Από την Κουκουβίστα (Καλοσκοπή) Παρνασσίδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1921)

Προλεγόμενα

   Το χωριό είναι γνωστό σαν “το μπαλκόνι της Γκιώνας. Το επισκέφτηκα 1-2 φορές με τον καλό φίλο Θεόδωρο Γεωργ. Μώρη, καλλιτέχνη ψηφιδωτοποιό-αγιογράφο, από τον οποίο έμαθα και λίγα πράγματα για τον τόπο και τους ανθρώπους του.

   Το πρώτο όνομα του χωριού Κουκουβίστα είναι σλαβικό ή σερβικό, που σημαίνει «φωλιά του Κούκου». Από τα μέσα του 18ου αι. κατοικήθηκε μόνιμα με πλινθόκτιστες καλύβες και αργότερα με σπίτια. Οι κάτοικοι έλαβαν μέρος στον αγώνα του 1821, με πλέον γνωστή μορφή, αυτή του παπαντρέα Μώρη (πολέμησε στην Αλαμάνα, στο Χάνι της Γραβιάς, κ.α.). Το 1810 η Κουκουβίστα είχες 75 οικογένειες.

Παπαντρέας Μώρης

  Στις αρχές του 20ού αι., κάποιοι ακολούθησαν το μεταναστευτικό ρεύμα και πήγαν στην Αμερική. Έτσι μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από την Κουκουβίστα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Η επεξεργασία έγινε τμηματικά και η εργασία ολοκληρώθηκε το Μάιο του 2017.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 28 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν 2 ταξίδια) και ανευρέθηκαν 84 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Γραβιά, Άμφισσα ή Λαμία) της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα. Θυμίζω ότι από το 1842 μέχρι το 1912, η Κουκουβίστα ανήκε στο Δήμο Δωριέων, με έδρα τη Γραβιά.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους της Κουκουβίστας ή Καλοσκοπής, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

  Διοικητικές μεταβολές

Από την Κοκκουβίτσα (Κουκουβίστα) στην Καλοσκοπή

   Από τις 31 Αυγ. 1912 ο οικισμός Κοκκουβίτσα του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος αποσπάστηκε από το δήμο Δωριέων (με έδρα τη Γραβιά) και έγινε σύσταση του κοινότητας Κοκκουβίτσας, με ομώνυμη έδρα. Ο οικισμός Σκλήθρος προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Κοκκουβίτσας.

   Το 1919 (ΦΕΚ 95Α-3/5/1919) ο οικισμός Σκλήθρος αποσπάστηκε από την Κοινότητα Κοκκουβίτσας και ορίστηκε ως έδρα ομώνυμης Κοινότητας Σκλήθρου.

   Από τις 28 Σεπ. 1927 (ΦΕΚ 206Α) ο οικισμός Κοκκουβίτσα μετονομάστηκε σε Καλοσκοπή. Επίσης μετονομάστηκε και η Κοινότητα.

   Από τις 31-3-1943 η Κοινότητα (από το νομό Φθιωτιδοφωκίδος) υπαγόταν πλέον στο νομό Φωκίδος.

   Από τις 4 Δεκ. 1997, η κοινότητα Καλοσκοπής καταργήθηκε και  ο οικισμός Καλοσκοπή προσαρτήθηκε στο δήμο Γραβιάς. Από το 2010 αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Δελφών.

1.    Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 84 μετανάστες που εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (23) έφυγαν το 1911 (ποσοστό 27%). Συνολικά έγιναν 28 μεταναστευτικά ταξίδια. Βρέθηκαν 10 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

  Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 10 % του πληθυσμού, που είναι μεγαλύτερο από το μέσο όρο (ήταν 8 %) της ελληνικής μετανάστευσης. Η περιοχή είχε περιορισμένη αυτονομία αγαθών με κτηνοτροφία και  καλλιέργειες σε μικρή διαθέσιμη έκταση γης, που δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων της περιοχής αυτής.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι πιο παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών, με 39 μετανάστες και ακολούθησαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι 20 ετών, με 20 μετανάστες. Οι ηλικίες των αριθμητικά περισσότερων μεταναστών της Κουκουβίστας δίνονται στον πίνακα 3.

   Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες  ήταν : Ζαχαρόπουλος Κων/νος, 18 ετών (πήγε το 1911), Κόλλιας Ευάγγελος, ετών 18 (πήγε το 1911 ή το 1912) και Μαλεβίτσης Ευθύμιος, ετών 18 (πήγε το 1911).

   Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν : Κωστούρος Αθανάσιος, ετών 46 (πήγε το 1920, στο β’ ταξίδι) και Πριόβολος Ευθύμιος, ετών 40, (πήγε το 1909).

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 27 έτη!

   Οι περισσότεροι μετανάστες της Κουκουβίστας ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα από τους 84 μετανάστες οι 48 είναι άγαμοι (ποσοστό 57 %) και οι 36 ήταν έγγαμοι.

   Από τις οικογένειες της Κουκουβίστας, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

  Συνολικά έγιναν 28 ταξίδια που διακίνησαν τους 84 μετανάστες της Κουκουβίστας. Οι περισσότεροι μετανάστες (28) προτίμησαν το λιμάνι της Πάτρας, ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν 17 (βλ. πίνακα 4). Άλλοι 16 μετανάστες αναχώρησαν από το λιμάνι της Μασσαλίας, 11 μετανάστες  έφυγαν από το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, 6  μετανάστες από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, ενώ άλλοι μετανάστες έφυγαν από την Τεργέστη. Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες έφυγαν με ξένα πλοία και από ξένα λιμάνια. Σε ένα ταξίδι, από τη Μασσαλία έφυγαν 6 μετανάστες της Κουκουβίστας το 1907, με το πλοίο “Neustria”. Επίσης, σε 1 ταξίδι, από το λιμάνι της Χάβρης, σε ένα ταξίδι έφυγαν 7 μετανάστες της Κουκουβίστας το 1910, με το πλοίο “Niagara”. Από το λιμάνι της Μασσαλίας, σε ένα ταξίδι έφυγαν 9 μετανάστες της Κουκουβίστας, με το πλοίο “Germania”. Από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι έφυγαν με το πλοίο “Oceania” 8 μετανάστες της Κουκουβίστας.

    Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5.

Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες της Κουκουβίστας φαίνονται στον Πίνακα 6. Στην πολιτεία Ουάσινγκτον πήγαν 34 άτομα (ποσοστό 40%) και ακολούθησε η Νέα Υόρκη, με 24 μετανάστες. Στο Όρεγκον ήρθαν 11 μετανάστες και στη Γιούτα 5 άτομα. Άλλες πολιτείες δέχτηκαν μικρότερους αριθμούς μεταναστών (βλ. Πίνακα 6). Πιο αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους εργασίας (σε παρένθεση δίνεται ο αριθμός μεταναστών) :

       ΠΟΛΙΤΕΙΑ                           ΤΟΠΟΙ (αριθ. μεταναστών)

Ουάσινγκτον (Wash.)         Raymond (16), Everett (10), Camas (4), Tacoma (2), αόριστα (2)

Νέα Υόρκη (N.Y.)               New York (24)

 Όρεγκον (Ore.)                 Portland (11)

Γιούτα (Utah)                     Bingham Canyon (2), Kamas (2),  Salt Lake City (1)

Μασαχουσέτη (Mass.)         Quincy (3)

Ιλινόις (Ill.)                       Chicago (3)

Κολοράντο (Colo.)             Pueblo (1)

Μινεσότα (Minn.)                Hibbing (1)

Πενσυλβάνια (Pa.)             Johnsonburg (1)

Οχάιο (Ohio)                      Columbus (1)

2.    Επαγγέλματα των μεταναστών

   Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν : εργάτες σε φάρμα (farm laborers), αγρότες-κτηματίες (farmers), και αγρότες-καλλιεργητές (cultivators).  Επαγγελματίες, τεχνίτες ή υπάλληλοι δεν υπήρξαν.

 
3.Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών της Κουκουβίστας, εντοπίστηκαν 10 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για να συνοδεύσουν άλλα μέλη της οικογένειας. Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Γεώργιος Πριόβολος :  Το α’  ταξίδι έγινε το 1904 στη Νέα Υόρκη.  Το β’ ταξίδι έγινε το 1907 πάλι στον ίδιο προορισμό.

2.    Νικόλαος Κόλλιας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

3.    Γεώργιος Καρανάσιος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στο Κάνσας. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Κάμας (Camas) της πολιτείας Ουάσινγκτον.

4.    Παναγιώτης Δανιήλ : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στο Πόρτλαντ του Όρεγκον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Μπίγκαμ Κάνυον (Bingham Canyon) της Γιούτα.

5.    Αριστείδης Μαργαρίτης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στο Όρεγκον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.

6.    Ευθύμιος Λευκαδίτης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στο Σικάγο.

7.    Αθανάσιος Κωστούρος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1912-13 στο Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Κουίνσι (Quincy) της Μασαχουσέτης.

8.    Δημήτριος Μαργαρίτης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-11 σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Νέα Υόρκη.

9.    Γεώργιος Μεμένιος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στην πόλη Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Κουίνσι (Quincy) της Μασαχουσέτης.

10.  Ευθύμιος Χαμηλός : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στην πόλη Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Κουίνσι (Quincy) της Μασαχουσέτης.

4.Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών της Κουκουβίστας

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες της Κουκουβίστας που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Κουκουβίστας δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α     Ονοματεπώνυμο                χρ. άφιξης    ηλικία   έγγαμος  Πλοίο που ταξίδεψε         Λιμάνι αναχ.

1        Αλεξίου Αθανάσιος             10-4-1909    23         όχι          Massilia               Πειραιεύς

2        Αναγνώστου Γεώργιος       29-3-1912    19         ναι         Oceania                 Πάτρα

3        Αναγνώστου Λεωνίδας       20-4-1907    22         όχι          Neustria              Μασσαλία

4        Αυγερινός Ευθύμιος            29-3-1912    24         ναι         Oceania               Πάτρα

5        Βάρσος Ευάγγελος             12-4-1910    23         ναι         La Gascogne         Χάβρη

6        Βάρσος Παναγιώτης           29-3-1912    35         ναι         Oceania                Πάτρα

7        Γιάτσος Ιωάννης                26-12-1911  21         όχι          Athinai                 Πειραιεύς

8        Δανιήλ Αριστείδης              2-11-1907    20         όχι          Alice                   Πάτρα

9        Δανιήλ Γεώργιος                12-9-1910    19         όχι          La Gascogne        Χάβρη

10      Δανιήλ Δημήτριος               20-4-1907    22         όχι          Neustria               Μασσαλία

11      Δανιήλ Ιωάννης                  21-4-1909    22         όχι          Patris                   Πειραιεύς

12      Δανιήλ Μαργαρίτης            26-4-1911    19         όχι          Martha Washington   Πάτρα

13      Δανιήλ Νικόλαος                3-4-1911      19         όχι          Germania             Μασσαλία

14      Δανιήλ Παναγιώτης            3-6-1914      36         όχι          Saxonia                Πάτρα

15      Ζαχαρόπουλος Κωνσταν.   26-12-1911   18         όχι          Athinai                  Πειραιεύς

16      Θεοχάρης Ευθύμιος[4]      14-4-1914    36         ναι         Celtic                Νάπολη

17      Καραγεώργος Δημήτριος    5-4-1910      20         όχι          Niagara                Χάβρη

18      Καρανάσιος Γεώργιος        14-4-1914    26         όχι          Celtic                   Νάπολη

19      Καρατάσσος Ευθύμιος        3-4-1911      38         ναι         Germania              Μασσαλία

20      Κατσανιώτης Ανδρέας        29-3-1912    20         όχι          Oceania                Πάτρα

21      Κατσανιώτης Νικόλαος       31-3-1911    19         όχι          Friedrich der Grosse  Νάπολη

22      Κόλλιας Γεώργιος              20-5-1912    20         όχι          Martha Washington Πάτρα

23      Κόλλιας Ευάγγελος            26-3-1911    18         όχι          Saxonia                Τεργέστη

24      Κόλλιας Ευάγγελος            20-5-1912    18         όχι          Martha Washington  Πάτρα

25      Κόλλιας Κωνσταντίνος       2-11-1907    20         όχι          Alice                      Πάτρα

26      Κόλλιας Νικόλαος              3-4-1911      25         όχι          Germania             Μασσαλία

27      Κόλλιας Νικόλαος              2-4-1914      28         όχι          Laconia (1912)     Πάτρα

28      Κυρίτσης Δημήτριος            26-3-1911    35         ναι         Saxonia                Τεργέστη

29      Κυρίτσης Νικόλαος             2-4-1914      30         ναι         Laconia (1912)      Πάτρα

30      Κωστούρος Αθανάσιος        29-3-1912    38         ναι         Oceania                 Πάτρα

31      Κωστούρος Αθανάσιος        22-4-1920    46         ναι         Megali Hellas         Πειραιεύς

32      Λάιος Αθανάσιος                12-4-1911    27         όχι          Sant’ Anna            Νάπολη

33      Λευκαδίτης Ευθύμιος          8-7-1915      33         ναι         Athinai                  Πειραιεύς

34      Λευκαδίτης Ιωάννης           18-3-1911    27         όχι          Germania             Μασσαλία

35      Λιάκος Ευθύμιος                3-4-1911      29         ναι         Germania              Μασσαλία

36      Λίτσας Θεόδωρος               29-3-1912    19         όχι          Oceania                Πάτρα

37      Μαλεβίτσης Ευθύμιος          26-3-1911    18         όχι          Saxonia                Τεργέστη

38      Μαλεβίτσης Ιωάννης          5-4-1910      34         ναι         Niagara                  Χάβρη

39      Μαλιβίτσης Δημήτριος        2-4-1914      37         ναι         Laconia (1912)       Πάτρα

40      Μαλιβίτσης Δήμος              20-4-1907    24         όχι          Neustria                Μασσαλία

41      Μαλιβίτσης Χαράλ.             2-11-1907    20         όχι          Alice                    Πάτρα

42      Μαργαρίτης Αριστείδης       3-6-1914      26         όχι          Saxonia                Πάτρα

43      Μαργαρίτης Δημήτριος       22-4-1920    35         ναι         Megali Hellas          Πειραιεύς

44      Μεμένιος Γεώργιος             5-4-1910      25         όχι          Niagara                Χάβρη

45      Μεμένιος Γεώργιος             22-4-1920    35         ναι         Megali Hellas         Πειραιεύς

46      Μεμένιος Χαράλ.                26-3-1911    19         όχι          Saxonia                Τεργέστη

47      Μώρης Ευθύμιος                 3-4-1911      37         ναι         Germania             Μασσαλία

48      Μώρης Νικόλαος                20-6-1910    23         όχι          Chicago                Χάβρη

49      Μώρης Νικόλαος                12-4-1910    39         ναι         La Gascogne          Χάβρη

50      Ντινόπουλος Γεώργ.          3-4-1911      31         ναι         Germania              Μασσαλία

51      Παναγιωτόπουλος Αντών.  29-3-1912    29         ναι         Oceania                 Πάτρα

52      Παπαγεωργίου Παναγ.       14-4-1914    28         ναι         Celtic                    Νάπολη

53      Πιπέρας Ηλίας                   1-3-1911      19         όχι          Alice                    Πάτρα

54      Ποδαράς Νικόλαος             3-4-1911      24         όχι          Germania             Μασσαλία

55      Ποδαράς Τριαντάφ.           29-3-1912    35         ναι         Oceania                 Πάτρα

56      Πριόβολος Γεώργιος           11-5-1904    24         όχι          Roma                   Νάπολη

57      Πριόβολος Γεώργιος           20-4-1907    27         όχι          Neustria               Μασσαλία

58      Πριόβολος Ευθύμιος           21-4-1909    40         ναι         Patris                    Πειραιεύς

59      Ράπτης Ανδρέας                 10-11-1910  32         ναι         Laura                    Πάτρα

60      Ράπτης Παναγιώτης           20-5-1912    23         όχι          Martha Washington  Πάτρα

61      Σίμος Ευθύμιος                   4-3-1912      24         όχι          Argentina              Πάτρα

62      Τομαράς Αθανάσιος           21-4-1909    28         ναι         Patris                     Πειραιεύς

63      Τομαράς Αθανάσιος           5-4-1910      29         ναι         Niagara                  Χάβρη

64      Τομαράς Νικόλαος             3-4-1911      24         όχι          Germania              Μασσαλία

65      Τομαράς Παναγιώτης         20-4-1907    25         όχι          Neustria                Μασσαλία

66      Τούμπας Αθανάσιος           2-4-1914      34         ναι         Laconia (1912)      Πάτρα

67      Τούμπας Γεώργιος             20-4-1907    24         όχι          Neustria                Μασσαλία

68      Τούμπας Δημήτριος            10-4-1909    30         ναι         Massilia                 Πειραιεύς

69      Τούμπας Κωνσταντίν.        5-4-1910      24         ναι         Niagara                  Χάβρη

70      Τούμπας Νικόλαος             5-4-1910      35         ναι         Niagara                 Χάβρη

71      Τσαπάρας Κώστας             26-3-1911    32         όχι          Saxonia                Τεργέστη

72      Τσαπάρας Παναγιώτ.         26-4-1911    30         ναι         Martha Washington  Πάτρα

73      Τσίγκας Ευθύμιος               21-4-1909    26         ναι         Patris                    Πειραιεύς

74      Τσόκας Ανδρέας                21-4-1909    31         ναι         Patris                    Πειραιεύς

75      Τσόχλας Αλέξης                 3-6-1914      25         όχι          Saxonia                Πάτρα

76      Τσόχλας Ηλίας                  3-4-1911      20         όχι          Germania             Μασσαλία

77      Τσόχλας Χαράλαμπος         5-4-1910      25         όχι          Niagara                Χάβρη

78      Τσόχλος Νικόλαος              22-4-1920    36         ναι         Megali Hellas         Πειραιεύς

79      Χαμηλός Γεώργιος              21-4-1909    26         όχι          Patris                   Πειραιεύς

80      Χαμηλός Ευθύμιος              22-4-1920    33         ναι         Megali Hellas         Πειραιεύς

81      Χαμηλός Θεόδωρος            1-4-1921      27         όχι          Megali Hellas        Πειραιεύς

82      Χρηστίδης Γεώργιος           26-3-1911    26         όχι          Saxonia                Τεργέστη

83      Χριστοδούλου Γεώργ.         2-11-1907    20         όχι          Alice                    Πάτρα

84      Ψυχογιός Δημήτριος           15-11-1907  35         ναι         Moraitis                 Πάτρα

5. Χρονικό της μετανάστευσης από την Κουκουβίστα

1. Η αρχή – Ο πρωτοπόρος

   Από τα μέχρι τώρα υπάρχοντα στοιχεία πρωτοπόρος μετανάστης της Κουκουβίστας ήταν ο Γεώργιος Πριόβολος, που έφυγε μεμονωμένα το 1904. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο και πήγε πρώτα στην Ιταλία. Στις 28 Απριλίου 1904, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης ταξίδεψε με το πλοίο “Roma” και στις 11 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 24 ετών. Με 50 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Καροπλεσίτης[5].

2. Σημαντική αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρία ταξίδια (2 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο άτομο) που  έκαναν νέοι άνθρωποι της Κουκουβίστας. Συνολικά έφυγαν 11 άτομα. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από πενταμελή ομάδα, που συγκρότησαν οι : Λεων. Αναγνώστου, Δημ. Δανιήλ, Δήμ. Μαλιβίτσης, Γεώρ. Πριόβολος, Παν. Τομαράς και Γεώργ. Τούμπας. Από την Ελλάδα αναχώρησαν με πλοίο μέχρι τη Γαλλία. Στις 30 Μαρτίου, από το γαλλικό λιμάνι της Μασσαλίας έφυγαν με το πλοίο “Neustria” και στις 20 Απριλίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε επίσης ότι :

·         Ο Λεωνίδας Αναγνώστου ήταν 22 ετών. Ως εργάτης, με 36 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Επαμεινώνδας Παναγάκης.

·         Ο Δημήτριος Δανιήλ ήταν 22 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 12 $ στην τσέπη) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος Επαμεινώνδας Παναγάκης.

·         Ο Δήμος Μαλιβίτσης ήταν 28 ετών. Με 60 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, έψαχνε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο κοινός φίλος Επαμεινώνδας Παναγάκης.

·         Ο Γεώργιος Πριόβολος ήταν 27 ετών. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 56 $) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον κοινό φίλο Επαμεινώνδα Παναγάκη. Πιθανότατα είναι αυτός που ξαναπήγε το 1904.

·         Ο Παναγιώτης Τομαράς ήταν 25 ετών. Με 20 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος Επαμεινώνδας Παναγάκης.

·         Ο Γεώργιος Τούμπας ήταν 24 ετών. Ως εργάτης, με 55 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, με γνωστό του εκεί τον κοινό φίλο Επαμεινώνδα Παναγάκη.

 

Πλοίο Neustria (Photo: Peabody Essex Museum)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1907 περιλάμβανε τέσσερα  άτομα, τους : Αρ. Δανιήλ, Κων. Κόλλια, Χαρ. Μαλιβίτση και Γεώρ. Χριστοδούλου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 15 Οκτωβρίου, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Alice” και στις 2 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχουν αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ότι :

·         Ο Αριστείδης Δανιήλ ήταν τότε 20 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ευθύμιος. Πήγαινε για δουλειά εργάτη (με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα) στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο αδερφός του Τζέιμς Δανιήλ.

·         Ο Κωνσταντίνος Κόλλιας ήταν 20 ετών. Ήταν εργάτης. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ευθύμιος. Με 15 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Δημ. Αλεξίου.

·         Ο Χαράλαμπος Μαλιβίτσης ήταν 20 ετών. Ως τόπο γέννησης δήλωσε την Κουκουβίστα, αλλά ως τόπο τελευταίας διαμονής δήλωσε το Λαύριο! Με 18 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Δήμος Μαλιβίτσης.

·         Ο Γεώργιος Χριστοδούλου ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Παναγιώτης. Προορισμός του (με 18 $) για δουλειά εργάτη ήταν το Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Τζέιμς Δανιήλ.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Δημήτριο Ψυχογιό. Στις 25 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “Moraitis” και στις 15 Νοεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Ως στενό συγγενή του στην Ελλάδα δήλωσε τον κουνιάδο του Σπ. Θεοδωρόπουλο στην Αμαλιάδα! Ήταν εργάτης και με 20 $ για τα  αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Πουέμπλο του Κολοράντο, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργ. Παναγόπουλος.

3. Διατήρηση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο ομαδικά ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 8 άτομα της Κουκουβίστας. Αναλυτικά λοιπόν :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους : Αθαν. Αλεξίου και Δημ. Τούμπα. Από τα λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το πλοίο “Massilia” και στις 10 Απριλίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Τα ελλιπή στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ακόμη ότι :

·         Ο Αθανάσιος Αλεξίου ήταν 23 ετών. Με 26 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, κοντά στον αδελφό του Δημήτριο Αλεξίου.

·         Ο Δημήτριος Τούμπας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 26 $ μαζί του) στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου είχε τον αδερφό του Γεώργιο Τούμπα.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 αριθμούσε έξι άτομα και συγκροτήθηκε από τους : Ιωάν. Δανιήλ, Ευθ. Πριόβολο, Αθαν. Τομαρά, Ευθ. Τσίγκα, Ανδρ. Τσόκα και Γεώρ. Χαμηλό. Στις 29 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 21 Απριλίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γι’ αυτούς ξέρουμε ότι :

·         Ο Ιωάννης Δανιήλ ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Γεώργιος. Ο τελικός προορισμός του (με 13 $ για τα πρώτα έξοδα) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάν. Μπούρας.

·         Ο Ευθύμιος Πριόβολος ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Μαρία. Με 10 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, στο φίλο Ιωάννη Μπούρα.

·         Ο Αθανάσιος Τομαράς ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ευθυμία. Με 12 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο κοινός φίλος Ιωάννης Μπούρας.

·         Ο Ευθύμιος Τσίγκας ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος Ιωάννης Μπούρας.

·         Ο Ανδρέας Τσόκας ήταν 31 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Βασιλική. Ως εργάτης, με 13 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Δ. Πριόβολος.

·         Ο Γεώργιος Χαμηλός ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Μ 37 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη στην Τζόνσονμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Αντώνιος Σαφάκας.

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris), Peabody Essex Museum

4. Νέα αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε (2 ομαδικά και 3 από μεμονωμένους) ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άτομα της Κουκουβίστας. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 αριθμούσε επτά άτομα και περιλάμβανε στους : Δημ. Καραγεώργο, Ιωάν. Μαλεβίτση, Γεώργ. Μεμένιο, Αθαν. Τομαρά, Κων. Τούμπα, Νικ. Τούμπα και Χαρ. Τσόχλα. Η ομάδα πέρασε με πλοίο από την Ελλάδα στη Γαλλία. Στις 26 Μαρτίου, από γαλλικό λιμάνι της Χάβρης επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Niagara” και στις 5 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Δημήτριος Καραγεώργος ήταν 20 ετών. Δήλωσε εργάτης ημέρας (day laborer). Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Παναγιώτης. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στο Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Καραγεώργο.

·         Ο Ιωάννης Μαλεβίτσης ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Γραβιά. Η γυναίκα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Αγγελική. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη ημέρας ήταν η πόλη Κάμας (Camas) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου είχε τον αδερφό του Δήμο Μαλεβίτση.

·         Ο Γεώργιος Μεμένιος ήταν 25 ετών. Δήλωσε τη Γραβιά ως τόπο γέννησης και διαμονής. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ηλίας. Με 35 $ για τα πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Νικόλαο Μεμένιο.

·         Ο Αθανάσιος Τομαράς ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ευθυμία. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη ημέρας (day labor) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Φώσκολος.

·         Ο Κωνσταντίνος Τούμπας ήταν 24 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Γραβιά. Η γυναίκα του λεγόταν Ευαγγελία. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη ημέρας στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Εμμανουήλ Δημητρακόπουλος.

·         Ο Νικόλαος Τούμπας ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε τη Γραβιά ως τόπο γέννησης και διαμονής. Η γυναίκα του λεγόταν Γιαννούλα. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη ημέρας ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Εμμανουήλ Δημητρακόπουλο.

·         Ο Χαράλαμπος Τσόχλας ήταν 25 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Γραβιά. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Πήγαινε για δουλειά εργάτη ημέρας, με 23 $ για τα πρώτα του αναγκαία έξοδα, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώρ. Αναγνωστόπουλος[6].

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα, τους Ευάγ. Βάρσο και Νικ. Μώρη. Από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο στη Γαλλία. Στις 2 Απριλίου, από το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης αναχώρησαν με το πλοίο “La Gascogne” και στις 12 Απριλίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε επιπλέον ότι :

·         Ο Ευάγγελος Βάρσος ήταν 23 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Με 25 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Ευάγγελος Χαραμής.

·         Ο Νικόλαος Μώρης ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $) στη Νέα Υόρκη, όπου είχε ένα φίλο[7] του.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Νικόλαο Μώρη. Το ταξίδι του έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα πήγε πρώτα με πλοίο στη Γαλλία. Στις 11 Ιουνίου, από το λιμάνι της Χάβρης έφυγε με το πλοίο “Chicago” και στις 20 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 23 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Θεόδωρος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη ημέρας (day laborer) - με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα - ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο αδερφό του Δημήτριο Μώρη.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Γεώργιο Δανιήλ. Από την Ελλάδα πέρασε με πλοίο στη Γαλλία. Στις 3 Σεπτεμβρίου, από το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης επιβιβάστηκε στο πλοίο “La Gascogne” και στις 12 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Στην Κουκουβίστα ήταν η μητέρα του Πανώρια. Με 25 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά εργάτη στην Σώλτ Λέικ Σίτυ της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Διαμαντής.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Ανδρέα Ράπτη. Στις 24 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Laura” και στις 10 Νοεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 32 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η γυναίκα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ελένη. Με 15 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη[8], όπου ήταν ο φίλος του Δημ. Αλεξίου.

 

Φύλλο καταγραφής στοιχείων μεταναστών (2 Απρ. 1910/12 Απρ. 1910), από το λιμάνι της Χάβρης

Περιλαμβάνει τους Ευάγ. Βάρσο (αριθμ. 25) και Νικόλαο Μώρη (αριθμ. 27)

5. Κορύφωση της μεταναστευτικής φυγής στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν οκτώ (4 ομαδικά[9] και 4 από μεμονωμένους) ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 23 άτομα της Κουκουβίστας. Αναλυτικά λοιπόν :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Ηλία Πιπέρα. Από το λιμάνι της Πάτρας στις 13 Φεβρουαρίου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Alice” και την 1η Μαρτίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Γεννήθηκε στην Κουκουβίστα αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε τη Λαμία, όπου είχε τη μητέρα του Μαρία. Έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα) στην πόλη Κολόμπους (Columbus) του Οχάιο, όπου ήταν ο φίλος του Γ. Βούτσινος[10].

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Ιωάννη Λευκαδίτη. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι τη Γαλλία. Στις 18 Μαρτίου, από το λιμάνι της Μασσαλίας ταξίδεψε με το πλοίο “Germania” και στις 3 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών. Ως επάγγελμα δήλωσε καλλιεργητής (αγρότης). Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του (με 24 $) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αντώνιος Σαράντης[11].

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 αριθμούσε έξη άτομα και τη συγκρότησαν οι : Ευάγ. Κόλλιας, Δημ. Κυρίτσης, Ευθ. Μαλεβίτσης, Χαρ. Μεμένιος, Κώσ. Τσαπάρας και Γεώρ. Χρηστίδης. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά. Από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο στην Τεργέστη, απ’ όπου αναχώρησαν στις 4 Μαρτίου με το πλοίο “Saxonia” και στις 26 Μαρτίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι :

·         Ο Ευάγγελος Κόλλιας[12] ήταν τότε 18 ετών. Ως επάγγελμα δήλωσε αγρότης (agricultural). Η μητέρα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ανθούλα. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Κωνστ. Κόλλια.

·         Ο Δημήτριος Κυρίτσης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η Γυναίκα του λεγόταν Γιωργού. Με 25 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά αγρότη (agricultural) στην πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο συγχωριανός του Νικόλαος Μεμένιος.

Πλοίο Saxonia (Photo: Alex Duncan) 

·         Ο Ευθύμιος Μαλεβίτσης ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Ως αγρότης, με 25 $ μαζί του έψαχνε για δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο αδερφός του Ιωάννης.

·         Ο Χαράλαμπος Μεμένιος (-ας) ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ηλίας. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά αγρότη ήταν η πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Μεμένιο.

·         Ο Κώστας Τσαπάρας ήταν 32 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ιωάννης Αναγνώστου.

·         Ο Γεώργιος Χρηστίδης (Kristides) ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά αγρότη στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο συμπατριώτης Αλέξ. Αλεξίου.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Νικόλαο Κατσανιώτη. Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι την Ιταλία. Από το λιμάνι της Νάπολης έφυγε με το πλοίο “Friedrich dre Grosse” και στις 31 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 19 ετών. Τελικός προορισμός (με 25 $)  για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1911 ήταν η πλέον πολυάριθμη στη μεταναστευτική ιστορία της Κουκουβίστας. Έφτασε τα 9 άτομα και περιλάμβανε τους : Νικ. Δανιήλ, Ευθ. Καρατάσσο, Νικ. Κόλλια, Ευθ. Λιάκο, Ευθ. Μώρη, Γεώρ. Ντινόπουλο, Νικ. Ποδαρά, Νικ. Τομαρά και Ηλ. Τσόχλα. Από την Ελλάδα πήγαν πρώτα με πλοίο στη Γαλλία. Στις 18 Μαρτίου, από το λιμάνι της Μασσαλίας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Germania” και στις 3 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο αρχειακό υλικό μας αναφέρει επίσης ότι :

·         Ο Νικόλαος Δανιήλ ήταν 19 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-καλλιεργητής. Η γυναίκα του λεγόταν Ασπασία. Έψαχνε για δουλειά (με 25 $ στην τσέπη) στην πόλη Κάμας[13] (Kamas) της Γιούτα, όπου ήταν ο κουνιάδος του Δημήτριος Τούμπας.

·         Ο Ευθύμιος Καρατάσσος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Βασίλω. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 25 $) ήταν η πόλη Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον ανεψιό του Νικόλαο Μεμένια.

·         Ο Νικόλαος Κόλλιας ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Οδυσσέας. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Αλεξίου.

·         Ο Ευθύμιος Λιάκος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Κωνσταντίνα. Ως εργάτης, με 29 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον κουνιάδο του Ιωάννη Αναγνώστου.

 

Πλοίο “Germania”  [Photo: Peabody Essex Museum]

·         Ο Ευθύμιος Μώρης (Moris) ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 25 $ στην τσέπη, στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο κουνιάδος του Δημήτριος Αλεξίου.

·         Ο Γεώργιος Ντινόπουλος ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Ο τελικός του προορισμός (με 28 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου είχε έναν ξάδερφό[14] του.

·         Ο Νικόλαος Ποδαράς ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Με 27 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Χαράλαμπο Κωστούρο.

·         Ο Νικόλαος Τομαράς ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Παναγιώτης. Ως αγρότης-καλλιεργητής, με 25 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στο χωριό Κάμας (Kamas) της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Αριστείδη Δανιήλ.

·         Ο Ηλίας Τσόχλας (Tsouklas) ήταν 20 ετών. Η μητέρα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Πανώρια. Έψαχνε για δουλειά αγρότη (cultivator), με 23 $ στην τσέπη, στην πόλη Έβερετ της  πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο αδερφός του Χαράλαμπος Τσόχλας (ή Τσόκλας).

   Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Αθανάσιο Λάιο. Από την Ελλάδα πήγε πρώτα στη Νάπολη. Στις 29 Μαρτίου, από το λιμάνι της Νάπολης έφυγε με το πλοίο “Sant’ Anna” και στις 12 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών. Η μητέρα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Βασίλω. Προορισμός (με 26 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Μεμένιος.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από διμελή ομάδα, με τους  : Μαργ. Δανιήλ και Παν. Τσαπάρα. Στις 10 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 26 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη για τους μετανάστες αυτούς ότι :

·         Ο Μαργαρίτης Δανιήλ ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ευθύμιος. Με 35 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Γ. Πιλάφας.

·         Ο Παναγιώτης Τσαπάρας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ευθυμία. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 20 $ μαζί του) στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Ζ. Γκούμας.

   Η τέταρτη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο άτομα, τους : Ιωάν. Γιάτσο και Κων. Ζαχαρόπουλο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 8 Δεκεμβρίου ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 26 Δεκεμβρίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Γνωρίζουμε δε ότι :

·         Ο Ιωάννης Γιάτσος (Giatsos) ήταν 21 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Με 16 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη. όπου ήταν ο πατριώτης του Αθανάσιος Μπίλλιος[15].

·         Ο Κωνσταντίνος Ζαχαρόπουλος ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Χαράλαμπος. Προορισμός του μετανάστη (με 23 $) για δουλειά εργάτη ήταν το Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου είχε το φίλο του Δημήτριο Αλεξίου.

6. Μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν μόνον τρία (2 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο) ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άτομα της Κουκουβίστας. Πιο συγκεκριμένα λοιπόν έχουμε :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Ευθύμιο Σίμο. Στις 15 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγε με το πλοίο “Argentina” και στις 4 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 24 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Δημήτριος. Πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, στη Νέα Υόρκη, όπου είχε το θείο του Ν. Κατσιμάδη[16].

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 ήταν σημαντική σε αριθμό μεταναστών και περιλάμβανε οκτώ άτομα. Αυτά ήταν οι : Γεώργ. Αναγνώστου, Ευθ. Αυγερινός, Παν. Βάρσος, Ανδ. Κατσανιώτης, Α:θαν. Κωστούρος, Θεόδ. Λίτσας, Αντ. Παναγιωτόπουλος και Τριαντ. Ποδαράς. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Oceania” και στις 29 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Γεώργιος Αναγνώστου ήταν 19 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ζωίτσα. Με 31 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη[17] Ραίημοντ (Raymond) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ένας φίλος του.

·         Ο Ευθύμιος Αυγερινός ήταν 24 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιού. Προορισμός του (με 24 $) ήταν η πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος[18] του Γ. Τούμπας.

·         Ο Παναγιώτης Βάρσος ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ευθυμία. Με 20 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Γ. Τούμπας.

·         Ο Ανδρέας Κατσανιώτης ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, για δουλειά εργάτη σε φάρμα, ήταν η πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου είχε ένα φίλο[19].

·         Ο Αθανάσιος Κωστούρος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσούλα. Ως εργάτης, με 25 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Απ. Γκάχος.

·         Ο Θεόδωρος Λίτσας ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ιωάννης. Με 23 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά στην πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, με γνωστό του στην Αμερική το φίλο Π. Ακρίβο.

·         Ο Αντώνιος Παναγιωτόπουλος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Δημητρούλα. Με 33 $, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη  Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκτον, με γνωστό του στην Αμερική το φίλο Ι. Καλλιώρα.

·         Ο Τριαντάφυλλος Ποδαράς ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ευθυμία. Προορισμός του μετανάστη (με 25 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Πόρτλαντ του Όρεγκον, με γνωστό του εκεί ένα φίλο.

 

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τριμελή ομάδα, που απαρτίστηκε από τους : Γεώρ. Κόλλια, Ευάγ. Κόλλια και Παν. Ράπτη. Στις 6 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Martha Washington” και στις 20 Μαΐου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε ακόμη :

·         Ο Γεώργιος Κόλλιας ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Οδυσσεύς. Ως εργάτης πήγαινε για δουλειά (με 30 $ για τα πρώτα έξοδα) στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, κοντά στον αδερφό του Νικόλαο Κόλλια.

·         Ο Ευάγγελος Κόλλιας ήταν 18 ετών. Η μητέρα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Ανθούλα. Με 30 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνσταντίνος Κόλλιας.

·         Ο Παναγιώτης Ράπτης ήταν 23 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Παναγιού. Με 26 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Αλεξίου.

7. Νέα μικρή μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1914

   Μετά τη λήξη των εθνικοαπελευθερωτικών πολέμων της Ελλάδας (Α’ και Β’ Βαλκανικοί Πόλεμοι) του 1912-13 όπου μερικοί μετανάστες είχαν επιστρέψει και στρατεύτηκαν, έφυγαν πάλι. Παράλληλα έφυγαν και νέοι μετανάστες. Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρία ομαδικά ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 10 άτομα της Κουκουβίστας. Αναλυτικά :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε τέσσερα άτομα και περιλάμβανε τους : Νικ. Κόλλια, Νικ. Κυρίτση, Δημ. Μαλιβίτση και Αθαν. Τούμπα. Στις 17 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχείο αντλούμε επιπλέον τα παρακάτω στοιχεία :

·         Ο Νικόλαος Κόλλιας ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Αθανάσιος. Ο προορισμός του (με 35 $) ήταν τόπος[20] στην πολιτεία Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο αδερφός του Γεώργιος Κόλλιας. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Νικόλαος Κόλλιας, την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.

·         Ο Νικόλαος Κυρίτσης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Μαγδάλω. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Τακόμα της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Τζέιμς Κυρίτση.

·         Ο Δημήτριος Μαλιβίτσης ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Πάτρα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στην πόλη Τακόμα της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο κουνιάδος Ιωάν. Κατσανιώτης.

·         Ο Αθανάσιος Τούμπας ήταν 34 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Δήμητρα. Ο προορισμός του (με 25 $) ήταν τόπος[21] στην πολιτεία Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Κωνστ. Κόλλιας.

 

Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection]

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από τριμελή ομάδα, με τους : Ευθ. Θεοχάρη, Γεώργ. Καρανάσιο και Παν. Παπαγεωργίου. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο πρώτα στην Ιταλία. Την 1η Απριλίου από το λιμάνι της Νάπολης αναχώρησαν με το πλοίο “Celtic” και στις 14 Απριλίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Τα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ακόμη ότι :

·         Ο Ευθύμιος Θεοχάρης[22] ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ανθούλα. Με 30 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Κάμας (Camas) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Μαραμπανίδης.

·         Ο Γεώργιος Καρανάσιος (Caranasjio) ήταν 26 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Η μητέρα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Παναγιού. Προορισμός του (με 25 $) ήταν η πόλη Κάμας (Camas) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφός του Ζαχαρή. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Γεώργιος Καρανάσιος την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στο Κάνσας.

·         Ο Παναγιώτης Παπαγεωργίου ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Κάμας (Camas) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο συγγενή του Νικόλαο Μώρη.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από τρία άτομα, που ήταν οι : Παν. Δανιήλ, Αριστ. Μαργαρίτης και Αλέξ. Τσόχλας. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 19 Μαΐου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Saxonia” και στις 3 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επίσης:

·         Ο Παναγιώτης Δανιήλ ήταν 36 ετών. Ο πατέρας του στην Κουκουβίστα λεγόταν Γεώργιος. Ως εργάτης, με 37 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στο Μπίγκαμ Κάνυον της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Ευθ. Σίμος. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Παναγιώτη Δανιήλ στις ΗΠΑ. Την πρώτη φορά ήρθε την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.

·         Ο Αριστείδης Μαργαρίτης ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ευθύμιος. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος Κορδόνης. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Αριστείδης Μαργαρίτης την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε στο Όρεγκον.

·         Ο Αλέξης Τσόχλας (Tsoclas) ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Τριαντάφυλλος. Τελικός προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη ήταν το Μπίγκαμ Κάνυον (Bingham Canyon) της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Παναγ. Μίρλας.

8. Μοναδική αναχώρηση στο 1915

   Έγινε από τον Ευθύμιο Λευκαδίτη. Στις 15 Ιουνίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψε με το πλοίο “Athinai” και στις 8 Ιουλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 33 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Γραβιά. Η γυναίκα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Παναγιού. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Σικάγο, κοντά στο φίλο του Παναγ. Λάμπρου. Για τον Ευθύμιο Λευκαδίτη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε στην πόλη Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον.

9. Τελευταίες αναχωρήσεις στο 1920 – Μεταναστευτικός επίλογος στο 1921

   Στη διάρκεια του 1920 έγινε μόνο μία ομαδική αναχώρηση, ενώ στο 1921 έγινε μία μεμονωμένη. Πιο συγκεκριμένα :

  Η ομαδική αναχώρηση στο 1920 αριθμούσε πέντε άτομα και περιλάμβανε τους : Αθαν. Κωστούρο, Δημ. Μαργαρίτη, Γεώργ. Μεμένιο, Νικ. Τσόχλα και Ευθ. Χαμηλό. Την 1η Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Megali Hellas” και στις 22 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει ότι :

·         Ο Αθανάσιος Κωστούρος ήταν 46 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσούλα. Με 40 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στην πόλη Κουίνσι (Quincy) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο κουνιάδος του Κ. (ή Χ.) Λευκαδίτης. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Αθανάσιος Κωστούρος την περίοδο 1912-13 και εργάστηκε στο Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσινγκτον.

·         Ο Δημήτριος Μαργαρίτης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του (με 40 $) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο συγγενή του Ιωάννη Γιάτσο. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Δημητρίου Μαργαρίτη στις ΗΠΑ. Για πρώτη φορά είχε έρθει την περίοδο 1907-11 και εργάστηκε σε τόπο της πολιτείας Ουάσινγκον.

·         Ο Γεώργιος Μεμένιος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Στην Κουκουβίστα είχε την αδερφό του Αικατερίνη. Με 40 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Κουίνσι (Quincy)  της Μασαχουσέτης, κοντά στο συγγενή του Ανδρέα Ανδριτσόπουλο. Είχε ξανάρθει ως μετανάστης στην Αμερική ο Γεώργιος Μεμένιος, την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στην πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκον.

·         Ο Νικόλαος Τσόχλας ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στην Κουκουβίστα λεγόταν Παναγιούλα. Προορισμός του (με 33 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Χίμπιν (Hibbing) της Μινεσότα, κοντά στον αδερφό του Άλεξ Τσόχλα.

·         Ο Ευθύμιος Χαμηλός ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αγλαΐα. Με 50 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Κουίνσι (Quincy)  της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κων. Βλάχος. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Ευθυμίου Χαμηλού στις ΗΠΑ, εφόσον ήρθε πάλι την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στην πόλη Ραίημοντ της πολιτείας Ουάσινγκον.

 

Πλοίο Megali Hellas (Photo: Richard Faber Collection)

   Η μοναδική αναχώρηση στο 1921 και μεταναστευτικός επίλογος της Κουκουβίστας για την περίοδο αυτή, έγινε από το Θεόδωρο Χαμηλό.  Στις 18 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά, έφυγε με το πλοίο “Megali Hellas” και την 1η Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Μαρία. Με 30 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Οικονόμου.

---

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

1.    Αρχειακό υλικό

i.    Ηλεκτρονικό Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

ii.   Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912), Διάταγμα 9-9-1927, ΦΕΚ 206/1927.

iii.  Γενικές απογραφές πληθυσμού της Ελλάδος (1889, 1896, 1920).

2.    Εφημερίδες – Περιοδικά

i      Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές 20ού αι.)» περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» 2012, 2013, Λαμία.

ii.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Αμπλιανίτες μετανάστες στην Αμερική», εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143, σελ. 1& 6, Σεπτ.-Οκτ. 2008  και φ. 144, σελ. 1 & 6, Νοε.-Δεκ. 2008, Συλλόγου Αμπλιανιτών ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Αθήνα 

iii.   Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ amfictyon.blogspot.gt

iv.   περιοδ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

v.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

3.    Βιβλία, Άρθρα, Ιστοσελίδες

i.    «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

ii.    Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

iii.   Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

iv.   Ιστοσελίδα  web3.eetaa.gr

v.    Ιστοσελίδα  http://kaloskopi.gr/

vi.    Βικιπαίδεια

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 84 μεταναστών της Κουκουβίστας βρέθηκαν μόνον 4 αναλφάβητοι (δηλ. ποσοστό 5 %).

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Υπάρχουν 2 εγγραφές, με διαφορές στην ηλικία, στο πλοίο και μικρή απόκλιση στο χρόνο αναχώρησης.

[5] Ένας Δημήτριος Καροπλεσίτης, από τη Βίνιανη, πήγε το 1904 στην Αμερική, σε ηλικία 30 ετών. Στη Νέα Υόρκη έμεινε 5 χρόνια. Ξαναπήγε το 1909 και ως επάγγελμα δήλωσε ξενοδόχος (Innkeeper). Ήταν παντρεμένος και τη γυναίκα του έλεγαν Αθηνά.

[6] Από την Άμφισσα. Πήγε το 1907 στην Αμερική, σε ηλικία 23 ετών και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη.

[7] Το όνομα είναι δυσανάγνωστο.

[8] Στο χειρόγραφο φύλλο του αρχείου υπάρχει νέος τόπος προορισμού, δυσανάγνωστος (μάλλον για την πολιτεία Ουάσινγκτον).

[9] Υπάρχει κι άλλο ένα ομαδικό που έγινε με άφιξη στις 31 Μαρτίου 1911, με 7 μετανάστες της Κουκουβίστας, αλλά - από πρόβλημα του αρχείου - μόνο το ένα όνομα έγινε γνωστό.

[10] Από το χωριό Πλέσσα (ή Αμυγδαλιά).

[11] Από τη Συκέα ή Συκιά. Πήγε το 1910 στην Αμερική.

[12] Για το μετανάστη αυτόν, πρέπει να υπάρχει λάθος διπλής εγγραφής στο αρχείο. Με τα ίδια στοιχεία, δηλ. ηλικία 18 ετών, ίδιο όνομα μητέρας (Ανθούλα), το ίδιο ποσό μαζί του (30 $) έκανε δύο ταξίδια το 1911 και το 1912! Εκτός εάν είναι σύμπτωση να έχουν ίδιο όνομα μητέρας, χωρίς πατέρα ! Το επισημαίνω, αλλά - προς το παρόν - παραμένουν και οι 2 εγγραφές.

[13] είναι χωριό στη Γιούτα, κοντά στη Salt Lake City. Υπάρχει και πόλη Camas, που όμως βρίσκεται στην πολιτεία Ουάσινγκτον.

[14] Είναι δυσανάγνωστο το επώνυμο.

[15] Από το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 18 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.

[16] Από τη Στρώμη. Πήγε το 1909 στην Αμερική, σε ηλικία 37 ετών και παντρεμένος. Τη γυναίκα του λέγανε  Λαμπρή. Προορισμός του ήταν στα ανθρακωρυχεία Μπίνγκαμ (Bingham) της Γιούτα.

[17] Αρχικά δήλωσε ως προορισμό τη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Π. Σκρίμπος, αλλά άλλαξε γνώμη. Όλα τα άτομα της ομάδας αυτής άλλαξαν τον τόπο προορισμού των, από τη Νέα Υόρκη στην πόλη Ραίημοντ.

[18] Είναι κακογραμμένο το όνομα.

[19] Είναι κακογραμμένο το όνομα.

[20] Δυστυχώς είναι κακογραμμένη η λέξη.

[21] Δυστυχώς είναι κακογραμμένη η λέξη.

[22] Βρέθηκε και 2η εγγραφή για τον ίδιο μετανάστη Ευθύμιο Θεοχάρη, από την Κουκουβίστα, με ηλικία 37 ετών, παντρεμένο με την Ανθούλα, που έφυγε στις 17 Μαρτίου, με το πλοίο “Laconia (1912)” από το λιμάνι της Πάτρας και στις 2 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Προορισμός του (με 35 $) ήταν τόπος στην πολιτεία Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Αριστείδης Πολίτης.