Από τη Βραΐλα Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)

 

Προλεγόμενα

Βραΐλα (ελήφθη από το facebook)

   Η Βραΐλα, είναι ορεινό χωριό στα νότια Βαρδούσια, σε υψόμετρο 550 μ. στην περιοχή Δωρίδας του νομού Φωκίδας.

  Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 42 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2024.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 17 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 42 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της. Δεν το έχω επισκεφθεί.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Άμφισσα) ή άλλο χωριό της περιοχής.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από τηΒραΐλα, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

 

 

Αυτοδιοικητικά

Οικισμός Βραΐλα Φωκίδας

   Από τις 20 Απριλίου 1835 ο οικισμός Βραΐλα προσαρτήθηκε στο δήμο Όλπης (Ολισώνος) του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Στις 5 Νοεμβρίου 1836 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Όλπης και προσαρτήθηκε στο δήμο Τολοφώνος του νομού Φθιωτιδοφωκίδος. Στις 8 Δεκεμβρίου 1845 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Τολοφώνος και προσαρτήθηκε στο δήμο Αιγιτίου (με πρωτεύουσα το Λιδωρίκι).

   Στις 31 Αυγούστου 1912 ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Αιγιτίου και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Λιδωρικίου. Στις 3 Μαΐου 1919 ο οικισμός αποσπάστηκε από την κοινότητα Λιδωρικίου. Ιδρύθηκε κοινότητα Βραΐλας με τον οικισμό και ομώνυμη έδρα.

    Στις 31 Μαρτίου 1943 ο νομός Φθιωτιδοφωκίδας διαιρέθηκε και η κοινότητα Βραΐλας  υπάχθηκε πλέον στο νομό Φωκίδας.

   Στις 4 Δεκεμβρίου 1997, η κοινότητα Βραΐλας καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Λιδωρικίου. Στις 7 Ιουνίου 2010, ο δήμος Λιδωρικίου καταργήθηκε και ο οικισμός Βραΐλας προσαρτήθηκε στο δήμο Δωρίδος.

   Ο πληθυσμός της (απογραφή 2011) ήταν 20 κάτοικοι.

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση από τη Βραΐλα στην Αμερική[1]

   Από τα 42 ονόματα μεταναστών που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι σχετικά περισσότεροι (14 άτομα) έφυγαν το έτος 1910. Συνολικά καταγράφηκαν17 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν και 2 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 20 % του πληθυσμού, που είναι 2 ½  φορές μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και περιορισμένη γεωργία. Η περιοχή δεν κάλυπτε ικανοποιητικά τις ανάγκες της ζωής[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή βλέπουμε ότι κυριάρχησαν οι μικρότερες ηλικίες μέχρι και 20 ετών (με 22 άτομα)! Ακολούθησαν σε αριθμό οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 13 άτομα) και μετά ήταν οι μεγαλύτερες ηλικίες 31-40 ετών (με 6 άτομα). Η κατανομή των μεταναστών από τη Βραΐλα σε ομάδες ηλικιών δίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 3.

 Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Κιντώνης Δημήτριος, ετών 17 (πήγε το 1914)

(β) Μαλακάσης Αριστείδης, ετών 17 (πήγε το 1915)

 Μεγαλύτερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Κιντώνης Χρήστος, ετών 42 (πήγε το 1914)

(β) Νικολάου Ευστάθιος, ετών 38 (πήγε το 1910)

(γ)Τσιμέκας Αθανάσιος, ετών 38  (πήγε το 1911)

    Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 24 έτη.

   Ως προς την οικογενειακή τους κατάσταση, οι σχετικά περισσότεροι μετανάστες τη Βραΐλα (28 άτομα) ήταν άγαμοι, οι δε υπόλοιποι 14 ήταν έγγαμοι (Πίνακας 4).

   Από τις οικογένειες του χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

   Συνολικά καταγράφηκαν 17 ταξίδια πλοίων, που διακίνησαν τους 42 μετανάστες από τη Βραΐλα. Σχεδόν όλοι οιμετανάστες (40 άτομα) έφυγαν από το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 95 %). Από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε μόνον 1 άτομο. Άλλος 1  μετανάστης έφυγε από ξένο λιμάνι (βλ. Πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

   Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες από τη Βραΐλα έφυγαν με πλοία ξένης πλοιοκτησίας (34 άτομα) και με ελληνικά πλοία έφυγαν οι υπόλοιποι (8 άτομα).

   Σε ένα ταξίδι, το 1907, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 4 μετανάστες με το πλοίο “Napolitan Prince”. Το έτος 1909πάλι από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι έφυγαν 4 μετανάστες με το πλοίο “MarthaWashington”. Το έτος 1910, πάλι από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι έφυγαν 7 μετανάστες της Βραΐλας με το πλοίο “Argentina”.

   Πάλι από το ίδιο λιμάνι (της Πάτρας), το ίδιο έτος 1910, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 4 μετανάστες με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai”. Το 1911, από το λιμάνι της Πάτρας, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 4 μετανάστες με το πλοίο “MarthaWashington”. Το 1914, σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν 5 μετανάστες με το πλοίο “MarthaWashington”.

   Έγιναν 8 ομαδικά ταξίδια και 9 από μεμονωμένα άτομα. Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του EllisIsland (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο μέχρι τον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες της Βραΐλας φαίνονται στον Πίνακα 7. Κυριάρχησε η πολιτεία του Ουισκόνσιν, με 27 άτομα (ποσοστό 64%). Ειδικά, το Μιλγουώκι (Milwaukee) ήταν τόπος προορισμού για 18 άτομα και η πόλη Σουπήριορ (Superior) για 8 άτομα. Ακολούθησαν οι πολιτείες : Μινεσότα και Νέας Υόρκης. Μεμονωμένες επιλογές τόπων υπήρξαν για άλλες 2 πολιτείες.

   Πιο αναλυτικά, στον επόμενο πίνακα δίνονται και οι τόποι που επέλεξαν οι μετανάστες (σε παρένθεση δίνεται ο αριθμός μεταναστών):

 

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

                 2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Από το σύνολο των 42 μεταναστών, η συντριπτική πλειοψηφία (38 άτομα) δήλωσαν εργάτης (laborer, worker, workman).  Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν:

 

              3.   Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 2άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι.

   Τα ονόματα και οι πολλαπλοί προορισμοί ακολουθούν:

1.    Γεώργιος Ζωγράφος :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-1909 σε τόπο της Μινεσότα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1916 στο Βερμόντ (Vermont) της Νέας Υόρκης.

2.    Χρήστος Τσιμέκας:  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-1913 σε τόπο του Ουισκόνσιν. Το β’ ταξίδι έγινε το1920 στην πόλη Σουπήριορ(Superior) του Ουισκόνσιν.

 

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από τη Βραΐλα

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellisisland) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες  από τη Βραΐλα, που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών από τη Βραΐλα δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως καταγράφηκαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

α/α         Ονοματεπώνυμο            χρον. άφιξης   ηλικία  έγγαμος     Πλοίο ταξιδιού      Λιμάνι αναχώρ.

1       Ζωγράφος Γεώργιος           16-3-1914       18      όχι       Martha Washington        Πάτρα

2       Ζωγράφος Γεώργιος           14-6-1916       36      ναι       Vasilefs Constantinos     Πειραιεύς

3       Ζωγράφος Σεραφείμ           12-4-1911       20      όχι       Eugenia                        Πάτρα

4       Καμουτσής Αθανάσιος         28-3-1910       19      όχι       Athinai                          Πάτρα

5       ΚαμουτσήςΓεώργιος            17-3-1909       19      όχι       Martha Washington        Πάτρα

6       Κιντώνης Δημήτριος            16-3-1914       17      όχι       Martha Washington        Πάτρα

7       Κιντώνης Χαράλαμπος        2-4-1914        37      ναι       Laconia (1912)              Πάτρα

8       Κιντώνης Χρήστος               16-3-1914       42      ναι       Martha Washington        Πάτρα

9       Κοντολούκας Γεώργιος       28-3-1910       18      όχι       Athinai                          Πάτρα

10      Κοντομίχος Ευθύμιος           14-9-1907       28      ναι       Napolitan Prince            Πάτρα

11      Κοντομίχος Ευθύμιος           28-3-1910       19      όχι       Athinai                          Πάτρα

12      Κοντομίχος Κων/νος           23-3-1910       36      ναι       Argentina                      Πάτρα

13      Μαλακάσης Αριστείδης        2-4-1914        17      όχι       Laconia (1912)              Πάτρα

14      Μαλακάσης Δημήτριος        1-5-1913        18      όχι       Martha Washington        Πάτρα

15      Μαλακάσης Δήμος              31-12-1906     21      όχι       Giulia                           Πάτρα

16      Μαλακάσης Ηρακλής          17-3-1909       26      ναι       Martha Washington        Πάτρα

17      Μαλακάσης Ιωάννης           23-3-1910       25      ναι       Argentina                      Πάτρα

18      Μετάνοιας Ανδρέας             28-3-1910       20      όχι       Athinai                          Πάτρα

19      Μετάνοιας Γεώργιος           17-3-1909       18      όχι       Martha Washington        Πάτρα

20      Μετάνοιας Γεώργιος           1-5-1913        18      όχι       Martha Washington        Πάτρα

21      Μπάγγας Ευθύμιος              17-3-1909       19      όχι       Martha Washington        Πάτρα

22      Μπάκας Αγγελής                 23-3-1910       24      όχι       Argentina                      Πάτρα

23      Μπάκας Γεώργιος Γ.           17-4-1907       18      όχι       Gerty                            Τεργέστη

24      Μπάκας Γεώργιος               16-3-1914       25      όχι       Martha Washington        Πάτρα

25      Μπάκας Δημήτριος              13-3-1911       18      όχι       Martha Washington        Πάτρα

26      Μπάκας Ιωάννης                23-3-1910       27      όχι       Argentina                      Πάτρα

27      Μπαλτάς Δημήτριος            23-3-1910       24      όχι       Argentina                      Πάτρα

28      Μποβιάτσης Λάμπρος          7-3-1910        30      ναι       Argentina                      Πάτρα

29      Μπράτσος Ανδρέας             16-3-1914       35      ναι       Martha Washington        Πάτρα

30      Νικολάου Αθανάσιος           13-3-1911       18      όχι       Martha Washington        Πάτρα

31      Νικολάου Βασίλειος            21-4-1909       18      όχι       Patris                            Πάτρα

32      Νικολάου Ευστάθιος           20-4-1910       38      ναι       Laura                           Πάτρα

33      Παναγιωτόπουλος Δημ.      14-9-1907       24      όχι       Napolitan Prince            Πάτρα

34      Παπαγεωργίου Φίλιππος    28-3-1910       19      όχι       Athinai                          Πάτρα

35      Τσιμέκας Αθανάσιος           14-9-1907       30      ναι       Napolitan Prince            Πάτρα

36      Τσιμέκας Αθανάσιος           13-3-1911       38      ναι       Martha Washington        Πάτρα

37      Τσιμέκας Βασίλειος             13-3-1911       18      όχι       Martha Washington        Πάτρα

38      Τσιμέκας Γεώργιος             31-5-1910       28      ναι       Athinai                          Πάτρα

39      Τσιμέκας Χρήστος Β.          3-5-1907        20      όχι       Laura                           Πάτρα

40      Τσιμέκας Χρήστος               2-4-1920        34      ναι       Pannonia                       Πάτρα

41      Τσιτούρας Ευάγγελος         14-9-1907       20      όχι       Napolitan Prince            Πάτρα

42      Τσώνος Κωνσταντίνος        23-3-1910       19      όχι       Argentina                      Πάτρα

 

5.    Χρονικό της μετανάστευσης από τη Βραΐλα Φωκίδας στις ΗΠΑ

 

i.  Η αρχή του 1906

   Ο πρωτοπόρος, ο άνθρωπος που “άνοιξε το δρόμο προς την Αμερική”, ήταν ο Δήμος Μαλακάσης. Στις 8 Δεκεμβρίου 1906, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Giulia” και στις 31 Δεκεμβρίου αντίκρισε το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 21 ετών. Με 12 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Επαμ. Δημόπουλος[4].

 

ii.    Η θαρρετή συνέχεια στο 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 3 αναχωρήσεις (1 ομαδική και 2 από μεμονωμένους) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 6 άτομα από τη Βραΐλα. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Γεώργιο Γ. Μπάκα. Από την Ελλάδα αναχώρησε με πλοίο, μέχρι το αυστριακό λιμάνι της Τεργέστης. Από εκεί στις 28 Μαρτίου ταξίδεψε με το πλοίο “Gerty” και στις 17 Απριλίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με15 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Φλώρος[5].

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Χρήστο Β. Τσιμέκα. Στις 13 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Laura” και στις 30 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 20 ετών. Με 13 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Αθανάσιος Κιντώνης.

 

Πλοίο Napolitan Prince (Photo: World Ship Society)

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1907 αριθμούσε 4 άτομα και περιλάμβανε τους : Ευθ. Κοντομίχο, Δημ. Παναγιωτόπουλο, Αθαν. Τσιμέκα και Ευάγ. Τσιτούρα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 26 Αυγούστου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Napolitan Prince” και στις 14 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το υπάρχον αρχειακό υλικό μας πληροφορεί γι’ αυτούς ότι:

·         Ο Ευθύμιος Κοντομίχος ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Ευθυμία. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Τσιμέκας.

·         Ο Δημήτριος Παναγιωτόπουλος ήταν 24 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αναστάσιος. Με 10 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ένας φίλος[6] του.

·         Ο Αθανάσιος Τσιμέκας ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Τριανταφύλλου[7].

·         Ο Ευάγγελος Τσιτούρας ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ανδρέας. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στο θείο του Δημήτριο Κατσούλη.

 

iii.  Σταθερή φυγή μεταναστών και στο 1909

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 αναχωρήσεις (1 ομαδική και 1 από μεμονωμένο) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 5 άτομα από τη  Βραΐλα. Αναλυτικά έχουμε :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1909 έγινε από τέσσερα άτομα. Ήταν οι : Γεώρ. Καμουτσής, Ηρακ. Μαλακάσης, Γεώργ. Μετάνοιας και Ευθ. Μπάγγας. Στις 28 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επέλεξαν το πλοίο “Martha Washington” και στις 17 Μαρτίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Γεώργιος Καμουτσής ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Ανδρέας. Προορισμός του για δουλειά (με 10 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Επαμεινώνδας Παπαγεωργίου.

·         Ο Ηρακλής Μαλακάσης ήταν 26 ετών και παντρεμένος. Ως πλησιέστερο συγγενή του στο χωριό δήλωσε τον αδερφό του Αλέξανδρο. Με 10 $ για τα αναγκαία πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντουλούθ (Duluth) της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σακαρέλος.

·         Ο Γεώργιος Μετάνοιας ήταν 18 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά, με 10 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι(Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Επαμεινώνδα Παπαγεωργίου.

·         Ο Ευθύμιος Μπάγγας ήταν 19 των. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Με 24 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Ντουλούθ(Duluth) της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σακαρέλος.

 

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1909 έγινε από το Βασίλειο Νικολάου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 31 Μαρτίου ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 21 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Νικόλαος. Προορισμός του για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ευστάθιος Θεοχαρόπουλος.

 

         iv.     Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 αναχωρήσεις (2 ομαδικές και 4 από μεμονωμένους) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 14 άτομα από τη  Βραΐλα. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1910 αριθμούσε επτά άτομα και περιλάμβανε τους : Κων. Κοντομίχο, Ιωάν. Μαλακάση, Αγγ. Μπάκα, Ιωάν. Μπάκα, Λάμ. Μποβιάτση και Κων. Τσώνο. Στις 7 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο[8] “Argentina” και στις 23 Μαρτίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν επιπλέον ότι:

·         Ο Κωνσταντίνος Κοντομίχος ήταν 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Αγορίτσα. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ανεψιός του Ιωάννης Δημητρακόπουλος[9].

·         Ο Ιωάννης Μαλακάσης ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Στη Βραΐλα είχε τη γυναίκα του Παράσχω. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Κλόκετ (Cloquet) της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Απόστολος Σόλας[10].

·         Ο Αγγελής Μπάκας ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Αθανάσιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Κλόκετ της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Απόστολος Σόλας.

·         Ο Ιωάννης Μπάκας ήταν 27 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Παρασκευή. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Κωνστ. Φλώρο.

 

Ατμόπλοιο “Argentina”

·         Ο Δημήτριος Μπαλτάς ήταν 24 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Κλόκετ (Cloquet) της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Απόστολος Σόλας.

·         Ο Λάμπρος Μποβιάτσης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Ο πατέρας του ονομαζόταν Δημήτριος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Ντουλούθ (Duluth) της Μινεσότα, κοντά στον αδερφό του Ιωάννη Μποβιάτση.

·         Ο Κωνσταντίνος Τσώνος ήταν 19 ετών. Στο χωριό ήταν ο πατέρας του Γεώργιος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Κλόκετ της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Απόστολος Σόλας.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1910 έγινε από πενταμελή ομάδα, Ήταν οι : Αθαν. Καμουτσής, Γεώργ. Κοντολούκας, Ευθ. Κοντομίχος, Ανδρ. Μετάνοιας και Φίλ. Παπαγεωργίου. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 9 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 28 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Συμπληρωματικά στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν γι’ αυτούς ότι:

·         Ο Αθανάσιος Καμουτσής (Kamoutzis) ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ανδρέας. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Γεώργιο Καμουτσή.

·         Ο Γεώργιος Κοντολούκας ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Κωνσταντίνος. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Καλικούτσης.

·         Ο Ευθύμιος Κοντομίχος (Kantomichos) ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του ονομαζόταν Παναγιώτης. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ευθύμιος Δέστος[11].

·         Ο Ανδρέας Μετάνοιας ήταν 20 ετών και αναλφάβητος. Στη Βραΐλα είχε τη μητέρα του Βασιλική. Με 23 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Σιλάντανος.

·         Ο Φίλιππος Παπαγεωργίου ήταν 19 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν το Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Ευθύμιος Δρόσος[12].

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Ευστάθιο Νικολάου. Στις 4 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Laura”  και στις 20 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στο χωριό είχε τη γυναίκα του Αικατερίνη. Με 26 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ανεψιό του Κώστα Μποβιάτση[13].

 

Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum)

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Γεώργιο Τσιμέκα. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 14 Μαΐου ταξίδεψε με το πλοίο “Athinai” και στις 31 Μαΐου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Κρυστάλλω. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Ντουλούθ(Duluth) της Μινεσότα, κοντά στον αδερφό του Χρήστο Τσιμέκα.

 

                   v.    Μείωση μεταναστών στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 αναχωρήσεις (1 ομαδικές και 1 από μεμονωμένο) με πλοία προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 5 άτομα του χωριού. Αναλυτικά :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από τέσσερα άτομα, τους : Δημ. Μπάκα, Αθαν. Νικολάου, Αθαν. Τσιμέκα και Βασ. Τσιμέκα. Στις 27 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Δημήτριος Μπάκας ήταν 18 ετών. Ο πατέρας τους ονομαζόταν Αθανάσιος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 31 $ μαζί του) ήταν η πόλη Ντουλούθ (Duluth) της Μινεσότa, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Σακκάς.

·         Ο Αθανάσιος Νικολάου ήταν 18 ετών. Γεννήθηκε στη Βραΐλα, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε το χωριό Στρούζα. Το όνομα του πατέρα του ήταν Νικόλαος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Κλόκετ (Cloquet) της Μινεσότα, όπου ήταν ο φίλος του Απόστολος Λίντζας.

·         Ο Αθανάσιος Τσιμέκας ήταν 38 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Στη Βραΐλα ήταν η γυναίκα του Πολυξένη. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι (Milwaukee) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Κωνστ. Δημητρακόπουλο.

·         Ο Βασίλειος Τσιμέκας ήταν 18 ετών και αναλφάβητος. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στον τόπο ΚέλυΛέικ (KellyLake) της Μασαχουσέτης, κοντά στον αδερφό του Κωνστ. Τσιμέκα.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από το Σεραφείμ Ζωγράφο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 20 Μαρτίου έφυγε με το πλοίο “Eugenia”  και στις 12 Απριλίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν 20 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Δημήτριος. Προορισμός του για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Έβερετ (Everett) της πολιτείας Ουάσιγκτον, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αλ. Κάππας.

 

                 vi.    Μία ομαδική αναχώρηση στο 1913

   Έγινε από δύο άτομα, τους : Δημ. Μαλακάση και Γεώργ. Μετάνοια. Στις 4 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν με το πλοίο “Martha Washington”  και την 1η Μαΐου 1913 αφίχθηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας δίνει συμπληρωματικά στοιχεία γι’ αυτούς. Έτσι :

·         Ο Δημήτριος Μαλακάσης ήταν 18 ετών. Στο χωριό ήταν ο πατέρας του Γεώργιος. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Ντιούεη (Dewey) του Ουισκόνσιν, κοντά στον ανεψιό του Κωνστ. Τσώνο.

·         Ο Γεώργιος Μετάνοιας ήταν 18 ετών. Το όνομα του πατέρα του ήταν Αθανάσιος. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του, στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιος Μετάνοιας.

 

                vii.    Νέα αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1914

   Στη διάρκεια του έτους καταγράφηκαν δύο ομαδικά ταξίδια πλοίων με μετανάστες της Βραΐλας προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 7 άτομα. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε πέντε άτομα και περιλάμβανε τους : Γεώρ. Ζωγράφο, Δημ. Κιντώνη, Χρ. Κιντώνη, Γεώρ. Μπάκα και Ανδρ. Μπράτσο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 2 Μαρτίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις16 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ακόμη γι’ αυτούς ότι :

·         Ο Γεώργιος Ζωγράφος ήταν 18 ετών. Το όνομα της μητέρας του ήταν Ελένη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ (Superior)του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο φίλος του Κωνσταντίνος Τσώνος.

·         Ο Χρήστος Κιντώνης[14] ήταν 42 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Τασούλα. Προορισμός του για δουλειά (με 55 $ για δύο άτομα μαζί του) ήταν η πόλη Σουπήριορ του Ουισκόνσιν, κοντά στον ξάδερφό του Γεώργιο Κιντώνη.

·         Ο Δημήτριος Κιντώνης[15] ήταν 17 ετών, γιός του Χρήστου. Μαζί με τον πατέρα του πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ του Ουισκόνσιν, στο συγγενή του Γεώργιο Κιντώνη.

·         Ο Γεώργιος Μπάκας ήταν 25 ετών. Στο χωριό είχε τη μητέρα του Παρασκευή. Με 30 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ (Superior)του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Κοντογιάννης. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Μπάκας την περίοδο 1907-1910 και εργάστηκε πάλι στην ίδια πόλη.

·         Ο Ανδρέας Μπράτσος ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βιολέτα. Αναζητούσε δουλειά, με 25 $ μαζί του στην πόλη Σουπήριορ του Ουισκόνσιν, κοντά στον ανεψιό του Κώστα Τσώνο.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1914 έγινε από δύο άτομα, τους Χαρ. Κιντώνη και Αριστ. Μαλακάση. Στις 17 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας, αναχώρησαν με το πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου αντίκρισαν το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε επίσης ότι :

·         Ο Χαράλαμπος Κιντώνης[16] ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Μαρία. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στην πόλη Σουπήριορ του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Γεώργιο Κιντώνης.

·         Ο Αριστείδης Μαλακάσης ήταν 17 ετών. Η μητέρα του ονομαζόταν Αικατερίνη. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η πόλη Σουπήριορ του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθανάσιος Νικολάου.

 

Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection]

 

                   v.    Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1916

   Έγινε από το Γεώργιο Ζωγράφο. Από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Vasilefs Constantinos” και στις 14 Ιουνίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 36 ετών και παντρεμένος. Με 40 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο όρος Βερμόντ (M. Vermont), όπου ήταν ο φίλος του Κ. Μποβιάτσης. Για το Γεώργιο Ζωγράφο αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη φορά είχε πάει την περίοδο 1907-1909 και εργάστηκε σε τόπο της Μινεσότα.

 

                 vi.       Μεταναστευτικός επίλογος στο 1920

   Δόθηκε με μία μεμονωμένη αναχώρηση από το Χρήστο Τσιμέκα. Στις 10 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Pannonia” και στις 2 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Στη Βραΐλα είχε τη γυναίκα του Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά, με 45 $ μαζί του στην πόλη Σουπήριορ του Ουισκόνσιν, κοντά στον αδερφό του Τ. Τσιμέκα. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Χρήστος Τσιμέκας την περίοδο 1911-1913 και εργάστηκε πάλι σε τόπο του Ουισκόνσιν.

 

Πλοίο “Pannonia” (Photo: Frank Pichardo Collection)

-------------------------------

 

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από τον Άβορο Λιδωρικίου Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1929)”. Ανέκδοτη εργασία από τον Απρίλιο 2024. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 13 Απριλίου 2024.

6.    “Από την περιοχή Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1897-1921)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάρτιο 2016. Αναρτήθηκε στο www.amfictyon.blogspot.gr από τις 20-3-2016 (Α’ & Β’ μέρη).

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από το Μαλανδρίνο Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1905-1920)”. Ανέκδοτη εργασία από το Δεκέμβριο 2023. Ανέκδοτη εργασία από το Δεκέμβριο 2023. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr, στις 17 Δεκεμβρίου 2023.

8.    Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

9.    Βικιπαίδεια

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1]Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2]Στο σύνολο των 42 ονομάτων μεταναστών από τη Βραΐλα βρέθηκαν 7 αναλφάβητοι (ή ποσοστό 17 % των μεταναστών) .

[3]Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4]Από το Λιδωρίκι (όπως ο ίδιος δήλωσε). Πήγε στην Αμερική το Μάη του 1906, σε ηλικία 19 ετών. Προορισμός του ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο συγγενής του Θ. Παπανδρέου.

[5]Από το Λιδωρίκι (όπως ο ίδιος δήλωσε). Είχε πάει στην Αμερική από το Μάιο 1906, σε ηλικία 21 ετών. Προορισμός του ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

[6]Το επώνυμο στο χειρόγραφο αρχείο είναι δυσανάγνωστο.

[7]Από το Λιδωρίκι (όπως ο ίδιος δήλωσε). Πήγε στην Αμερική τον Ιούνιο 1907, σε ηλικία 27 ετών. Εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν και ο ξάδερφός του Κων/νος Τσιμέκας.

[8]Με το ίδιο πλοίο είχε κάνει εγγραφή για να φύγει και ο Γεώργιος Τσιμέκας. Προτίμησε μετά το πλοίο “Athinai” και έφυγε αργότερα, στις 14 Μαΐου 1910.

[9]Από τον Άβορο Λιδωρικίου. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 32 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

[10]Από το Σεβεδίκο Φωκίδας. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 25 ετών και παντρεμένος. Αρχικός τόπος προορισμού του ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

[11]Στο χειρόγραφο αρχείο το επώνυμο είναι δυσανάγνωστο. Δεν είμαι βέβαιος για τη σωστή του απόδοση.

[12]Από το Μαλανδρίνο. Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 21 ετών. Προορισμός του για δουλειά ήταν το Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

[13]Από το χωριό Στρούζα. Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 20 ετών. Εργάστηκε στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν.

[14]Φέρει σφραγίδα DEPORTED, που σημαίνει ότι απελάθηκε.

[15]Φέρει σφραγίδα DEPORTED, που σημαίνει ότι απελάθηκε.

[16]Φέρει σφραγίδα DEPORTED, που σημαίνει ότι απελάθηκε.