Πρόλογος
Η δημαρχιακή περίοδος 1925-29, του Ιωάννη
Μακροπούλου ήταν 90 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Λαμίας από τους Τούρκους.
Ταυτόχρονα πέρασαν άλλα 90 χρόνια μέχρι τις μέρες μας, από τότε που αυτός ο
άξιος, χαρισματικός και οραματιστής δήμαρχος έδωσε λύση σε χρόνια προβλήματα
και ανάγκες της πόλης και ευρύτερης περιοχής (ύδρευση, Ορφανοτροφείο,
Σανατόριο, Δημοτική αγορά, κ.ά.).
Στην παρούσα εργασία θα δοθεί σε μορφή
χρονικού, η προσπάθειά του - σε μία και μοναδική δημαρχιακή περίοδο - για να
αποκτήσει η Λαμία ποιοτικό και ποσοτικό νερό από τις πηγές Γοργοποτάμου. Οι
άλλες δράσεις του, αποτελούν αντικείμενο άλλων εργασιών.
1. Οι μέχρι το έτος 1925 προσπάθειες ύδρευσης της πόλης
Από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και
ιδιαίτερα στις πρώτες 10ετίες του
ελεύθερου ελληνικού κράτους, η Λαμία είχε πολύ λίγο νερό, που προερχόταν από
λίγες πηγές, από στέρνες και πηγάδια. Επιπλέον δεν ήταν πάντα καθαρό,
προκαλώντας ασθένειες. Η περιοχή Πηγαδούλια, από τη συνοικία Γαλανέικα μέχρι το
σημερινό Δημοτικό Θέατρο - όπως δείχνει και το όνομα - διέθετε πηγαίο νερό ή
από μικρά πηγάδια με το οποίο πότιζαν τους λαχανόκηπους, που ήταν άφθονοι τότε.
 |
| Οι 7 βρύσες της Λαμίας |
Κοντά στο μικρό ναό του Αγ. Γεωργίου στην
περιοχή των Αγίων Θεοδώρων ήταν μια πηγή απ’ όπου έπαιρναν νερό οι κάτοικοι της
συνοικίας. Επίσης στο λόφο του Αγίου Λουκά υπήρχε πηγαίο νερό, που κάλυπτε τις
ανάγκες των κατοίκων της περιοχής. Ο τότε δήμαρχος Κυριακός Τασσίκας, το 1856,
το μετέτρεψε σε μια όμορφη βρύση με μια πελεκημένη πέτρινη όρθια στήλη.
Επίσης, δυτικά της πλατείας Λαού, πίσω από
το Μητροπολιτικό Ναό, υπήρχε άφθονο πόσιμο νερό. Την περίοδο της δημαρχίας του
Κομνά Τράκα, το 1877, κατασκευάστηκαν με δημοτική δαπάνη, οι γνωστές Εφτά
Βρύσες. Στο νερό που έτρεχε συνεχώς οι νοικοκυρές και οι υπηρέτριες έρχονταν να
γεμίσουν τις στάμνες, οι γύρω μαγαζάτορες των εστιατορίων έπλεναν τις κοιλιές
και ποδαράκια για να τα μαγειρέψουν, αλλά και από τα γειτονικά χάνια έφερναν τα
ζώα των αγωγιατών για να τα ποτίσουν.
Την περίοδο της δημαρχίας Νικολάου Κρίτσα
(1899-1903) έγινε το υδραγωγείο στην περιοχή Ταράτσας, που συγκέντρωνε νερό από
πηγές της περιοχής. Δημιουργήθηκε δίκτυο για να τροφοδοτεί με νερό τα σπίτια
και καταστήματα. Βελτίωση και επέκταση του δικτύου έγινε την επόμενη περίοδο
1904-1913, με δήμαρχο το Σπύρο Τράκα.
Υπήρχε και μία κρήνη, που λεγόταν του Αχμέτ
Αγά, πιο κάτω από τη θέση “Άνοιξη” (στην οδό Υψηλάντου 51 περίπου) με άφθονο
πηγαίο νερό.
Με την αύξηση του αριθμού δημοτών, το
πρόβλημα της ύδρευσης παρέμενε, τόσο στη μικρή ποσότητα, όσο και στην ποιότητα
(από πλευράς υγείας), κυρίως εκείνο που προερχόταν από πηγάδια μέσα στην πόλη.
2. Η πρόταση-λύση του δημάρχου Ιωάννη Μακροπούλου
Από την πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού
Συμβουλίου Λαμίας (στις 6 Δεκ. 1925), ο δήμαρχος Ιωάννης Μακρόπουλος ανέπτυξε
το πρόγραμμά του. Στο πρόβλημα της ύδρευσης ανέφερε ότι η λύση που θα δοθεί θα
πρέπει να είναι ριζική. Είπε τότε:
Το σημερινό υδραγωγείο που κατασκευάστηκε
προ 40ετίας με πρόβλεψη των αναγκών μιας μικρής πόλης 4-5 χιλιάδων κατοίκων έχει
υποστεί αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις μάλλον ατυχείς, και παθαίνει διαρκώς
μεγάλες βλάβες εκ των γεωλογικών μεταβολών, εκ των πλημμυρών του χειμάρρου δια
του οποίου διέρχεται με αποτέλεσμα να παρουσιάζει σήμερον την ελαττωματικότητα
της ατελούς απορροφήσεως, της ατελούς δεξαμενής και της φθοράς του δικτύου, έτσι
ώστε η κατανομή του ύδατος στην πόλη είναι ανεπαρκέστατη για την εξυπηρέτηση
των αναγκών της σημερινής πόλης, ιδίως δε κατά τας κρίσεις όπως αυτή του
τρέχοντος έτους (1925), το οποίο ήταν εκ των ξηροτέρων ετών.
Περισυλλογή του ύδατος των πηγών θα
προσέθετε μικρή ποσότητα ύδατος, η δε διοχέτευση του ύδατος Ανάβρας Δίβρης, εκτός
του ότι το νερό της πηγής αυτής ούτε είναι απολύτως υγιεινό, ούτε σε ποσότητα
επαρκές, θα απαιτούσε δε τεράστια τεχνικά έργα (γέφυρες, σήραγγες, στοές,
μετατόπιση της δεξαμενής εις υψηλότερο σημείο) και δαπάνη εκατομμυρίων δραχμών χωρίς
να ασφαλίζεται ριζικώς η ύδρευση της πόλεως. Επομένως, επιτακτική ανάγκη επιβάλει
στο Δήμο να στραφεί σε άλλη κατεύθυνση.
Η ύδρευση εκ του ποταμού Σπερχειού παρουσιάζει
το μειονέκτημα ότι απαιτεί διαρκή δαπάνη άντλησης, ανυψώσεως, διύλισης και
αποστειρώσεως, η οποία προστιθέμενη στη δαπάνη αποσβέσεως της αξίας της κατασκευής
θα επιβάρυνε κατά δυσβάστακτο τρόπο τον προϋπολογισμό του Δήμου.
Ένεκα των λόγων τούτων ο Δήμαρχος στράφηκε σε
άλλες πηγές και ειδικώς προς την πηγή Παλιοδρίστελλα ή Νεροτριβή, που κείται 2 Km περίπου νοτίως του χωριού Φραντζή και απέχει από την πόλη της Λαμίας 9-10 Km, απόσταση δηλ. λίγο μικρότερη της αποστάσεως από
την Ανάβρα Δίβρης. Η πηγή αυτή (Νεροτριβή) ρέουσα αενάως, παρέχει ποσόν ύδατος
άνω των διακοσίων οκάδων, ύδατος του οποίου η πείρα των περιοίκων εξαίρει την
ποιότητα. Επομένως προκειμένου ο Δήμος να υποβληθεί σε μεγάλες δαπάνες για την
ύδρευση, πρέπει να ερευνήσει αν είναι δυνατή η ύδρευση από την ανωτέρω πηγή, από
την οποία λύνεται ριζικώς το ζήτημα τούτο δια της διοχετεύσεως είκοσι (20)
τουλάχιστον οκάδων ύδατος, δηλ. ποσότητας που μπορεί να υπηρετήσει ανάγκες
πόλεως 50.000 κατοίκων, και - από
στοιχειώδη πρόνοια - ο Δήμος πρέπει να αποβλέπει στις μελλοντικές αυτές ανάγκες.
Ένεκα των λόγων τούτων από το περασμένο έτος κατ’ επανάληψιν μετέβη επί τόπου, μελέτησε
αν είναι δυνατή η ύδρευση από την πηγή αυτή, δε η προμελέτη αύτη ενισχυμένη με
τις παρατηρήσεις των τεχνικών συμβούλων στη Λαμία, έτυχε της απόλυτης επιδοκιμασίας
του Επιθεωρητού των Δημοσίων Έργων κ. Χρ. Σαδούκα, ο οποίος παρακλήθηκε, μετά
του καθηγητού της υδραυλικής κ. Α. Σίνου να έλθουν εντός του μηνός Δεκεμβρίου για
επιτόπια μελέτη της οποίας τα οριστικά συμπεράσματα ελπίζει ευνοϊκά.
Το Δημοτικό Συμβούλιο έδωσε ευρύτατη εξουσιοδότηση στο Δήμαρχο Ιωάννη
Μακρόπουλο, για να επιδιώξει ταχεία και ριζική λύση του ζητήματος, συμφώνως
προς τις σκέψεις του.
 |
| Τα νερά του Γοργοποτάμου |
Επιπλέον αυτών, διαπιστώθηκε και η ανάγκη χωροστάθμησης του υδραγωγείου
Λαμίας και της διανεμητήριας δεξαμενής, με αποτύπωση από μηχανικό-τοπογράφο, έργο
που απαιτεί δαπάνη 5.000 δρχ. Επίσης στο Δημ. Συμβούλιο συζητήθηκε η ανάγκη
επισκευής του υδραγωγείου της πόλεως, που έχει φθορές και αλλού έχει μικρές
καταστροφές. Χρειάζονται διακόπτες σε πολλά σημεία. Για το σκοπό αυτό εγκρίθηκε
δαπάνη 5.000 δρχ.
Σε υλοποίηση των παραπάνω, ο Δήμαρχος κάλεσε τον καθηγητή Χημείας του
ΕΚΠΑ Ε. Εμμανουήλ, να προβεί σε χημική ανάλυση του ύδατος Νεροτριβή (Γοργοποτάμου).
Στις 28 Ιανουαρίου 1926, ο Δήμαρχος ενημέρωσε το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας για
τα αποτελέσματα της ανάλυσης του νερού. Ακολουθεί η πλήρης έκθεση :
-------------------------------------------
Αριθ. 1152
Εν Αθήναις τη
6 Ιανουαρίου 1926
Εθνικόν Πανεπιστήμιον
Φαρμακευτικόν
Χημείον
Το παρ’ εμού ληφθέν ύδωρ εκ της πηγής παρά
την Λαμίαν τοποθεσίας “Νεροτριβή” και εκ της πηγής ερευνηθέν εκ του υπό την
διεύθυνσίν μου Φαρμ. Χημείου του εν Αθήνησι Πανεπιστημίου παρέσχεν τα επόμενα
αποτελέσματα.
Το ύδωρ της πηγής ταύτης ήτο άποιον,
εύποτον, αναψυκτικόν, διαφανέστατον εν κυλίνδρω ύψους 30 εκατοστ., άοσμον και
μετά μικράν θέρμανσιν, άγευστον, διαυγές απαλλαγμένον αιωρημένων ουσιών και
άχρουν.
Έν λίτρον ύδατος <1000> κυβ. εκ.
παρέχει.
Στερεόν υπόλειμμα
|
0,175 γραμ.
|
Στερεόν
υπόλειμμα πυρωθέν
|
0,168 γραμ.
|
Χλώριον
|
0.007 γραμ.
|
Θεϊκόν οξύ
|
0,007 γραμ.
|
Άσβεστον
|
0,085 γραμ.
|
Μαγνησίαν
|
0,011 γραμ.
|
Οργανικάς
ουσίας μη Αζωτούχους
|
0,007 γραμ.
|
Οργανικάς
ουσίας Αζωτούχους
|
0,-
|
Αμμωνίαν
|
0,-
|
Νιτρώδες οξύ
|
0,-
|
Νιτρικόν οξύ
|
0,-
|
Βαθμοί
σκληρότητος[1]
Γερμανικοί
|
10,04
|
Βαθμοί
σκληρότητος Γαλλικοί
|
17,93
|
Θερμοκρασία
ύδατος 11 <αέρας> 10
|
Συμπέρασμα
Εκ των αποτελεσμάτων της χημικής αναλύσεως
του πηγαίου ύδατος δι’ ού πρόκειται να υδρευθεί η Λαμία, εξάγεται ότι το ύδωρ
τούτο είναι εξαιρετικώς άριστον και ως εγώ τουλάχιστον γνωρίζω, ουδεμία της
παλαιάς Ελλάδος πόλις ηυτύχησε να αποκτήσει τοιούτον ύδωρ.
Ο Διευθυντής του Φαρμακευτικού Χημείου
Καθηγητής
(Τ.Σ.) Ε.
Εμμανουήλ
----------------------------
Μετά απ’ αυτό, ενεργήθηκε σχετική έρευνα δια να εκτιμηθεί αν ήταν δυνατόν
- τεχνικώς και οικονομικώς - να υδρευθεί η πόλη. Αυτή την προμελέτη ενήργησαν οι μηχανικοί Α. Σίνος,
καθηγητής υδραυλικής του Πολυτεχνείου και Χρ. Σαδούκας, επιθεωρητής Δημοσίων
έργων.
Από την προμελέτη αυτής διαπιστώθηκε ότι τεχνικώς είναι εύκολο να
διοχετευτεί το νερό αυτό σε άφθονη ποσότητα στη Λαμία, για την οποία και η
δαπάνη δεν θα είναι δυσανάλογη προς τα οικονομικά του τόπου. Η δαπάνη αυτή
προχείρως και με τις αναγκαίες επιφυλάξεις ακριβέστερου υπολογισμού, εκτιμήθηκε
με την προμελέτη σε επτά εκατομμύρια δραχμές κατ’ ανώτατο όριο. Ταυτοχρόνως, οι
ίδιοι μηχανικοί εξέτασαν και το σημερινό υδραγωγείο, του οποίου σημείωσαν
πολλαπλή ελαττωματικότητα και για το οποίο θα υποβάλουν ιδιαίτερη έκθεση.
Για την προμελέτη ύδρευσης της Λαμίας από την πηγή Νεροτριβή
(Γοργοποτάμου) που έγινε από τον ειδικό υδραυλικό μηχανικό Α. Σίνο και για τη
χημική επιτόπια εξέταση του ύδατος από τον καθηγητή Ε. Εμμανουήλ, δαπανήθηκαν
16.000 δρχ. περίπου ως αμοιβή των επιστημόνων και για έξοδα μετάβασης αυτών.
Στις 23 Απριλίου 1926, ο Δήμαρχος εισηγήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο
Λαμίας τις προτάσεις του καθηγητού του Μετσοβείου Πολυτεχνείου Αλεξ. Σίνου, που
θα αναλάβει τη μελέτη και την εκπόνηση του σχεδίου του νέου υδραγωγείου
ύδρευσης της πόλεως Λαμίας από την πηγή “Νεροτριβή” (Γοργοποτάμου) και σύνταξη
του προϋπολογισμού και την επίβλεψη της κατασκευής αντί ποσού 170 χιλ. δρχ.
Πρότεινε στο Συμβούλιο να εξουσιοδοτήσει το Δήμαρχο για να προβεί στη σύναψη
της συμβάσεως με αυτόν και στη σύνταξη του σχετικού συμβολαίου. Το Συμβούλιο
ομοφώνως ενέκρινε και εξουσιοδότησε.
Κατόπιν αυτών ο Δήμαρχος ανέθεσε στον Α. Σίνο την οριστική μελέτη
ύδρευσης της πόλης από την προαναφερθείσα Νεροτριβή, το δε Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας
ενέκρινε παμψηφεί.
3. Η τελική μελέτη και το κόστος του έργου
Στις 2 Απριλίου 1927 υπεβλήθη η μελέτη του Αλεξ. Σίνου για την ύδρευση
της Λαμίας εκ των πηγών Νεροτριβής (Γοργοποτάμου) με 20 τεύχη, που
περιλαμβάνουν :
1) Έκθεση,
2) Κατά μήκος
τομή υδραγωγείου Λαμίας μέχρι πηγών Ανάβρας,
3)
Οριζοντιογραφία του υδραγωγείου Γοργοποτάμου Λαμίας,
4) Κατά μήκος
τομή,
5) Γενική κατά
μήκος τομή υδραγωγείου Γοργοποτάμου-Λαμίας,
6) Συλλεκτήρια
έργα πηγών,
7) Τεχνικά
έργα Α’ διαβάσεως χειμάρρων,
8) Τεχνικά
έργα Β’ διαβάσεως σιδηροδρομικής γραμμής,
9) Τεχνικά
έργα Γ’ φρεάτια επισκέψεως,
10) Διάβαση
Σπερχειού,
11) Δεξαμενή
πόλεως,
12) Συμπλήρωση
δικτύου διανομής,
13) Προμέτρηση
των έργων,
14) Ανάλυση
τιμών,
15) Τιμολόγιο,
16)
Προϋπολογισμός,
17) Συγγραφή
υποχρεώσεων,
18) Πίνακας
σωλήνων ανωτέρω έργων,
19) Συγγραφή
υποχρεώσεων προμηθευτών σωλήνων,
20) Στοιχεία
υπολογισμού δικτύου πόλεως.
Με τη μελέτη προβλέπεται η ύδρευση της πόλεως από το Γοργοπόταμο, με
παροχή ποσότητας ύδατος 70 λίτρων/s, που μπορεί
να υπηρετήσει τις ανάγκες της σημερινής πόλεως αλλά και του μέλλοντος, με βάση
πληθυσμό 40.000 κατοίκων.
Η μελέτη αποτελείται από δύο μέρη, ήτοι :
α) συγγραφή υποχρεώσεων για την
προμήθεια των σωλήνων μετά πίνακος αυτών,
(β) άλλου μέρους που αφορά τη μεταφορά
των σωλήνων από του λιμένος προορισμού (Στυλίδος ή Αγίας Μαρίνας) την
τοποθέτηση αυτών και σύνδεση, κατασκευή δεξαμενών και λοιπών τεχνικών έργων,
που έχει προϋπολογιστεί σε 3.300.000 δρχ. και προβλέπει τη διεξαγωγή δύο
χωριστών δημοπρασιών, ήτοι μιας για την προμήθεια και μεταφορά των σωλήνων
μέχρι Αγία Μαρίνα ή Στυλίδα και άλλη για την εκτέλεση των έργων με βάση τη
μελέτη αυτή. Ο Δήμαρχος πρόσθεσε ότι αυτός ο διαχωρισμός του έργου ορθώς
προτείνεται, διότι υπηρετεί το οικονομικό συμφέρον του Δήμου και την ακριβή
εκτέλεση του έργου, όπως λεπτομερώς εκτίθεται στην έκθεση του μηχανικού Αλεξ.
Σίνου και πρότεινε την έγκριση της μελέτης αυτής στο σύνολό της.
Το Δημοτ. Συμβούλιο παμψηφεί ενέκρινε τη μελέτη (που φέρει χρονολογία 31
Μαρτίου 1927), με μειοψηφία του δημοτικού συμβούλου Κων. Πασχάλη για τον τρόπο
διάβασης του Σπερχειού, προτείνοντας
οικονομικότερο τρόπο με την τοποθέτηση σιδηροδοκών στα βάθρα της γέφυρας
Φραντζή). Το Δημοτ. Συμβούλιο τόνισε ιδιαίτερα ότι η παροχή 70 λίτρων/s δεν υπερβαίνει το μέτρο των αναγκών της πόλεως,
σε σχέση με τον πληθυσμό της, που διαρκώς αυξάνεται και την έκταση αυτής, ιδίως
με τις τοπικές συνθήκες, όπως την ύδρευση μεγάλων μονάδων στρατού και των
προσφυγικών συνοικισμών.
4. Οι οικονομικοί πόροι του Δήμου – Η χρηματοδότηση του έργου
Τα έσοδα του δήμου τον Ιανουάριο 1926
ήταν μόλις 1.000.000 δρχ. Στην περίπτωση
δανειοδότηση του Δήμου με ποσό 10-12 εκατ. δρχ., αυτά δεν θα επαρκούσαν για την
προοπτική εξυπηρέτησης του δανείου με ποσό 1.200.000 δρχ. Έτσι ο Δήμαρχος πρότεινε
:
·
την
αύξηση των φόρων στα εισαγόμενα είδη. Πρότεινε διπλασιασμό δημοτικών φόρων
(πλην σίτου, αλεύρων, ζάχαρης και αραβοσίτου, εκ της αλλοδαπής).
·
αύξηση
του ποσοστού υδροληψίας (6 % στα ακαθάριστα).
·
αύξηση
του φόρου μακελλείου (δηλ. για σφαγή ζώων στα δημοτικά σφαγεία).
·
αύξηση
του δικαιώματος αρδεύσεως των αγρών, από τα νερά της κεντρικής υπονόμου, από 3
δρχ./στρέμμα το μήνα, σε 12 δρχ./στρέμμα.
Οι προτάσεις εγκρίθηκαν ομόφωνα.
Στις 3 Φεβρουαρίου 1926, ο Δήμαρχος
εισηγήθηκε τη μεταρρύθμιση
του Κανονισμού υδροληψίας με αύξηση του υδροληπτικού δικαιώματος, που τότε ήταν
μηδαμινό και δυσανάλογο με τις μεγάλες δαπάνες ύδρευσης και το κόστος
κατασκευής Νέου Υδραγωγείου. Το πρώτο υδραγωγείο έγινε το 1886. Το παρεχόμενο
ύδωρ του σιδερένιου υδραγωγείου Λαμίας διατιμήθηκε με 30 δρχ./ δύο δράμια (σε
παλαιές δραχμές) είναι 30πλάσια της σημερινής που είναι 40 δρχ./2 δράμια ύδατος
που πληρώνουν οι υδρολήπτες. Εκτός αυτών, και μόνο η μελετούμενη ύδρευση από
το Γοργοπόταμο πρέπει να στηριχθεί στην
αύξηση αυτή. Με βάση τον τιμάριθμο θα ήταν υπερβολική. Γι’ αυτό προτάθηκε στον
κανονισμό η καθιέρωση μικτού συστήματος για τις μεγάλες οικοδομές των
ακαθαρίστων προσόδων που βεβαιώνουν οι οικον. εφορίες.
Μετά από συζήτηση αποφασίστηκε από 1ης Απριλίου 1926 το δικαίωμα του
Δήμου επί της υδροληψίας ως εξής : (1) ποσοστό 6% σε ακαθάριστους προσόδους
6-12 χιλ. δραχμών, που βεβαιώνει η οικον. εφορία, ενώ ποσοστό 7% για τα καταστήματα.
(2) σε ακαθάριστους προσόδους άνω των 12.000 δρχ. το δικαίωμα ορίστηκε σε
κλιμάκια :
(α) 6 % μέχρι 12.000 δρχ., και 7 % στα
καταστήματα.
(β) πέραν των 12.000 δρχ., ποσοστό 3 %
για πρόσοδο 2-6 χιλιάδων δρχ. ετησίως 300 δρχ., ενώ για καταστήματα 400 δρχ.
(3) οικοδομές με προσόδους κάτω των
2.000 δρχ. ποσό 150 δρχ. ετησίων, ενώ για καταστήματα ποσό 200 δρχ.
(4) για εγκατάσταση νέας ιδιωτικής
βρύσης το δικαίωμα ορίστηκε σε 200 δρχ.
Στις 8 Απριλίου 1926, για τις
μεγάλες ανάγκες ύδρευσης και εξυγίανσης, ο Δήμαρχος
εισηγήθηκε τη σύναψη
δημοτικού δανείου. Είπε τότε :
Η ύδρευση με το υπάρχον υδραγωγείο είναι απολύτως
ανεπαρκής σήμερον και προβληματική στο μέλλον, η μόνη δε λύση του ζητήματος
είναι η ύδρευση της πόλεως εκ της πηγής Νεροτριβή (Γοργοποτάμου), που
εξασφαλίζει ύδωρ ποσοτικώς άφθονο και ποιοτικώς άριστον, η οποία κατά την
γενομένη μελέτη από τον καθηγητή του Μετσοβείου Πολυτεχνείου Αλεξ. Σίνο, θ’
απαιτήσει δαπάνη 7.000.000 δρχ. Επιπλέον
η κατασκευή υπονόμων και η ανέγερση δημοτικής αγοράς για τη συγκέντρωση
κρεοπωλείων, ιχθυοπωλείων και λαχανοπωλείων και για εξασφάλιση υγιεινής
επαγγελματικής στέγης σε πλείονες επαγγελματίες αποτελούν επίσης έργα
απαραίτητα για την εξυγίανση της πόλης, των οποίων η δαπάνη κατά τις γενόμενες
μελέτες θα ανέλθει σε 4.000.000 δραχμών. Η συνολική δαπάνη των έργων τούτων
μόνο με δάνειο μπορεί να εξυπηρετηθεί.
Το
Δημοτικό Συμβούλιο αφού έλαβε υπόψη τα ανωτέρω και σκέφθηκε ότι η αντιμετώπιση
των ανωτέρω ζητημάτων με τους συνήθεις πόρους είναι αδύνατος, επιπλέον δε ότι είναι
ενδεχόμενον ν’ απαιτηθεί με την κατασκευή του υδραγωγείου μεγαλύτερη δαπάνη και
ότι εκ του δανείου τούτου μπορεί να καταβληθεί και το υπόλοιπο του εκ δραχμών
280.000 ονομαστικού δανείου προς την Τράπεζα Αθηνών, απεδέχθη παμψηφεί την
πρόταση του Δημάρχου και ενέκρινε την
παρά του Δήμου Λαμιέων συνομολόγηση
δανείου 12.000.000 δραχμών από την Εθνική Τράπεζα ή από άλλο νομικό πρόσωπο.
Εξουσιοδότησε το Δήμαρχο να προβεί στις αναγκαίες διατυπώσεις για έγκριση και
στις αναγκαίες διαπραγματεύσεις για συνομολόγηση αυτού, ως εγγύηση δε θα δοθεί η πρόσοδος εκ του Δημοτικού φόρου
επί των εγχωρίων προϊόντων και των εξ αλλοδαπής εμπορευμάτων και η εκ του
δικαιώματος υδροληψίας δημοτική πρόσοδος.
Στις 14 Μαρτίου 1929, ο Δήμαρχος ανακοίνωσε στο Δημοτικό Συμβούλιο ότι η
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ενέκρινε τη χορήγηση στο Δήμο Λαμιέων δανείου 4.000
λιρών Αγγλίας σε συνάλλαγμα όψεως Λονδίνου με τόκο 10%, εξοφλητέου σε 15
χρόνια. Από την Εθνική Κτηματική Τράπεζα Ελλάδος συντάχθηκε το σχέδιο
συμβάσεως. Το Δημοτικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε το Δήμαρχο για την υπογραφή του.
Τελικά στις 14 Απριλίου 1929, χορηγήθηκε το δάνειο 4.000 λιρών Αγγλίας από την
Εθνική Κτηματική Τράπεζα της Ελλάδος, για 15 χρόνια, με τόκο 10 %.
5. Η επιλογή προμηθευτών των σωλήνων, κ.ά. υλικών
Στις 22 Ιουνίου 1927. υποβλήθηκαν
στο Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας τα πρακτικά μειοδοτικής δημοπρασίας για την
κατασκευή έργων ύδρευσης της πόλεως Λαμίας εκ των πηγών Γοργοποτάμου, στην
οποία τελευταίος μειοδότης ανεδείχθη ο
μηχανικός Δημ. Πέζαρης με ποσοστό 21 % έκπτωσης της προϋπολογισθείσης
δαπάνης εκ 3.300.000 δρχ.
Το Δημοτικό Συμβούλιο αφού έλαβε υπόψη το Πρακτικό της δημαρχιακής
Επιτροπής από 19 Ιουνίου 1927 ενέκρινε παμψηφεί το αποτέλεσμα.
Στις 14 Ιουλίου 1927, ο Δήμαρχος
ανακοίνωσε στο Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας το αποτέλεσμα της μειοδοτικής
δημοπρασίας (που έγινε στις 10 Ιουλίου 1927) για προμήθεια χαλύβδινων και
χυτοσιδηρών σωλήνων του υδραγωγείου Γοργοποτάμου-Λαμίας. Στη δημοπρασία έλαβαν
μέρος : 1) η εταιρία Modiano-Errera με έδρα Θεσσαλονίκη, 2) Δ. Πέζαρης, 3) Θ.
Τσαούσης. Όλες οι προφορές κρίθηκαν απαράδεκτες και ασύμφορες για το Δήμο. Οι
τιμές ήταν : Modiano-Errera
(17.496 λίρες), Θ. Τσαούσης (16.745 λίρες), Δ. Πέζαρης (431.340 ελβετικά φράγκα
και 302,7 λίρες), που υπερβαίνουν τις τιμές τις οποίες ο Δήμος έλαβε από
διάφορα εργοστάσια και αντιπροσωπείες στην Ελλάδα. Έτσι προτάθηκε στο Δημοτικό
Συμβούλιο να ακυρώσει το αποτέλεσμα της δημοπρασίας αυτής, για να προκηρυχθεί
νέα δημοπρασία. Έγινε παμψηφεί αποδεκτό.
Στις 14 Αυγ. 1927 έγινε η επαναληπτική μειοδοτική δημοπρασία για την προμήθεια
σωλήνων και ειδικών τεμαχίων μετά εξαρτημάτων του Υδραγωγείου
Γοργοποτάμου-Λαμίας, όπου εμφανίστηκαν :
1) Θεοφ. Τσαούσης με ποσό 15438.10.7
λιρών Αγγλίας,
2) Δ. Πέζαρης με ποσό 15.450 λιρών Αγγλίας,
3) εταιρία Μοδιάνο-Αφοί Ερρέρα με ποσό
15.505.7.7 και
4) οίκος Stahl-Union Export
Dusseldorf δια των Χ. Μαυρογουρη & Σια για
το ποσό των 15.422 λιρών Αγγλίας,
Όμως την ίδια ημέρα και αμέσως μετά το τέρμα της δημοπρασίας δηλώθηκε
υπό του Δ. Πέζαρη ότι μειοδοτεί 1% κάτω της τελευταίας προσφοράς του Οίκου Stahl union
και υπό της εταιρίας Μοδιάνο-Ερρέρα 1½ τοις εκατόν.
Μετά απ’ αυτές δε απεστάλησαν και
νεότερες προσφορές προς το Δήμο οι οποίες αποσφραγίστηκαν υπό του Δημάρχου κατά
τη συνεδρίαση αυτή, ήτοι :
1) Φάκελος με προσφορά του κ.
Μαυρογούση & Σία για το ποσό 14.990 λιρών Αγγλίας,
2) Φάκελος με ένσταση του κ. Τσαούση
κατά της παραδοχής νεωτέρων προσφορών μετά τη δημοπρασία της 14ης Αυγούστου και
ταυτόχρονα προσφορά για την προμήθεια με το ποσό των 14.882 λιρών Αγγλίας,
3) Φάκελος που περιείχε προσφορά του
Δ. Πέζαρη για το ποσό 14.750 λιρών Αγγλίας, την ελάχιστη μέχρι τούδε.
Προσέτι, στη συνεδρίαση του Δημ. Συμβουλίου (στις 19 Αυγ. 1927) ο
Δήμαρχος ανακοίνωσε τηλεγράφημα εκ Θεσ/κης με ερώτηση του κ. Ρούση εάν παρετάθη
η προθεσμία παραδοχής νεωτέρων προσφορών και εισηγήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας
τα εξής :
1) Επί των υποβληθεισών ενστάσεων κατά
της παραδοχής περαιτέρω μειοδοσίας των κ. Θ. Τσαούση και Χ. Μαυρογεύση, ο
Δήμαρχος εξέφρασε τη γνώμη ότι ουδαμώς δεσμευόταν ο Δήμος, ουδέ δεσμεύεται και
ήδη να δεχτεί μικρότερες προσφορές και γι’ άλλους λόγους και διότι ρητώς δια
των σχετικών διακηρύξεων επιφυλάχθηκε το δικαίωμα του Δημοτικού Συμβουλίου να
εγκρίνει ή μη το αποτέλεσμα της δημοπρασίας. Σ’ αυτό δε περιέχεται και το
δικαίωμα του Δήμου να δεχτεί νεότερες προσφορές, ως του Δ. Πέζαρη που αφίσταται
κατά 700 περίπου λίρες της τελευταίας προσφοράς, που δόθηκαν κατά την
δημοπρασία της 14ης Αυγούστου 1927, επομένως αι ενστάσεις αύται μπορούν να μη
ληφθούν υπόψη, πόσο μάλλον καθόσον αυτοί οι ενιστάμενοι μετείχαν στις σημερινές
γενόμενες μειοδοτικές προσφορές τους και ούτως ανεγνώρισαν εμμέσως το έγκυρο
αυτής.
2) Για το αποτέλεσμα της Δημοπρασίας.
Η τελευταία μέχρι σήμερον δοθείσα προσφορά είναι του Δ. Πέζαρη για το ποσό
14.750 λιρών Αγγλίας, αντιπροσωπεύοντας τον Οίκον Aciries
d’ Usines a tubes
de la
Sarre. Η προσφορά αυτή, κατά την γνώμη του Δημάρχου,
προσεγγίζει προς την δίκαιη - κατά τους υπολογισμούς του - τιμή των σωλήνων, το
δε εργοστάσιο που αντιπροσωπεύει ο τελευταίος μειοδότης είναι αρίστης
βιομηχανικής υπολήψεως και παρέχει τις εγγυήσεις καλής κατασκευής.
Επειδή δε δια των επανειλημμένων Δημοπρασιών εξαντλήθηκε το όριο της
μειοδοσίας και εξάλλου είναι επιτακτική ανάγκη να σπεύσει ο Δήμος για την
προμήθεια των σωλήνων, ο Δήμαρχος πρότεινε στο Δημοτικό Συμβούλιο όπως :
1) εγκρίνει το αποτέλεσμα της
Δημοπρασίας στο όνομα του τελευταίου μειοδότη
Δ. Πέζαρη για το ποσόν των 14.750 λιρών Αγγλίας, με την επιφύλαξη του
δικαιώματος του Δήμου να εκτιμήσει κάθε νεότερη προσφορά που τυχόν θα δοθεί στη
δημοτική αρχή ή στο Νομάρχη και με τις εξής επεξηγήσεις που θα περιληφθούν στο
σχετικό Συμβόλαιο :
α)
να γίνει και αναλυτικός καθορισμός των τιμών για έκαστο τεμάχιο, με βάση τον
πίνακα της πρώτης προσφοράς του Δ. Πέζαρη,
β)
θα καθορισθεί ποιός ο τύπος σωλήνων με εφαρμογή υψηλής πιέσεως πάντως άνω των
20 ατμοσφαιρών ή θα υπογραφεί το υποβληθέν έντυπο που θ’ αποτελέσει στοιχείο
της συμβάσεως και
γ)
θα δοθεί κατάλογος εξαρτημάτων, δικλείδων κλπ. και το όνομα του εργοστασίου, με
την επιφύλαξη του Δήμου ν’ απορρίψει αυτά τα εξαρτήματα ταύτα.
2) εξουσιοδοτήσει το Δήμαρχο Λαμίας να
θέσει στη διάθεση του Δήμου το Δημοτικό Δάνειο από την Εθνική Τράπεζα το
αντίστοιχο ποσό 2.750 λιρών Αγγλίας σε Δραχμές, καθόσον με τη σχετική σύμβαση
του Δανείου προβλέπεται σε συνάλλαγμα το ποσόν των 12.000 λιρών επί Λονδίνου, οι
οποίες δεν επαρκούν για την πληρωμή του προκύψαντος τιμήματος από τη δημοπρασία.
Μετά έλαβε το λόγο ο δημοτικός σύμβουλος Αθ. Γραμματίκας, που πρότεινε
να προτιμηθεί ο Θ. Τσαούσης-Ράδοβιτς αιτιολογώντας την άποψή του. Την πρόταση
αυτή απέκρουσε ο Δήμαρχος με επιχειρήματα. Κατά τη γνώμη του Δημάρχου, το Δήμο Λαμίας
συμφέρει να συμπέσει η προμήθεια των σωλήνων και η κατασκευή του Υδραγωγείου σε
ένα πρόσωπο για να είναι ενιαία η ευθύνη ώστε να αποφευχθούν διενέξεις ή
αμφισβητήσεις σε – απίθανη ίσως, αλλά δυνατή – περίπτωση βλάβης μέρους των
σωλήνων.
Τελικά το Δημοτικό Συμβούλιο (μειοψήφησε ο Αθ. Γραμματίκας) ενέκρινε το
αποτέλεσμα της Δημοπρασίας στον τελευταίο μειοδότη Δημ. Πέζαρη, με ποσό 14.750
λιρών Αγγλίας για την προμήθεια σωλήνων, ειδικών τεμαχίων και εξαρτημάτων
αυτών, του Υδραγωγείου Γοργοποτάμου-Λαμίας. Εξουσιοδότησε το Δήμαρχο για
δημοτικό δάνειο από την Εθνική Τράπεζα σε δραχμές το αντίστοιχο ποσό 2.750
λιρών Αγγλίας, που θα συμπληρώσει το Δάνειο 12.000 λιρών το οποίο δεν επαρκεί
για την πληρωμή του τιμήματος της δημοπρασίας.
Στις 23 Απριλίου 1926, χρειάστηκε απαραιτήτως και για δεύτερη φορά
ψήφιση του δανείου των 12 εκατ. δραχμών, που θα συναφθεί από την Εθνική Τράπεζα
ή άλλο νομικό πρόσωπο, όπως ψηφίστηκε και κατά την έκτακτη συνεδρίαση της 8ης Απριλίου
1926 (άρθρο 130, του νόμου περί Δήμων). Το δάνειο θα δοθεί σε συνάλλαγμα λιρών
Λονδίνου ή σε δραχμές, με τόκο μέχρις 9% και ανάλογο χρεολύσιο, με προθεσμία εξοφλήσεως
μέχρις 20 ετών. Το Δημοτικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε σχετικά το Δήμαρχο.
Όμως, μετά την κατακύρωση της δημοπρασίας
για τους σωλήνες, κλπ. στον Δ. Πέζαρη για ποσό 14.750 λιρών Αγγλίας, δόθηκε
μικρότερη προσφορά από τον Χ. Μακρογεύση & Σία, ως αντιπρόσωπο του Οίκου Stahl-union Export Düsseldorf για ποσό 14.600 λιρών Αγγλίας, σε
συνέχεια προγενέστερης αίτησής του στο Νομάρχη Φθιώτιδος, με την οποία ζητούσε
να ανασταλεί η κοινοποίηση της εγκρίσεως της τελευταίας δημοπρασίας. Ο Δήμαρχος
Λαμίας στις 4 Σεπτεμβρίου 1927 πρότεινε στο Δημοτικό Συμβούλιο – για το
συμφέρον του Δήμου – να εγκρίνει την επανάληψη της δημοπρασίας την Κυριακή 11
Σεπτεμβρίου 1927, με δεκτές προσφορές μέχρι τις 7 μμ. της 11ης Σεπτεμβρίου
1927, που θα ανοιχτούν ενώπιον του Δημοτ. Συμβουλίου Λαμιέων. Αυτή θα είναι η
τελευταία δημοπρασία.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας ενέκρινε την πρόταση (Πράξη 99). Αυτή
εγκρίθηκε από το Νομάρχη Φθιώτιδος και διακηρύχθηκε νέα τελειωτική δημοπρασία
για την προμήθεια σωλήνων, ειδικών τεμαχίων και εξαρτημάτων του Υδραγωγείου
Γοργοποτάμου-Λαμίας, με την υποχρέωση οι χαλύβδινοι σωλήνες να είναι υψηλής
πιέσεως άνω των 20 ατμοσφαιρών και με λήξη υποβολής προσφορών στις 11
Σεπτεμβρίου 1927 και ώρα 7 μμ.
Την ημέρα αυτή, αμέσως τα μέλη της Επιτροπής άρχισαν την εξέταση των
προσφορών, αποσφραγίζοντας όσες επιδόθηκαν μέχρι την 7 μμ. Οι προσφορές ήταν :
1) Σπυρ. Ι. Κοκκίνου εκ Θεσσαλονίκης από 10
Σεπτεμβρίου 1927, εκ του εργοστασίου Acieries et usines
a tubes
de la
Sarres, αντί συνολικής αξίας 14.550 λιρών Αγγλίας και
εγγυητική επιστολή της Τράπεζας Βιομηχανίας για ποσό 1.500 λιρών Αγγλίας. Οι
σωλήνες θα προμηθευτούν εκ του Οίκου Usines a Tubes
de la
Meuse et
l’ escaut αντί 14.300
λιρών Αγγλίας.
2) Μαυρογένης & Σια με προηγούμενη
προσφορά 14.600 λιρών Αγγλίας, και εγγυητική επιστολή της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος.
Τελευταίος μειοδότης ήταν ο Σπυρ.
Κοκκίνης, με αντιπρόσωπο τον Σωτ. Δήμου, ο οποίος κλήθηκε και υπέγραψε τα
Πρακτικά. Ο Δήμαρχος Λαμίας εισηγήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο. την προμήθεια
χαλύβδινων σωλήνων από το εργοστάσιο Acieries et Usines
a tubes
de la
Sarre, ενώ των χυτοσιδηρών σωλήνων από το εργοστάσιο Pont a
Mousson, που εγγυώνται καλή εκτέλεση. Ο Σπυρ.
Κοκκίνης θα υποβάλει αναλυτικό πίνακα τιμών των σωλήνων, ειδικών τεμαχίων και
εξαρτημάτων, ο δε Δήμος Λαμίας θα αποφασίσει για τον τύπο των σωλήνων πιέσεως
20 ατμοσφαιρών. Η εγγύηση της Τράπεζας Βιομηχανίας είναι αξιόπιστη.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας απεδέχθη και ενέκρινε την πρόταση του
Δημάρχου, για το αποτέλεσμα της δημοπρασίας. Ειδικό Γραφείο θα ελέγχει και
παρακολουθεί την κατασκευή και εκτέλεση του έργου, όπως και τις δαπάνες. Τέλος,
εφ’ όσον το ποσό των 12.000 λιρών Αγγλίας δεν επαρκεί, θα μετατρέψουν το
υπόλοιπο ποσό από δραχμές σε 2.550 λίρες Αγγλίας για πληρωμή του τελικού
μειοδότη.
6. Η υλοποίηση του έργου
Στις 25 Σεπτεμβρίου 1927, σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λαμίας,
ο Δήμαρχος ενημέρωσε για την έναρξη των εργασιών, με πασσάλωση παρά τη γέφυρα
του Σπερχειού, έγινε οδός μεταφοράς άμμου από τη συμβολή
Γοργοποτάμου-Σπερχειού, μεταφέρθηκε χονδρή άμμος, έγινε προμήθεια εργαλείων και
υλικών, κλπ.
Μετά το θάνατο του εργολάβου Δημ. Πέζαρη, η χήρα του Αγγελική Δημ.
Πέζαρη, με αίτησή της ζήτησε να συνεχίσει η ίδια (μητέρα 2 ανηλίκων τέκνων) την
εκτέλεση των έργων υδρεύσεως της Λαμίας εκ των πηγών Γοργοποτάμου, που είχε
αναλάβει εργολαβικώς ο φονευθείς σύζυγός της, τηρώντας τους όρους της μελέτης
και του συμβολαίου. Ο μηχανικός Σ. Κατσουλίδης
με δήλωσή του ανέλαβε να διευθύνει και
εποπτεύει ως υπεύθυνος μηχανικός των κληρονόμων Δ. Πέζαρη, την εκτέλεση των
έργων.
Με βάση αυτά και τη δήλωση του μηχανικού Κατσουλίδου, που αποτελούσε
εγγύηση της καλής εκτέλεσης του έργου, ο Δήμαρχος Λαμίας Ιωάν. Μακρόπουλος πρότεινε
να ανατεθεί στους κληρονόμους του αρχικού εργολάβου Δ. Πέζαρη, η εξακολούθηση
και αποπεράτωση των εργασιών, για αποφυγή νέας δημοπρασίας. Το Δημοτικό
Συμβούλιο παμψηφεί γνωμοδότησε υπέρ της συνέχισης και ολοκλήρωσης των έργων από
τους κληρονόμους Δ. Πέζαρη.
Το έργο συνεχίστηκε κανονικά. Στις 30 Ιουλίου 1928, ο Δήμαρχος Λαμίας
ενημέρωσε το Δημοτικό Συμβούλιο ότι λόγω διαβρώσεως στη δεξιά όχθη του ποταμού
Σπερχειού το άνοιγμα του ποταμού αυξήθηκε στο σημείο του υδραγωγείου
Γοργοποτάμου-Λαμίας, που κατασκευάζεται, με αποτέλεσμα να γίνεται προβληματική
η εκτέλεση της προβλεπόμενης από την αρχική μελέτη γέφυρας, όπως ανέφερε ο
μηχανικός Αλεξ. Σίνος, από τις 12 Ιουλίου 1928, με έκθεσή του (συμφωνεί και ο
επιβλέπων μηχανικός Α. Ανδρικόπουλος).
Χρειάστηκε να γίνει τροποποίηση της αρχικής μελέτης, ώστε αντί της
διάβασης του υδραγωγείου με γέφυρα, αυτή να γίνει κάτω από τον ποταμό, που
είναι ασφαλέστερη και ολιγοδάπανη. Με βάση αυτά, ο Νομομηχανικός Φθιώτιδος
& Φωκίδος συνέταξε συγκριτικό πίνακα
τιμών και εργασιών που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό τιμολόγιο, μαζί με τον
αντιπρόσωπο των κληρονόμων του αρχικού εργολάβου Δ. Πέζαρη και πληρεξούσιο
μηχανικό Σ. Κατσουλίδη, ο οποίος διευθύνει και εκτελεί τις εργασίες του
υδραγωγείου. Με βάση το συγκριτικό πίνακα η ολική δαπάνη ανέρχεται σε
2.481.086,20 δραχμές, αντί των 2.569.872,60 δραχμών. Το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας
ενέκρινε τον (από 30 Ιουλίου 1928) συγκριτικό πίνακα του Νομομηχανικού Α.
Ανδρικοπούλου.
Από τις 20 Ιουλίου 1928 υποβλήθηκε στο
Δήμο Λαμίας αίτηση του χωριού Φραντζής για τη χορήγηση ποσότητας 100 δραμίων[2] ύδατος
για ύδρευση του χωριού, από το υπό κατασκευήν Υδραγωγείο Νεροτριβής-Λαμίας, με
δαπάνη του Δήμου Λαμίας. Ο Δήμαρχος Λαμίας πρότεινε τη χορήγηση μέχρι 20
δραμίων ύδατος εκ του αγωγού για την κατασκευή 3-4 βρύσεων, σε αντάλλαγμα
διευκολύνσεων κατά τη διέλευση του αγωγού, ώστε να αποφύγουν την αναγκαστική
απαλλοτρίωση, υπό τον όρο όμως η κατασκευή του υδραγωγείου Φραντζή γίνει με
δαπάνες της Κοινότητας Φραντζής, εφόσον δεν επιτρέπεται ο Δήμος Λαμίας να
δαπανήσει για ξένη κοινότητα.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας ενέκρινε (πράξη 130/30-7-1928) την αίτηση αυτή
υπό τους ανωτέρω όρους.
Το έργο ολοκληρώθηκε πριν τη λήξη της θητείας του Δημάρχου Ιωάννη
Μακροπούλου. Στην πλατεία Λαού έτρεξε πρώτα το νερό. Το νέο διαδόθηκε σε όλη
την πόλη κι ο κόσμος ερχόταν να το δει και να πιεί γάργαρο καθαρό και αρκετό
νερό. Η μαρμάρινη πλάκα σε μία απ’ αυτές γράφει :
“Ο
ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ ΗΛΘΕΝ ΕΝΤΑΥΘΑ ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΥ 1929”
 |
| Μία από τις πρώτες κρήνες στην πλατεία Λαού |
Παράλληλα με τη λύση του προβλήματος ύδρευσης της πόλης, ο Δήμαρχος
ασχολήθηκε και με το πρόβλημα της αποχέτευσης. Φρόντισε
να καλυφθεί το ρέμα από τα Πηγαδούλια μέχρι τη “Λαμιακή τάφρο” με την κατασκευή
αποχετευτικού αγωγού, που ήταν πηγή ελονοσίας και δυσοσμίας, συμπληρώνοντας το έργο του προγενέστερου δημάρχου Νικολάου Κρίτσα. Από το 1927 έγινε
δίκτυο υπονόμων σε μήκος 5 Km περίπου κατά
μήκος αρκετών οδών της Λαμίας για λόγους οικιακής υγιεινής, αλλά και εξάλειψης
των πηγών ελονοσίας που μάστιζαν την περιοχή. Ταυτόχρονα,
σφράγισε όλα τα πηγάδια της πόλης, που ήταν δίπλα σε βόθρους, με αποτέλεσμα τη
μόλυνση του νερού των πηγαδιών και πολλούς θανάτους από δυσεντερία.
Επίλογος
Ο επόμενος δήμαρχος Λαμίας Γεώργ. Πλατής,
την περίοδο 1929-1934 επέκτεινε το δίκτυο ύδρευσης προς τους συνοικισμούς της
Λαμίας, με 40 νέες δημοτικές βρύσες. Οι κάτοικοι πλήρωναν το “φόρο επί των βρύσεων”,
ανεξάρτητα αν έπαιρναν νερό από ιδιωτική ή από δημόσια βρύση (πράγμα άδικο).
Έτσι στην πράξη δεν πλήρωνε τότε κανένας. Ο επόμενος δήμαρχος Νικ.
Δουδουμόπουλος (το 1937) έβαλε τα πρώτα υδρόμετρα. Έτσι το σύστημα έγινε
δίκαιο.
Σημαντικό έργο έγινε το 1972, με δήμαρχο το
Νικόλαο Μουντούρη, με την κατασκευή μεγάλης υδατοδεξαμενής στο λόφο του Αγίου
Λουκά, με νέα έργα υδροληψίας στις πηγές Γοργοποτάμου, με νέες σωλήνες
ύδρευσης, κ.ά. Η δημιουργία (το 1981) της ΔΕΥΑΛ, και η λειτουργία της (από το
1983) επέτρεψε στη 10ετία του ’80, την αντικατάσταση μέρους του παλιού δικτύου
(για μείωση των διαρροών) και κατασκευή νέων δεξαμενών.
Μετά το έτος 2000, η ΔΕΥΑΛ εγκατέστησε και
λειτουργεί σύστημα τηλε-ελέγχου και τηλε-χειρισμού του δικτύου ύδρευσης της Λαμίας.
Αφορά το υδραγωγείο, τις πηγές και τις 17 δεξαμενές της πόλης. Με την επέκταση
της Λαμίας (σχέδιο “Καλλικράτης”) το δίκτυο ύδρευσης επεκτάθηκε προς το
Λιανοκλάδι, κλπ.
Η περίοδος 1925-29 ήταν μία από τις
πλέον δημιουργικές δημαρχιακές τετραετίες της πόλης. Στη διάρκεια αυτής ο
οραματιστής δήμαρχος Ιωάννης Μακρόπουλος, έδωσε την οριστική λύση στο άλυτο
μέχρι τότε πρόβλημα ύδρευσης της Λαμίας. Οι Λαμιώτες, όταν πίνουν το νερό στην
πόλη, που προέρχεται από τις πηγές Γοργοποτάμου, οφείλουν τουλάχιστον μια
αναφορά στη μνήμη του.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
Βιβλιογραφία-Αναφορές
1.
Πρακτικά
Δημοτικού Συμβουλίου 1925-1929
2.
Κων. Α. Μανωλκίδη : “Ανόργανος Χημεία”,
Ιούνιος 1959, Αθήναι
3.
εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 1927-29, Λαμία.
4.
Ιστοσελίδα http://www.deyalamias.gr/
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]
Οφείλεται
σε χλωριούχα και θειικά άλατα του ασβεστίου και του μαγνησίου που - με βρασμό -
δεν καθιζάνουν. Ένας γερμανικός βαθμός σημαίνει 10 mg
CaO ανά λίτρο νερού. Ένας γαλλικός βαθμός σημαίνει 10 mg CaCO3 ανά λίτρο νερού. Η σκληρότητα του καλού
ποσίμου ύδατος δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 20 γερμανικούς βαθμούς. [Κων. Α.
Μανωλκίδη, “Ανόργανος Χημεία”, σ. 232, Ιούνιος 1959, Αθήναι]
[2]
Η παλιά
μονάδα βάρους ήταν η οκά. Αυτή υποδιαιρείτο σε 400 δράμια. Η αντιστοιχία της οκάς
με το κιλό (για τα υγρά) είναι 1 οκά ®
1,280 Kg = 1280 g. Αντίθετα 1 Kg ®
320 δράμια. Έτσι τα 100 δράμια αντιστοιχούν με 320 γραμμάρια. Στην Ελλάδα, από
την 1η Ιουλίου 1959 καθιερώθηκε πλέον το κιλό (1 Kg).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου