντά στο φίλο του Βασίλειο Σκαρμούτσο.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση του 1907 περιλάμβανε 5 άτομα, τους :Δημ. Κούκο, Αθ. Παπανάγνο, Κων. Τσικριπή, Παν. Τσιτούρα και Αλ. Φλέγκα. Στις 26 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά, έφυγαν με το ατμόπλοιο “Gallia” και στις 19 Απριλίου έφτασαν στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι :

- Ο Δημήτριος Κούκος ήταν τότε 26 ετών. Δήλωσε κτηματίας (farmer) και με 45 $ στην τσέπη πήγαινε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Γκέκας.

- Ο Αθανάσιος Παπανάγνος ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Κι αυτός δήλωσε κτηματίας με τον ίδιο προορισμό (Castle Gate, Utah) όπου ήταν ο αδερφός του Κωνσταντίνος Παπανάγνος.

- Ο Κωνσταντίνος Τσικριπής ήταν 25 ετών. Ως κτηματίας αναζητούσε δουλειά στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα όπου ήταν ο φίλος του Τζέιμς Γκέκας.

- Ο Παναγιώτης Τσιτούρας ήταν 28 ετών και αναλφάβητος. Τελικός προορισμός του ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα όπου ήταν ο φίλος του Θεόδωρος Τσιάκαλος.

- Ο Αλέξανδρος Φλέγκας ήταν 24 ετών και αναλφάβητος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωνσταντίνος Παπανάγνος.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση του 1907 ήταν τριμελής και απαρτιζόταν από τους : Κων. Δήμου, Παντ. Τσάρα και Δημ. Χριστόπουλο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 25 Απριλίου, αναχώρησαν με το πλοίο “Napolitan Prince” και στις 18 Μαΐου έφτασαν στην Αμερική. Για καθένα απ’ αυτούς ξέρουμε ότι :

- Ο Κωνσταντίνος Δήμου ήταν τότε 24 ετών. Προορισμός[26] του ήταν η πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σάββας Μπίσσας.

- Ο Πανταζής Τσάρας ήταν 19 ετών. Κι αυτός επέλεξε τον ίδιο τόπο προορισμού την πόλη Λόουελ, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ευάγγελος Χατζόπουλος.

- Ο Δημήτριος Χριστόπουλος ήταν τότε 21 ετών. Πήγαινε στην πόλη Λόουελ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ιωάννης Τσούκος.

Ατμόπλοιο “Napolitan Prince” 
  (Photo: World Ship Society)

   Η πέμπτη ομαδική αναχώρηση του 1907 ήταν διμελής και περιλάμβανε τους Αθ. Καραμήτρο και Επαμ. Παπανάγνο. Από την Ελλάδα ταξίδεψαν με πλοίο μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Βουλώνης (Boulogne-Sur-Mer). Από εκεί, στις 5 Μαΐου έφυγαν με το πλοίο “Pennsylvania” και στις 19 Μαΐου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς αναφέρουμε ότι :

- Ο Αθανάσιος Καραμήτρος ήταν 24 ετών. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Ευάγγελο Παναγάκη.

- Ο Επαμεινώνδας Παπανάγνος ήταν τότε 43 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο του Γεώργιο Σταμούλη.

   Η έκτη ομαδική αναχώρηση του 1907 ήταν επίσης διμελής και περιλάμβανε τους Γεωρ. Βαλσάμη και Γεώρ. Βασιλείου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 31 Ιουλίου, αναχώρησαν με το πλοίο “Gerty” και στις 20 Αυγούστου έφτασαν στην Αμερική. Περισσότερα στοιχεία γι’ αυτούς:

- Ο Γεώργιος Βαλσάμης ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο συμπατριώτη του Νικόλαο Τσατσά.

- Ο Γεώργιος Βασιλείου ήταν τότε 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Τελικός προορισμός του ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Παναγιώτης Τσάντσαλος.

Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Γεώργιο Μυλωνά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Αυγούστου, ταξίδεψε με το πλοίο “Laura” και στις 3 Σεπτεμβρίου πάτησε πόδι στην Αμερική. Ήταν τότε 25 ετών. Ο αδερφός του στο Γαρδίκι λεγόταν Κωνσταντίνος. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα και πήγαινε στο Νιούπορτ Νιους (Newport News) της Βιρτζίνια, όπου είχε τον αδερφό του Ηλία Μυλωνά.

Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Ευθύμιο Φλέγκα. Από την Ελλάδα, πήγε με πλοίο στην Ιταλία. Από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης έφυγε με το πλοίο “Nord America” και στις 5 Σεπτεμβρίου έφτασε στις ΗΠΑ. Ο Ευθύμιος Φλέγκας ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του η Νέα Υόρκη όπου ήταν και ο ξάδερφός του Βασίλειος Σκαρμούτσος.

   Η έβδομη ομαδική αναχώρηση του 1907 ήταν διμελής και περιλάμβανε τους : Κων. Ζαχόπουλο και Αικ. Χριστοπούλου. Στις αρχές Οκτωβρίου από το λιμάνι της Πάτρας, αναχώρησαν με το πλοίο “Laura” και στις 18 Οκτωβρίου αφίχθησαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πιο συγκεκριμένα :

- Ο Κωνσταντίνος Ζαχόπουλος ήταν τότε 27 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λγόταν Ελένη. Τελικός προορισμός του ήταν το Μιλγουώκη (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου είχε το φίλο του Τζέιμς Βλάχο.

- Η Αικατερίνη Χριστοπούλου ήταν τότε 18 ετών. Ο πατέρας της στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Πήγαινε στην πόλη Λόουελ της Μασαχουσέτης, όπου είχε τον αδερφό της Ιωάννη Χριστόπουλο.

   Η όγδοη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση του 1907 ήταν η πολυπληθέστερη στην ιστορία της μετανάστευσης του Γαρδικίου Ομιλαίων. Έφτασε σε αριθμό τα 26 άτομα! Τα ονόματά τους ήταν: Αντ. Αλεξανδρής, Κων. Αντωνόπουλος, Γρηγ. Ασβεστάς, Γεώρ. Γαλανός, Νικ. Καλόγερος, Κων. Κανέλλος, Αριστ. Κεχρινιώτης, Νικ. Κονταξής, Νικ. Κορλονίκος, Ιωάν. Κούκος, Ιωάν, Κουρέλης, Γεώρ. Μαγουλάς, Κων. Μαντές, Στυλ. Μαντές, Χαρ.Πρωτοπαπάς, Κων. Ραχούτης, Νικ. Σκαρμούτσος, Ταξ. Τσάντσαλος, Γεώρ. Τσατσάς, Δημ. Τσατσάς, Γεώρ. Τσιτούρας, Νικ. Τσιτσιμπάκης, Ιωάν. Τσιτσιμπάκης, Αν. Φλέγκας, Γρηγ. Φλέγκας και Αθ. Φλώρος. Από το Γαρδίκι πήγαν στην Πάτρα και στις 15 Οκτωβρίου επιβιβάστηκαν στο ατμόπλοιο “Alice”. Στις 2 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στην Αμερική. Τα υπάρχοντα στοιχεία γι’ αυτούς μας πληροφορούν ότι:

- Ο Αντώνιος Αλεξανδρής ήταν τότε 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του πίσω στο χωριό λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου είχε το φίλο του Αθανάσιο Καρλούρο.

- Ο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Ιωάννης. Προορισμός ήταν η πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, κοντά στο φίλο του Κωνσταντίνο Γραμουστιάνο.

- Ο Γρηγόριος Ασβεστάς ήταν τότε 25 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Κώστας. Με τα 14 $ στην τσέπη του πήγαινε για δουλειά στο Καστλ Γκέιτ (Castle Gate) της Γιούτα, όπου είχε το συμπατριώτη του Βασίλειο Χανή.

- Ο Γεώργιος Γαλανός ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Τη γυναίκα του στο Γαρδίκι τη λέγανε Παναγιού. Προορισμός του ήταν το Λυν (Lynn) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Φώτης Βαγενάς.

Ατμόπλοιο “Alice” 
(Photo: Eric Johnson)

- Ο Νικόλαος Καλόγερος ήταν τότε 23 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Τασούλα. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Ασημάκη.

- Ο Κωνσταντίνος Κανέλλος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Δυστυχώς ελλείπουν άλλα στοιχεία.

- Ο Αριστείδης Κεχρινιώτης ήταν τότε 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Βασιλική. Τελικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος Σκαρμούτσος.

- Ο Νικόλαος Κονταξής ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του πίσω στην πατρίδα λεγόταν Αθηνά. Αναζητούσε δουλειά στη Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης, όπου είχε το φίλο του ΑθανάσιοΚαρλούρο.

- Ο Νικόλαος Κορλονίκος ήταν τότε 19 ετών. Τη μητέρα του στο Γαρδίκι την έλεγαν Κωστάντω. Κι αυτός πήγαινε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Κορλονίκο.

- Ο Ιωάννης Κούκος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Σαγιάς.

- Ο Ιωάννης Κουρέλης ήταν τότε 30 ετών. Ο πατέρας του πίσω στην πατρίδα λεγόταν Γεώργιος. Πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Ασημάκης.

- Ο Γεώργιος Μαγουλάς ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Ελένη. Κι αυτός πήγαινε στη Νέα Υόρκη κοντά στο συγγενή του Γεώργιο Σταμούλη.

- Ο Κωνσταντίνος Μαντές [27] ήταν τότε 23 ετών. Η μητέρα του πίσω στο χωριό λεγόταν Ελένη. Τελικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη κοντά στον ξάδερφό του Νικόλαο Τσατσά.

- Ο Στυλιανός Μαντές ήταν τότε 23 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Γιούλας (έτσι γράφτηκε στην Αμερική). Ο μετανάστης πήγαινε στη Νέα Υόρκη όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Τσατσάς.

- Ο Χαράλαμπος Πρωτοπαπάς ήταν τότε 23 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του η Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο του Επαμεινώνδα Οικονόμου.

- Ο Κωνσταντίνος Ραχούτης ήταν 26 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Παρασκευή. Αναζητούσε εργασία στο Λυν (Lynn) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν και ο φίλος του Φώτης Βαγενάς.

- Ο Νικόλαος Σκαρμούτσος ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Παρασκευή. Τελικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Τσατσάς.

- Ο Ταξιάρχης Τσάντσαλος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Ως εργάτης πήγαινε στη Νέα Υόρκη κοντά στο φίλο του Κωνσταντίνο Κριτσέλη.

- Ο Γεώργιος Τσατσάς ήταν τότε 42 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ελένη. Όπως οι περισσότεροι σ’ αυτή τη μεταναστευτική ομάδα, πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ανεψιός του Δήμος Μαγουλάς.

- Ο Δημήτριος Τσατσάς ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Με 20 $ στην τσέπη πήγαινε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου είχε τον ξάδερφό του Δημ. Τσατσά.

- Ο Γεώργιος Τσιτούρας ήταν τότε 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Βασιλική. Αναζητούσε εργασία στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν και ο φίλος του Παναγιώτης Τσάντσαλος.

- Ο Νικόλαος Τσιτσιμπάκης ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην πατρίδα λεγόταν Ευγενία. Τελικός προορισμός του ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο συγγενής του Χαράλαμπος Τσαρκογιάννης.

- Ο Ιωάννης Τσιτσιμπάκος ήταν τότε 48 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου είχε φίλο τον Παναγιώτη Τσάντσαλο.

- Ο Αναστάσιος Φλέγκας ήταν 37 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Ελένη. Προορισμός ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Θεόδωρο Οικονόμου.

- Ο Γρηγόριος Φλέγκας ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του πίσω στην πατρίδα λεγόταν Βασίλω. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Θεόδωρο Οικονόμου.

- Ο Αθανάσιος Φλώρος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ξανθή. Αναζητούσε δουλειά στο Λυν (Lynn) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συγγενής του Φώτης Βαγενάς.

   Η τρίτη (τελευταία) μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Γεώργιο Μυλωνά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 7 Δεκεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Napolitan Prince” και στις 28 Δεκεμβρίου έφτασε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Βασίλειος. Με 30 $ μαζί του είχε ως τελικό του προορισμό την πόλη Old Point Comfort, της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ηλίας Μυλωνάς.

Δ. Συνέχιση της φυγής μεταναστών στο 1909

   Μετά την αριθμητική έκρηξη της μετανάστευσης στο 1907, το επόμενο έτος 1908 δεν εμφάνισε καθόλου κίνηση. Στο 1909 όμως έχουμε συνέχιση της φυγής προς την Αμερική (σχετικά μειωμένη βέβαια). Σε 8 μεταναστευτικά ταξίδια, από τα οποία τα 6 ήταν σε ομάδες και τα υπόλοιπα 2 ήταν μεμονωμένα, έφυγαν 40 άτομα του Γαρδικίου. Αναλυτικότερα έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1909 απαριθμούσε 11 άτομα. Αυτά ήταν οι : Κων. Ζάχος, Κων. Ε. Καραμήτρος, Κων. Α. Καραμήτρος, Αθ. Κόλλιας, Νικ. Κούκος, Δημ. Λαΐτσας, Γεώρ. Μαγουλάς, Κων. Νικογεώργος, Νικ. Ντελής, Γεώρ. Τσάντσαλος και Μιχ. Φλώρος. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 6 Μαρτίου, επιβιβάστηκαν στο ατμόπλοιο “Gallia” και στις 30 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι :

- Ο Κωνσταντίνος Ζάχος ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Αργύρω. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσος. Για τον Κων. Ζάχο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, εφόσον είχε ξαναπάει την περίοδο 1906-07 και εργάστηκε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα.

- Ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμήτρος ήταν τότε 23 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά στην πόλη Σανυσάιντ (Sunnyside) της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Μαλκογιάννης.

- Ο Κωνσταντίνος Λ. Καραμήτρος ήταν 30 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Λεωνίδας. Πήγαινε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Κωνστ. Παπανάγνος.

- Ο Αθανάσιος Κόλλιας ήταν τότε 18 ετών. Τον πατέρα του στο Γαρδίκι τον έλεγαν Δημήτριο. Ο τελικός του προορισμός ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσος.

- Ο Νικόλαος Κούκος ήταν 25 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Χρόνης. Αναζητούσε δουλειά στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο αδερφός του Δημ. Κούκος.

- Ο Δημήτριος Λαΐτσας ήταν τότε 18 ετών. Τον πατέρα του πίσω στην πατρίδα τον έλεγαν Δημήτριο. Πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Κούκος.

- Ο Γεώργιος Μαγουλάς ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Τελικός προορισμός του ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο θείος του Ιωάννης Μαλκογιάννης.

- Ο Κωνσταντίνος Νικογεώργος ήταν τότε 22 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Ιωάννης. Ο μετανάστης πήγαινε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο αδερφός του Γεώργιος Νικογεώργος.

- Ο Νικόλαος Ντελής ήταν τότε 19 ετών. Τον πατέρα του πίσω στην πατρίδα τον έλεγαν Ιωάννη. Προορισμός ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο συμπατριώτη του Ιωάννη Κούκο.

- Ο Γεώργιος Τσάντσαλος ήταν 30 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσος.

- Ο Μιχαήλ Φλώρος ήταν τότε 28 ετών και παντρεμένος. Ο αδερφός του στο Γαρδίκι λεγόταν Ιωάννης. Κατευθυνόταν στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο κουνιάδος του Κωνσταντίνος Κανέλλος.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1909 ήταν διμελής και την απάρτισαν οι Αν. Φλέγκας και Γεώρ. Φλέγκας. Από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο στην Ιταλία. Από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης έφυγαν με το πλοίο “Campania (1901)” και στις 16 Απριλίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Ξέρουμε ότι:

- Ο Αναστάσιος (Τάσος) Φλέγκας ήταν τότε 40 ετών και παντρεμένος. Άλλα στοιχεία ελλείπουν

- Ο Γεώργιος Φλέγκας ήταν επίσης 40 ετών και παντρεμένος. Άλλα στοιχεία ελλείπουν.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση του 1909 περιλάμβανε 6 άτομα και την συγκρότησαν οι : Νικ. Ζαχόπουλος, Κων. Μαλκογιώργος, Νικ. Μαλκογιώργος, Βασ. Χριστόπουλος, Δέσπω Χριστοπούλου και Χριστίνα Χριστοπούλου. Στις 26 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας, αναχώρησαν με το πλοίο “Argentina” και στις 13 Μαΐου έφτασαν στην Αμερική. Τα υπάρχοντα στοιχεία μας γνωρίζουν ότι:

- Ο Νικόλαος Ζαχόπουλος ήταν τότε 24 ετών. Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά στο Μιλγουώκη (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Κώστα Ζαχόπουλο.

- Ο Κωνσταντίνος Μαλκογιώργος ήταν 36 ετών. Η μητέρα του στο Γαρδίκι λεγόταν Βασιλική. Ως επάγγελμα δήλωσε μάγειρας. Πήγαινε στο Σώλτ Λέικ της Γιούτα, όπου ήταν ο πατέρας του Ευάγγελος Μαλκογιώργος.

- Ο Νικόλαος Μαλκογιώργος ήταν τότε 23 ετών. Η μητέρα του στο Γαρδίκι λεγόταν Βασιλική. Ως εργάτης πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ηλίας Σκαρμούτσος.

Ατμόπλοιο “Argentina”

- Ο Βασίλειος Χριστόπουλος ήταν 22 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του πίσω στο χωριό λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του ήταν το Λόουελ[28] (Lowell) της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Χριστόπουλο.

- Η Δέσπω Ιωάν. Χριστοπούλου ήταν 18 ετών και αναλφάβητη. Ο πατέρας της στην πατρίδα λεγόταν Ιωάννης. Πήγαινε στο Λόουελ κοντά στον αδερφό της Δημήτριο Χριστόπουλο.

- Η Χριστίνα Ιωάν. Χριστοπούλου ήταν 17 ετών (αδερφή της Δέσπως). Ο πατέρας της στην πατρίδα λεγόταν Ιωάννης. Πήγαινε στο Λόουελ κοντά στον αδερφό της Δημήτριο Χριστόπουλο.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση του 1909 αριθμούσε 8 άτομα και την αποτέλεσαν οι : Ευάγ. Αλεξανδρής, Παν. Αποστολόπουλος, Δημ. Κατσαρός, Γεώρ. Νικολοδήμος, Αθ. Παπανάγνος, Γεώρ. Σινάνης, Νικ. Τσαρός και Κων. Τσατσάς. Στις 10 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας, η ομάδα ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 26 Μαΐου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτούς διαθέτουμε τα παρακάτω στοιχεία :

- Ο Ευάγγελος Αλεξανδρής ήταν τότε 24 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Γεωργούλα. Τελικός προορισμός ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο του Γεώργιο Σταμούλη.

- Ο Παναγιώτης Αποστολόπουλος ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Δημήτριος. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σταμούλης.

- Ο Δημήτριος Κατσαρός ήταν τότε 23 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Ευσταθία. Αναζητούσε δουλειά στην πόλη Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Νικ. Παππάς.

- Ο Γεώργιος Νικολοδήμος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Νικόλαος. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο του Γεώργιο Σταμούλη.

- Ο Αθανάσιος Παπανάγνος ήταν τότε 25 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Παναγιώτης. Προορισμός του ήταν η πόλη Κολόμπους του Οχάιο, όπου ήταν ο αδερφός του Νικόλαος Παππάς[29].

- Ο Γεώργιος Ν. Σινάνης ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του πίσω στην πατρίδα λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του η πόλη Λόουελ, κοντά στο φίλο του Πάτροκλο Μαλάκη.

- Ο Νικόλαος Τσαρός ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσο.

- Ο Κωνσταντίνος Τσατσάς ήταν 18 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Ελένη. Κι αυτός πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσο.

Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από τον Κώστα Χριστόπουλο. Στις 4 Ιουνίου, από το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησε με το ατμόπλοιο “Themistocles” και στις 25 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 22 ετών. Ο πατέρας του πίσω στην πατρίδα λεγόταν Ανδρέας. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του Δήμο Μαγουλά.

   Η πέμπτη ομαδική αναχώρηση του 1909 ήταν πενταμελής και περιλάμβανε τους : Ευθ. Αντωνόπουλο, Δημ. Γαλανό, Φώτ. Γρηγορομήτρο, Θεόδ. Σκαρμούτσο και Δημ. Στριφτό. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 23 Αυγούστου έφυγαν με το πλοίο “Laura” και στις 7 Σεπτεμβρίου πάτησαν πόδι στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία μας πληροφορούν ότι:

- Ο Ευθύμιος Αντωνόπουλος ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Προορισμός ήταν η πόλη Λόουελ της Μασαχουσέτης κοντά στον αδερφό του Κωνσταντίνο.

- Ο Δημήτριος Γαλανός ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Νικόλαος. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Κούκο.

- Ο Φώτιος Γρηγορομήτρος ήταν 24 ετών. Τον πατέρα του στην πατρίδα τον έλεγαν Γεώργιο. Αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο του Αθαν. Καβαλίνη.

- Ο Θεόδωρος Σκαρμούτσος ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Κωνσταντίνος. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη στον ξάδερφό του Ιωάννη Κούκο.

- Ο Δημήτριος Στριφτός ήταν τότε 24 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Χρήστος. Τελικός του προορισμός η πόλη Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο, όπου  ήταν ο κουνιάδος του Γεώργιος Γκαλάς.

   Η έκτη ομαδική αναχώρηση του 1909 ήταν τριμελής και την αποτέλεσαν οι : Κων. Γαρδίκης, Θωμ. Καραγεώργος και Γεώρ. Μπότσης. Στις 18 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, αναχώρησαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 3 Νοεμβρίου αφίχθησαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Περισσότερα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι:

- Ο Κωνσταντίνος Γαρδίκης ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Γρηγόρης. Ως επάγγελμα δήλωσε γραμματέας (clerk) και πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσο.

- Ο Θωμάς Καραγεώργος ήταν 22 ετών. Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός ήταν η πόλη Λόουελ της Μασαχουσέτης κοντά στο αδερφό του Δημήτριο.

- Ο Γεώργιος Μπότσης ήταν 23 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Δήλωσε γραμματέας (clerk) και αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το συγγενή του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσο.

   Η δεύτερη (και τελευταία) μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Χαράλαμπο Καραθανάση. Στις 6 Δεκεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 21 Δεκεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 32 ετών και ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Πήγαινε για δουλειά στο Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια, όπου είχε τον ξάδερφό του Τ. Σκαρλάτο.

Ατμόπλοιο “Martha Washington”

 (Photo: Richard Faber Collection)

Ε. Μεγάλη ελάττωση του αριθμού μεταναστών στο 1910

   Κατά τη διάρκεια του 1910 έγιναν 7 μεταναστευτικά ταξίδια στην Αμερική, από τα οποία τα 5 ήταν σε ομάδες και τα 2 ήταν μεμονωμένα. Συνολικά έφυγαν 19 μετανάστες. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1910 ήταν διμελής. Την αποτελούσαν οι Έξ. Μυλωνάς και Δημ. Τσιτούρας. Στις 7 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Alice” και στις 28 Φεβρουαρίου έφτασαν στις ΗΠΑ. Επιπλέον στοιχεία μας γνωρίζουν ότι :

- Ο Έξαρχος Μυλωνάς ήταν τότε 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Μήτρος. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα και πήγαινε στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Ουίλλιαμ Σκαρμούτσο.

- Ο Δημήτριος Τσιτούρας ήταν 32 ετών και αναλφάβητος. Πίσω στο Γαρδίκι δεν είχε κανένα. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου είχε ένα φίλο[30] του.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1910 περιλάμβανε πέντε άτομα. Ήταν οι : Νικ. Γκέκας, Χρ. Κανέλλος, Κων. Κούκος, Γρ. Μπάτσος και Νικ. Παπανάγνος. Η ομάδα ταξίδεψε από την Ελλάδα μέχρι τη Νάπολη. Από το ιταλικό αυτό λιμάνι στις 4 Μαρτίου αναχώρησε με το πλοίο “Batavia” και στις 20 Μαρτίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς έχουμε ότι:

- Ο Νικόλαος Γκέκας ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χαράλαμπος. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα και πήγαινε στο Σικάγο, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Αλέξανδρος Τσατσάς.

- Ο Χρήστος Κανέλλος ήταν 20 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, σε ένα φίλο του.

- Ο Κωνσταντίνος Κούκος ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χρόνης. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Κούκο.

- Ο Γρηγόρης Μπάτσος ήταν τότε 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Ως εργάτης σε φάρμα πήγαινε στο Κολόμπους του Οχάιο, όπου είχε το φίλο του Γεωργ. Κάλα.

- Ο Νικόλαος Παπανάγνος ήταν 30 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Κι αυτός αναζητούσε δουλειά στο Κολόμπους του Οχάιο, όπου είχε ένα φίλο του.

Ακολούθησαν δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις. Η πρώτη έγινε από τον Αθανάσιο Κουσούρη. Στις 8 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγε με το πλοίο “Oceania” και στις 27 Απριλίου πάτησε πόδι στην Αμερική. Ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αλεξάνδρα. Προορισμός του ήταν το Σικάγο, όπου είχε το φίλο του Δ. Παπαδήμα.

Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από το Χαράλαμπο Μπουλά. Στο τέλος Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Argentina” και στις 12 Μαΐου έφτασε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 21 ετών. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

Ατμόπλοιο “Columbia”  

(Photo: Andreas Hernandez Collection)

Η τρίτη ομαδική αναχώρηση του 1910 ήταν τριμελής και περιλάμβανε τους : Δημ. Ζάχο, Ηλ. Παπανάγνο και Νικ. Χριστόπουλο. Στις 30 Μαΐου από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψαν με το πλοίο “Columbia” και στις 18 Ιουνίου αφίχθησαν στον προορισμό τους. Τα υπάρχοντα στοιχεία αναφέρουν ότι :

- Ο Δημήτριος Ζάχος ήταν 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, κοντά στο ξάδερφό του Ουίλ. Σκαρμούτσο.

- Ο Ηλίας Παπανάγνος (-ου) ήταν τότε 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Κατίνα. Αναζητούσε δουλειά στο Λυν (Lynn) της Μασαχουσέτης, όπου είχε τον ανεψιό του Φώτη Βαγενά.

- Ο Νικόλαος Χριστόπουλος ήταν τότε 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ανδρέας. Προορισμός του ήταν η πόλη Λυν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Φώτης Βαγενάς.

Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση του 1910 απαρτίστηκε από έξι άτομα. Ήταν οι : Στέφ. Βράχας, Βασ. Κανέλλος, Ευάγ. Κανέλλος, Χαρ. Μακρής, Ξεν. Οικονόμου και Γεώρ. Τζανής. Από την Ελλάδα ταξίδεψαν με πλοίο στη Μασσαλία. Από το γαλλικό αυτό λιμάνι, στις 18 Οκτωβρίου έφυγαν με το πλοίο “Venezia” και την 1η Νοεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Το αρχειακό υλικό μας γνωρίζει:

- Ο Στέφανος Βράχας ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αμαλία. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σικάγο, κοντά στο φίλο του Ηλία Τσαρό.

- Ο Βασίλειος Κανέλλος ήταν τότε 42 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Δήμητρα. Πήγαινε στο Σικάγο, όπου είχε το φίλο του Αθανάσιο Ανδρίτσο.

- Ο Ευάγγελος Κανέλλος ήταν 19 ετών, γιος του προηγούμενου. Μαζί με τον πατέρα του πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο.

- Ο Χαράλαμπος Μακρής ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Στυλιανός[31]. Τελικός προορισμός του το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Καραμήτρο.

- Ο Ξενοφών Οικονόμου ήταν τότε 20 ετών, το δε πατέρα του στο χωριό τον έλεγαν Επαμεινώνδα. Δήλωσε καλλιεργητής-αγρότης και πήγαινε στο Σικάγο, όπου είχε το φίλο του Παναγιώτη Παππά.

- Ο Γεώργιος Τζανής ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ξανθή. Πήγαινε κι αυτός στο Σικάγο κοντά στο φίλο του Λούη Τσαρό.

Η πέμπτη ομαδική αναχώρηση του 1910 απαριθμούσε έξι άτομα, τους : Δημ. Στάικο, Ευάγ. Στάικο, Αθ. Φλώρο και Χρ. Χριστόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 31 Οκτωβρίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Oceania” και στις 17 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι :

- Ο Δημήτριος Στάικος ήταν ένας έφηβος 15 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Ελένη. Ταξίδευε μαζί με τον πατέρα του Ευάγγελο, με προορισμό το Σικάγο, όπου είχε το φίλο του Αθανάσιο Ανδρίτσα.

- Ο Ευάγγελος Στάικος ήταν 40 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Με 53 $ στην τσέπη πήγαινε στο Σικάγο, στο φίλο τους Αθανάσιο Ανδρίτσα. Για τον Ευάγ. Στάικο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1906-08 και εργάστηκε πάλι στο Σικάγο.

- Ο Αθανάσιος Φλώρος ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ξανθή. Προορισμός του ήταν η πόλη Λυν της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συγγενής του Φώτης Βαγενάς. Για τον Αθαν. Φλώρο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι. Είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1907-08 και δούλεψε πάλι στον ίδιο προορισμό.

- Ο Χρήστος Χριστόπουλος ήταν τότε 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Παναγιούλα. Πήγαινε στην πόλη Λυν για δουλειά, κοντά στον ανεψιό του Φώτιο Βαγενά.

Ζ. Διατήρηση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους 1911, παραμένει σταθερός ο αριθμός των μεταναστών, όπως και στο προηγούμενο έτος. Συγκεκριμένα έγιναν πάλι 7 μεταναστευτικά ταξίδια, από τα οποία τα 2 ήταν σε ομάδες και τα άλλα 5 ήταν μεμονωμένα. Συνολικά έφυγαν 15 μετανάστες. Αναλυτικά:

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1911 ήταν τριμελής και περιλάμβανε τους : Νικ. Αποστολόπουλο, Φ. Κουρέλη και Ανδ. Ρεβύθη. Στις 27 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, αναχώρησαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Μαρτίου έφτασαν στις ΗΠΑ. Τα στοιχεία μας πληροφορούν ότι :

- Ο Νικόλαος Αποστολόπουλος ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Τασούλα. Ως εργάτης σε φάρμα πήγαινε στο Σικάγο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Κουρέλης.

- Ο Φώτης Κουρέλης ήταν 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Σταθούλα. Κι αυτός αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Σικάγο, όπου ήταν ο αδερφός του Ι. Κουρέλης.

- Ο Ανδρέας Ρεβύθης ήταν 27 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Σταυρούλα. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Ν. Κοντογιάννης.

Ακολουθούν τέσσερις μεμονωμένες αναχωρήσεις, από τους : Κων. Γαρδίκη, Κων. Παπανάγνο, Κων. Χριστόπουλο και Ιωάν. Τσαρό.

Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1911 έγινε από τον Κωνσταντίνο Γαρδίκη. Αρχές Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Argentina” και στις 25 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 28 ετών και ανύπαντρος. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση του 1911 έγινε από τον Κωνσταντίνο Παπανάγνο. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά, αναχώρησε με το πλοίο “Themistocles” και στις 4 Απριλίου πάτησε πόδι στην Αμερική. Ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Στυλιανός. Πήγαινε στο Κολόμπους του Οχάιο κοντά στο θείο του Τομ Παππά.

Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1911 έγινε από τον Κωνσταντίνο Χριστόπουλο. Στις 4 Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψε με το πλοίο “Patris” και στις 24 Απριλίου έφτασε στις ΗΠΑ. Ήταν 27 ετών. Τον πατέρα του στην πατρίδα τον έλεγαν Χρήστο. Προορισμός του η πόλη Σεμπόιγκαν (Sheboygan) του Ουισκόνσιν, όπου είχε τον ξάδερφο Χαρ. Καρά.

Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1911 έγινε από τον Ιωάννη Τσαρό. Στα μέσα Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκε στο πλοίο “Alice” και στις 6 Ιουνίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

Η πέμπτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1911 έγινε από το Δημήτριο Κωσταντέλλο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 10 Αυγούστου έφυγε με το πλοίο “Themistocles” και στις 30 Αυγούστου έφτασε στον προορισμό του. Ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Σοφία. Πήγαινε στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, όπου είχε τον ξάδερφό του Χρήστο Καλαντζή.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1911 αριθμούσε 7 άτομα και την απάρτισαν οι: Παν. Κουρλονίκος, Αθ. Μαστρογιάννης, Παν. Μπεράτης, Ιωάν. Μπετχαβάς, Παν. Νικολοδήμος, Ιωάν. Τσατσάς και Βασ. Τσίτας. Στις 21 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας, η ομάδα επιβιβάστηκε στο ατμόπλοιο “Martha Washington” και στις 4 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκε στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτούς έχουμε τα παρακάτω στοιχεία :

- Ο Παναγιώτης Κουρλονίκος ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσούλα. Πήγαινε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Χρ. Βαλσάμης.

- Ο Αθανάσιος Μαστρογιάννης ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Μήτρος. Όπως όλοι στην ομάδα αυτή δήλωσε εργάτης σε φάρμα με προορισμό τη Βοστώνη της Μασαχουσέτης κοντά στον ξάδερφό του Π. Τσάντσαλο.

- Ο Παναγιώτης Μπεράτης ήταν επίσης 19 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά στο Σικάγο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κ. Τσατσάς.

- Ο Ιωάννης Μπετ(ι)χαβάς ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Μήτρος. Πήγαινε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης κοντά στον ξάδερφό του Γ. Τσάντσαλο.

- Ο Παναγιώτης Νικολοδήμος ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Κωστάντω. Τελικός προορισμός του ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο αδερφός του Κ. Νικολοδήμος. Για τον Παναγ. Νικολοδήμο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική, εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1906-10 και εργάστηκε πάλι στη Γιούτα.

- Ο Ιωάννης Τσατσάς ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ευστάθιος. Ως επάγγελμα δήλωσε υποδηματοποιός (shoemaker) και πήγαινε στο Σικάγο, όπου ήταν ο αδερφός του Δ. Τσατσάς.

- Ο Βασίλειος Τσίτας ήταν τότε 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Σικάγο, κοντά στον ξάδερφό του Ελ. Τσάρα.

Ζ. Νέα κορύφωση της φυγής στο 1912

Στη διάρκεια του έτους έχουμε μεγάλη έξαρση του μεταναστευτικού ρεύματος. Από το Γαρδίκι προς την Αμερική έγιναν 11 ταξίδια, από τα οποία τα 8 ήταν ομαδικά και τα άλλα 3 μεμονωμένα. Συνολικά έφυγαν 47 άτομα. Πιο συγκεκριμένα έχουμε:

Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από 4 άτομα. Αυτά ήταν : Δημ. Αλεξανδρής, Δημ. Κονταξής, Σπ. Τσιτούρας και Ευθ. Φλέγκας. Στις 12 Ιανουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, αναχώρησαν με το πλοίο “Oceania” και στις 8 Φεβρουαρίου έφτασαν στην Αμερική. Για τους παραπάνω μετανάστες γνωρίζουμε ότι :

- Ο Δημήτριος Αλεξανδρής ήταν 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Γεωργού. Πήγαινε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα για δουλειά εργάτη σε φάρμα, κοντά στον αδερφός του Γ. Αλεξανδρή.

- Ο Δημήτριος Κονταξής ήταν τότε 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Ως επάγγελμα δήλωσε ξυλουργός (carpenter), με προορισμό το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο θείος του Γεώργ. Νικογεώργος.

- Ο Σπύρος Τσιτούρας ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα και πήγαινε στο Νόρφολκ (Norfolk, Va.) της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κ. Νικογεώργος.

- Ο Ευθύμιος Φλέγκας ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιού. Τελικός προορισμός του ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Π. Τσάντσαλο. Για τον Ευθ. Φλέγκα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, εφόσον είχε ξανάρθει  την περίοδο 1907-10 και εργάστηκε πάλι στη Γιούτα.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1912 ήταν πολυπληθής και αρίθμησε 20 άτομα! Την απάρτισαν (σε αλφαβητική σειρά) οι: Ιωάν. Αλεξανδρής, Παν. Αντωνόπουλος, Δημ. Γκέκας, Γεώρ. Καλόγερος, Γεώρ. Κανέλλος, Κων. Κανέλλος, Δημ. Καραμήτρος, Δημ. Κούκος, Βασ. Κουτκιάς, Απ. Μπάτσος, Απ. Μπουλάς, Ιωάν. Μυλωνάς, Στ. Ράγκος, Αντ. Ραχούτης, Δημ. Ραχούτης, Αθ. Στάικος, Βάγ. Τζινάβος, Κων. Φλέγκας, Κων. Φλώρος και Αντ. Χριστόπουλος. Στις 26 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκαν στο ατμόπλοιο “Alice” και στις 14 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από τα διαθέσιμα στοιχεία πληροφορούμαστε ότι :

- Ο Ιωάννης Αλεξανδρής ήταν τότε 20 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε εργασία στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο πατέρας του Αντώνιος Αλεξανδρής.

- Ο Παναγιώτης Αντωνόπουλος ήταν 28 ετών και αναλφάβητος. Ο αδερφός του στο Γαρδίκι λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του η πόλη Σανυσάιντ (Sunnyside) της Γιούτα, όπου ήταν ο αδερφός του Ευάγγελος Αντωνόπουλος.

- Ο Δημοσθένης Γκέκας ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Βασίλειος. Πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σώλτ Λέικ , κοντά στον αδερφό του Νικόλαο Γκέκα.

- Ο Γεώργιος Καλόγερος ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Βασιλική. Ως επάγγελμα δήλωσε ξυλουργός, με προορισμό το Σώλτ Λέικ Σίτι, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Παφίλης. Για το Γεώργιο Καλόγερο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1907-11 και εργάστηκε πάλι στη Γιούτα.

- Ο Γεώργιος Κανέλλος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σώλτ Λέικ Σίτι, κοντά στον αδερφό του Αθανάσιο Κανέλλο. Για το Γεώργιο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1907-10 και δούλεψε πάλι στο Salt Lake City.

- Ο Κωνσταντίνος Κανέλλος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Γεωργίτσα. Προορισμός του η πόλη Σανυσάιντ της Γιούτα, όπου ήταν ο θείος του Βασίλειος Κανέλλος. Για τον Κωνσταντίνο Κανέλλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε εδώ, εφόσον είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1907-10 για εργασία στον ίδιο ακριβώς τόπο.

-  Ο Δημήτριος Καραμήτρος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Παρασκευή. Πήγαινε στο Μπρούκλυν (Brooklyn) της Νέας Υόρκης κοντά στο συγγενή του Βασίλειο Σκαρμούτσο.

- Ο Δημήτριος Κούκος ήταν τότε 19 ετών. Η μητέρα του πίσω στην πατρίδα λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Κούκος.

- Ο Βασίλειος Κουτ(ι)κιάς ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ξανθή. Πήγαινε στο Σωλτ Λέικ Σίτι της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Χρήστο Κανέλλο.

- Ο Απόστολος Μπάτσος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Ιωάννης. Επέλεξε για εργασία το Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο, επειδή ήταν εκεί ο αδερφός του Γεώργιος.

- Ο Απόστολος Μπουλάς ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του ήταν η πόλη Σανυσάιντ της Γιούτα, όπου είχε τον αδερφό του Χαράλαμπο.

- Ο Ιωάννης Μυλωνάς ήταν 25 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αναστασία. Αναζητούσε εργασία στο Μπίνγκαμ Κάνυον (Bingham Canyon) της Γιούτα, κοντά στο αδερφό του Γεώργιο Μυλωνά.

- Ο Στέλιος Ράγκος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Τελικός προορισμός του ήταν η Σανυσάιντ της Γιούτα, όπου είχε το φίλο του Ιωάννη Μαλκογιάννη. Για το Στέλιο Ράγκο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1907-10 και εργάστηκε στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα.

- Ο Αντώνιος Ραχούτης ήταν τότε 20 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε εργασία στο Σικάγο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Τσατσάς.

- Ο Δημήτριος Ραχούτης ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Τελικός προορισμός του το Γκάρφιλντ[32] (Garfield) του Νιου Τζέρσεϋ, όπου είχε το φίλο του Νικόλαο Κουτά. Για το Δημήτριο Ραχούτη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική, εφόσον είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1907-10 και δούλεψε πάλι στον ίδιο προορισμό.

- Ο Αθανάσιος Στάικος ήταν 25 ετών και αναλφάβητος. Ο αδερφός του στο Γαρδίκι λεγόταν Δημήτριος. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας συνεπώνυμος ξάδερφός του.

- Ο Βάγιας Τζινάβος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά στο Καστλ Γκέιτ[33] της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Μιχαήλ Φλώρος.

- Ο Κωνσταντίνος Φλέγκας ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Βασίλειος. Με 30 $ στην τσέπη πήγαινε για δουλειά στο Me Gill της Νεβάδα, όπου ήταν ο αδερφός του Ιωάννης Φλέγκας.

- Ο Κωνσταντίνος Φλώρος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Τασσώ. Τελικός προορισμός του ήταν το Σικάγο, όπου είχε τον καλό συγγενή Κώστα Τσατσά.

- Ο Αντώνιος Χριστόπουλος ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Αλέξανδρος. Με 25 $ στην τσέπη πήγαινε στο Γκάρυ (Gary, Ind.) της Ιντιάνα, κοντά στο αδερφό του Δημήτριο Χριστόπουλο.

Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1912 έγινε από το Δημήτριο Σάλτο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 14 Μαΐου, αναχώρησε με το ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia” και στις 31 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 32 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αγγέλω. Επέλεξε για εργασία το Σικάγο, κοντά στο ξάδερφό του Λούη Κ. Τσαρό.

Η τρίτη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από τέσσερα άτομα, τους : Γεώρ. Βαγενά, Νικ. Κόλλια, Βασ. Μυλωνά και Ταξ. Μυλωνά. Η ομάδα πρώτα πέρασε από την Ελλάδα με πλοίο στην Ιταλία. Από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, στις 24 Μαΐου ταξίδεψε με το πλοίο “Sant’ Anna” και στις 6 Ιουνίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ότι :

- Ο Γεώργιος Βαγενάς ήταν τότε 24 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Χριστόδουλος. Με 25 $ στην τσέπη πήγαινε στην πόλη Λυν (Lynn) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συγγενής του Φώτης Βαγενάς.

- Ο Νικόλαος Κόλλιας ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Σταύρος. Τελικός προορισμός του η πόλη Μπίνγκαμ της Γιούτα, όπου ήταν ο αδερφός του Βασίλειος (Bill) Κόλλιας.

- Ο Βασίλειος Μυλωνάς ήταν 19 ετών. Ο θείος του στο Γαρδίκι λεγόταν Σταύρος. Αναζητούσε δουλειά στο Σικάγο, όπου είχε το θείο του Σπύρο Κορέλη.

- Ο Ταξιάρχης Μυλωνάς ήταν τότε 20 ετών. Ο θείος του στο Γαρδίκι λεγόταν Σταύρος. Πήγαινε κι αυτός στο Σικάγο κοντά στο θείο του Σπύρο Κορέλη.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση του 1912 ήταν διμελής και την αποτέλεσαν οι : Δημ. Κουκιάς και Οδ. Κούκος. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 21 Ιουνίου, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Macedonia” και στις 8 Ιουλίου έφτασαν στις ΗΠΑ. Περισσότερα στοιχεία γι’ αυτούς :

- Ο Δημήτριος Κουκιάς ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 30 $ μαζί του πήγαινε στο Σικάγο, όπου είχε τον ξάδερφό του Ιωάννη Τσατσά.

- Ο Οδυσσεύς Κούκος ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Χρόνης. Τελικός προορισμός του ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, κοντά στο αδερφό του Δημ. Κούκο.

   Η πέμπτη ομαδική αναχώρηση του 1912 αριθμούσε 5 άτομα και τη συγκρότησαν οι : Κων. Βασιλείου, Κων. Κατσαρός, Δημ. Κοντογιάννης, Χρ. Φλώρος και Αθ. Χάρος. Στις 31 Ιουλίου, από το λιμάνι του Πειραιά, έφυγαν με το πλοίο “Macedonia” και στις 17 Αυγούστου πάτησαν πόδι στην Αμερική. Από τα διαθέσιμα στοιχεία μας έγιναν γνωστά ότι :

- Ο Κώστας Βασιλείου ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά στο Ρίτσμοντ (Richmond, Va.) της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ν. Μπαρδάκας.

- Ο Κωνσταντίνος Κατσαρός ήταν 20 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Σταθούλα. Πήγαινε στο Σικάγο, όπου ήταν ο αδερφός του Δημήτριος Κατσαρός.

- Ο Δημήτριος Κοντογιάννης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Προορισμός του ήταν το Σικάγο, όπου είχε ένα ανεψιό του. Για το Δημήτριο Κοντογιάννη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1909-12 και δούλεψε πάλι στο Σικάγο.

- Ο Χρήστος Φλώρος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Κωσταντία. Επέλεξε για δουλειά το Νιούπορτ Νιους της Βιρτζίνια, όπου είχε ένα φίλο του.

- Ο Αθανάσιος Χάρος ήταν ένας έφηβος 16 ετών. Ήταν ακόμα μαθητής. Πήγαινε στο Μιλγουώκη του Ουισκόνσιν, κοντά στο αδερφό του Πέτρο.

Ατμόπλοιο “Carpathia” 

(Photo: Richard Faber Collection)

   Η έκτη ομαδική αναχώρηση του 1912 ήταν διμελής και  την αποτέλεσαν οι : Γεώρ. Αναγνωστόπουλος και Κων. Κατσαρός. Στις αρχές Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν με το πλοίο “Carpathia” και στις 28 Αυγούστου έφτασαν στις ΗΠΑ. Γι’ αυτούς ξέρουμε ακόμα ότι :

- Ο Γεώργιος Αναγνωστόπουλος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

- Ο Κώστας Κατσαρός ήταν 19 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Σταθούλα. Πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο κοντά στον αδερφό του Δ. Κατσαρό.

Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από τον Αθανάσιο Μαλούκο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 12 Σεπτεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Macedonia” και στις 27 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 25 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Προορισμός του ήταν το Σωλτ Λέικ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λεωνίδας Φλέγκας.

Η έβδομη ομαδική αναχώρηση του 1912 περιλάμβανε έξι άτομα. Ήταν οι: Φώτ. Αποστολόπουλος, Νικ. Κονταξής, Δημ. Κοντογιάννης, Γεώρ. Κουρέλης, Θεοφ. Μακρογιώργος και Σπ. Τσιτούρας. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 16 Σεπτεμβρίου, αναχώρησαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 29 Σεπτεμβρίου αφίχθησαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πιο αναλυτικά :

- Ο Φώτιος Αποστολόπουλος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Δήλωσε κτηματίας (farmer) και πήγαινε στο Κολόμπους του Οχάιο, όπου ήταν ο αδερφός του Γρηγόριος.

- Ο Νικόλαος Κονταξής (ή Κοντακτσής) ήταν τότε 25 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του το Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Τσαρός.

- Ο Δημήτριος Κοντογιάννης ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιώτα. Δήλωσε κτηματίας (farmer) και πήγαινε στο Κολόμπους του Οχάιο, όπου είχε ένα συγγενή του.

- Ο Γεώργιος Κουρέλης ήταν τότε 19 ετών. Στο Γαρδίκι είχε τη μητέρα του. Ως επάγγελμα δήλωσε ράπτης (tailor) με τελικό προορισμό το Σικάγο, όπου έναν γνωστό του.

- Ο Θεοφάνης Μακρογιώργος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Δημήτριος. Ως κτηματίας αναζητούσε δουλειά στο Σικάγο, κοντά στο φίλο του Ηλία Τσαρό.

- Ο Σπυρίδων Τσιτούρας ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του λεγόταν Αγγελική. Πήγαινε για δουλειά (ως κτηματίας) στο Γκάρυ (Gary, Ind.) της Ιντιάνα, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Φλώρος.

   Η όγδοη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση του 1912 ήταν διμελής και την αποτελούσαν οι Θεόδ. Αναγνωστόπουλος και Κων. Μπουλάς. Στις 17 Σεπτεμβρίου από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψαν με το πλοίο “Ivernia” και στις 6 Οκτωβρίου έφτασαν στις ΗΠΑ. Επιπλέον γνωρίζουμε ότι:

- Ο Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του την έλεγαν Γιαννούλα. Πήγαινε στο Σικάγο, κοντά στον ανεψιό του Δημ. Χριστόπουλο. Για το μετανάστη Θεόδ. Αναγνωστόπουλος, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε, εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1907-09 και εργάστηκε στο Καστλ Γκέιτ (Γιούτα).

- Ο Κωνσταντίνος Μπουλάς ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Παν. Κορέλης.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από τον Ιωάννη Φλώρο. Από την Ελλάδα πέρασε με πλοίο στην Ιταλία. Από το λιμάνι της Νάπολης, στις 22 Σεπτεμβρίου αναχώρησε με το πλοίο “San Giorgio” και στις 13 Οκτωβρίου πάτησε πόδι στην Αμερική. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Δέσπω. Προορισμός του ήταν το Λόκπορτ (Lockport) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος (Bill) Χριστόπουλος.

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris)

Η. Το ελάχιστο της μετανάστευσης στο 1913

   Οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες της Ελλάδος την περίοδο 1912-13 (Α’ και Β’ Βαλκανικοί πόλεμοι) ανέκοψαν και αντέστρεψαν το μεταναστευτικό ρεύμα. Έτσι, στη διάρκεια του 1913, έχουμε μόνο μία ομαδική αναχώρηση. Ήταν η διμελής ομάδα των Δημ. Μαλκογεώργη και Ευαγ. Μαλκογεώργη. Στις 12 Ιουνίου[34], από το λιμάνι του Πειραιά, αναχώρησαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 30 Ιουνίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες[35] αυτούς γνωρίζουμε ότι :

- Ο Δημήτριος Μαλκογεώργης ήταν έφηβος 16 ετών. Η μητέρα του στο Γαρδίκι λεγόταν Βασιλική. Πήγαινε μαζί με τον πατέρα του Ευάγγελο στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος Κ. Τσατσάς.

- Ο Ευάγγελος Μαλκογεώργης ήταν τότε 48 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Όπως προαναφέρθηκε, μαζί με το γιο του Δημήτριο πήγαιναν στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος Κ. Τσατσάς. Για τον Ευάγγελο Μαλκογεώργη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε, εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1906-12 και εργάστηκε στη Νεβάδα.

Θ. Νέα σημαντική αύξηση της μετανάστευσης στο 1914

   Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων και την αποστράτευση, έχουμε νέα φυγή, απ’ όσους πρώην μετανάστες επέστρεψαν και συμμετείχαν στον πόλεμο, αλλά και από νέους μετανάστες. Έτσι στη διάρκεια του 1914 έχουμε 7 μεταναστευτικά ταξίδια (τα 4 ήταν ομαδικά και τα 3 μεμονωμένα) που έστειλαν στην Αμερική 24 άτομα. Να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1914 έγινε από τον Τριαντάφυλλο Ραχούτη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 15 Δεκεμβρίου 1913 έφυγε με το πλοίο “Themistocles” και στις 9 Ιανουαρίου 1914 έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Πήγαινε στο Σικάγο, κοντά στο φίλο του Λούη Τσαρό. Ο Τριαντάφυλλος Ραχούτης είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε στο Σωλτ Λέικ Σιτι.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1914 αριθμούσε τρία άτομα. Ήταν οι : Γεώρ. Γιαννοθανάσης, Κων. Λαΐτσας και Αλέξ. Τσαρός. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 4 Φεβρουαρίου αναχώρησαν με το πλοίο “Franconia” και στις 18 Φεβρουαρίου αποβιβάστηκαν στις ΗΠΑ. Γι’ αυτούς ξέρουμε ότι:

- Ο Γεώργιος Γεροθανάσης ήταν 42 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Λεμονιά. Προορισμός του ήταν το Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Κ. Τσατσάς.

- Ο Κωνσταντίνος Λαΐτσας ήταν τότε 26 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Νικόλαος. Πήγαινε στο Σικάγο κοντά στον αδερφό του.

- Ο Αλέξανδρος Τσαρός ήταν τότε 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σικάγο, όπου ήταν ο αδερφός του Ι. Τσαρός.

Ατμόπλοιο “Kaiser Franz Josef I” 

(Photo: Richard Faber Collection)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1914 ήταν πολυάριθμη. Περιλάμβανε 12 άτομα. Ήταν οι : Κων. Αντωνόπουλος, Αθ. Κανέλλος, Παν. Κοντογιάννης, Ξεν. Νταλιάνης, Στ. Παπανάγνου, Ανδ. Ρεβύθης, Παν. Σκαρμούτσος, Δημ. Τσατσάς, Ευάγ. Τσατσάς, Ιωάν. Τσατσάς, Σπ. Τσιτούρας και Κων. Χουσιανίτης. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 16 Φεβρουαρίου, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 4 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς μας πληροφορούν ότι :

- Ο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος ήταν 27 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Ιωάννης. Ως επάγγελμα δήλωσε ράπτης και πήγαινε στο Λόουελ της Μασαχουσέτης, όπου είχε ένα φίλο του. Για τον Κωνστ. Αντωνόπουλο ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στην ίδια πόλη.

- Ο Αθανάσιος Κανέλλος ήταν τότε 25 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Βασίλω. Αναζητούσε δουλειά στο Σωλτ Λέικ Σιτι της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Θ. Ραχούτης. Ο Αθαν. Κανέλλος είχε ξανάρθει στην Αμερική την περίοδο 1908-12 και δούλεψε πάλι στη Γιούτα.

- Ο Παναγιώτης Κοντογιάννης ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Πήγαινε στο Σικάγο, κοντά στο φίλο του Ι. Λαΐτσα. Για τον Παναγ. Κοντογιάννη ήταν δεύτερο ταξίδι, εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στον ίδιο τόπο.

- Ο Ξενοφών Νταλιάνης ήταν τότε 33 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Παναγιώτης. Ως επάγγελμα δήλωσε γραμματέας (clerk) με προορισμό το Λόουελ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Α. Παπακωνσταντίνου. Ο Ξεν. Νταλιάνης είχε ξανάρθει στις ΗΠΑ την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε στην ίδια πόλη.

- Ο Στέφανος Παπανάγνου (-ος) ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Τασούλα. Δήλωσε έμπορος (merchant) και πήγαινε στο Λύν (Lynn) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ανεψιός του Φώτης Βαγενάς.

- Ο Ανδρέας Ρεβύθης ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Σπυρούλα. Προορισμός ήταν το Σωλτ Λέικ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρόνης Γαρδίκης. Για τον Ανδρέα Ρεβύθη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1910-11 και δούλεψε πάλι στη Γιούτα.

- Ο Παναγιώτης Σκαρμούτσος ήταν τότε 34 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά στο Σανυσάιντ (Sunnyside, Utah) της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος Απ. Μπουλάς.

- Ο Δημήτριος Τσατσάς ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευστάθιος. Πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο, όπου ήταν ο αδερφός του Νικόλαος Τσατσάς. Ο Δημήτριος Τσατσάς είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε στον ίδιο τόπο.

- Ο Ευάγγελος Τσατσάς ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γρηγόριος. Δήλωσε κτηματίας με προορισμό το Σικάγο, κοντά στον αδερφό του Κωστ. Τσατσά. Στο προηγούμενο ταξίδι του στην Αμερική ο Ευάγ. Τσατσάς είχε έρθει την περίοδο 1906-12 και δούλεψε στον ίδιο τόπο.

- Ο Ιωάννης Γρ. Τσατσάς ήταν τότε μόλις 17 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γρηγόριος. Με 50 $ στην τσέπη πήγαινε κι αυτός στο Σικάγο, κοντά στον αδερφό του Κωστ. Τσατσά.

- Ο Σπυρίδων Τσιτούρας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η  γυναίκα του λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του το Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Λούης Τσαρός. Για τον Σπυρ. Τσιτούρα ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1912-13 και εργάστηκε στον ίδιο τόπο.

- Ο Κωνσταντίνος Χουσιανίτης ήταν τότε 25 ετών. Ο κουνιάδος του στο χωριό λεγόταν Θωμάς. Αναζητούσε δουλειά στο Νιούπορτ Νιους (Newport News, Va.) της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ε. Μπαρδάκας. Ο Κωνστ. Χουσιανίτης είχε πρωτοέρθει στην Αμερική την περίοδο 1912-13 και δούλεψε πάλι στη Βιρτζίνια.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση του 1914 περιλάμβανε τέσσερα άτομα. Ήταν οι : Αθ. Κατσαρός, Γεώρ. Κατσαρός, Ευαγ. Κατσαρού και Γεώρ. Σινάνης. Η ομάδα ταξίδεψε με πλοίο από την Ελλάδα στην Ιταλία. Από το λιμάνι της Νάπολης, την 1η Απριλίου έφυγε με το πλοίο “Madonna” και στις 17 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Περισσότερα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς έχουμε :

- Ο Αθανάσιος Κατσαρός ήταν τότε 30 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Πολύμερος. Επέλεξε ως τόπο εργασίας την πόλη Λόουελ της Μασαχουσέτης, όπου είχε ένα φίλο του. Για τον Αθαν. Κατσαρό αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι, εφόσον είχε ξανάρθει στις ΗΠΑ την περίοδο 1908-12 και εργάστηκε στο Μιλγουώκη.

- Ο Γεώργιος Κατσαρός ήταν 30 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Στέργιος. Πήγαινε στο Λόουελ της Μασαχουσέτης, όπου είχε το φίλο του Χρήστο Κολάκη. Ο Γεώργιος Κατσαρός είχε ξανάρθει στην Αμερική την περίοδο 1904-1912 και δούλεψε στην ίδια πόλη.

- Η Ευαγγελία Κατσαρού ήταν κοπέλα 19 ετών, αδερφή του Γεωργίου Κατσαρού. Ακολουθούσε τον αδερφό της στο Λόουελ της Μασαχουσέτης.

- Ο Γεώργιος Ν. Σινάνης ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του ήταν η πόλη Λόκπορτ (Lockport) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Μουλάς. Για το Γεώργιο Σινάνη (ή Τζανή) αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Πρωτοήρθε την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

Ατμόπλοιο “”Madonna”  

(Photo: Andreas Hernandez Collection)

Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από τον Ιωάννη Γ. Τσατσά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Απριλίου έφυγε με το πλοίο “Pannonia” και στις 24 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 17 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Γεώργιος. Πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο, κοντά στο αδερφό του Κωνσταντίνο Τσατσά.

 Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από το Νικόλαο Κουτσουριάρη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 11 Απριλίου ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Ioannina” και την 1η Μαΐου πάτησε πόδι στην Αμερική. Ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου είχε το θείο του Παναγ. Τσάντσαλο.

Η τέταρτη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση στο 1914 ήταν διμελής. Ήταν η Ειρ. Μαλκογιάννη και ο Νικ. Μαλκογιάννης. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Ιουνίου, αναχώρησαν με το πλοίο “Ivernia” και στις 22 Ιουνίου έφτασαν στις ΗΠΑ. Για το ζεύγος Μαλκογιάννη έχουμε :

- Η Ειρήνη Μαλκογιάννη ήταν 20 ετών και παντρεμένη. Ο πεθερός της στο χωριό λεγόταν Δημήτριος. Με το σύζυγό της Νικόλαο πήγαινε στο Σανυσάιντ (Sunnyside, Utah).

- Ο Νικόλαος Μαλκογιάννης ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε κτηματίας (farmer) και με 400 $ στην τσέπη πήγαινε στο Σανυσάιντ της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος Ιωάννης Μαλκογιάννης. Ο Νικόλαος Μαλκογιάννης είχε ξανάρθει στις ΗΠΑ την περίοδο 1903-12 και εργάστηκε στην ίδια πόλη. Είχε αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα.

Θ. Μικροί αριθμοί μεταναστών στα επόμενα χρόνια 1915-17

   Στα προηγούμενα χρόνια, το Γαρδίκι έδωσε μεγάλο αριθμό μεταναστών. Η περίοδος ειρήνης που ακολούθησε μέχρι την είσοδο της Ελλάδος στο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο έφερε σύντομη περίοδο κοινωνικής ισορροπίας στα χωριά και πόλεις, που προσπαθούσαν να οργανώσουν πάλι τη ζωή τους. Όσοι επέλεξαν να βελτιώσουν τη ζωή τους φεύγοντας ως μετανάστες, το είχαν ήδη πράξει. Έτσι πολύ λίγοι αποφάσιζαν πλέον να αλλάξουν τη ζωή τους,

   Στο 1915 έχουμε μία μόνο αναχώρηση, στο 1916 έχουμε μία ομαδική αναχώρηση και άλλη μία (επίσης ομαδική) στο 1917. Σε αριθμούς, έφυγαν αντίστοιχα σε κάθε έτος  1, 3 και 6 μετανάστες. Έτσι:

   Στο 1915 έγινε μία μεμονωμένη αναχώρηση από τον Ιωάννη Μαλκογεώργη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 15 Ιουνίου αναχώρησε με το πλοίο “Athinai” και στις 8 Ιουλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 32 ετών και παντρεμένος. Η σύζυγός του λεγόταν Ελένη. Πήγαινε στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Λούης Τσαρός. Για τον Ιωάννη Μαλκογεώργη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι, εφόσον είχε ξαναπάει την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στην πόλη Ely[36].

 

Ατμόπλοιο “Vasilefs Constantinos”   

(Photo: Richard Faber Collection)

   Η μοναδική ομαδική αναχώρηση στο 1916 ήταν τριμελής και τη στελέχωσαν οι : Δημ. Καραμήτρος, Χρ. Καραμήτρος και Δημ. Ραχούτης. Στις 29 Μαΐου από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το πλοίο “Vassilefs Constantinos” και στις 14 Ιουνίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτές γνωρίζουμε ότι :

- Ο Δημήτριος Καραμήτρος ήταν τότε 43 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Φώτω. Προορισμός ήταν η πόλη Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Παππάς. Για το Δημήτριο Καραμήτρο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στο Σωλτ Λέικ της Γιούτα.

- Ο Χρήστος Καραμήτρος ήταν 17 ετών, γιος του Δημητρίου (προαναφέρθηκε). Η μητέρα του λεγόταν Φώτω. Μαζί με τον πατέρα του πήγαινε στην πόλη Κολόμπους.

- Ο Δημήτριος Ραχούτης ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά στο Μπίνγκαμ Κάνυον της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Κόλλιας. Ο Δημήτριος Ραχούτης είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1912-14 και εργάστηκε στον ίδιο πάλι προορισμό.

   Η μοναδική ομαδική αναχώρηση στο 1917 περιλάμβανε έξι άτομα. Ήταν οι : Γεώρ. Καλόγερος, Κων. Καραμήτρος, Μιλ. Κοντοδήμας, Θεοφ. Μακρής, Αθ. Παπανάγνος και Γεώρ. Φλέγκας. Aπό το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησαν με το πλοίο[37] “Patris” και στις 13 Φεβρουαρίου έφτασαν στην Αμερική. Από τα αρχειακά στοιχεία γνωρίζουμε ότι :

- Ο Γεώργιος Καλόγερος ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό ονομαζόταν Βασιλική. Με 30 $ στην τσέπη πήγαινε στο Σικάγο, κοντά στον ανεψιό του Θωμά (Tom) Μυλωνά. Για το Γεώργιο Καλόγερο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1912-15 και εργάστηκε στο Σωλτ Λέικ Σίτι.

- Ο Κωνσταντίνος Καραμήτρος ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του την έλεγαν Στόμη. Ήταν κτηνοτρόφος και ο προορισμός του ήταν η πόλη Κολόμπους του Οχάιο, κοντά στον αδερφό του Δημήτριο Καραμήτρο. Ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στην Αμερική, αφού είχε ξανάρθει την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στην ίδια πόλη.

- Ο Μιλτιάδης Κοντοδήμας ήταν τότε 17 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Κώστας. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σικάγο, όπου ήταν ο αδερφός του Λούης Κοντοδήμας.

- Ο Θεοφάνης Μακρής ήταν τότε 17 ετών, Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Στέλιος. Αναζητούσε δουλειά στο Κολόμπους του Οχάιο, όπου είχε το θείο του Ιωάννη Παππά.

- Ο Αθανάσιος Παπανάγνος ήταν 48 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του ονομαζόταν Βασιλική. Προορισμός του ήταν το Κολόμπους του Οχάιο, όπου ήταν ο αδερφός του Νικόλαος Παππάς[38].

- Ο Γεώργιος Φλέγκας ήταν τότε 17 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ευάγγελος. Επέλεξε ως τόπο εργασίας το Κολόμπους του Οχάιο, όπου ήταν ο θείος του Γρηγόριος Πούλος.

Θ. Νέα αύξηση μεταναστών στο  1920

   Στη διάρκεια του 1920 έγιναν 5 μεταναστευτικά ταξίδια, όλα ομαδικά, στα οποία έφυγαν 16 μετανάστες συνολικά. Δίνουμε την αναλυτική χρονική διαδρομή και συνοδευτικά στοιχεία :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1920 περιλάμβανε δύο άτομα. Ήταν ο Γεώρ. Αλεξανδρής και ο Ευάγ. Αλεξανδρής. Στις 19 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά, έφυγαν με το πλοίο “Themistocles” και στις 10 Απριλίου έφτασαν στις ΗΠΑ. Γι’ αυτούς ξέρουμε ότι :

- Ο Γεώργιος Αλεξανδρής ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του την έλεγαν Βασίλω. Αναζητούσε δουλειά εργάτη στην Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κων. Κύρκος.

- Ο Ευάγγελος Αλεξανδρής ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του στο χωριό την έλεγαν Ευθυμία. Προορισμός του ήταν η Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κων. Κύρκος.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1920 ήταν τριμελής και περιλάμβανε τους : Μιχ. Αναγνωστόπουλο, Χρ. Κανέλλο και Παν. Νικολοδήμο. Από το λιμάνι του Πειραιά, την 1η Απριλίου, οι μετανάστες επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Megali Hellas” και στις 22 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Πιο αναλυτικά γι’ αυτούς :

- Ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος ήταν τότε 29 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Νικόλαος. Πήγαινε στο Σικάγο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Βασιλόπουλος.

- Ο Χρήστος Κανέλλος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Σουλτάνα. Αναζητούσε δουλειά στην πόλη Λόουελ (Lowell) της Μασαχουσέτης, κοντά στους φίλους του Αφους Αντωνοπούλου. Για τον Χρήστο Κανέλλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμεική, εφόσον είχε ξανάρθει και εργάστηκε την περίοδο 1909-12.

- Ο Παναγιώτης Νικολοδήμος ήταν τότε 41 ετών και παντρεμένος. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1920 ήταν αριθμητικά μεγαλύτερη και τη συγκρότησαν επτά άτομα, οι : Βασ. Αλεξανδρής, Γεώρ. Κανέλλος, Χαρ. Κατσαρός, Κων. Ραχούτης, Νικ. Ραχούτης, Τριαντ. Τριανταφυλλίδης και Γεώρ. Χριστόπουλος. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 23 Ιουνίου έφυγαν με το πλοίο “Patris” και στις 14 Ιουλίου έφτασαν στην Αμερική. Για τους μετανάστες αυτούς έχουμε επιπλέον τα παρακάτω στοιχεία:

- Ο Βασίλειος Αλεξανδρής ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην πατρίδα λεγόταν Άννα. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο Κωνστ. Παπαλεξανδρή.

- Ο Γεώργιος Κανέλλος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Με 80 $ στην τσέπη, πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο, κοντά στο φίλο του Ηλία Τσαρό. Ο Γεώργιος Κανέλλος είχε ξανάρθει την περίοδο 1908-11 και εργάστηκε στο Σώλτ Λέικ Σίτι.

- Ο Χαράλαμπος Κατσαρός ήταν τότε 42 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Τασούλα. Επέλεξε τη Νέα Υόρκη για τόπο εργασίας, όπου είχε το φίλο του Κωνστ. Παπαλεξανδρή.

- Ο Κωνσταντίνος Ραχούτης ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην πατρίδα λεγόταν Παρασκευή. Προορισμός του η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Π. Νικολοδήμος. Για τον Κωνστ. Ραχούτη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοήρθε και εργάστηκε την περίοδο 1907-12.

- Ο Νικόλαος Ραχούτης ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Με 40 $ στην τσέπη πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Π. Νικολοδήμο. Ο Νικόλαος Ραχούτης είχε ξανάρθει στην Αμερική και εργάστηκε την περίοδο 1907-11.

- Ο Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλίδης[39] ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Θωμαΐτσα. Τελικός προορισμός του ήταν το Κολόμπους του Οχάιο, όπου ήταν ο συγγενής του Δημήτριος Καραμήτρος.

- Ο Γεώργιος Χριστόπουλος ήταν 47 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Βασίλω. Με 70 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη και πήγαινε στο Σικάγο, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Χριστόπουλο.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1920 ήταν διμελής και την αποτέλεσαν οι : Ιωάν. Κουρέλης και Χαρ. Μαλκογιάννης. Στις 5 Αυγούστου, από το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησαν με το πλοίο “Themistocles” και στις 23 Αυγούστου πάτησαν πόδι στην Αμερική. Γι’ αυτούς γνωρίζουμε ότι :

- Ο Ιωάννης Κουρέλης ήταν 47 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ειρήνη. Τελικός προορισμός του η Αστόρια του Όρεγκον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Σκαρμούτσος. Για τον Ιωάννη Κουρέλη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική, εφόσον είχε ξαναρθεί την περίοδο 1907-10 και εργάστηκε πάλι στην Αστόρια.

- Ο Χαράλαμπος Μαλκογιάννης ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Γαρδίκι λεγόταν Σπυριδούλα. Πήγαινε στην Αστόρια του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος Σκαρμούτσος. Ο Χαράλαμπος Μαλκογιάννης είχε έρθει πάλι την περίοδο 1904-10 και εργάστηκε στην ίδια περιοχή.

   Η πέμπτη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση στο 1920 αριθμούσε 2 άτομα. Ήταν οι Χαρ. Μαντές και Γεώρ. Νικολοδήμος. Στις 8 Νοεμβρίου από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το πλοίο “Megali Hellas” και στις 25 Νοεμβρίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Γνωστά στοιχεία είναι ότι :

- Ο Χαράλαμπος Μαντές ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του στην πατρίδα την έλεγαν Βασιλική. Πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος (Bill) Ζαχαρόπουλος.

- Ο Γεώργιος Νικολοδήμος ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αντωνία. Τελικός προορισμός και γι’ αυτόν ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος (Bill) Ζαχαρόπουλος. Για το Γεώργιο Νικολοδήμο ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Ήρθε για πρώτη φορά την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

Ι. Μεταναστευτικός επίλογος στο  1921

  Στη διάρκεια του 1921 έγιναν 5 μεταναστευτικά ταξίδια προς την Αμερική, από τα οποία τα 3 ήταν ομαδικά και τα 2 ήταν μεμονωμένα. Συνολικά έφυγαν 8 μετανάστες. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1921 ήταν τριμελής και την αποτέλεσαν οι : Αντ. Αλεξανδρής, Σωκ. Οικονόμου και Κων. Φλώρος. Στη δύση του 1920 και συγκεκριμένα στις 16 Δεκεμβρίου 1920, από το λιμάνι του Πειραιά, αναχώρησαν με το ελληνόκτητο πλοίο “King Alexander” και στις 5 Ιανουαρίου 1921 έφτασαν στην Αμερική. Για τους παραπάνω μετανάστες γνωρίζουμε ότι:

Ατμόπλοιο “King Alexander”

- Ο Αντώνιος Αλεξανδρής ήταν τότε 55 ετών και παντρεμένος. Ο γιος του στο Γαρδίκι λεγόταν Κώστας. Πήγαινε να εργαστεί στο Σικάγο, κοντά στον άλλο γιο του Βασίλειο (Bill) Αλεξανδρή. Ο Αντώνιος Αλεξανδρής είχε ξανάρθει στην Αμερική την περίοδο 1909-15 και εργάστηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

- Ο Σωκράτης Οικονόμου ήταν τότε μαθητής 15 ετών. Ο πατέρας του στο Γαρδίκι λεγόταν Βελισάριος. Προορισμός του ήταν η πόλη Χόπβιλ (Hopeville, Va.) της Βιρτζίνια, κοντά στο θείο του Ιωάννη Οικονόμου.

- Ο Κωνσταντίνος Φλώρος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Φώτω. Αναζητούσε δουλειά στο Χάμμοντ (Hammond, Ind.) της Ιντιάνα, όπου ήταν ο φίλος του Σπύρος Κορέλης. Στο προηγούμενο ταξίδι του στην Αμερική ο Κωνστ. Φλώρος ήρθε την περίοδο 1911-13 και εργάστηκε στο Σικάγο.

Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από τον Κωνσταντίνο Χριστόπουλο. Στις 31 Δεκεμβρίου 1920, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το πλοίο “Megali Hellas” και στις 20 Ιανουαρίου 1921 έφτασε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 35 ετών. Η μητέρα του στο Γαρδίκι λεγόταν Ελισάβετ. Με 50 $ μαζί του πήγαινε στο Λυν (Lynn) της Μασαχουσέτης κοντά στον αδερφό του Νικόλαο Χριστόπουλο. Ο Κωνσταντίνος είχε ξανάρθει στην Αμερική την περίοδο 1903-12 και εργάστηκε πάλι στην ίδια πόλη.

Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1921 περιλάμβανε δύο άτομα τους : Νικ. Γαλανό και Ανδ. Ρεβύθη. Στις 12 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν με το πλοίο“King Alexander” και στις 28 Φεβρουαρίου πάτησαν πόδι στην Αμερική. Οι αρχειακές καταγραφές μας γνωρίζουν ότι :

- Ο Νικόλαος Γαλανός ήταν 43 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιού. Προορισμός του ήταν η πόλη Λυν της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Μαλαβέτας[40]. Για το Νικόλαο Γαλανό αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, εφόσον για πρώτη φορά είχε έρθει την περίοδο 1906-11 και εργάστηκε στην ίδια πόλη.

- Ο Ανδρέας Ρεβύθης[41] ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Σταυρούλα. Με 40 $ μαζί του πήγαινε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου είχε ένα φίλο του. Για τον Ανδρέα Ρεβύθη αυτό ήταν το τρίτο (!) ταξίδι στην Αμερική.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1921 αριθμούσε τρία άτομα. Ήταν οι : Αθ. Νικολαΐδης, Ελ. Νικολαΐδου και Νικ. Τσαρός. Στις 15 Απριλίου, στο λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “King Alexander” και στις 2 Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον γνωρίζουμε ότι :

- Ο Αθανάσιος Νικολαΐδης ήταν μικρό παιδί 5 ετών. Ταξίδευε μαζί με τη μητέρα του Ελένη και πήγαινε στο Σκόφιλντ της Γιούτα, κοντά στον πατέρα του Δημήτριο.

- Η Ελένη Νικολαΐδου ήταν 32 ετών, αναλφάβητη και παντρεμένη. Η μητέρα της στο Γαρδίκι λεγόταν Κωνσταντίνα. Με το μικρό γιο της Αθανάσιο και με 200 $ μαζί της, πήγαινε στο σύζυγό της Δημήτριο Νικολαΐδη στο Σκόφιλντ[42] (Scofield) της Γιούτα.

- Ο Νικόλαος Τσαρός ήταν τότε 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ξανθή. Με 60 $ στην τσέπη πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη Τσαρό. Για το Νικόλαο Τσαρό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στο Σικάγο.

   Η τρίτη (και τελευταία) μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από το Γεώργιο Βαγενά. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 25 Ιουνίου έφυγε με το πλοίο “Calabria” και την 1η Αυγούστου έφτασε[43] στην Αμερική. Ήταν τότε 33 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Αθηνά. Προορισμός του η πόλη Λυν της Μασαχουσέτης, κοντά στο αδερφό του Φώτη Βαγενά. Για το Γεώργιο Βαγενά ήταν επαναληπτικό (2ο) ταξίδι στην Αμερική, εφόσον πρωτοήρθε τη βραχεία περίοδο 1912-13 και δούλεψε πάλι στην ίδια πόλη.

Πλοίο “Calabria”   (Photo: Tom Rayner)

7. Προορισμοί – Τόποι εργασίας

     Μετά τον έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, οι άνθρωποι του  Γαρδικίου Ομιλαίων, όπως και κάθε άλλος μετανάστης, έφευγαν για τον τόπο τελικού προορισμού, με σκοπό την εγκατάσταση και την εύρεση εργασίας. Με επιστολές είχαν από πριν συνεννοηθεί πού και πώς θα φτάσουν στον τόπο, όπου τους περίμενε ο συγγενής, συμπατριώτης ή φίλος τους.

   Οι πρωτοπόροι επέλεξαν τον τόπο εργασίας τους με τον ίδιο τρόπο (μέσω κάποιου γνωστού ή συγγενή) ή τυχαία. Από τον παρατιθέμενο πίνακα φαίνεται ότι οι πλέον ζητούμενοι προορισμοί ήταν οι πολιτείες : Νέας Υόρκης,  Γιούτα, Ιλλινόις και Μασαχουσέτη. Ακολούθησαν Βιρτζίνια και Ουισκόνσιν. Για τους κυριότερους τελικούς προορισμούς και για τους ανθρώπους του Γαρδικίου που βρέθηκαν εκεί, θα δοθεί ένα σύντομο χρονικό. Συγκεκριμένα :

   Στην πολιτεία Νέας Υόρκης : Στις πόλεις της Νέας Υόρκης (κυρίως), Λόκπορτ και Μπρούκλιν ήρθαν οι περισσότεροι μετανάστες του Γαρδικίου.. Την αρχή έκανε ο Γεώργιος Σταμούλης το 1906. Ακολούθησε στο ίδιο έτος ο Βασίλειος Σκαρμούτσος. Παράλληλα είχε φτάσει και ο Αθανάσιος Νικολοδήμος. Αυτοί υποδέχτηκαν τον Οκτώβριο του 1906 τους συμπατριώτες και συγγενείς τους: Νικόλαο Κατσαρό, Κωνσταντίνο Νικολοδήμο, Νικόλαο Τσατσά, Νικόλαο Τσιτούρα, Θεμιστοκλή Τσιφτσή και Ιωάννη Φλέγκα. Τον επόμενο μήνα έφτασε και ο Δημήτριος Σκαρμούτσος.

   Στις 30 Μαρτίου 1907 ήρθαν στη Νέα Υόρκη για εργασία ο Δήμος Μαγουλάς, ο Γρηγόρης Μαλισόβας, ο Θεόδωρος Παππάς, ο Γρηγόριος Α. Τσαρός και ο Ηλίας Τσαρός. Τους υποστήριξαν οι Γεώρ. Σταμούλης και Βασ. Σκαρμούτσος.

  Στις 13 Απριλίου 1907 αφίχθησαν ο Κωνσταντίνος Κοντογιάννης, ο Νικόλαος Κοντογιάννης, ο Κωνσταν. Κορέλης, Ο Χρήστος Ντελής, ο Δημήτριος Στριφτός, ο Νικόλαος Τσιφτσής και ο Αθαν. Φλέγκας. Πάλι οι συγγενείς τους βοήθησαν στην εκεί ζωή τους.

   Στις 19 Μαΐου έφτασαν οι Αθανάσιος Καραμήτρος και Επαμ. Παπανάγνος. Ο καλός φίλος τους Γεώργιος Σταμούλης βοήθησε πάλι.

   Στις 31 Ιουλίου 1907 ήρθε ο Γεώργιος Βαλσάμης. Τον υποδέχτηκε ο συμπατριώτης του Νικ. Τσατσάς.

   Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1907 έφτασε ο Ευθύμιος Φλέγκας. Ο ξάδερφός του Βασ. Σκαρμούτσος τον εγκατέστησε και υποστήριξε.

   Στις 2 Νοεμβρίου 1907 ήρθαν ο Νικόλαος Καλόγερος, ο Αριστείδης Κεχρινιώτης, ο Ιωάννης Κούκος, ο Ιωάννης Κουτρέλης, ο Γεώργιος Μαγουλάς, ο Κωνσταντίνος Μαντές, ο Στυλιανός Μαντές, ο Χαράλαμπος Πρωτοπαπάς, ο Νικόλαος Σκαρμούτσος, ο Ταξιάρχης Τσάντσαλος, ο Γεώργιος Τσατσάς, ο Αναστάσιος Φλέγκας και ο ο Γρηγόριος Φλέγκας. Η στήριξη των συγγενών και συμπατριωτών ήταν άμεση.

   Στις 30 Μαρτίου 1909 έφτασαν ο Αθανάσιος Κόλλιας, ο Δημήτριος Λαΐτσας, ο Νικόλαος Ντελής και ο Γεώργιος Τσάντσαλος. Οι συγγενείς Ουίλλιαμ Σκαρμούτσος και Ιωάννης Κούκος βοήθησαν.

   Στις 13 Μαΐου 1909 αφίχθηκε ο Νικόλαος Μαλκογιώργος. Τον περίμενε ο ξάδερφός του Ηλίας Σκαρμούτσος. Στον ίδιο μήνα έφτασαν ο Ευάγγελος Αλεξανδρής, ο Παναγιώτης Αποστολόπουλος, ο Γεώργιος Νικολοδήμος, ο Νικόλαος Τσαρός και ο Κωνσταντίνος Τσατσάς.

   Στις 25 Ιουνίου έφτασε μεμονωμένα ο Κώστας Ανδρ. Χριστόπουλος. Τον υποστήριξε ο ξάδερφός του Δήμος Μαγουλάς.

   Στις 7 Σεπτεμβρίου 1909 ήρθαν ο Δημήτριος Γαλανός, ο Φώτιος Γρηγορομήτρος και ο Θεόδωρος Στριφτός. Τους βοήθησε ο συγγενής τους Ιωάννης Κούκος και φίλοι.

   Στις 3 Νοεμβρίου 1909 έφτασαν ο Κωνσταντίνος Γαρδίκης και ο Γεώργιος Μπότσης. Ο συγγενής Ουίλλιαμ Σκαρμούτσος τους υποδέχτηκε και βοήθησε στην εγκατάστασή τους.

   Στις 28 Φεβρουαρίου 1910 αφίχθησαν ο Έξαρχος Δημ. Μυλωνάς και ο Δημήτριος Τσιτούρας. Στις 20 Μαρτίου ακολούθησε ο Κωνσταντίνος Χρ. Κούκος.

   Στις 18 Ιουνίου 1910 ήρθε στη Νέα Υόρκη ο Δημήτριος Ζάχος, κοντά στον ξάδερφό του Ουίλ. Σκαρμούτσο.

   Στις 14 Μαρτίου 1912 ήρθε στο Μπρούκλιν ο Δημήτριος Καραμήτρος. Στη Νέα Υόρκη ήρθαν και οι Δημήτριος Κούκος και Αθανάσιος Στάικος σε εκεί συγγενείς τους.

   Στις 22 Σεπτεμβρίου 1912 έφτασε μεμονωμένα ο Ιωάννης Φλώρος στο Λόκπορτ, όπου ήταν ο ξάδερφός του Βασίλειος Χριστόπουλος.

   Στις 17 Απριλίου 1914 ήρθε ο Γεώργιος Ν. Σινάνης στο Λόκπορτ της Νέας Υόρκης.

   Στις 14 Ιουλίου 1920 έφτασαν στη Νέα Υόρκη, ο Βασίλειος Αλεξανδρής, ο Χαράλαμπος Κατσαρός, ο Κωνσταντίνος Ραχούτης και ο Νικόλαος Ραχούτης. Οι δικοί τους άνθρωποι εκεί ήταν οι φίλοι Π. Νικολοδήμος και Κωνστ. Παπαλεξανδρής.

   Στις 25 Νοεμβρίου 1920 ήρθαν ο Χαράλαμπος Μαντές και ο Γεώργιος Νικολοδήμος. Τους περίμενε ο συγγενής και φίλος Βασίλειος Ζαχαρόπουλος.

   Συνολικά, ήρθαν και εργάστηκαν στην πολιτεία της Νέας Υόρκης 70 μετανάστες (ποσοστό 26%) από το Γαρδίκι Ομιλαίων.

   Στην πολιτεία Γιούτα : Οι πόλεις που προτίμησαν για εργασία οι μετανάστες ήταν : Καστλ Γκέιτ[44] (Castle Gate), Σωλτ Λέικ[45] (Salt Lake), Σαννυσάιντ (Sunnyside), Μπίνγκαμ Κάνυον (Bingham Canyon) και Σκόφιλντ (Scofield). Σχετικός πίνακας παρατίθεται. Συγκεκριμένα έχουμε:

   Οι πρωτοπόροι της μετανάστευσης επέλεξαν το Καστλ Γκέιτ για εργασία. Το 1903 ήρθαν ο Νικόλαος Δ. Μαλκογιάννης και ο Κωνστ. Χριστόπουλος. Το 1904 ήρθαν ο Γεώργιος Στ. Κατσαρός και ο Χαράλ. Μαλκογιάννης. Ακολούθησε και ο Τζέιμς Νικολαΐδης.

   Στις 7 Ιουνίου 1905 έφτασαν οι : Κωνστ. Ζάχος, Χρ. Μακρής, Κωνστ. Μαλκογιάννης και Κωνστ. Νικολαΐδης. Τους υποδέχτηκαν οι προηγούμενοι και ο Κώστας Ραχούτης.

   Στις 21 Μαΐου 1906 αφίχθησαν ο Χρήστος Βαλσαμογιάννης, Δ. Γκέκας και Σταύρος Ζάχος. Τους βοήθησαν εκεί οι άμεσοι συγγενείς  Κ. Ζάχος και Ιωάν. Μαλκογιάννης.

   Στις 24 Μαΐου 1906 ήρθε στο Καστλ Γκέιτ ο Κωνστ. Κόλλιας, κοντά στο θείο του Κων. Ζάχο.

   Στις 29 Οκτωβρίου 1906 έφτασαν ο Θεόδωρος Τσάκωνας και Ευάγγελος Τσατσάς. Τους βοήθησαν οι ξάδερφοι Τζ. Γκέκας και Χαρ. Μαλκογιάννης.

   Στις 30 Μαρτίου 1907 αφίχθησαν ο Κωνσταντίνος Δ. Βαρσαμάς και ο Νικόλαος Γ. Μακρής. Ήταν ήδη εκεί οι συγγενείς τους Π. Νικολοδήμος και Χαρ. Μακρής.

   Στις 13 Απριλίου 1907 ήρθαν στο Καστλ Γκέιτ ο Νικόλαος Σκαρμούτσος, και ο Ευάγγελος Στάικος. Τους βοήθησαν στην εγκατάστασή τους ο φίλος Ευάγ. Μαλούκος και ο συγγενής Κώστας Βαρσάμης.

   Στις 19 Απριλίου 1907 κατέφθασαν στο Καστλ Γκέιτ ο Δημήτριος Κούκος, ο Αθανάσιος Παπανάγνος, Κωνσταντίνος Τσικριπής, Παναγιώτης Τσιτούρας και Αλέξανδρος Φλέγκας. Οι συγγενείς Τζ. Γκέκας, Κων. Παπανάγνος και άλλοι φίλοι τους στήριξαν στην ξενιτιά.

   Στις 2 Νοεμβρίου 1907 ήρθαν στο Καστλ Γκέιτ ο Γρηγόριος Ασβεστάς, ο Δημήτριος Τσατσάς και ο Νικόλαος Τσιστσιμπάκης. Δικοί τους άνθρωποι ήταν εκεί ο Βασίλειος Χανής, ο ξάδερφος Δημ. Τσατσάς και ο συγγενής Χαρ. Τσαρκογιάννης.

    Στις 30 Μαρτίου 1909 αφίχθησαν στο Σαννυσάιντ της Γιούτα ο Κωνστ. Γ. Καραμήτρος. Επίσης στο Καστλ Γκέιτ κατέληξαν ο Κωνστ. Λ. Καραμήτρος, ο Νικόλαος Κούκος, ο Γεώργιος Μαγουλάς, ο Κωνστ. Νικογεώργος και ο Μιχ. Φλώρος. Όλοι είχαν συγγενείς να βοηθήσουν.

   Στις 13 Μαΐου 1909 έφτασε στο Σωλτ Λέικ της Γιούτα ο Κωνσταντίνος Μαλκογιώργος, κοντά στον πατέρα του Ευάγγελο.

   Την 1η Νοεμβρίου 1910 ήρθε στο Καστλ Γκέιτ ο Χαράλαμπος Στυλ. Μακρής, κοντά στον ξάδερφό του Αθαν. Καραμήτρο.

   Στις 4 Σεπτεμβρίου 1911 αφίχθηκαν στο Καστλ Γκέιτ ο Παναγιώτης Κουρλονίκος και ο Παναγιώτης Νικολοδήμος. Τους στήριξαν ο φίλος Χρ. Βαλσάμης και ο αδερφός Κ. Νικολοδήμος.

   Στις 8 Φεβρουαρίου 1912 έφτασαν στο Καστλ Γκέιτ ο Δημήτριος Αλεξανδρής και ο Δημήτριος Κονταξής. Είχαν εκεί τους συγγενείς τους Γ. Αλεξανδρή και Γεώρ. Νικογεώργο.

Salt Lake City: Τμήμα της Main street 
 (Κεντρικής οδού) το 1890.

   Στις 14 Μαρτίου 1912 ήρθαν : στο Σαννυσάιντ ο Παναγιώτης Αντωνόπουλος, ο Κωνσταντίνος Κανέλλος, ο πόστολος Μπουλάς και ο Στέλιος Ράγκος. Τους στήριξαν οι  συγγενείς τους Ευαγ. Αντωνόπουλος, Βασίλειος Κανέλλος, Χαράλ. Μπουλάς και ο φίλος Ιωάν. Μαλκογιάννης. Ταυτόχρονα ήρθαν στο Σώλτ Λέικ ο Δημοσθένης Γκέκας, ο Γεώργιος Καλόγερος, ο Γεώργιος Κανέλλος και ο Βασίλειος Κουτκιάς. Βοήθησαν οι συγγενείς Νικόλαος Γκέκας, Γεώρ. Παφίλης, Αθανάσιος Κανέλλος και Χρήστος Κανέλλος. Επιπλέον, στο Μπίνγκαμ Κάνυον ο Ιωάννης Μυλωνάς. Είχε εκεί τον αδερφό του Γεώρ. Μυλωνά. Τέλος, στο Καστλ Γκέιτ ο Βάγιας Τζινάβος και ο Κωνσταντίνος Φλέγκας. Είχαν ήδη εκεί τους συγγενείς τους Μιχ. Φλώρο και Ιωάν. Φλέγκα.

   Στις 6 Ιουνίου 1912 έφτασε στο Μπίνγκαμ Κάνυον ο Νικόλαος Κόλλιας, κοντά στον αδερφό του Μπιλ Κόλλια.

   Στις 8 Ιουλίου ήρθε στο Καστλ Γκέιτ ο Οδυσσεύς Κούκος, κοντά στον αδερφό του Δημήτριο.

   Στις 27 Σεπτεμβρίου κατέφθασε στο Σώλτ Λέικ μεμονωμένα ο Αθανάσιος Μαλούκος. Είχε εκεί τον ξάδερφό του Λεωνίδα Φλέγκα.

   Στις 4 Μαρτίου 1914 αφίχθηκαν στο Σώλτ Λέικ ο Αθανάσιος Κανέλλος, ο Ανδρέας Ρεβύθης. Είχαν ήδη εκεί τους συγγενείς Θ. Ραχούτη και Χρόνη Γαρδίκη. Ταυτόχρονα ο Παναγιώτης Σκαρμούτσος επέλεξε το Σαννυσάιντ, κοντά στο φίλο Απ. Μπουλά.

   Στις 22 Ιουνίου 1914 έφτασε στο Σαννυσάιντ το ζεύγος Νικολάου και Ειρήνης Μαλκογιάννη.

   Στις 14 Ιουνίου 1916 ήρθε στο Μπίνγκαμ Κάνυον ο Δημήτριος Ραχούτης, κοντά στον ξάδερφό του Νικόλαο Κόλλια.

   Στις 2 Μαΐου 1921 πήγε στο Σκόφιλντ της Γιούτα η Ελένη Νικολαΐδου, μαζί με τον 5χρονο γιο της. Ήταν εκεί ο σύζυγός της Δημήτριος Νικολαΐδης.

   Συνολικά, ήρθαν και εργάστηκαν στην πολιτεία Γιούτα 56 μετανάστες (ποσοστό 21%) από το Γαρδίκι Ομιλαίων.

Από την πολιτεία Ιλλινόις : Ουσιαστικά είναι η πόλη του Σικάγου [46]. Τα ονόματα των μεταναστών και οι χρονολογίες άφιξής των έχουν ως εξής :

   Στις 20 Μαρτίου 1910 έφτασε στο Σικάγο ο Νικόλαος Γκέκας. Τον περίμενε και κατατόπισε ο συμπατριώτης του Αλέξανδρος Τσατσάς, που είχε προηγηθεί.

    Στις 27 Απριλίου αφίχθηκε μεμονωμένα ο Αθανάσιος Κουσούρης. Είχε εκεί το φίλο του Δ. Παπαδήμα.

  Στις 18 Οκτωβρίου ήρθαν ομαδικά οι : Βασίλειος Κανέλλος, Ευάγγελος Κανέλλος, Ξενοφών Οικονόμου και Γεώργιος Τζανής. Οι φίλοι τους Αθαν. Ανδρίτσος, Παν. Παππάς και Λούης Τσαρός τους βοήθησαν στην εγκατάσταση.

   Στις 17 Νοεμβρίου 1910 έφτασαν οι Δημήτριος  Στάικος και Ευάγγελος Στάικος (γιος και πατέρας). Υπήρχε εκεί ένας καλός φίλος τους.

   Στις 13 Μαρτίου 1911 ήρθαν ο Νικόλαος Αποστολόπουλος και ο Φώτης Κουρέλης. Είχαν εκεί τον Ι. Κουρέλη, που ήταν αντίστοιχα ξάδερφος και αδερφός των νέων μεταναστών.

   Στις 4 Σεπτεμβρίου 1911 αφίχθηκαν ο Παναγιώτης Μπεράτης, ο Ιωάννης Τσατσάς και ο Βασίλειος Τσίτας. Οι δικοί τους άνθρωποι ήταν άμεσοι συγγενείς τους, όπως ο Κ Τσατσάς, ο Δ. Τσατσάς και ο Ελ. Τσάρας.

   Στις 14 Μαρτίου 1912 κατέφθασαν ο Αντώνιος Ραχούτης ο Κωνσταντίνος Φλώρος και ο Αντώνιος Αλ. Χριστόπουλος, όπου τους περίμεναν οι συγγενείς τους Νικόλαος Τσατσάς, Κώστας Τσατσάς και Δημήτριος Χριστόπουλος.

   Στις 31 Μαΐου 1912 έφτασε μεμονωμένα ο Δημήτριος Σάλτος. Είχε στο Σικάγο τον ξάδερφό του Λούη Κ. Τσαρό.

   Στις 6 Ιουνίου ήρθαν ο Βασίλειος Μυλωνάς και ο Ταξιάρχης Μυλωνάς. Ο θείος τους Σπύρος Κορέλης είχε τη φροντίδα των δύο αυτών νέων μεταναστών.

   Στις 8 Ιουλίου έφτασε ο Δημήτριος Κουκιάς στο Σικάγο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Τσατσάς.

   Στις 17 Αυγούστου αφίχθησαν ο Κωνσταντίνος Κατσαρός και ο Δημήτριος Κοντογιάννης. Ο πρώτος είχε στο Σικάγο τον αδερφό του Δημήτριο, ενώ ο άλλος είχε ένα φίλο του.

   Στις 28 Αυγούστου 1912 ήρθε ο Κώστας Κατσαρός, κοντά στο αδερφό του Δ. Κατσαρό.

   Στις 29 Σεπτεμβρίου 1912 έφτασαν ο Νικόλαος Δ. Κονταξής, ο Γεώργιος Κουρέλης και ο Θεοφάνης Μακρογιώργος. Φίλοι τους όπως ο Ηλίας Τσαρός, τους συμπαραστάθηκαν.

   Στις 6 Οκτωβρίου 1912 ήρθαν ο Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος και ο Κωνσταντίνος Μπουλάς. Ο ανεψιός Δημ. Χριστόπουλος και ο φίλος Παν Κορέλης ήταν οι “δικοί” τους άνθρωποι.

   Στις 30 Ιουνίου 1913 έφτασαν στο Σικάγο ο Ευάγγελος και ο Δημήτριος Μαλκογεώργης (πατέρας και γιος). Τους περίμενε ο φίλος τους Κ. Τσατσάς.

  Στις 9 Ιανουαρίου 1914 ήρθε μεμονωμένα ο Τριαντάφυλλος Ραχούτης. Είχε το φίλο του Λούη Τσαρό.

Κεντρικός Σταθμός (Union Station) 
Σικάγου, 1925

   Στις 18 Φεβρουαρίου αφίχθηκαν στο Σικάγο ο Γεώργιος Γεροθανάσης, ο Κωνσταντίνος Λαΐτσας και ο Αλέξανδρος Τσαρός. Τους περίμεναν ο φίλος Κ. Τσατσάς και τα αδέρφια τους.

   Στις 4 Μαρτίου 1914 κατέφθασαν ο Παναγιώτης Κοντογιάννης, ο Δημήτριος Τσατσάς, ο Ευάγγελος Τσατσάς, ο Ιωάννης Γρ. Τσατσάς και ο Σπυρίδων Τσιτούρας. Υπήρχαν τόσοι άμεσοι συγγενείς και φίλοι, που στήριξαν την προσαρμογή των νεότερων μεταναστών.

   Στις 8 Ιουλίου 1915 έφτασε μεμονωμένα ο Ιωάννης Μαλκογεώργης. Ο καλός φίλος Λούης Τσαρός πάλι βοήθησε όπου έπρεπε.

   Στις 13 Φεβρουαρίου 1917 ήρθε ο Μιλτιάδης Κοντοδήμας στο Σικάγο, κοντά στον αδερφό του Λούη Κοντοδήμα.

   Στις 22 Απριλίου 1920 αφίχθηκε ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος. Ο ξάδερφός του Νικόλαος Βασιλόπουλος ήταν ο “άνθρωπός” του στα ξένα.

   Στις 14 Ιουνίου ήρθαν ο Γεώργιος Κανέλλος και ο Γεώργιος Χριστόπουλος. Ο φίλος Ηλίας Τσαρός και ο ξάδερφος Δημήτριος Χριστόπουλος υποστήριξαν τους νεοφερμένους.

   Στις 5 Ιανουαρίου 1921 έφτασε στο Σικάγο ο Αντώνιος Αλεξανδρής, κοντά στον αδερφός τοτ Μπιλ Αλεξανδρή.

   Στις 2 Μαΐου 1921 έφτασε ο Νικόλαος Τσαρός. Είχε εκεί τον αδερφό του Ιωάννη Τσαρό

   Συνολικά, ήρθαν και εργάστηκαν στην πολιτεία Ιλλινόις (και συγκεκριμένα στο Σικάγο)  49 μετανάστες (ποσοστό 18%) από το Γαρδίκι Ομιλαίων.

Στην πολιτεία της Μασαχουσέτης : Οι μετανάστες επέλεξαν να εργαστούν στις πόλεις Λόουελ (Lowell), Λυν (Lynn) και Βοστώνη (Boston). Με τη σωστή χρονική σειρά έχουμε :

   Στις 18 Οκτωβρίου έφτασαν στην πόλη Λόουελ ο Κωνσταντίνος Κατσαρός και ο Νικόλαος Δ. Κατσαρός. Οι φίλοι τους Γ. Γκίκας και Κ. Μπίρος ήταν ήδη εκεί και βοήθησαν.

   Λίγες μέρες μετά, στις 27 Οκτωβρίου, ήρθε μεμονωμένα ο Αθανάσιος Κατσαρός.

   Στις 13 Απριλίου 1907, αφίχθηκε στην πόλη Λυν, ο Φώτης Βαγενάς. Είχε εκεί έναν ξάδερφό του.

   Στις 18 Μαΐου 1907 έφτασαν στην πόλη Λόουελ ο Κωνσταντίνος Δήμου, ο Πανταζής Τσάρας και ο Δημήτριος Χριστόπουλος. Οι ξάδερφοί τους Σάββας Μπίσσας, Ευάγ. Χατζόπουλος και ένας συμπατριώτης ενδιαφέρθηκαν για την εγκατάστασή τους.

   Στις 20 Αυγούστου 1907 ήρθε στη Βοστώνη ο Γεώργιος Βασιλείου, κοντά στο φίλο του Παναγιώτη Τσάντζαλο.

   Στις 18 Οκτωβρίου έφτασε στην πόλη Λόουελ η Αικατερίνη Ιωάν. Χριστοπούλου, κοντά στον αδερφό της Ιωάννη Χριστόπουλο.

Haymarket Square of Boston, Mass. 

(Πλατεία Αγοράς Σανού της Βοστώνης) 1909

  Στις 2 Νοεμβρίου 1907 αφίχθηκαν : στη Βοστώνη ο Αντώνιος Αλεξανδρής, ο Νικόλαος Κονταξής, ο Νικόλαος Κορλονίκος, ο Γεώργιος Τσιτούρας και ο Ιωάννης Τσιτσιμπάκος. Ταυτόχρονα στην πόλη Λόουελ πήγε ο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, ενώ στην πόλη Λυν κατέληξαν ο Γεώργιος Γαλανός, ο Κωνσταντίνος Ραχούτης και ο Αθανάσιος Φλώρος. Ο καλός δεσμός μεταξύ φίλων και στενών συγγενών λειτούργησε, ώστε να τακτοποιηθούν οι νέοι μετανάστες.

   Στις 13 Μαΐου 1909 ήρθε στην πόλη Λόουελ ο Βασίλειος Κ. Χριστόπουλος, όπου είχε τον ξάδερφό του Δημήτριο Χριστόπουλο. Στην ίδια πόλη έφτασαν τότε και δύο νέες γυναίκες, η Δέσπω και η Χριστίνα Χριστοπούλου, κοντά στο αδερφό τους Δημήτριο Ι. Χριστόπουλο.

   Στις 26 Μαΐου 1909 αφίχθηκε στην πόλη Λόουελ ο Γεώργιος Ν. Σινάνης, κοντά σε ένα φίλο του.

   Στις 23 Αυγούστου 1909 κατέφθασε στην πόλη Λόουελ ο Ευθύμιος Αντωνόπουλος, κοντά στον αδερφό του Κωνσταντίνο.

   Στις 3 Νοεμβρίου 1909 αφίχθηκε στην πόλη Λόουελ ο Θωμάς Καραγεώργος, κοντά στον αδερφό του Δημήτριο.

   Στις 20 Μαρτίου 1910 έφτασε στην πόλη Λόουελ ο Χρήστος Κανέλλος. Τον περίμενε εκεί ένας φίλος του.

   Στις 18 Ιουνίου 1910 ήρθαν στην πόλη Λυν ο Ηλίας Παπανάγνος και ο Νικόλαος Χριστόπουλος. Τους φρόντισε ο ανεψιός και ξάδερφος (αντίστοιχα) Φώτης Βαγενάς.

   Στις 17 Νοεμβρίου αφίχθηκε στην πόλη Λυν ο Αθανάσιος Φλώρος. Πάλι ο συγγενής του Φώτης Βαγενάς ενδιαφέρθηκε για την προσαρμογή του στον ξένο τόπο.

   Στις 30 Αυγούστου 1911 ήρθε μεμονωμένα στην πόλη Λόουελ ο Δημήτριος Κωνσταντέλλος. Είχε εκεί έναν ξάδερφό του.

   Στις 4 Σεπτεμβρίου 1911 έφτασαν στη Βοστώνη ο Αθανάσιος Δ. Μαστρογιάννης και ο Ιωάννης Μπετχαβάς. Είχαν εκεί τον ξάδερφό τους Π. και Γ. Τσάντζαλο.

   Στις 8 Φεβρουαρίου 1912 ήρθε στη Βοστώνη ο Ευθύμιος Φλέγκας. Ήταν εκεί ο ξάδερφος Π. Τσάντζαλος.

   Στις 6 Ιουνίου 1912 αφίχθηκε στην πόλη Λυν ο Γεώργιος Βαγενάς. Πάλι ο συγγενής του Φώτης Βαγενάς ήταν ο δικός του άνθρωπος.

   Στις 4 Μαρτίου 1914 κατέφθασαν στην πόλη Λόουελ ο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος και ο Ξενοφών Νταλιάνης. Τους περίμεναν κάποιοι φίλοι τους. Ταυτόχρονα στην πόλη Λυν ήρθε ο Στέφανος Παπανάγνου (-ος), όπου ήταν ο ανεψιός του Φώτης Βαγενάς.

   Στις 17 Απριλίου 1914 ήρθαν στην πόλη Λόουελ ο Αθανάσιος Κατσαρός, ο Γεώργιος Κατσαρός και η Ευαγγελία Κατσαρού, αδερφή του Γεωργίου. Είχαν εκεί καλούς φίλους.

   Την 1η Μαΐου 1914 ήρθε μεμονωμένα στη Βοστώνη ο Νικόλαος Κουτσουριάρης, κοντά στο θείο του Παναγ. Τσάντσαλο.

   Στις 22 Απριλίου 1920 έφτασε στην πόλη Λόουελ ο Χρήστος Κανέλλος. Οι αδερφοί Αντωνόπουλοι ήταν καλοί φίλοι του.

   Στις 20 Ιανουαρίου 1921 αφίχθηκε μεμονωμένα στην πόλη Λυν ο Κωνσταντίνος Χριστόπουλος. Ήταν ήδη εκεί ο αδερφός του Νικόλαος Χριστόπουλος.

   Στις 28 Φεβρουαρίου 1921 ήρθε στην πόλη Λυν ο Νικόλαος Γαλανός, στο φίλο του Αθαν. Μαλαβέτα. Ταυτόχρονα έφθασε στη Βοστώνη και ο Ανδρέας Ρεβύθης.

   Την 1η Αυγούστου 1921 κατέληξε στην πόλη Λυν ο Γεώργιος Βαγενάς. Είχε εκεί τον αδερφό του Φώτη Βαγενά.

   Συνολικά, ήρθαν και εργάστηκαν στην πολιτεία της Μασαχουσέτης 46 μετανάστες (ποσοστό 17%) από το Γαρδίκι Ομιλαίων.

Από την πολιτεία Βιρτζίνια : Οι μετανάστες επέλεξαν να εργαστούν στις πόλεις : Νιούπορτ Νιους (Newport News), Χόουπβιλ (Hopeville), Νόρφολκ (Norfolk), Όλντ Πόιντ Κόμφορτ (Old Point Comfort) και Ρίτσμοντ (Richmond). Πιο συγκεκριμένα :

   Στις 3 Σεπτεμβρίου 1907 έφτασε μεμονωμένα στο Newport News ο Γεώργιος Μυλωνάς, κοντά στο αδερφό του Ηλία Μυλωνά, που είχε προηγηθεί.

   Στις 28 Δεκεμβρίου 1907 ήρθε μεμονωμένα στο Old Point Comfort ο Γεώργιος Βασ. Μυλωνάς. Είχε στην περιοχή αυτή τον ξάδερφό του Ηλία Μυλωνά.

   Στις 8 Φεβρουαρίου 1912 αφίχθηκε στο Norfolk ο Σπύρος Τσιτούρας, όπου είχε τον ξάδερφό του Κ. Νικογεώργο.

   Στις 17 Αυγούστου 1912 έφτασε στο Richmond ο Κώστας Βασιλείου. Τον βοήθησε ο ξάδερφός του Ν. Μπαρδάκας. Ταυτόχρονα, ο Χρήστος Φλώρος επέλεξε το Newport News για να εγκατασταθεί, όπου είχε ένα φίλο του.

   Στις 4 Μαρτίου 1914 ήρθε στο Newport News ο Κωνσταντίνος Χουσιανίτης, κοντά σε έναν ξάδερφό του.

   Στις 5 Ιανουαρίου 1921 έφτασε στην πόλη Hopeville, ο 15χρονος Σωκράτης Οικονόμου. Είχε εκεί το θείο του Ιωάννη Οικονόμου.

   Συνολικά, ήρθαν και εργάστηκαν στην πολιτεία Βιρτζίνια 7 μετανάστες από το Γαρδίκι Ομιλαίων.

Λεωφόρος Ουάσιγκτον (Νιούπορτ Νιους, Βιρτζίνια)

  

Από την πολιτεία Ουισκόνσιν : Οι πόλεις που ήρθαν και εργάστηκαν μετανάστες του Γαρδικίου ήταν : Μιλγουώκη (Milwaukee) και Σεμπόιγκαν (Sheboygan). Συγκεκριμένα έχουμε :

   Στις 18 Οκτωβρίου 1907 ήρθε στο Milwaukee ο Κωνσταντίνος Ζαχόπουλος. Τον βοήθησε εκεί ο φίλος του Τζέιμς Βλάχος.

   Στις 13 Μαΐου 1909 έφτασε στο Milwaukee ο Νικόλαος Ζαχόπουλος, κοντά στο αδερφό του Κώστα Ζαχόπουλο.

   Στις 24 Απριλίου 1911 ήρθε στην πόλη Sheboygan ο Κωνσταντίνος Χρ. Χριστόπουλος. Τον βοήθησε ο ξάδερφός του Χαρ. Καράς.

   Στις 17 Αυγούστου 1912 αφίχθηκε στο Milwaukee ο 16χρονος μαθητής Αθανάσιος Χάρος, κοντά στο αδερφό του Πέτρο.

   Συνολικά, ήρθαν και εργάστηκαν στην πολιτεία Ουισκόνσιν 4 μετανάστες από το Γαρδίκι Ομιλαίων.

Από την πολιτεία Οχάιο : Την πόλη Κολόμπους (Columbus) επέλεξαν αρκετοί μετανάστες του Γαρδικίου. Πιο αναλυτικά :

   Στις 21 Μαΐου 1906 ήρθε (ήταν μάλλον ο πρώτος) ο Νικόλαος Παπανάγνος. Τον υποδέχτηκε και καθοδήγησε ο ρουμελιώτης και φίλος Ευάγγελος Μποτσιβάλης.

   Στις 26 Μαΐου 1909 έφτασαν ο Δημήτριος Κατσαρός και ο Αθανάσιος Παπανάγνος. Ο αδερφός Νικόλαος Παπανάγνος (Pappas) τους βοήθησε στην εγκατάστασή τους εκεί.

   Στις 7 Σεπτεμβρίου 1909 αφίχθηκε ο Δημήτριος Χρ. Στριφτός, κοντά σ’ έναν κουνιάδο του.

   Στις 20 Μαρτίου 1910 κατέφθασαν ο Γρηγόρης Μπάτσος και ο Νικόλαος Παπανάγνος (συγγενής και συνεπώνυμος του πρωτοπόρου). Είχαν εκεί καλούς φίλους.

   Στις 13 Μαρτίου 1911 ήρθε ο Ανδρέας Ρεβύθης. Στο Κολόμπους είχε φίλο το Ν. Κοντογιάννη.

   Στις 11 Απριλίου 1911 αφίχθηκε ο Κωνσταντίνος Στυλ. Παπανάγνος, κοντά στο θείο του Τομ Παππά (Pappas).

   Στις 14 Μαρτίου 1912 έφτασε ο Απόστολος Ιωάν. Μπάτσος, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο.

   Στις 29 Σεπτεμβρίου 1912 ήρθαν ο Φώτης Αποστολόπουλος και ο Δημήτριος Κοντογιάννης. Είχαν στο Κολόμπους άμεσους συγγενείς να βοηθήσουν στην εγκατάστασή τους.

   Στις 14 Ιουνίου 1916 αφίχθησαν ο Δημήτριος Καραμήτρος μαζί με τον αδερφό του Χρήστο. Είχαν εκεί έναν καλό φίλο το Ιωάννη Παππά.

   Στις 13 Φεβρουαρίου 1917 ήρθαν ο Κωνσταντίνος Καραμήτρος, ο Θεοφάνης Μακρής, ο Αθανάσιος Παπανάγνος και ο Γεώργιος Φλέγκας. Ο αδερφός Δημήτριος Καραμήτρος, οι συγγενείς Ιωάννης και Νικόλαος Παππάς κι ο θείος Γρηγ. Πούλος υποστήριξαν τους νεότερους και οργάνωσαν καλύτερα τη ζωή τους.

   Στις 14 Ιουλίου 1920 έφτασε ο Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλίδης, κοντά στο συγγενή του Δημήτριο Καραμήτρο.

   Συνολικά, στην πολιτεία Οχάιο (μόνο στην πόλη Columbus) ήρθαν και εργάστηκαν 18 μετανάστες από το Γαρδίκι Ομιλαίων.

   Οι προορισμοί,  που δεν προσέλκυσαν μεγάλους αριθμούς μεταναστών, θα δοθούν συνοπτικά. Σε παρατιθέμενο πίνακα φαίνονται οι τόποι και οι αντίστοιχοι αριθμοί μεταναστών. Τα ονόματα των μεταναστών και οι προορισμοί ακολουθούν (σε παρένθεση είναι η ημερομηνία άφιξης στην Αμερική):

- Κουρέλης Ιωάννης, Μαλκογιάννης Χαράλαμπος (23-8-1920): στην Αστόρια του Όρεγκον.

- Αλεξανδρής Γεώργιος, Αλεξανδρής Ευάγγελος (10-4-1920): στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια

- Καραθανάσης Χαράλαμπος (21-12-1909) : στο Μπλούφιλντ της Δυτ. Βιρτζίνια.

- Ραχούτης Δημήτριος (14-3-1912) : στο Γκάρφιλντ του Νιου Τζέρσεϋ.

- Τσιτούρας Σπυρίδων (29-9-1912) : στο Γκάρυ της Ιντιάνα.

 - Φλώρος Κωνσταντίνος (5-1-1921) : στο Χάμμοντ της Ιντιάνα.

- Νικολοδήμος Γεώργιος (24-5-1906) : στο Κάνσας Σίτι.

- Καραγεώργος Δημήτριος (18-10-1906) : στο Μάντσεστερ του Νιου Χαμσάιρ.

- Φλέγκας Κωνσταντίνος (14-3-1912) : στο Με Γκιλ (Me Gill) της Νεβάδα.

Νεοαφιχθέντες ξένοι μετανάστες μέσα στο κτίριο του 
νησιού Έλλις, στην προκυμαία της Νέας Υόρκης.

----------

                  Βιβλιογραφία

1.       Αρχειακό υλικό

i.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

ii.   Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

iii.  Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.

2.      Εφημερίδες – Περιοδικά

i   Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές 20ού αι.)» περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» 2012, Λαμία.

ii.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Αμπλιανίτες μετανάστες στην Αμερική», εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143, σελ. 1& 6, Σεπτ.-Οκτ. 2008  και φ. 144, σελ. 1 & 6, Νοε.-Δεκ. 2008, Συλλόγου Αμπλιανιτών ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Αθήνα 

iii.   Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Γραβιάς στην Αμερική (τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα)», Λαμία, 2009.

iv.   περιοδ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

v.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

3.      Βιβλία και Άρθρα

i.    «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

ii.   Νικολ. Ταξ. Δαβανέλλου “Η ΡΕΚΛΑΜΑ (1850-1967)”, έκδοση του Δήμου Λαμιέων, 2000.

iii.   Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

iv.   Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

v.    Ιωάννη Β. Αναγνωστοπούλου :  “Εν Γαρδικίω Ομιλαίων”, Αθήνα, 2012.

vi.   Βικιπαίδεια

Το Γαρδίκι Ομιλαίων χιονισμένο (από ιστοσελίδα Συλλόγου)

--------------------
   Η εργασία αυτή δημοσιεύτηκε σε βιβλίο (αυτοτελής έκδοση) από τον δραστήριο Σύλλογο των Απανταχού Γαρδικιωτών Ομιλαίων Φθιώτιδος με τίτλο : "Μετανάστες απ' το Γαρδίκι Ομιλαίων στην Αμερική (1903-1921)", Λαμία, 2013.

---

[1] Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912).

[2] Οι συνθήκες ζωής στα χρόνια εκείνα, ιδιαίτερα της αγροτιάς η οποία έδωσε και το μεγαλύτερο ποσοστό στον όγκο των μεταναστών, ήταν άθλιες.

[3] Ιωάν. Β. Αναγνωστοπούλου :  “Εν Γαρδικίω Ομιλαίων”, σελ. 222, 227, Αθήνα, 2012.

[4] Από τους 269 μετανάστες αυτής της εργασίας, οι 40 ήταν αναλφάβητοι (ποσοστό 14%).

[5] Χαρακτηριστική είναι η παρατήρηση ότι οι μετανάστες δεν προερχόντουσαν όλοι από τα πιο φτωχά τμήματα του αγροτικού πληθυσμού. Το ταξίδι απαιτούσε ένα σημαντικό ποσό και οι πράκτορες ή οι τοκογλύφοι που θα δάνειζαν το απαραίτητο για τα ναύλα ποσό, ζητούσαν εξασφάλιση. Έτσι μικροκτηματίες με υποθηκευμένα κτήματα ήσαν πολλοί μεταξύ των μεταναστών.

[6] έτσι παρουσίαζαν την Αμερική  εκατοντάδες μεσίτες μετανάστευσης (επάγγελμα που ανθούσε τα χρόνια εκείνα), ως νέα Γη της Επαγγελίας.

[7] Στους παράγοντες που ώθησαν προς την υπερπόντια μετανάστευση, σημαντική θέση δίπλα στις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες κατείχαν και οι πολιτικές συνθήκες. Η εμπόλεμη κατάσταση, αλλά και οι πολιτικές εκτροπές και ανωμαλίες γίνονταν πρόξενοι μεγάλων πληθυσμιακών μετακινήσεων. Η ανυποταξία στο στρατό τις δύο δεκαετίες 1890-1910 ήταν σημαντική. Για τις τότε κυβερνήσεις η μετανάστευση αποτέλεσε μια επιθυμητή εκτόνωση και τη διέξοδο από το μεγάλο και άλυτο πολυετές πρόβλημα της ληστείας στην Ελλάδα.

[8] Κυμαίνονταν από 100 μέχρι 400 δραχμές σε αξία της εποχής εκείνης. Με τον ανταγωνισμό των εταιρειών και με το μεγάλο αριθμό μεταναστών σε κάθε ταξίδι (1.000 - 1.500 άτομα), το ταξίδι έφτασε να κοστίζει 60 δραχμές. Πάντως ήταν σημαντικό ποσό για τα χρόνια εκείνα.

[9]  Η τοκογλυφία οργίαζε. Ο τόκος, ήταν 20-30% σε χρήμα, αλλά οι δανειστές έπαιρναν από τους οφειλέτες τους, γάλα, βούτυρο, και άλλα προϊόντα, ανεβάζοντας τον τόκο σε 70 ή και 80%.

[10] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[11] Λαβαίνοντας ως βάση υπολογισμού τον πληθυσμό σε 1.300 κατοίκους, τότε έχουμε : 269X100 / 1300 @ 21 %

[12] Η σύζυγός του στο χωριό λεγόταν Βασίλω.

[13] Έφερε τον 15χρονο γιο του Δημήτριο στην Αμερική.

[14] Αντιπρόσωπος (πράκτορας) για τη Φθιώτιδα ήταν ο Αθανάσιος Γιαννούκος, με γραφείο στην οδό Ρήγα Φεραίου στη Λαμία.

[15] Οι ελληνικές υπερπόντιες γραμμές που αναπτύχθηκαν ήταν κυρίως δύο : η γραμμή βορείου Ατλαντικού (1907– 1977), που τη διέκοψε για επτά χρόνια ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η γραμμή Αυστραλίας (1947 – 1977).

[16] Εταιρεία των Δ. Μωραΐτη και Παν. Βαλλιάνου. Είχε τα αγγλικής κατασκευής υπερωκεάνια "Μωραΐτης" (Moraitis) και "Αθήναι" (Athinai).

[17] Είχε τα ίδια πλοία της προηγούμενης εταιρείας (δηλ. Moraitis και Athinai). Όμως χρεοκόπησε το 1912 και απορροφήθηκε από την εταιρεία των Αφών Εμπειρίκου.

[18] Η «Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος» συχνά αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει επιτάξεις και φθορές πλοίων, από πολεμικές αντιξοότητες (Βαλκανικοί πόλεμοι, Α’ παγκόσμιος πόλεμος) αλλά και από εχθρότητα των αντίπαλων πολιτικών μερίδων, που εναλλάσσονταν τότε στη διακυβέρνηση της χώρας. Στη συνέχεια η «Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος» ίδρυσε την αγγλική εταιρεία «Byron Steamship Company» που διαλύθηκε το 1928, μετά υπέγραψε μια ατυχή σύμβαση το 1932 με το κράτος και τελικά το 1937 διαλύθηκε.

[19] Ήταν το πρώτο πλοίο που παρέλαβε το 1909 από τα αγγλικά ναυπηγεία (4.890 κόρων).

[20] Τα επόμενα χρόνια μετονομάστηκε σε Megali Hellas (το 1919) και σε Byron (το 1923).

[21] Στις αρχές του 20ου αιώνα περίπου ένας στους επτά μετανάστες παρέμενε στη Νέα Υόρκη, που είχε το 1910 πάνω από 12.000 Έλληνες. Οι υπόλοιποι συνέχιζαν την πορεία τους στην τεράστια αμερικανική ενδοχώρα.

[22] «Ο βίος εν Νέα Υόρκη είναι αρκούντως πολυδάπανος. Αν ο μετανάστης μείνει ημέρας τινάς άεργος ενταύθα και δεν έχει συγγενείς ή φίλους, οι οποίοι να δαπανώσι δι΄ αυτόν, οφείλει να υπολογίζει εν τουλάχιστον δολλάριον καθ΄ ημέραν δια τροφήν και κατοικίαν, ήτοι πέντε περίπου φράγκα. Και ταύτα αν τρώγει εις τα ελληνικά μικροεστιατόρια και αποφεύγει τα ποτά και τα κεράσματα. Οιονδήποτε ποτόν στοιχίζει το ολιγότερον 5 σεντς, ήτοι 25 λεπτά. Καλόν είναι ο μετανάστης να προσπαθεί να μη μείνει μακρόν χρόνον εν Νέα Υόρκη, αλλά να διευθύνεται εις το εσωτερικόν. [Από τον «Οδηγόν του Μετανάστου», 1910].

[23] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[24] όπου δεν γράφεται το είδος της εργασίας-απασχόλησης του μετανάστη, θα εννοείται ότι δήλωσε εργάτης (laborer, workman, worker). Τα άλλα επαγγέλματα θα αναφερθούν.

[25] Ευάγγελος Αθαν. Μποτσιβάλης, από τους Στάβλους Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική (Columbus, Οχάιο) και έμεινε 20 χρόνια περίπου.

[26] Αρχικά δήλωσε τη Βοστώνη (Boston, Mass.), αλλά άλλαξε αμέσως τον τόπο προορισμού. Το ίδιο έκαναν και τα άλλα 2 μέλη της ομάδας (Πανταζής Τσάρας και Δημ. Χριστόπουλος).

[27] Είχε γραφεί στην Αμερική ως Mantessis. Το σωστό είναι Μαντές.

[28] Αρχικός τόπος προορισμού ήταν η Βοστώνη (Boston, Mass.), αλλά ο μετανάστης άλλαξε γνώμη. Το ίδιο έγινε και με τις δύο γυναίκες Δέσπω και Χριστίνα Ιωάν. Χριστοπούλου.

[29] Όπως τότε συνηθιζόταν στις ΗΠΑ, “έκοψε” το Παπανάγνος σε Παππάς (Pappas).

[30] Αρχικά δήλωσε το όνομα του Δ. Λαΐτσα, αλλά μετά το άλλαξε με τον Δημήτριο Κάντζα.

[31] Μακρής Στυλιανός του Χαραλάμπους, ετών 52.  [Από τον Εκλογικό Κατάλογο Γαρδικίου Ομιλαίων 1915].

[32] Ως αρχικός προορισμός δηλώθηκε Salt Lake City, Utah. Αλλάχτηκε όμως σε Garfield, N.J.

[33] Αρχικά δήλωσε ότι ήθελε να πάει στο Salt Lake City της Utah, αλλά άλλαξε προορισμό.

[34] Δεν είχε λήξει ακόμη ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος. Γίνονταν μάχες με τους Βούλγαρους προς την Άνω Τζουμαγιά. Στις 17 Ιουνίου έγινε 5ήμερη ανακωχή. Στις 27 Ιουλίου συμφωνήθηκε ειρήνη.

[35] Οι ηλικίες των μεταναστών δεν ήταν κατάλληλες για στράτευση.

[36] Είναι πόλη, που υπάρχει στις πολιτείες Μινεσότα και Νεβάδα. Εδώ δεν καθορίζεται ποια είναι απ’ αυτές.

[37] Στα χαρτιά του πλοίου (Ship Manifest) φαίνεται ότι αναχώρησε στις 27 Νοεμβρίου 1916. Μέχρι την άφιξη στις 13 Φεβρουαρίου 1917, πέρασαν 78 ημέρες, δηλ. 2 ½ μήνες! Είναι υπερβολικός χρόνος για ένα ταξίδι. Εκτός αν χάλασε το καράβι στο ταξίδι. (Βλ. Kontodimas Miltiadis)

[38] Επαναλαμβάνουμε τη σημείωση ότι στην Αμερική συνηθίζουν να συγκόπτουν τα μεγάλα επώνυμα. Έτσι το Παπανάγνος έγινε Παππάς.

[39] Είναι πιθανή η συγγενική του σχέση με το γιατρό Φιλοποίμενα Τριανταφυλλίδη, που ασκούσε την ιατρική στο Γαρδίκι (είναι γραμμένος στο Εκλογικό Κατάλογο του έτους 1915).

[40] Από τα Καμπιά Φθιώτιδος. Ο Αθανάσιος Μαλαβέτας έφυγε στις 20 Αυγούστου 1920, έφτασε στις 8 Σεπτεμβρίου και πήγε στο Λυν (Lynn, Mass.). Ήταν τότε 39 ετών και παντρεμένος (η γυναίκα του λεγόταν Κωνσταντούλα).

[41] Ως  Ρεβύθας ή Τσιόλας Ανδρέας, ετών 30, είναι γραμμένος στον Εκλογικό Κατάλογο Γαρδικίου Ομιλαίων του έτους 1915. Έτος γέννησής του είναι το 1885.

[42] Περιοχή με ανθρακωρυχεία. Σήμερα έχει εγκαταλειφθεί.

[43] Χρειάστηκε 36 μέρες για να φτάσει στην Αμερική! Το πλοίο αυτό ήταν 20 χρονών και το έτος 1923 αποσύρθηκε (το έκαναν παλιοσίδερα) στο Λονδίνο.

[44] Castle Gate (Utah): Περιοχή ανθρακωρυχείων, με υψηλής ποιότητας άνθρακα για τις ατμομηχανές. Άρχισε να λειτουργεί από το 1886 περίπου. Βρίσκεται 140 χλμ. νοτιοανατολικά της Σώλτ Λέι Σίτι (Salt Lake City). Το 1914 ενσωματώθηκε με τη γειτονική πόλη. Νέο ορυχείο άνοιξε το 1922. Μεγάλο ατύχημα το 1924 είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 172 ανθρακωρύχων. Το 1974 έπαψε η εξόρυξη, εγκαταλείφθηκε η περιοχή  και το  Castle Gate έγινε πόλη-φάντασμα.

[45] Salt Lake City : Πρωτεύουσα της Γιούτα. Ιδρύθηκε το 1847 από Μορμόνους. Τα ορυχεία και ο σιδηρόδρομος έφεραν την οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή. Σήμερα είναι το βιομηχανικό τραπεζικό κέντρο των ΗΠΑ. Έχει πληθυσμό 186.440 κατοίκους (2010).

[46] Σικάγο : Ιδρύθηκε το 1833. Το 1871 από μεγάλη πυρκαγιά κάηκε το 1/3 της πόλης. Από 1 εκατ. κατοίκους το 1890, πέρασε τα 3 εκατ. κατοίκους το 1920. Έγινε γρήγορα ένα από τα μεγαλύτερα διαμετακομιστικά κέντρα της βόρειας Αμερικής και στο βιομηχανικό και οικονομικό κέντρο των Μεσοδυτικών Πολιτειών. Πολυεθνική πόλη με διάφορες εθνότητες. Η ελληνική κοινότητα της πόλης βρίσκεται κυρίως κατά μήκος της οδού Χάλστεντ (Halsted street) δυτικά του κέντρου της πόλης. Ο πληθυσμός της (το 2005) ήταν 2.842.518 κάτοικοι.