Ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας

Πρόλογος

   Οι πρώτοι κάτοικοι στην περιοχή νότια της Λαμίας, ήταν νομάδες κτηνοτρόφοι από την Άμπλιανη Ευρυτανίας, που έφερναν τα κοπάδια με πρόβατα για την περίοδο του χειμώνα (από την εορτή του Αγίου Δημητρίου μέχρι την εορτή του Αγίου Γεωργίου). Οι οικογένειές τους διέμεναν σε καλύβες, τις οποίες κατασκεύαζαν οι ίδιοι μέσα στα βοσκοτόπια, που ήταν τότε όλη η περιοχή γύρω από τη Λαμία . Μετά - το μήνα Απρίλιο - έφευγαν και σε 2-3 μέρες πορεία με τα πόδια (μέσω Γαρδικίου Ομιλαίων και Σαράνταινας) έφταναν στην ορεινή Άμπλιανη, όπου είχαν ήδη πετρόκτιστα σπίτια. Εκεί υπήρχε Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής, όπου εκκλησιάζονταν. Κορυφαία ετήσια γιορτή ήταν το πανηγύρι στις 26 Ιουλίου, εορτή της Αγίας Παρασκευής, με παραδοσιακούς χορούς στο χοροστάσι Στέγκο και γλέντι στην πλατεία του χωριού, κάτω από υπεραιωνόβια πλατάνια.

   Από το 1920 αποφάσισαν τη μόνιμη εγκατάστασή τους στα νότια της περιοχής Λαμίας, δηλ. εκεί όπου ήταν τα χειμαδιά τους. Τότε έκαναν και τις πρώτες αγορές κτημάτων από τους μεγαλοκτηματίες Μακρή, Σκληβανιώτη, Γεωργιάδη, Χαλκιόπουλο, Κοτρωνιά, κ.ά. Το πρώτο πετρόκτιστο σπίτι ήταν του Δημητρίου Ν. Τσιφτσή (υπάρχει ερειπωμένο μέχρι σήμερα). Ακολούθησαν και άλλοι. Τα σπίτια ήταν δίπατα συνήθως με εξωτερική σκάλα και σχεδόν όλα έγιναν κατά μήκος της επαρχιακής οδού Αθηνών και της Αλατόστρατας (που σήμερα λέγεται οδός Καβάφη).

Το ναΐδριο του Αγ. Γεωργίου Ελασσωνείου (φωτ. 1981)

   Η ανάγκη για την ίδρυση και λειτουργία Ναού στην περιοχή Νέας Άμπλιανης έγινε έντονη στην πρώτη πενταετία του ’20, εφόσον οριστικοποιήθηκε η εγκατάσταση των ημινομάδων κατοίκων της, με την εγκατάλειψη των βλαχοκάλυβων και την κατασκευή πετρόχτιστων σπιτιών, για τη χειμερινή διαμονή της οικογένειας. Στην περιοχή κάτω της σιδηροδρομικής γραμμής, υπήρχε το ναΐδριο του Αγίου Γεωργίου του Ελασσωνείου Νοσοκομείου (από τα τέλη του 19ου αι.), που ήταν για τις έκτακτες ανάγκες και δεν είχε μόνιμο εφημέριο (δεν ήταν ενοριακός ναός).

1.    Η κάλυψη των θρησκευτικών αναγκών πριν το 1929

    Ο εκκλησιασμός και η τέλεση μυστηρίων (γάμοι, βαπτίσεις, κηδείες) γίνονταν αναγκαστικά από τους υπάρχοντες ναούς των Αγίων Θεοδώρων (κυρίως), λόγω και του γειτονικού βοσκότοπου του Αφανού, αλλά και τους άλλους δύο ναούς, του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας Δέσποινας. Συγκεκριμένα στον Ι. Ναό Αγίων Θεοδώρων τελέστηκαν οι επόμενοι γάμοι[1] Αμπλιανιτών (την περίοδο 1914-1925) :

1.    Στις 28-12-1914, ο Ιωάννης Σάπιος, ετών 23, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε την Αθανασία Κ. Σαρρή, ετών 20, με διαμονή Λαμία. Κουμπάρος ήταν ο Δ. Χολέβας με διαμονή Σαρμουσακλή.

2.    Στις 9-3-1920, ο Γεώργιος Κραββαρίτης, ετών 20, παντρεύτηκε την Αντωνία (;) Μαυρογένους, ετών 22.

3.    Στις 9-11-1920, ο Κωνστ. Γιαννα(κογ)εώργιος, ετών 28, παντρεύτηκε τη Μαρία Κώστα Πάπουτσα[2](;) ετών 22.

4.    Στις 26-4-1920, ο Γεώργιος Κ. Τσιφτσής, ετών 33, παντρεύτηκε την Ευαγγελή Καλτσούλα, ετών 23.

5.    Στις 24-4-1921, ο Κωνστ. (Μ)παρτσώκας, ετών 30, παντρεύτηκε τη Βασιλική Δράμαλη, ετών 25.

6.    Στις 19-11-1923, ο Ν. Κραββαρίτης, ετών 30, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε την Ελένη Κ. Στεφανή, ετών 21, με διαμονή Λαμία. Κουμπάρος ήταν ο Καϊλάνης.

7.    Στις 23-12-1923, ο Θεόδωρος Βεζύρης, ετών 22, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε τη  Σταυρούλα Κούταλου, ετών 21.

8.    Στις 16-1-1925, ο Ευάγγελος Στεφανής, ετών 28, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε τη Βαγιούλα Δημητρίου [Νιάφα], ετών 22.

     Στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου την περίοδο 1922-23 τελέστηκαν οι επόμενοι γάμοι[3] Αμπλιανιτών :

1.    Θεόδωρος Δημόπουλος ετών 30, παντρεύτηκε την Ασπασία Κραββαρίτου, ετών 24. Ο γάμος έγινε στις 13-11-1922.

2.    Χρήστος Καραβάς  ετών 25, παντρεύτηκε την Δήμητρα Δημοπούλου ετών 23. Ο γάμος έγινε στις 15-5-1923.

3.    Σπύρος Σκύρλας ετών 30, παντρεύτηκε τη Δήμητρα Πάπουτσα ετών 25. Κουμπάρος παρέστη ο Σωτήριος Κιαφούλης. Ο γάμος έγινε  στις 7-10-1923.

4.    Ανδρέας Κραββαρίτης, ετών 28, παντρεύτηκε την Ελένη Ντελή ετών 24. Κουμπάρος παρέστη ο Κ. Ντινόπουλος. Ο γάμος έγινε στις 13-10-1923.

     Στην περιοχή του Αφανού, που ήταν θαυμάσιος βοσκότοπος, ξεχείμαζαν τα κοπάδια των Αμπλιανιτών κυρίως (Γατσινάρη, Τσιφτσή, Κρίντα, κ.ά.). Μάλιστα στην επιδημία γρίπης του 1918 πέθανε ο Θεόδωρος Γατσινάρης, 37 ετών ποιμήν, με τα δύο μικρά παιδιά του. Όλοι όσοι πέθαναν στην περιοχή αυτή, κηδεύτηκαν στο Ναό των Αγίων Θεοδώρων, εφόσον ο Ναός της Αγίας Παρασκευής στην Άμπλιανη έγινε το 1929. Από το Βιβλίο Θανάτων του Ι. Ναού, επέλεξα όσων τα επώνυμα δείχνουν την αμπλιανίτικη καταγωγή τους :

1.    Θεοδώρα Δ. Τσιφτσή, επάγγελμα ποιμήν, απεβίωσε την 31-10-1918, σε ηλικία 36 (;) ετών.

2.    Ιωάννης Γιαννακόπουλος επάγγελμα ποιμήν, απεβίωσε την 6-11-1918, σε ηλικία 75 ετών.

3.    Ευαγγελία Νιάφα, απεβίωσε την 1-2-1919, σε ηλικία 37 ετών.

4.    Βασίλειος Δ. Τσιφτσής, απεβίωσε την 27-9-1919, σε ηλικία 4 ετών.

5.    Θεόδωρος Κατσούλας (;), απεβίωσε την 19-12-1919, 60 ετών.

6.    Κώστας Ιω. Νταής, απεβίωσε την 28-3-1922, σε ηλικία 10 ετών.

7.    Βασίλειος Αθ. Τσιφτσής, απεβίωσε την 22-3-1923, σε ηλικία 51 ετών.

8.    Σπύρος Ιω. Νταής, απεβίωσε την 29-9-1923, σε ηλικία 2 ετών.

9.    Βασιλική Κρίντα, απεβίωσε την 27-12-1924, σε ηλικία ενός έτους.

    Επίσης ο Ι. Ναός της Παναγίας Δέσποινας προσφερόταν για την τέλεση βαπτίσεων. Η περιοχή γύρω από τα Πηγαδούλια προσφερόταν για χειμαδιό και κάποια βόσκηση των ζώων. Την περίοδο 1913-1924, έγιναν 12 βαπτίσεις παιδιών από οικογένειες της Άμπλιανης. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιόδου εκείνης είναι ότι τα μυστήρια (βαπτίσεις, γάμοι) γίνονταν και “εν τη οικία”. Αναλυτικά στοιχεία[4] ακολουθούν :

1.    Οι γονείς Δημ. Νιάφας και Ευαγγελή Ντινάκη το γιο τους που γεννήθηκε στις 13-2-1913, τον βάπτισαν στις 6-5-1913, του έδωσαν το όνομα Ευθύμιος και Σπυρίδων, με ανάδοχο τον Χρήστο Διαμαντή, μαθητή, από το Κόμμα. Η βάπτιση έγινε στη Λαμία.

2.    Οι γονείς Δημήτριος Τσιφτσής και Γιαννούλα Αναστ. Αλεξανδροπούλου, το γιο τους που γεννήθηκε στις 28-1-1914, τον βάπτισαν στις 30-4-1914, του έδωσαν το όνομα Κωστής, με ανάδοχο την Αγγελική Ιωάν. Αναστασίου, οικιακά. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία[5]».

3.    Οι γονείς Κωνστ. Χ. Τσιφτσής και Γεωργίτσα Ν. Νταφλούκα, το γιο τους που γεννήθηκε στις 3-7-1914, τον βάπτισαν στις 21-9-1914, του έδωσαν το όνομα Ευάγγελος, με ανάδοχο τον Κωνστ. Παπανάγνου, σανδαλοποιό. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία». Στις «Παρατηρήσεις» γράφει ο ιερέας “εξ Άμπλιανης”.

4.    Οι γονείς Δημ. Νταφλούκας και Θεοδώρα Κ Μ(π)αρτσόκα, το γιο τους που γεννήθηκε την 1-10-1914, τον βάπτισαν στις 13-11-1914 και του έδωσαν το όνομα Κωνσταντίνος, με ανάδοχο την Αλεξάνδρα Λ. Κόντου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία». Στις «Παρατηρήσεις» γράφει ο ιερέας “εξ Άμπλιανης”.

5.    Οι γονείς Νικόλ. Μαλακάτας και Μαρία Π. Γιαννακογεώργου, το γιο τους που γεννήθηκε στις 25-9-1914, τον βάπτισαν στις 16-11-1915 και του έδωσαν το όνομα Ευάγγελος, με ανάδοχο τον Ιωάννη Παπαδόπουλο, κτηματία, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τω Ναώ».

6.    Οι γονείς Δημήτριος Κούταλος και Βασίλω Ντέρβα, το γιο τους που γεννήθηκε στις 20-10-1914, τον βάπτισαν στις 7-1-1915 και του έδωσαν το όνομα Γεώργιος, με ανάδοχο την Ευθυμία Ζαρκαλή από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

7.    Οι γονείς Κωνσταντίνος Γκουζούνης και Ελένη Βάγια Σατραντζέμη, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 19-6-1915, την βάπτισαν στις 8-11-1915 και της έδωσαν το όνομα Ναυσικά, με ανάδοχο την Αννέτα Αλεξ. Βασιλείου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

8.    Οι γονείς Δημήτριος Νταφλούκας και Θεοδώρα Κ. Μπαρτζώκα, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 6-1-1917, την βάπτισαν στις 12-12-1917 και της έδωσαν το όνομα Βεργενία, με ανάδοχο το Σπύρο Ζαροδήμο, κτηνοτρόφο, με διαμονή Πηγαδούλια. Η βάπτιση έγινε «εν τη εκκλησία». Στις «Παρατηρήσεις» γράφει ο ιερέας “κτηνοτρόφος”.

9.    Οι γονείς Κωνσταντίνος Γκουζούνης και Ελένη Βάγια Σατραντζέμη, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 5-3-1918, την βάπτισαν στις 18-8-1918 και της έδωσαν το όνομα Γαρουφαλιά, με ανάδοχο την Ευαγγελή Β. Ρέντζου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

10.  Οι γονείς Γεώργιος Γαζέτας και Ουρανία Ηλ. Μαμάκου, το γιο τους που γεννήθηκε στις 7-6-1920, τον βάπτισαν (δεν υπάρχει χρονολογία) και του έδωσαν το όνομα Σωτήριος, με ανάδοχο τον Γεώργιο Πετρόπουλο. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

11.  Οι γονείς Κωνσταντίνος Γκουζούνης και Ελένη Βάγια Σατραντζέμη, το γιο τους που γεννήθηκε στις 22-7-1920, τον βάπτισαν στις 10-1-1921 και του έδωσαν το όνομα Αθανάσιος, με ανάδοχο την Αικατερίνη Ν. Πρωτοπαπά, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

12.  Οι γονείς Ιωάννης Σάπιος και Ευαγγελή Τσιφτσή, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 2-11-1924, την βάπτισαν στις 22-12-1924 και της έδωσαν το όνομα Φανή, με ανάδοχο την Ελένη Χαντζοπούλου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν οίκω».

Η προτίμηση των Αμπλιανιτών για τον Ι. Ναό της Παναγίας Δέσποινας είναι ότι κάλυπτε ζώνη αστική (του κέντρου της Λαμίας), αλλά και αγροτική-κτηνοτροφική (όλα τα μετέπειτα Γαλανέικα). Αντίθετα η ενορία των Αγίων Θεοδώρων ήταν με αστικό πληθυσμό μόνο, όπου η διαφορετικότητα των κτηνοτρόφων (ιδιαίτερα σε ντύσιμο, κ.ά.) ήταν εμφανής. Μάλιστα κατά την περιφορά του επιταφίου, κάποιοι χάριν αστεϊσμού, πλησίαζαν τα αναμμένα κεριά στις μάλλινες κοντόκαπες κάποιων γεροντότερων αμπλιανιτών κτηνοτρόφων, οι οποίες άναβαν τοπικά κάνοντας θόρυβο.

     Κάποιες κηδείες έγιναν στον κοιμητηριακό Ι. Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Ξηριώτισσας. Αναφέρουμε την οικογένεια του Θεοδώρου Γατσινάρη (1881-1918), με τη γυναίκα του Γιαννούλα και τα παιδιά του Γεώργιο και  Ιωάννη, που ήταν θύματα της ισπανικής γρίπης και πέθαναν τον Οκτώβριο του 1918 με μικρή χρονική διαφορά. Πρέπει να εψάλλησαν εκεί, εφόσον δεν βρήκα τα στοιχεία τους στα βιβλία των άλλων ναών της Λαμίας.

2.    Δραστηριοποίηση για ανέγερση Ιερού Ναού στη Νέα Άμπλιανη - Έναρξη εργασιών

    Έτσι από το 1927 με πρωτοβουλία του Κωνσταντίνου Γεωργ. Ντινοπούλου (ή Γερακάρη), Δημητρίου Ν. Τσιφτσή (ή Μουστάκα), κ.ά. συγκροτήθηκε Επιτροπή Ανεγέρσεως Ναού. Το οικόπεδο αγοράστηκε από μια ιδιοκτησία του Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Λαμίας στη θέση «Παληάμπελα» Λαμίας (3 γειτονικά οικόπεδα) συνολικής έκτασης 1.995 τ.μ., έναντι τιμήματος 6.750 δραχμών, με τη ρητή δέσμευση :

“όπως ανεγερθή  εν αυτοίς Ιερός Ναός, απαγορευομένης ρητώς πάσης άλλης χρήσεως αυτών”.

   Την Επιτροπή ανεγέρσεως του Ναού αποτέλεσαν οι Κωνσταντίνος Γεωργίου Ντινόπουλος, Πέτρος Χρήστου Βέργος και Ευάγγελος Αθανασίου Σκλάβος, γεωργοκτηματίες και κάτοικοι Λαμίας. Το συμβόλαιο[6] έγινε στις 9-11-1927 οπότε και δόθηκαν τα χρήματα.

   Η ανέγερση του ναού άρχισε και παράλληλα συγκεντρώνονταν τα αναγκαία χρήματα με ποικίλους τρόπους, όπως με εράνους, με δισκοφορία στο ναό, με δωρεές-χορηγίες από τους πιο πλούσιους του τόπου (γαιοκτήμονες, τραπεζίτες, δημοτικούς άρχοντες, κ.ά.). Τέτοια άτομα ήταν οι αδελφοί Χαλκιόπουλοι, Χρ. Ελασσώνας, Δημ. Μουζέλης, Κων. Κρόκος, Σπ. Πετρόπουλος ή Πετρούλας, Ιωάννης Μακρόπουλος, κ.ά.

     Ο Κωνσταντίνος Ντινόπουλος ήταν πολύ δραστήριος για τη συγκέντρωση των χρημάτων. Η βοήθειά του ήταν πολύ σημαντική. Επίσης πρωτοστάτησε στην κατασκευή της στέγης του ναού, συγκεντρώνοντας χρήματα για την απαραίτητη ξυλεία (η προμήθεια έγινε σε καλή τιμή από τον έμπορο ξυλείας Χονδρογιάννη).

     Επίσης, κάθε Πάσχα[7], κάποια άλλη επιτροπή γύριζε στα σπίτια και μάζευε τα δέρματα των αρνοκάτσικων, που έσφαζαν οι Αμπλιανίτες για να ψήσουν. Έλεγαν “για την εκκλησία”. Τα μάζευαν και τα πήγαιναν στο δερματέμπορο Θανασούρα. Τους έδινε χρήματα που τα μάζευαν για την εκκλησία. Αυτή η συνήθεια δεν σταμάτησε το 1929, που έγινε το κτίσιμο του ναού. Συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του ’60,  και έτσι βοηθούσαν οικονομικά το ναό, για τις ανάγκες του.

     Ο ναός ήταν ρυθμού βασιλικής, με δίρρυτη κεραμοσκεπή στέγη και δίλοβα παράθυρα. Το 1929 η κατασκευή είχε ολοκληρωθεί με ελλείψεις βέβαια στο εσωτερικό του, αλλά τα εγκαίνια έγιναν την παραμονή της γιορτής στις 26-7-1929. Την ημέρα της γιορτής, μετά τη Θεία Λειτουργία έγινε γλέντι στον αύλειο χώρο του Ναού με χορό.  

     Υπάρχει σχετική φωτογραφία :

 

Χορός την ημέρα των εγκαινίων του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας (26-7-1929)

     Το 1930, έγιναν νέα εγκαίνια του νέου ναού. Από την εφημερίδα “Η ΕΠΑΡΧΙΑ[8]” διαβάζουμε ότι :

    «Αύριον Κυριακήν 12 Απριλίου 1930 εγκαινιάζεται η νέα εκκλησία Αγίας Παρασκευής παρά τον συνοικισμόν Νέας Άμπλιανης. Θα χοροστατήσει ο αρχιμανδρίτης κ. Σίσκος. Εκτός των ενοριτών θα παραστούν εις την λειτουργίαν και πολλοί συμπολίται μας.»

     Το 1934, από την ίδια εφημερίδα, μας γίνεται γνωστό ότι ο ναός που εγκαινιάστηκε τον παρελθόντα Απρίλιον (1933) εγκαινιάστηκε στη μνήμη δύο Αγίων : της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Σπυρίδωνος ! Έτσι ο ναός κατέγραψε 3 φορές εγκαίνια. Η εξήγηση μάλλον σχετίζεται με τη στάση των τότε μητροπολιτών. Μέχρι τις 22-7-1932 που παραιτήθηκε λόγω οικονομικών σκανδάλων, μητροπολίτης ήταν ο Ιάκωβος Παπαϊωάννου. Ο νέος μητροπολίτης Αμβρόσιος Νικολαΐδης που τον διαδέχθηκε, επίσης κατηγορήθηκε μέσω της έγκυρης τοπικής εφημερίδας “Η ΕΠΑΡΧΙΑ”, για χρηματισμό, για οικονομική αφαίμαξη ναών και μονών και  προκλητική συμπεριφορά. Γι’ αυτό και κανένας απ’ αυτούς δεν εγκαινίασε το νέο ναό της Αγίας Παρασκευής.

Από την εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 11-12-1934, Λαμία

    Το νέο όμως στοιχείο της ανακοίνωσης του 1934 είναι το δισυπόστατο του ναού (άγνωστο μέχρι τώρα στοιχείο). Έτσι ο ναός είχε δύο πανηγύρεις : της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου και του Αγίου Σπυρίδωνος στις 12 Δεκεμβρίου. Βέβαια με τα χρόνια, κυριάρχησε η αφιέρωση του ναού στην Αγία Παρασκευή και έτσι έμεινε.

     Ο πρώτος εφημέριος του ναού δεν είναι γνωστός. Επόμενοι ήταν οι: Γεώργιος Αγγελόπουλος (την περίοδο της Κατοχής), Γεώργιος Κων. Γράββαλος (από το 1948), Κωνσταντίνος Κ. Στεφανής, Άγγελος Αγγελής, Γρηγόριος Ψυχογιός, Παναγιώτης Καπανδρίτης. Οι ιερείς Μούτσελος, Ράρρας και Τρυπαμπούκης έμειναν στο Ναό τη δεκαετία του ’70, για μικρό χρονικό διάστημα.

3.    Απόφαση και οικοδόμηση νέου μεγαλοπρεπούς ναού

     Η αριθμητική επέκταση των ενοριτών, με την οικιστική ανάπτυξη της ενορίας, παρά τη μείωση της ζώνης της (με τη δημιουργία του ενοριακού ναού του Αγίου Γεωργίου (της οδού Κύπρου, όπως τον ονόμασαν αρχικά) ξεπέρασε τις δυνατότητες του αρχικού ναού. Οι πλευρικές επεκτάσεις του παρέτειναν το χρόνο ζωής του. Τη δεκαετία του ’90 έγινε επιβεβλημένη η ανέγερση νέου μεγαλύτερου ναού στη θέση του παλιού.

   Τα σχέδια επιλέχτηκαν από πολλές επιλογές που είχε έτοιμες ο Ο.Δ.Ε.Π. (Οργανισμός Διαχειρίσεως Εκκλησιαστικής Περιουσίας). Η συνολική επιφάνεια περίπου είναι 640 τ.μ. Το έργο της επίβλεψης του έργου ανέλαβε ο αρχιτέκτων μηχανικός της Λαμίας Χρήστος Καφούσης. Το μέγεθος του όλου έργου όπως αναμενόταν είχε υψηλό κόστος και πρέπει να πέρασε σε δραχμές το δισεκατομμύριο. Εργολάβος ανέλαβε ο Δερεντζής. Περισσότερα στοιχεία μπορούν να προέλθουν από τα πρακτικά της Επιτροπής ανέγερσης (δεν είναι έργο της παρούσης προσπάθειας).

   Η τελική απόφαση ελήφθη και το 1993 έγινε κατεδάφιση[9] του παλιού ναού και άρχισε η ανέγερση του νέου. Ψυχή της προσπάθειας ήταν ο πρεσβύτερος Άγγελος Αγγελής. Ερανικές επιτροπές διέρχονταν κάθε μήνα από τα σπίτια και συγκέντρωναν χρήματα, ενώ άλλες που στελεχώθηκαν από δραστήριες γυναίκες της συνοικίας, ταξίδεψαν μέχρι τη Μακεδονία, την Πελοπόννησο, κ.α., συγκεντρώνοντας χρήματα.

    Ο νέος ναός λειτούργησε προσωρινά στο υπόγειο του νέου κτίσματος. Με την ολοκλήρωση του κυρίως ναού έγιναν τα εγκαίνια από το Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικόλαο, στις 4 Ιουνίου 2000.

   Σήμερα ολοκληρωμένος σχεδόν (με συμπλήρωση της αγιογράφησης) αποτελεί κόσμημα της πόλης.

 

Ο σημερινός Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας.

4.    Οι προηγούμενοι ιερείς του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Νέα Άμπλιανης

  Σε όσους ιερείς-εφημερίους του Ιερού Ναού ήταν αυτό δυνατό και τιμώντας την προσφορά τους θα ακολουθήσει ένα μικρής έκτασης βιογραφικό. Βρέθηκαν στοιχεία για τους : Γεώργιο Αγγελόπουλο, Γεώργιο Γράββαλο, Κωνσταντίνο Στεφανή και Άγγελο Αγγελή. Τα παραθέτουμε αμέσως :

 

Γεώργ. Αγγελόπουλος

Γεώργιος Αναγ. Αγγελόπουλος (1890- ; ) : Γεννήθηκε στο χωριό Παλαμά Δομοκού, το 1890. Απέκτησε και πτυχίο Υποδιδασκάλου. Χειροτονήθηκε διάκονος (29-11-1916) και πρεσβύτερος (30-11-1916), από τον επίσκοπο Φθιώτιδος Ιάκωβο Παπαϊωάννου. Ορίστηκε να υπηρετήσει την ενορία στο χωριό Καρατζάλι[10] Δομοκού, όπου παρέμεινε από 30-11-1916 μέχρι 26-10-1926, όταν αποσπάστηκε προσωρινά στην Αγία Μαρίνα μέχρι τις 7-3-1928.

    Μετατέθηκε στην ενορία Νέας Άμπλιανης μέχρι τις 28-5-1946 που αποσπάστηκε προσωρινά στην ενορία του Αγίου Δημητρίου Λαμίας. Ακολούθησε η μετάθεσή του (από 17-9-1946) στον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Λαμίας μέχρι το 1970. Ακολούθησαν προσωρινές αποσπάσεις στις ενορίες των χωριών Κουμαρίτσι, Κολοκυθιά (το 1971) και Νικολίτσι (το 1972).

    Από το 1936 ήταν πνευματικός και από το έτος 1970 απέκτησε τον τίτλο του Σακελλάριου.

   Δεν είναι γνωστός ο χρόνος της κοίμησής του.

---

 

Γεώργ. Γράββαλος

Γεώργιος Κων. Γράββαλος (1918-2007 ) : Γεννήθηκε το 1918 στο Δίκαστρο Φθιώτιδας. Τελείωσε το Β’ Ημιγυμνάσιο. Αποφοίτησε από την Εκκλησιαστική Σχολή Λαμίας. Στις 21-2-1947 χειροτονήθηκε διάκονος και την επομένη 22-2-1947 πρεσβύτερος από το μητροπολίτη Φθιώτιδος Αμβρόσιο, στον Ι.Ν. Προφήτη Ηλία Παγκρατίου Αθηνών.

   Στις 27-2-1947 διορίστηκε στην ενορία της Δρύστελλας. Αποσπάστηκε προσωρινά στην ενορία της Αγίας Παρασκευής Λαμίας (από τις 28-7-1949) και από το 1954 (συγκεκριμένα από τις 15-10-1954) μετατέθηκε στην ίδια ενορία. Από το 1963 ήταν πνευματικός στην ίδια ενορία.

   Το 1977 απέκτησε τον ιερατικό τίτλο του Οικονόμου και από το 1978 έγινε Πρωτοπρεσβύτερος. Υπηρέτησε στην ίδια θέση μέχρι την 31-3-1989 οπότε και απελύθη (συνταξιοδοτήθηκε).

   Απέκτησε τέσσερα παιδιά : τον Κωνσταντίνο, τον Πέτρο, το Χρήστο και την Αμβροσία.

   Απεβίωσε την 1-11-2007, σε ηλικία 90 ετών.

 ---

Κων. Στεφανής

Κωνσταντίνος Κων. Στεφανής (1911-1991) : Γεννήθηκε στη Λαμία το 1911. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Μετά τα μαθητικά του χρόνια τελείωσε και το Διετές Κατώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο Καρδίτσας. Χειροτονήθηκε διάκονος (1-1-1953) και πρεσβύτερος (6-1-1953), στο μητροπολιτικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας από το μητροπολίτη Φθιώτιδος Αμβρόσιο Νικολαΐδη.

    Εξελέγη ως εφημέριος για το Καπνοχώρι, αλλά αποσπάστηκε στο Δέλφινο του δήμου Ηρακλειωτών (από τις 8-1-1953). Νέα προσωρινή απόσπαση στις 10-1-1953, τον έφερε στο Παγκράτι Λαμίας.

    Από τις 21-6-1966 αποσπάστηκε στη Νέα Άμπλιανη Λαμίας. Υπηρέτησε στη θέση αυτή μέχρι τις 31-12-1983, οπότε απελύθη.

  Απεβίωσε την 17-7-1991, σε ηλικία 80 ετών[11].

 

²

Άγγ. Αγγελής

 Άγγελος Νικ. Αγγελής (1937- ) : Γεννήθηκε στη Χιλιαδού (Φιλιαδώνα) Δομοκού, το 1937. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Απέκτησε το πτυχίο του Ανωτέρου Εκκλησιαστικού Φροντιστηρίου Βόλου. Χειροτονήθηκε διάκονος (20-4-1962) και πρεσβύτερος (21-4-1962) από το μητροπολίτη Φθιώτιδος Δαμασκηνό Παπαχρήστου.

   Υπηρέτησε στην ενορία Μελιταίας από το 1962 μέχρι το 1973, οπότε αποσπάσθηκε προσωρινά στην ενορία Ν. Άμπλιανης Λαμίας ως τρίτος εφημέριος. Ακολούθησαν διαδοχικές αποσπάσεις στον Άγιο Νικόλαο Λαμίας, στον Άγιο Δημήτριο Λαμίας και στην Αγία Παρασκευή Λαμίας μέσα στο ίδιο έτος 1974.

   Από τις 30-4-1975 διορίστηκε τακτικός εφημέριος στον Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Ν. Άμπλιανης Λαμίας. Από το 1984 έγινε πνευματικός και από το 1986 ονομάστηκε Πρωτοπρεσβύτερος.

  Έχει συνταξιοδοτηθεί. Συμμετέχει ενίοτε σε λειτουργίες και άλλα μυστήρια.

                                                                                                Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                                                                                                                  φυσικός

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

1.    Βιβλία Ιερών Ναών της Λαμίας (Γεννήσεων-Βαπτίσεων, Γάμων, Θανάτων)

2.    Βιβλίο Ιερέων της Μητρόπολης Φθιώτιδος

3.    εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ   ετών 1929-1940, Λαμία.

4.    Κωνστ. Αθ. Μπαλωμένου : “Η Νέα Άμπλιανη Λαμίας”, υπό έκδοσιν

5.    Βικιπαίδεια

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Από το Βιβλίο Γάμων της περιόδου 1912-1925 του Ι. Ναού Αγίων Θεοδώρων Λαμίας.

[2] είναι κακογραμμένα και δυσανάγνωστα.

[3] Τα στοιχεία προέρχονται από το Βιβλίο Γάμων του Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Λαμίας.

[4] Από το Βιβλίο Γεννήσεων-Βαπτίσεων του Ι. Ν. Παναγίας  Δέσποινας  Λαμίας

[5] Το πετρόχτιστο διώροφο σπίτι τους έγινε το 1922. Όταν λέει οικία εννοεί την καλύβα της οικογένειας ή σε κάποιο άλλο σπίτι.

[6] αριθ. Συμβολαίου 5718/9-11-1927 του συμβολαιογράφου Λαμίας Νικολάου Αθ. Καρδάκου.

[7] Για τη γιορτή του Πάσχα του έτους 1933, από το Υπουργείο Προνοίας, δόθηκαν επιδόματα σε άπορους του νομού Φθιωτιδοφωκίδος. Μέσω της Μητρόπολης διανεμήθηκε ποσό 20.350 δραχμών κατά εκκλησίες σε άπορους ενορίτες. Στην Αγία Παρασκευή Άμπλιανης μοιράστηκε ποσό 1.386 δραχ., στον Άγιο Δημήτριο-Άγιο Γεώργιο ποσό 1.728 δραχ., στον Προσφυγικό Συνοικισμό 2.750 δραχ. και στον Αγροτικό Συνοικισμό Μεγάλης Βρύσης 1.320 δραχ. [εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, φ. 650, σελ. 4, 22-4-1933, Λαμία].

[8] εφ. «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φ. 235, σελ. 2,  Σάββατο 12 Απριλίου 1930, Λαμία.

[9] Το δισταγμό και άρνηση του χειριστή της μπουλντόζας να γκρεμίσει τον παλιό ναό, ανέλαβε ο αφοσιωμένος στην Αγία Παρασκευή εφημέριος και άξιος ιερέας Άγγελος Αγγελής, που τράβηξε τα χειριστήρια της μηχανής και άρχισε η κατεδάφιση.

[10] Το Καρατζάλι είναι η σημερινή Αχλαδιά Δομοκού. Οι συνοικισμοί Τσατμά και Καρατζάλι απετέλεσαν από το 1912, το χωριό Πετρωτό Δομοκού. Το 1924 ο συνοικισμός Καρατζάλι αποσπάστηκε και αναγνωρίστηκε ως κοινότητα. Το 1930 ο Τσατμάς μετονομάστηκε σε Πετρωτό.

[11] Σύμφωνα με  οικογενειακό ταφικό μνημείο στην Ξηριώτισσα.