Από τη Ζημιανή (Δίκαστρο) Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1921)

Προλεγόμενα

   Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι ακουστό από παλιά. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τη Ζημιανή (σημερινό όνομα Δίκαστρο). Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 67 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2018. 

Ο Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίας) Ζημιανής (από το Διαδίκτυο)

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 18 μεταναστευτικά ταξίδια (17 μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 67 μετανάστες. Πιθανά διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη κωμόπολη ή πόλη (π.χ. Βαρυμπόπη, Λαμία) της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους της Ζημιανής (ή Δικάστρου), για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

 ---

Αυτοδιοικητικά

Από τη Ζημιανή στο Δίκαστρο

   Η ονομασία Ζημιανή προήλθε από τη λέξη Ζαμία/Ζημία της τοποθεσίας, που δόθηκε από τους Δωριείς, λόγω του προβληματικού εδάφους της (με καθιζήσεις και κατολισθήσεις).

   Από τις 28 Δεκεμβρίου 1836, ο οικισμός Ζημιανή έχει προσαρτηθεί στο Δήμο Τυμφρηστού, (με έδρα το Μαυρίλο) του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Σύντομα αλλάζει το όνομα του νομού σε Φθιώτιδος και Φωκίδος.

   Από τις 31 Αυγούστου 1912, η Ζημιανή δεν ανήκει στο δήμο Τυμφρηστού και ορίζεται ως έδρα ομώνυμης κοινότητας. Στις 28 Σεπτεμβρίου 1927 (ΦΕΚ 206Α), ο οικισμός Ζημιανή μετονομάστηκε σε Δίκαστρον (λόγω των δύο οχυρωματικών κάστρων του τόπου, από την Ελληνιστική εποχή).

   Από τις 31 Μαρτίου 1943 ο οικισμός υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδος. Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”) καταργήθηκε η κοινότητα Δικάστρου και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού.

   Από τις 7 Ιουνίου 2010 (σχέδιο “Καλλικράτης”), ο οικισμός Δικάστρου Φθιώτιδας αποσπάστηκε από το Δήμο Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού (που καταργήθηκε) και προσαρτήθηκε στο Δήμο Μακρακώμης. Στην τελευταία απογραφή πληθυσμού (2011) είχε 283 κατοίκους.

1.   Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 67 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (16) έφυγαν το 1914 (ποσοστό 24 %). Συνολικά έγιναν 18 μεταναστευτικά ταξίδια (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 17 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 12 % του πληθυσμού, που είναι 1 ½  φορές περίπου μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης την περίοδο 1900-1925 (που ήταν 8 %). Η περιοχή είχε περιορισμένη αυτονομία αγαθών, κυρίως με κτηνοτροφία, αλλά με περιορισμένη καλλιεργήσιμη έκταση γης για γεωργική καλλιέργεια, που μάλλον δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων της περιοχής αυτής.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών, με 36 μετανάστες και ακολούθησαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι και 20 ετών, με 16 μετανάστες. Η κατανομή ηλικιών των μεταναστών της Ζημιανής δίνονται στον πίνακα 3.

   Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες  ήταν :

(α) Ζημιανίτης Ηλίας Γ., ετών 17 (πήγε το 1914)

(β) Χαμπέρης Δημήτριος Ευαγ., ετών 18 (πήγε το 1909)

(γ) Καζαρής Κωνσταντίνος, ετών 19 (πήγε το 1907)

   Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :

(α) Λαΐτσας Χρήστος, ετών 45 (πήγε το 1916)

(β) Κόρδας Κωνσταντίνος, ετών 43  (πήγε το 1920)

(γ) Γιαννακόπουλος Απόστολος, ετών 40 (πήγε το 1920)

(δ) Χριστόπουλος Ιωάννης, ετών 40 (πήγε το 1916)

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 27 έτη.

   Οι περισσότεροι μετανάστες της Ζημιανής ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα από τους 67 μετανάστες οι 47 ήταν άγαμοι (70 %) και οι υπόλοιποι 20 ήταν έγγαμοι.

   Από τις οικογένειες της Ζημιανής, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

   Συνολικά έγιναν 18 ταξίδια, που διακίνησαν τους 67 μετανάστες της Ζημιανής. Οι περισσότεροι μετανάστες (31 άτομα) προτίμησαν το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 46 %), ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν 21 μετανάστες και άλλοι 15 έφυγαν από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης (βλ. πίνακα 4). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες έφυγαν με ξένα πλοία. Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας, το 1919 έφυγαν 11 μετανάστες με το πλοίο “Argentina”. Το έτος 1912 και από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν σε ένα ταξίδι 9 μετανάστες με το πλοίο “Ivernia”. Τέλος, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης το 19142, πάλι σε ένα ταξίδι, έφυγαν 10 μετανάστες, με το πλοίο “Celtic”.

    Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5, που παρατίθεται.

Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες κατέβαιναν από το πλοίο. Μετά και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για να περάσουν  από υγειονομικό έλεγχο. Ακολουθούσε η τελική καταγραφή και ο έλεγχος από την υπηρεσία Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες της Ζημιανής φαίνονται στον Πίνακα 6. Κυριάρχησε η πολιτεία της Πενσυλβάνια (με 48 άτομα) και το υψηλό ποσοστό 72 %! Ακολούθησε αυτή της Νέας Υόρκης, με τρίτη στη σειρά το Οχάιο  και την Αϊόβα. Οι άλλες πολιτείες  δέχτηκαν μεμονωμένους μετανάστες. Αριθμητικά στοιχεία δίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 6.

   Πιο συγκεκριμένα, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

  

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Πενσυλβάνια (Pa.)	Pittsburg (24), Ambridge (14), Sharpsburg (8), Alleghany (2)
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (7)
Οχάιο (Ohio)	Cleveland (3), Coshocton (2)
Αϊόβα (Iowa)	Des Moines (1), Boone (1)
Κονέκτικατ (Conn.)	Bridgeport (1)
Νιού Τζέρσεϋ (N.J.)	Rochester (1)
δ. α.	3
ΣΥΝΟΛΟ	67

2.   Επαγγέλματα των μεταναστών

   Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών (52 άτομα) δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν κι άλλα επαγγέλματα.  Αριθμητικά στοιχεία αυτών ακολουθούν:

                   επάγγελμα                         αριθ.

εργάτης (laborer, workman, worker)         52

εργάτης σε φάρμα (farm laborer)              11

ξυλουργός (carpenter)                             2

κτίστης (mason)                                      1

καραμελάς (candy maker)                            1      

            ΣΥΝΟΛΟ                                     67

3.   Πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 17 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για τη συνοδεία άλλων μελών της οικογένειας.

  Περισσότερα χρόνια στην Αμερική (στο α’ ταξίδι) έμεινε ο Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου, για 7 χρόνια. Οι μετανάστες, στο α’ ταξίδι τους, έμειναν - κατά μέσο όρο - 3 χρόνια.

   Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Ηλίας Αντωνής :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-12 σε τόπο του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Κλήβελαντ του Οχάιο.

2.    Γεώργιος Βλάχος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 σε τόπο του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Κλήβελαντ του Οχάιο.

3.    Ευάγγελος Γιαννακάκης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 σε τόπο του Νιού Τζέρσεϋ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Ρότσεστερ του Νιού Τζέρσεϋ.

4.    Ηλίας Πιλάλης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 σε τόπο της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

5.    Χρήστος Πιλάλης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 σε τόπο του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Κλήβελαντ του Οχάιο.

6.    Γεώργιος Χαμπέρης : Το α’  ταξίδι έγινε το 1912  σε τόπο της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

7.    Κωνσταντίνος Λάμπος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 σε τόπο της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια.

8.    Κωνσταντίνος Καλότυχος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-12 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

9.    Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1905-12 σε τόπο του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Σάρπσμπουργκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια.

10.  Γρηγόριος Χαμπέρης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

11.  Σπυρίδων Λαΐτσας : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-10 σε τόπο της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1916 στο Σάρπσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

12.  Χρήστος Λαΐτσας : Το α’  ταξίδι έγινε το 1907 με άγνωστη διάρκεια και τόπο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1916 με άγνωστο τόπο προορισμού.

13.  Κωνσταντίνος Γράββαλος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 σε τόπο της Καλιφόρνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

14.  Κωνσταντίνος Καρφής : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1913-14 στη Μπουν (Boone) της Αϊόβα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.

15.  Γεώργιος Κόρδας : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-19 στην Συρακιούζ (Syracuse) της Νέας Υόρκης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στο Σάρπσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

16.  Πέτρος Κόρδας : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-12 στη Νέα Υόρκη και στην Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

Απόστολος Γιαννακόπουλος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 σε τόπο της Πενσυλβάνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στο Σάρπσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

4.   Αλφαβητικός Πίνακας των μεταναστών

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες της Ζημιανής που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Ζημιανής δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α       Ονοματεπώνυμο                χρ. άφιξης    ηλικία   έγγαμος  Πλοίο ταξιδιού        Λιμάνι αναχώρ.

1        Αγγελής Ξενοφών                3-6-1907        29       όχι       Algeria (1891)             Νάπολη

2        Αγγελόπουλος Δημήτριος      2-12-1907      28       ναι       Giulia                        Πάτρα

3        Αγγελόπουλος Ηλίας             22-6-1920      28       όχι       Megali Hellas             Πειραιεύς

4        Αγγελόπουλος Ιωάννης         16-8-1912      36       ναι        Ivernia                     Πάτρα

5        Αντωνής Ηλίας Αναγνώστου    26-3-1909     23       όχι       Argentina                  Πάτρα

6        Αντωνής Ηλίας                     14-4-1914      29       όχι       Celtic                       Νάπολη

7        Αντωνής Νικόλαος                10-1-1911      22       όχι       Alice                        Πάτρα

8        Βλάχος Γεώργιος Δ.              26-3-1909      22       όχι       Argentina                  Πάτρα

9        Βλάχος Γεώργιος Δ.              14-4-1914      27       όχι       Celtic                       Νάπολη

10      Βλάχος Κωνσταντίνος            16-8-1912      20       όχι        Ivernia                      Πάτρα

11      Γαλάνης Γεώργιος                19-3-1912      20       όχι        Themistocles             Πειραιεύς

12      Γιαννακάκης Γεώργιος          16-8-1912      23       όχι        Ivernia                      Πάτρα

13      Γιαννακάκης Δημήτριος          3-6-1907      24       όχι        Algeria (1891)             Νάπολη

14      Γιαννακάκης Ευάγγελος        26-3-1909      19       όχι        Argentina                  Πάτρα

15      Γιαννακάκης Ευάγγελος        14-4-1914      25       όχι        Celtic                       Νάπολη

16      Γιαννακόπουλος Απόστολος   22-6-1920      40       ναι        Megali Hellas             Πειραιεύς

17      Γράββαλος Ηλίας Ευαγ.         14-4-1914      28       όχι       Celtic                       Νάπολη

18      Γράββαλος Κωνσταντίνος        3-6-1907      24       όχι        Algeria (1891)             Νάπολη

19      Γράββαλος Κωνσταντίνος       10-4-1920      37       ναι       Themistocles              Πειραιεύς

20      Δημητρίου Μιχαήλ                 16-8-1912      19       όχι       Ivernia                      Πάτρα

21      Δημητρίου Περικλής              10-4-1914      20       όχι       Argentina                  Πάτρα

22      Ζημιανίτης Ανδρέας Γ.            2-12-1907     22       όχι       Giulia                        Πάτρα

23      Ζημιανίτης Ανδρέας Γ.           14-4-1914      26       όχι       Celtic                       Νάπολη

24      Ζημιανίτης Ηλίας Γ.               14-4-1914      17       όχι       Celtic                       Νάπολη

25      Καζαρής Κωνσταντίνος           3-6-1907      19       όχι        Algeria (1891)             Νάπολη

26      Καλότυχος Γεώργιος Σπ.        10-1-1911      25       όχι       Alice                        Πάτρα

27      Καλότυχος Κωνσταντίνος       26-3-1909      23       όχι        Argentina                 Πάτρα

28      Καλότυχος Κωνσταντίνος        8-6-1914      28       όχι        Athinai                      Πειραιεύς

29      Καλότυχος Ιωάννης Χρ.         10-1-1911      20       όχι       Alice                         Πάτρα

30      Καραΐσκος Γεώργιος             26-5-1909      20       όχι       Alice                         Πάτρα

31      Καρακώστας Λάζαρος            19-3-1912      30       ναι      Themistocles             Πειραιεύς

32      Καρφής Γεώργιος                 16-8-1912      19       όχι       Ivernia                      Πάτρα

33      Καρφής Κωνσταντίνος           10-4-1920      35       ναι       Themistocles             Πειραιεύς

34      Καρφής Σόλων (;)                 26-3-1909      30       ναι       Argentina                  Πάτρα

35      Κατσαρής Γεώργιος              16-8-1912      19       όχι       Ivernia                      Πάτρα

36      Κόρδας Γεώργιος                 28-4-1910      19       όχι       Patris                        Πειραιεύς

37      Κόρδας Γεώργιος                 10-4-1920      30       ναι       Themistocles              Πειραιεύς

38      Κόρδας Κωνσταντίνος            26-3-1909      30       ναι      Argentina                   Πάτρα

39      Κόρδας Κωνσταντίνος            22-6-1920      43       ναι      Megali Hellas              Πειραιεύς

40      Κόρδας Παναγιώτης              20-1-1921      37       ναι      Megali Hellas               Πειραιεύς

41      Κόρδας Πέτρος                    10-4-1920      39       ναι      Themistocles               Πειραιεύς

42      Κόρδας Σπύρος                    29-10-1910    31       ναι      Eugenia                      Πάτρα

43      Λαΐτσας Κωνσταντίνος           19-3-1912      19       όχι      Themistocles               Πειραιεύς

44      Λαΐτσας Σπυρίδων                  6-8-1916      38       ναι      Vasilefs Constantinos    Πειραιεύς

45      Λαΐτσας Χρήστος                   2-12-1907     35       ναι      Giulia                         Πάτρα

46      Λαΐτσας Χρήστος                   6-8-1916      45       ναι       Vasilefs Constantinos    Πειραιεύς

47      Λάμπος Κωνσταντίνος            16-5-1914      26       όχι      Kaiser Franz Josef I     Πάτρα

48      Λάμπρου Δημήτριος              16-8-1912      19       όχι       Ivernia                      Πάτρα

49      Παπαδημητρίου Κωνσταντ.       8-6-1914     32       όχι       Athinai                      Πειραιεύς

50      Παπασταύρου Ευάγγελος       14-4-1914      19       όχι      Celtic                        Νάπολη

51      Παπασταύρου Σταύρος           8-6-1914      25       όχι       Athinai                      Πειραιεύς

52      Παπασταύρου Χρήστος             26-3-1909   22       όχι       Argentina                  Πάτρα

53      Πιλάλης Αθανάσιος               26-3-1909      28       όχι       Argentina                  Πάτρα

54      Πιλάλης Ηλίας                      26-3-1909      23       όχι       Argentina                  Πάτρα

55      Πιλάλης Ηλίας                      14-4-1914      28       όχι       Celtic                        Νάπολη

56      Πιλάλης Χρήστος                  14-4-1914      24       όχι       Celtic                        Νάπολη

57      Πλάνης (;) Φώτης                 19-3-1912      34       ναι       Themistocles             Πειραιεύς

58      Ρήγας Παναγιώτης                16-8-1912      23       όχι       Ivernia                      Πάτρα

59      Σουλιώτης Δημήτριος             3-6-1907      37       ναι       Algeria (1891)             Νάπολη

60      Χαμπέρης Γεώργιος              16-8-1912      23       όχι       Ivernia                      Πάτρα

61      Χαμπέρης Γεώργιος Π.          14-4-1914      24       όχι       Celtic                        Νάπολη

62      Χαμπέρης Γρηγόριος             13-8-1912      23       όχι       Martha Washington     Πάτρα

63      Χαμπέρης Γρηγόριος              8-6-1914      25       όχι       Athinai                      Πειραιεύς

64      Χαμπέρης Δημήτριος Ευαγ.    26-3-1909      18       όχι       Argentina                  Πάτρα

65      Χριστόπουλος Ιωάννης           6-8-1916      40       ναι        Vasilefs Constantinos   Πειραιεύς

66      Χριστόπουλος Παυσανίας       26-3-1909      25       ναι       Argentina                  Πάτρα

67      Χριστόπουλος Χρήστος           6-8-1916      27       όχι       Vasilefs Constantinos   Πειραιεύς

5.  Χρονικό της μετανάστευσης από τη Ζημιανή στην Αμερική

Α. Οι πρωτοπόροι του 1907

   Η πρώτη ομάδα μεταναστών, που “άνοιξε το δρόμο” από τη Ζημιανή προς την Αμερική το 1907, ήταν πενταμελής και περιλάμβανε τους : Ξεν. Αγγελή, Δημ. Γιαννακάκη, Κων. Γράββαλο, Κων. Καζαρή και Δημ. Σουλιώτη. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο μέχρι την Ιταλία. Στις 15 Μαΐου, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, έφυγαν με το ατμόπλοιο “Algeria (1891)” και στις 3 Ιουνίου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε επίσης ότι :

·         Ο Ξενοφών Αγγελής ήταν 25 ετών. Δήλωσε τη Ζημιανή ως τόπο γέννησης, αλλά τον Πειραιά ως τόπο προηγούμενης διαμονής. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 14 $ στην τσέπη) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεράσιμος Τσαφίζας.

·         Ο Δημήτριος Γιαννακάκης ήταν 24 ετών. Ως προηγούμενο τόπο διαμονής δήλωσε τον Πειραιά. Προορισμός του (με 10 $ μαζί του) για δουλειά εργάτη ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο νονός του Ιωάννης Χριστόπουλος.

·         Ο Κωσταντίνος Γράββαλος ήταν 24 ετών. Ως τόπο γέννησης δήλωσε τη Ζημιανή, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε τον Πειραιά. Με 10 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Πέτρος Κόρδας.

·         Ο Κωνσταντίνος Καζαρής ήταν 19 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 10 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αγαμέμνων Παναγάκος.

·         Ο Δημήτριος Σουλιώτης ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 10 $ στην τσέπη) στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το φίλο Δημήτριο Ανδρεάκο.

   Η δεύτερη ομάδα στο 1907 ήταν επίσης τριμελής και απαρτίστηκε από τους : Δημ. Αγγελόπουλο, Ανδρ. Ζημιανίτη και Χρ. Λαΐτσα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 12 Νοεμβρίου ταξίδεψαν με το πλοίο “Giulia” και στις 2 Δεκεμβρίου αντίκρυσαν το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Δημήτριος Αγγελόπουλος ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Στη Ζημιανή ήταν η μητέρα[4] του. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε φίλους τούς Αφους Παπαδήμα.

·         Ο Ανδρέας Ζημιανίτης ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Γεώργιος. Με 14 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, κοντά στους φίλους του Αφούς Παπαδήμα.

·         Ο Χρήστος Λαΐτσας ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αρετή. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 10 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Γεώργιος Τζανογιάννης.

Β. Διπλάσια φυγή μεταναστών στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο ταξίδια (1 ομαδικό και 1 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άνθρωποι της Ζημιανής. Αναλυτικά :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1909 ήταν η πολυαριθμότερη στη μεταναστευτική ιστορία του χωριού. Περιλάμβανε 11 άτομα! Αυτά ήταν οι : Ηλ. Αντωνής, Γεώρ. Βλάχος, Ευάγ. Γιαννακάκης, Κων. Καλότυχος, Σ. Καρφής, Κων. Κόρδας, Χρ. Παπασταύρου, Αθ. Πιλάλης, Ηλ. Πιλάλης, Δημ. Χαμπέρης και Παυσ. Χριστόπουλος. Από τα λιμάνι της Πάτρας, στις 8 Μαρτίου επιβιβάστηνα στο ατμόπλοιο “Argentina” και στις 26 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ότι :

·         Ο Ηλίας Αναγνώστου Αντωνής ήταν 23 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Γιαννούλα. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 10 $ στην τσέπη) στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Πέτρο Κόρδα.

·         Ο Γεώργιος Βλάχος ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του (με 11 $) για δουλειά εργάτη ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο κουνιάδος του Απόστολος Γιαννακόπουλος.

 

Ατμόπλοιο “Argentina”

·         Ο Ευάγγελος Γιαννακάκης ήταν 19 ετών. Η μητέρα του στη Ζημιανή λεγόταν Ελένη. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδελφό του Ιωάννη Γιαννακάκη.

·         Ο Κωνσταντίνος Καλότυχος ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Φώτιος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 11 $ μαζί του) στο Πίτσμπουργκ[5] της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρήστος Παπαδημητρίου[6].

·         Ο Σόλων Καρφής (Jolon Karfis) ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Μαριγώ. Με 12 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ[7] της Πενσυλβάνια, με γνωστό του στην Αμερική τον κουνιάδο του Πέτρο Κόρδα που ήταν στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια.

·         Ο Κωνσταντίνος Κόρδας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Καλλιόπη. Προορισμός του (με 12 $) για δουλειά εργάτη, ήταν το Πίτσμπουργκ[8] της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Παπαδημητρίου.

·         Ο Χρήστος Παπασταύρου ήταν 22 ετών. Πλησιέστερος συγγενής του στη Ζημιανή ήταν ο αδελφός του Σταύρος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Παπαδημητρίου.

·         Ο Αθανάσιος Πιλάλης ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Στυλιανή. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 12 $ στην τσέπη) στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο αδελφός του Χρήστος Πιλάλης.

·         Ο Ηλίας Πιλάλης ήταν 23 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Δημητρούλα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 11 $ μαζί του) στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδελφό του Χρήστο Πιλάλη.

·         Ο Δημήτριος Χαμπέρης ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ευάγγελος. Προορισμός του (με 11 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Άμπριτζ[9] (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όποιυ ήταν ο θείος του Ιωάννης Χριστόπουλος.

·         Ο Παυσανίας Χριστόπουλος ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Δέσπω. Με 11 $ για τα αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ[10] της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδελφό του Μπιλ Χριστόπουλο.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Γεώργιο Καραΐσκο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 10 Μαΐου ανέβηκε στο πλοίο “Alice” και στις 26 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του στη Ζημιανή λεγόταν Παναγιώτης. Με 10 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Γιαννακάκης.

 

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris)

Δ. Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1910

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Γεώργιο Κόρδα. Στις 12 Απριλίου 1910, από το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησε με το ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Patris” και στις 28 Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Αλέγκανι (Alleghany) της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Βασ. Χριστόπουλο.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Σπύρο Κόρδα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 9 Οκτωβρίου ανέβηκε στο πλοίο “Eugenia” και στις 29 Οκτωβρίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσή. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 15 $ μαζί του) στο Αλέγκανι (Alleghany) της Πενσυλβάνια, κοντά στο συγγενή του Απ. Γιαννακόπουλο.

Γ. Μία ομαδική άφιξη στο 1911

   Έγινε από τριμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους : Νικ. Αντωνή, Γεώρ. Καλότυχο και Ιωάν. Καλότυχο. Στις 26 Δεκεμβρίου 1910, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Alice” και στις 10 Ιανουαρίου 1911 αφίχθησαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Νικόλαος Αντωνής ήταν 22 ετών. Η μητέρα του στη Ζημιανή λεγόταν Γιαννούλα. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, κοντά στο θείο του Ιωάννη Καρφή.

·         Ο Γεώργιος Καλότυχος ήταν 25 ετών. Αρχικά δήλωσε κτίστης (mason), αλλά μετά αλλάχτηκε σε εργάτη. Ο πατέρας του στη Ζημιανή λεγόταν Σπύρος. Προορισμός του (με 25 $ στην τσέπη) για δουλειά ήταν η πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Καρφής.

·         Ο Ιωάννης Καλότυχος ήταν 20 ετών. Το επάγγελμά του ήταν ξυλουργός (carpenter). Ο πατέρας του λεγόταν Χρήστος. Με 75 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά  στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, όπου ήταν ο θείος του Ιωάννης Ζορμπάς.

 

Ατμόπλοιο “Alice” (Photo: Eric Johnson)

Ε. Σημαντική αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 ταξίδια (2 ομαδικά κι 1 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 14 άτομα της Ζημιανής. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από 4μελή ομάδα, με τους : Γεώρ. Γαλάνη, Λάζ. Καρακώστα, Κων. Λαΐτσα και Φώτ. Πλάνη. Στις 24 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, η ομάδα επιβιβάστηκε στο ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Themistocles” και στις 19 Μαρτίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε επιπλέον ότι :

·         Ο Γεώργιος Γαλάνης ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο θείος του Ηλίας Μανώλης.

·         Ο Λάζαρος Καρακώστας ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αλεξάνδρα. Με 24 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο γνωστός του Ηλίας Μανώλης.

·         Ο Κωνσταντίνος Λαΐτσας ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στη Ζημιανή λεγόταν Αριστείδης. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, κοντά στο θείο του Σπύρο Κόρδα.

·         Ο Φώτης Πλάνης[11] (;) ήταν 34 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 24 $ στην τσέπη) στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Καλότυχο.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Γρηγόριο Χαμπέρη. Στις 29 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Αυγούστου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Μπρίτζπορτ (Bridgeport) του Κονέκτικατ, όπου ήτανμ ο ξάδερφός του Ηλίας Μαρδής.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 αριθμούσε εννέα άτομα και περιλάμβανε τους : Ιωάν. Αγγελόπουλο, Κων. Βλάχο, Γεώρ. Γιαννακάκη, Μιχ. Δημητρίου, Γεώρ. Καρφή, Γεώρ. Κατσαρή, Δημ. Λάμπρου, Παν. Ρήγα και Γεώργ. Χαμπέρη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 28 Ιουλίου έφυγαν με το πλοίο “Ivernia” και στις 16 Αυγούστου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Ιωάννης Αγγελόπουλος ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Ζημιανή λεγόταν Γεωργίτσα. Προορισμός του )με 25 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ένα κουνιάδος[12] του.

·         Ο Κωνσταντίνος Βλάχος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Με 21 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στο ξάδερφό του Δ. Χαμπέρη.

·         Ο Γεώργιος Γιαννακάκης ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Στέλιος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπ. Μπούντας.

·         Ο Μιχαήλ Δημητρίου ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 25 $ στην τσέπη) στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου είχε τον ξάδερφό του Λ. Χαμπέρη.

Πλοίο “Ivernia” (Photo: Alex Duncan)

·         Ο Γεώργιος Καρφής ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Προορισμός του (με 20 $) για δουλειά εργάτη ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Δ. Καρφή.

·         Ο Γεώργιος Κατσαρής ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Με 10 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, όπου είχε τον ξάδερφό του Ελ. Μανώλη.

·         Ο Δημήτριος Λάμπρου ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 21 $ μαζί του) στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο αδελφός του Γ. (ή Κ.) Λάμπρου.

·         Ο Παναγιώτης Ρήγας ήταν 23 ετών. Η μητέρα του στη Ζημιανή λεγόταν Αικατερίνη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Άμπριτζ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γ. Λάμπρου.

·         Ο Γεώργιος Χαμπέρης ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη, ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδελφό του Π. Χαμπέρη.

Ε. Κορύφωση της μεταναστευτικής φυγής στο 1914

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα ταξίδια (2 ομαδικά και άλλα 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 16 άτομα της Ζημιανής. Αναλυτικά λοιπόν έχουμε :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Περικλή Δημητρίου. Στις 23 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Argentina” και στις 10 Απριλίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Η μητέρα του στη Ζημιανή λεγόταν Αικατερίνη. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Σάρπσμπρουγκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δ. Χαμπέρης.

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε δέκα άτομα και τη συγκρότησαν οι: Ηλ. Αντωνής, Γεώρ. Βλάχος, Ευάγ. Γιαννακάκης, Ηλ. Γράββαλος, Ανδρ. Ζημιανίτης, Ηλ. Ζημιανίτης, Ευάγ. Παπασταύρου, Ηλ. Πιλάλης, Χρ. Πιλάλης και Γεώρ. Χαμπέρης. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο μέχρι την Ιταλία. Την 1η Απριλίου 1914, από το λιμάνι της Νάπολης επιβιβάστηκαν στο ατμόπλοιο “Celtic” και στις 14 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Ηλίας Αντωνής ήταν 29 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Γιαννούλα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 30 $ μαζί του) στο Κλήβελαντ του Οχάιο, κοντά στον αδελφό του Νικόλα. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ηλίας Αντωνής την περίοδο 1908-12 και εργάστηκε πάλι στο Οχάιο.

·         Ο Γεώργιος Βλάχος ήταν 27 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Κλήβελαντ του Οχάιο, όπου είχε τον αδελφό του Κωνσταντίνο. Για το Γεώργιο Βλάχο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στο Οχάιο.

·         Ο Ευάγγελος Γιαννακάκης ήταν 25 ετών. Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Ελένη. Τελικός προορισμός του (με 32 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Ρότσεστερ του Νιου Τζέρσεϋ, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Ρέτσος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ευάγγελος Γιαννακάκης την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στο Νιου Τζέρσεϋ.

 

Πλοίο “Celtic” (Photo: Alex Duncan)

·         Ο Ηλίας Γράββαλος ήταν 28 ετών. Ο πατέρας το λεγόταν Ευάγγελος. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Σάρπσμπουργκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδελφό του Δημήτριο.

·         Ο Ανδρέας Ζημιανίτης ήταν 26 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 68 $ μαζί του) στην κωμόπολη Κοσόκτον (Coshocton) του Οχάιο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Θωμάς Λουκάς.

·         Ο Ηλίας Ζημιανίτης ήταν 17 ετών (αδελφός του Ανδρέα). Κι αυτός έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην κωμόπολη Κοσόκτον (Coshocton) του Οχάιο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Θωμάς Λουκάς.

·         Ο Ευάγγελος Παπασταύρου ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στη Ζημιανή λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Καρφή.

·         Ο Ηλίας Πιλάλης ήταν 28 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Δημητρούλα. Με 30 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Καρφής. Για τον Ηλία Πιλάλη, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Ξαναπήγε την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στην Πενσυλβάνια.

·         Ο Χρήστος Πιλάλης ήταν 24 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Δημητρούλα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 85 $ μαζί του) στο Κλήβελαντ (Cleveland) του Οχάιο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κωνσταντίνος Βλάχος. Είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ ο Χρήστος Πιλάλης την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε πάλι στο Οχάιο.

·         Ο Γεώργιος Χαμπέρης ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του στη Ζημιανή λεγόταν Παναγιώτης. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδελφό του Λάμπρο. Είχε κάνει κι άλλο προηγούμενα ταξίδι στην Αμερική ο Γεώργιος Χαμπέρης, το 1912 και εργάστηκε πάλι στην Πενσυλβάνια.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Κωνσταντίνο Λάμπο[13] (Lambos). Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 4 Μαΐου έφυγε με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I”  και στις 16 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 26 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Σπύρος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Άμπριτζ (Ambridge) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Σπ. Κόρδας. Για τον Κων/νο Λάμπο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική, εφόσον είχε ξαναπάει την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε πάλι στην Πενσυλβάνια.

 

Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από τετραμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους: Κων. Καλότυχο, Κων. Παπαδημητρίου, Στ. Παπασταύρου και Γρηγ. Χαμπέρη. Στις 19 Μαΐου, από το λιμάνι του Πειραιά, ανέβηκαν στο ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Athinai” και στις 8 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο υλικό του αρχείου μας γνωρίζει επίσης ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Καλότυχος ήταν 28 ετών. Το επάγγελμά του ήταν ξυλουργός (carpenter). Ο πατέρας του στη Ζημιανή λεγόταν Φώτιος. Με 30 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Λάμπρος[14] Χαμπέρης. Ο Κων/νος Καλότυχος είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ την περίοδο 1908-12 και εργάστηκε πάλι στο Πίτσμπουργκ.

·         Ο Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου ήταν 32 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν καραμελάς (candy maker). Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Αγγελική. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στο Σάρπσμπουργκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Δημ. Χαμπέρης. Δεύτερο ταξίδι στην Αμερική για τον Κων/νο Παπαδημητρίου. Πρωτοπήγε την περίοδο 1905-12 και εργάστηκε στο Οχάιο.

·         Ο Σταύρος Παπασταύρου ήταν 25 ετών. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε το θείο του Δημήτριο. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 25 $ στην τσέπη) στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Ανδρέα Ζημιανίτη.

·         Ο Γρηγόριος Χαμπέρης ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 35 $) ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο αδερφός του Δημ. Χαμπέρης. Είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ ο Γρηγόριος Χαμπέρης, την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε πάλι στο Πίτσμπουργκ.

Ζ. Λίγοι μετανάστες στο 1916

   Στη διάρκεια του έτους έγινε μόνο ένα ομαδικό ταξίδι προς την Αμερική, από τέσσερα άτομα, τους : Σπ. Λαΐτσα, Χρ. Λαΐτσα, Ιωάν. Χριστόπουλο και Χρ. Χριστόπουλο. Από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Vasilefs Constantinos” και στις 6 Αυγούστου έφτασαν στην Αμερική. Τα ελλιπή στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι :

·         Ο Σπυρίδων Λαΐτσας ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Με 40 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σάρπσμπουργκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ανεψιός του Γεώργιος Γαλάνης. Δεύτερο ταξίδι στην Αμερική για το Σπυρ. Λαΐτσα, που πρωτοπήγε την περίοδο 1906-10 και εργάστηκε πάλι στην Πενσυλβάνια.

·         Ο Χρήστος Λαΐτσας ήταν 45 ετών και παντρεμένος. Ελλείπουν[15] άλλα στοιχεία. Πάντως ο Χρήστος Λαΐτσας είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ το έτος 1907.

·         Ο Ιωάννης Χριστόπουλος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

·         Ο Χρήστος Χριστόπουλος ήταν 27 ετών Ελλείπουν άλλα στοιχεία.

Ζ. Σχετική αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1920

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο ομαδικά ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα της Ζημιανής. Συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από τετραμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους: Κων. Γράββαλο, Κων. Καρφή, Γεώρ. Κόρδα και Πέτ. Κόρδα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 19 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Themistocles” και στις10 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε ακόμη ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Γράββαλος ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 30 $ στην τσέπη) στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο θείος του Τζέιμς Κούκιος[16]. Ο Κων/νος Γράββαλος πρωτοπήγε στην Αμερική την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στην Καλιφόρνια.

·         Ο Κωνσταντίνος Καρφής ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Δημητρούλα. Με 50 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά εργάτη στη μικρή πόλη Μπουν (Boone) της Αϊόβα, όπου ήταν και ο αδελφός του Σαμ (Sam) Καρφής. Είχε κάνει κι άλλο ταξίδι στις ΗΠΑ ο Κων/νος Καρφής την περίοδο 1913-14 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Γεώργιος Κόρδας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Ζημιανή λεγόταν Ειρήνη. Προορισμός του (με 35 $) για δουλειά εργάτη ήταν το Σάρπσμπουργκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρήστος Χριστόπουλος. Για το Γεώργιο Κόρδα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Πρωτοπήγε την περίοδο 1914-19 και εργάστηκε στην Συρακιούζ (Syracuse) της Νέας Υόρκης.

·         Ο Πέτρος Κόρδας ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ολυμπιάδα. Με 30 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Τζέιμς Κούκιος. Είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ ο Πέτρος Κόρδας, την περίοδο 1906-12 και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη και στην Πενσυλβάνια.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1920 έγινε από τρία άτομα, τους : Ηλ. Αγγελόπουλο, Απ. Γιαννακόπουλο και Κων. Κόρδα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 8 Ιουνίου ανέβηκαν στο ελληνόκτητο ατμόπλοιο “Megali Hellas” και στις 22 Ιουνίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Ηλίας Αγγελόπουλος ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του στη Ζημιανή λεγόταν Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 34 $ μαζί του) την κωμόπολη Σάρπσμπουργκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ανεψιός του Δημήτριος Χαμπέρης.

·         Ο Απόστολος Γιαννακόπουλος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγγελική. Προορισμός του (με 22 $) για δουλειά εργάτη ήταν η κωμόπολη Σάρπσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Χαμπέρης. Για τον Απόστολο Γιαννακόπουλο, αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι σε τόπο της Πενσυλβάνια.

·         Ο Κωνσταντίνος Κόρδας ήταν 43 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Μαριγώ. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 30 $ στην τσέπη) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Βρανάς.

 

       Πλοίο Megali Hellas (Photo: Richard Faber Collection)

Η. Μεταναστευτικός επίλογος στο 1921

   Δόθηκε με μια μεμονωμένη άφιξη από τον Παν. Κόρδα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 31 Δεκεμβρίου 1920 αναχώρησε με το πλοίο  “Megali Hellas” και στις 20 Ιανουαρίου 1921 έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αριστοβούλα. Προορισμός του (με 50 $) για δουλειά εργάτη ήταν η κωμόπολη Σάρπσμπουργκ (Sharpsburg) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Χριστόπουλος.

---

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ. 3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Ιστοσελίδα http://www.dikastro.gr/panagia

6.    Ιστοσελίδα http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.com/2012/12/blog-post

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Αναρτήθηκε στο μπλογκ  amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).

8.    “Από τη  Βαρυμπόπη (Μακρακώμη) Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Νοέμβριο 2017. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 31 Δεκ. 2017

9.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τη Σπερχειάδα (ή Αγά) Φθιώτιδος, μετανάστες στην Αμερική (1906-1924)”.

10.  Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Απ’ το Γαρδίκι Ομιλαίων μετανάστες στην Αμερική (1903-1921)”.  Εκδόθηκε σε βιβλίο από το Σύλλογο Απανταχού Γαρδικιωτών Ομιλαίων Φθιώτιδος, 2013, Λαμία.

11.  Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Υπάτη, μετανάστες στην Αμερική (1906-1923)”.

12.  Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από την Παλαιοβράχα Φθιώτιδος, μετανάστες στην Αμερική (1904-1924)” .

13.  Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τη Χαλίλη (Μεσοποταμία) Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1914)”.

14.  Ιστοσελίδα :  www.amfictyon.blogspot.gr

15.  Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

16.  περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

17.  εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

18.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

19.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

20.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

21.  Βικιπαίδεια

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 67 μεταναστών της Ζημιανής βρέθηκαν 6 αναλφάβητοι (δηλ. ποσοστό 9 %).

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Επί λέξει γράφτηκε :  “Savva Angelopoulou mother”, δηλ. Σάββα Αγγελοπούλου μητέρα! Κάτι γράφτηκε λάθος.

[5] Μετά γράφτηκε  άλλος τόπος προορισμού  Άμπριτζ (Ambridge), που κι αυτή η πόλη είναι στην Πενσυλβάνια.

[6] Από τη Λαμία. Πήγε το 1907 στην Αμερική, σε ηλικία 23 ετών, με προορισμό το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήδη ήταν ο αδερφός του.

[7] Μετά γράφτηκε  άλλος τόπος προορισμού  Άμπριτζ (Ambridge), που κι αυτή είναι πόλη της Πενσυλβάνια.

[8] ό.π.

[9] Αρχικά είχε γραφεί το Pittsburg, ως τόπος προορισμού.

[10] Ο αρχικός τόπος προορισμού που είχε δηλώσει ήταν  Boston, αλλά τον άλλαξε.

[11] Το επώνυμο αυτό είναι κακογραμμένο και δεν είναι βέβαιο ότι αποδόθηκε σωστά. Αναρωτιέμαι μήπως ήταν Πιλάλης, αλλά αυτό θα πρέπει να το επιβεβαιώσουν οι ντόπιοι.

[12] Το ονοματεπώνυμο στο χειρόγραφο Ship Manifest είναι κακογραμμένο και δεν διαβάζεται.

[13] Έτσι γράφτηκε στο Ship Manifest. Μπορεί το σωστό να είναι Λάμπρου, αλλά δεν μπορώ να το ξέρω.

[14] Στην Αμερική άλλαζαν τα ονόματα. Χωρίς δυνατότητα επιβεβαίωσης, βρέθηκε σε επόμενο ταξίδι, ο μετανάστης Λούης Χαμπέρης (Louis Hamperis), που πήγε το 1930 στην Αμερική σε ηλικία 40 ετών, μαζί με τη γυναίκα του Φώτω, 23 ετών. Ο Λούης Χαμπέρης είχε αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα (American Citizen), με ιδιόκτητη κατοικία στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια.

[15] Από πρόβλημα του αμερικανικού ηλεκτρονικού αρχείου.

[16] Έκανε πολλά ταξίδια και είχε αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα (US Citizen).  To 1927, που ξαναπήγε στις ΗΠΑ ήταν 41 ετών και παντρεμένος. Διέμενε στο Μίτσιγκαν. Επόμενα ταξίδια έγιναν το 1932 και 1937. Δεν βρέθηκαν άλλα στοιχεία.