Από τη Βελίτσα Λοκρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1916)

Προλεγόμενα

   Δεν έτυχε να επισκεφθώ το χωριό αυτό, παρότι  είναι ακουστό, με σημαντικά ονόματα όπως π.χ. Γεώργιος Σκλαβούνος στο χώρο της ιατρικής. Την περίοδο του Μεσοπολέμου ήταν περιώνυμα τα καπνά Βελίτσης. Η επιλογή μου για τους μετανάστες της ήταν τυχαία, με κυρίαρχο το ιστορικό στοιχείο. Στην ίδια θέση όπου βρίσκεται σήμερα το ομώνυμο χωριό, στις ανατολικές πλαγιές του Παρνασσού, ήταν κτισμένη η Φωκική πόλη, η αρχαία Τιθορέα.

πύργος της Τιθορέας

(λιθογραφία E. Dodwell, 1834, Λονδίνο)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν από τη Βελίτσα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Η επεξεργασία έγινε τμηματικά και η εργασία ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2017.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 40 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν 2 ταξίδια). Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Αμφίκλεια, Λαμία) της περιοχής, ενώ γεννήθηκαν και ζούσαν σε γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους της ιστορικής κωμόπολης, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

---

Αυτοδιοικητικές μεταβολές

Από τη Βελίτσα στην Τιθορέα

   Από τις 18 Οκτ. 1835, ο οικισμός Βελίτσα ορίστηκε ως έδρα του δήμου Τιθορέας, του νομού Αττικής και Βοιωτίας. Από τις 18 Δεκ. 1840 ο οικισμός Βελίτσα αποσπάστηκε από το δήμο Τιθορέας και προσαρτήθηκε στο δήμο Ελάτειας του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος.

   Από τις 15 Δεκ. 1873, ο οικισμός Βελίτσα αποσπάστηκε από το δήμο Ελάτειας και ορίστηκε ως έδρα του δήμου Τιθορέας του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος. Από το 1899 υπάγεται στο νομό Φθιώτιδος. Αντίθετα το 1909 ο οικισμός υπάγεται πάλι στο νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος.

   Από τις 31 Αυγ. 1912, ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Τιθορέας και ορίστηκε ως έδρα της ομώνυμης κοινότητας Βελίτσης. Από τις 31 Αυγ. 1926 (ΦΕΚ 88Β) ο οικισμός μετονομάστηκε σε Τιθορέα. Από το 1943 ο οικισμός υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδος.

   Από τις 4 Δεκ. 1997 ο οικισμός αποσπάστηκε από την κοινότητα Τιθορέας και προσαρτήθηκε στο δήμο Τιθορέας. Τέλος, από τις 7 Ιουν. 2010 (ΦΕΚ 87Α) ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Τιθορέας και προσαρτήθηκε στο δήμο Αμφίκλειας-Ελάτειας.

   Ο πληθυσμός της είναι 630 κάτοικοι (απογραφή του 2011).

1.    Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 132 μετανάστες που εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (35) έφυγαν το 1910 (ποσοστό 27%). Συνολικά έγιναν 40 μεταναστευτικά ταξίδια. Βρέθηκαν 7 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 9 % του πληθυσμού, που προσεγγίζει το μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8 %). Η περιοχή είχε ικανοποιητική αυτονομία αγαθών με αναπτυγμένες καλλιέργειες (π.χ. καπνών, κ.ά.) και το σχετικά καλό επίπεδο[2] ζωής των κατοίκων της περιοχής αυτής.

    Οι μετανάστες ήταν άνδρες (με εξαίρεση μια γυναίκα, την Πανούλα Λουκά Σκλαβούνου)). Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι πιο παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών, με 61 μετανάστες. Οι ηλικίες των αριθμητικά περισσότερων μεταναστών της Βελίτσας δίνονται στον πίνακα 3.

   Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες  ήταν : Βάγιας Βαϊτσος, ετών 15 (πήγε το 1914) και Ιωάννης Αντωνίου, ετών 16 (πήγε το 1910).

   Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν : Ευστάθιος Λάγιος, ετών 53 (πήγε το 1916), Ιωάννης Κριτσώπης, ετών 46 (πήγε το 1914) και Χριστόδουλος Κριτσώπης, ετών 44 (πήγε το 1912).

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη!

   Οι περισσότεροι μετανάστες της Βελίτσας ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα από τους 132 μετανάστες οι 47 είναι έγγαμοι (ποσοστό 36 %) και οι 85 άγαμοι (64 %).

   Από τις οικογένειες της Βελίτσας, τα περισσότερα αριθμητικά ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα : 

  Συνολικά έγιναν 40 ταξίδια που διακίνησαν τους 132 μετανάστες της Βελίτσας. Οι περισσότεροι μετανάστες (64) προτίμησαν το λιμάνι του Πειραιά, ενώ από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 55 (βλ. πίνακα 4). Άλλοι 9 μετανάστες έφυγαν από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, ενώ 4 μετανάστες έφυγαν από το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Οι περισσότεροι μετανάστες προτίμησαν ελληνόκτητα πλοία, όπως “Θεμιστοκλής”, “Αθήναι”, “Πατρίς”, που αναχώρησαν κυρίως από το λιμάνι του Πειραιά. Τα περισσότερα ταξίδια όμως έγιναν από το λιμάνι της Πάτρας (22) κι όχι του Πειραιά (13).

   Με το πλοίο “Themistocles” ταξίδεψαν οι περισσότεροι - συνολικά 14 - μετανάστες από το λιμάνι του Πειραιά. Με το πλοίο “Athinai” από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν το 1909 σε ένα ταξίδι 16 μετανάστες! Από το ίδιο λιμάνι (Πειραιά) το 1910 σε ένα ταξίδι έφυγαν 10 μετανάστες. Επίσης από το λιμάνι του Πειραιά, με το πλοίο “Patris”, το 1912, έφυγαν σε ένα ταξίδι 11 μετανάστες. Από το λιμάνι της Πάτρας το 1914 έφυγαν σε ένα ταξίδι 15 μετανάστες με το πλοίο “Pannonia”.  Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5.

Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες της Βελίτσας φαίνονται στον Πίνακα 6. Κυριάρχησαν οι πολιτείες της Νέας Υόρκης, του Όρεγκον, Ουάσινγτον και Μέην. Ακολούθησαν η Μασαχουσέτη, Μοντάνα, Πενσυλβάνια, Ιλινόις, Νιου Χαμσάιρ και Οχάιο. Πιο συγκεκριμένα οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

Νέα Υόρκη ( Ν.Υ). : New York (22), Amsterdam (1), Silver Creek (4), Troy (1), Atlanta (3), Orange (2), Schenectady (3), Buffalo (8) και Dunkirk (3).

Όρεγκον (Ore.) : Portland (8), La Grande (14) και άγνωστος (1).

Ουάσινγκτον (Wash.) : Spokane (5), Tacoma (6) και Seattle (1).

Μέην (Me.) : Gorham (11).

Μασαχουσέτη (Mass.) : Marlboro (2), Haverhill (2), Boston (1), Brockton (1), S. Bridge (1) και άγνωστος (1).

Μοντάνα (Mo.)  : St. Louis (6).

Πενσυλβάνια (Pa.) : Pittsburg (1), Philadelphia (3) και Erie (2).

Ιλινόις (Ill.) : Chicago (4) και άγνωστος (1).

Νιού Χαμσάιρ (N.H.) : Nashua (2) και Manchester (1).

Οχάιο (Ohio) : Chillicothe (1) και Hamilton (1).

Αϊόβα (Iowa) : Des Moines (1)

Νιου Τζέρσεϋ (N.J.) : Newark (1)

Δυτ. Βιρτζίνια (W.Va.) : Wheeling (1)

Μίτσιγκαν (Mich.) : Detroit (1)

Οντάριο (Ond.) : Niagara Falls (1)

   Δεν είναι γνωστοί οι προορισμοί σε 4 μετανάστες.

2.    Επαγγέλματα των μεταναστών

   Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν : εργάτες σε φάρμα (7), αγρότες-κτηματίες (5), υποδηματοποιοί (3), βαρελάδες (2), σιδηρουργός (1), ράπτης (1) και μαθητής (1). Δίνονται τα ονόματα αυτών :

·         εργάτες σε φάρμα : Δημ. Θεοδώρου, Βασ. Σταμούλη, Κων. Τριανταφύλλου, Ιωάν. Κολοκυθάς, Βασ. Σταμούλιας, Λουκ. Τέτας, Γεώργ. Χόνδρος.

·         αγρότες-κτηματίες (farmers) : Λουκ. Πρίτσας, Λουκ. Καραγεώργος, Χαρ. Παπαϊωάννου, Νικ. Τριάντης, Λουκ. Φίνος.

·         υποδηματοποιοί : Δημ. Κάτσος, Φώτ. Γρηγορόπουλος, Κων. Σκλαβούνος.

·         βαρελάδες : Ζήσ. Ράπτης, Ιωάν. Γαζής.

·         σιδηρουργός : Χρ. Αργυρίου.

·         ράπτης : Λουκ. Σκλαβούνος.

·         μαθητής : Βάγ. Βαΐτσος.

3.Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 7 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν για να φέρουν κι άλλο άτομο της οικογένειας, αλλά και η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Δημήτριος Α. Βαγενάς : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1912-13 στο Σηάτλ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

2.    Ιωάννης Γαζής : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1910-12 στο Πόρτλαντ του Όρεγκον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στους  Καταρράκτες του Νιαγάρα (Niagara Falls) του Οντάριο.

3.    Δημήτριος Κριτσώπης : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1910-12 στο Πόρτλαντ του Όρεγκον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης.

4.    Δημήτριος Παπαζησίμου : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1912-13 στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στην πόλη Έρι (Erie) της Πενσυλβάνια.

5.    Κωνσταντίνος Θεοδώρου : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1911-12 στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Δουνκέρκη (Dunkirk) της Νέας Υόρκης.

6.    Παναγιώτης Φίνος : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1910-13 στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

7.    Λουκάς Κουκουτσίδης : Το α’ ταξίδι του έγινε την περίοδο 1909-12 στο Πόρτλαντ του Όρεγκον. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Μάντσεστερ του Νιου Χαμσάιρ.

      4.Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών της Βελίτσας

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες της Βελίτσας που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Βελίτσας δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α              Ονοματεπώνυμο             χρ. άφιξης      ηλικία   έγγαμος                     Πλοίο που ταξίδεψε       Λιμάνι αναχώρ.

1          … έντζας Ανδρέας                   14-3-1912        20            όχι           Patris                              Πειραιεύς

2          Αθανασέκος Αθανάσιος          14-3-1912        20            όχι           Patris                              Πειραιεύς

3          Αντρίκος Γεώργιος                 15-3-1912        19            όχι           Prinzess Irene               Νάπολη

4          Αντρίκος Ιωάννης                   23-11-1909      20            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

5          Αντρίκος Αντρίκος                  28-3-1910        38            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

6          Αντρίκος Λουκάς                     28-3-1910        35            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

7          Αντωνίου Ιωάννης                  10-8-1910        16            όχι           Oceania                         Πάτρα

8          Αργυρίου Χρήστος                  7-6-1912          28            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

9          Βαγενάς Γεώργιος                   23-11-1909      21            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

10        Βαγενάς Γεώργιος                   4-3-1914          25            όχι           Pannonia                       Πάτρα

11        Βαγενάς Δημήτριος 1              4-3-1914          38            ναι           Pannonia                       Πάτρα

12        Βαγενάς Δημήτριος 2              4-3-1914          26            όχι           Pannonia                       Πάτρα

13        Βαΐτσος Βάγιας                        4-3-1914          15            όχι           Pannonia                       Πάτρα

14        Βασιλείου Γεώργιος                28-3-1910        19            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

15        Βλάχος Δημήτριος                   27-10-1906      25            όχι           Giulia                             Πάτρα

16        Γαζής Ανδρέας                        18-12-1910      18            όχι           Themistocles                Πειραιεύς

17        Γαζής Ευστάθιος                     6-1-1910          24            όχι           Patris                              Πειραιεύς

18        Γαζής Ιωάννης                        23-11-1909      27            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

19        Γαζής Ιωάννης                        4-3-1914          31            ναι           Pannonia                       Πάτρα

20        Γαλάνης Λουκάς                      12-9-1912        19            όχι           Saxonia                          Πάτρα

21        Γαργαλάκος Λουκάς                14-3-1911        18            όχι           Patris                              Πειραιεύς

22        Γεροσταθόπουλος Νικόλ.       28-8-1910        23            όχι           Patris                              Πειραιεύς

23        Γεωργόπουλος Χρήστος         3-7-1912          20            όχι           Themistocles                Πάτρα

24        Γιαλούρης Ευστάθιος              4-3-1914          18            όχι           Kaiser Franz Josef I      Πάτρα

25        Γιαννακίτσας Χρήστος            28-3-1910        37            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

26        Γιαννόπουλος Βασίλειος         12-10-1910      27            όχι           Martha Washington      Πάτρα

27        Γιοβάνης Αντώνιος                 25-3-1909        43            ναι           Atlanta                           Πάτρα

28        Γιώτας Λουκάς                        6-1-1910          39            ναι           Patris                              Πειραιεύς

29        Γιώτας Παναγιώτης                 10-5-1912        20            ναι           Taormina                       Νάπολη

30        Γρηγορόπουλος Φώτιος         29-7-1912        19            όχι           Athinai                           Πάτρα

31        Γρίβας Αθανάσιος                   19-3-1912        23            όχι           Themistocles                Πειραιεύς

32        Ζαγόρης Λουκάς                      8-4-1912          24            όχι           Calabria                         Νάπολη

33        Θεοδώρου Απόστολος            23-11-1909      24            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

34        Θεοδώρου Αριστοτέλης          15-4-1909        20            όχι           Columbia                       Πάτρα

35        Θεοδώρου Γεώργιος               28-8-1910        28            ναι           Patris                              Πειραιεύς

36        Θεοδώρου Δημήτριος              26-2-1911        20            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

37        Θεοδώρου Ιωάννης                 4-3-1914          38            ναι           Pannonia                       Πάτρα

38        Θεοδώρου Κωνσταντίνος       18-12-1910      35            ναι           Themistocles                Πειραιεύς

39        Θεοδώρου Κωνσταντίνος       19-3-1912        25            ναι           Themistocles                Πειραιεύς

40        Θεοδώρου Κωνσταντίνος       14-3-1914        35            ναι           Belvedere                     Πάτρα

41        Θεοδώρου Κώστας                  4-3-1914          40            ναι           Pannonia                       Πάτρα

42        Θεοδώρου Νικόλαος               25-3-1909        26            όχι           Atlanta                           Πάτρα

43        Θεοδώρου Παναγιώτης           23-11-1909      24            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

44        Καραγεώργος Λουκάς             10-11-1910      34            ναι           Laura                             Πάτρα

45        Καράφλας Σωκράτης               23-11-1909      26            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

46        Καρδάρας Ιωάννης                  4-3-1914          18            όχι           Kaiser Franz Josef I      Πάτρα

47        Καρδάρας Νικόλαος                23-11-1909      40            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

48        Κατσινέλος Ανδρέας               4-3-1914          29            ναι           Pannonia                       Πάτρα

49        Κάτσος Δημήτριος                   23-11-1909      24            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

50        Κόκκινος Αθανάσιος               23-11-1909      39            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

51        Κόκκινος Αθανάσιος               15-3-1912        39            ναι           Prinzess Irene               Νάπολη

52        Κολοκυθάς Ιωάννης                28-8-1912        20            όχι           Carpathia                      Πάτρα

53        Κουκουτσίδης Λουκάς             16-5-1914        25            όχι           Kaiser Franz Josef I      Πάτρα

54        Κριτσιώπης Δημήτριος            28-3-1910        23            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

55        Κριτσώπης Αθανάσιος             23-11-1909      34            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

56        Κριτσώπης Δημήτριος             4-3-1914          28            όχι           Pannonia                       Πάτρα

57        Κριτσώπης Ιωάννης                4-3-1914          46            ναι           Pannonia                       Πάτρα

58        Χριτσώπης Νικόλαος               28-8-1910        32            ναι           Patris                              Πειραιεύς

59        Κριτσώπης Χριστόδουλος       12-9-1912        44            ναι           Saxonia                          Πάτρα

60        Κώτσος Γεώργιος                    28-8-1910        21            όχι           Patris                              Πειραιεύς

61        Λάγιος Γεώργιος                     8-7-1912          19            όχι           Macedonia                    Πάτρα

62        Λάγιος Ευστάθιος                    2-8-1916          53            ναι           Patria                             Νάπολη

63        Λάγιος Ιωάννης                       18-12-1910      36            ναι           Themistocles                Πειραιεύς

64        Λάιος Ιωάννης                         28-8-1910        27            ναι           Patris                              Πειραιεύς

65        Λάμπρου Κώστας                     28-3-1910        19            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

66        Λάμπρου Νικόλαος                  23-11-1909      36            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

67        Μαντάς Ιωάννης                      23-11-1909      25            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

68        Μαρίνης Βασίλειος                  29-7-1912        30            ναι           Athinai                           Πάτρα

69        Μαυροματάκος Ιωάννης          23-11-1909      22            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

70        Μήτσου Λουκάς                       4-3-1914          40            όχι           Pannonia                       Πάτρα

71        Μίνεζας Αθανάσιος                 28-3-1910        19            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

72        Μίχος Αλέξανδρος                  14-5-1914        18            όχι           Belvedere                     Πάτρα

73        Μίχος Αργύριος                       28-8-1912        20            όχι           Carpathia                      Πάτρα

74        Μίχος Λουκάς                          15-3-1912        38            όχι           Prinzess Irene               Νάπολη

75        Μωραΐτης Αντώνιος                14-10-1912      24            όχι           Chicago                         Χάβρη

76        Νύστας Αθανάσιος                  10-5-1912        36            ναι           Taormina                       Νάπολη

77        Οικονόμου Σάββας                  14-10-1912      21            όχι           Chicago                         Χάβρη

78        Πάνος Σεραφείμ                      14-3-1912        37            ναι           Patris                              Πειραιεύς

79        Πανουργιάς Κωνσταντίνος     12-8-1912        27            όχι           Saxonia                          Πάτρα

80        Πανουργιάς Κώστας                21-10-1910      25            όχι           Themistocles                Πειραιεύς

81        Πανούτσος Αθανάσιος            10-8-1910        21            όχι           Oceania                         Πάτρα

82        Πανούτσος Αθανάσιος            14-3-1912        19            όχι           Patris                              Πειραιεύς

83        Πανταζής Αναστάσιος             14-3-1912        24            όχι           Patris                              Πειραιεύς

84        Παπαδημήτρης Λεωνίδας        4-3-1914          18            όχι           Kaiser Franz Josef I      Πάτρα

85        Παπαδημητρίου Ιωάννης        14-3-1912        20            όχι           Patris                              Πειραιεύς

86        Παπαδόπουλος Παναγιώτης   27-7-1912        21            όχι           Patris                              Πάτρα

87        Παπαζησίμου Δημήτριος         4-3-1914          37            ναι           Pannonia                       Πάτρα

88        Παπαθανασίου Κωνσταντ.      15-4-1909        20            όχι           Columbia                       Πάτρα

89        Παπαθανασίου Πέτρος            25-3-1909        23            όχι           Atlanta                           Πάτρα

90        Παπαϊωάννου Χαράλαμπος     23-11-1909      28            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

91        Παπαϊωάννου Χαράλαμπος     10-11-1910      19            όχι           Laura                             Πάτρα

92        Παπαρίζης Στυλιανός              31-12-1906      20            όχι           Giulia                             Πάτρα

93        Παπαχριστοδούλου Κώστ.      28-3-1910        28            ναι           Athinai                           Πειραιεύς

94        Πισλής Γεώργιος                     23-11-1909      28            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

95        Πισλής Δημήτριος                    15-4-1909        25            όχι           Columbia                       Πάτρα

96        Πολύμερος Δημήτριος             25-3-1909        28            ναι           Atlanta                           Πάτρα

97        Πολύμερος Δημήτριος             10-5-1912        29            ναι           Taormina                       Νάπολη

98        Πρίτσας Λουκάς                       28-8-1910        35            ναι           Patris                              Πειραιεύς

99        Ράπτης Ζήσιμος                       29-10-1910      21            όχι           Eugenia                         Πάτρα

100      Ράπτης Λουκάς                        4-3-1914          31            ναι           Pannonia                       Πάτρα

101      Ράπτης Παναγιώτης                28-3-1910        22            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

102      Σαΐνης Γεώργιος                     10-4-1910        26            ναι           Eugenia                         Πάτρα

103      Σασιάκος Λουκάς                     30-3-1907        24            όχι           Napolitan Prince           Πειραιεύς

104      Σιούτας Φίλιππος                    17-7-1916        39            ναι           Themistocles                Πειραιεύς

105      Σκλαβούνος Δημήτριος           14-10-1912      19            όχι           Chicago                         Χάβρη

106      Σκλαβούνος Ιωάννης              28-8-1910        23            όχι           Patris                              Πειραιεύς

107      Σκλαβούνος Κωνσταντίν. 1    14-10-1912      35            ναι           Chicago                         Χάβρη

108      Σκλαβούνος Κωνσταντίν. 2    12-9-1912        24            όχι           Saxonia                          Πάτρα

109      Σκλαβούνος Λουκάς                29-10-1910      28            ναι           Eugenia                         Πάτρα

110      Σκλαβούνου Πανούλα             29-10-1910      26            ναι           Eugenia                         Πάτρα

111      Σπυρίδων Σπύρος                   21-10-1910      32            ναι           Themistocles                Πειραιεύς

112      Σταμούλης Αναστάσιος           27-7-1912        21            όχι           Patris                              Πειραιεύς

113      Σταμούλης Βασίλειος              19-3-1912        25            όχι           Themistocles                Πειραιεύς

114      Σταμούλιας Βασίλειος             28-8-1912        23            όχι           Carpathia                      Πάτρα

115      Τέτας Λουκάς                          28-8-1912        19            όχι           Carpathia                      Πάτρα

116      Τριανταφύλλου Κωνσταντ.    19-3-1912        35            ναι           Themistocles                Πειραιεύς

117      Τριάντης Νικόλαος                  14-3-1912        20            όχι           Patris                              Πειραιεύς

118      Τριφύλλης Δήμος                    23-11-1909      24            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

119      Τσεκούρας Δημήτριος             21-10-1910      21            όχι           Themistocles                Πειραιεύς

120      Τσεκούρας Δημήτριος             4-3-1914          19            όχι           Pannonia                       Πάτρα

121      Τσικλητήρας Δημήτριος          14-3-1912        32            ναι           Patris                              Πειραιεύς

122      Τσιλομελέκης Δημήτριος         19-3-1912        23            όχι           Themistocles                Πειραιεύς

123      Τσιρογιάννης Βασίλειος          15-3-1912        20            όχι           Prinzess Irene               Νάπολη

124      Τσιρογιάννης Κωνσταντίνος   14-3-1912        23            όχι           Patris                              Πειραιεύς

125      Φίνος Γεώργιος                       28-3-1910        22            όχι           Athinai                           Πειραιεύς

126      Φίνος Ιωάννης                        25-3-1909        23            όχι           Atlanta                           Πάτρα

127      Φίνος Λουκάς                          14-3-1912        19            όχι           Patris                              Πειραιεύς

128      Φίνος Παναγιώτης                  28-8-1910        22            όχι           Patris                              Πειραιεύς

129      Φίνος Παναγιώτης                  28-3-1914        25            όχι           Themistocles                Πάτρα

130      Χόνδρος Γεώργιος                  28-8-1912        22            όχι           Carpathia                      Πάτρα

131      Χρας Σπυρίδων                       14-3-1912        19            όχι           Patris                              Πειραιεύς

132      Χρόνης Αριστείδης                  4-3-1914          31            όχι           Pannonia                       Πάτρα

5.    Χρονικό της μετανάστευσης

Α. Οι πρωτοπόροι – Η δειλή αρχή στο 1906 και 1907

   Η αρχή έγινε στο έτος 1906 με δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από το Δημήτριο Βλάχο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 6 Οκτωβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Giulia” και στις 27 Οκτωνρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 25 ετών και αναλφάβητος. Δήλωσε εργάτης και με 14 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Χρήστος Αναγνωστόπουλος.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε από το Στυλιανό Παπαρίζη (Paparizis). Στις 8 Δεκεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο πλοίο  “Giulia” και στις 31 Δεκεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Πήγαινε για δουλειά εργάτη (με 20 $ μαζί του) στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Ανδρέας Ταμπάκης.

   Στη διάρκεια του έτους 1907 έγινε μόνο ένα ταξίδι από μεμονωμένο μετανάστη, το Λουκά Σασιάκο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 9 Μαρτίου 1907, έφυγε με το πλοίο “Napolitan Prince” και στις 30 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 24 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 20 $ στην τσέπη) στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, κοντά στο ξάδερφό του Νικόλαο Παλαντά[4].

B. Σημαντική αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος το 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 ομαδικά ταξίδια με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 24 άνθρωποι της Βελίτσας. Αναλυτικά έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από 5μελή ομάδα, που αποτελούσαν οι : Αντ. Γιοβάνης, Νικ. Θεοδώρου, Πέτ. Παπαθανασίου, Δημ. Πολύμερος και Ιωάν. Φίνος. Στις 27 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψαν με το πλοίο “Atlanta” και στις 25 Μαρτίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Αντώνιος Γιοβάνης ήταν 43 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Αγγελική. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 14 $) στην κωμόπολη Λα Γκράντε (La Grande) του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Γεωργούσης.

·         Ο Νικόλαος Θεοδώρου ήταν 26 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Μαρία. Προορισμός του, με 13 $ για τα πρώτα του έξοδα ήταν η κωμόπολη Λα Γκράντε (La Grande) του Όρεγκον, κοντά στον ξάδερφό του Δημ. Γαργαλάκο.

·         Ο Πέτρος Παπαθανασίου ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Λουκάς. Με 13 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στην κωμόπολη Λα Γκράντε του Όρεγκον, κοντά στον ξάδερφό του Δημ. Γαργαλάκο.

·         Ο Δημήτριος Πολύμερος ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Λουκία. Ως εργάτης, με 13 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, με γνωστό του άνθρωπο στις ΗΠΑ το φίλο του Λουκά Σασσιάκο, στην κωμόπολη Λα Γκράντε του Όρεγκον.

·         Ο Ιωάννης Φίνος ήταν 23 ετών. Ως δικός του άνθρωπος στη Βελίτσα καταγράφηκε ο  φίλος του Γεώργιος Παπαθανασίου[5]. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 13 $) στην κωμόπολη Λα Γκράντε, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Παπαθανασίου.

Πλοίο “Atlanta”

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από τριμελή ομάδα, με τους : Αριστ. Θεοδώρου, Κων. Παπαθανασίου και Δημ. Πισλή. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 27 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Columbia” και στις 15 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε επιπλέον ότι :

·         Ο Αριστοτέλης Θεοδώρου ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Ως εργάτης, με 12 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά στην κωμόπολη Λα Γκράντε του Όρεγκον, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Γαργαλάκο.

·         Ο Κωνσταντίνος Παπαθανασίου ήταν τότε 20 ετών. Στην πατρίδα δήλωσε ότι δεν έχει κανένα συγγενή. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 16 $ μαζί του) στην κωμόπολη Λα Γκράντε (La Grande) του Όρεγκον, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Παπαθανασίου.

·         Ο Δημήτριος Πισλής ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Νικόλαος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 13 $ στην τσέπη, στην κωμόπολη Λα Γκράντε του Όρεγκον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Παπαθανασίου.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1909 ήταν η πλέον πολυπληθής στην ιστορία της μετανάστευσης της Βελίτσας και αριθμούσε 16 άτομα! Περιλάμβανε τους : Ιωάν. Αντρίκο, Γεώρ. Βαγενά, Ιωάν. Γαζή, Απ. Θεοδώρου, Παν. Θεοδώρου, Σωκρ. Καράφλα, Νικ. Καρδάρα, Δημ. Κάτσο, Αθ. Κόκκινο, Αθ. Κριτσώπη, Νικ. Λάμπρου, Ιωάν. Μαντά, Ιωάν. Μαυροματάκο, Χαρ. Παπαϊωάννου, Γεώρ. Πισλή και Δήμ. Τριφύλλη. Την 1η Νοεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai”  και στις 23 Νοεμβρίου έφθασαν στην Αμερική. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Ιωάννης Αντρίκος (Andrikos) ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη, με 20 $ για τα πρώτα έξοδα, ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Τσάρας[6].

·         Ο Γεώργιος Βαγενάς ήταν 21 ετών. Ο αδελφός του στην πατρίδα λεγόταν Δημήτριος. Ως εργάτης, με 20 $ μαζί του πήγαινε στην κωμόπολη Λα Γκράντε του Όρεγκον, κοντά στον ξάδερφό του Παναγ. Σαρακό.

·         Ο Ιωάννης Γαζής (Gazis) ήταν 27 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε βαρελάς (barrel maker). Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Παναγιώτα. Με 20 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Λουκάς Λάμπρου[7].

·         Ο Απόστολος Θεοδώρου ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 20 $) στην πόλη Σπόκαν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδελφό του Αριστ. Θεοδώρου.

·         Ο Παναγιώτης Θεοδώρου ήταν 24 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιώτα. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 25 $) ήταν η κωμόπολη Λα Γκράντε (La Grande) του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Νικ. Θεοδώρου.

·         Ο Σωκράτης Καράφλας ήταν 26 ετών. Η μητέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Μαρία. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, στην πόλη Σπόκαν της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο φίλο του Κωνστ. (Gust) Παπαθανασίου.

·         Ο Νικόλαος Καρδάρας ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ουρανία. Με 15 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Λουκάς Λάμπρου.

·         Ο Δημήτριος Κάτσος ήταν 24 ετών. Δήλωσε υποδηματοποιός (shoemaker). Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Έψαχνε για δουλειά (με 30 $ στην τσέπη) στην Λα Γκράντε του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Φρίκος.

·         Ο Αθανάσιος Κόκκινος ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Μαργαρίτα. Τελικός προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 20 $) ήταν η κωμόπολη Λα Γκράντε του Όρεγκον, κοντά στον ξάδερφό του Δημ. Πολύμερο.

·         Ο Αθανάσιος Κριτσώπης ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 23 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Τσαρός[8].

·         Ο Νικόλαος Λάμπρου ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Παγώνα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 20 $ μαζί του, στην Λα Γκράντε του Όρεγκον, κοντά στον αδελφό του Λουκά Λάμπρου.

·         Ο Ιωάννης Μαντάς ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δήμος. Με 22 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Σπόκαν της πολιτείας Ουάσινγκτον,  όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Κριτσώπης.

·         Ο Ιωάννης Μαυροματάκος ήταν 22 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Μαρία. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα, στην Λα Γκράντε του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Ν. Τσιλομελέκης.

·         Ο Χαράλαμπος Παπαϊωάννου ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 40 $) ήταν η Λα Γκράντε του Όρεγκον, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Φρίκο.

·         Ο Γεώργιος Πισλής ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Νικόλαος. Ως εργάτης, με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σπόκαν της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο αδελφός του Δημήτριος Πισλής.

·         Ο Δήμος Τριφύλλης ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αλκιβιάδης. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 20 $ μαζί του στην πόλη Σπόκαν της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο φίλο του Γ. Παπαθανασίου.

Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)

Γ. Νέα αύξηση του αριθμού μεταναστών το 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 10 ταξίδια (8 ομαδικά και 2 από μεμονωμένους) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 34 άνθρωποι της Βελίτσας. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική άφιξη του 1910 έγινε από δύο άτομα, τους Ευστ. Γαζή και Λουκ. Γιώτα. Στις 15 Δεκεμβρίου 1909, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Patris” και στις 6 Ιανουαρίου 1910 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επίσης ότι :

·         Ο Ευστάθιος Γαζής ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 26 $ στην τσέπη, στην πόλη Μάρλμπορο της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο γνωστός του Ιωάννης Αντρίκος.

·         Ο Λουκάς Γιώτας (Giotas) ήταν 39 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιώτα. Προορισμός του (με 40 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Μάρλμπορο της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συγγενής του Ιωάννης Αντρίκος.

   Η δεύτερη ομαδική άφιξη του 1910 αριθμούσε 10 άτομα και συγκροτήθηκε από τους : Αντρ. Αντρίκο, Λουκ. Αντρίκο, Γεώρ. Βασιλείου, Χρ. Γιαννακίτσα, Δημ. Κριτσιώπη, Κώσ. Λάμπρου, Αθ. Μίνεζα, Κώσ. Παπαχριστοδούλου, Παν. Ράπτη και Γεώρ. Φίνο. Στις 7 Μαρτίου από το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησαν με το πλοίο “Athinai” και στις 28 Μαρτίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει επίσης ότι :

·         Ο Αντρίκος Αντρίκος ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Παναγιώτα. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, στη μικρή πόλη Γκόραμ (Gorham) του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Λεωνίδας Κουρέπης[9].

·         Ο Λουκάς Αντρίκος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Διαλεκτή. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στη μικρή πόλη Γκόραμ (Gorham) του Μέην, κοντά στο συγγενή του Ιωάννη Αντρίκο.

·         Ο Γεώργιος Βασιλείου ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Λουκάς. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 25 $ στην τσέπη) στην πόλη Γκόραμ του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Λουκάς Ποδαράς.

·         Ο Χρήστος Γιαννακίτσας ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μόρφω. Ο Τελκός προορισμός του (με 23 $) για δουλειά εργάτη ήταν η μικρή πόλη Γκόραμ του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Αντρίκος.

·         Ο Δημήτριος Κριτσιώπης ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Γεώργιος. Ως εργάτης, με 25 $ για τα πρώτα του αναγκαία έξοδα, πήγαινε στην πόλη Γκόραμ του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Ευστάθιος Κατσάνος.

·         Ο Κώστας Λάμπρου ήταν 19 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Κατερίνα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στην πόλη Γκόραμ του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Ευστάθιος Κατσάνος.

·         Ο Αθανάσιος Μίνεζας ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Λουκάς. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Γκόραμ του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Λεωνίδας Κουρέπης.

·         Ο Κώστας Παπαχριστοδούλου ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Ευσταθία. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 25 $) ήταν η πόλη Γκόραμ του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Καραβάνας.

·         Ο Παναγιώτης Ράπτης ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, στη μικρή πόλη Γκόραμ (Gorham) του Μέην, όπου ήταν ο φίλος του Λουκάς Ποδαράς.

·         Ο Γεώργιος Φίνος ήταν 22 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Λουκάς. Με 23 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Γκόραμ του Μέην, κοντά στο φίλο του Νικόλαο Καραβάνα.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Γεώργιο Σαΐνη. Στις 21 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Eugenia” και στις 10 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 26 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο γνωστός του Δημοσθένης Τσακρίλης.

   Η τρίτη ομαδική άφιξη του 1910 έγινε από διμελή ομάδα, από τους : Ιωάν. Αντωνίου και Αθαν. Πανούτσο. Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Oceania” και στις 10 Αυγούστου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα ελλιπή στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Ιωάννης Αντωνίου ήταν τότε 16 ετών.

·         Ο Αθανάσιος Πανούτσος ήταν 21 ετών.

   Η τέταρτη ομαδική άφιξη του 1910 αριθμούσε επτά άτομα και συγκροτήθηκε από τους : Νικ. Γεροσταθόπουλο, Γεώρ. Θεοδώρου, Γεώρ. Κώτσο, Ιωάν. Λάιο, Λουκ. Πρίτσα, Ιωάν. Σκλαβούνο και Νικ. Κριτσώπη. Στις 13 Αυγούστου, από το λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Patris” και στις 28 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επίσης ότι :

·         Ο Νικόλαος Γεροσταθόπουλος ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Ευστάθιος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη, με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, ήταν το Σαιν Λούις της Μοντάνα, όπου ήταν ο φίλος του Αλέξανδρος Κυριάκου.

·         Ο Γεώργιος Θεοδώρου ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Καλούλα[10]. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 25 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, με γνωστό του στην Αμερική το φίλο του Νικόλαο Γραμματίκα, στο Σαιν Λούις της Μοντάνα.

·         Ο Γεώργιος Κώτσος ήταν 21 ετών. Ο πατέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 22 $ στην τσέπη, στο Σαιν Λούις της Μοντάνα, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Μακούλης[11].

·         Ο Ιωάννης Λάιος ήταν 27 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Με 23 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Σαιν Λούις της Μοντάνα, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Μακούλης.

·         Ο Λουκάς Πρίτσας ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $) ήταν το Σαιν Λούις της Μοντάνα, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Δελενίκο[12].

·         Ο Ιωάννης Σκλαβούνος ήταν 23 ετών. Στη Βελίτσα είχε τον αδερφό του Νικόλαο. Ως εργάτης, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σαιν Λούις της Μοντάνα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Δελενίκος.

·         Ο Νικόλαος Κριτσώπης (Hritsopis) ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιού. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 25 $ στην τσέπη, στο Σαιν Λούις της Μοντάνα, όπου ήταν ο φίλος του Τζέιμς Βελέντζας.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Βασίλειο Γιαννόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 12 Οκτωβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών. Στη Βελίτσα είχε την αδελφή του Σοφία Γιαννοπούλου. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάμιλτον του Οχάιο, κοντά στο φίλο του Κώστα Λουκόπουλο.

   Η πέμπτη ομαδική άφιξη του 1910 έγινε από τριμελή ομάδα, στην οποία μετείχαν οι : Κώσ. Πανουργιάς, Σπ. Σπυρίδων και Δημ. Τσεκούρας. Από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 21 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν επιπλέον ότι :

·         Ο Κώστας Πανουργιάς ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Λουκάς. Προορισμός του για δουλειά εργάτη, με 42 $ για τα πρώτα του έξοδα, ήταν η Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Κορωναίος Μπούρας.

·         Ο Σπύρος Σπυρίδων ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Αλεξάνδρα. Με 60 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, κοντά σε ξάδερφό του της οικογένειας Αφοί Τρύφωνος (Trefonos Bros.)

·         Ο Δημήτριος Τσεκούρας (Tsicouras) ήταν 21 ετών και αναλφάβητος. Στην πατρίδα είχε τον πατέρα του Π. Τσεκούρα. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 30 $ στην τσέπη, στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Α. Σιακούρας.

Πλοίο Eugenia (Photo: Maurizio Eliseo Collection)

   Η έκτη ομαδική άφιξη του 1910 αριθμούσε τρία άτομα, τους : Ζήσ. Ράπτη, Λουκ. Σκλαβούνο και Πανούλα Σκλαβούνου. Στις 9 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Eugenia” και στις 29 Οκτωβρίου έφτασαν στην Αμερική. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ότι :

·         Ο Ζήσιμος Ράπτης ήταν 21 ετών και αναλφάβητος. Το επάγγελμά του ήταν βαρελοποιός (cooper). Στη Βελίτσα είχε τον αδερφό του Λουκά Ράπτη. Με 25 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά στο Άμστερνταμ της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο φίλος του Ουίλ Μίτσελ.

·         Ο Λουκάς Σκλαβούνος ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν ράπτης (tailor). Στη Βελίτσα είχε τον πατέρα του Γεώργιο. Προορισμός του για δουλειά, με 62 $ για τον ίδιο και τη σύζυγό του Πανούλα, ήταν η πόλη Όραντζ (Orange) της Νέα Υόρκης, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος Καράλης.

·         Η Πανούλα Σκλαβούνου ήταν 26 ετών και παντρεμένη. Δήλωσε οικιακά και συνόδευε το σύζυγό της στην πόλη Όραντζ της Νέας Υόρκης.

   Η έβδομη ομαδική άφιξη του 1910 έγινε από δύο άτομα, τους Λουκ. Καραγεώργο και Χαρ. Παπαϊωάννου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 24 Οκτωβρίου ταξίδεψαν με το πλοίο “Laura” και στις 10 Νοεμβρίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Το αρχείο μας αναφέρει επίσης ότι :

·         Ο Λουκάς Καραγεώργος ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Μαριγώ. Πήγαινε για δουλειά, με 42 $ για τα πρώτα του έξοδα, στο Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Τριαντάφυλλος Φλοκατούλας.

·         Ο Χαράλαμπος Παπαϊωάννου ήταν 19 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Γιαννούλα. Με 58 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά αγρότη-κτηματία (farmer) στο Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Τριαντάφυλλος Φλοκατούλας[13].

   Η όγδοη (και τελευταία) ομαδική άφιξη του 1910 αριθμούσε τρία άτομα, τους : Ανδρ. Γαζή, Κων. Θεοδώρου και Ιωάν. Λάγιο. Στις 24 Νοεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 18 Δεκεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ότι :

·         Ο Ανδρέας Γαζής ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Ως εργάτης, με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σενέκταντι (Schenectady) της Νέας Υόρκης,  όπου ήταν ο φίλος Ουίλ Μίτσελ.

·         Ο Κωνσταντίνος Θεοδώρου ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα Λοκρίδος λεγόταν Κατερίνα. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 21 $) ήταν η πόλη Σενέκταντι (Schenectady) της Νέας Υόρκης,  όπου ήταν ο φίλος Ουίλ Μίτσελ.

·         Ο Ιωάννης Λάγιος ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Γιαννούλα. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στην πόλη Σενέκταντι (Schenectady) της Νέας Υόρκης,  όπου ήταν ο ανεψιός του Ουίλ Μίτσελ.

Δ. Ελάχιστοι μετανάστες στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν μόνο 2 ταξίδια από μεμονωμένους μετανάστες προς την Αμερική. Αναλυτικά λοιπόν :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Δημήτριο Θεοδώρου. Στις 4 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το πλοίο “Athinai” και στις 26 Φεβρουαρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 20 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Ο πατέρας του λεγόταν Σεραφείμ. Προορισμός του, με 25 $ στην τσέπη ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Σαράτση[14].

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Λουκά Γαργαλάκο. Στις 21 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το πλοίο “Patris” και στις 14 Μαρτίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Η μητέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Δάφνη. Πήγαινε για δουλειά εργάτη (με 30 $) στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, κοντά στον αδερφό του Γ. Γαργαλάκο.

Ε. Κορύφωση της μετανάστευσης στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 14 ταξίδια πλοίων (9 ομαδικά και 5 από μεμονωμένους μετανάστες) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 44 άτομα. Συγκεκριμένα έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση του 1912 αριθμούσε έντεκα άτομα και περιλάμβανε τους : Ανδρ. …έντζα, Αθ. Αθανασέκο, Σερ. Πάνο, Αθ. Πανούτσο, Αναστ. Πανταζή,  Ιωάν. Παπαδημητρίου, Νικ. Τριάντη, Δημ. Τσικλητήρα, Κων. Τσιρογιάννη, Λουκ. Φίνο και Σπ. Χρα. Στις 25 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν με το πλοίο “Patris” και στις 14 Μαρτίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν επίσης ότι :

·         Ο Ανδρέας … έντζας (Andreas ..etzas) ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αντώνιος. Ως εργάτης, με 10 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου είχε τον αδερφό του Τζιμ.

·         Ο Αθανάσιος Αθανασέκος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 25 $ στην τσέπη, στη Νέα Υόρκη όπου είχε το φίλο του Γεώργ. Κριτσώπη.

·         Ο Σεραφείμ Πάνος (Panos) ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιού. Προορισμός του, με 22 $ για τα πρώτα του έξοδα, για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη[15], κοντά στον ξάδερφό του Λουκά Κοκοτσίφη.

·         Ο Αθανάσιος Πανούτσος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Σταύρος. Με 25 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη[16], όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Πανούτσος.

·         Ο Αναστάσιος Πανταζής ήταν 24 ετών. Στη Βελίτσα είχε την αδερφή του Βαρβάρα. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 35 $) στη Νέα Υόρκη[17], κοντά στο θείο του Ευθ. Θάνο.

·         Ο Ιωάννης Παπαδημητρίου ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Λουκάς. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 35 $ στην τσέπη, σε (δυσανάγνωστο) τόπο του Όρεγκον[18], όπου ήταν ο θείος του Αντ. Αντωνίου.

·         Ο Νικόλαος Τριάντης ήταν 20 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Γιαννούλα. Προορισμός του, με 16 $ για τα πρώτα του έξοδα, ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ένας ξάδερφός του.

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris)

·         Ο Δημήτριος Τσικλητήρας ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Με 32 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά εργάτη σε τόπο[19] της πολιτείας Ιλινόις, με “δικό του άνθρωπο” στις ΗΠΑ, τον ξάδερφό του Ευθ. Θάνο, που ήταν στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Κωνσταντίνος Τσιρογιάννης ήταν 23 ετών. Η μητέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Αγγελική. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $) στο Πόρτλαντ[20] του Όρεγκον, δηλώνοντας τον κουνιάδο του Λούη Γκιόφα, που ήταν στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Λουκάς Φίνος ήταν 19 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρας του λεγόταν Παναγιώτης. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ στην τσέπη) ήταν η Νέα Υόρκη[21], όπου ήταν ο αδερφός του Ιωάννης Φίνος.

·         Ο Σπυρίδων Χρας ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στην Αγία Παρασκευή Βελίτσας λεγόταν Ιωάννης. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 55 $ για τα πρώτα του έξοδα) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Λουκάς Παππάς.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από τετραμελή ομάδα, που συγκρότησαν οι : Γεώρ. Αντρίκος, Αθαν. Κόκκινος, Λουκ. Μίχος και Βασ. Τσιρογιάννης. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά. Από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο στην Ιταλία. Στις αρχές Μαρτίου, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης ταξίδεψαν με το πλοίο “Prinzess Irene” και στις 15 Μαρτίου έφτασαν στην Αμερική. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Γεώργιος Αντρίκος ήταν 19 ετών. Δυστυχώς ελλείπουν άλλα στοιχεία.

·         Ο Αθανάσιος Κόκκινος ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Με 33 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά εργάτη σε τόπο της Μασαχουσέτης, κοντά σε ένα φίλο του (δυσανάγνωστο όνομα).

·         Ο Λουκάς Μίχος[22] ήταν 38 ετών. Προορισμός του (με 23 $) για δουλειά ήταν η πόλη Χουήλιν (Wheeling) της Δυτ. Βιρτζίνια, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Ριζόπουλος[23].

·         Ο Βασίλειος Τσιρογιάννης ήταν 20 ετών. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 20 $ στην τσέπη, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Νικ. Γιαννακόπουλο.

Πλοίο “Prinzess Irene” (Photo: Peabody Essex Museum)

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση του 1912 αριθμούσε πέντε άτομα και περιλάμβανε τους : Αθαν. Γρίβα, Κων. Θεοδώρου, Βασ. Σταμούλη, Κων. Τριανταφύλλου και Δημ. Τσιλομελέκη. Στις 24 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 19 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον γνωρίζουμε ότι :

·         Ο Αθανάσιος Γρίβας ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Ιωάννης. Με 40 $ για τα πρώτα του έξοδα, έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Λουκάς Σασιάκος.

·         Ο Κωνσταντίνος Θεοδώρου ήταν 25 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσούλα. Ως εργάτης σε φάρμα, με 20 $ μαζί του, πήγαινε στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Βασίλειο Τριανταφύλλου.

·         Ο Βασίλειος Σταμούλης ήταν 25 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Η μητέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Αναστασία. Με 25 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Καλτσάς.

·         Ο Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βαρβάρα. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 20 $) ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος Τριανταφύλλου.

·         Ο Δημήτριος Τσιλομελέκης ήταν 23 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Γεώργιος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 40 $ για τα πρώτα του έξοδα, στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, κοντά στον ξάδερφό του Νικόλαο Τσιλομελέκη.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Λουκά Ζαγόρη. Από την Ελλάδα πήγε με πλοίο πρώτα στην Ιταλία. Στις 22 Μαρτίου, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης, έφυγε με το πλοίο “Calabria” και στις 8 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χριστόδουλος. Πήγαινε για δουλειά εργάτη (με 29 $) στο Ντιτρόιτ του Μίτσιγκαν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Γρηγορίου.

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από τρία άτομα, τους : Παν. Γιώτα, Αθαν. Νύστα και Δημ. Πολύμερο. Η ομάδα από την Ελλάδα έφτασε με πλοίο στην Ιταλία. Στις 27 Απριλίου, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης ταξίδεψαν με το πλοίο “Taormina” και στις 10 Μαΐου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :

·         Ο Παναγιώτης Γιώτας ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Σταθούλα. Με 20 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Ανδρέας Βλάχος.

·         Ο Αθανάσιος Νύστας (Nistas) ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιού. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με μόλις 15 $) στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Κ. Τζαλόπουλος.

·         Ο Δημήτριος Πολύμερος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Λουκία. Ο τελικός του προορισμός για δουλειά εργάτη (με 11 $ μαζί του) ήταν το Σικάγο, όπου είχε το φίλο του Κ. Τζαλόπουλο.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Χρήστο Αργυρίου. Στις 20 Μαΐου, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το πλοίο “Athinai” και στις 7 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 28 ετών. Στο επάγγελμα ήταν σιδηρουργός (ironsmith). Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Λουκάς. Πήγαινε για δουλειά, με 25 $ στην τσέπη, στην πόλη Τρόι (Troy) της Νέας Υόρκης, κοντά στον ξάδερφό του Ζαχαρία Γαλάνη[24].

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Χρήστο Γεωργόπουλο. Στις 15 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Themistocles” και στις 3 Ιουλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών και αναλφάβητος. Η μητέρα του λεγόταν Θεοδώρα. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Περικλής Κομματάς.

   Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από το Γεώργιο Λάγιο. Στις 21 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Macedonia” και στις 8 Ιουλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 19 ετών. Στη Βελίτσα είχε την αδελφή του Μαρία. Ως εργάτης, με 25 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά στην Ατλάντα της Νέας Υόρκης, κοντά στον πατέρα του Ευστάθιο Λάγιο.

   Η πέμπτη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από δύο άτομα, τους Παν. Παπαδόπουλο και Αναστ. Σταμούλη. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 11 Ιουλίου έφυγε με το πλοίο “Patris” ο Αναστ. Σταμούλης και από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε και ο Παν. Παπαδόπουλος. Στις 27 Ιουλίου και οι δύο έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε ότι :

·         Ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος ήταν 21 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Βασίλω. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά εργάτη ήταν η πόλη Τσίλικοθ (Chillicothe) του Οχάιο, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Γρίβα.

·         Ο Αναστάσιος Σταμούλης ήταν 21 ετών. Είχε την αδερφή του Λουκία Αντ. Χρόνη στο Κηφισσοχώρι. Πήγαινε για δουλειά εργάτη (με 22 $ μαζί του) στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Νικόλαος Καλιανιώτης.

   Η έκτη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από διμελή ομάδα, με τους : Φώτ. Γρηγορόπουλο και Βασ. Μαρίνη. Στις 12 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 29 Ιουλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Φώτιος Γρηγορόπουλος ήταν 19 ετών. Το επάγγελμά του ήταν τσαγκάρης (shoemaker). Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Γρηγόριος. Με 25 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στην πόλη Ντε Μόιν (Des Moines) της Αϊόβα, όπου ήταν ο θείος του Παντελής Γρηγορόπουλος.

·         Ο Βασίλειος Μαρίνης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Δήμητρα. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 24 $ για τα πρώτα του έξοδα, στην πόλη Νασούα του Νιού Χαμσάιρ, κοντά στον ξάδερφό του Ανδρέα Αντωνίου.

   Η πέμπτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Κωνσταντίνο Πανουργιά (Panuryas). Στις 26 Αυγούστου, ταξίδεψε με το πλοίο “Saxonia” και στις 12 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Λουκάς. Προορισμός του για δουλειά εργάτη, με 25 $ στην τσέπη, ήταν η Ατλάντα της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο φίλος του Ι. Κριτσώπης.

   Η έβδομη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από 5μελή ομάδα, που περιλάμβανε τους : Ιωάν. Κολοκυθά, Αργ. Μίχο, Βασ. Σταμούλη, Λουκ. Τέτα και Γεώργ. Χόνδρο. Στις 13 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν με το πλοίο “Carpathia” και στις 28 Αυγούστου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επίσης ότι :

·         Ο Ιωάννης Κολοκυθάς ήταν 20 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Η μητέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Γιαννούλα. Πήγαινε για δουλειά (με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα) στο Σίλβερ Κρηκ (Silver Creek) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο φίλος του Αντ. Κατσινέλος.

·         Ο Αργύριος Μίχος ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη, με 25 $ μαζί του, στην Ατλάντα της Νέας Υόρκης, κοντά στο φίλο του Ι. Κριτσιώπη.

·         Ο Βασίλειος Σταμούλιας (Stamoulias) ήταν 23 ετών. Η μητέρα του λεγόταν Αναστασία. Ως εργάτης σε φάρμα έψαχνε για δουλειά (με 25 $ στην τσέπη) στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο συγγενής του Κ. Τριανταφύλλου.

·         Ο Λουκάς Τέτας ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Αντώνιος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $) ήταν το Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, κοντά στον αδερφό του Ι. Τέτα.

·         Ο Γεώργιος Χόνδρος ήταν 22 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Παναγιώτης. Με 25 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στο Σίλβερ Κρηκ (Silver Creek) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο θείος του Ι. Αργυρίου.

Ατμόπλοιο “Carpathia”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η όγδοη ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από τρία άτομα, τους : Λουκ. Γαλάνη, Χριστ. Κριτσώπη και Κων. Σκλαβούνο. Στις 26 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Saxonia” και στις 12 Σεπτεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε ακόμη γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Λουκάς Γαλάνης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Σίλβερ Κρηκ[25] (Silver Creek) της Νέας Υόρκης, κοντά στον ξάδερφό του Τζέιμς Κολουτζή.

·         Ο Χριστόδουλος Κριτσώπης ήταν 44 ετών και παντρεμένος. Η μητέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 30 $ για τα πρώτα έξοδα) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο γιο του Νικόλαο.

·         Ο Κωνσταντίνος Σκλαβούνος ήταν 24 ετών. Ως επάγγελμα δήλωσε τσαγκάρης (shoemaker). Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη (με 25 $ μαζί του), όπου ήταν ο αδερφός του Ιωάννης Σκλαβούνος.

   Η ένατη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση του 1912 έγινε από 4μελή ομάδα, την οποία συγκρότησαν οι : Αντ. Μωραΐτης, Σάβ. Οικονόμου, Δημ. Σκλαβούνος και Κων. Σκλαβούνος. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα πήγαν με πλοίο στη Γαλλία. Στις 5 Οκτωβρίου, από το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Chicago” και στις 14 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Αντώνιος Μωραΐτης ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Μπρόκτον (Brockton) της Μασαχουσέτης, κοντά στο θείο του Αριστείδη Καλαμπόκα.

·         Ο Σάββας Οικονόμου[26] (Economou) ήταν 21 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Σάββας[27]. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Γκόραμ (Gorham) του Μέην, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Σταμούλης.

·         Ο Δημήτριος Σκλαβούνος ήταν 19 ετών. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 25 $) ήταν το Νιούαρκ (Newark) του Νιου Τζέρσεϋ, όπου ήταν ο θείος του Λουκάς Σκλαβούνος.

·         Ο Κωνσταντίνος Σκλαβούνος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Παγώνα. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα, στο Σίλβερ Κρήκ (Silver Creek) του Νιου Τζέρσεϋ, όπου ήταν ο φίλος του Ευστάθιος Λάγιος.

Ζ. Ελάττωση του αριθμού μεταναστών στο 1914

   Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων στην πατρίδα μας, κάποιοι από τους μετανάστες που είχαν επιστρέψει και στρατεύτηκαν, αποφάσισαν να ξαναφύγουν. Επίσης υπήρχαν και νέοι μετανάστες. Στη διάρκεια του 1914 έγιναν 6 ταξίδια πλοίων (2 ομαδικά και 4 από μεμονωμένους μετανάστες) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 22 άτομα της Βελίτσας. Αναλυτικά έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από τρία άτομα, τους : Ευστ. Γιαλούρη, Ιωάν. Καρδάρα και Λεων. Παπαδημήτρη. Στις 14 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 4 Μαρτίου έφτασαν στην Αμερική. Τα στοιχεία αναφέρουν ότι :

·         Ο Ευστάθιος Γιαλούρης ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Στη Βελίτσα είχε τη μητέρα του Ελένη. Με 25 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Έρι (Erie) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Γ. Οικονόμου.

·         Ο Ιωάννης Καρδάρας ήταν 18 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα[28] του. Προορισμός του, με 23 $ στην τσέπη, για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη[29], όπου είχε ένα φίλο του.

·         Ο Λεωνίδας Παπαδημήτρης ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του Λεγόταν Λουκάς. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 25 $) στην πόλη Νασούα[30] (Nashua) του Νιου Χαμσάιρ.

Ατμόπλοιο “Kaiser Franz Josef I”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε 15 άτομα και περιλάμβανε τους : Γεώρ. Βαγενάς, Δημ. Βαγενάς, Δημ. Α. Βαγενάς, Βάγ. Βαΐτσος, Ιωάν. Γαζής, Ιωάν. Θεοδώρου, Κώσ. Θεοδώρου, Ανδ. Κατσινέλος, Δημ. Κριτσώπης, Ιωάν. Κριτσώπης, Λουκ. Μήτσου, Δημ. Παπαζησίμου, Λουκ. Ράπτης, Δημ. Τσεκούρας και Αριστ. Χρόνης. Στις 13 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Pannonia” και στις 4 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Γεώργιος Βαγενάς ήταν 25 ετών. Στη Βελίτσα είχε τον αδερφό του Κώστα. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, στην Τακόμα της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο φίλο του Ιωάννη Αντωνίου. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Γεωργίου Βαγενά στην Αμερική. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1909-10 και εργάστηκε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.

·         Ο Δημήτριος Βαγενάς ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Αικατερίνη. Με 26 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά εργάτη στην Τακόμα (Tacoma) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Αντωνίου.

·         Ο Δημήτριος Α. Βαγενάς ήταν 26 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Με 25 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Λουκά Κοντογιάννη. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Δημήτριος Α. Βαγενάς την περίοδο 1912-13 και εργάστηκε πάλι στο Σηάτλ.

·         Ο Βάγιας Βαΐτσος (Vaghias Vaïtsou) ήταν 15 ετών. Γράφτηκε ως μαθητής (scholar). Η μητέρα του στο Κηφισσοχώρι λεγόταν Ζαφείρω. Με 150 $ μαζί του, πήγαινε στο Μπάφαλο (Buffalo) της Νέας Υόρκης για να συναντήσει το θείο του Ιωάννη Κριτσώπη.

·         Ο Ιωάννης Γαζής[31] (Gazis) ήταν 35[32] ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στη Βελίτσα λεγόταν Παναγιώτα. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 40 $) ήταν οι Καταρράκτες του Νιαγάρα (Niagara Falls) του Οντάριο, όπου ήταν ο φίλος του Δημήτριος Σκλαβούνος. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Ιωάννη Γαζή στις ΗΠΑ. Πρωτοήρθε την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.

·         Ο Ιωάννης Θεοδώρου ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αικατερίνη. Ως εργάτης, με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Τακόμα της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Αθανάσιο Θεοδώρου.

·         Ο Κώστας Θεοδώρου ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 25 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Τακόμα (Tacoma) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γ. Θεοδώρου.

Πλοίο “Pannonia” (Photo: Frank Pichardo Collection)

·         Ο Ανδρέας Κατσινέλος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Η σύζυγός του στη Βελίτσα λεγόταν Βασιλική. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στην πόλη Τακόμα της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Αντρίκος.

·         Ο Δημήτριος Κριτσώπης ήταν 28 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 35 $) ήταν το Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Κριτσώπη. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Δημήτριος Κριτσώπης την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.

·         Ο Ιωάννης Κριτσώπης ήταν 46 ετών και παντρεμένος. Είχε γεννηθεί στη Βελίτσα, αλλά ως  τόπο διαμονής δήλωσε το Κηφισσοχώρι. Η γυναίκα του στο Κηφισσοχώρι λεγόταν Ζαφείρω. Με 150 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Μπάφαλο (Buffalo) της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο ανεψιός του Ιωάννης Κριτσώπης.

·         Ο Λουκάς Μήτσου ήταν 40 ετών. Ο πατέρας του στη Βελίτσα λεγόταν Παναγιώτης. Με 40 $ για τα πρώτα του έξοδα αναζητούσε δουλειά εργάτη στην πόλη Τακόμα (Tacoma) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Αντρίκο.

·         Ο Δημήτριος Παπαζησίμου ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Παναγιού. Έψαχνε για δουλειά εργάτη, με 25 $ στην τσέπη, στην πόλη Έρι (Erie) της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος του Γκας Ζένος. Ήταν το δεύτερο ταξίδι του Δημητρίου Παπαζησίμου στις ΗΠΑ. Για πρώτη φορά είχε έρθει την περίοδο 1912-13 και εργάστηκε στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης.

·         Ο Λουκάς Ράπτης ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 30 $) ήταν το Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο φίλος του Ηλίας Μήτσου. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Λουκάς Ράπτης την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.

·         Ο Δημήτριος Τσεκούρας ήταν 19 ετών. Στη Βελίτσα είχε τη μητέρα του Χρυσούλα. Ως εργάτης πήγαινε για δουλειά (με 25 $ μαζί του) στην κωμόπολη Δουνκέρκη (Dunkirk) της Νέα Υόρκης, κοντά στο θείο του Κώστα Σκλάβο.

·         Ο Αριστείδης Χρόνης ήταν 31 ετών. Στη Βελίτσα είχε τον αδερφό του Νικόλαο. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ στην τσέπη) στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου ήταν ο φίλος του Πέτρος Περιβολιώτης. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Αριστείδη Χρόνη στις ΗΠΑ. Για πρώτη φορά ήρθε την περίοδο 1910-12 και εργάστηκε πάλι στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Κωνσταντίνο Θεοδώρου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 27 Απριλίου έφυγε με το πλοίο “Belvedere” και στις 14 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χρυσούλα. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα έψαχνε για δουλειά εργάτη στη Δουνκέρκη (Dunkirk) της Νέας Υόρκης, κοντά στον ξάδερφό του Κ. Πουρόγιανο. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Κων/νος Θεοδώρου την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Παναγιώτη Φίνο (Phines). Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Themistocles” και στις 28 Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 25 ετών. Η μητέρα του στη Βελίτσα λεγόταν Μαρία. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 30 $) ήταν το Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, όπου είχε το φίλο Αθ. Παπαθανασίου. Ήταν το δεύτερο ταξίδι του Παναγιώτη Φίνου στις ΗΠΑ, εφόσον είχε έρθει την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε πάλι στο Μπάφαλο.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Αλέξανδρο Μίχο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 27 Απριλίου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Belvedere” και στις 14 Μαΐου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 25 $ μαζί του, στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης κοντά στον αδερφό του.

   Η τέταρτη (και τελευταία) μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Λουκά Κουκουτσίδη. Στις 4 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 16 Μαΐου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 25 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά εργάτη στο Μάντσεστερ του Νιου Χαμσάιρ, όπου ήταν ο φίλος του Κ. Κόλλιας. Είχε κάνει πριν και άλλο ταξίδι στην Αμερική ο Λουκάς Κουκουτσίδης, την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.

Η. Μεταναστευτικός επίλογος στο 1916

   Στη διάρκεια του έτους αυτού έγιναν μόνο 2 μεμονωμένες αναχωρήσεις προς την Αμερική. Έτσι έκλεισε αυτή η ιστορική περίοδος. Πιο αναλυτικά έχουμε λοιπόν :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1916 έγινε από το Φίλιππο Σιούτα. Στις 27 Ιουνίου, από το λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκε στο πλοίο “Themistocles” και στις 17 Ιουλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 39 ετών και παντρεμένος. Είχε γεννηθεί και διέμενε στην Άνω Βελίτσα. Η γυναίκα του λεγόταν Θεοφανία. Με 50 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Σάουθ Μπρίτζ (S. Bridge) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Λάζαρος Γεώργας.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1916 έγινε από τον Ευστάθιο Λάγιο. Από την Ελλάδα πήγε με πλοίο στην Ιταλία. Στις 18 Ιουλίου, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης ταξίδεψε με το πλοίο “Patria” και στις 2 Αυγούστου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 53 ετών και παντρεμένος. Στη Βελίτσα είχε την κόρη του Βασιλική. Με 40 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Δουνκέρκη (Dunkirk) της Νέας Υόρκης, κοντά στο γιό του Ιωάννη Λάγιο.

Παρνασσός και Βελίτσα (χαρακτικό)

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχειακό υλικό

i.    Ηλεκτρονικό Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

ii.   Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912), Διάταγμα 9-9-1927, ΦΕΚ 206/1927.

iii.  Γενικές απογραφές πληθυσμού (1889, 1896, 1920).

2.    Εφημερίδες – Περιοδικά

i    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές 20ού αι.)» περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» 2012, 2013, Λαμία.

ii.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Αμπλιανίτες μετανάστες στην Αμερική», εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143, σελ. 1& 6, Σεπτ.-Οκτ. 2008  και φ. 144, σελ. 1 & 6, Νοε.-Δεκ. 2008, Συλλόγου Αμπλιανιτών ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Αθήνα 

iii.   Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ amfictyon.blogspot.gt

iv.   περιοδ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

v.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

3.    Βιβλία, Άρθρα, Ιστοσελίδες, Μαρτυρίες

i.    “Οδηγός του Μετανάστου”, 1910, Αθήνα.

ii.    Θ.  Ανθογαλίδου  “Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)”, στην ηλεκτρ. διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

iii.   Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

iv.   Ιστοσελίδα web3.eetaa.gr

v.    Βικιπαίδεια

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 132 μεταναστών της Βελίτσας βρέθηκαν 15 αναλφάβητοι (ποσοστό 11 %).

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Πήγε στις 31 Μαΐου 1906 στην Αμερική σε ηλικία 18 ετών. Ως ιδιαίτερη πατρίδα του δήλωσε αόριστα Παρνασσίς. Προορισμός του ήταν το Πόρτλαντ του Όρεγκον.

[5] Νομίζω ότι είναι λάθος στην καταγραφή, εφόσον το ίδιο ονοματεπώνυμο αναφέρεται ως γνωστός του στη Βελίτσα, αλλά και στην Αμερική.

[6] Η διεύθυνσή του ήταν : Greek Council N.Y. City (δηλ. στο ελληνικό Προξενείο της Νέας Υόρκης).

[7] Από το Κηφισσοχώρι. Πήγε το 1907, σε ηλικία 26 ετών, με προορισμό την Λα Γκράντε, του Όρεγκον. Όμως, με το ίδιο ονοματεπώνυμο, από το Κηφισσοχώρι, πήγε στην Αμερική κι άλλος ένας μετανάστης το έτος 1909, σε ηλικία 40 ετών και παντρεμένος, με προορισμό τη Νέα Υόρκη.

[8] Ήταν ο Έλληνας Πρόξενος (Consular Greek) στη Νέα Υόρκη.

[9] Από το Δαδί. Ο Λεωνίδας Κουρέπης πήγε στην Αμερική το 1907 (για πρώτη φορά) σε ηλικία 24 ετών. Ήταν τσαγκάρης. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη. Ξαναπήγε το 1912 πάλι στη Νέα Υόρκη. Ήταν ήδη εκεί ο αδερφός του Αχιλλέας.

[10] Δυστυχώς το χειρόγραφο κείμενο είναι κακογραμμένο και δεν είμαι βέβαιος ότι το όνομα αποδόθηκε σωστά.

[11] Από τη Θήβα. Πήγε το 1907 στην Αμερική σε ηλικία 28 ετών, με αρχικό προορισμό τη Νέα Υόρκη.

[12] Με το επώνυμο Δελενίκος δεν βρέθηκε μετανάστης στο αρχείο EllisIsland.  Ένας Ιωάννης Ε. Δελενίκας από την Κάψη, πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 20 ετών, με αρχικό προορισμό τη νέα Υόρκη.

[13] Το επώνυμο είχε μετανάστες που προέρχονταν από την Ελάτεια (Δραχμάνι).

[14] Από το Δομοκό. Πήγε το 1910 στην Αμερική (α’ ταξίδι) σε ηλικία 26 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Γύρισε το 1912 και ξαναπήγε το 1914, παντρεμένος με τον ίδιο προορισμό.

[15] Ως νεότερος τόπος προορισμού, μετά, έχει γραφεί το Portland.

[16] Από πάνω στον αρχικό τόπο έχει γραφεί νέος τόπος προορισμού : Ore. A… (είναι δυσανάγνωστος), προφανώς Όρεγκον.

[17] Πάνω από τον αρχικό τόπο έχει γραφεί νέος τόπος προορισμού : Ill, Chicago (Σικάγο, Ιλινόις).

[18] Αρχικά ως προορισμός του είχε γραφεί N.Y., New York, αλλά ο προορισμός άλλαξε.

[19] Αρχικά είχε γραφεί N.Y., New York, αλλά ο προορισμός άλλαξε.

[20] Αρχικός προορισμός ήταν N.Y. New York, αλλά έγινε αλλαγή.

[21] Έχει γραφεί μετά άλλος τόπος προορισμού που είναι δυσανάγνωστος (μάλλον Pa. …), δηλ. Πενσυλβάνια.

[22] Το περίεργο είναι ότι έχει γραφεί το Λιανοκλάδι ως τόπος γέννησης του μετανάστη. Ίσως να γράφτηκε από λάθος.

[23] Από το Λιανοκλάδι, ο Γεώργιος Ριζόπουλος, πήγε το 1910 στην Αμερική, σε ηλικία 24 ετών (στο α’ ταξίδι του). Προορισμός του ήταν η πόλη Χουήλιν της Δυτ. Βιρτζίνια. Γύρισε το 1912 και το 1914 ξαναπήγε στον ίδιο προορισμό.

[24] Ένας Ζαχαρίας Γαλάνης, σε ηλικία 24 ετών, από το Χρισσό, πήγε στην Αμερική το 1910. Η μητέρα του λεγόταν Μαρία. Δεν είναι βέβαιο ότι πρόκειται γι’ αυτόν.

[25] Αρχικά δήλωσε Νέα Υόρκη, αόριστα και αργότερα προστέθηκε ο συγκεκριμένος προορισμός Σίλβερ Κρηκ.

[26] Ως επώνυμο έχει γραφεί το Savvas και ως όνομα το Economou.

[27] Συγκεκριμένα γράφτηκε : father Mr. Savvas.

[28] Το όνομά της είναι δυσανάγνωστο.

[29] Άλλαξε ο τόπος προορισμού σε Mass. S….. (Μασαχουσέτη), αλλά είναι δυσανάγνωστο.

[30] Ως αρχικός προορισμός δηλώθηκε : N.Y. New York. Μετά άλλαξε γνώμη.

[31] Έχει τεθεί σφραγίδα που γράφει NON IMMIGRANT ALIEN (δηλ. ΜΗ  ΑΛΛΟΔΑΠΟΣ  ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ).

[32] Στην καταγραφή του μετανάστη στο πλοίο (Ship Manifest) έχει γραφεί ηλικία 35 ετών. Όμως στην πινακίδα του Ellis Island έχει γραφεί ηλικία 31 ετών.