Προλεγόμενα
Το όνομα του χωριού αυτού μου είναι ακουστό από παλιά. Βρίσκεται στο
νοτιοδυτικό άκρο του νομού Φωκίδας. Μαζί με τον συνοικισμό Γρηγορίτικα
αποτελούσαν την τέως Κοινότητα Ευπαλίου. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι
η κτηνοτροφία και η γεωργία. Δεν το έχω επισκεφτεί δυστυχώς. Μελετώντας τους
Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και
όσους προέρχονταν από το Ευπάλιο και Σουλέ. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε
πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 96 άτομα. Η εργασία
ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2017. Ακολούθησε έλεγχος και την τελική μορφή πήρε
τον Αύγουστο του 2017.
 |
| Πανοραμική φωτογραφία (από το Διαδίκτυο) |
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές
ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το
εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 36
μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά
ανευρέθηκαν 96 μετανάστες. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή
να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη)
περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη
μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λιδωρίκι, Άμφισσα, Λαμία) ή χωριό της περιοχής, ενώ
γεννήθηκαν και ζούσαν σε άλλο γειτονικό χωριό. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να
το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης
ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους
ανθρώπους του Ευπαλίου-Σουλέ, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα
(μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους
χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια
και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή
αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της
μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους
νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ
Από το Δήμο Οινεώνος στο δήμο Ευπαλίου[1] και τελικά στο δήμο Δωρίδας
Στις 20 Απριλίου 1835 έγινε σύσταση του δήμου Οινεώνος του νομού Φωκίδος και
Λοκρίδος, με έδρα τον οικισμό Ευπαλίου. Στο δήμο Οινεώνος προσαρτήθηκαν οι
οικισμοί : Άγιος Νικόλαος, Αμπλάς, Βλαχοκάτουνο, Καρδάρα, Καρυά, Λόγγος,
Μαλάματα, Μαγούλι Μετόχι, Ομέρ Εφέντη και Χασάναγα.
Το Νοέμβριο του 1936 ο Δήμος Οινεώνος
καταργήθηκε. Οι οικισμοί : Άγιος Νικόλαος, Αμπλάς, Βλαχοκάτουνο, Καρδάρα,
Καρυά, Κλήμα Ευπαλίου, Λόγγος, Μαγούλι Μετόχι, Μαλάματα, Ομέρ Εφέντη και
Χασάναγα, προσαρτήθηκαν στο Δήμο Ποτιδανείας.
Στις 31 Δεκεμβρίου 1869 (ΦΕΚ 57Α) έχουμε
επανασύσταση του Δήμου Οινεώνος, στον οποίο περιλαμβάνονται οι οικισμοί (αποσπάστηκαν από το Δήμο Ποτιδανείας) :
Βλαχοκάτουνο, Γκουμαίοι, Καρυά, Κλήμα Ευπαλίου, Κάμπος, Καρδάρα, Καρούτια,
Λόγγος, Μαλάματα, Μανάγουλη, Ομέρ Εφέντη, Παλαιόμυλος, Παλαιοχώρι, Πιλάλα, Σεργούλα
και Χασάναγα. Επίσης προσαρτήθηκε και ο
οικισμός Χιλιαδού. Ως πρωτεύουσα του Δήμου Οινεώνος ορίστηκε ο οικισμός Κλήμα
Ευπαλίου.
Στις 25 Ιουλίου 1879 καταργήθηκαν οι
οικισμοί Λόγγος και Πιλάλα. Στο δήμο Οινεώνος προσαρτήθηκε ο οικισμός Σουλέ.
Στις 6 Φεβρουαρίου 1886 (ΦΕΚ 35Α) ο δήμος Οινεώνος μετονομάστηκε σε δήμο Ευπαλίου, του νομού Φθιώτιδος και
Φωκίδος.
Στις 20 Φεβρουαρίου 1890, η έδρα του δήμου
από τον οικισμό Κλήμα Ευπαλίου μεταφέρθηκε στον οικισμό Σουλέ[2]. Από τις 167 Ιουνίου 1897 στο δήμο Ευπαλίου προσαρτήθηκε και ο οικισμός
Μοναστηράκι.
Στις 8 Ιουλίου 1899, ο δήμος Ευπαλίου πλέον
υπάγεται στο νομό Φωκίδος. Στις 12 Φεβρουαρίου 1909 (ΦΕΚ 28Α) ο οικισμός Σουλέ
του δήμου μετονομάζεται σε Ευπάλιον.
Από
το έτος 1910 απέκτησε ρυμοτομικό σχέδιο.
Νέα αλλαγή στις 4 Δεκεμβρίου 1909 μεταφέρει
διοικητικά το δήμο Ευπαλίου στο νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος.
Στις 31 Αυγούστου 1912 ο δήμος Ευπαλίου
καταργήθηκε και δημιουργήθηκαν πολλές κοινότητες (με τους ομώνυμους οικισμούς).
Αυτές οι κοινότητες είναι : Ευπάλιον (προσαρτήθηκαν Κώμη ή Μοναστηράκι και
Μαλάματα), Καρδάρα, Κάμπος (προσαρτήθηκε ο Παλαιόμυλος), Μανάγουλη, Καρούτια,
Σεργούλα (προσαρτήθηκε το Παλαιοχώρι), Βλαχοκάτουνο, Γκουμαίοι (προσαρτήθηκε η
Καρυά).
Το 1928 ο οικισμός Καρυά της κοινότητας
καταργήθηκε.
Από τις 31 Μαρτίου 1943 η κοινότητα Ευπαλίου
υπάγεται πλέον στο νομό Φωκίδας. Στην κοινότητα Ευπαλίου το 1961 προσαρτήθηκε ο
οικισμός Γρηγορίτικα.
Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 (σχέδιο
Καποδίστριας) ο οικισμός Ευπάλιον[3] ορίστηκε ως έδρα του ομώνυμου Δήμου Ευπαλίου.
Από το 2011 (σχέδιο Καλλικράτης) ο Δήμος
Ευπαλίου καταργήθηκε και ο οικισμός (μαζί με άλλους) υπάγεται διοικητικά στο
Δήμο Δωρίδος. Η δημοτική ενότητα Ευπαλίου είχε πληθυσμό 6.086 κατ. (απογραφή 2011), ενώ ο οικισμός Ευπάλιο είχε 707 κατοίκους.
-------------------------------------------------
Σημείωση : Οι αριθμοί κατά την απογραφή του 1896 προήλθαν
από τον οικισμό Σουλέ, ενώ του έτους
1920 προήλθαν από τον οικισμό Ευπάλιον. Η μετονομασία, το έτος 1909, από Σουλέ
σε Ευπάλιον, παρά τη μετατροπή του από δήμο σε κοινότητα, το έτος 1912, είχε ως
αποτέλεσμα το διπλασιασμό του πληθυσμού του!
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[4]
Από τους 96 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι
περισσότεροι (24) έφυγαν το 1914 (ποσοστό 25%). Συνολικά έγιναν 36
μεταναστευτικά ταξίδια (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 28 μετανάστες που
έκαναν διπλό ταξίδι.
Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 18 % του πληθυσμού, που είναι 2πλάσιο και
πλέον από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Η περιοχή
είχε περιορισμένη αυτονομία αγαθών, κυρίως με κτηνοτροφία και γεωργικές καλλιέργειες σε περιορισμένη καλλιεργήσιμη
έκταση γης, που δυσκόλευε τη ζωή[5] των κατοίκων
της περιοχής αυτής.
Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή
συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι 20 ετών με 40
μετανάστες και ακολούθησαν οι ηλικίες 21-30 ετών, με 29 μετανάστες. Η κατανομή
ηλικιών των μεταναστών του Ευπαλίου δίνονται στον πίνακα 3.
Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες
ήταν : (α) Νίκου Χρήστος Αριστ., ετών 8 (πήγε το 1921), (β) Νίκου
Χαράλαμπος Αριστ., ετών 12 (πήγε το 1921), (γ) Ψιμάλης Κων/νος, ετών 15 (πήγε
το 1910) και (δ) Μπούρμπουλας Κων/νος, ετών 16 (πήγε το 1909).
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν : (α) Νίκου Αριστοτέλης, ετών
44 (πήγε το 1921), (β) Ναούμ Γεώργιος, ετών 40 (πήγε το 1913, β’ ταξίδι) και
(γ) Ζέρβας Λεωνίδας, ετών 40 (πήγε το 1909).
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 25 έτη.
Οι
περισσότεροι μετανάστες του Ευπαλίου ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα από τους 96
μετανάστες οι 56 ήταν άγαμοι (58 %) και οι υπόλοιποι 40 ήταν έγγαμοι.
Από τις οικογένειες του Ευπαλίου, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια
των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :
Συνολικά έγιναν 36 ταξίδια, που διακίνησαν τους 96 μετανάστες του Ευπαλίου.
Σχεδόν όλοι οι μετανάστες (94 άτομα) προτίμησαν το λιμάνι της Πάτρας, ενώ από
το λιμάνι του Πειραιά έφυγε μόνο 1 μετανάστης κι 1 από το λιμάνι της Καλαμάτας
(βλ. πίνακα 4). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το
κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία
ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι
μετανάστες έφυγαν με ελληνικά πλοία. Σε ένα
ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας, το 1914 έφυγαν 9 μετανάστες με το πλοίο “Laconia (1912)”. Το ίδιο έτος και από το ίδιο
λιμάνι έφυγαν σε ένα ταξίδι πάλι 9
μετανάστες με το πλοίο “Pannonia”. Τέλος, από
το λιμάνι της Πάτρας το 1921, πάλι σε ένα
ταξίδι έφυγαν 10 μετανάστες, με το ελληνόκτητο πλοίο “Acropolis”.
Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5, που ακολουθεί :
Φτάνοντας στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω
στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά
για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του
Ellis Island
(νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν
είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για
εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για
επαναπατρισμό.
Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω
στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον
τόπο προορισμού.
Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες του Ευπαλίου
φαίνονται στον Πίνακα 6. Κυριάρχησε η πολιτεία του Ουϊσκόνσιν (με 28 άτομα) και
ακολούθησε αυτή της Νέας Υόρκης, με τρίτη στη σειρά τη Μασαχουσέτη Ακολούθησαν οι πολιτείες Ουάσινγκτον, Μόντρεαλ Καναδά, Μινεσότα, Νιου
Τζέρσεϋ, Κονέκτικατ, Τέξας και Οχάιο. Οι
μεμονωμένοι προορισμοί φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 6.
Πιο συγκεκριμένα, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε
παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
|
ΤΟΠΟΙ
(αριθ. μεταναστών)
|
Ουϊσκόνσιν (Wis.)
|
Milwaukee (28)
|
Νέα Υόρκη (N.Y.)
|
New York
(18)
|
Μασαχουσέτη
(Mass.)
|
Holyoke (6), Springfield (5), Fitchburg (2)
|
Montreal, Can.
|
Montreal (8)
|
Ουάσινγκτον (Wash.)
|
Spokane (5), Othello (1), Seattle (1)
|
Μινεσότα (Min.)
|
Minneapolis (4), Hayfield
(1), Redwing (1)
|
Νιου Τζέρσεϋ
(N.J.)
|
Dover (2),
Monistown (1)
|
Κονέκτικατ (Con.)
|
Bridgeport (3)
|
Τέξας (Texas)
|
Houston (2)
|
Οχάιο (Ohio)
|
Warren (2)
|
Ιλινόις (Ill.)
|
Chicago (1)
|
Ουάσινγκτον (DC)
|
Washington DC (1)
|
Αϊόβα (Iowa)
|
Sioux City (1)
|
Πενσυλβάνια
(Pa.)
|
Philadelphia (1)
|
Καλιφόρνια (Cal.)
|
San Frisco (1)
|
άγνωστος
|
(1)
|
ΣΥΝΟΛΑ
|
96
|
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών (85 %) δήλωσε εργάτης (laborer, worker,
workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων
εργατών, δηλώθηκαν : εργάτες σε φάρμα, αγρότες-κτηματίες, και κάποια μεμονωμένα
επαγγέλματα. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:
Ø εργάτης (laborer, worker, workman) : 82 άτομα (ποσοστό 85 %)
Ø αγρότης-κτηματίας
(farmer) : 1
Ø εργάτης σε
φάρμα (farm laborer)
: 8 άτομα
Ø ράπτης (tailor) : 1
Ø μηχανικός (mechanic) : 1
Ø μαθητής (scholar) : 1
Ø σπουδαστής (student) : 1
Ø
σερβιτόρος
(water): 1
3. Πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 28 άτομα που έκαναν διπλό
ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς
πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για τη συνοδεία άλλων
μελών της οικογένειας. Στον παρατιθέμενο πίνακα 7 δίνονται τα χρόνια που
εργάστηκαν στην Αμερική στο πρώτο ταξίδι τους, μέχρι την επιστροφή. Ο μέσος όρος παραμονής και εργασίας ήταν 4
έτη.
Περισσότερα χρόνια έμειναν :
(α) Αθανάσιος
Σκέντζος (11 χρόνια),
(β) Δημήτριος
Αλεξανδρής (10 χρόνια) και
(γ) Αλέξανδρος
Ταραβίρας (9 χρόνια).
Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθούν:
1. Δημήτριος Αλεξανδρής : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1901-11 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον.
2. Θεμιστοκλής Κοντζαμάνης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-12 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
3. Γεώργιος Λακομέντας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στο Πάσκο
της Νεμπράσκα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Σπρίνγκφηλντ της Μασαχουσέτης.
4. Κώστας Τιγκίναγκας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
5. Νικόλαος Ζέρβας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 στη
Μιννεάπολη της Μινεσότα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
6. Επαμεινώνδας Κασκαβέλης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στη
Μιννεάπολη της Μινεσότα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Μόντρεαλ του Καναδά.
7. Νικόλαος Παπαναγιώτου : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Μόντρεαλ του Καναδά.
8. Ιωάννης Σκόνδρας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-13 στη
Μιννεάπολη της Μινεσότα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Μόντρεαλ του Καναδά.
9. Παναγιώτης Σκόνδρας
: Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12
στο Ρέβελστοκ της Βρετανικής Κολούμπια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Μόντρεαλ
του Καναδά.
10. Σπυρίδων Παπαγιαννόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-12 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στη Μιννεάπολη της
Μινεσότα.
11. Νικόλαος Τσίρης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-10 στην πόλη
Μέμφις του Τεννεσί. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 στο Χιούστον του Τέξας.
12. Κωνσταντίνος Αλεξανδρής : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-10 στην πόλη
Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’
ταξίδι έγινε το 1915 στην πόλη Χολυόκε της Μασαχουσέτης.
13. Γεώργιος Κουφάκης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στο Σπρίνγκφηλντ της
Μασαχουσέτης.
14. Ιωάννης Μεϊντάσης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-12 στην πόλη
Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’
ταξίδι έγινε το 1915 στην πόλη Χολυόκε της Μασαχουσέτης.
15. Γεώργιος Καλαμάκης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-11 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 στο Σπρίνγκφηλντ της
Μασαχουσέτης.
16. Χρήστος Γκανιάτσος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-13 στο Σαν
Φρίσκο της Καλιφόρνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο προορισμό.
17. Νικόλαος Σμπαρούνης : Το α’ ταξίδι έγινε το έτος 1909 στο Ντόβερ του Νιού
Τζέρσεϋ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1916 πάλι στον ίδιο προορισμό.
18. Κωνσταντίνος
Ηλιόπουλος
: Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12
στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1917 πάλι στον ίδιο προορισμό.
19. Παναγιώτης Καρδάρας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-12 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στη Μονιστάουν του Νιου Τζέρσεϋ.
20. Παναγιώτης Πέτσας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-13[6] στο Μιλγουώκι
του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 στην πόλη Ουώρεν (Warren) του Οχάιο.
21. Γεώργιος Λ. Ζέρβας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα Υόρκη.
22. Γεώργιος Ζέρβας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στην πόλη
Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’
ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα Υόρκη.
23. Γεώργιος Κουφάκης : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα Υόρκη.
24. Κωνσταντίνος Μίχος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1912-19 στην πόλη
Ουώρεν (Warren) του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 πάλι στον
ίδιο προορισμό.
25. Κωνσταντίνος Πριόβολος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1916-20 στην πόλη
Ουώρεν (Warren) του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα
Υόρκη.
26. Αθανάσιος Σκέντζος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1905-16 στην πόλη
Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον. Το β’
ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα Υόρκη.
27. Αλέξανδρος Ταραβίρας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1910-19 στην πόλη
Ουώρεν (Warren) του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα
Υόρκη.
28. Χαράλαμπος Τιγκίναγκας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1916-19 στην πόλη
Ουώρεν (Warren) του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στη Νέα
Υόρκη.
4. Αλφαβητικός Πίνακας των μεταναστών
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis
island) μέσω του Διαδικτύου (internet)
βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Ευπαλίου που έφτασαν στις Η.Π.Α. και
καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια
μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του
νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[7]. Τα βασικά
στοιχεία των μεταναστών του Ευπαλίου δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα
(με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία
Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α Ονοματεπώνυμο χρ.
άφιξης ηλικία έγγαμος
Πλοίο ταξιδιού Λιμάνι αναχώρ.
1 Αλεξανδρής Δημήτριος 2-4-1914 33 ναι Laconia
(1912) Πάτρα
2 Αλεξανδρής Κωνσταντίνος 10-5-1915 38 ναι Athinai Πάτρα
3 Αλεξανδρής Νικόλαος Κ. 28-3-1910 19 ναι Athinai Πάτρα
4 Αλεξανδρής Νικόλαος Ι. 28-3-1910 21 όχι Athinai Πάτρα
5 Αλεξίου Αθανάσιος 28-3-1910 30 ναι Athinai Πάτρα
6 Ανδριτσόπουλος Γεώργιος 17-4-1914 18; όχι Athinai Πάτρα
7 Αποστολόπουλος Γεώργιος 22-10-1912 18 όχι Patris Πάτρα
8 Αποστολόπουλος Δημήτρ. 21-11-1906 24 όχι Sofia Hohenberg Πάτρα
9 Γκανιάτσος Χρήστος 7-7-1915 27 όχι Athinai Καλαμάτα
10 Ευαγγελόπουλος Αναστάσ. 21-11-1906 19 όχι Sofia Hohenberg Πάτρα
11 Ευθυμίου Μιχαήλ 10-11-1910 20 όχι Laura Πάτρα
12 Ζέρβας Γεώργιος 1 17-1-1921 28 ναι Belvedere Πάτρα
13 Ζέρβας Γεώργιος 2 25-6-1921 38 ναι Acropolis Πάτρα
14 Ζέρβας Γεώργιος 22-9-1910 18 όχι Athinai Πάτρα
15 Ζέρβας Δημήτριος 10-7-1912 19 όχι Argentina Πάτρα
16 Ζέρβας Ιωάννης 24-2-1912 35 ναι Themistocles Πάτρα
17 Ζέρβας Λεωνίδας 24-10-1909 40 ναι Themistocles Πάτρα
18 Ζέρβας Νικόλαος 18-4-1912 26 ναι Athinai Πάτρα
19 Ζέρβας Νικόλαος 17-4-1914 28 ναι Athinai Πάτρα
20 Ζέρβας Σπυρίδων 24-2-1912 19 όχι Themistocles Πάτρα
21 Ζωγράφος Κωνσταντίνος 3-6-1907 18 όχι Sicilian Prince Πάτρα
22 Ηλιόπουλος Κωνσταντίνος 13-2-1917 24 όχι Patris Πειραιεύς
23 Θέμελης Νικόλαος 21-11-1906 19 όχι Sofia
Hohenberg Πάτρα
24 Καλαμάκης Γεώργιος 16-5-1915 24 όχι Patris Πάτρα
25 Κανατσής Γεώργιος 3-6-1909 17 όχι Athinai Πάτρα
26 Καρδάρας Παναγιώτης 2-4-1920 29 όχι Pannonia Πάτρα
27 Κασκαβέλης Αλέξιος 10-5-1915 18 όχι Athinai Πάτρα
28 Κασκαβέλης Γεώργιος 2-4-1914 17 όχι Laconia
(1912) Πάτρα
29 Κασκαβέλης Επαμεινώνδας 24-4-1914 38 ναι Pannonia Πάτρα
30 Κασκαβέλης Χρήστος 18-4-1912 21 όχι Athinai Πάτρα
31 Κατσικάς Αθανάσιος 26-4-1911 26 ναι Martha
Washington Πάτρα
32 Κατσικάς Ανδρέας 14-10-1909 35 ναι Argentina Πάτρα
33 Κατσικάς Νικόλαος 14-10-1909 32 ναι Argentina Πάτρα
34 Κοντζαμάνης Θεμιστοκλής 2-4-1914 33 ναι Laconia (1912) Πάτρα
35 Κουφάκης Γεώργιος 10-5-1915 27 ναι Athinai Πάτρα
36 Κουφάκης Γεώργιος 25-6-1921 33 ναι Acropolis Πάτρα
37 Κωνσταντίνου Ευθύμιος 21-11-1906 28 ναι Sofia
Hohenberg Πάτρα
38 Κωσταράς Νικόλαος 21-11-1906 18 όχι Sofia
Hohenberg Πάτρα
39 Λαγιανδρέου Αλέξανδρος 24-4-1911 20 όχι Patris Πάτρα
40 Λακομέντας Γεώργιος 2-4-1914 37 ναι Laconia
(1912) Πάτρα
41 Λιακώνης Θεόδωρος 10-7-1912 19 όχι Argentina Πάτρα
42 Λιακώνης Ιωάννης 4-4-1911 37 ναι Themistocles Πάτρα
43 Μεϊντάσης Ιωάννης 10-5-1915 31 ναι Athinai Πάτρα
44 Μίχος Βασίλειος 13-3-1910 18 όχι Themistocles Πάτρα
45 Μίχος Γεώργιος 2-4-1914 18 όχι Laconia (1912) Πάτρα
46 Μίχος Κωνσταντίνος 25-6-1921 34 ναι Acropolis Πάτρα
47 Μπάμπος Βασίλειος 2-4-1914 18 όχι Laconia
(1912) Πάτρα
48 Μπερετάνος Νικόλαος 21-11-1906 28 όχι Sofia
Hohenberg Πάτρα
49 Μποκάτσης Ευθύμιος 28-3-1910 19 όχι Athinai Πάτρα
50 Μπούρμπουλας Κωνσταντ. 21-4-1909 16 όχι Patris Πάτρα
51 Ναούμ Γεώργιος 13-3-1910 38 ναι Themistocles Πάτρα
52 Ναούμ Γεώργιος 1-5-1913 40 ναι Martha Washington Πάτρα
53 Νίκου Αριστοτέλης 25-6-1921 44 ναι Acropolis Πάτρα
54 Νίκου Χαράλαμπος Αρ. 25-6-1921 12 όχι Acropolis Πάτρα
55 Νίκου Χρήστος Αρ. 25-6-1921 8 όχι Acropolis Πάτρα
56 Ντότσικας Λεωνίδας 10-11-1910 30 ναι Laura Πάτρα
57 Παπαγιαννόπουλος Σπυρίδ. 16-6-1914 28 όχι Pannonia Πάτρα
58 Παπαδόπουλος Αναστάσιος 24-10-1909 32 ναι Themistocles Πάτρα
59 Παπαδόπουλος Νικόλαος 3-5-1907 25 όχι Giulia Πάτρα
60 Παπαϊωάννου Θεμιστοκλής 3-6-1909 18 όχι Athinai Πάτρα
61 Παπαναγιώτου Κωνσταντ. 24-4-1914 18 όχι Pannonia Πάτρα
62 Παπαναγιώτου Νικόλαος 24-4-1914 32 όχι Pannonia Πάτρα
63 Παπανικολάου Χαράλαμπος 26-4-1911 18 όχι Martha Washington Πάτρα
64 Πενταγιώτης Αριστείδης 24-4-1914 18 όχι Pannonia Πάτρα
65 Πενταγιώτης Νικόλαος 4-4-1911 - όχι Themistocles Πάτρα
66 Πέτσας Παναγιώτης 2-6-1920 28 ναι Susquehanna Πάτρα
67 Πλέσσας Αναστάσιος 2-4-1914 17 όχι Laconia
(1912) Πάτρα
68 Πλέσσας Παναγιώτης 28-3-1910 19 όχι Athinai Πάτρα
69 Πολυζώης Νικόλαος 28-3-1910 36 ναι Athinai Πάτρα
70 Πριόβολος Επαμεινώνδας 24-4-1914 20 ναι Pannonia Πάτρα
71 Πριόβολος Κωνσταντίνος 24-10-1909 23 ναι Themistocles Πάτρα
72 Πριόβολος Κωνσταντίνος 16-5-1914 17 όχι Thessaloniki Πάτρα
73 Πριόβολος Κωνσταντίνος 25-6-1921 37 ναι Acropolis Πάτρα
74 Σκέντζος Αθανάσιος 25-6-1921 36 ναι Acropolis Πάτρα
75 Σκόνδρας Ιωάννης 24-4-1914 35 ναι Pannonia Πάτρα
76 Σκόνδρας Νικόλαος 24-4-1914 18 όχι Pannonia Πάτρα
77 Σκόνδρας Παναγιώτης 24-10-1909 25 ναι Themistocles Πάτρα
78 Σκόνδρας Παναγιώτης 24-4-1914 29 ναι Pannonia Πάτρα
79 Σμπαρούνης Γεώργιος 3-5-1907 17 όχι Giulia Πάτρα
80 Σμπαρούνης Νικόλαος 13-12-1916 17 όχι Themistocles Πάτρα
81 Σμπαρούνης Νικόλαος 3-6-1909 18 όχι Athinai Πάτρα
82 Σταθόπουλος Γεώργιος 21-4-1909 25 όχι Patris Πάτρα
83 Στεφανής Αθανάσιος 4-1-1910 25 ναι Themistocles Πάτρα
84 Στεφανής Μιλτιάδης 24-3-1907 22 όχι Sofia
Hohenberg Πάτρα
85 Ταραβίρας Αλέξανδρος 25-6-1921 35 ναι Acropolis Πάτρα
86 Τζελάλης Κώστας 2-4-1914 18 όχι Laconia (1912) Πάτρα
87 Τιγκίναγιας Χαράλαμπος 30-5-1907 23 όχι Laura Πάτρα
88 Τιγκίναγκας Κώστας 2-4-1914 28 ναι Laconia
(1912) Πάτρα
89 Τιγκίναγκας Χαράλαμπος 25-6-1921 35 όχι Acropolis Πάτρα
90 Τιγκίναγκος Χαράλαμπος 13-3-1910 23 όχι Themistocles Πάτρα
91 Τσιλαλής Κωνσταντίνος 24-4-1914 18 όχι Pannonia Πάτρα
92 Τσίρης Κωνσταντίνος 16-6-1914 32 ναι Pannonia Πάτρα
93 Τσίρης Νικόλαος 16-6-1914 24 όχι Pannonia Πάτρα
94 Τσούστας Νικόλαος 24-3-1907 18 όχι Sofia
Hohenberg Πάτρα
95 Φούρας Οδυσσεύς 22-9-1910 19 όχι Athinai Πάτρα
96 Ψιμάλης Κωνσταντίνος 28-3-1910 15 όχι Athinai Πάτρα
5. Χρονικό της μετανάστευσης από το Ευπάλιο στην Αμερική
Α. Οι πρωτοπόροι του 1906
Ο πρώτος που έφυγε μετανάστης το 1901 ήταν ο Δημήτριος Αλεξανδρής. Ήταν τότε 20 ετών και πήγε στο Μιλγουώκι του Ουϊσκόνσιν.
Έμεινε 10 χρόνια, μέχρι το 1911 που επέστρεψε. Ξαναπήγε το 1914.
Φαίνεται ότι από καιρό είχαν σκεφθεί και συζητήσει τη φυγή τους στην
Αμερική. Τούτο αποδεικνύεται από το καλό ξεκίνημα της ομάδας έξη ανθρώπων, πριν
κλείσει το 1906, για να μεταναστεύσουν. Την ομάδα αυτή συγκρότησαν οι: Δημ.
Αποστολόπουλος, Αναστ. Ευαγγελόπουλος, Νικ. Θέμελης, Ευθ. Κωνσταντίνου, Νικ.
Κωσταράς και Νικ. Μπερετάνος. Στις 2 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας
επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 21 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου αναφέρουν ότι :
·
Ο
Δημήτριος Αποστολόπουλος ήταν 24
ετών. Με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Σικάγο, όπου ήταν
ο φίλος του Σωτήριος Μπουσάλας.
·
Ο
Αναστάσιος Ευαγγελόπουλος ήταν 19
ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 16 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου
ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Λυγερός.
·
Ο
Νικόλαος Θέμελης ήταν 19 ετών. Με 25
$ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο
φίλος του Γεώργιος Λυγερός.
·
Ο
Ευθύμιος Κωνσταντίνου ήταν 28 ετών
και αναλφάβητος. Προορισμός του (με 10 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου
είχε το φίλο Βασίλειο Γιαννακούρη.
·
Ο
Νικόλαος Κωσταράς ήταν 18 ετών. Με
12 $ για τα αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλος
του Αθανάσιο Ευσταθίου.
·
Ο
Νικόλαος Μπερετάνος ήταν 28 ετών.
Αναζητούσε δουλειά, με 12 $ μαζί του στη Νέα Υόρκη, όπου είχε τον ξάδερφό του
Ιωάννη Μπερετάνο.
Στο ίδιο έτος (1906) έχουμε την αναχώρηση δύο ακόμη ανθρώπων του
Ευπαλίου. Αυτοί ήταν :
·
Ο
Χρήστος Γκανιάτσος, που πήγε σε
ηλικία 18 ετών. Προορισμός του ήταν το San
Frisco της
Καλιφόρνια. Έμεινε 7 χρόνια και το 1913 γύρισε στην Ελλάδα. Το 1915 όμως έκανε
και δεύτερο ταξίδι.
·
Ο
Νικόλαος Τσίρης, που πήγε σε ηλικία
16 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Πήγε για δουλειά στο Μέμφις του
Τεννεσί, όπου εργάστηκε 4 χρόνια. Το 1910 γύρισε στην Ελλάδα, αλλά το 1914
έκανε και δεύτερο ταξίδι στην Αμερική.
Β. Ίδιος αριθμός μεταναστών στο 1907
Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα μεταναστευτικά ταξίδια (2 ομαδικά
και άλλα 2 από μεμονωμένους). Συνολικά έφυγαν 6 άνθρωποι από το Ευπάλιο. Πιο
αναλυτικά λοιπόν :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο
1907 έγινε από δύο άτομα, τους : Μιλτ. Στεφανή και Νικ. Τσούστα. Στις 4
Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Sofia
Hohenberg” και στις 24 Μαρτίου έφτασαν στην
Αμερική. Ξέρουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Μιλτιάδης Στεφανής ήταν 22 ετών.
Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Με 10 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι
του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Κατρακλής.
·
Ο
Νικόλαος Τσούστας ήταν 18 ετών.
Προορισμός του (με 65 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Μιλγουώκι του
Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Ι. Παπαδημητρίου.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο
1907 έγινε από διμελή ομάδα, που απαρτίστηκε από τους : Νικ. Παπαδόπουλο
και Γεώρ. Σμπαρούνη. Στις 11 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψαν με
το πλοίο “Giulia” και στις 3 Μαΐου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Το υλικό του αρχείου μας πληροφορεί ακόμη ότι :
·
Ο
Νικόλαος Παπαδόπουλος ήταν 25 ετών
και αναλφάβητος. Είχε γεννηθεί και διέμενε στο Σουλέ. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα
και με 15 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του
Ουισκόνσιν, κοντά στο θείο του Δημ. Λυμπέρη.
·
Ο
Γεώργιος Σμπαρούνης ήταν 17 ετών.
Είχε γεννηθεί και διέμενε στο Σουλέ. Με 12 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη
σε φάρμα στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο θείος του Δημ. Λυμπέρης.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1907 έγινε από το Χαράλαμπο Τιγκίναγια
(Tighinayas). Από το
λιμάνι της Πάτρας, στις 13 Μαΐου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Laura” και στις 30 Μαΐου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν 23 ετών. Με 10 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι
του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Γ. Λυγερός.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1907 έγινε από τον Κωνσταντίνο
Ζωγράφο. Στις 14 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Sicilian Prince”
και στις 3 Ιουνίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 18 ετών.
Προορισμός του (με 11 $) για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά
στο φίλο του Ιωάννη Παπαδημητρίου.
Γ. Αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1909
Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα ομαδικά μεταναστευτικά ταξίδια
προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 11 άτομα από το Ευπάλιο (όπως καταγράφηκαν
στο αρχείο). Συγκεκριμένα :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο
1909 έγινε από δύο άτομα, του : Κων. Μπούρμπουλα και Γεώρ. Σταθόπουλο. Από
το λιμάνι της Πάτρας, στις 31 Μαρτίου ταξίδεψαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 21 Απριλίου “πάτησαν πόδι” στο λιμάνι
της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ότι :
·
Ο
Κωνσταντίνος Μπούρμπουλας ήταν τότε
16 ετών. Ο πατέρας του στο Ευπάλιο λεγόταν Αντώνιος. Πήγαινε για δουλειά εργάτη
στην κωμόπολη Οθέλλο (Othello) της
πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Μπούρμπουλα.
·
Ο
Γεώργιος Σταθόπουλος ήταν 25 ετών.
Πίσω στην πατρίδα ήταν ο αδερφός του Χρήστος. Με 12 $ για τα πρώτα αναγκαία
έξοδα, αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ανδρέας
Πούλος.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο
1909 έγινε από τριμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους : Γεώρ. Κανατσή, Θεμ.
Παπαϊωάννου και Νικ. Σμπαρούνη. Στις 15 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας,
επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 3
Ιουνίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας
αναφέρει επίσης ότι :
·
Ο
Γεώργιος Κανατσής ήταν 17 ετών. Είχε
γεννηθεί και διέμενε στο Παλαιοχώρι Ευπαλίου. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν
Φροσύνη. Με 12 $ μαζί του, έψαχνε για δουλειά στην Ουάσινγκτον DC, όπου ήταν ο φίλος του Σπύρος Βλάχος.
·
Ο
Θεμιστοκλής Παπαϊωάννου ήταν 18
ετών. Η μητέρα του στο Ευπάλιο λεγόταν Χαρίκλεια. Τελικός προορισμός του (με 12
$ στην τσέπη) για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον αδερφό
του Σπύρο Πάππας[8].
·
Ο
Νικόλαος Σμπαρούνης[9] (Sbarounis) ήταν 17
ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Χαράλαμπος. Με 50 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε
για δουλειά στο Ντόβερ του Νιού Τζέρσεϋ, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο
Σμπαρούνη.
 |
|
Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)
|
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο
1909 έγινε από δύο αδέρφια, τους Ανδρέα και Νικόλαο Κατσικά. Στις 27
Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Argentina” και στις 14 Οκτωβρίου έφτασαν στην
Αμερική. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :
·
Ο
Ανδρέας Κατσικάς ήταν 35 ετών. Στο
Ευπάλιο ανέφερε ότι είχε τον ξάδερφό του Δημήτριο Παπαδημητρίου. Με 23 $ μαζί
του αναζητούσε δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του
Γεώργιος Παπαδημητρίου.
·
Ο
Νικόλαος Κατσικάς ήταν 32 ετών. Ως
συγγενή του στο Ευπάλιο ανέφερε τον ξάδερφό του Δημήτριο Παπαδημητρίου. Με 25 $
στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος
του Ανδρ. Κουτρής.
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο
1909 αριθμούσε τέσσερα άτομα και τη συγκρότησαν οι : Λεων. Ζέρβας, Αναστ.
Παπαδόπουλος, Κων. Πριόβολος και Παν. Σκόνδρας. Στις 5 Οκτωβρίου, από το λιμάνι
της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles”
και στις 24 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Γνωρίζουμε
επίσης ότι :
·
Ο
Λεωνίδας Ζέρβας ήταν 40 ετών,
αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Σουλέ λεγόταν Βασίλω. Προορισμός
του (με 20 $) για δουλειά ήταν η πόλη Φίτσμπουργκ (Fitchburg)
της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Θεόδωρος Παπανακλής[10].
·
Ο
Αναστάσιος Παπαδόπουλος ήταν 32 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Σουλέ λεγόταν Καλλιόπη. Με 21 $ για τα
αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά
στον ξάδερφό του Μιλτιάδη Στεφανή.
·
Ο
Κωνσταντίνος Πριόβολος ήταν 23 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Θεοφανία. Αναζητούσε δουλειά (με 20 $
μαζί του) στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Μιλτιάδης
Στεφανής.
·
Ο
Παναγιώτης Σκόνδρας ήταν 25 ετών και
παντρεμένος. Στο Ευπάλιο είχε τη γυναίκα του Παναγιώτα. Με 28 $ στην τσέπη
έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του
Μιλτιάδη Στεφανή.
Δ. Νέα αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1910
Στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε μεταναστευτικά ταξίδια (4 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο) προς την
Αμερική. Συνολικά έφυγαν 15 άτομα. Πιο αναλυτικά :
Η μεμονωμένη άφιξη στο 1910
έγινε από τον Αθανάσιο Στεφανή. Από
το λιμάνι της Πάτρας, στις 8 Δεκεμβρίου 1909, αναχώρησε με το πλοίο “Themistocles” και στις 4 Ιανουαρίου 1910 έφτασε
στην Αμερική. Ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Ευπάλιο λεγόταν
Αγλαΐα. Προορισμός του (με 20 $) για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος
του Νικ Φαρνασσάς.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο
1910 έγινε από τριμελή ομάδα, την οποία συγκρότησαν οι : Γεώρ. Ναούμ, Βασ.
Μίχος και Χαρ. Τιγκίναγκος. Στις 10 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας,
έφυγαν με το πλοίο “Themistocles” και στις 13
Μαρτίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Από το αρχείο πληροφορούμαστε ακόμη ότι :
·
Ο
Γεώργιος Ναούμ ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο
Σουλέ λεγόταν Βασιλική. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στη
Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Βίτσα[11].
·
Ο
Βασίλειος Μίχος ήταν 18 ετών. Η
μητέρα του στο Ευπάλιο λεγόταν Αθηνά. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ στην τσέπη)
στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Γεώρ. Βιτιάτρης.
·
Ο
Χαράλαμπος Τιγκίναγκος (Tiginagos) ήταν 23
ετών. Στο χωριό ήταν ο πατέρας του Ιωάννης. Με 27 $ μαζί του έψαχνε για δουλειά
στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος Αλεξόπουλος[12].
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο
1910 αριθμούσε επτά άτομα και περιλάμβανε τους : Νικ. Κ. Αλεξανδρή, Νικ. Ι.
Αλεξανδρή, Αθαν. Αλεξίου, Ευθ. Μποκάτση, Παν. Πλέσσα, Νικ. Πολυζώη και Κων.
Ψιμάλη. Στις 9 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας, επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο
πλοίο “Athinai” και στις 28 Μαρτίου αποβιβάστηκαν
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν
επίσης ότι :
·
Ο
Νικόλαος Κ. Αλεξανδρής ήταν τότε 19
ετών. Ο πατέρας του στο Ευπάλιο λεγόταν Κώστας. Προορισμός του για δουλειά (με
25 $) ήταν η πόλη Χολυόκε (Holyoke) της
Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Κώστας Αρβανίτης[13].
·
Ο
Νικόλαος Ι. Αλεξανδρής ήταν 21 ετών.
Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Πήγαινε για δουλειά (με 25 $ μαζί του) στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Πάνος Λυγερός.
·
Ο
Αθανάσιος Αλεξίου ήταν 30 ετών,
αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο Ευπάλιο είχε τη γυναίκα του Ανθούλα. Με 22 $
στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Φίτσμπουργκ της Μασαχουσέτης, όπου
ήταν ο συμπατριώτης του Γεώργιος Κουρεμένος[14].
·
Ο
Ευθύμιος Μποκάτσης ήταν 19 ετών και
αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Παναγιώτης. Προορισμός του (με 25 $) για
δουλειά ήταν η πόλη Χολυόκε της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο συμπατριώτης του
Κώστας Αρβανίτης.
·
Ο
Παναγιώτης Πλέσσας ήταν 19 ετών. Στο
Ευπάλιο είχε τον πατέρα του Αθανάσιο. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε
για δουλειά στην πόλη Χολυόκε της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Βασιλόπουλο[15].
·
Ο
Νικόλαος Πολυζώης ήταν 36 ετών και
αναλφάβητος. Η μητέρα του λεγόταν Αικατερίνη.
Αναζητούσε δουλειά (με 20 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, κοντά στο
συμπατριώτη του Βασίλειο Αλεξόπουλο.
·
Ο
Κωνσταντίνος Ψιμάλης ήταν 15 ετών και
αναλφάβητος. Η μητέρα του στο Ευπάλιο λεγόταν Σοφία. Έψαχνε για δουλειά (με 25
$ στην τσέπη) στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του
Ουισκόνσιν, κοντά στον πατέρα του Γεώργιο Ψιμάλη.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο
1910 έγινε από δύο άτομα, τους : Γεώρ. Ζέρβα και Οδυσ. Φούρα. Στις 5
Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Athinai” και στις 22 Σεπτεμβρίου “πάτησαν
πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Γεώργιος Ζέρβας ήταν 18 ετών. Η
μητέρα του λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η Σιού
Σίτυ (Sioux City)
της Αϊόβα, όπου ήταν ο πατέρας του Λεωνίδας Ζέρβας.
·
Ο
Οδυσσεύς Φούρας (Phuras) ήταν 19
ετών. Ο πατέρας του στο Ευπάλιο λεγόταν Κωνσταντίνος. Με 25 $ για τα πρώτα του
έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο φίλος
του Γεώργιος Φουβάλας.
 |
| Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum) |
Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο
1910 έγινε από διμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους Μιχ. Ευθυμίου και Λεων.
Ντότσικα. Στις 24 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laura” και στις 10 Νοεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι
της Νέας Υόρκης. Α:πό το υλικό του αρχείου πληροφορούμαστε επίσης ότι :
·
Ο Μιχαήλ
Ευθυμίου ήταν 20 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Ο πατέρας του λεγόταν
Ευθύμιος. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $ μαζί του) στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν,
κοντά στο φίλο του Γεώργιο Παπαδή[16].
·
Ο Λεωνίδας
Ντότσικας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Στο Ευπάλιο είχε τον αδερφό του
Νικόλαο. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Μιλγουώκι
του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Τριανταφύλλου.
Ε. Μείωση του αριθμού μεταναστών στα έτη 1911,
1912 και 1913
Στη διάρκεια του έτους 1911 έγιναν τρία μεταναστευτικά ταξίδια (2 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο), στα οποία
έφυγαν 5 άτομα. Το επόμενο έτος 1912 έγιναν τέσσερα ταξίδια (3 ομαδικά και 1
από μεμονωμένο), με τη φυγή 7 ατόμων. Το 1913 έφυγε μόνο 1 μετανάστης.
Συγκεκριμένα :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο
1911 έγινε από δύο άτομα, τους Ιωάν. Λιακώνη και Νικ. Πενταγιώτη. Στις 12
Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Themistocles”
και στις 4 Απριλίου έφτασαν στην Αμερική. Γι’ αυτούς γνωρίζουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Ιωάννης Λιακώνης ήταν 37 ετών,
αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Ευπάλιο λεγόταν Μαρία.
Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν το χωριό Χαίηφιλντ[17] (Hayfield) της Μινεσότα, όπου ήταν ο
συμπατριώτης του Χάρης Τιλινάγκας.
·
Ο
Νικόλαος Πενταγιώτης ήταν άγνωστης[18] ηλικίας. Η
μητέρα του λεγόταν Χαρίκλεια. Με 25 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στην πόλη
Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά
στον πατέρα του Άλεξ Πενταγιώτη.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911
έγινε από τον Αλέξανδρο Λαγιανδρέου
(Lagiandreou).
Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Patris”
και στις 24 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 20 ετών. Η μητέρα του λεγόταν
Ευφροσύνη. Με 25 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο
συμπατριώτη του Ανδρέα Πούλο.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο
1911 έγινε από διμελή ομάδα, που σχημάτισαν οι : Αθαν. Κατσικάς και Χαρ.
Παπανικολάου. Στις 10 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο
πλοίο “Martha Washington”
και στις 26 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα
στοιχεία μας αναφέρουν επίσης ότι :
·
Ο
Αθανάσιος Κατσικάς ήταν 26 ετών.
Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Ο πατέρας του στο Ευπάλιο λεγόταν Κυριάκος. Έψαχνε για
δουλειά (με 55 $) στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Τομ
Νατσίκας.
·
Ο
Χαράλαμπος Παπανικολάου ήταν 18
ετών. Η μητέρα του στην πατρίδα λεγόταν Πολυξένη. Προορισμός του (με 25 $) για
δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του
Τομ Νατσίκας.
 |
| Ατμόπλοιο “Martha Washington” (Photo: Richard Faber Collection) |
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο
1912 έγινε από δύο άτομα, τους : Ιωάν. Ζέρβα και Σπυρ. Ζέρβα. Από το λιμάνι
της Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Themistocles” και στις 24 Φεβρουαρίου “πάτησαν πόδι” στο
λιμάνι της Νέα Υόρκης. Από τα ελλιπή στοιχεία ξέρουμε ότι:
·
Ο
Ιωάννης Ζέρβας ήταν 35 ετών και
παντρεμένος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι
του Ουισκόνσιν, κοντά στο συμπατριώτη του Γεώργιο Ζωγράφο[19].
·
Ο
Σπυρίδων Ζέρβας ήταν 19 ετών. Αναζητούσε
δουλειά (με 25 $ μαζί του) στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο
συμπατριώτης του Χαρ. Τιγκίναγκας.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο
1912 έγινε διμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους : Νικ. Ζέρβα και Χρ.
Κασκαβέλη. Την 1η Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 26 Απριλίου αποβιβάστηκαν
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Για τους μετανάστες αυτούς γνωρίζουμε επίσης ότι :
·
Ο
Νικόλαος Ζέρβας ήταν 26 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Ευπάλιο λεγόταν Ρίνα. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε
για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν συμπατριώτες του.
·
Ο
Χρήστος Κασκαβέλης ήταν 21 ετών. Ο
πατέρας του λεγόταν Βασίλειος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά, ήταν η
τοποθεσία Ρέντγουιν (Redwing) της
Μινεσότα, κοντά στον κουνιάδο του Τομ Αλεξίου.
 |
| Ατμόπλοιο “Argentina” |
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο
1912 έγινε Από δύο άτομα, τους : Δημ. Ζέρβα και Θεόδ. Λιακώνη. Στις 24
Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Argentina”
και στις 10 Ιουλίου έφτασαν στην Αμερική. Από το αρχείο πληροφορούμαστε ότι :
·
Ο
Δημήτριος Ζέρβας ήταν 19 ετών. Στην
ιδιαίτερη πατρίδα είχε τον αδερφό του Αναστάσιο. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα
έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Μιννεάπολη της Μινεσότα, κοντά στον αδερφό του
Νικόλαο Ζέρβα.
·
Ο
Θεόδωρος Λιακώνης ήταν 19 ετών. Η
μητέρα του λεγόταν Μαρία. Με 30 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στο Μιλγουώκι
του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Νίκος Σμπαρούνης.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912
έγινε από το Γεώργιο Αποστολόπουλο.
Στις 6 Οκτωβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψε με το πλοίο “Patris” και στις 22 Οκτωβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν
τότε 18 ετών. Ο πατέρας του στο Ευπάλιο λεγόταν Σπυρίδων. Έψαχνε για δουλειά
(με 40 $ στην τσέπη) στη Νέα Υόρκη[20], όπου ήταν ο
φίλος του Γεώργιος Κάλβας.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1913
έγινε από το Γεώργιο Ναούμ. Στις 14
Απριλίου από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Martha Washington” και την 1η Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 40 ετών και παντρεμένος. Ελλείπουν άλλα στοιχεία.
Z. Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος το 1914
Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων 1912-13 όπου συμμετείχαν και
μετανάστες που είχαν επιστρέψει, ακολούθησε η αποστράτευση. Οι ανάγκες της ζωής
οδήγησαν στη μετανάστευση, είτε μερικούς από όσους είχαν επιστρέψει, είτε από
νέους μετανάστες.
Έτσι, στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε μεταναστευτικά ταξίδια (4 ομαδικά και 1 από μεμονωμένο). Συνολικά
έφυγαν 24 άνθρωποι από το Ευπάλιο. Με χρονολογική σειρά έχουμε :
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο
1914 αριθμούσε εννέα άτομα, που ήταν οι : Δημ. Αλεξανδρής, Γεώρ.
Κασκαβέλης, Θεμ. Κοτσαμάνης, Γεώρ. Λακομέντας, Γεώρ. Μίχος, Βασ. Μπάμπος,
Αναστ. Πλέσσας, Κώσ. Τζελάλης και Κώσ. Τιγκίκαγκας. Στις 17 Μαρτίου, από το
λιμάνι της Πάτρας όλοι επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Laconia
(1912)” και στις 2 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα
υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :
·
Ο
Δημήτριος Αλεξανδρής ήταν 33 ετών κα
παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Ευπάλιο λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του (με 25
$) για δουλειά ήταν η πόλη Σποκέιν (Spokane) της
πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά στο ανεψιό του Βασίλειο Μίχο. Αυτό ήταν το δεύτερο
ταξίδι του Δημητρίου Αλεξανδρή στην Αμερική. Είχε ξανάρθει την περίοδο
1901-1911 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.
·
Ο
Γεώργιος Κασκαβέλης ήταν 17 ετών. Ο
πατέρας του λεγόταν Βασίλειος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για
δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Ναούμης.
·
Ο
Θεμιστοκλής Κοντζαμάνης (Contsamanis) ήταν 33 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρούλα. Αναζητούσε δουλειά (με 25 $
μαζί του) στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας
Κριατσιώτης. Για το Θεμιστοκλή Κοντζαμάνη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ,
εφόσον είχε πρωτοέρθει την περίοδο 1908-12 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.
·
Ο
Γεώργιος Λακομέντας ήταν 37 ετών,
αναλφάβητος και παντρεμένος. Για επάγγελμα δήλωσε μηχανικός (mechanic). Η γυναίκα του στο Ευπάλιο λεγόταν
Ελένη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σπρίνγκφιλντ (Springfield) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος
του Θεσ. Ζαγκανάς. Είχε ξανάρθει στην Αμερική ο Γεώργιος Λακομέντας, την
περίοδο 1910-12 και εργάστηκε στο Πάσκο της Νεμπράσκα.
 |
| Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection] |
·
Ο
Γεώργιος Μίχος[21] ήταν 18 ετών.
Στο Βιβλίο Μεταναστών του πλοίου (Ship Manifest) έχει γραφεί ηλικία 18 ετών, αλλά
στην εγγραφή Passenger Record
του αρχείου Ellis Island,
γράφτηκε ηλικία 35 ετών και παντρεμένος (που είναι λάθος). Ο πατέρας του
μετανάστη λεγόταν Χαράλαμπος. Ως προορισμό του (με 30 $) δήλωσε την πόλη
Σποκέιν της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου είχε τον αδερφό του Κώστα Μίχο.
·
Ο
Βασίλειος Μπάμπος (Mpabos) ήταν 18
ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Η μητέρα
του στην πατρίδα λεγόταν Αικατερίνη. Με 25 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα
πήγαινε για δουλειά στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του
Θεσ. Ζαγκανάς.
·
Ο
Αναστάσιος Πλέσσας ήταν 17 ετών. Στο
χωριό είχε τη μητέρα[22] του.
Αναζητούσε δουλειά, με 35 $ στην τσέπη, στην πόλη Σποκέιν της πολιτείας
Ουάσινγκτον, κοντά στον αδερφό του Παναγιώτη Πλέσσα.
·
Ο
Κώστας Τζελάλης (Jeilalis) ήταν 18
ετών. Η μητέρα του στο Ευπάλιο λεγόταν Παναγιού. Με 25 $ μαζί του, έψαχνε για
δουλειά στην πόλη Σποκέιν της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο νονός του (godfather) Βασίλειος Μίχος.
·
Ο
Κώστας Τιγκίναγκας (Tiyinagas) ήταν 28 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του για δουλειά (με
25 $) ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου είχε έναν φίλο του. Για τον Κώστα
Τιγκίναγκα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Είχε ξανάρθε την περίοδο
1910-12 και εργάστηκε πάλι στο Μιλγουώκι.
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο
1914 έγινε από διμελή ομάδα, με τους : Γεώρ. Ανδριτσόπουλο και Νικ. Ζέρβα.
Στις 30 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Athinai” και στις 17 Απριλίου “πάτησαν πόδι”
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον ξέρουμε ότι:
·
Ο
Γεώργιος Ανδριτσόπουλος ήταν 19[23] ετών. Ο
πατέρας του στο Ευπάλιο λεγόταν Ανδρέας. Με 25 $ για τα αναγκαία έξοδα πήγαινε
για δουλειά στη Μιννεάπολη της Μινεσότα, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Γεώργιος
Λυγερός.
·
Ο
Νικόλαος Ζέρβας ήταν 28 ετών και
παντρεμένος. Στην ιδιαίτερη πατρίδα του ήταν η σύζυγός του Ειρήνη. Αναζητούσε
δουλειά (με 25 $ μαζί του) στη Μιννεάπολη της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του
Γεώργιος Λυγερός. Γα το Νικόλαο Ζέρβα αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ,
εφόσον είχε ξανάρθει την περίοδο 1911-12 και εργάστηκε πάλι στη Μιννεάπολη.
Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο
1914 αριθμούσε εννέα άτομα και περιλάμβανε τους : Επαμ. Κασκαβέλη, Κων.
Παπαναγιώτου, Νικ. Παπαναγιώτου, Αριστ. Πενταγιώτη, Επαμ. Πριόβολο, Ιωάν.
Σκόνδρα, Νικ. Σκόνδρα, Παν. Σκόνδρα και Κων. Τσιλαλή. Από το λιμάνι της Πάτρας
η ομάδα επιβιβάστηκε στο πλοίο “Pannonia” και στις 24
Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας
πληροφορεί επίσης ότι :
·
Ο
Επαμεινώνδας Κασκαβέλης ήταν 38 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Ευπάλιο λεγόταν Αικατερίνη. Με 50 $ στην
τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου ήταν ο γνωστός του
Αθανάσιος Γριβάκης[24]. Είχε
ξανάρθει στην Αμερική ο Επαμεινώνδας Κασκαβέλης την περίοδο 1910-13 και
εργάστηκε στη Μιννεάπολη της Μινεσότα.
·
Ο
Κωνσταντίνος Παπαναγιώτου ήταν 18
ετών. Πίσω στο χωριό είχε τον αδερφό του Παναγιώτη. Προορισμός του (με 50 $)
για δουλειά ήταν το Μόντρεαλ του Καναδά, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Γώγος.
·
Ο
Νικόλαος Παπαναγιώτου ήταν 32 ετών.
Στο Ευπάλιο είχε την αδερφή του Παναγιώτα. Με 50 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα
πήγαινε για δουλειά στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος
Γώγος. Ο Νικόλαος Παπαναγιώτου είχε πρωτοέρθει στις ΗΠΑ την περίοδο 1907-12 και
εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.
·
Ο
Αριστείδης Πενταγιώτης ήταν 18 ετών.
Ο πατέρας του λεγόταν Οδυσσέας. Πήγαινε για δουλειά, με 25 $ στην τσέπη, στην
πόλη Σηάτλ (Seattle) της πολιτείας Ουάσινγκτον, κοντά
στον αδερφό του Δημήτριο Πενταγιώτη.
 |
| Πλοίο “Pannonia” (Photo: Frank Pichardo Collection) |
·
Ο
Επαμεινώνδας Πριόβολος ήταν 20 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη.
Με 50 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου ήταν ο
φίλος του Αθανάσιος Γριβάκης.
·
Ο
Ιωάννης Σκόνδρας ήταν 35 ετών και
παντρεμένος. Στο Ευπάλιο είχε τη σύζυγό του Ελένη. Έψαχνε για δουλειά (με 50 $)
στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Γώγος. Είχε ξαναπάει
στην Αμερική ο Ιωάννης Σκόνδρας την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε στη Μιννεάπολη
της Μινεσότα.
·
Ο
Νικόλαος Σκόνδρας ήταν 18 ετών. Πίσω
στην πατρίδα είχε έναν αδερφό του. Προορισμός του (με 50 $) ήταν το Μόντρεαλ
του Καναδά, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Γώγος.
·
Ο
Παναγιώτης Σκόνδρας ήταν 29 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Αθηνά. Με 50 $ για τα αναγκαία του έξοδα
πήγαινε για δουλειά στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος
Γώγος. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ, του Παναγιώτη Σκόνδρα, εφόσον είχε
πρωτοπάει την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε στο Ρίβελστοκ (British Columbia).
·
Ο
Κωνσταντίνος Τσιλαλής ήταν 18 ετών.
Η μητέρα του πρέπει[25] να λεγόταν
Παναγιού. Κι αυτός αναζητούσε δουλειά (με 50 $ μαζί του) στο Μόντρεαλ του
Καναδά, όπου ήταν ο κοινός φίλος Αθανάσιος Γριβάκης.
Η (μοναδική) μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1914 έγινε από τον Κωνσταντίνο
Πριόβολο. Στις 27 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το
ελληνόκτητο πλοίο “Thessalοniki” και στις 16 Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε
17 ετών. Η μητέρα του στο Ευπάλιο λεγόταν Βασιλική. Έψαχνε για δουλειά (με 25
$ στην τσέπη) στην πόλη Χολυόκε (Holyoke) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Κωνσταντίνος Αρβανίτης.
Η τέταρτη (και τελευταία) ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από
τρία άτομα, τους : Σπυρ. Παπαγιαννόπουλο, Κων. Τσίρη και Νικ. Τσίρη. Στις 26
Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Pannonia”
και στις 16 Ιουνίου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Για τους μετανάστες αυτούς ξέρουμε ότι
:
·
Ο
Σπυρίδων Παπαγιαννόπουλος ήταν 28
ετών. Στο Ευπάλιο είχε τον αδερφό του Γεώργιο. Προορισμός του για δουλειά (με
25 $) ήταν η Μιννεάπολη της Μινεσότα, κοντά στον άλλο αδερφό του Θεμιστοκλή
Παπαγιαννόπουλο. Ο Σπυρίδων Παπαγιαννόπουλος είχε ξαναπάει στην Αμερική την
περίοδο 1908-12 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.
·
Ο
Κωνσταντίνος Τσίρης ήταν 32 ετών και
παντρεμένος. Στο Ευπάλιο είχε τη γυναίκα του Αναστασία. Με 25 $ για τα αναγκαία
πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Χιούστον του Τέξας, όπου ήταν ο θείος του
Αθανάσιος Τσιλαλής.
·
Ο
Νικόλαος Τσίρης ήταν 24 ετών. Ο
πατέρας του στην πατρίδα λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του
στο Χιούστον του Τέξας, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Γαλατάς. Στο
προηγούμενο ταξίδι του στις ΗΠΑ, ο Νικόλαος Τσίρης είχε έρθει την περίοδο
1906-10 και εργάστηκε στην πόλη Μέμφις του Τενεσί.
Η. Λίγοι μετανάστες στο 1915, 1916 και 1917
Στο μεσοδιάστημα από τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων 1912-13 και την
έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μικρός αριθμός αναχώρησε για το μεγάλο ταξίδι
της ξενιτιάς.
Έτσι στη διάρκεια του 1915 έχουμε τρία ταξίδια (1 ομαδικό και 2 από
μεμονωμένους), στα οποία έφυγαν 6 άτομα.
Στα επόμενα χρόνια 1916 και 1917 έγινε από ένα ταξίδι μεμονωμένου
μετανάστη. Αναλυτικά και πιο συγκεκριμένα έχουμε :
Η ομαδική αναχώρηση στο 1915
αριθμούσε τέσσερα άτομα. Την ομάδα συγκρότησαν οι : Κων. Αλεξανδρής, Αλέξ.
Κασκαβέλης, Γεώρ. Κουφάκης και Ιωάν. Μεϊντάσης. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις
21 Απριλίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Athinai” και στις 10
Μαΐου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει
γι’ αυτούς ότι :
·
Ο
Κωνσταντίνος Αλεξανδρής ήταν 38 ετών
και παντρεμένος. Η σύζυγός του στο χωριό λεγόταν Μαρία. Έψαχνε για δουλειά, με
25 $ στην τσέπη, στην πόλη Χολυόκε (Holyoke) της
Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Αρβανίτης. Είχε ξαναπάει στην
Αμερική ο Κωνσταντίνος Αλεξανδρής την περίοδο 1907-10 και εργάστηκε στην πόλη
Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον.
·
Ο
Αλέξιος Κασκαβέλης ήταν 18 ετών. Η
μητέρα του λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν η πόλη
Σπρίγκφιλντ της Μασαχουσέτης, κοντά στο θείο του Παναγιώτη Γκαβέρα[26].
·
Ο
Γεώργιος Κουφάκης ήταν 27 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Φωτεινή. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα
πήγαινε για δουλειά στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του
Παναγιώτης Γκαβέρας. Για το Γεώργιο Κουφάκη ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ,
εφόσον πρωτοπήγε την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε στο Μιλγουώκι του
Ουισκόνσιν.
·
Ο
Ιωάννης Μεϊντάσης ήταν 31 ετών και
παντρεμένος. Στο Ευπάλιο είχε τη γυναίκα του Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά (με
25 $ στην τσέπη) στην πόλη Χολυόκε (Holyoke)της
Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Αρβανίτη. Στο πρώτο ταξίδι του
στην Αμερική, ο Ιωάννης Μεϊντάσης πήγε την περίοδο 1906-12 και εργάστηκε στην
πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον.
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1915 έγινε από το Γεώργιο Καλαμάκη.
Στις 28 Απριλίου έφυγε με το πλοίο “Patris” και στις 16
Μαΐου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 24 ετών. Στην ιδιαίτερη πατρίδα είχε το
θείο του Γεώργιο Παπαγιαννόπουλο. Έψαχνε για δουλειά (με 25 $ μαζί του) στην
πόλη Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Θανόπουλο.
Είχε ξανάρθει στις ΗΠΑ ο Γεώργιος Καλαμάκης την περίοδο 1909-11 και εργάστηκε
στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.
 |
| Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris) |
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1915 έγινε από το Χρήστο
Γκανιάτσο. Στις 17 Ιουνίου, από το λιμάνι της Καλαμάτας ταξίδεψε με το
πλοίο “Athinai” και στις 7 Ιουλίου “πάτησε πόδι” στο
λιμάνι της Νέα Υόρκης. Ήταν τότε 27 ετών. Για επάγγελμα δήλωσε σερβιτόρος (waiter). Ο πατέρας του στο Ευπάλιο λεγόταν Κώστας.
Τελικός προορισμός του (με 100 $) για δουλειά ήταν το Σαν Φρίσκο της
Καλιφόρνια, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Γκανιάτσο[27]. Αυτό ήταν το
δεύτερο ταξίδι του Χρήστου Γκανιάτσου στην Αμερική. Πρωτοήρθε την περίοδο
1906-13 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1916
έγινε από το Νικόλαο Σμπαρούνη. Στις
20 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Themistocles” και στις 13 Δεκεβρίου αποβιβάστηκε
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 17 ετών. Ο πατέρας του στην πατρίδα
λεγόταν Χαράλαμπος. Με 50 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στο
Ντόβερ του Νιου Τζέρσεϋ, κοντά στο συγγενή του Γεώργιο Σμπαρούνη.
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1917
έγινε από τον Κωνσταντίνο Ηλιόπουλο.
Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 27 Νοεμβρίου έφυγε με το πλοίο “Patris” και στις 13 Φεβρουαρίου (δηλ. μετά από ταξίδι 78
ημερών) έφτασε στην Αμερική. Ήταν 24 ετών, ο δε πατέρας του λεγόταν Δημήτριος.
Με 30 $ μαζί του πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του
Σταύρος Καλογερόπουλος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Κων/νος Ηλιόπουλος την
περίοδο 1907-12 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
Θ. Μεταναστευτικός επίλογος, με μια μεγάλη φυγή το
έτος 1921
Στα έτη 1920 και 1921 η Ελλάδα είχε εμπλακεί στη Μικρασιατική
Εκστρατεία. Μεγάλος αριθμός ανδρών ήταν στρατευμένος και μαχόταν στο μέτωπο.
Μόνον οι μεγαλύτερες ηλικίες (απόστρατοι) μπορούσαν να μεταναστεύσουν. Έτσι το
1920 έγιναν δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις. Το επόμενο έτος (1921) έγιναν δύο
ταξίδια (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο άτομο), με 11 άτομα συνολικά. Ας
παρουσιάσουμε αναλυτικά :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1920 έγινε από τον Παναγιώτη Καρδάρα.
Στις 10 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Pannonia” και στις 2 Απριλίου αφίχθηκε στις
ΗΠΑ. Ήταν τότε 29 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Με 50 $ μαζί του
έψαχνε για δουλειά στη Μονιστάουν του Νιου Τζέρσεϋ, όπου ήταν ο φίλος Σπ.
Μώρης. Στο προηγούμενο ταξίδι στις ΗΠΑ ο Παναγιώτης Καρδάρας πήγε την περίοδο
1910-12 και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1920 έγινε από τον Παναγιώτη
Πέτσα. Στις 14 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Susquehanna” και στις 2 Ιουνίου “πάτησε πόδι” στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του
λεγόταν Γεωργίτσα. Ο προορισμός του ήταν
η πόλη Ουώρεν (Warren) στο Οχάιο,
κοντά στον ξάδερφό του Τζέιμς Ζέρβα. Ο Παναγιώτης Πέτσας είχε κάνει και
προηγούμενο ταξίδι στην Αμερική την περίοδο 1909-13 (ή 1918[28]) και
εργάστηκε στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της
πολιτείας Ουάσινγκτον.
Η μεμονωμένη άφιξη στο 1921
έγινε από το Γεώργιο Λ. Ζέρβα. Στις
21 Δεκεμβρίου 1920, από το λιμάνι της Πάτρας αναχώρησε με το πλοίο “Belvedere” και στις 17 Ιανουαρίου 1921 “έδεσε”
στο λιμάνι της Νέα Υόρκης. Ο μετανάστης[29] ήταν τότε 28
ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Λεωνίδας. Με 30 $ για τα αναγκαία έξοδα πήγαινε για
δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Κοτσάφτης. Ο Γεώργιος
Ζέρβας είχε πρωτοπάει στην Αμερική την περίοδο 1910-13 και εργάστηκε στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.
 |
| Πλοίο Belvedere (Photo: Peabody Essex Museum) |
Η ομαδική άφιξη στο 1921 ήταν
η μεγαλύτερη αριθμητικά στην ιστορία του Ευπαλίου, με 10 μετανάστες!
Περιλάμβανε τους : Γεώρ. Ζέρβα, Γεώρ. Κουφάκη, Κων. Μίχο, Αριστ. Νίκου, Χαρ.
Νίκου, Χρ. Νίκου, Κων. Πριόβολο, Αθαν. Σκέντζο, Αλέξ. Ταραβίρα και Χαρ.
Τιγκίναγκα. Την 1η Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το
ελληνόκτητο πλοίο “Acropolis” και στις 25
Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Το υλικό του αρχείου μας αναφέρει ακόμη ότι :
·
Ο
Γεώργιος Ζέρβας ήταν 38 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Πήγαινε για δουλειά, με 26 $ στην
τσέπη, στην Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Χαράλαμπος Κολώνιας. Είχε κάνει
και προηγούμενο ταξίδι στις ΗΠΑ ο Γεώργιος Ζέρβας την περίοδο 1909-12 και
εργάστηκε στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της
πολιτείας Ουάσινγκτον.
·
Ο
Γεώργιος Κουφάκης ήταν 33 ετών και
παντρεμένος. Στο χωριό είχε τη γυναίκα του Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά, με 24
$ μαζί του, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Σ. Οικονόμου. Είχε
ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Κουφάκης την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε στο
Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.
·
Ο
Κωνσταντίνος Μίχος (Mihas) ήταν 34 ετών
και παντρεμένος. Στο Ευπάλιο ήταν η γυναίκα του Ευανθία. Έψαχνε για δουλειά (με
36 $) στην πόλη Ουώρεν (Warren) του Οχάιο,
όπου ήταν ο φίλος του Βασίλειος Παπούλας. Στο πρώτο του ταξίδι στις ΗΠΑ, ο Κων/νος
Μίχας πήγε την περίοδο 1912-19 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.
·
Ο
Αριστοτέλης Νίκου ήταν 44 ετών και
παντρεμένος. Ήταν ράπτης (tailor). Η γυναίκα
του λεγόταν Ελένη. Προορισμός του για δουλειά (με 35 $) ήταν η πόλη Μπρίτζπορτ
(Bridgeport) του Κονέκτικατ, κοντά στον κουνιάδο
του Κωνσταντίνο Μπρούμα[30].
·
Ο
Χαράλαμπος Νίκου ήταν 12 ετών, γιος
του Αριστοτέλη. Γράφτηκε ως σπουδαστής (student).
Μαζί με τον πατέρα του πήγαιναν στην πόλη Μπρίτζπορτ του Κονέκτικατ.
·
Ο
Χρήστος Νίκου ήταν 8 ετών, ο άλλος
γιος του Αριστοτέλη. Κι αυτός γράφτηκε ως σπουδαστής και μαζί με τον πατέρα του
πήγαιναν στην πόλη Μπρίτζπορτ του Κονέκτικατ.
·
Ο
Κωνσταντίνος Πριόβολος ήταν 37 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Θεοφανή. Με 48 $ για να αναγκαία πρώτα
έξοδα πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος Ιωάννης Σ.
Οικονόμου. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Κων/νου Πριόβολου στις ΗΠΑ. Για
πρώτη φορά πήγε την περίοδο 1916-20 και εργάστηκε στην πόλη Ουώρεν (Warren) του Οχάιο.
·
Ο
Αθανάσιος Σκέντζος ήταν 36 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Πηνελόπη. Με 30 $ μαζί του αναζητούσε
δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Χαράλαμπο Κολώνια[31]. Είχε
ξανάρθει στην Αμερική ο Αθανάσιος Σκέντζος την περίοδο 1905-16 και εργάστηκε
στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της
πολιτείας Ουάσινγκτον.
·
Ο
Αλέξανδρος Ταραβίρας ήταν 35 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Πηνελόπη. Έψαχνε για δουλειά (με 30 $
στην τσέπη) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ιωάννης Σ. Οικονόμου. Ο
Αλέξανδρος Ταραβίρας είχε κάνει και προηγούμενο ταξίδι στις ΗΠΑ την περίοδο
1910-19 και εργάστηκε στην πόλη Ουώρεν (Warren)
του Οχάιο.
·
Ο
Χαράλαμπος Τιγκίναγκας (Tignagas) ήταν 35 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Καλλιόπη. Τελικός προρισμός του για
δουλειά (με 40 $) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο Χαράλαμπο Κολώνια. Πρωτοήρθε
στην Αμερική ο Χαράλαμπος Τιγκίναγκας στην περίοδο 1916-19 και εργάστηκε στην
πόλη Ουώρεν (Warren) του Οχάιο.
---
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
1. Αρχειακό υλικό
i.
Ηλεκτρονικό Αρχείο EllisIsland, της
Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
ii. Διάταγμα
29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912), Διάταγμα 9-9-1927, ΦΕΚ 206/1927.
iii. Γενικές απογραφές πληθυσμού (1889, 1896,
1920).
2. Εφημερίδες –
Περιοδικά
i
Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές
20ού αι.)» περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» 2012, 2013, Λαμία.
ii.
Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Αμπλιανίτες μετανάστες στην Αμερική», εφ.
ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143, σελ. 1& 6, Σεπτ.-Οκτ. 2008 και φ. 144, σελ. 1 & 6, Νοε.-Δεκ. 2008,
Συλλόγου Αμπλιανιτών ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Αθήνα
iii.
Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες
μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ amfictyon.blogspot.gr
iv. περιοδ.
«Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.
3. Βιβλία, Άρθρα,
Ιστοσελίδες
i. «Οδηγός
του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
ii. Θ. Ανθογαλίδου
«Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική
διεύθυνση: http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
iii. Θανάση
Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το
Διαδίκτυο.
iv.
Ιστοσελίδα http://www.laografikomouseio-efpaliou.gr
v.
Ιστοσελίδα web3.eetaa.gr
vi.
Βικιπαίδεια
 |
| Το Ευπάλιο (φωτογραφία από το Διαδίκτυο). Φαίνεται η εκκλησία με το ρολόι. |
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Το όνομα προήλθε
από : (1) το Ευ (καλός) και πάλη δηλ. έβγαζε καλούς παλαιστές ή (2) το Ευ (καλός) και πόλιον (δηλαδή μικρή
πόλη), επειδή στην αρχαία ιστορία αναφέρεται ως Ευπόλιον.
[2] Επί τουρκοκρατίας
ονομαζόταν “Σουλές”, πιθανά από τον τοπικό πασά Σουλεϊμάν. Κατά το ρουμελιώτικο
ιδίωμα, οι ντόπιοι το πρόφεραν “Σλές”.
[3] Την είσοδο του
χωριού κοσμεί το ωραιότατο κτήριο του Λαογραφικού Μουσείο Ευπαλίου, μοναδικό σε
όλη τη Φωκίδα. Είναι δωρεά του αείμνηστου καθηγητή ιατρικής Χαράλαμπου
Σμπαρούνη και της συζύγου του Αντιγόνης. Ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 1996
και στις αίθουσές του φυλάσσονται αξιόλογα παραδοσιακά αντικείμενα.
[4] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[6] Στο χειρόγραφο
του πλοίο (Ship Manifest)
δεν είναι καθαρά γραμμένο το έτος επιστροφής. Μπορεί να είναι 1913 ή 1918. Εδώ
τέθηκε το έτος 1913.
[7] Δεν καταγράφηκαν και
δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ,
αλλά από άλλα λιμάνια της.
[8] Συνήθιζαν στην
Αμερική τα μεγάλα επώνυμα να τα συγκόπτουν και κυρίως όσα είχαν πρώτο συνθετικό
το Παπα- , το κατέγραφαν Pappas ως ολόκληρο
επώνυμο.
[9] Ο γιος του
Χαράλαμπος Νικ. Σμπαρούνης (1929-1997) έγινε χειρουργός γιατρός, διδάκτωρ και
τακτικός καθηγητής Χειρουργικής του ΑΠΘ. Ήταν συγγραφέας σημαντικών βιβλίων της
ιατρικής και άλλων. Να αναφέρουμε τα βιβλία «Μνήμη Νικολάου Σμπαρούνη -
Τρίκορφου», «Ο δικός μας άνθρωπος» και «Το χρέος και το μήνυμα».
[10] Από το κλήμα Δωρίδας. Πήγε τον Ιούνιο του 1909 στην
Αμερική, σε ηλικία 18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Εργάστηκε στο
Φίτσμπουργκ της Μασαχουσέτης.
[11] Ένας Γεώργιος
Βίτσας, 17 ετών, πήγε το 1904, στη Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη. Ως
τόπο προηγούμενης διαμονής έγραψε … Πειραιά!
[12] Τον ίδιο μήνα (Μάρτιο 1910) έφτασε από το Λυκοχώριον Δωρίδος, ένας
Βασίλειος Αλεξόπουλος, 19 ετών.
[13] Από το γειτονικό χωριό Ομέρ Εφέντη. Ο Κώστας Αρβανίτης,
πήγε το 1910 στην Αμερική σε ηλικία 19 ετών και εργάστηκε στο Σώλτ Λέικ Σίτυ.
Το 1912 επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά το 1920 ξαναπήγε.
[14] Από τα Στύλια.
Πήγε το 1909, σε ηλικία 42 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Δημητρούλα.
Προορισμός του ήταν η πόλη Φίτσμπουργκ της Μασαχουσέτης.
[15] Από το Ευπάλιο. Πήγε στην Αμερική το 1912 , για δεύτερη
φορά. Ήταν τότε 24 ετών. Είχε ξαναπάει
και εργάστηκε στην πόλη Χολυόκε της Μασαχουσέτης.
[16] Από το Μαραθιά. Πήγε το 1910 στην Αμερική, σε ηλικία 28
ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Αρχικός προορισμός του
ήταν η Νέα Υόρκη.
[17] Είχε 1.340 κατοίκους το 2010.
[19] Από το Ζωριάνο.
Πήγε το 1909 στην Αμερική σε ηλικία 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του
λεγόταν Θανασώ. Προορισμός του ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.
[20] Έχει γραφεί νέος
τόπος προορισμού, αλλά είναι δυσανάγνωστος (πιθανά είναι το Νιούαρκ, του Νιου
Τζέρσεϋ).
[22] Δυστυχώς είναι κακογραμμένο το όνομά της και δυσανάγνωστο.
[23] Στο Passenger Record
του αρχείου Ellis Island
γράφει ηλικία 18 ετών, ενώ στο Ship Manifest
(άμεση καταγραφή στο πλοίο) γράφει ηλικία 19 ετών.
[24] Από το Λιδωρίκι.
Μαζί με τον αδερφό του Χρήστο, πήγαν στην Αμερική το 1906. Ο Αθανάσιος ήταν
τότε 23 ετών και ο αρχικός του προορισμός ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήδη ήταν ο
άλλος αδερφός του Κωνσταντίνος.
[25] Το
γράφω με επιφύλαξη, επειδή στην καταγραφή που έγινε τότε έχει γραφεί : “his (father) Panagou mother (!) Efpalion Greece.” Στο όνομα Panagou έχει
γραφεί και η λέξη πατέρας (father) και η λέξη μητέρα (mother). Εκτός αν τον πατέρα ονόμαζαν Πανάγο, οπότε είναι
σίγουρα ο πατέρας.
[26] Από τα Στύλια
Λιδωρικίου. Πήγε (β’ ταξίδι) το 1913 στην Αμερική, σε ηλικία 43 ετών και
παντρεμένος. Τη μητέρα του έλεγαν Αικατερίνη. Προορισμός του ήταν το
Σπρίγκφιλντ της Μασαχουσέτης. Στο α’ ταξίδι του την περίοδο 1903-12 πήγε πάλι
στο Σπρίγκφιλντ της Μασαχουσέτης.
[27] Ένας Γκανιάτσος Γεώργιος από τη Σεργούλα, πήγε το 1907
στην Αμερική, σε ηλικία 18 ετών. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη. Δεν
ξέρω όμως αν πρόκειται για το ίδιο άτομο.
[29] Καταγράφηκε ως παντρεμένος (αλλά μπορεί να είναι λάθος,
εφόσον δεν συνοδεύτηκε από το όνομα της συζύγου).
[30] Από το Λιδωρίκι. Πήγε στην Αμερική το 1910 σε ηλικία 18
ετών. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.
[31] Από την Αμόρανη της Ναυπάκτου. Πήγε στην Αμερική το
1907 σε ηλικία 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αντώνιος. Προορισμός του ήταν η
Νέα Υόρκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου