Από τους Ξυλικούς Λοκρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)

 

Προλεγόμενα

 

  Οι Ξυλικοί είναι ορεινό χωριό, σε υψόμετρο 720 μ. της Λοκρίδας του νομού Φθιώτιδας, χαμηλά στην πλαγιά του Παρνασσού. Έχει πλούσια πανίδα και είναι ο “παράδεισος των κυνηγών”. Απέχει 10 χμ. από την Αμφίκλεια (Δαδί).

 

Ξυλικοί (πανοραμική φωτογραφία. Ελήφθη από το www.greece.com)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από τους Ξυλικούς. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 19 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2021. 

 

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 10 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 19 μετανάστες. Δεν έχω πάει ποτέ στο χωριό αυτό και δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων του. Με βοήθησε ένας πίνακας επωνύμων από Εκλογικό Κατάλογο των Ξυλικών του έτους 1872, που μου έστειλε ο καλός φίλος Γιώργος Δημητρίου και τον ευχαριστώ.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να δήλωσαν άλλον τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Δαδί, Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από τους Ξυλικούς, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

  Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

---

Αυτοδιοικητικά

Οικισμός Ξυλικοί

 

   Από τις 20 Απριλίου 1835 ο οικισμός Ξυλικοί προσαρτήθηκε διοικητικά στο δήμο Φαρυγών του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Στις 18 Δεκεμβρίου 1840 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Φαρυγών και προσαρτήθηκε στο δήμο Θερμοπυλών του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος.

  Στις 25 Ιουλίου 1879, ο οικισμός Ξυλικοί αποσπάστηκε από το δήμο Θερμοπυλών και προσαρτήθηκε στο δήμο Δρυμίας, με πρωτεύουσα το Δαδί. Το 1899 υπάγεται στο νομό Φθιώτιδος, αλλά το 1909 πάλι υπάγεται στο νομό Φθιωτιδοφωκίδος.

  Στις 31 Αυγούστου 1912, ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Δρυμίας. Ιδρύθηκε Κοινότητα Ξυλικών και η αυτόνομη έδρα της ορίστηκε στον ίδιο οικισμό.

  Από τις 31 Μαρτίου 1943 ο οικισμός Ξυλικοί υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδος.

   Στις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο “Καποδίστριας”) η κοινότητα Ξυλικών καταργήθηκε και ο οικισμός Ξυλικοί προσαρτήθηκε στο δήμο Αμφικλείας.

   Στις 7 Ιουνίου 2010 (σχέδιο “Καλικράτης”) ο οικισμός Ξυλικοί προσαρτήθηκε στο νέο δήμο Αμφίκλειας-Ελάτειας.

   Οι Ξυλικοί έχουν 80 σπίτια και πληθυσμό 183 κατοίκους.

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

 

   Από τους 19 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (5) έφυγαν το έτος 1910 (ποσοστό 26 %). Συνολικά έγιναν 10 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 2 μετανάστες που έκαναν διπλά ταξίδια.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 6 % του πληθυσμού, που είναι λίγο μικρότερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8%). Η περιοχή είχε γεωργία και  κτηνοτροφία και υποστήριζε τη ζωή[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν άρρενες (εκτός της Ευσταθίας Δημοπούλου). Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι μικρότερες ηλικίες  έως και 20 ετών (με 12 άτομα). Ακολούθησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 5 άτομα) και μετά οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 2 άτομα). Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από τους Ξυλικούς, δίνεται στον πίνακα 3.

 

Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Δημόπουλος Σεραφείμ, ετών 18 (πήγε το 1912)

(β) Σταθόπουλος Κων/νος, ετών 18 (πήγε το (1912)

 

Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Μυλωνάς Γεώργιος, ετών 35 (πήγε το 1910)

 

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 22 έτη.

   Οι περισσότεροι μετανάστες των Ξυλικών ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 19 μετανάστες, οι 15 ήταν άγαμοι (ποσοστό 79 %) και οι υπόλοιποι 4 ήταν έγγαμοι.

 

   Από τις οικογένειες των Ξυλικών, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

   Συνολικά έγιναν 10 ταξίδια, που διακίνησαν τους 19 μετανάστες από τους Ξυλικούς. Οι περισσότεροι μετανάστες (12 άτομα) έφυγαν από το λιμάνι του Πειραιά (ποσοστό 63 %), ενώ από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν μόνο 3 μετανάστες. Οι υπόλοιποι έφυγαν από ξένα λιμάνια (βλ. πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες των Ξυλικών έφυγαν με ελληνικά πλοία (12 άτομα). Με ξένα πλοία έφυγαν 7 άτομα.

   Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι του Πειραιά, το 1907 έφυγαν 2 μετανάστες των Ξυλικών με το ελληνόκτητο πλοίο “Moraitis”. Το 1909 και από το ίδιο λιμάνι (Πειραιάς), σε ένα ταξίδι έφυγαν 3 μετανάστες με το πλοίο “Athinai”. Το έτος 1911, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 2 μετανάστες από το λιμάνι του Πειραιά, με το ίδιο πλοίο “Athinai”. Το 1912, από το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 άτομα με το πλοίο “La Touraine”. Σε σύγκριση, τα μεμονωμένα ταξίδια ήταν λιγότερα από τα ομαδικά. Συγκεκριμένα, έγιναν 4 μεμονωμένα και 6 ομαδικά ταξίδια.

   Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού στην Αμερική, που επέλεξαν οι μετανάστες των Ξυλικών φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία της Μασαχουσέτης με 15 άτομα (ποσοστό 79 %). Συγκεκριμένα, η πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) ήταν ο προορισμός των 15 μεταναστών! Ακολούθησε η πολιτεία της Νέας Υόρκης. Μεμονωμένες προτιμήσεις καταγράφηκαν στις πολιτείες Πενσυλβάνια και Ροντ Άιλαντ. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.

    Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

 

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

 

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Μασαχουσέτη (Mass.)	Haverhill (15)
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York {2}
Πενσυλβάνια (Pa.)	Lancaster (1)
Ροντ Άιλαντ (R.I.)	Providence (1)
ΣΥΝΟΛΑ	19

 

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

 

   Οι περισσότεροι μετανάστες (15 άτομα ή ποσοστό 79 %) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν εργάτης σε φάρμα και υπάλληλοι. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:

 

επάγγελμα	αριθ.
εργάτης (laborer, workman, worker)	15
εργάτης σε φάρμα (farm laborer)	1
υπάλληλος (clerk)	2
οικιακά (house wife)	1
ΣΥΝΟΛΟ	19

 

Υπάλληλοι (clerk) δήλωσαν οι  Αλέξ. Ζώζολας, Ηλίας Παπασταθόπουλος

 

3.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

 

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 2 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ήταν:

1.    Αλέξανδρος Ζώζολας :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στη Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Νέα Υόρκη.

2.    Κωνσταντίνος Δημόπουλος : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-1919 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης.

 

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών των Ξυλικών

 

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες των Ξυλικών που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από τους Ξυλικούς δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

α/α       Ονοματεπώνυμο                  χρ. άφιξης   ηλικία   έγγαμος         Πλοίο ταξιδιού    Λιμάνι  αναχ.

1        Δερβεντζής Γεώργιος            3-6-1909        24         όχι          Athinai                   Πειραιάς

2        Δερβεντζής Κωνσταντίνος      3-6-1911        19         όχι          Athinai                   Πειραιάς

3        Δερβεντζής Λουκάς              3-6-1911        19         όχι          Athinai                   Πειραιάς

4        Δημόπουλος Γεώργιος          21-10-1912     28         ναι          La Touraine            Χάβρη

5        Δημόπουλος Κων/νος           27-12-1920     31         όχι          Patris                     Πειραιάς

6        Δημόπουλος Κώστας             30-6-1910      19         όχι          Themistocles           Πειραιάς

7        Δημόπουλος Σεραφείμ          21-10-1912     18         όχι          La Touraine            Χάβρη

8        Δημοπούλου Ευσταθία           21-10-1912     20         ναι          La Touraine            Χάβρη

9        Ζαφείρης Χρήστος                21-10-1910     20         όχι          Themistocles           Πειραιάς

10      Ζώζολας Αλέξανδρος            18-2-1914      25         όχι          Franconia               Πάτρα

11      Ζώζολας Κων/νος                 3-6-1909        19         όχι          Athinai                   Πειραιάς

12      Λουκόπουλος Ιωάννης          21-10-1910     29         ναι          Themistocles           Πειραιάς

13      Μυλωνάς Γεώργιος               29-12-1910     35         ναι          Laura                     Πάτρα

14      Ξυλικιώτης Ιωάννης              3-6-1909        19         όχι          Athinai                   Πειραιάς

15      Παπασταθόπουλος Αλέκος     24-9-1907      19         όχι          Moraitis                  Πειραιάς

16      Παπασταθόπουλος Ηλίας       18-2-1914      25         όχι          Franconia               Χάβρη

17      Σταθόπουλος Ηλίας              24-9-1907      19         όχι          Moraitis                  Πειραιάς

18      Σταθόπουλος Ιωάννης           21-10-1910     19         όχι          Themistocles           Πειραιάς

19      Σταθόπουλος Κων/νος          7-7-1906        18         όχι          Dora                      Τεργέστη

 

 

4.  Χρονικό της μετανάστευσης από τους Ξυλικούς

 

(i)  Ο πρωτοπόρος του 1906

    Ο άνθρωπος που έφυγε πρώτος και άνοιξε το δρόμο για την Αμερική ήταν ο Κωνσταντίνος Σταθόπουλος. Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι το λιμάνι της Τεργέστης, απ’ όπου έφυγε με το πλοίο “Dora” και στις 7 Ιουλίου 1906 έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής του δήλωσε τη Λαμία. Με 13 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο θείος του Γεώργιος Σταθόπουλος.

 

Ατμόπλοιο “Moraitis”

 (ii) Η θαρρετή συνέχεια του 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγινε ένα ομαδικό ταξίδι, από δύο άτομα των Ξυλικών. Ήταν οι: Αλ. Παπασταθόπουλος και Ηλ. Σταθόπουλος. Στις 2 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά αναχώρησαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Moraitis” και στις 24 Σεπτεμβρίου αφίχθησαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε επίσης ότι:

·         Ο Αλέκος Παπασταθόπουλος ήταν 19 ετών. Ως τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής δήλωσε το Δαδί. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στο θείο του Ιωάν. Σοκόπουλο.

·         Ο Ηλίας Σταθόπουλος ήταν 19 ετών. Κι αυτός δήλωσε το Δαδί (Αμφίκλεια) ως τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο αδερφός του Κωνστ. Σταθόπουλος.

  

(iii)          Μοναδική αναχώρηση στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγινε ένα ομαδικό ταξίδι μεταναστών προς την Αμερική. Η ομάδα αυτή αριθμούσε τρία άτομα, τους : Γεώρ. Δερβεντζή, Κων. Ζώζολας και Ιωάν. Ξυλικιώτη. Από το λιμάνι του Πειραιά στις 13 Μαΐου 1909 επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 3 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν γι’ αυτούς ότι :΅

·         Ο Γεώργιος Δερβεντζής ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του στους Ξυλικούς λεγόταν Σπύρος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σταθόπουλος.

·         Ο Κωνσταντίνος Ζώζολας (Zozoulas) ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Τζέιμς[4] (!). Με 20 $ μαζί του, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Λάνκαστερ της Πενσυλβάνια, κοντά στον αδερφό του Αλέξη.

·         Ο Ιωάννης Ξυλικιώτης ήταν 19 ετών. Ο πατέρας λεγόταν Νικόλαος. Με 15 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Ηλιόπουλος[5].

 

Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)

 

(iv)   Αύξηση μεταναστών στο 1910

    Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρία ταξίδια πλοίων με μετανάστες (1 ομαδικό και 2 από μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 5 άτομα από τους Ξυλικούς. Πιο συγκεκριμένα:

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση του 1910 έγινε από τον Κώστα Δημόπουλο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 11 Ιουνίου έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 30 Ιουνίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 19 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε το Δαδί. Ο πατέρας του λεγόταν Αντώνιος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Γκόλφη Μαγγίνη[6].

   Η ομαδική αναχώρηση του 1910 περιλάμβανε τρία άτομα, τους: Χρ. Ζαφείρη, Ιωάν. Λουκόπουλο και Ιωάν. Σταθόπουλο. Στις αρχές Οκτωβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ανέβηκαν στο πλοίο “Themistocles” και στις 21 Οκτωβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει επιπλέον ότι:

·         Ο Χρήστος Ζαφείρης ήταν 20 ετών. Ως τόπο γέννησης και κατοικίας δήλωσε αόριστα “Λοκρίδα”. Ο πατέρας του λεγόταν Α. Ζαφείρης. Με 12 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Ηλία Σταθόπουλο.

·         Ο Ιωάννης Λουκόπουλος ήταν 29 ετών και παντρεμένος. Πιθανά η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Ελένη. Αναζητούσε δουλειά, με 17 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο γνωστός του Ηλίας Σταθόπουλος.

·         Ο Ιωάννης Σταθόπουλος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευστάθιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Ηλία.

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση του 1910 έγινε από το Γεώργιο Μυλωνά. Στις 12 Δεκεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Laura” και στις 29 Δεκεμβρίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του (με 30 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα, ήταν η πόλη Πρόβιντενς του Ροντ Άιλαντ, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Καλτσάς.

 

(v)    Μία αναχώρηση στο 1911

    Αποτελείτο από δύο άτομα, τους : Κων. Δερβεντζή και Λουκ. Δερβεντζή. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 17 Μαΐου 1911 επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris”  και στις 3 Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν ότι:

·         Ο Κωνσταντίνος Δερβεντζής ήταν 19 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στους Ξυλικούς λεγόταν Παναγιώτης. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Δερβεντζή.

·         Ο Λουκάς Δερβεντζής ήταν 19 ετών. Ως τόπο γέννησης και κατοικίας δήλωσε αόριστα “Λοκρίς”. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Ξυλικιώτης.

 

Πλοίο “La Touraine” (Photo: Richard Faber Collection )

(vi)   Άλλη μία ομαδική αναχώρηση στο 1912

    Περιλάμβανε τρία συγγενικά άτομα, τους : Γεώρ. Δημόπουλο, Σερ. Δημόπουλο και Ευστ. Δημοπούλου. Από την Ελλάδα αναχώρησαν με πλοίο, μέχρι το γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Από εκεί, στις 12 Οκτωβρίου ανέβηκαν στο πλοίο “La Touraine” και στις 21 Οκτωβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Γεώργιος Δημόπουλος ήταν 28 ετών και παντρεμένος[7]. Ως τόπο γέννησης και κατοικίας δήλωσε αόριστα “Λοκρίδα”. Ο πατέρας του λεγόταν Αντώνιος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Κωνσταντίνο Δημόπουλο.

·         Ο Σεραφείμ Δημόπουλος ήταν 18 ετών. Κι αυτός ως τόπο γέννησης και κατοικίας δήλωσε αόριστα “Λοκρίδα”. Ο πατέρας του λεγόταν Αντώνιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Κωνσταντίνο Δημόπουλο.

·         Η Ευσταθία Δημοπούλου ήταν 20 ετών και παντρεμένη. Κι αυτή δήλωσε ως τόπο  γέννησης και κατοικίας αόριστα “Λοκρίδα”. Προορισμός της (με 25 $) ήταν η πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο Κωνστ. Δημόπουλος.

 

(vii) Μόνον δύο μετανάστες στο 1914

   Ήταν ο Αλέξ. Ζώζολας και ο Ηλ. Παπασταθόπουλος. Από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν στις 4 Φεβρουαρίου 1914 με το πλοίο “Franconia” και στις 18 Φεβρουαρίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Από το αρχειακό υλικό γνωρίζουμε ότι:

·         Ο Αλέξανδρος Ζώζολας ήταν 25 ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν γραμματέας-υπάλληλος (clerk). Ο πατέρας του στους Ξυλικούς λεγόταν Δημήτριος. Με 200 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Παπασταθόπουλο. Ο Αλέξανδρος Ζώζολας είχε ξαναπάει στην Αμερική την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε στη Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης.

·         Ο Ηλίας Παπασταθόπουλος ήταν 25 ετών. Δήλωσε υπάλληλος-γραμματέας (clerk). Ο πατέρας του λεγόταν Ευστάθιος. Αναζητούσε δουλειά, με 300 $ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο αδερφός του. Για τον Ηλία Παπασταθόπουλο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

 

Πλοίο “Franconia” (Photo: Alex Duncan)

(viii)       Μεταναστευτικός επίλογος στο 1920

   Έγινε με τη μεμονωμένη αναχώρηση του Κωνσταντίνου Δημοπούλου. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 4 Δεκεμβρίου 1920 ταξίδεψε με το πλοίο “Patris” και στις 27 Δεκεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 31 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε αόριστα “Λοκρίς”. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Μόρφω. Με 44 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στον πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Δημόπουλο. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Κων/νος Δημόπουλος την περίοδο 1909-1919 και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη.

 ---------------------------------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

 1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Ιστοσελίδα http://arhanion.blogspot.com

6.    Ιστοσελίδα http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.com/2012/12/blog-post

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Επίσης αναρτήθηκε στο μπλογκ  amfictyon.blogspot.gt από τις 7-7-2014 (α’ μέρος) και 14-7-2014 (β’ μέρος).

8.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Απ’ το Δαδί (Αμφίκλεια) μετανάστες στην Αμερική (1906-1923)”.  Ανέκδοτη εργασία του 2014. Αναρτήθηκε στο μπλογκ amfictyon.blogspot.gt από το Δεκέμβριο 2015. Η εργασία μου έχει αντιγραφεί (χωρίς άδεια) και αναρτηθεί (χωρίς το όνομά μου) σε ιστοσελίδες της περιοχής, όπως  www.amfiklia.gr, www.dadi-amfikleia.blogspot.gr, ίσως και άλλα που δεν εντόπισα.

9.    Ιστοσελίδα :  www.amfictyon.blogspot.gr

10.  Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

11.  Ιστοσελίδα http://monopatimas.blogspot.com/

12.  περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

13.  εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

14.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

15.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

16.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

17.  Βικιπαίδεια

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 19 μεταναστών από τους Ξυλικούς, βρέθηκε μόνον 1 αναλφάβητος.

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Έτσι ακριβώς γράφτηκε στο Βιβλίο Μεταναστών.

[5] Από τη Λαμία (όπως δήλωσε  ο ίδιος). Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 20 ετών, με προορισμό το Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης,  όπου ήταν ήδη εκεί ο αδερφός του Γεώργιος.

[6] Από τη Ντερνίτσα (Τιθρώνιο). Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 20 ετών. Αρχικός τόπος προορισμού του ήταν η πόλη Πρόβιντενς (Providence) του Ροντ Άιλαντ.

[7] Για όσους ήταν παντρεμένοι, ζητούσαν το όνομα της συζύγου τους. Εδώ όμως δεν υπάρχει όνομα συζύγου, αλλά το όνομα του πατέρα του. Επομένως δεν αποκλείεται να μην ήταν παντρεμένος.