Από το Βελούχοβο ή Κάλλιο Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)

Προλεγόμενα

      Το χωριό αυτό δεν το έχω επισκεφτεί. Μόνο ελκυστικό στοιχείο ήταν η ονομασία Κάλλιον. Ξέρω ότι είναι ένα ημιορεινό χωριό, σε υψόμετρο 390 μ. που αρχικά βρισκόταν στο χώρο, όπου από το 1980 έγινε τεχνητή λίμνη με το φράγμα στον ποταμό Μόρνο. Το παλιό χωριό καλύφθηκε από τα νερά της λίμνης και το χωριό μεταφέρθηκε σε άλλη θέση. Το όνομα Κάλλιον ελήφθη από την αρχαιότερη Καλλίπολη ή Κάλλιον, που το 279 π.Χ. κατέστρεψαν οι Γαλάτες του Βρέννου. Η ονομασία Βελούχοβο είναι σλαβική.

Το κάστρο του Βελούχοβου (ελήφθη από το Διαδίκτυο)

  Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 23 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2023.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 11 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (5 μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά βρέθηκαν οι 23καταγραφές. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της.

Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Άμφισσα, Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Βελούχοβο (το 1916 μετονομάστηκε σε Κάλλιον), για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

 

Αυτοδιοικητικά

Από τον οικισμό Βελούχοβο στο Κάλλιον

   Από τις 2 Απριλίου 1894, ο οικισμός Βελούχοβο αναγνωρίστηκε και προσαρτήθηκε στο δήμο Υαίας (με πρωτεύουσα τη Γρανίτσα), του νομού Φθιωτιδοφωκίδος.

   Στις 31 Αυγούστου 1912 το όνομα του οικισμού διορθώθηκε σε Βελόσχοβον. Επίσης, ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Υαίας και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Κλήμα Υαίας. Στις 9 Οκτωβρίου 1913, ο οικισμός αποσπάστηκε από την κοινότητα Κλήμα Υαίας. Ιδρύθηκε κοινότητα Βελοσχόβου με ομώνυμη έδρα του οικισμού.

   Στις 7 Σεπτεμβρίου 1916, ο οικισμός και μαζί η κοινότητα από Βελόσχοβον μετονομάστηκε σε Κάλλιον.

   Στις 31 Μαρτίου 1943 διαιρέθηκε ο νομός Φθιωτιδοφωκίδος και ο οικισμός Κάλλιον υπάγεται πλέον στο νομό Φωκίδος.

   Στις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”) η κοινότητα Κάλλιον καταργήθηκε και ο οικισμός Κάλλιον προσαρτήθηκε στο δήμο Λιδωρικίου. Από τις 7 Ιουνίου 2010, (σχέδιο “Καλλικράτης”) ο δήμος Λιδωρικίου καταργήθηκε και ο οικισμός Κάλλιον προσαρτήθηκε στο δήμο Δωρίδος.

   Ο πληθυσμός του (απογραφή 2011) ήταν 63 κάτοικοι.

 

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση από το Βελούχοβο – Κάλλιο στην Αμερική[1]

   Από τα 23ονόματα μεταναστών που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι σχετικά περισσότεροι (9 άτομα) έφυγαν το έτος 1910. Συνολικά έγιναν 11 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν και 5 μετανάστες που έκαναν διπλά ταξίδια.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 14% του πληθυσμού, που είναι διπλάσιο περίπου από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Η περιοχή ήταν ημιορεινή, είχε κυρίως κτηνοτροφία και δεν κάλυπτε ικανοποιητικά τις ανάγκες της ζωής[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών με 10 μετανάστες και ακολούθησαν οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών, με 6 μετανάστες. Η κατανομή ηλικιών σε ομάδες των μεταναστών από το Βελούχοβο δίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.

   Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες  ήταν :

 (α) Καραπιστόλης Αθανάσιος, ετών 18 (πήγε το 1907)

(β) Σκούρας Παναγιώτης, ετών 18 (πήγε το 1910)

(γ) Τριανταφύλλου Σπύρος, ετών 18 (πήγε το (1912)

      Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :

 (α) Ζαγκλαβίτας Δημήτριος, ετών 57 (πήγε το 1920)

(β) Ζαγκλαβέρας Δημήτριος, ετών 45 (πήγε το 1910)

(γ) Σιδέρης Κωνσταντίνος, ετών 43 (πήγε το 1914)

(δ) Τσεπεντζής Αλέξιος, ετών 42 (πήγε το 1920)

    Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 32 έτη(μεγάλος)!

  Ως προς την οικογενειακή τους κατάσταση, οι περισσότεροι μετανάστες από το Βελούχοβο (15 άτομα) ήταν έγγαμοι (ποσοστό 65 %), οι δε υπόλοιποι 8 ήταν άγαμοι.

   Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα:

 

   Συνολικά έγιναν 11 ταξίδια πλοίων, που διακίνησαν τους 23 μετανάστες από το Βελούχοβο. Οι περισσότεροι μετανάστες (18 άτομα) προτίμησαν να φύγουν από το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 78 %). Από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν μόνο 4 άτομα. Ένας έφυγε από ξένο λιμάνι (βλ. Πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες από το Κουπάκι έφυγαν με ξένα πλοία (56 άτομα) και οι υπόλοιποι (33 άτομα) έφυγαν με πλοία ελληνικής πλοιοκτησίας.

   Σε ένα ταξίδι, το 1910, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 8 μετανάστες με το πλοίο “Athinai”. Επίσης από το ίδιο λιμάνι (Πάτρα), το έτος 1914, σε ένα ταξίδι έφυγαν 3 μετανάστες με το πλοίο “Laconia (1912)”. Τοέτος 1920, από το λιμάνι του Πειραιά, σε ένα ταξίδι έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris”2 μετανάστες από το Βελούχοβο. Έγιναν 5 ομαδικά ταξίδια και 6 μεμονωμένα. Με πλοία ελληνικής πλοιοκτησίας έφυγαν 12 μετανάστες, ενώ με ξένα πλοία ταξίδεψαν 11. Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από το Βελούχοβο φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία του Ουισκόνσιν. Ειδικά το Μιλγουώκι ήταν προορισμός για 16 μετανάστες (ποσοστό 70 %). Ακολούθησε η πολιτεία της Νέας Υόρκης. Άλλες 2 πολιτείες είχαν μεμονωμένες προτιμήσεις. (βλ. παρατιθέμενο πίνακα 7).

   Πιο αναλυτικά, στον επόμενο πίνακα δίνονται και οι τόποι που επέλεξαν οι μετανάστες (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

 

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Ουισκόνσιν (Wis.)	Milwaukee (16), Superior (1)
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (3), Geneseo (1)
Μινεσότα (Minn.)	Scanlon (1)
Νιου Τζέρσεϋ (N.J.)	Jersey City (1)
ΣΥΝΟΛΟ	23

 

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Από το σύνολο των 23 μεταναστών, σχεδόν όλοι (δηλ. 22 άτομα) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman). Μόνον 1 δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Σε μορφή πίνακα :

 

επάγγελμα	αριθ.
εργάτης (laborer, workman, worker)	22
εργάτης σε φάρμα (farmlaborer)	1
ΣΥΝΟΛΟ	23

 

 

3.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν5άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ήταν οι :

1.    Νικόλαος Καραχάλιος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-11 στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.

2.    Δημήτριος Ζαγκλαβίτας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-19 σε τόπο του Ουισκόνσιν (Μιλγουώκι). Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Νέα Υόρκη.

3.    Γεώργιος Καραπιστόλης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-13στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στο Τζενεσέο της Νέας Υόρκης.

4.    Αλέξιος Τσεπεντζής :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην Τζέρσεϋ Σίτυ, του Νιου Τζέρσεϋ.

5.    Ιωάννης Αδαμόπουλος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-13 στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920-21 στη Νέα Υόρκη.

 

 

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από το Βελούχοβο - Κάλλιον

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες από το Βελούχοβο που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από το Βελούχοβο δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως καταγράφηκαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

α/α       Ονοματεπώνυμο            χρον. άφιξης    ηλικία   έγγαμος   Πλοίο ταξιδιού      Λιμάνι αναχώρ.

 

1        Αδαμόπουλος Ιωάννης         31-5-1906         19       όχι        Gera                          Νάπολη

2        Αδαμόπουλος Ιωάννης         20-1-1921         34       ναι        Megali Hellas               Πειραιάς

3        Βυθμολέας Νικόλαος           28-3-1910         19       όχι        Martha Washington       Πάτρα

4        Ζαγκλαβέρας Δημήτριος      28-3-1910         45       ναι        Athinai                       Πάτρα

5        Ζαγκλαβίτας Δημήτριος        14-7-1920         57       ναι        Patris                         Πειραιάς

6        Καλμαντής Κων/νος Δ.         28-3-1910         25       ναι        Athinai                       Πάτρα

7        Καραγουρούνας Χρήστος     28-3-1910         35       ναι        Athinai                       Πάτρα

8        Καραπιστόλης Αθανάσιος      3-8-1907          18       όχι        Francesca                   Πάτρα

9        Καραπιστόλης Γεώργιος Ι.    14-7-1920         28       όχι        Patris                         Πειραιάς

10       Καραπιστόλης Λουκάς          28-3-1910         35       ναι        Athinai                       Πάτρα

11       Καραχάλιος Νικόλαος          3-4-1912          39       ναι        Laura                            Πάτρα

12       Λάζος Χρήστος                   22-3-1914         39       ναι        Carpathia                      Πάτρα

13       Παπανδρέου Παναγιώτης     22-3-1914         37       ναι        Carpathia                    Πάτρα

14       Σιδέρης Κωνσταντίνος          2-4-1914          43       ναι        Laconia (1912)             Πάτρα

15       Σιδέρης Χαράλαμπος           2-4-1914          19       όχι        Laconia (1912)             Πάτρα

16       Σκούρας Ιωάννης                28-3-1910         35       ναι        Athinai                         Πάτρα

17       Σκούρας Παναγιώτης           28-3-1910         18       όχι        Athinai                       Πάτρα

18       Σκούρας Σπύρος                 2-4-1914          36       ναι        Laconia (1912)                Πάτρα

19       Σπυρόπουλος Αναστάσιος     28-3-1910         32       ναι        Athinai                       Πάτρα

20       Τριανταφύλλου Σπύρος        29-9-1912         18       όχι        Martha Washington       Πάτρα

21       Τσιπεντζής Αλέξιος              28-3-1910         27       ναι        Athinai                       Πάτρα

22       Τσεπεντζής Αλέξιος             22-10-1920       42       ναι        Themistocles               Πειραιάς

23       Ψεβεδούρος Ανδρέας          3-8-1907          38       όχι        Francesca                      Πάτρα

 

 

5.    Χρονικό της μετανάστευσης από το Βελούχοβο - Κάλλιο

 

(i)    Ο πρωτοπόρος του 1906

   Ο πιο τολμηρός ίσως άνθρωπος από το Βελούχοβο, που άνοιξε το δρόμο προς την Αμερική ήταν ο Ιωάννης Αδαμόπουλος. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης. Από εκεί, στις14 Μαΐου 1906 ανέβηκε στο πλοίο “Gera” και στις 31 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής του δήλωσε αόριστα “Δωρίς”. Τελικός προορισμός του για δουλειά (με 15 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Σπύρος Αδαμόπουλος.

 

(ii)   Η “δειλή” συνέχεια του 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγινε μόνο μία ομαδική αναχώρηση, από δύο άτομα τους : Αθαν. Καραπιστόλη και Ανδρ. Ψεβεδούρο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 15 Ιουλίου αναχώρησαν με το πλοίο “Francesca” και στις 3 Αυγούστου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Αθανάσιος Καραπιστόλης ήταν 18 ετών. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ανδρέας Παπακωνσταντίνου.

·         Ο Ανδρέας Ψεβεδούρος ήταν 38 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ανδρέας Αντωνόπουλος.

 

(iii)     Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1910

  Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο μεταναστευτικά ταξίδια με πλοία (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν εννέα άτομα από το Βελούχοβο. Συγκεκριμένα :

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Νικόλαο Βυθμολέα[4] (Vythmoleas). Στις 14 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 28 Μαρτίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 19 ετών. Στο χωριό Κάλλιο ήταν ο πατέρας του. Με 15 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αντώνιος Σούλιος.

 

Ατμόπλοιο “Athinai ”(1910)

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1910 ήταν η αριθμητικά μεγαλύτερη στη μικρή ιστορία της μετανάστευσης από το Βελούχοβο και αριθμούσε οκτώ άτομα. Ήταν οι : Δημ. Ζαγκλαβέρας, Κων. Καλμαντής, Χρ, Καραγουρούνας, Λουκ. Καραπιστόλης, Ιωάν. Σκούρας, Παν. Σκούρας, Αναστ. Σπυρόπουλος και Αλέξ. Τσιπεντζής. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 9 Μαρτίου, η ομάδα επιβιβάστηκε στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 28 Μαρτίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το υπάρχον αρχειακό υλικό αντλούμε περισσότερα στοιχεία για τους μετανάστες αυτούς. Έτσι :

·         Ο Δημήτριος Ζαγκλαβέρας (Zaglaveras) ήταν 45 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Προορισμός του για δουλειά (με 50 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Σκόντρα. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Δημήτριος Ζαγκλαβέρας την περίοδο 1907-09 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Κωνσταντίνος Καλμαντής (Galmandis) ήταν 25 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 23 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χ. Παπακωνσταντίνου.

·         Ο Χρήστος Καραγουρούνας ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο Βελούχοβο ήταν η γυναίκα του Καλλιόπη. Αναζητούσε δουλειά, με 50 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι (Milwaukee)του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Αθανάσιο Σιδέρη.

·         Ο Λουκάς Καραπιστόλης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Δημητρούλα. Με 23 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ανεψιός του Αθανάσιος Καραπιστόλης.

·         Ο Ιωάννης Σκούρας ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γιαννούλα. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Ανδρέα Παπανδρέου[5].

·         Ο Παναγιώτης Σκούρας ήταν 18 ετών. Στο Βελούχοβο είχε τη μητέρα του, αλλά το όνομά της δεν γράφτηκε[6] στο χειρόγραφο αρχείο. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ανδρέας Παπανδρέου.

·         Ο Αναστάσιος Σπυρόπουλος ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Ευθύμιο Σπυρόπουλο[7].

·         Ο Αλέξιος Τσιπεντζής (Tsipentzis) ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιώτα. Προορισμός του για δουλειά (με 20 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο κουνιάδος του Πάνος  Μπούγαλης.

 

(iv)     Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1912

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Νικόλαο Καραχάλιο. Στις 18 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Laura”  και στις 3 Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Στο Βελούχοβο είχε τη γυναίκα του Βασιλική. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ανεψιός του Γκας Βούλγαρης[8]. Για το Νικόλαο Καραχάλιο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1906-11 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.

 

ΑτμόπλοιοLaura (Photo: Peabody Essex Museum)

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Σπύρο Τριανταφύλλου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 16 Σεπτεμβρίου ανέβηκε στο πλοίο “Martha Washington” και στις 29 Σεπτεμβρίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος.  Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ένας ξάδερφός[9] του.

 

Ατμόπλοιο“Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

 

(v)      Αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1914

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο ομαδικά μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν πέντε άτομα από το Βελούχοβο. Αναλυτικά έχουμε:

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από  δύο άτομα, τους : Χρ. Λάζο και Παν. Παπανδρέου. Στις 6 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Carpathia” και στις 22 Μαρτίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Χρήστος Λάζος ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Τασούλα. Με 35 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σκάνλον της Μινεσότα, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Λάζο.

·         Ο Παναγιώτης Παπανδρέου ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Τασούλα. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σουπήριορ (Superior) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ανεψιός του Παναγιώτης Κάρλος[10].

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε τρία άτομα και περιλάμβανε τους : Κων. Σιδέρη, Χαρ. Σιδέρη και Σπ. Σκούρα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας αναφέρει γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Σιδέρης ήταν 43 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Γεωργούλα. Με 24 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ανδρέας Πάππας.

·         Ο Χαράλαμπος Σιδέρης ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Χρήστο Καραμίντζο.

·         Ο Σπύρος Σκούρας ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Χρήστιος Καραμίντζος.

 

           vi.        Λίγες αναχωρήσεις μεταναστών στο 1920 -  Μεταναστευτικός επίλογος

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρία μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν τέσσερα άτομα από το Κάλλιο. Πιο συγκεκριμένα:

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από  δύο άτομα, τους : Δημ. Ζαγκλαβίτα και Γεώρ. Καραπιστόλη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 25 Ιουνίου έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 14 Ιουλίου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Δημήτριος Ζαγκλαβίτας (Zaglavitas) ήταν 57 ετών και παντρεμένος. Στο χωριό Κάλλιον ήταν η γυναίκα του Μαρία. Προορισμός του για δουλειά (με 100 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Παναγ. Τσίγκας[11]. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Δημήτριος Ζαγκλαβίτας, την περίοδο 1910-19 και εργάστηκε σε τόπο του Ουισκόνσιν.

·         Ο Γεώργιος Καραπιστόλης ήταν 28 ετών. Με 30 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη μικρή πόλη Τζενεσέο (Geneseo) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο συγγενής του Ιωάννης Σκόνδρας[12]. Για το Γεώργιο Καραπιστόλη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη φορά πήγε την περίοδο 1909-13 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

 

Ατμόπλοιο “Πατρίς”(Patris)

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από  τον Αλέξιο Τσεπεντζή (Tsepentzis). Στις 2 Οκτωβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 22 Οκτωβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 42 ετών και παντρεμένος. Στο χωριό Κάλλιον είχε τη γυναίκα του Παράσχω. Αναζητούσε δουλειά, με 35 $ μαζί του, στην Τζέρσεϋ Σίτυ του Νιου Τζέρσεϋ, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Καλαντζή. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Αλέξιος Τσεπεντζής την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από  τον Ιωάννη Αδαμόπουλο. Στις 31 Δεκεμβρίου 1920, από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψε με το πλοίο “Themistocles” και στις 20 Ιανουαρίου 1921 αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Γιαννούλα. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Τσίγκας[13]. Αυτό ήταν δεύτερο ταξίδι για το μετανάστη Ιωάννη Αδαμόπουλο. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1906-1913 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ  www.amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).

6.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Άμφισσα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1894-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Φεβρουάριο 2017. Αναρτήθηκε στο www.amfictyon.blogspot.gr στις 25 Φεβ. 2017.

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :“Από την περιοχή Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1897-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάρτιο 2016. Αναρτήθηκε στο www.amfictyon.blogspot.gr από τις 20-3-2016 (Α’ & Β’ μέρη).

8.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου :“Από το Κλήμα Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1928”. Ανέκδοτη εργασία από τον Απρίλιο 1918. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 17 Μάη 2018.

9.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

10.  Βικιπαίδεια

 

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2]Στο σύνολο των 23 ονομάτων μεταναστών από το Βελούχοβο βρέθηκαν 3 αναλφάβητοι (ποσοστό 13 % των μεταναστών) .

[3]Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4]Το επώνυμο γράφτηκε με επιφύλαξη. Στο χειρόγραφο αρχείο είναι κακογραμμένο και δεν ξέρω αν αποδόθηκε σωστά. Το μικρό όνομα του πατέρα του αρχίζει από το γράμμα Π.

[5]Πιθανότατα από την Καλλιθέα (ή Ξυλογαϊδάρα). Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 18 ετών.

[6]Παράλειψη κατά την καταγραφή.

[7]Από το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 25 ετών. Προορισμός του ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν και ο αδερφός του Γεώργιος.

[8]Κώστας (Γκας) Βούλγαρηςαπό το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 20 ετών. Προορισμός του για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

[9]Στο χειρόγραφο αρχείο, είναι κακογραμμένο και δυσανάγνωστο. Το όνομα είναι Αθανάσιος.

[10]Από το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1910, σε ηλικία 11 ετών, μαζί με τον πατέρα του Κωνσταντίνο, με προορισμό το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

[11]Από το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 19 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.

[12]Από το Κλήμα Δωρίδας. Πήγε στην Αμερική το 1904, σε ηλικία 18 ετών και εργάστηκε μέχρι το 1912 στη Νέα Υόρκη. Το 1914 έκανε και δεύτερο ταξίδι με προορισμό το Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης. Ήταν ζαχαροπλάστης.

[13]Από την Άμφισσα. Πήγε στην Αμερική το 1910, σε ηλικία 21 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.