Από τα Αλέστια Ευρυτανίας, μετανάστες στην Αμερική (1903-1914)

Πρόλογος

   Ομολογώ ότι το όνομα Αλέστια μου ήταν τελείως άγνωστο. Εδώ και μερικούς μήνες ο καθηγητής κ. Κλεομένης Κουτσούκης είχε την καλοσύνη να μου στείλει μια επιστολή μαζί με το ενδιαφέρον περιοδικό “Αρχείο Ευρυτανικών Σπουδών και Ερευνών” που εκδίδεται με την προσωπική του επιμέλεια. Από περιέργεια δοκίμασα το επώνυμο Κουτσούκης αν είχε μετανάστες στην Αμερική. Εντόπισα κάποια ονόματα, μαζί με τον άγνωστο για μένα τόπο Αλέστια. Στη συνέχεια επιβεβαίωσα τον ομώνυμο οικισμό.

   Τα Αλέστια βρίσκονται στη νότια πλευρά της Ευρυτανίας, σε 85 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και στα βόρεια του Προυσού, μεταξύ Αγαλιανού – Χούνης (Αιτωλοακαρνανίας) Σταυροχωρίου – Σαρκίνης, μέσα σε καταπράσινο περιβάλλον, με πολλά κρυστάλλινα νερά, σε υψόμετρο 830 μέτρα.

   Το πρόβλημα ήταν ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που αρκετοί, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι ή Λαμία) ή στο κεφαλοχώρι της περιοχής. Ελπίζω να απέφυγα κάποιο λάθος. Για συμπλήρωση της εργασίας δημιούργησα ένα Χρονικό της Μετανάστευσης, με όλα τα διατιθέμενα στοιχεία του αμερικανικού αρχείου.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 11 μεταναστευτικά ταξίδια, από 16 μετανάστες (βρέθηκαν 4 που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική). Είναι πιθανό να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα παρά την επίμονη αναζήτηση.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί να αναζητήσει και να βρεθούν στον οικισμό Αλέστια κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους (επαγγελματική και προσωπική).

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους του χωριού Αλέστια, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                    φυσικός

Τα Αλέστια

Αυτοδιοικητικά του οικισμού Αλέστια Ευρυτανίας

   Ο Πουκεβίλ αναφέρει ότι τα Αλέστια μαζί με τη Φτελιά το έτος 1829, είχαν 30 οικογένειες.

   Στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, από τις 30-9-1836 ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Παρακαμπυλίων, του νομού Ακαρνανίας και Αιτωλίας. Λίγο μετά, στις 3-11-1836 αποσπάστηκε από το δήμο Παρακαμπυλίων και προσαρτήθηκε στο δήμο Αρακυνθίων.

    Από τις 8-7-1899 υπαγόταν στο νομό Ευρυτανίας. Στις 4-12-1909 όμως άλλαξε πάλι και υπαγόταν στο νομό Ακαρνανίας και Αιτωλίας.

   Από τις 31-8-1912 αποσπάστηκε από το δήμο Αρακυνθίων και ορίστηκε ως έδρα κοινότητας Αλεστίων.

   Το 1940 είχε 249 κατοίκους. Από τις 22-3-1943 ο οικισμός αποσπάστηκε από το νομό Αιτωλοακαρνανίας και υπάγεται πλέον στο νομό Ευρυτανίας.

   Από τις 4-12-1997 η κοινότητα Αλέστια καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Προυσού.

   Από τις 7-6-2010 ο οικισμός Αλέστια αποσπάστηκε από το δήμο Προυσού και προσαρτήθηκε στο δήμο Καρπενησίου. Το 2001 είχε 127 κατοίκους με 31 σπίτια.

   Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, κτηνοτροφία και μελισσοκομία. Μετά τους σεισμούς του 1965 δημιουργήθηκε οικισμός κοντά στο Αγρίνιο στη περιοχή Κοκκινοπύλια.

 1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 16 μετανάστες που εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (5) έφυγαν το 1910 (ποσοστό 31%). Συνολικά έγιναν 11 μεταναστευτικά ταξίδια. Να σημειωθεί ότι 4 μετανάστες έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική (θα δοθούν τα σχετικά στοιχεία στη συνέχεια).

   Το ποσοστό[2] που μετανάστευσε ήταν 7 % δηλ. λίγο μικρότερο από με το μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης, που ήταν 8 %.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι μοιράστηκαν περίπου οι τρεις ηλικιακές ομάδες με 6, 5 και 4 μετανάστες αντίστοιχα. Οι ηλικίες των αριθμητικά περισσότερων μεταναστών του χωριού Αλέστια δίνονται στον πίνακα 3.

    Σε μικρότερη ηλικία πήγε ο Κωνστ. Τριάντης 17 ετών, το έτος 1907, ενώ τη μεγαλύτερη ηλικία είχε ο Αχιλ. Ρηγογιάννης 45 ετών, που πήγε το 1913. Ο μέσος όρος των ηλικιών όλων των μεταναστών ήταν 24 έτη.

    Οι μετανάστες της Αλέστιας ήταν άγαμοι (10 άτομα), ενώ οι  έγγαμοι ήταν 6.

   Συνολικά έγιναν 11 ταξίδια που διακίνησαν τους 16 μετανάστες της Αλέστιας. Οι πλείστοι μετανάστες (13) έφυγαν από το λιμάνι της Πάτρας, ενώ μόνον 3 έφυγαν από την Τεγέστη. Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

    Οι περισσότεροι μετανάστες (4) έφυγαν με το πλοίο “Patris” και ακολούθησε το πλοίο “Alice” με 3 μετανάστες. Η επιλογή του πλοίου είναι τυχαία. Τα πλοία “Patris” και “Themistocles” ήταν ελληνικής πλοιοκτησίας. Πάντως τα ξένα πλοία ήταν πολύ περισσότερα σε αριθμό από τα ελληνόκτητα και σχετικά πιο γρήγορα και φτηνότερα.

   Σε ένα ταξίδι με το πλοίο “AliceI” το 1910 ταξίδεψαν 3 μετανάστες της Αλέστριας, από το λιμάνι της Τεργέστης. Με το πλοίο “Oceania” το 1910 ταξίδεψαν 5 μετανάστες.

    Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5.

   Από τις οικογένειες του χωριού Αλέστια, τα περισσότερα αριθμητικά ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες της Αλέστιας φαίνονται στον Πίνακα 6. Κυριάρχησαν δύο πολιτείες της Μασαχουσέτης (10) και της Νέας Υόρκης (5).

     Πιο συγκεκριμένα :

Η παλιά σφραγίδα της Βοστώνης

- Στη Βοστώνη (Boston, Mass.) πήγαν οι : Κων. Τσιάντης (1907), Ιωάν. Γκούστας (1908), Κων. Πεζούλας (1909), Νικ. Ρηγογιάννης (1909), Δημ. Κουτσύκης (1910), Ξεν. Πεζούλας (1910), Ιωάν. Γκούστας (1910), Κων. Γκούστας (1910), Αντ. Κουτσούκης (1910) και Ιωάν. Γκούστας (1912).

   Συνολικά στη Βοστώνη πήγαν και εργάστηκαν 10 άνθρωποι από τα Αλέστια.

- Στη Νέα Υόρκη (New York), Ν.Υ. πήγαν οι : Ιωάν. Τσερπέλης (1906), Νικ. Β. Ρηγογιάννης (1909), Αχιλ. Ρηγογιάννης (1913), Στ. Ρηγογιάννης (1913), Ιωάν. Χρ. Τσερπέλης (1914).
   Συνολικά στη Νέα Υόρκη πήγαν και εργάστηκαν 5 άνθρωποι από τα Αλέστια.

Νέα Υόρκη (πανοραμική φωτογραφία)

- Στο Μάντσεστερ (Manchester, N.H.) πήγε μόνον ο : Αθαν. Κουτσούκης (1913)

2.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 9 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν για να φέρουν κι άλλο άτομο της οικογένειας, αλλά και η στράτευση για να υπηρετήσουν την πατρίδα στους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Αντώνιος Κουτσούκης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1903-1909 στη Βοστώνη (Boston) της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε το 1910 στον ίδιο προορισμό.

2.    Αχιλλεύς Ρηγογιάννης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1909 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1913 πάλι στον ίδιο προορισμό.

3.    Αθανάσιος Κουτσούκης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1912 στο Μάντσεστερ του Νιου Χαμσάιρ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1913 πάλι στον ίδιο προορισμό.

4.    Ιωάννης Χρ. Τσερπέλης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-1912 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

3.  Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών της Αλέστιας

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες της Αλέστιας που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών της Αλέστιας δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α          Ονοματεπώνυμο         χρ. άφιξης              ηλικία   έγγαμος  Πλοίο που ταξίδεψε    Λιμάνι  αναχ.

1.       Γκούστας Ιωάννης           4-5-1908        18         όχι        Argentina                  Πάτρα

2.       Γκούστας Ιωάννης           1-6-1910        28         ναι        Alice                        Τεργέστη

3.       Γκούστας Ιωάννης           13-8-1912      19         όχι        Martha Washington     Πάτρα

4.       Γκούστας Κωνσταντίν.     1-6-1910        28         ναι        Alice                        Τεργέστη

5.       Κουτσούκης Αθανάσιος    5-12-1913      34         όχι        Argentina                  Πάτρα

6.       Κουτσούκης Αντώνιος      1-6-1910        32         ναι        Alice                        Τεργέστη

7.       Κουτσούκης Δημήτριος    27-4-1910      35         ναι        Oceania                    Πάτρα

8.       Πεζούλας Κωνσταντίν.     28-8-1909      18         όχι        Patris                       Πάτρα

9.       Πεζούλας Ξενοφών         27-4-1910      34         ναι        Oceania                    Πάτρα

10.      Ρηγογιάννης Αχιλλεύς     27-11-1913     45         ναι        Patris                       Πάτρα

11.      Ρηγογιάννης Νικόλαος    28-8-1909      25         όχι        Patris                       Πάτρα

12.      Ρηγογιάννης Νικόλ. Β.     25-6-1909      21         όχι        Themistocles             Πάτρα

13.      Ρηγογιάννης Σταύρος      27-11-1913     18         όχι        Patris                       Πάτρα

14.      Τσερπέλης Ιωάννης         27-6-1906      20         όχι        Erny                         Πάτρα

15.      Τσερπέλης Ιωάννης         4-3-1914        26         όχι        Pannonia                  Πάτρα

16.      Τσιάντης Κωνσταντίνος    3-9-1907        17         όχι        Laura                       Πάτρα

4.  Μεταναστευτικό Χρονικό της Αλέστιας

1.    Η αρχή - Οι πρωτοπόροι

   Το δρόμο προς την Αμερική άνοιξε το 1903 ο Αντώνιος Κουτσούκης. Ήταν τότε 25 ετών και πήγε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

   Το καλοκαίρι του 1906 και συγκεκριμένα στις 5 Ιουνίου, ο Ιωάννης Τσερπέλης, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγε μεμονωμένα με το πλοίο “Erny” και στις 27 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 20 ετών. Είχε γεννηθεί στα Αλέστια. Δήλωσε εργάτης και με 18 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Κατσάνος.

Ατμόπλοιο “Argentina”

2.    Η δειλή συνέχεια στα έτη 1907 και 1908

  Το 1907 έγινε μία μεμονωμένη αναχώρηση από τον Κωνσταντίνο Τσιάντη. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 17 Αυγούστου 1907 επιβιβάστηκε στο πλοίο “Laura” και στις 3 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 17 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Ιωάννης. Με 25 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο θείος του Τζέιμς Στάγκος.

   Στο ίδιο έτος (1907) πήγαν στην Αμερική (στο πρώτο ταξίδι τους) και οι : (1) Αχιλλεύς Ρηγογιάννης, στη Νέα Υόρκη και (2) Αθανάσιος Κουτσούκης στο Μάντσεστερ (Νιου Χαμσάιρ).

   Το επόμενο έτος 1908 έχουμε άλλη μία μεμονωμένη αναχώρηση από τον Ιωάννη Γκούστα. Στις 16 Απριλίου 1908, ταξίδεψε με το πλοίο “Argentina” και στις 4 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών. Στα Αλέστια είχε τον αδερφό του Αθανάσιο. Με 10 $ μαζί του έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Δημήτριο Γκούστα.

3.    Αύξηση μεταναστών στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 μεταναστευτικά ταξίδια (1 ομαδικό και 1 μεμονωμένα). Συνολικά έφυγαν 3 άτομα. Συγκεκριμένα :

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Νικόλαο Β. Ρηγογιάννη. Στις 6 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις 25 Ιουνίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 21 ετών. Ο πατέρας του στα Αλέστια λεγόταν Βασίλειος. Τελικός προορισμός του (με 12 $ στην τσέπη) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του Ιωάννη Τσερπέλη.

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από δύο άτομα, τους Κων. Πεζούλα και Νικ. Ρηγογιάννη. Στις 14 Αυγούστου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Patris” και στις 28 Αυγούστου έφτασαν στη Νέα Υόρκη. Τα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν επίσης ότι :

·         Ο Κωνσταντίνος Πεζούλας ήταν 18 ετών. Στο χωριό είχε τον αδερφό του Κώστα. Δήλωσε εργάτης και με 20 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Νικόλαο Πεζούλα.

·         Ο Νικόλαος Ρηγογιάννης ήταν 25 ετών. Ως τόπο γεννήσεως δήλωσε τα Αλέστια, αλλά για προηγούμενη διαμονή δήλωσε το Καρπενήσι. Ο πατέρας του λεγόταν Βασίλειος. Με 15 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ηλίας Καρασκινάσης.

Ατμόπλοιο "Oceania"

4.    Κορύφωση του αριθμού μεταναστών στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ομαδικά μεταναστευτικά ταξίδια προς την Αμερική. Συνολικά αναχώρησαν 5 άνθρωποι της Αλέστιας. Αναλυτικά :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από δύο άτομα, τους Δημ. Κουτσούκη και Ξεν. Πεζούλα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 11 Απριλίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Oceania” και στις 27 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει ότι :

·         Ο Δημήτριος Κουτσούκης ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στα Αλέστια λεγόταν Γεωργία. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Απόστολος Πλακιάς.

·         Ο Ξενοφών Πεζούλας ήταν 34 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο χωριό είχε τη γυναίκα του Βασιλική. Προορισμός του για δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ανεψιό του Απόστολο Πρίτσιρο.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 αριθμούσε τρία άτομα και περιλάμβανε τους : Ιωάν. Γκούστα, Κων, Γκούστα και Αντ. Κουτσούκη. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά. Από την Ελλάδα ταξίδεψαν με πλοίο μέχρι την Τεργέστη. Από εκεί, στα μέσα Μαΐου, έφυγαν με το πλοίο “Alice” και την 1η Ιουνίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε ακόμη ότι :

·         Ο Ιωάννης Γκούστας ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Πήγαινε για δουλειά εργάτη (με 25 $) στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Νικόλαο Γκούστα.

·         Ο Κωνσταντίνος Γκούστας ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Με 25 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο αδελφός του Δημήτριος Γκούστας.

·         Ο Αντώνιος Κουτσούκης ήταν 32 ετών και παντρεμένος. Έψαχνε για δουλειά εργάτη (με 20 $ για τα πρώτα έξοδα) στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου είχε το φίλο του Απόστολο Πλακιά. Για τον Αντώνιο Κουτσούκη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1903-1909 και εργάστηκε πάλι στη Βοστώνη.

Ατμόπλοιο “Alice” (Photo: Eric Johnson)

5.    Μοναδική αναχώρηση στο 1912

   Έγινε από τον Ιωάννη Γκούστα. Στις 28 Ιουλίου 1912, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Αυγούστου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Έχει καταγραφεί ως μαθητής (scholar). Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Αικατερίνη. Με 20 $ μαζί του πήγαινε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης (πιθανά για να συναντήσει τον πατέρα του).

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

6.    Νέα αύξηση αναχωρήσεων στο 1913

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 ταξίδια (1 ομαδικό και 1 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 3 άτομα. Συγκεκριμένα έχουμε :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1913 έγινε από δύο άτομα (πατέρα και γιο), τους Αχιλ. Ρηγογιάννη και Στ. Ρηγογιάννη. Στις 11 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Patris” και στις 27 Νοεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Το αρχειακό υλικό μας πληροφορεί επίσης ότι :

·         Ο Αχιλλεύς Ρηγογιάννης ήταν τότε 45 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στα Αλέστια λεγόταν Φώτω. Ως εργάτης, με 75 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Δημήτριο Ρηγογιάννη. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι που έκανε ο Αχιλλεύς Ρηγογιάννης στις ΗΠΑ. Είχε ξανάρθει την περίοδο 1907-1909 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Σταύρος Ρηγογιάννης ήταν 18 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Φώτω. Μαζί με τον πατέρα του Αχιλλέα, αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο θείος του Δημήτριος Ρηγογιάννης.

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris)

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913 έγινε από τον Αθανάσιο Κουτσούκη. Στις 17 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Argentina” και στις 5 Δεκεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 34 ετών. Δήλωσε έμπορος (merchant). Ως τόπο γεννήσεως και προηγούμενης κατοικίας δήλωσε τη Λαμία. Με 20 $ μαζί του έψαχνε για δουλειά στο Μάντσεστερ[4] του Νιου Χαμσάιρ, κοντά στο γιό του. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Αθανασίου Κουτσούκη στις ΗΠΑ. Την πρώτη φορά ήρθε την περίοδο 1907-1912 και εργάστηκε πάλι στο Μάντσεστερ.

Πλοίο “Pannonia” (Photo: Frank Pichardo Collection)

7.    Μεταναστευτικός επίλογος στο 1914

   Το τελευταίο ταξίδι έγινε μεμονωμένα από τον Ιωάννη Τσερπέλη. Στις 13 Φεβρουαρίου 1914, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Pannonia” και στις 4 Μαρτίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 26 ετών. Δήλωσε υπάλληλος-γραμματέας (clerk). Ο πατέρας του στα Αλέστια λεγόταν Χρήστος. Με 83 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Χάρυ Τσερπέλη. Για τον Ιωάννη Τσερπέλη ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1906-12 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

----

Βιβλιογραφία

1.    Αρχειακό υλικό

i.    Ηλεκτρονικό Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

ii.   Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912), Διάταγμα 9-9-1927, ΦΕΚ 206/1927.

iii.  Γενικές απογραφές πληθυσμού (1889, 1896, 1920).

2.    Εφημερίδες – Περιοδικά

i    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές 20ού αι.)» περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» 2012, 2013, Λαμία.

ii.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Αμπλιανίτες μετανάστες στην Αμερική», εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143, σελ. 1& 6, Σεπτ.-Οκτ. 2008  και φ. 144, σελ. 1 & 6, Νοε.-Δεκ. 2008, Συλλόγου Αμπλιανιτών ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Αθήνα 

iii.   Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ amfictyon.blogspot.gt

iv.   περιοδ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

3.    Βιβλία, Άρθρα, Ιστοσελίδες

i.    «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

ii.    Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

iii.   Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

iv.   Ιστοσελίδα web3.eetaa.gr

v.    Βικιπαίδεια

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Αν πάρουμε ως βάση το μέσο όρο του πληθυσμό τότε δηλ. 230 κατοίκους, τότε για τους 16 μετανάστες, το ποσοστό βρίσκεται 16Χ100/230 = 7 %.

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Αρχικά είχε δηλώσει τη Νέα Υόρκη ως τόπο προορισμού, αλλά άλλαξε γνώμη τελικά.